29.6.2012

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 191/11

---

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ενεργειακή διαπαιδαγώγηση» (διερευνητική γνωμοδότηση)

2012/C 191/03

Εισηγητής: ο κ. IOZIA

Στις 11 Ιανουαρίου 2012, και σύμφωνα με το άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Δανική Προεδρία αποφάσισε να ζητήσει γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα

Ενεργειακή διαπαιδαγώγηση

(Διερευνητική γνωμοδότηση).

Το ειδικευμένο τμήμα «Μεταφορές, ενέργεια, υποδομές και κοινωνία των πληροφοριών», στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 11 Απριλίου 2012.

Κατά την 480ή σύνοδο ολομέλειας, της 25ης και 26ης Απριλίου 2012 (συνεδρίαση της 25ης Απριλίου), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε ομόφωνα την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1   Η επίτροπος κα Connie Hedegaard, που έχει την ευθύνη της δράσης για το κλίμα, δήλωσε: «Δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της παγκόσμιας ανάπτυξης εάν οι παγκόσμιες οικονομικές δυνάμεις δεν επανεξετάσουν το αναπτυξιακό τους μοντέλο».

1.2   Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) έχει επίγνωση του στρατηγικού ρόλου της ενεργειακής διαπαιδαγώγησης. Πρέπει να υπάρξει σημαντική αλλαγή συμπεριφοράς για τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα όπως προβλέπεται στον Οδικό Χάρτη 2050 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών είναι απαραίτητη για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ και ιδίως του μεσοπρόθεσμου στόχου για τη μείωση τουλάχιστον κατά 20 % της κατανάλωσης ενέργειας μέχρι το 2020.

1.3   Οι βασικοί στόχοι της ενεργειακής διαπαιδαγώγησης αφορούν την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την αποκατάσταση της αρμονίας ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση. Πρέπει να κοιτάξουμε μπροστά, να κατανοήσουμε και να προβλέψουμε τις μελλοντικές ανάγκες της κοινωνίας. Σήμερα είναι μια πολύ σημαντική και καθοριστική στιγμή, κατά την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι εθνικές κυβερνήσεις, οι τοπικές αρχές, τα σχολεία, τα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά κέντρα, οι επιχειρήσεις, οι βιομηχανίες, οι τράπεζες, τα συνδικάτα, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις και τα μέσα ενημέρωσης συμμετέχουν σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση και σε διάφορα επίπεδα.

1.4   Η άμεση εμπειρία που αποκτήθηκε από τις ΜΚΟ κατά την αναζήτηση μοντέλων και εργαλείων ενεργειακής διαπαιδαγώγησης είναι καθοριστικής σημασίας. Η ανταλλαγή μεταξύ των φορέων στον ποικίλο κόσμο των επαγγελματικών ενώσεων και των εκπαιδευτικών σε διαφορετικές βαθμίδες της εκπαίδευσης θα καταστήσει την ενεργειακή διαπαιδαγώγηση ιδιαίτερα διεισδυτική. Ο συνδυασμός των βέλτιστων πρακτικών με την εκπαιδευτική εμπειρία είναι το κλειδί για την ποιότητα των αποτελεσμάτων.

1.5   Η ΕΟΚΕ θεωρεί αναγκαία την ανάπτυξη καινοτόμων και έγκυρων μεθόδων εκπαίδευσης, διδασκαλίας και κατάρτισης που να συνδυάζονται με τις υπάρχουσες μεθόδους. Οι τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στον τομέα αυτό.

1.6   Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τη νέα πρωτοβουλία του σχεδίου SET «Πρωτοβουλία για την εκπαίδευση και την κατάρτιση σε θέματα ενέργειας», στην οποία συμμετέχουν φορείς των πανεπιστημίων, των ερευνητικών ιδρυμάτων και της βιομηχανίας. Η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ιδιαίτερα στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας, έχει δώσει άριστα αποτελέσματα και θα πρέπει να υποστηριχθεί και στο μέλλον. Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή να υποστηρίζει αδιαλείπτως αυτές τις πρωτοβουλίες.

1.7   Η ενεργειακή διαπαιδαγώγηση μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση των προβλημάτων της φτώχειας και πενίας καυσίμων. Όλοι οι πολίτες πρέπει να έχουν το δικαίωμα να επωφελούνται από την ενέργεια σε προσιτές τιμές.

1.8   Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να λαμβάνει δεόντως υπόψη την προτεραιότητα της ενεργειακής διαπαιδαγώγησης, και να διαθέσει τους κατάλληλους πόρους στο πλαίσιο του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου.

1.9   Με την παρούσα γνωμοδότηση η ΕΟΚΕ θεωρεί ολοένα και περισσότερο αναγκαίο να υποστηριχθεί το «EDEN», το ευρωπαϊκό δίκτυο των εθνικών φόρουμ για την εκπαίδευση σε θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος στη βάση των υφιστάμενων πρωτοβουλιών στον τομέα αυτό σε τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

2.   Εισαγωγή

2.1   Η εκπαίδευση είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες της αλλαγής συμπεριφοράς. Η παρούσα γνωμοδότηση προβάλλει τον καθοριστικό της ρόλο σε αυτή τη διαδικασία και ενισχύει την θεωρία ότι η «καλύτερη ενέργεια είναι αυτή που εξοικονομείται» (1).

2.2   Το 2009 η ΕΟΚΕ είχε ήδη καταρτίσει μια διερευνητική γνωμοδότηση που είχε ζητήσει ο επίτροπος ενέργειας με θέμα «Κοινωνία της ενέργειας χωρίς εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα – εκπαίδευση και κατάρτιση» (2). Σήμερα η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει τις συστάσεις που είχε διατυπώσει τότε και προτείνει περαιτέρω εξέταση του θέματος υπό το φώς των εξελίξεων που ακολούθησαν.

2.3   Η μεγάλη αλλαγή που βιώνουμε σήμερα και που θα βιώσουν οι μελλοντικές γενιές σε παγκόσμιο επίπεδο θέτει το ζήτημα της βιώσιμης ενέργειας σε ένα πλαίσιο ολοένα και πιο σημαντικό σε ό,τι αφορά τις πολιτικές, βιομηχανικές, συλλογικές και ατομικές επιλογές. Η μεταβατική αυτή περίοδος, ως μια επανάσταση, θα δημιουργήσει ένα σύστημα στη βάση του οποίου θα αλλάξουν εντελώς οι συνήθειές μας και ο τρόπος σκέψης μας. Ο χρόνος που έχουμε μπροστά μας για να διαχειριστούμε τη μετάβαση είναι περιορισμένος και για τον λόγο αυτό πρέπει, το συντομότερο δυνατό, να ξεκινήσουμε προγράμματα και να αναλάβουμε πρωτοβουλίες σε βάθος χρόνου.

2.4   Ενέργεια και περιβάλλον

2.4.1   Η ενέργεια υπήρξε ανέκαθεν ένα βασικό στοιχείο στη ζωή του ανθρώπου. Ειδικότερα, η ριζική αλλαγή του τρόπου ζωής και κατανάλωσης των πολιτών συνέβαλε τα μάλα στην αύξηση της ζήτησης ενέργειας. Τις επόμενες δεκαετίες, η Ευρώπη θα πρέπει να αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις που συνδέονται με την ενέργεια, όπως:

—	συμβίωση με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής,

—	αύξηση και γήρανση του πληθυσμού,

—	μεταναστεύσεις,

—	ασφάλεια εφοδιασμού των πηγών ενέργειας,

—	μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές,

—	ενεργειακή απόδοση,

—	καταπολέμηση της φτώχειας και της ενεργειακής πενίας,

—	εξασφάλιση της πρόσβασης όλων των καταναλωτών στην ενέργεια (ιδιώτες και βιομηχανία),

—	βιώσιμη κινητικότητα,

—	φυσικές καταστροφές (πλημμύρες, σεισμοί, παλιρροϊκό κύμα κλπ.),

—	έλλειψη πόρων (ενέργεια, νερό, πρώτες ύλες),

—	αύξηση της ζήτησης ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο,

—	προώθηση των ανανεώσιμων πηγών,

—	ΤΠΕ (ευφυή δίκτυα, κλπ.),

—	ανθρώπινος παράγοντας (εκπαίδευση, συμπεριφορά/συνήθειες),

—	παγκοσμιοποίηση,

—

ασφάλεια,

—	ανταγωνιστικότητα.

2.5   Οι προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η ενεργειακή διαπαιδαγώγηση

2.5.1   Για την επίτευξη των βασικών στόχων της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής, όπως η ασφάλεια του εφοδιασμού, η ανταγωνιστικότητα και η βιωσιμότητα, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να λάβει υπόψη αυτές τις μελλοντικές προκλήσεις και να προβεί στις ενδεδειγμένες αλλαγές.

2.5.2   Είναι συνεπώς απαραίτητο να δοθεί μια νέα ώθηση στη διαδικασία αυτή. Όλοι οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν τα θέματα της ενέργειας και τους κινδύνους που συνεπάγεται η αποτυχία της επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί. Μια ευφυής ενεργειακή διαπαιδαγώγηση είναι το κλειδί για την αλλαγή της συμπεριφοράς: για παράδειγμα, στον τομέα της ιονίζουσας ακτινοβολίας που απελευθερώνεται από τα ραδιενεργά απόβλητα και είναι δυνητικά επιβλαβής για τον άνθρωπο και το περιβάλλον (3), είναι απαραίτητο να αναπτυχθούν ειδικές δράσεις για την διαπαιδαγώγηση σε θέματα ενέργειας.

3.   Η ενεργειακή διαπαιδαγώγηση. Ορισμένες σκέψεις

3.1   Η ενεργειακή διαπαιδαγώγηση αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την διαμόρφωση ενός νέου μοντέλου της αειφόρου ανάπτυξης και για την προώθηση μιας νέας πολιτιστικής συμπεριφοράς. Η εγκαρσιότητα του θέματος απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που να ενσωματώνει διάφορες πτυχές της σύγχρονης ζωής και της κοινωνίας των πολιτών, που αφορούν όλους τους τομείς (γεωργία, υπηρεσίες, βιομηχανία, κατασκευές) και όλους τους πολίτες.

3.2   Η ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση ως διαδικασία διάπλασης του ατόμου που αναπτύσσεται δια βίου, στο σχολείο και μετά το σχολείο, είναι τώρα εντονότερη από ποτέ. Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι έχει σημασία να δομηθεί μια ευφυής ενεργειακή διαπαιδαγώγηση που να συνενώνει τις διάφορες στιγμές της κοινωνικής ζωής, όπως είναι η οικογένεια, το σχολείο, ο χώρος εργασίας, ο πολιτισμός και η ψυχαγωγία.

3.3   Μια ορθολογική και υπεύθυνη συμπεριφορά έχει ανάγκη από παρεμβάσεις που να διευκολύνουν, να παρέχουν κίνητρα και να ενισχύουν την αποδοτικότερη χρήση της ενέργειας. Χρειάζονται σαφείς, κατανοητές, αξιόπιστες πληροφορίες και κυρίως προσιτές όσον αφορά τις τεχνικές που απαιτούν τη χρήση ενέργειας. Η διαπαιδαγώγηση διαδραματίζει ζωτικό ρόλο, προκειμένου η κοινή γνώμη, σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, να αντιληφθεί πόσο απαραίτητη είναι η νομοθεσία για την εξοικονόμηση ενέργειας και την εφαρμογή των μέτρων ενεργειακής απόδοσης.

3.4   Η ενεργειακή διαπαιδαγώγηση θα πρέπει να αρχίσει από το νηπιαγωγείο και το δημοτικό. Τα παιδιά γνωρίζουν πολύ καλά τα θέματα που σχετίζονται με την ενέργεια και είναι πολύ δεκτικά σε νέες ιδέες και συνήθειες. Μπορούν να επηρεάσουν τη θεώρηση και τις δράσεις των γονέων και των ανθρώπων γύρω τους. Οι μαθητές του σήμερα θα είναι οι εργάτες, οι υπάλληλοι, οι δάσκαλοι, οι μηχανικοί, οι αρχιτέκτονες, οι πολιτικοί και οι επιχειρηματίες του αύριο. Οι αποφάσεις που θα λαμβάνουν καθ 'όλη τη ζωή τους θα επηρεάζουν δραστικά τη χρήση των πόρων της κοινωνίας μας.

3.5   Όλες οι πτυχές που αφορούν την ενέργεια και την κλιματική αλλαγή θα πρέπει να συμπεριληφθούν στα προγράμματα σπουδών όλων των κρατών μελών, από το δημοτικό και το λύκειο έως το πανεπιστήμιο και την ειδικότητα. Είναι καθοριστικής σημασίας η εκπαίδευση των σημερινών νέων στα νέα επαγγέλματα. Η εκπαίδευση στον τομέα της ενέργειας μπορεί να προσφέρει πρακτικές δεξιότητες που θα εφαρμόζονται στις μελλοντικές απαιτήσεις του τομέα της ενέργειας, και κατά συνέπεια να διευκολύνει τη δημιουργία θέσεων εργασίας βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

3.6   Η ελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και οι νέες τεχνολογίες σε αυτόν τον τομέα θέτουν νέες προκλήσεις στους καταναλωτές οι οποίοι μέχρι τώρα αγόραζαν ενέργεια από τα μονοπώλια. Η εκπαίδευση και η κατάρτιση στον τομέα της ενέργειας πρέπει επίσης να περιλαμβάνει θέματα όπως «Πως μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι έξυπνοι μετρητές ούτως ώστε να εξοικονομείται ενέργεια;», «Ποια είναι τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των καταναλωτών όταν υπογράφουν σύμβαση με έναν προμηθευτή ενέργειας;», «Πώς υπολογίζεται το δικό μας αποτύπωμα CO2 (carbon footprint);» και «Πράσινη επισήμανση». Τα στοιχεία που περιέχονται στο πρόγραμμα «Dolceta» (www.dolceta.eu) υπήρξαν καθοριστικής σημασίας και η ΕΟΚΕ συνιστά θερμά τη διατήρησή τους και τη διάθεσή τους στο ευρύ κοινό.

3.7   Η ενεργειακή διαπαιδαγώγηση συνεχίζεται και έξω από το σχολείο. Τα παιδιά και οι νέοι μπορούν να επηρεάσουν την ευρύτερη κοινωνική κοινότητα μέσω της οικογένειας και των φίλων τους, και να ευαισθητοποιήσουν τους ενήλικες ώστε να συμπεριφέρονται πιο υπεύθυνα. Για την επίτευξη ουσιαστικών αποτελεσμάτων είναι, συνεπώς, σημαντικό να δοθεί συνέχεια στην εκπαιδευτική δράση η οποία πρέπει να εξασφαλίζεται σε όλους τους πολίτες. Ενδείκνυται να επεκταθεί και να ενισχυθεί η κατάρτιση επεκτείνοντάς την σε μια πληθώρα φορέων, ενηλίκων και επαγγελματιών (π.χ. μηχανικοί, αρχιτέκτονες, διαμορφωτές κοινής γνώμης). Χρειάζεται, επίσης, μια πολιτική με στόχο την κατάρτιση των εκπαιδευτών της.

3.8   Η διαδικασία της μάθησης είναι πολύ περίπλοκη. Οι φορείς που εμπλέκονται στη διαδικασία είναι πολλοί, καθένας με συγκεκριμένους βασικούς ρόλους. Η ΕΟΚΕ τονίζει τη σημασία που έχει να εξετάζεται, για κάθε ομάδα αναφοράς, η καλύτερη μέθοδος εκπαίδευσης και κατά συνέπεια εφαρμογής των κατάλληλων προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία, το φύλο, τις πολιτισμικές διαφορές και το μορφωτικό επίπεδο. Νέα εργαλεία, όπως τα κοινωνικά δίκτυα θα πρέπει να διερευνηθούν και να αναπτυχθούν με προσοχή.

4.   Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης

4.1   Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της ποιότητας της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και, αν αυτό απαιτείται, υποστηρίζοντας και συμπληρώνοντας τις δραστηριότητές τους (άρθρα 149 και 150 της Συνθήκης). Εκτός από την απαραίτητη αναβάθμιση των εκπαιδευτικών προτύπων σε όλους τους τομείς, η ΕΕ πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην ανάγκη προβολής γνώσεων και δεξιοτήτων στον τομέα της ενέργειας. Η ιστοσελίδα www.energy.eu αποτελεί ήδη σημαντική συμβολή. Η Ευρώπη χρειάζεται χημικούς που να εργάζονται για την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας και μηχανικούς που να σχεδιάζουν και να κατασκευάζουν έξυπνα δίκτυα και όχι μόνο. Επίσης, σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα πρέπει να αποφεύγονται «φαινόμενα του συρμού» όπως για παράδειγμα οι επιδοτήσεις για την παραγωγή βιοκαυσίμων στις αναπτυσσόμενες χώρες που οδήγησαν σε ανεπιθύμητα αποτελέσματα, με χαρακτηριστική την περίπτωση της καλλιέργειας jatropha - αυτοφυές ελαιούχο φυτό της ερήμου - σε ορισμένες αφρικανικές χώρες.

4.1.1   Η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο να λάβει η Επιτροπή υπόψη, κατά την επεξεργασία του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, την ενεργειακή διαπαιδαγώγηση ως αναπόσπαστο μέρος της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την επίτευξη των στόχων σε θέματα ενέργειας και που έχει θέσει η Ένωση για το 2020 και το 2050.

4.2   Ο ρόλος της δημόσιας διοίκησης

4.2.1   Με βάση την αρχή της επικουρικότητας, η εκπαίδευση είναι ένας τομέας αποκλειστικής αρμοδιότητας των κρατών μελών που έχουν την πλήρη ευθύνη για το περιεχόμενο και την οργάνωση των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης. Οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή όλων των φορέων της κοινωνίας των πολιτών στον καθορισμό των προτεραιοτήτων και στη δημιουργία προγραμμάτων για την ενέργεια. Θα πρέπει επίσης να προβλέπουν τον έλεγχο των πληροφοριών και να θέτουν διάφορα εργαλεία στη διάθεση των καταναλωτών, όπως ιστοσελίδες για να συγκρίνουν τιμές και / ή πού θα βρουν επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τις διάφορες πτυχές της ενέργειας.

4.2.2   Η δημόσια διοίκηση πρέπει να δίνει το καλό παράδειγμα. Οι περιφέρειες, μαζί με τις επαρχίες και τις τοπικές αρχές, οφείλουν να εξασφαλίζουν τον αποτελεσματικό συντονισμό των δραστηριοτήτων με σκοπό να συμβάλουν στη διάδοση μιας συμπεριφοράς εξοικονόμησης ενέργειας σε ευρεία κλίμακα. Η συνειδητοποίηση της απαιτούμενης αλλαγής, οι τεχνικές για την ενεργειακή απόδοση και η χρήση των ανανεώσιμων πηγών πρέπει να καταστούν η κληρονομιά όλων των πολιτών. Για τον λόγο αυτό, εκτός από τεχνικά και ρυθμιστικά μέτρα, τα ιδρύματα πρέπει να προβλέπουν τριχοειδείς δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης με αποδέκτες όλους τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις εμπορικές ενώσεις. Η ΕΟΚΕ αποτελεί εδώ παράδειγμα με το εσωτερικό της πρόγραμμα EMAS (Κοινοτικό Σύστημα Οικολογικής Διαχείρισης και Οικολογικού Ελέγχου) χάρη στο οποίο της απονεμήθηκε η ανώτερη διάκριση περιβαλλοντικής απόδοσης από τον αρμόδιο οργανισμό περιβάλλοντος της περιφέρειας Βρυξελλών (IBGE «Ecodynamic Enterprise label»- σήμα οικοδυναμικής επιχείρησης).

4.3   Ο ρόλος των σχολείων

4.3.1   Πολλές από τις ιδέες και τις γνώσεις μας αποκτώνται κατά τη σχολική περίοδο. Το σχολείο σήμερα βασίζεται σε ένα παραδοσιακό σύστημα εκμάθησης που παρουσιάζει ορισμένα κενά σε εθνικό επίπεδο. Εκτός λίγων εξαιρέσεων, δεν υπάρχουν προγράμματα αφιερωμένα στην ενεργειακή και περιβαλλοντική διαπαιδαγώγηση και συχνά δεν υπάρχει εκπαιδευτικό προσωπικό με την κατάλληλη κατάρτιση στα θέματα αυτά. Για αυτούς και για άλλους λόγους, στο μέλλον το σχολείο θα πρέπει να προσφέρει την ευκαιρία εμβάθυνσης των γνώσεων σε θέματα εξοικονόμησης ενέργειας, ενέργειας, σε επιστημονικά θέματα, περιβαλλοντικά και κλιματικά, συμβάλλοντας στη συνειδητοποίηση της ενεργειακής απόδοσης και παρέχοντας στους σπουδαστές κοινωνικές και αναλυτικές ικανότητες που θα τους επιτρέπουν να προβαίνουν σε ορθολογικές εκτιμήσεις οι οποίες θα καθορίζουν την αλλαγή συμπεριφοράς στο μέλλον. Οι γνώσεις στον τομέα της ενέργειας και του περιβάλλοντος θα πρέπει να συμπεριληφθούν μεταξύ των καίριων αρμοδιοτήτων του ευρωπαϊκού πλαισίου αναφοράς της διά βίου μάθησης. Οι εκπαιδευτικοί διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο και πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους το κατάλληλο διδακτικό και εκπαιδευτικό υλικό ανάλογα με το επίπεδο και το αντικείμενο της διδασκαλίας. Η χρήση επικαιροποιημένων πόρων και ο καθορισμός συγκεκριμένων δράσεων κατάρτισης και υποστήριξης των εκπαιδευτικών πρέπει να περιλαμβάνονται σε κάθε εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Είναι θεμελιώδης ο ρόλος των Πανεπιστημίων, όπως προβλέπεται από τη διαδικασία της Μπολόνια, μεταξύ των στόχων της οποίας είναι η εξασφάλιση διδακτικών προγραμμάτων που να ανταποκρίνονται όλο και περισσότερο στις ταχείες αλλαγές της παγκοσμιοποίησης και στα συμφέροντα της ΕΕ, έτσι ώστε οι τίτλοι σπουδών να καθίστανται πιο αξιοποιήσιμοι στην αγορά εργασίας της ευρωπαϊκής επικράτειας.

4.4   Ο ρόλος των επιχειρήσεων

4.4.1   Η συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων, την οποία η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ήδη από το 2009 (4), διαδραματίζει ρόλο καθοριστικής σημασίας. Χάρη στην ευελιξία που χαρακτηρίζει τους επαγγελματικούς κλάδους και ιδιαίτερα τις ΜΜΕ, οι εταιρικές σχέσεις μπορεί να είναι ένας από τους βασικούς πόρους για τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε περιόδους κρίσης, δίδοντας σημαντική ώθηση στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και της δημιουργικότητας. Η έρευνα και η καινοτομία πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των εταιρικών σχέσεων, προκειμένου να διευκολυνθεί η ταχεία μεταφορά των νέων τεχνολογιών. Οι επαγγελματίες (μηχανικοί, αρχιτέκτονες, κ.λπ.) θα πρέπει να εκπαιδεύονται συνεχώς όσον αφορά τις νέες εξελίξεις στους οικείους τομείς. Επίσης στον χώρο εργασίας θα πρέπει να διεξάγονται ειδικά σεμινάρια σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας.

4.5   Ο ρόλος των τραπεζών

4.5.1   Ο τραπεζικός τομέας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομία και την κοινωνία. Οι τράπεζες παρεμβαίνουν σε πολλές φάσεις της καθημερινής ζωής των ανθρώπων και πέρα από διαμεσολαβητές των χρημάτων, θα πρέπει να είναι και αξιόπιστες. Μέσα από ειδικές χρηματοδοτήσεις, συνοδευόμενες από τις κατάλληλες ενημερωτικές δράσεις, θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την εκπαίδευση για την ενέργεια και το περιβάλλον, παρέχοντας κίνητρα για πράσινες επενδύσεις σε διάφορους τομείς της οικονομίας (κατασκευές, μεταφορές κλπ.).

4.6   Ο ρόλος των συνδικαλιστικών οργανώσεων

4.6.1   Οι οργανώσεις των εργαζομένων μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην πραγματοποίηση διεργασιών που θα αποβλέπουν στο να αποτελέσουν η εκπαίδευση και η επαγγελματική κατάρτιση τα εργαλεία ενός ενιαίου σχεδιασμού του πολιτισμού και της αειφόρου ανάπτυξης. Η πράσινη οικονομία, για παράδειγμα, απαιτεί ειδικευμένο προσωπικό, το οποίο να μπορεί να προσαρμόζεται στις αλλαγές που προτείνουν η τεχνολογική ανάπτυξη, η έρευνα και η καινοτομία. Ακόμη και στο επίπεδο της ατομικής συμπεριφοράς, η λειτουργία του συνδικάτου μπορεί να είναι στρατηγική, με δράσεις ευαισθητοποίησης των μελών του, πρωτοβουλίες ακόμη και με τη μορφή σύμβασης, που να επιβραβεύουν την ενάρετη συμπεριφορά και την επιτευχθείσα εξοικονόμηση ενέργειας. Η συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων και εργατικών οργανώσεων στον τομέα αυτό θα αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα

4.7   Ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών (ΜΚΟ)

4.7.1   Οι οργανώσεις καταναλωτών και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις διαδραματίζουν καθοριστικής σημασίας ρόλο, εφόσον συμβάλουν στη μεταφορά δεξιοτήτων και γνώσεων. Θα πρέπει να συμμετέχουν στην ευαισθητοποίηση σε θέματα κατανάλωσης και ενεργειακής απόδοσης σε όλα τα επίπεδα: προγραμματισμός, σχεδιασμός, απόφαση για το περιεχόμενο, προώθηση των πληροφοριών, προτάσεις, διάδοση, αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.

4.7.2   Οι ΜΚΟ θα πρέπει να είναι οι φυσικοί συνομιλητές των εθνικών αρχών και θα πρέπει να υποστηριχθούν στην εκπαιδευτική τους δραστηριότητα, τα οφέλη της οποίας θα καρπωθεί το σύνολο της κοινωνίας. Προγράμματα άτυπης εκπαίδευσης, σχέσεις με τους δασκάλους, οργάνωση εκπαιδευτικών επισκέψεων επί τόπου, εδικές μίνι πανεπιστημιουπόλεις και εκδόσεις προσαρμοσμένες σε διάφορες ηλικιακές ομάδες είναι οι δραστηριότητες που θα πρέπει να ανατεθούν σε ενεργές και έμπειρες οργανώσεις στον τομέα της ενεργειακής διαπαιδαγώγησης.

4.8   Ο ρόλος των μέσων μαζικής ενημέρωσης και των κοινωνικών δικτύων

4.8.1   Σε ό,τι αφορά τη διάδοση της σωστής πληροφορίας και τις δράσεις μαζικής εκπαίδευσης για όλες τις ηλικίες, τα μμε έχουν στρατηγική αξία και λειτουργία. Στα προγράμματα για τη διάδοση θεμάτων που σχετίζονται με την ενέργεια και το περιβάλλον, τα μηνύματα πρέπει πάντοτε να χαρακτηρίζονται από επιστημονική ακρίβεια και να είναι πολιτισμικά ουδέτερα. Θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση εργαλείων των μέσων ενημέρωσης, κυρίως η τηλεόραση, χωρίς να έχει υποβληθεί σε αυστηρή εξέταση το περιεχόμενο των πληροφοριών. Τα συμφέροντα που περιστρέφονται γύρω από το περιβάλλον και την ενέργεια είναι τεράστια και μπορούν να επηρεάσουν, με τον άλφα ή βήτα τρόπο, ανθρώπους που δεν διαθέτουν τα κατάλληλα εργαλεία γνώσης και κρίσης για να αξιολογήσουν συνειδητά τις πληροφορίες που λαμβάνουν.

4.8.2   Τα κοινωνικά δίκτυα διαδραματίζουν εξίσου σημαντικό και ευαίσθητο ρόλο, δεδομένου ότι απευθύνονται κατά κύριο λόγο σε νέους, που εύκολα ευαισθητοποιούνται και παθιάζονται για τόσο σημαντικά θέματα. Όλοι όσοι χρησιμοποιούν τα μέσα αυτά θα πρέπει να τηρούν έναν κώδικα πειθαρχίας και να δέχονται να «ελέγχονται» και ενδεχομένως να τροποποιούν πληροφορίες αμφιβόλου και μεροληπτικού περιεχομένου.

4.8.3   Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στο μέλλον αυτά τα εργαλεία θα είναι ολοένα και σημαντικότερα. (Σήμερα, οι άνθρωποι που συνδέονται με τα κοινωνικά δίκτυα είναι περισσότεροι από τον πληθυσμό της Γης στις αρχές του 1900 …). Η μάζα των διαθέσιμων πληροφοριών θα αλλάξει τη γλώσσα και την τυπολογία των πληροφοριών. Η εκπαίδευση θα επηρεαστεί από αυτές τις αλλαγές και θα πρέπει να είναι δυνατή η μετάφραση σύνθετων και πολύπλοκων μηνυμάτων σε απλά «χαπάκια» κατάλληλα για όλους. http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_social_networking_websites.

5.   Οι προτεραιότητες της ΕΟΚΕ

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι οι ακόλουθες προτεραιότητες πρέπει να είναι στο επίκεντρο της προσοχής:

5.1

Συμβίωση με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, προσαρμογή και ανάγκη κατάλληλων επαγγελματικών δεξιοτήτων. Η ύπαρξη της κλιματικής αλλαγής αποδεικνύεται από επιστημονικά στοιχεία και είναι ευρέως αναγνωρισμένη σε παγκόσμιο επίπεδο. Μερικά φαινόμενα, όπως οι πλημμύρες, θα σημειώνονται με ολοένα μεγαλύτερη ένταση. Η προσαρμογή σε αυτά τα φαινόμενα είναι καθοριστικής σημασίας για την επιβίωσή μας. Επιπλέον, η έλλειψη υψηλού επιπέδου κατάλληλων επαγγελματιών θα μπορούσε να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

5.2

Ενεργειακή απόδοση. Τα συνδυασμένα αποτελέσματα της πλήρους εφαρμογής των υφιστάμενων και των νέων μέτρων θα αλλάξουν την καθημερινή ζωή μας και θα δοθεί με αυτά η δυνατότητα: επίτευξης οικονομιών μέχρι 1 000 ευρώ ανά νοικοκυριό ετησίως· βελτίωσης της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης· δημιουργίας μέχρι 2 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας και μείωσης των ετήσιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 740 εκατομμύρια τόνους (5). Οι αγοραστές ενέργειας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία αυτή. Άπαντες, συμπεριλαμβανομένων των ενηλίκων, οφείλουν να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους και συνεπώς είναι απαραίτητη η παροχή επαρκών και αξιόπιστων πληροφοριών για την ενέργεια.

5.3

Καταπολέμηση της φτώχειας και της ενεργειακής πενίας. Η καταπολέμηση της ενεργειακής ένδειας αποτελεί μια νέα κοινωνική προτεραιότητα που πρέπει να αντιμετωπιστεί σε όλα τα επίπεδα. Οι τιμές των βασικών ορυκτών καυσίμων εξακολουθούν να αυξάνονται και φαίνεται ότι αυτή η τάση θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια. Εάν δεν υπάρξει γρήγορη και αποτελεσματική δράση, ο αριθμός των ευάλωτων καταναλωτών ενέργειας θα αυξηθεί και αυτός σημαντικά (6).

5.4

Εξασφάλιση της πρόσβασης όλων των καταναλωτών στην ενέργεια (ιδιώτες και βιομηχανία). Η ενέργεια είναι κοινό αγαθό και διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη διασφάλιση της οικονομικής ευημερίας του κράτους. Είναι πρωταρχικής σημασίας να εξασφαλιστεί η διαθεσιμότητα της ενέργειας σε λογικές τιμές, που να μην διαφέρουν υπερβολικά και απρόβλεπτα κατά τα επόμενα έτη, εξασφαλίζοντας την πρόσβαση στην ενέργεια σε όλους τους πολίτες και τους καταναλωτές.

5.5

Βιώσιμη κινητικότητα. Η αυξανόμενη ανάγκη μεταφοράς προσώπων και αγαθών επιδεινώνει τον κίνδυνο ρύπανσης και συμφόρησης, ιδίως στο αστικό περιβάλλον. Είναι απαραίτητο να αναπτυχθεί μια μορφή κινητικότητας η οποία να είναι βιώσιμη, περιβαλλοντικά υπεύθυνη και αποτελεσματική όσον αφορά την χρήση της ενέργειας. Η εμφάνιση της συντροπικότητας είναι εξαιρετικά σημαντική σε αυτόν τον τομέα.

5.6

Έλλειψη πόρων (ενέργεια, νερό, πρώτες ύλες). Η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού από 6 δις σε 9 δις ανθρώπους θα εντείνει τον διεθνή ανταγωνισμό για τους φυσικούς πόρους και θα ασκήσει πίεση στο περιβάλλον (7). Η διαφύλαξη ζωτικών πόρων, όπως ο αέρας, το νερό, η γη, τα δάση και τα τρόφιμα, είναι επομένως καθοριστικής σημασίας παράγοντας για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και τη δημιουργία μιας σύγχρονης οικονομίας.

5.7	Οι ΤΠΕ. Οι τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας αποτελούν τώρα αναπόσπαστο τμήμα της κοινωνίας της πληροφορίας και της γνώσης. Για παράδειγμα, η έξυπνη διανομή ενέργειας, σε προσιτές τιμές, θα συμβάλει σημαντικά στην αλλαγή της συμπεριφοράς των μελλοντικών γενεών.

6.   Ορισμένα παραδείγματα…

6.1   Υπάρχουν πολλές πρωτοβουλίες και καλές πρακτικές, στην Ευρώπη και στον κόσμο, εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για την προώθηση της ενεργειακής διαπαιδαγώγησης και της προστασίας του περιβάλλοντος, που τις περισσότερες φορές σχετίζονται με τη μείωση των ρυπογόνων αερίων.

6.2   Το σχέδιο Défi Énergie, που συντονίζεται από την Υπηρεσία Περιβάλλοντος των Βρυξελλών (Bruxelles Environnement) στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής εκστρατείας βιώσιμης ενέργειας (Sustainable Energy Europe), στο οποίο συμμετείχαν περίπου 4 000 άτομα από 1 400 νοικοκυριά, συνέβαλε στη μείωση των εκπομπών CO2 κατά έναν τόνο ετησίως, ή στη μείωση κατά 380 ευρώ του λογαριασμού ηλεκτρικής ενέργειας. www.ibgebim.be

6.3   Το εθνικό ίδρυμα Carlo Collodi με το σχέδιο «Pinocchio ripensa il mondo» που προορίζεται για παιδιά του δημοτικού και χωρίζεται σε τρεις φάσεις: τη διαφοροποιημένη συλλογή των απορριμμάτων, την εξοικονόμηση ενέργειας, τις δεοντολογικές επιλογές που σχετίζονται με την αειφορία. http://www.pinocchio.it/fondazionecollodi/

6.4   Το διεθνές ίδρυμα Yehudi Menhuin, με το πρόγραμμά του MUS-E® Arts at School με τη χρήση των τεχνών– μουσική, χορό, τραγούδι, θέατρο και εικαστικές τέχνες – αναπτύσσει νέες μεθόδους μάθησης. Το πρόγραμμα εφαρμόζεται σε 11 χώρες, με 1 026 καλλιτέχνες που εργάζονται με 59 189 παιδιά σε 623 δημοτικά σχολεία. www.menuhin-foundation.com/

6.5   Το ισπανικό φόρουμ διαλόγου για τον κοινωνικό διάλογο που αφορά το ενεργειακό μείγμα (Spanish Energy Mix Forum, SEMF), ανοικτό σε όλους τους φορείς του τομέα της ενέργειας συγκρίνει τις διάφορες πηγές ενέργειας της Ισπανίας. http://www.semforum.org/

6.6   Το Θερινό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο (UMET) για την Βιώσιμη Ενέργεια στην περιοχή της Μεσογείου με τη συμμετοχή των πανεπιστημίων της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας, της Ισπανίας, της Ελλάδας, καθώς και του Μαρόκου, της Αλγερίας, της Τυνησίας, της Αιγύπτου, της Τουρκίας, κλπ. Τα επόμενα χρόνια, το πανεπιστήμιο θα ήθελε να επεκτείνει την οργάνωσή του σε άλλες πόλεις. http://www.ome.org/index.php

6.7   Ο Πράσινος Πλανήτης (La Belle Verte) είναι ένα φιλμ του 1996 της Coline Serreau που ασχολείται με τα προβλήματα του δυτικού κόσμου όπως για παράδειγμα η φρενίτιδα, η κατάχρηση εξουσίας, η ρύπανση και η ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και των τοπίων. http://www.youtube.com/watch?v=TTvoZkHugr0

6.8   Το πρόγραμμα της Επιτροπής «Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη» υποστηρίζει από το 2004 σχέδια ενεργειακής διαπαιδαγώγησης. Αναφέρονται μερικά όπως τα «KidsCorner», «U4energy», «Flick the Switch», «Kids4future», «Rainmakers», «Youngenergypeople», «My Friend Boo» κλπ. Όσον αφορά την επαγγελματική κατάρτιση για τον κατασκευαστικό τομέα αναφέρεται το σχέδιο «Build Up skills». http://ec.europa.eu/energy/intelligent/

6.9   My Friend Boo, μια αστεία σειρά κινουμένων σχεδίων, στο πλαίσιο του προγράμματος ΙΕΕ και πρώτη του είδους της στην Ευρώπη, στοχεύει στο να βοηθήσει τους νέους να κατανοήσουν θέματα όπως η ενέργεια, η αλλαγή του κλίματος, του περιβάλλοντος, η συντήρηση και η υγεία. http://www.myfriendboo.com/

6.10   Άλλες πρωτοβουλίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι: το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο των Δημάρχων το οποίο έχουν υπογράψει πάνω από τρεις χιλιάδες πόλεις. Η ΕΟΚΕ από την αρχή υποστήριξε τη χρήση του μέσου αυτού σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό ευρωπαϊκών δήμων (8), με αποτέλεσμα την αλλαγή της στρατηγικής από την Επιτροπή. Concerto, Civitas, και η νέα πρωτοβουλία έξυπνες πόλεις και έξυπνες κοινότητες αποτελούν μέσα για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στον τομέα των βιώσιμων μεταφορών, της κατάλληλης και ευφυούς χρήσης της ενέργειας. Η πρωτοβουλία SET-PLAN Energy Education and Training Initiative, η οποία συνοψίζει και αναπτύσσει μια σημαντική προστιθέμενη αξία για το σύνολο του έργου του σχεδίου SET-Plan.

6.11   Σε διεθνές επίπεδο έχουν ήδη αναληφθεί διάφορες πρωτοβουλίες, όπως το σχέδιο NEED (National Energy Education Development Project), ένα δίκτυο σπουδαστών, εκπαιδευτικών, επιχειρήσεων, κυβερνήσεων και δήμων που έχει ξεκινήσει εδώ και 30 χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες http://www.need.org/· το πρόγραμμα Energy Education and Workforce Development του Υπουργείου Ενέργειας των Ηνωμένων Πολιτειών http://www1.eere.energy.gov/education/· ο δικτυακός τόπος EnergyQuest που ασχολείται με την εκπαίδευση στον τομέα της ενέργειας http://www.energyquest.ca.gov/.

7.   Δημόσια ακρόαση για την ενεργειακή διαπαιδαγώγηση

7.1   Κατά τη δημόσια ακρόαση που διοργάνωσε η ΕΟΚΕ παρουσιάστηκαν πολλές και ενδιαφέρουσες εμπειρίες στον τομέα της ενεργειακής και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.

7.2   Οι εκπρόσωποι του EACI, της EU-ASE (Ευρωπαϊκή Συμμαχία για την Εξοικονόμηση Ενέργειας), του ιδρύματος Carlo Collodi, του ιδρύματος Yehudi Menuhin, της Solvay, του CIRCE, του Business Solutions Europa, του δικτύου ELISAN, και ο αρμόδιος της ΓΔ Ενέργειας του Συμφώνου των Δημάρχων, καθένας με τη δική του άποψη, προέβαλαν τη σπουδαιότητα του θέματος.

7.3   Ο ρόλος της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης, η προετοιμασία των τεχνικών και των πτυχιούχων φυσικών επιστημών, η ανάγκη να ενισχυθεί η σχέση μεταξύ των πανεπιστημίων, της έρευνας και της βιομηχανίας, η προτεραιότητα δέσμευσης των δημοσίων αρχών για την καταπολέμηση της φτώχειας και της ενεργειακής πενίας, η συμμετοχή των τοπικών φορέων στην ανάπτυξη δράσεων ευαισθητοποίησης και ευφυούς και βιώσιμης χρήσης της ενέργειας, καινοτόμα εργαλεία στην εξωσχολική εκπαίδευση, άτυπη και μη, είναι θέματα που τέθηκαν στη συζήτηση.

7.4   Μια συγκεκριμένη πρόταση προέκυψε από την ανάγκη να υιοθετηθεί ένα ενιαίο και κατανοητό σύστημα αξιολόγησης της ενέργειας χρησιμοποιώντας, για παράδειγμα, ως μονάδα μέτρησης τον λόγο ευρώ / MWh, για όλα τα προϊόντα που καταναλώνουν ενέργεια, έτσι ώστε να υπολογίζεται άμεσα η απόδοση και το κόστος.

7.5   Πρωταρχική σημασία έχει η ποιότητα των πληροφοριών και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης. Υπάρχει ο πραγματικός κίνδυνος ότι η πληροφόρηση μπορεί να χειραγωγηθεί προκειμένου να υπερασπίσει συμφέροντα και όχι να οδηγήσει σε συνειδητές επιλογές. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να επιδείξουν οι δημόσιες αρχές προκειμένου να διασφαλίσουν την ανεξαρτησία και την αμεροληψία των διαδικασιών ενημέρωσης και εκπαίδευσης.

7.6   Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία που προέκυψε αφορά το πρόβλημα της δυσκολίας συστηματικής ενσωμάτωσης του θέματος της ενέργειας στην ύλη των σχολικών προγραμμάτων λόγω έλλειψης χρόνου, πολύ εντατικών προγραμμάτων και με διαφορετικές προτεραιότητες.

8.   EDEN: το ευρωπαϊκό δίκτυο ενεργειακής και περιβαλλοντικής διαπαιδαγώγησης. Το πρωτόκολλο ΕΟΚΕ - Fondazione Nazionale Carlo Collodi

8.1   Το ευρωπαϊκό δίκτυο των εθνικών φόρουμ για την εκπαίδευση σε θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος, EDEN, όπως έχει ήδη προταθεί στη διερευνητική γνωμοδότηση με θέμα «Κοινωνία της ενέργειας χωρίς εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα», θα μπορούσε να καλύψει τα υφιστάμενα κενά για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ περί εξοικονόμησης ενέργειας τουλάχιστον κατά 20 % και να συμβάλει στην υλοποίηση του ευρωπαϊκού οράματος του 2050 για μια οικονομία που να βασίζεται στην αποδοτική χρήση των πόρων και σε χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, και να ενισχύσει την ενεργειακή ανεξαρτησία και την ασφάλεια εφοδιασμού.

8.2   Για την υλοποίηση των προτάσεων που περιλαμβάνονται στη γνωμοδότηση και την υποστήριξη της δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού δικτύου, η ΕΟΚΕ και το ίδρυμα Collodi υπέγραψαν πρωτόκολλο συνεργασίας 26 Μαρτίου 2010, με το οποίο δεσμεύτηκαν να συνεργάζονται. Ο Πινόκιο, ο παγκοσμίως γνωστός χαρακτήρας του βιβλίου του Carlo Collodi, επελέγη ως μασκότ και σύμβολο της πρωτοβουλίας.

8.3   Το ευρωπαϊκό αυτό δίκτυο, το οποίο βασίζεται σε οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και του περιβάλλοντος, λειτουργεί ως δίαυλος εθνικής διάδοσης, που με κατάλληλα προγράμματα και υλικά, θα διευκολύνει την ενσωμάτωση της καθαρής ενέργειας, την αποδοτικότερη χρήση όλων των φυσικών πόρων και την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος στα εθνικά σχολικά προγράμματα.

8.4   Μέχρι σήμερα έχουν προσχωρήσει διάφορες οργανώσεις στο δίκτυο. Εκτός από την ΕΟΚΕ και το ίδρυμα Carlo Collodi (IT), που είναι ιδρυτικά μέλη, συμμετέχουν επίσης: Foundation Terra Mileniul III (RO), Arene île-de-France (FR), Les Péniches du Val de Rhône (FR), Municipality of Greenland (Greenland), Climate Action Network (RO), Mosaic Art and Sound (UK), Art For Green Life (UK/BE), CECE (ES), Intercollege (CY), Business Solutions Europa (BE), EU-ASE (BE), CIRCE (ES), Fondazione Menuhin (BE).

---

(1)  EE C 77, 31.3.2009, σελ. 54-59.

(2)  ΕΕ C 277 της 17.11.2009, σελ. 15.

(3)  EE C 218 της 23.7.2011, σελ. 136.

(4)  ΕΕ C 228 της 22.9.2009, σελ. 9-13.

(5)  COM(2011) 109 final.

(6)  ΕΕ C 44 της '11.2.2011, σελ. 53.

(7)  COM(2010) 2020 final.

(8)  ΕΕ C 10 της 15.1.2008, σελ. 22

---