5.6.2012   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 158/4

1.

1.1.

1.2.

1.3.

1.4.

2.

2.1.

2.2.

3.

3.1.

3.2.

3.3.

3.4.

3.5.

4.

5.

5.1.

5.2.

5.3.

5.4.

1.

Η οδηγία 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Οκτωβρίου 2003 (1), καθιέρωσε σύστημα για την εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου εντός της Ένωσης (ΣΕΔΕ της ΕΕ), ενώ η οδηγία 2009/29/ΕΚ (2) βελτίωσε και επέκτεινε το ΣΕΔΕ της ΕΕ με ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2013. Η οδηγία 2003/87/ΕΚ όπως τροποποιήθηκε (3) αναφέρεται στο εξής ως «οδηγία για το ΣΕΔΕ». Η οδηγία 2009/29/ΕΚ είναι μέρος μιας δέσμης νομοθετικών μέτρων, η οποίο περιλαμβάνει μέτρα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την προαγωγή της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και πηγές χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η εν λόγω δέσμη σχεδιάστηκε κυρίως για την επίτευξη του γενικού περιβαλλοντικού στόχου της Ένωσης για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 20 % σε σύγκριση με το 1990 και μερίδιο 20 % ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές επί της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας της Ένωσης έως το 2020.

2.

Η οδηγία για το ΣΕΔΕ προβλέπει τα ακόλουθα ειδικά και προσωρινά μέτρα για ορισμένες επιχειρήσεις: ενίσχυση για την αντιστάθμιση αυξήσεων στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας που απορρέουν από την ενσωμάτωση του κόστους εκπομπών αερίων θερμοκηπίου λόγω του ΣΕΔΕ της ΕΕ (αποκαλούμενο κοινώς «έμμεσο κόστος εκπομπών»), επενδυτική ενίσχυση σε σταθμούς παραγωγής ενέργειας υψηλής αποδοτικότητας, συμπεριλαμβανομένων νέων σταθμών παραγωγής ενέργειας που διαθέτουν τεχνολογία για την περιβαλλοντικά ασφαλή δέσμευση και γεωλογική αποθήκευση CO2 (που διαθέτουν τεχνολογία CCS), προαιρετικά μεταβατικά δωρεάν δικαιώματα στον τομέα ηλεκτρικής ενέργειας σε ορισμένα κράτη μέλη και εξαίρεση ορισμένων μικρών εγκαταστάσεων από το ΣΕΔΕ της ΕΕ, εφόσον οι μειώσεις εκπομπής αερίων θερμοκηπίου μπορούν να επιτευχθούν εκτός του πλαισίου του ΣΕΔΕ της ΕΕ με χαμηλότερο διοικητικό κόστος.

3.

Τα ειδικά και προσωρινά μέτρα που προβλέπονται στο πλαίσιο υλοποίησης της οδηγίας για το ΣΕΔΕ περιλαμβάνουν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με το άρθρο 108 της Συνθήκης, οι κρατικές ενισχύσεις πρέπει να κοινοποιούνται από τα κράτη μέλη στην Επιτροπή και δεν τίθενται σε ισχύ πριν την έγκρισή τους από την Επιτροπή.

4.

Για λόγους διασφάλισης διαφάνειας και ασφάλειας δικαίου, οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές επεξηγούν τα κριτήρια συμβατότητας που θα εφαρμοστούν στα εν λόγω μέτρα κρατικών ενισχύσεων στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, όπως βελτιώθηκαν και επεκτάθηκαν από την οδηγία 2009/29/ΕΚ.

5.

Σύμφωνα με το κριτήριο της εξισορρόπησης που διατυπώνεται στο σχέδιο δράσης του 2005 για τις κρατικές ενισχύσεις (4), κύριος στόχος του ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων στο πλαίσιο της υλοποίησης του ΣΕΔΕ της ΕΕ είναι να εξασφαλιστεί, αφενός, ότι τα μέτρα κρατικών ενισχύσεων θα έχουν ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε σχέση με αυτό που θα είχε επιτευχθεί χωρίς την κρατική ενίσχυση και, αφετέρου, ότι τα θετικά αποτελέσματα της ενίσχυσης θα υπερβαίνουν τα αρνητικά από άποψη στρεβλώσεων του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά. Η κρατική ενίσχυση πρέπει να είναι απαραίτητη για την επίτευξη του περιβαλλοντικού στόχου του ΣΕΔΕ της ΕΕ (αναγκαιότητα της ενίσχυσης) και πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο που απαιτείται για την επίτευξη της επιδιωκόμενης προστασίας του περιβάλλοντος (αναλογικότητα της ενίσχυσης) χωρίς να δημιουργεί αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και του εμπορίου στην εσωτερική αγορά.

6.

Εφόσον οι διατάξεις που εισήγαγε η οδηγία 2009/29/ΕΚ θα εφαρμόζονται από 1ης Ιανουαρίου 2013, η κρατική ενίσχυση δεν μπορεί να θεωρηθεί αναγκαία για τη μείωση οποιασδήποτε επιβάρυνσης που προκύπτει από την εν λόγω οδηγία πριν από την εν λόγω ημερομηνία. Συνεπώς, τα μέτρα που καλύπτονται από τις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές μπορούν να εγκριθούν μόνο για δαπάνες που πραγματοποιούνται την 1η Ιανουαρίου 2013 ή μετά, εκτός από την ενίσχυση που περιλαμβάνεται στην προαιρετική μεταβατική δωρεάν κατανομή για εκσυγχρονισμό της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (σε ορισμένα κράτη μέλη), η οποία ενδέχεται να περιλαμβάνει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, επενδύσεις που πραγματοποιούνται από την 25η Ιουνίου 2009 και συμπεριλαμβάνονται στο εθνικό σχέδιο.

7.

Σύμφωνα με το άρθρο 10α παράγραφος 6 της οδηγίας για το ΣΕΔΕ, τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν κρατική ενίσχυση υπέρ των τομέων ή υποτομέων που αναμένεται να εκτεθούν σε σημαντικό κίνδυνο διαρροής άνθρακα, λόγω του κόστους που σχετίζεται με τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και μετακυλίεται στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας (στο εξής: έμμεσο κόστος εκπομπών), προκειμένου να αντισταθμιστεί το κόστος αυτό σύμφωνα με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων. Για τους σκοπούς αυτών των κατευθυντήριων γραμμών, ο όρος «διαρροή άνθρακα» περιγράφει την προοπτική αύξησης των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, όταν οι εταιρείες μεταφέρουν την παραγωγή εκτός της Ένωσης επειδή δεν μπορούν να μετακυλίσουν τις αυξήσεις κόστους που προκύπτουν από το ΣΕΔΕ της ΕΕ στους πελάτες τους χωρίς σημαντική απώλεια μεριδίου της αγοράς.

8.

Η αντιμετώπιση του κινδύνου διαρροής άνθρακα εξυπηρετεί έναν περιβαλλοντικό σκοπό, καθώς η ενίσχυση έχει ως στόχο την αποφυγή αύξησης των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου λόγω μεταφορών της παραγωγής εκτός της Ένωσης, ελλείψει δεσμευτικής διεθνούς συμφωνίας για τη μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Παράλληλα, η ενίσχυση για έμμεσο κόστος εκπομπών ενδέχεται να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην αποδοτικότητα του ΣΕΔΕ της ΕΕ. Η ενίσχυση, εάν δεν είναι ορθά στοχευμένη, απαλλάσσει τους δικαιούχους από το κόστος των έμμεσων εκπομπών τους, περιορίζοντας με αυτό τον τρόπο τα κίνητρα για μειώσεις εκπομπών και καινοτομία στον τομέα. Ως εκ τούτου, άλλοι τομείς της οικονομίας θα πρέπει κυρίως να επιβαρυνθούν με το κόστος μείωσης εκπομπών. Επιπλέον, η σχετική κρατική ενίσχυση μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά, ιδίως όταν η μεταχείριση επιχειρήσεων του ίδιου τομέα είναι διαφορετική στα διάφορα κράτη μέλη λόγω των διαφορετικών δημοσιονομικών περιορισμών. Συνεπώς, οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές πρέπει να εξυπηρετούν τρεις συγκεκριμένους στόχους: να ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο διαρροής άνθρακα, να διατηρούν τον στόχο του ΣΕΔΕ της ΕΕ για επίτευξη οικονομικά αποδοτικής απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές και να ελαχιστοποιούν τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά.

9.

Κατά τη διαδικασία έγκρισης της οδηγίας 2009/29/ΕΚ, η Επιτροπή εξέδωσε δήλωση (5) στην οποία καθορίζονταν οι βασικές αρχές που επρόκειτο να εφαρμόσει σχετικά με την κρατική ενίσχυση για το έμμεσο κόστος εκπομπών με σκοπό την αποφυγή αδικαιολόγητων στρεβλώσεων του ανταγωνισμού.

10.

Η Επιτροπή αξιολόγησε, σε επίπεδο Ένωσης, τον βαθμό στον οποίο είναι εφικτό για έναν τομέα ή υποτομέα να μετακυλίσει το έμμεσο κόστος εκπομπών στις τιμές των προϊόντων χωρίς σημαντική απώλεια μεριδίου αγοράς προς όφελος εγκαταστάσεων χαμηλότερης αποτελεσματικότητας ως προς τον άνθρακα εκτός της Ένωσης.

11.

Το μέγιστο ποσό ενίσχυσης που τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγήσουν πρέπει να υπολογίζεται σύμφωνα με ένα τύπο που λαμβάνει υπόψη τα επίπεδα παραγωγής βάσης της εγκατάστασης ή τα επίπεδα κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας βάσης της εγκατάστασης, όπως ορίζεται στις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές, καθώς και τον συντελεστή εκπομπής CO2 για ηλεκτρική ενέργεια παρεχόμενη από εγκαταστάσεις καύσης σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές. Σε περίπτωση που οι συμβάσεις παροχής ηλεκτρικής ενεργείας δεν προβλέπουν δαπάνες CO2, δεν χορηγείται καμία κρατική ενίσχυση. Ο τύπος διασφαλίζει την αναλογικότητα της ενίσχυσης και τη διατήρηση των κινήτρων για αποδοτικότητα της ηλεκτρικής ενέργειας και τη μετάβαση από την «γκρίζα» στην «πράσινη» ηλεκτρική ενέργεια, σύμφωνα με την οδηγία για αιτιολογική σκέψη 27 της οδηγίας 2009/29/ΕΚ.

12.

Επιπλέον, για να ελαχιστοποιηθούν οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά και να διατηρηθούν οι στόχοι του ΣΕΔΕ της ΕΕ όσον αφορά την επίτευξη οικονομικά αποδοτικής απεξάρτησης από τον άνθρακα, η ενίσχυση δεν πρέπει να αντισταθμίζει πλήρως το κόστος EUA στις τιμές ηλεκτρικού ρεύματος και πρέπει να μειώνεται σταδιακά. Οι φθίνουσες εντάσεις ενίσχυσης είναι θεμελιώδεις στις λειτουργικές κρατικές ενισχύσεις ώστε να αποφευχθεί η εξάρτηση από τις ενισχύσεις. Επιπλέον, αυτές θα διατηρήσουν τόσο τα μακροπρόθεσμα κίνητρα για πλήρη εσωτερίκευση του περιβαλλοντικού εξωτερικού παράγοντα όσο και τα βραχυπρόθεσμα κίνητρα για μετάβαση σε τεχνολογίες παραγωγής λιγότερων εκπομπών CO2, ενώ υπογραμμίζουν τον προσωρινό χαρακτήρα της ενίσχυσης και συμβάλλουν στη μετάβαση προς μία οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα

13.

Σύμφωνα με τη δήλωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (6) σχετικά με το άρθρο 10 παράγραφος 3 της οδηγίας για το ΣΕΔΕ για τη χρήση των εσόδων από τη δημοπράτηση των δικαιωμάτων, τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν τα εν λόγω έσοδα, κατά το διάστημα 2013 έως 2016, για την υποστήριξη της κατασκευής σταθμών παραγωγής ενέργειας υψηλής αποδοτικότητας, συμπεριλαμβανομένων νέων σταθμών παραγωγής ενέργειας που διαθέτουν τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS). Το άρθρο 33 της οδηγίας 2009/31/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Απριλίου 2009, σχετικά με την αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα σε γεωλογικούς σχηματισμούς (7), προβλέπει ωστόσο ότι τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι φορείς εκμετάλλευσης όλων των μονάδων καύσης ονομαστικής ηλεκτρικής ισχύος άνω των 300 MW έχουν αξιολογήσει ορισμένες προϋποθέσεις, και συγκεκριμένα, κατά πόσο υπάρχουν κατάλληλες θέσεις αποθήκευσης, κατά πόσο είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτοί οι εξοπλισμοί μεταφορών και κατά πόσο είναι τεχνικά και οικονομικά η εκ των υστέρων εγκατάσταση μονάδων για δέσμευση CO2. Εάν η αξιολόγηση είναι θετική, πρέπει να εξασφαλιστεί στον τόπο εγκατάστασης κατάλληλος χώρος για τον εξοπλισμό που απαιτείται για τη δέσμευση και τη συμπίεση CO2  (8).

14.

Η εν λόγω ενίσχυση πρέπει να επιδιώκει την αύξηση της προστασίας του περιβάλλοντος που έχει ως αποτέλεσμα χαμηλότερες εκπομπές CO2 σε σύγκριση με την τεχνολογία αιχμής και στοχεύει μια συγκεκριμένη δυσλειτουργία της αγοράς, έχοντας ουσιαστικό αποτέλεσμα για την προστασία του περιβάλλοντος. Η ενίσχυση πρέπει να είναι αναγκαία, να δημιουργεί κίνητρα και να είναι αναλογική. Η ενίσχυση για την υλοποίηση δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών και ήδη αξιολογείται βάσει άλλων υφιστάμενων κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων και ιδίως των κοινοτικών κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στην προστασία του περιβάλλοντος (9).

15.

Για τη διασφάλιση της αναλογικότητας της ενίσχυσης, οι μέγιστες εντάσεις ενίσχυσης διαμορφώνονται ανάλογα με τη συμβολή στην αύξηση της προστασίας του περιβάλλοντος και τη μείωση των εκπομπών CO2 (στόχος της οδηγίας για το ΣΕΔΕ) του νέου σταθμού παραγωγής ενέργειας. Κατά συνέπεια, η έναρξη υλοποίησης πλήρους αλυσίδας CCS (δηλαδή η κατασκευή και η πραγματική έναρξη δέσμευσης, μεταφοράς και αποθήκευσης CO2) από νέους σταθμούς παραγωγής ενέργειας πριν το 2020 πρέπει να ανταμείβεται σε σύγκριση με νέους σταθμούς παραγωγής ενέργειας που διαθέτουν τεχνολογία CCS, αλλά δεν αρχίζουν την υλοποίηση της αλυσίδας CCS πριν το 2020. Επιπλέον, όταν συγκρίνονται δύο παρόμοια σχέδια για νέους σταθμούς παραγωγής ενέργειας που διαθέτουν τεχνολογία CCS, οι επιτρεπόμενες μέγιστες εντάσεις ενίσχυσης είναι υψηλότερες για σχέδια που έχουν επιλεγεί στα πλαίσια μιας πραγματικά ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών βάσει σαφών, διαφανών και αμερόληπτων κριτηρίων, η οποία διασφαλίζει αποτελεσματικά τον περιορισμό της ενίσχυσης στο ελάχιστο απαραίτητο και προάγει τον ανταγωνισμό στην αγορά παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Υπό αυτές τις συνθήκες, μπορεί να θεωρηθεί ότι οι σχετικές προσφορές που υποβάλλονται αντανακλούν όλα τα ενδεχόμενα οφέλη που μπορεί να προκύψουν από την πρόσθετη επένδυση.

16.

Βάσει του άρθρου 10γ της οδηγίας για το ΣΕΔΕ, τα κράτη μέλη που πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις σχετικά με τη διασυνδεσιμότητα του εθνικού τους δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας ή το μερίδιο ορυκτών καυσίμων που διαθέτουν στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και το επίπεδο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε σύγκριση με το μέσο κατά κεφαλή ΑΕΠ της Ένωσης, έχουν την επιλογή να παρεκκλίνουν προσωρινά από την αρχή της πλήρους δημοπράτησης και να παρέχουν δωρεάν δικαιώματα σε παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας που λειτουργούν έως την 31η Δεκεμβρίου 2008 ή σε παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας για τους οποίους τα επενδυτικά έργα εκσυγχρονισμού είχαν πράγματι αρχίσει έως την 31η Δεκεμβρίου 2008. Σε αντάλλαγμα της παροχής δωρεάν δικαιωμάτων στους παραγωγούς ενέργειας, τα επιλέξιμα κράτη μέλη οφείλουν να υποβάλουν εθνικό σχέδιο για επενδύσεις («εθνικό σχέδιο») που ορίζουν τις επενδύσεις που αναλαμβάνονται από τους δικαιούχους των δωρεάν δικαιωμάτων ή από άλλους φορείς εκμετάλλευσης για μετασκευή και αναβάθμιση των υποδομών, για καθαρές τεχνολογίες και για διαφοροποίηση της ενεργειακής σύνθεσής τους, καθώς και των πηγών εφοδιασμού.

17.

Η εν λόγω παρέκκλιση από την αρχή της πλήρους δημοπράτησης μέσω της μεταβατικής δωρεάν κατανομής περιλαμβάνει κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης, επειδή τα κράτη μέλη παραιτούνται από την είσπραξη εσόδων, δια της χορήγησης δωρεάν δικαιωμάτων, και παρέχουν επιλεκτικό πλεονέκτημα σε παραγωγούς ενέργειας. Οι παραγωγοί ενέργειας μπορούν να ανταγωνίζονται παραγωγούς ενέργειας άλλων κρατών μελών, γεγονός που ενδέχεται να έχει ως αποτέλεσμα τη στρέβλωση ή να απειλεί με στρέβλωση τον ανταγωνισμό και τις συναλλαγές της εσωτερικής αγοράς. Η κρατική ενίσχυση ενέχεται επίσης στο επίπεδο των επενδύσεων που θα αναλάβουν, με μειωμένο κόστος, οι δικαιούχοι δωρεάν δικαιωμάτων.

18.

Σύμφωνα με το άρθρο 27 της οδηγίας για το ΣΕΔΕ, τα κράτη μέλη δύνανται να εξαιρούν από το ΣΕΔΕ της ΕΕ μικρές εγκαταστάσεις και νοσοκομεία, εφόσον υπόκεινται σε μέτρα που επιτυγχάνουν ισοδύναμη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Τα κράτη μέλη μπορούν να προτείνουν μέτρα που ισχύουν για μικρές εγκαταστάσεις και νοσοκομεία με τα οποία θα επιτευχθεί ισοδύναμη συμβολή σε μειώσεις εκπομπών με αυτές που επιτυγχάνονται από το ΣΕΔΕ της ΕΕ. Η εν λόγω δυνατότητα για εξαίρεσή τους από το ΣΕΔΕ της ΕΕ έχει ως στόχο να προσφέρει το μέγιστο δυνατό κέρδος από πλευράς μείωσης των διοικητικών δαπανών για κάθε τόνο ισοδύναμου CO2 που εξαιρείται από το ΣΕΔΕ.

19.

Η εξαίρεση μικρών εγκαταστάσεων και νοσοκομείων από το ΣΕΔΕ της ΕΕ ενδέχεται να περιλαμβάνει κρατική ενίσχυση. Τα κράτη μέλη διαθέτουν ευρεία διακριτική ευχέρεια όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων για το κατά πόσο θα εξαιρέσουν μικρές εγκαταστάσεις από το ΣΕΔΕ της ΕΕ και, σε αυτή την περίπτωση, ποιον τύπο εγκατάστασης θα εξαιρέσουν και ποιον τύπο μέτρων θα απαιτήσουν. Επομένως, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ότι τα μέτρα που επιβάλλονται από τα κράτη μέλη μπορεί να αποτελέσουν οικονομικό πλεονέκτημα υπέρ μικρών εγκαταστάσεων ή νοσοκομείων που εξαιρούνται από το ΣΕΔΕ της ΕΕ πράγμα που ενδέχεται να στρεβλώσει ή να απειλήσει με στρέβλωση τον ανταγωνισμό και τις συναλλαγές στην εσωτερική αγορά.

20.

Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές εφαρμόζονται μόνο σε συγκεκριμένα μέτρα ενίσχυσης που προβλέπονται στο πλαίσιο της εφαρμογής της οδηγίας για το ΣΕΔΕ της ΕΕ. Οι κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος (10) δεν ισχύουν για τα εν λόγω μέτρα.

21.

Για τους σκοπούς αυτών των κατευθυντήριων γραμμών ισχύουν οι ορισμοί που αναφέρονται στο Παράρτημα I.

22.

Η κρατική ενίσχυση δύναται να κηρυχθεί συμβατή με την εσωτερική αγορά κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης, εάν οδηγεί σε αυξημένη προστασία του περιβάλλοντος (μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου) χωρίς να επηρεάζονται αρνητικά οι όροι των συναλλαγών σε βαθμό αντίθετο με το κοινό συμφέρον. Κατά την αξιολόγηση του συμβιβάσιμου ενός μέτρου ενίσχυσης, η Επιτροπή σταθμίζει τα θετικά αποτελέσματα του μέτρου ενίσχυσης ως προς τον επιδιωκόμενο στόχο κοινού συμφέροντος έναντι των πιθανών αρνητικών παράπλευρων επιπτώσεων, όπως στρέβλωση των συναλλαγών και του ανταγωνισμού. Για τον λόγο αυτό, η διάρκεια των καθεστώτων ενίσχυσης δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από τη διάρκεια των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών. Υπό την επιφύλαξη της δυνατότητας ενός κράτους μέλους να κοινοποιεί εκ νέου ένα μέτρο που παρατείνει την προθεσμία που έχει ορίσει η απόφαση της Επιτροπής για την έγκριση του καθεστώτος ενισχύσεων.

23.

Για τομείς και υποτομείς που απαριθμούνται στο Παράρτημα ΙΙ, η ενίσχυση για αντιστάθμιση του κόστους δικαιωμάτων του ΣΕΔΕ της ΕΕ που μετακυλίεται στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας ως αποτέλεσμα εφαρμογής της οδηγίας για το ΣΕΔΕ, που πραγματοποιείται από 1ης Ιανουαρίου 2013, θα θεωρείται συμβατή με την εσωτερική αγορά κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης, υπό τον όρο ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις που ορίζονται στο παρόν τμήμα.

24.

Για τους σκοπούς των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών, στόχος της εν λόγω ενίσχυσης είναι να αποφευχθεί ένας σημαντικός κίνδυνος διαρροής άνθρακα λόγω του κόστους EUA που μετακυλίεται στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας που επωμίζεται ο δικαιούχος, εάν οι ανταγωνιστές του από τρίτες χώρες δεν αντιμετωπίζουν παρόμοιο κόστος CO2 στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας τους και ο δικαιούχος δεν είναι σε θέση να μετακυλίσει το εν λόγω κόστος στις τιμές των προϊόντων δίχως να απολέσει σημαντικό μερίδιο της αγοράς.

25.

Για τους σκοπούς των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών, ένας σημαντικός κίνδυνος διαρροής άνθρακα θεωρείται ότι υφίσταται μόνο εάν ο δικαιούχος δραστηριοποιείται σε ένα τομέα ή υποτομέα που απαριθμείται στο Παράρτημα II.

26.

Η ένταση ενίσχυσης δεν πρέπει να υπερβαίνει το 85 % του επιλέξιμου κόστους που προκύπτει κατά τα έτη 2013, 2014 και 2015, το 80 % του επιλέξιμου κόστους που προκύπτει κατά τα έτη 2016, 2017 και 2018, και το 75 % του επιλέξιμου κόστους που προκύπτει κατά τα 2019 και 2020.

27.

Η μέγιστη ενίσχυση που καταβάλλεται ανά εγκατάσταση για την παραγωγή προϊόντων εντός των τομέων και υποτομέων που ορίζονται στο Παράρτημα II πρέπει να υπολογίζεται σύμφωνα με τον ακόλουθο τύπο:

28.

Αν μια εγκατάσταση κατασκευάζει προϊόντα που απαριθμούνται στο Παράρτημα ΙΙΙ για τα οποία ισχύει ένας δείκτης αναφοράς αποδοτικότητας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και προϊόντα για τα οποία ισχύει ο εφεδρικός δείκτης αναφοράς αποδοτικότητας, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για κάθε προϊόν θα είναι ανάλογη με το ποσοστό της αντίστοιχης ποσότητας παραγωγής κάθε προϊόντος.

29.

Αν μια εγκατάσταση κατασκευάζει προϊόντα που είναι επιλέξιμα για ενίσχυση (δηλαδή εμπίπτουν στους επιλέξιμους τομείς ή υποτομείς που απαριθμούνται στο Παράρτημα II) και προϊόντα που δεν είναι επιλέξιμα για ενίσχυση, η μέγιστη ενίσχυση που καταβάλλεται θα υπολογίζεται μόνο για τα προϊόντα που είναι επιλέξιμα για ενίσχυση.

30.

Η ενίσχυση μπορεί να καταβληθεί στον δικαιούχο στο έτος κατά το οποίο πραγματοποιήθηκαν οι δαπάνες ή κατά το επόμενο έτος. Αν η ενίσχυση καταβληθεί το έτος κατά το οποίο πραγματοποιήθηκαν οι δαπάνες, εφαρμόζεται ένας μηχανισμός προσαρμογής πληρωμών εκ των υστέρων για να διασφαλιστεί ότι οποιαδήποτε αχρεωστήτως καταβληθείσα ενίσχυση θα αποπληρωθεί πριν την 1η Ιουλίου του έτους που ακολουθεί.

31.

Η απαίτηση αποτελέσματος κινήτρου θεωρείται ότι πληρούται εάν τηρούνται όλες οι προϋποθέσεις του τμήματος 3.1.

32.

Η επενδυτική ενίσχυση που καταβάλλεται μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 2013 και 31ης Δεκεμβρίου 2016 για νέους σταθμούς παραγωγής ενέργειας υψηλής αποδοτικότητας θα θεωρείται συμβατή με την εσωτερική αγορά κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης, υπό τον όρο ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις που ορίζονται στο παρόν τμήμα.

33.

Επενδυτική ενίσχυση σε νέους σταθμούς παραγωγής ενέργειας υψηλής αποδοτικότητας δύναται να χορηγηθεί μόνο εάν πληρούνται όλες οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

34.

Τα κράτη μέλη αποδεικνύουν ότι η ενίσχυση στοχεύει μια συγκεκριμένη δυσλειτουργία της αγοράς διά της ενίσχυσης της προστασίας του περιβάλλοντος. Η ενίσχυση πρέπει να λειτουργεί ως κίνητρο, οδηγώντας σε αλλαγή συμπεριφοράς τον δικαιούχο της ενίσχυσης· αυτό μπορεί να αποδειχθεί μέσω ενός αντίστροφου σεναρίου που παρέχει αποδεικτικά στοιχεία ότι ο δικαιούχος δεν θα πραγματοποιούσε την επένδυση χωρίς την ενίσχυση. Επιπλέον, το ενισχυόμενο έργο δεν πρέπει να αρχίσει πριν από την υποβολή της αίτησης ενίσχυσης. Τέλος, τα κράτη μέλη πρέπει να αποδείξουν ότι η ενίσχυση δεν επηρεάζει αρνητικά τους όρους των εμπορικών συναλλαγών σε βαθμό που να αντίκειται προς το κοινό συμφέρον, ιδίως όταν η ενίσχυση συγκεντρώνεται σε ένα μικρό αριθμό δικαιούχων ή όταν η ενίσχυση ενδέχεται να ενισχύσει τη θέση των δικαιούχων στην αγορά (σε επίπεδο ομίλου επιχειρήσεων).

35.

Το επιλέξιμο κόστος περιορίζεται στο συνολικό κόστος επένδυσης της νέας εγκατάστασης (υλικά και άυλα στοιχεία του ενεργητικού) τα οποία είναι άκρως απαραίτητα για την κατασκευή του νέου σταθμού παραγωγής ενέργειας. Επιπλέον, στην περίπτωση κατασκευής ενός σταθμού παραγωγής ενέργειας με τεχνολογία CCS, τότε επιλέξιμο είναι το κόστος που αποδεικνύει την οικονομική και τεχνική σκοπιμότητα πλήρους εφαρμογής μιας αλυσίδας CCS. Το κόστος εγκατάστασης δέσμευσης, μεταφοράς και αποθήκευσης δεν είναι επιλέξιμο στο πλαίσιο αυτών των κατευθυντήριων γραμμών, αφού η ενίσχυση για εφαρμογή τεχνολογίας CCS έχει ήδη αξιολογηθεί στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών για την προστασία του περιβάλλοντος.

36.

Για νέους σταθμούς παραγωγής ενέργειας υψηλής αποδοτικότητας οι οποίοι διαθέτουν τεχνολογία CCS και την έναρξη εγκατάστασης της πλήρους αλυσίδας CCS πριν το 2020, η ενίσχυση δεν πρέπει να υπερβαίνει το 15 % του επιλέξιμου κόστους.

37.

Για νέους σταθμούς παραγωγής ενέργειας υψηλής αποδοτικότητας οι οποίοι διαθέτουν τεχνολογία CCS, αλλά δεν αρχίζουν την εγκατάσταση της πλήρους αλυσίδας CCS πριν το 2020 και για τους οποίους χορηγείται ενίσχυση κατόπιν μιας πραγματικά ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών η οποία προάγει i) τις πλέον φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες παραγωγής ενέργειας στον νέο σταθμό, οδηγώντας σε χαμηλότερες εκπομπές CO2 σε σύγκριση με την τεχνολογία αιχμής, και ii) τον ανταγωνισμό στην αγορά παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, η ενίσχυση δεν υπερβαίνει το 10 % του επιλέξιμου κόστους. Η εν λόγω διαδικασία υποβολής προσφορών πρέπει να είναι αμερόληπτη, διαφανής, χωρίς μεροληπτικά κριτήρια και να προβλέπει τη συμμετοχή επαρκούς αριθμού επιχειρήσεων. Επιπλέον, ο συναφής με τη διαδικασία υποβολής προσφορών προϋπολογισμός πρέπει να αποτελεί δεσμευτικό περιορισμό, υπό την έννοια ότι δεν μπορούν να λάβουν ενίσχυση όλοι οι συμμετέχοντες.

38.

Για νέους σταθμούς παραγωγής ενέργειας υψηλής αποδοτικότητας, οι οποίοι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις των σημείων 36 και 37 ανωτέρω, η ενίσχυση δεν πρέπει να υπερβαίνει το 5 % του επιλέξιμου κόστους.

39.

Σε περίπτωση που η πλήρης εφαρμογή μιας αλυσίδας CCS δεν αρχίσει πριν από το 2020, η ενίσχυση θα μειωθεί στο 5 % του επιλέξιμου κόστους της ενίσχυσης, ή στο 10 % εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις του τμήματος 3.2 παράγραφος 37 ανωτέρω. Σε περίπτωση προκαταβολής της ενίσχυσης, τα κράτη μέλη ανακτούν το επιπλέον ποσό της ενίσχυσης.

40.

Από 1ης Ιανουαρίου 2013 έως 31ης Δεκεμβρίου 2019, η κρατική ενίσχυση που περιλαμβάνεται στη μεταβατική και προαιρετική δωρεάν κατανομή για εκσυγχρονισμό της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και οι επενδύσεις που περιλαμβάνονται στα εθνικά σχέδια, σύμφωνα με το άρθρο 10γ της οδηγίας για το ΣΕΔΕ, θεωρείται ότι είναι συμβατές με την εσωτερική αγορά κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης, υπό τον όρο ότι πληρούνται όλες οι ακόλουθες προϋποθέσεις.

41.

Το επιλέξιμο κόστος περιορίζεται στο ετήσιο επενδυτικό κόστος (υλικά και άυλα στοιχεία του ενεργητικού) το οποίο αναφέρεται στον κατάλογο του εθνικού επενδυτικού σχεδίου και το οποίο αντιστοιχεί στην αγοραία αξία δωρεάν δικαιωμάτων (που υπολογίζεται σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής της 29ης Μαρτίου 2011 (15) ή το σχετικό έγγραφο καθοδήγησης που ισχύει όταν χορηγείται η ενίσχυση) που παρέχονται ανά δικαιούχο, ανεξαρτήτως των λειτουργικών εξόδων και εσόδων της αντίστοιχης εγκατάστασης.

42.

Η ενίσχυση δεν υπερβαίνει το 100% του επιλέξιμου κόστους.

43.

Η ενίσχυση που συνδέεται με τον αποκλεισμό μικρών εγκαταστάσεων ή νοσοκομείων που εξαιρούνται από το ΣΕΔΕ της ΕΕ, από την 1η Ιανουαρίου 2013, θα θεωρείται συμβατή με την εσωτερική αγορά κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης, υπό τον όρο ότι οι μικρές εγκαταστάσεις ή νοσοκομεία υπόκεινται σε μέτρα τα οποία επιτυγχάνουν ισοδύναμη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά την έννοια του άρθρου 27 της οδηγίας για το ΣΕΔΕ και ότι το κράτος μέλος πληροί τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 27 της οδηγίας για το ΣΕΔΕ.

44.

Η απαίτηση αποτελέσματος κινήτρου θεωρείται ότι πληρούται εάν τηρούνται όλες οι προϋποθέσεις του τμήματος 3.4.

45.

Το κράτος μέλος πρέπει να αποδείξει ότι το ποσό ενίσχυσης προς τον δικαιούχο περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο. Ιδίως, τα κράτη μέλη δύνανται να χορηγήσουν ενισχύσεις με χαμηλότερες εντάσεις ενίσχυσης από εκείνες που προβλέπονται στις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές.

46.

Τα ανώτατα όρια ενίσχυσης, τα οποία ορίζονται στις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές, πρέπει να τηρούνται ανεξάρτητα από το εάν η ενίσχυση χρηματοδοτείται αποκλειστικά με κρατικούς πόρους ή εν μέρει από την Ένωση.

47.

Η ενίσχυση που θεωρείται ότι συμβιβάζεται με τις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές δεν μπορεί να συνδυαστεί με άλλη κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης ή με άλλες μορφές χρηματοδότησης από την Ένωση, αν από την εν λόγω επικάλυψη προκύπτει ένταση ενίσχυσης υψηλότερη από αυτή που ορίζουν οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές. Ωστόσο, όταν οι επιλέξιμες δαπάνες για ενίσχυση σε σχέση με μέτρα που καλύπτονται από τις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές είναι πλήρως ή εν μέρει επιλέξιμες για ενισχύσεις διαφορετικού χαρακτήρα, το κοινό τμήμα υπόκειται στο ευνοϊκότερο ανώτατο όριο ενίσχυσης βάσει των εφαρμοστέων κανόνων.

48.

Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου, της 22ας Μαρτίου 1999, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του άρθρου 93 της συνθήκης ΕΚ (16) και τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 794/2004 της Επιτροπής, της 21ης Απριλίου 2004 (17) σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999, τα κράτη μέλη πρέπει να υποβάλλουν στην Επιτροπή ετήσιες εκθέσεις.

49.

Πέραν των απαιτήσεων που ορίζονται στους εν λόγω κανονισμούς, οι ετήσιες εκθέσεις για τα μέτρα ενίσχυσης υπέρ του περιβάλλοντος πρέπει να περιλαμβάνουν πρόσθετες πληροφορίες για τα αντίστοιχα εγκεκριμένα καθεστώτα. Ιδίως, τα κράτη μέλη πρέπει να περιλαμβάνουν στις ετήσιες εκθέσεις τους τις ακόλουθες πληροφορίες:

50.

Η Επιτροπή θα παρακολουθεί τακτικά τις ενισχύσεις που χορηγούνται σε επιχειρήσεις τομέων και υποτομέων που αναμένεται να εκτεθούν σε σημαντικό κίνδυνο διαρροής άνθρακα, λόγω του κόστους δικαιωμάτων του ΣΕΔΕ της ΕΕ που μετακυλίεται στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας όπως περιγράφεται στο τμήμα 3.1. Πράττοντας έτσι, θα ενημερώνει τις πληροφορίες της όσον αφορά το μέγεθος του μετακυλιόμενου κόστους και τις ενδεχόμενες συνέπειες διαρροής άνθρακα.

51.

Όσον αφορά την ενίσχυση που χορηγείται σε νέους σταθμούς παραγωγής ενέργειας υψηλής αποδοτικότητας, συμπεριλαμβανομένων των σταθμών που διαθέτουν τεχνολογία CCS, τα κράτη μέλη πρέπει να περιλαμβάνουν στις ετήσιες εκθέσεις τους τις ακόλουθες πληροφορίες:

52.

Η Επιτροπή θεωρεί αναγκαίο να ληφθούν περαιτέρω μέτρα για τη βελτίωση της διαφάνειας των κρατικών ενισχύσεων στην Ένωση. Ειδικότερα, κρίνεται αναγκαίο να διασφαλισθεί ότι τα κράτη μέλη, οι οικονομικοί παράγοντες, τα ενδιαφερόμενα μέρη και η Επιτροπή θα έχουν εύκολα πρόσβαση στο πλήρες κείμενο όλων των εφαρμοζόμενων καθεστώτων περιβαλλοντικών ενισχύσεων.

53.

Αυτός ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί με τη σύσταση διαδικτυακών τόπων. Για τον λόγο αυτό, όταν η Επιτροπή αξιολογεί καθεστώτα ενισχύσεων θα καλεί συστηματικά το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος να δημοσιεύει στο διαδίκτυο το πλήρες κείμενο όλων των οριστικοποιημένων καθεστώτων ενίσχυσης και να κοινοποιεί τη σχετική διαδικτυακή διεύθυνση στην Επιτροπή.

54.

Τα κράτη μέλη πρέπει να μεριμνούν ώστε να τηρούνται λεπτομερή μητρώα σχετικά με τη χορήγηση ενισχύσεων για όλα τα μέτρα. Τα εν λόγω μητρώα, τα οποία πρέπει να περιέχουν όλα τα στοιχεία που είναι αναγκαία, ώστε να αποδεικνύεται ότι τηρήθηκαν όλες οι επιλέξιμες δαπάνες και οι μέγιστες επιτρεπόμενες εντάσεις των ενισχύσεων, πρέπει να φυλάσσονται για 10 έτη από την ημερομηνία χορήγησης της ενίσχυσης και πρέπει να διαβιβάζονται στην Επιτροπή κατόπιν σχετικού αιτήματος.

55.

Η Επιτροπή θα εφαρμόσει τις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές από την πρώτη ημέρα που ακολουθεί τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

56.

Οι κατευθυντήριες γραμμές εφαρμόζονται έως την 31η Δεκεμβρίου 2020. Μετά από διαβούλευση με τα κράτη μέλη, η Επιτροπή μπορεί να τις τροποποιήσει πριν από την ημερομηνία αυτή για σοβαρούς λόγους που αφορούν την πολιτική ανταγωνισμού ή την περιβαλλοντική πολιτική ή προκειμένου να λάβει υπόψη άλλες ενωσιακές ή διεθνείς δεσμεύσεις. Οι εν λόγω τροποποιήσεις μπορεί να κριθούν αναγκαίες ιδίως υπό το φως είτε διεθνών συμφωνιών που θα συναφθούν στο μέλλον σχετικά με την κλιματική αλλαγή είτε της μελλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή. Η Επιτροπή μπορεί να προβεί σε αναθεώρηση των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών κάθε δύο έτη μετά την έκδοσή τους.

57.

Η Επιτροπή θα εφαρμόζει τις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές σε όλα τα κοινοποιημένα μέτρα ενισχύσεων επί των οποίων καλείται να λάβει απόφαση μετά τη δημοσίευση των κατευθυντήριων γραμμών στην Επίσημη Εφημερίδα, ακόμη και εάν τα σχέδια είχαν κοινοποιηθεί πριν από τη δημοσίευσή τους. Η Επιτροπή θα εφαρμόζει τους κανόνες της ανακοίνωσης της Επιτροπής για τον καθορισμό των εφαρμοστέων κανόνων για την αξιολόγηση παράνομης κρατικής ενίσχυσης (18).