22.5.2012   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 143/107

1.1

Μολονότι τα μείζονα υπεράκτια συμβάντα είναι σπάνια, οι συνέπειες των κινδύνων που συνεπάγονται για την ανθρώπινη ζωή, το περιβάλλον, την οικονομία και το κλίμα είναι συχνά ολέθριες.

1.2

Η ανάγκη να υιοθετηθεί μια συνεκτική προσέγγιση της ΕΕ για την ασφάλεια των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου αναγνωρίζεται ευρέως.

1.3

Ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος στόχος είναι με την τήρηση των υψηλότερων δυνατών προτύπων που ισχύουν ήδη στο μεγαλύτερο μέρος του κλάδου.

1.4

Η ΕΟΚΕ στηρίζει τη σύσταση της Επιτροπής που αποκαλείται «Επιλογή 2» ως τη δέσμη μέτρων που έχει τις περισσότερες πιθανότητες να επιτύχει τους στόχους της πρότασης.

1.5

Ο κανονισμός πρέπει να συμβάλλει στην ανάθεση της ευθύνης για τη θέσπιση των μέτρων μεταρρύθμισης στις αρμόδιες εθνικές αρχές και τα ενδιαφερόμενα μέρη, επιφυλάσσοντας έναν σαφώς ορισμένο – πλην περιορισμένο – ρόλο στην προτεινόμενη ομάδα αρχών εποπτείας υπεράκτιων δραστηριοτήτων της ΕΕ.

1.6

H EOKE προτρέπει την Επιτροπή να λάβει το ταχύτερο δυνατό τις αποφάσεις της για την ασφάλεια προϊόντων, την οικονομική ικανότητα και κυρίως την εταιρική ευθύνη.

1.7

Θα πρέπει να παρασχεθούν κίνητρα στους φορείς της ΕΕ που συμμετέχουν σε δραστηριότητες εξερεύνησης και παραγωγής εκτός της επικράτειας της ΕΕ να «εξάγουν» τις καλύτερες ενωσιακές προδιαγραφές.

2.1

Στις 27/10/2011 η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση κανονισμού για την ασφάλεια των υπεράκτιων δραστηριοτήτων αναζήτησης, εξερεύνησης και παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου.

2.2

Μετά την καταστροφή στην εξέδρα Deepwater Horizon στον Κόλπο του Μεξικού τον Απρίλιο του 2010 και ενόψει του σοβαρού, όπως τον χαρακτήρισε η Επιτροπή, κινδύνου μεγάλου υπεράκτιου συμβάντος στον ευρωπαϊκό κλάδο υπεράκτιων δραστηριοτήτων, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα ζητήματα που περιγράφει η Επιτροπή στην εκτίμηση επιπτώσεων (που συνοδεύει την πρόταση) πρέπει να αντιμετωπιστούν επειγόντως και να υιοθετηθούν κατάλληλα μέτρα. Τα ζητήματα αυτά είναι τα εξής:

2.3

Η Επιτροπή θεωρεί ότι αυτά τα ζητήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με τον βέλτιστο τρόπο μέσω:

2.4

Πιο συγκεκριμένα, η Επιτροπή ευελπιστεί να επιτύχει αυτούς τους φιλόδοξους στόχους προωθώντας ένα «μοντέλο βέλτιστων πρακτικών της ΕΕ», εφαρμόζοντας μια δέσμη μεταρρυθμίσεων που βασίζεται, σε μεγάλο βαθμό, σε μια πρακτική στον τομέα της Βόρειας Θάλασσας που έχει καθιερωθεί εδώ και πολύ καιρό και χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης. Αυτό θα οδηγούσε σε στενότερη συνεργασία κατά την αξιολόγηση των κινδύνων, τον σχεδιασμό της αντιμετώπισης έκτακτων περιστατικών, την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών, την ανταλλαγή πληροφοριών, εμπειρογνωμοσύνης και πόρων. Σε αυτό το μοντέλο (αναφέρεται ως «Επιλογή 2» στην εκτίμηση επιπτώσεων) εξετάζεται το ενδεχόμενο ίδρυσης μιας «αρμόδιας αρχής» σε κάθε κράτος μέλος, η οποία θα έχει ως βασική ευθύνη ζητήματα που αφορούν τον κλάδο, καθώς και το ενδεχόμενο ίδρυσης, μεταξύ των κρατών μελών, μιας ομάδας αρχών εποπτείας υπεράκτιων δραστηριοτήτων της ΕΕ για τη θέσπιση νέων προτύπων ασφάλειας, τη διευκόλυνση των ρυθμιστικών προγραμμάτων της ΕΕ και τη διασφάλιση της υποβολής τυποποιημένων εκθέσεων σε διασυνοριακό επίπεδο.

3.1

Ο ευρωπαϊκός τομέας των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου αριθμεί περίπου 1 000 υπεράκτιες εγκαταστάσεις. Η γεωγραφική κατανομή αυτών των εγκαταστάσεων έχει ως εξής: 486 στο Ηνωμένο Βασίλειο, 181 στις Κάτω Χώρες, 123 στην Ιταλία, 61 στη Δανία, 7 στη Ρουμανία, 4 στην Ισπανία, 3 στην Πολωνία, 2 στη Γερμανία, 2 στην Ελλάδα, 2 στην Ιρλανδία και 1 στη Βουλγαρία.

3.2

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η ασφάλεια κάθε πτυχής των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, και κάθε αποτελέσματος που σχετίζεται με τον κλάδο είναι ύψιστης σημασίας, επικροτεί δε τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία της Επιτροπής.

3.3

Μολονότι ο κανονισμός επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό στην πρόληψη ή τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων υπεράκτιων συμβάντων ή ατυχημάτων, η ΕΟΚΕ σημειώνει με ικανοποίηση ότι, στην εκτίμηση επιπτώσεων, η υγεία, η ασφάλεια και η καλή διαβίωση των εργαζομένων στον κλάδο των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου δεν παραβλέπονται.

3.4

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει την ισορροπία που πρέπει να επιτευχθεί μεταξύ των επιταγών της πρότασης και των αναγκών της ΕΕ όσον αφορά την ενέργεια και την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού.

3.5

Ενώ δεν υπάρχει νομοθεσία της ΕΕ η οποία να αφορά ρητά την ασφάλεια των δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, αρκετές από τις υφιστάμενες οδηγίες εξετάζουν ζητήματα που συνδέονται στενά με αυτά της πρότασης, όπως: η οδηγία σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη (2004/35/ΕΚ), η οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα (2008/98/ΕΚ), η τροποποιημένη οδηγία για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον(85/337/ΕΟΚ), τα μέτρα που θεσπίστηκαν βάσει της οδηγίας πλαίσιο για την υγεία και την ασφάλεια (89/391/ΕΟΚ) περί των ελαχίστων προδιαγραφών για τη βελτίωση της προστασίας, της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων στις εξορυκτικές διά γεωτρήσεων βιομηχανίες και η οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική (2008/56/ΕΚ). Καθώς οι παραπάνω νομοθετικές πράξεις δεν συνάδουν πλήρως με τους στόχους της πρότασης, μπορούν να εφαρμοστούν μόνο αποσπασματικά, εάν μπορούν καν να εφαρμοστούν χωρίς προσαρμογή. Η οδηγία σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη, για παράδειγμα, ενώ ασχολείται με την υπεράκτια ρύπανση, δεν επεκτείνει το πεδίο αναφοράς της στη ζημία που προκαλείται στα ύδατα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης ή της υφαλοκρηπίδας, που πρέπει να τυγχάνουν προστασίας βάσει της οδηγίας για τη θαλάσσια στρατηγική.

3.6

Έχουν διατυπωθεί επανειλημμένα επικριτικά σχόλια ότι τα υφιστάμενα πρότυπα ασφάλειας, αποκατάστασης, ευθύνης και αποζημίωσης (που επιβάλλονται μέσω οδηγίας, αυτορρύθμισης, διεθνών συμβάσεων και πρωτοκόλλων) είναι συχνά «ασύνδετα» και τηρούνται ανεπαρκώς λόγω διαφορών έμφασης και ερμηνείας, αδιαφορίας προς το πνεύμα, αν όχι στις λεπτομέρειες των μηχανισμών εφαρμογής και επιβολής, και λόγω επιχειρηματικής νοοτροπίας χαμηλού επιπέδου. Αυτό απαξιώνει τη νομοθετική διαδικασία, κατάσταση που δεν κρίνεται ικανοποιητική. Πρέπει να επικροτηθεί η νέα αρχή που περιγράφεται στην πρόταση.

3.7

Στον τομέα της Βόρειας Θάλασσας, οι πρακτικές και οι διαδικασίες του κλάδου, τόσο οι εθελοντικές όσο και οι προβλεπόμενες από τη νομοθεσία, έχουν περιγραφεί από την Επιτροπή ως «βέλτιστες επιχειρησιακές πρακτικές», «βέλτιστες πρακτικές στην Ένωση», «βέλτιστες πρακτικές που ορίζονται στα επίσημα πρότυπα και έγγραφα καθοδήγησης», «τρέχον βέλτιστο πρότυπο», «υπερσύγχρονες πρακτικές» και «αναγνωρισμένες παγκόσμιες ορθές πρακτικές για τον έλεγχο της επικινδυνότητας επέλευσης μεγάλων κινδύνων», με μια ρυθμιστική προσέγγιση για τη θέσπιση στόχων που θεωρείται «παγκόσμιας κλάσης». Εντούτοις, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για τον σχετικά υψηλό κίνδυνο που εξακολουθεί να υφίσταται και θεωρεί ότι ο προτεινόμενος κανονισμός θα προαγάγει την εταιρική νοοτροπία υπέρ της ασφάλειας.

3.8

Αυτές οι πρακτικές έχουν εξελιχθεί και ωριμάσει μέσω της εξερεύνησης, της μηχανικής και της επιχειρησιακής πείρας (και των ενίοτε άσχημων εμπειριών, εάν θυμηθούμε τις καταστροφές στις εξέδρες Alexander Kielland (1980) και Piper Alpha (1988)). Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι πρόκειται για μια συνεχή διαδικασία, η οποία απαιτεί διαρκή αξιολόγηση, και πιστεύει ότι οι φορείς εκμετάλλευσης στον κλάδο ούτε έχουν επαναπαυθεί ούτε καθυστερούν να εισαγάγουν νέα μέτρα και κατευθυντήριες γραμμές ή να προσαρμοστούν στα υφιστάμενα πρότυπα ή διαδικασίες, όποτε αυτό είναι απαραίτητο ή ενδεδειγμένο. Ο κανονισμός θα παράσχει ενιαίο πλαίσιο για την εφαρμογή αυτών των πρακτικών.

3.9

Ένα σύνολο αρχών, διαδικασιών και ελέγχων, εντός της ΕΕ, συνεκτικό, ολοκληρωμένο και καθολικής εφαρμογής, όπως εξετάζεται στον κανονισμό, αποτελεί μια έγκαιρη και απαραίτητη απάντηση για τη χρηστή διακυβέρνηση του κλάδου, καθώς αναπτύσσει νέους τομείς εξερεύνησης και παραγωγής. Η ΕΟΚΕ καταγράφει τη σύσταση της Επιτροπής που αφορά την «Επιλογή 2» ως την πλέον αποδεκτή προσέγγιση.

4.1

Η Επιτροπή υπογραμμίζει σε αρκετά σημεία ότι οι κίνδυνοι ενός μείζονος σημασίας ατυχήματος σε κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στα ύδατα της ΕΕ είναι «σημαντικοί σε όλα τα μέρη της Ένωσης», «πιο πραγματικοί από ό,τι ίσως φαίνονται» και «απαράδεκτα υψηλοί». Η ΕΟΚΕ θα ήθελε να μάθει πώς τεκμηριώνεται αυτός ο ισχυρισμός.

4.2

Η ΕΟΚΕ διατηρεί ορισμένες επιφυλάξεις διότι, προκρίνοντας τον κανονισμό ως νομικό μέσο, η πρόταση της Επιτροπής ενδέχεται να οδηγήσει:

4.3

Παρά την άποψη ότι το καθεστώς βέλτιστων πρακτικών (το μοντέλο της Βόρειας Θάλασσας) σε συνδυασμό με τον ρόλο που διαδραματίζουν ορισμένες οργανώσεις –π.χ. το Φόρουμ των αρχών εποπτείας υπεράκτιων δραστηριοτήτων της Βόρειας Θάλασσας (North Sea Offshore Authorities Forum), η Συμβουλευτική ομάδα για την πρόληψη και αντιμετώπιση πετρελαιοκηλίδων (Oil Spill Prevention and Response Advisory Group), η Ε.Π.Ε. για την Υπεράκτια ρύπανση με πετρέλαιο (Offshore Oil Pollution Liability Association Ltd), το Διεθνές φόρουμ των ρυθμιστικών φορέων (International Regulators Forum) και ο Συνεταιρισμός φορέων εκμετάλλευσης για υπηρεσίες εκτάκτου ανάγκης (Operators Co-operative Emergency Services)– παρέχουν ουκ ολίγα περιθώρια επικουρικότητας, μέσω και της δράσης των κρατών μελών, και σημαίνουν ότι η εξισωτική προσπάθεια της Επιτροπής θα μπορούσε να ευοδωθεί διά μιας οδηγίας, η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ευθέως και μετά βεβαιότητος τα βασικά πλεονεκτήματα ενός κανονισμού και αντιλαμβάνεται τους λόγους για τους οποίους η Επιτροπή τον προκρίνει ως νομικό μέσο. Η ΕΟΚΕ προσδοκά ότι ο εν λόγω κανονισμός αφενός θα διορθώσει τις μέχρι στιγμής ανακολουθίες μεταξύ των κρατών μελών, και αφετέρου θα αφομοιώσει και θα αποτυπώνει τα καλύτερα στοιχεία, αρχές και πρότυπα του μοντέλου της Βόρειας Θάλασσας.

4.4

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να αναφέρει εάν, και σε ποιον βαθμό, οι διατάξεις της ΣλΕΕ, και συγκεκριμένα το άρθρο 194, παράγραφος 2, ελήφθησαν υπόψη κατά την προετοιμασία των διατάξεων της πρότασης.

4.5

Η ενωσιακή νοοτροπία υπέρ της ασφάλειας θα πρέπει να ακολουθείται, ει δυνατόν, ομοιόμορφα από τους ευρωπαϊκούς φορείς εκμετάλλευσης που δραστηριοποιούνται τόσο εντός όσο και εκτός των χωρικών υδάτων της ΕΕ. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ προτείνει να εξεταστεί το ενδεχόμενο καθιέρωσης ενός μηχανισμού επαλήθευσης από ανεξάρτητο τρίτο μέρος για την επίτευξη ακριβώς αυτού του στόχου.

4.6

Η καταστροφή του Deepwater Horizon στις ΗΠΑ συνηγορεί υπέρ της ανάγκης ενίσχυσης των οικονομικών απαιτήσεων προς τους φορείς εκμετάλλευσης να εγγυώνται την πλήρη κάλυψη τυχόν ζημίας και καταβολή αποζημιώσεων σε οιαδήποτε περίπτωση ατυχήματος. Συνεπώς, η ΕΟΚΕ συνιστά να διερευνηθεί περαιτέρω η παράμετρος της υποχρεωτικής αστικής ευθύνης έναντι τρίτων (ή αντίστοιχη και κατάλληλη ασφάλιση ευθύνης) και εισηγείται την προσθήκη ρήτρας αναθεώρησης του κανονισμού για τη ρύθμιση αυτού του τόσο επείγοντος ζητήματος στο άμεσο μέλλον.