23.7.2011

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 218/19

---

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Γεωργικά μηχανήματα, κατασκευαστικός εξοπλισμός και εξοπλισμός χειρισμού: ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για την έξοδο από την κρίση;» (γνωμοδότηση πρωτοβουλίας)

2011/C 218/04

Εισηγητής: ο κ. RANOCCHIARI

Συνεισηγητής: ο κ. PESCI

Στις 15 Ιουλίου 2010, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε, σύμφωνα με το άρθρο 29, παράγραφος 2, του Εσωτερικού Κανονισμού της, να καταρτίσει γνωμοδότηση πρωτοβουλίας με θέμα:

Γεωργικά μηχανήματα, κατασκευαστικός εξοπλισμός και εξοπλισμός χειρισμού: ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για την έξοδο από την κρίση;

Η Συμβουλευτική Επιτροπή Βιομηχανικών Μεταλλαγών, στην οποία ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή της στις 4 Απριλίου 2011.

Κατά την 471η σύνοδο ολομέλειάς της, της 4ης και 5ης Μαΐου 2011 (συνεδρίαση της 4ης Μαΐου), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 151 ψήφους υπέρ, 3 ψήφους κατά και 8 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1   Οι ευρωπαϊκοί κλάδοι κατασκευαστικού εξοπλισμού και γεωργικών μηχανημάτων επλήγησαν πολύ σοβαρά από την κρίση, σε μια εποχή σημαντικών αλλαγών στην παγκόσμια ζήτηση. Παρ’ όλα αυτά, ο κλάδος αποτελεί τμήμα μιας πολύ ανταγωνιστικής, τεχνολογικά προηγμένης βιομηχανίας.

Ωστόσο, απαιτούνται ορισμένες δράσεις σε επίπεδο ΕΕ, προκειμένου να διασφαλισθεί η βιωσιμότητα και η ανταγωνιστικότητα του κλάδου, αποφεύγοντας μακροπρόθεσμα την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα της ΕΕ:

—	ένα νομικό πλαίσιο το οποίο δεν θα περιορίζει την ικανότητα των κατασκευαστών όσον αφορά την καινοτομία και την ανάπτυξη εξοπλισμού που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των πελατών·

—	ίσοις όροις ανταγωνισμού στην Ευρώπη, μέσω αποτελεσματικής εποπτείας της αγοράς: οι αρχές εποπτείας της αγοράς και οι τελωνειακές αρχές πρέπει να επιβάλλουν με αποτελεσματικό τρόπο τον κανονισμό 765/2008 και να καταστήσουν αυστηρότερους τους ελέγχους στην ευρωπαϊκή αγορά·

—	νομοθεσία για τα προϊόντα και εμπορική πολιτική που θα διασφαλίζουν ελεύθερη πρόσβαση στις παγκόσμιες αγορές·

—

ευρωπαϊκή νομοθεσία η οποία θα λαμβάνει υπόψη τον σχετικά μειούμενο ρόλο των ευρωπαϊκών αγορών. Το επίκεντρο της παγκόσμιας αγοράς μετατοπίζεται ολοένα και περισσότερο προς τη Νότια Αμερική και την Ασία, επομένως πρέπει να εξετασθούν όλα τα αναγκαία μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της γραφειοκρατίας και της προώθησης εθελοντικών μέτρων από τον κλάδο, προκειμένου να διατηρηθούν τα εργοστάσια των ευρωπαίων κατασκευαστών στην ΕΕ·

—	εναρμόνιση- σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο- των απαιτήσεων οδικής ασφάλειας και προστασίας του περιβάλλοντος

—	βελτίωση των συνθηκών εργασίας και λήψη μέτρων εφαρμογής σε ευρωπαϊκή κλίμακα για να αποφευχθούν στο μέλλον τα φαινόμενα πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας και να προωθηθεί η ανάπτυξη νέων προϊόντων και νέων ιδεών σχετικά με την οργάνωση εργασίας βάσει των γνώσεων όλων των ενδιαφερομένων·

—	ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης και παροχής κινήτρων για τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ.

1.2   Σε συνέχεια της ακρόασης που πραγματοποιήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2010, στη Μπολόνια, στο πλαίσιο της EIMA (Διεθνής έκθεση γεωργικών μηχανημάτων), στην οποία παρέστησαν πολλοί ενδιαφερόμενοι, στις ενότητες που ακολουθούν εξετάσθηκαν περισσότερες και αναλυτικότερες συστάσεις.

2.   Ιστορικό της γνωμοδότησης

2.1   Ο ευρωπαϊκός κλάδος γεωργικών μηχανημάτων και κατασκευαστικού εξοπλισμού παρέχει τεχνικές λύσεις για την αποτελεσματική ανταπόκριση σε βασικές ανθρώπινες ανάγκες, όπως η παροχή τροφίμων στον αυξανόμενο πληθυσμό του πλανήτη, η παροχή στέγασης και η εξασφάλιση των αναγκαίων υποδομών.

2.2   Το υψηλό κόστος της γης στην Ευρώπη συνεπάγεται ευρωπαϊκή ζήτηση για εξαιρετικά αποδοτικές και καινοτόμους λύσεις για τη γεωργία και τον κατασκευαστικό τομέα, καθιστώντας την ευρωπαϊκή βιομηχανία παγκόσμιο ηγέτη στην τεχνολογία.

2.3   Ενώ η ζήτηση στην Ευρώπη είναι στάσιμη, οι αγορές στην Ασία, στη Λατινική Αμερική, στην Αφρική και στις χώρες της ΚΑΚ αναπτύσσονται και θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται ταχέως. Επομένως, έχουν εμφανισθεί και άλλοι παγκόσμιοι παράγοντες, οι οποίοι καθίστανται ανταγωνιστικοί, ακόμη και εκτός των αγορών των χωρών τους.

2.4   Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση έπληξε σοβαρά αμφότερους τους κλάδους. Το σκάσιμο της φούσκας στον τομέα των στεγαστικών δανείων οδήγησε σε έντονη ύφεση τον κλάδο του κατασκευαστικού εξοπλισμού κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2008. Ακολούθησε δραστική περικοπή στις επενδύσεις στον κατασκευαστικό κλάδο, με μείωση του κύκλου εργασιών κατά 42 % το 2009. Η περικοπή αυτή ήταν κυρίως αποτέλεσμα της έλλειψης χρηματοδοτικών δυνατοτήτων για τους πελάτες και της μείωσης της κατασκευαστικής δραστηριότητας.

2.5   Οι συνέπειες της κρίσης έγιναν αισθητές αργότερα στον κλάδο των γεωργικών μηχανημάτων και, παρότι η πτώση το 2009 ήταν λιγότερο έντονη (– 22 %), η ανάκαμψη δεν άρχισε κατά το 2010, όπως συνέβη σε άλλους κλάδους της βιομηχανίας, η δε πτώση του κύκλου εργασιών για το σύνολο του 2010 υπολογίζεται να είναι της τάξης του 9 %. Κύρια αιτία της κατάστασης αυτής ήταν και πάλι η έλλειψη χρηματοδοτικών δυνατοτήτων για τους πελάτες, σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα.

2.6   Καταγράφεται αυξανόμενη μετατόπιση της ζήτησης προϊόντων. Ενώ οι αγορές εκτός Ευρώπης, με πολύ λιγότερο αυστηρές νομικές απαιτήσεις, αναπτύσσονται, παρατηρείται μειωμένη ζήτηση για προϊόντα της ΕΕ τα οποία συμμορφώνονται προς ακόμη αυστηρότερη νομοθεσία στον τομέα της ασφάλειας και της προστασίας του περιβάλλοντος. Αυτό εντείνει την πολυπλοκότητα του ήδη πολύπλοκου χαρτοφυλακίου προϊόντων. Οδηγεί επίσης σε μετατόπιση των εγκαταστάσεων παραγωγής, καθώς τα προϊόντα που προορίζονται για αγορές εκτός της ΕΕ παράγονται πιο κοντά στην πηγή της ζήτησης, με αποτέλεσμα την απώλεια θέσεων απασχόλησης στην ΕΕ.

3.   Γεωργικά μηχανήματα και κατασκευαστικός εξοπλισμός: η στρατηγική σημασία του κλάδου, οι μελλοντικές προκλήσεις, η δομή της αγοράς

3.1   Μικρές ποσότητες, υψηλή διαφοροποίηση προϊόντων – έντονη εξάρτηση από τους προμηθευτές

Οι δύο κλάδοι εμφανίζουν πολλές ομοιότητες όσον αφορά την κλίμακα και τη γκάμα παραγωγής των κατασκευαστών τους.

Υπάρχουν μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, οι οποίες παράγουν ευρείες γκάμες προϊόντων που καλύπτουν τους ευρύτερα χρησιμοποιούμενους τύπους εξοπλισμού, όπως γεωργικοί ελκυστήρες, εκσκαφείς και τροχοφόροι φορτωτές.

Ταυτόχρονα, υπάρχουν κατασκευαστές –από μεγάλους περιφερειακούς κατασκευαστές έως ΜΜΕ– οι οποίοι καλύπτουν τους συνηθέστερους τύπους εξοπλισμού, βρίσκουν δε τρόπους επιβίωσης, προμηθεύοντας την αγορά με εξαιρετικά εξειδικευμένα προϊόντα τα οποία έχουν περιορισμένο αγοραστικό κοινό.

Το εύρος της εξειδίκευσης και της ποικιλίας των προϊόντων που προσφέρονται στην αγορά είναι συχνά δυσανάλογο προς το πραγματικό μέγεθος του κατασκευαστή. Δεν αποτελούν ασυνήθιστο φαινόμενο οι κατασκευαστές οι οποίοι διαθέτουν έως 200 διαφορετικά μοντέλα, προσφέρουν εξοπλισμό που έχει σχεδιασθεί για πολύ συγκεκριμένους σκοπούς και πωλούν λιγότερα από 1 000 κομμάτια ετησίως· πολλοί άλλοι επιβιώνουν πωλώντας λιγότερα από 100 κομμάτια ετησίως για κάθε μοντέλο.

3.2   Απασχόληση και παραγωγή

3.2.1   Η αγορά των γεωργικών μηχανημάτων αντικατοπτρίζει πιστά τις τάσεις στη γεωργία.

Χωρίς τα πιο πρόσφατα μηχανήματα, η σύγχρονη, αποδοτική και ανταγωνιστική γεωργία δεν θα υπήρχε. Σήμερα απασχολούνται στη γεωργία περισσότεροι από 10 εκατομμύρια άνθρωποι. Μολονότι ο αριθμός των εργαζομένων στον τομέα μειώνεται, μπορούν ακόμη να εντοπισθούν σημαντικές διαφορές μεταξύ της ΕΕ των 15 και των «νέων» κρατών μελών που εντάχθηκαν στην ΕΕ μετά το 2004.

Στην ΕΕ των 15, «μόνο» το 4,0 % των εργαζομένων απασχολούνται στον συγκεκριμένο τομέα, ενώ αντιπροσωπεύουν το 13,4 % του συνολικού εργατικού δυναμικού στα δώδεκα νέα κράτη μέλη.

Για τον λόγο αυτόν, η ΕΟΚΕ φρονεί ότι απαιτείται μια ισχυρή ΚΓΠ για τους γεωργούς, αλλά και για τη βιομηχανία, ώστε να συνεχισθούν οι επενδύσεις σε Ε&Α, ικανοποιώντας ταυτόχρονα τους περιορισμούς της νομοθεσίας και τη ζήτηση των αγοραστών.

Στον κλάδο των γεωργικών μηχανημάτων, υπάρχουν περίπου 4 500 κατασκευαστές, οι οποίοι παρήγαγαν κύκλο εργασιών περίπου 28 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2008. Στον κλάδο αυτόν, εργάζονται 135 000 άνθρωποι, και άλλοι 125 000 άνθρωποι εργάζονται στη διανομή και τη συντήρηση.

Τα δύο τρίτα της παραγωγής της ΕΕ των 27 συγκεντρώνονται στη Γερμανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ τα «νέα» δώδεκα κράτη μέλη αντιπροσωπεύουν συνολικά μόνο το 7 % της παραγωγής μηχανημάτων στην ΕΕ.

3.2.2   Ο κατασκευαστικός κλάδος της ΕΕ απασχολεί το 7,1 % του ενεργού πληθυσμού.

Η παραγωγή κατασκευαστικού εξοπλισμού ακολουθεί το ίδιο πρότυπο με εκείνο των γεωργικών μηχανημάτων, με την Ιταλία, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο να αντιπροσωπεύουν σχεδόν τα τρία τέταρτα της συνολικής ευρωπαϊκής παραγωγής. Συνολικά, υπάρχουν περίπου 1 200 εταιρείες στην Ευρώπη με συνολικό κύκλο εργασιών της τάξης των 31 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2008, ο οποίος μειώθηκε σε 18 δισεκατομμύρια ευρώ το 2009, ήτοι σημείωσε πτώση κατά 42 %.

Ο συγκεκριμένος κλάδος απασχολούσε άμεσα 140 000 εργαζομένους. Εκτιμάται ότι από τον κλάδο εξαρτώνται έμμεσα, στην αλυσίδα εφοδιασμού και στο δίκτυο διανομής και συντήρησης, άλλες 450 000 θέσεις απασχόλησης. Το 2010, σύμφωνα με τις σχετικές εκτιμήσεις, το ποσοστό άμεσων θέσεων εργασίας μειώθηκε κατά 35 %, των δε έμμεσων, κατά 20 %.

Ωστόσο, υπάρχει εμφανής έλλειψη ειδικευμένου και νεαρού προσωπικού. Έρευνα εργασίας των τεχνολογικών βιομηχανιών της Φινλανδίας καταδεικνύει ότι οι δυσκολίες πρόσληψης ειδικευμένου προσωπικού έχουν αυξηθεί. Η έλλειψη αφορά επαγγέλματα τα οποία καταλάμβαναν κορυφαίες θέσεις στον κατάλογο των επαγγελμάτων για περισσότερα από δέκα χρόνια: συγκολλητές, επεξεργαστές μετάλλων, μηχανουργοί και μηχανικοί.

3.3   Εξάρτηση από προμηθευτές εξαρτημάτων και κινητήρων

Οι ευρωπαίοι κατασκευαστές σε αμφότερους τους κλάδους διαδραμάτιζαν πάντοτε ηγετικό ρόλο παγκοσμίως όσον αφορά την προηγμένη τεχνολογία και την ποιότητα του προσφερόμενου εξοπλισμού. Η προηγμένη τεχνολογία – από τις υψηλά αυτοματοποιημένες λειτουργίες και τα συστήματα GPS υψηλής ευκρίνειας για γεωργία ακριβείας έως τη συνεχώς μεταβαλλόμενη μετάδοση και την ηλεκτρονική – πρέπει να είναι τελευταίας εξέλιξης στους συγκεκριμένους κλάδους.

Από την άλλη πλευρά, η ανάγκη απόδοσης υπό ακραίες συνθήκες (σκόνη, λάσπη, πάγος, υπερβολική ζέστη και κρύο) σημαίνει ότι τα ετοιμοπαράδοτα εξαρτήματα δεν θα ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις ούτε θα παρέχουν την ειδική περαιτέρω ανάπτυξη που απαιτείται.

Στη βιομηχανία αυξάνονται οι ανησυχίες ότι οι απαραίτητοι ευρωπαίοι εταίροι στον κλάδο των εξαρτημάτων μπορεί να μην είναι διαθέσιμοι στο μέλλον, ώστε να διασφαλίζουν μέσω κοινής ανάπτυξης τον ηγετικό ρόλο στον τομέα της τεχνολογίας.

Οι κινητήρες αποτελούν βασικό συστατικό στοιχείο για την ανάπτυξη προϊόντων και τη συμμόρφωση προς τη νομοθεσία, αλλά, σε αντίθεση με την αυτοκινητοβιομηχανία, μόνο οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες διαθέτουν την απαιτούμενη υποδομή παραγωγής κινητήρων.

Ο αριθμός ανεξάρτητων κατασκευαστών κινητήρων μειώνεται και η θέση τους στην αγορά καθίσταται περιθωριακή· οι περισσότεροι κατασκευαστές εξοπλισμού βρίσκονται συχνά αντιμέτωποι με την πρόκληση ανάλογα με τους προμηθευτές κινητήρων που ελέγχεται από τους ανταγωνιστές τους.

3.4   Σημασία του δικτύου διανομής και συντήρησης

Το δίκτυο αντιπροσώπων και συντήρησης είναι ένας από τους αποφασιστικούς παράγοντες για την επιτυχία ενός κατασκευαστή. Τα μηχανήματα τόσο υψηλής πολυπλοκότητας συνεπάγονται κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία, εάν δεν χρησιμοποιούνται και δεν συντηρούνται κατάλληλα. Απαιτούν ένα καλά καταρτισμένο σύστημα διανομής, το οποίο συμβάλλει στην επιλογή της καταλληλότερης τεχνολογίας και παρέχει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες συντήρησης και επισκευής, ώστε να διασφαλίζονται η ταχεία και αξιόπιστη συντήρηση που απαιτείται για τον πολύπλοκο εξοπλισμό, οι προσδοκίες υψηλών επιδόσεων των πελατών και των κλάδων στους οποίους οι κλιματικές συνθήκες, οι περίοδοι αιχμής και οι αυστηρές προθεσμίες είναι κρίσιμοι παράγοντες.

3.5   Συνέπειες της οικονομικής κρίσης στην ανάπτυξη και στην παραγωγή

Η οικονομική κρίση έπληξε αμφότερους τους τομείς πολύ σοβαρά και σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία η παγκόσμια ζήτηση βρισκόταν σε πολύ υψηλό επίπεδο. Όσον αφορά τον κατασκευαστικό εξοπλισμό, η ζήτηση κατέρρευσε παγκοσμίως κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2008. Το 2009 οι συνολικές πωλήσεις των ευρωπαίων κατασκευαστών μειώθηκαν κατά 42 %, με αποτέλεσμα υψηλά αποθέματα και πολύ χαμηλή χρήση της παραγωγικής ικανότητας. Για ολόκληρο το 2010, όπως επισημάνθηκε προηγουμένως, σημειώθηκε περαιτέρω μείωση κατά 9 %, προς τα τέλη δε του 2010, η ζήτηση στην Ασία εμφάνισε και πάλι αισθητή ανοδική τάση.

Στον κλάδο των γεωργικών μηχανημάτων, οι συνέπειες της κρίσης εκδηλώθηκαν αργότερα, καθώς η γεωργία εξαρτάται λιγότερο από το γενικό οικονομικό κλίμα. Ωστόσο, το 2009 οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά 22 %, και σημειώθηκε νέα μείωση κατά 9 % το 2010.

Σε αμφότερους τους τομείς, αναμένεται ότι, η οικονομική ανάπτυξη, κατά το 2011, θα είναι μονοψήφια, κατά πολύ χαμηλότερη εκείνης που απαιτείται για την επιστροφή στους ρυθμούς αναπτύξεως που υπήρχαν πρίν από την κρίση.

Κύριος περιοριστικός παράγοντας κατά την κρίση ήταν η έλλειψη διαθεσιμότητας πίστωσης – κυρίως για τους πελάτες, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν νέα μηχανήματα, αλλά και για τους κατασκευαστές. Φυσικά, η έλλειψη δραστηριότητας, ιδίως στον κατασκευαστικό κλάδο, περιόρισε επίσης περαιτέρω τη ζήτηση για νέο εξοπλισμό. Η ζήτηση σε αμφότερους τους κλάδους αποδείχθηκε πολύ ασταθής.

4.   Δυσκολίες και προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπισθούν μετά την κρίση

Η οικονομική κρίση ανέδειξε ορισμένες από τις ιδιαιτερότητες των δύο αυτών τομέων και οδήγησε σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση για την οποία απαιτείται παρέμβαση σε πολιτικό επίπεδο.

4.1   Ανεπάρκεια προμηθευτών και τεχνογνωσίας

Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι η βιομηχανία κατασκευαστικού εξοπλισμού βρίσκεται επί του παρόντος αντιμέτωπη με σημαντικές και θεμελιώδεις αλλαγές.

Η επικέντρωση της παγκόσμιας αγοράς μετατοπίζεται ολοένα και περισσότερο προς τη Νότια Αμερική και την Ασία.

Ενώ το 20 % της συνολικής παγκόσμιας ζήτησης για κατασκευαστικό εξοπλισμό προερχόταν από την Ευρώπη το 2005, αυτή θα αντιπροσωπεύει μόνο το 14 % της συνολικής παγκόσμιας ζήτησης το 2014 (1).

Η εντυπωσιακότερη αλλαγή αφορά την Κίνα και την Ινδία. Αναμένεται ότι η κινεζική ζήτηση για κατασκευαστικό εξοπλισμό θα αντιπροσωπεύει το 34 % της παγκόσμιας ζήτησης το 2014, σε σύγκριση με μόνο το 18 % το 2005, πράγμα που σημαίνει ότι η ζήτηση θα έχει διπλασιασθεί σε διάστημα εννέα ετών.

Οι συνέπειες της αλλαγής αυτής είναι κεφαλαιώδους σημασίας, καθώς η ζήτηση από τις ΗΠΑ και την ΕΕ μαζί θα αντιπροσωπεύει μόνο το 29 % της παγκόσμιας ζήτησης.

Ως αποτέλεσμα της κρίσης, η τάση μαζικής μετατόπισης της παραγωγής πιο κοντά στις νέες αγορές εκτός της Ευρώπης επιταχύνεται σημαντικά. Ως εκ τούτου, ο αριθμός των προμηθευτών βασικών εξαρτημάτων στην Ευρώπη έχει επίσης μειωθεί δραστικά. Αυτό αφορά όχι μόνο τη μετατόπιση των εγκαταστάσεων παραγωγής, αλλά και της αναγκαίας τεχνογνωσίας.

Καθώς οι ανάγκες και οι προδιαγραφές των ξένων αγορών διαφέρουν από εκείνες των ευρωπαϊκών αγορών, αυξάνουν οι ανησυχίες σχετικά με την έλλειψη προσιτών οικονομικά ευρωπαίων προμηθευτών βασικών εξαρτημάτων, οι οποίοι θα μπορούν, στο μέλλον, να παραδίδουν προϊόντα που ανταποκρίνονται στις ευρωπαϊκές ανάγκες.

Ένα άλλο ζήτημα είναι η διαθεσιμότητα χάλυβα κατά την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, καθώς οι αυξήσεις των τιμών και τα προστατευτικά μέτρα θα έχουν αρνητικές συνέπειες στον συγκεκριμένο κλάδο, όπως δείχνουν τα προ της κρίσης αριθμητικά στοιχεία.

4.2   Συνέπειες στην απασχόληση: γήρανση εργατικού δυναμικού, έλλειψη ειδικευμένου προσωπικού και φυγή εγκεφάλων

Η βιομηχανία κατασκευής μηχανημάτων και μηχανολογικού εξοπλισμού απασχολεί 3,6 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη (2).

Εξ αυτών, το 10 % εργάζεται στις βιομηχανίες γεωργικών μηχανημάτων και κατασκευαστικού εξοπλισμού. Γενικά, το εργατικό δυναμικό είναι μεγάλης ηλικίας – μόνο το 20,1 % των εργαζομένων είναι ηλικίας κάτω των 30 ετών, ενώ ο μέσος όρος στους άλλους κλάδους παραγωγής μη χρηματοοικονομικών αγαθών είναι περίπου 1 στους 4 εργαζομένους.

Από την πλευρά των χρηστών, οι γεωργοί αντιμετωπίζουν και αυτοί τα ίδια προβλήματα: μόνο το 7 % του συνόλου των ευρωπαίων γεωργών είναι ηλικίας κάτω των 35 ετών. Η γεωργία και ο κατασκευαστικός κλάδος προσελκύουν λιγότερους εργαζομένους απ’ ό,τι άλλοι κλάδοι, επειδή η εργασία είναι πιο επίπονη και αμείβεται λιγότερο απ’ ό,τι πολλά άλλα επαγγέλματα στην Ευρώπη.

Η κακή δημόσια εικόνα του κλάδου, η οποία έχει ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να μην αναγνωρίζουν τη σημασία του για το σύνολο της κοινωνίας, η έλλειψη ειδικευμένων εργαζομένων και μηχανικών, η αναντιστοιχία ανάμεσα στις ανάγκες δεξιοτήτων και στις διαθέσιμες δεξιότητες στην αγορά εργασίας· η ποικιλομορφία και οι διαφορές στην ονοματολογία των προσόντων και στα εθνικά πιστοποιητικά για διάφορα διπλώματα· η απουσία κορυφαίας εκπαίδευσης στις φυσικές και στις μηχανικές επιστήμες κ.λπ., όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που εμφάνιζε ο κλάδος επιδεινώθηκαν με την οικονομική κρίση.

Ο κλάδος προσπάθησε να περιορίσει κατά το δυνατόν τις περικοπές θέσεων απασχόλησης. Ωστόσο, όπως σημειώθηκε και προηγουμένως, λόγω της κρίσης, το εργατικό δυναμικό που απασχολείται στον κλάδο του κατασκευαστικού εξοπλισμού μειώθηκε κατά 35 % σε σύγκριση με το 2008 (3).

Η κρίση είχε επίσης ως αποτέλεσμα φυγή εγκεφάλων προς την Άπω Ανατολή και τη Νότια Αμερική, όπου οι αγορές ευημερούν περισσότερο και όπου η κρίση είχε λιγότερο δραματικές συνέπειες.

5.   Αναγκαίες δράσεις σε επίπεδο ΕΕ

5.1   Διασφάλιση της επιβολής των μέτρων για την καταπολέμηση του αθέμιτου ανταγωνισμού

Η εισαγωγή στην ΕΕ και η πώληση και η χρήση κατασκευαστικού εξοπλισμού που δεν συμμορφώνεται προς τις κανονιστικές απαιτήσεις παραμένει σημαντικό πρόβλημα για τον ευρωπαϊκό κλάδο κατασκευαστικού εξοπλισμού. Ο εξοπλισμός που διατίθεται για πρώτη φορά στην αγορά της ΕΕ πρέπει να συμμορφώνεται προς όλες τις ισχύουσες απαιτήσεις σε θέματα ασφάλειας και προστασίας του περιβάλλοντος. Τα μηχανήματα που δεν πληρούν τις εν λόγω απαιτήσεις δεν συμμορφώνονται προς τη νομοθεσία, και τα κράτη μέλη πρέπει να εμποδίζουν τη διάθεσή τους στην αγορά της ΕΕ.

Τα εν λόγω μηχανήματα αποτελούν πηγή αθέμιτου ανταγωνισμού και υπονομεύουν την ικανότητα των καλόπιστων προμηθευτών να αναλάβουν δραστηριότητες Ε&Α. Αυτό με τη σειρά του απειλεί την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας κατασκευαστικού εξοπλισμού και τις θέσεις απασχόλησης τις οποίες παρέχει. Τα μηχανήματα που δεν συμμορφώνονται προς τη νομοθεσία έχουν περισσότερες πιθανότητες να προκαλέσουν ατυχήματα και συχνά δεν ανταποκρίνονται στα περιβαλλοντικά πρότυπα που απαιτεί η ΕΕ.

Οι κατασκευαστές που συμμορφώνονται με την νομοθεσία της ΕΕ, βρίσκονται σήμερα αντιμέτωποι με την πρόκληση την οποία αποτελούν τα προϊόντα που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ υπό συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού σε τιμή πολύ χαμηλότερη από την αγοραία τιμή των προϊόντων που συμμορφώνονται προς τις κανονιστικές απαιτήσεις. Οι αρχές δεν διαθέτουν τα μέσα και τους πόρους για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής, ενώ η νομοθεσία δεν είναι πάντοτε σαφής όσον αφορά την προστασία που παρέχει στα νόμιμα προϊόντα.

Ολοένα και περισσότερα μηχανήματα που δεν συμμορφώνονται προς τη νομοθεσία διατίθενται παράνομα στην αγορά της ΕΕ χωρίς να λαμβάνεται κανένα αποτελεσματικό μέτρο από τις αρχές εποπτείας της αγοράς και τις τελωνειακές αρχές, παρότι τέθηκε σε ισχύ αυστηρότερη νομοθεσία την 1η Ιανουαρίου 2010 (κανονισμός 765/2008).

Σύσταση: Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις αρχές των κρατών μελών να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα, προκειμένου να διασφαλίζεται θεμιτός ανταγωνισμός εντός της αγοράς της ΕΕ και να διασφαλίζονται ίσοι όροι ανταγωνισμού για τους κατασκευαστές που πρέπει να ανταγωνισθούν σε διεθνές επίπεδο.

5.2   Λήψη κατάλληλων αποφάσεων για τη βελτίωση του περιβάλλοντος

Όπως και στην περίπτωση της αυτοκινητοβιομηχανίας, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για αμφότερους τους κλάδους είναι η νομοθεσία που διέπει τις εκπομπές κινητών μηχανημάτων. Σε σύγκριση με την αυτοκινητοβιομηχανία, το μοναδιαίο κόστος συμμόρφωσης για τα κινητά μηχανήματα είναι εξαιρετικά υψηλό, καθώς η παραγωγή και οι πωλήσεις είναι πολύ κατώτερες και ο αριθμός των διαφορετικών μοντέλων είναι πολύ υψηλότερος.

Στο επόμενο στάδιο εκπομπών, το οποίο ξεκινά το 2011 (IIIB), και στο επακόλουθο στάδιο που έχει ήδη προγραμματισθεί για το 2014 (στάδιο IV), οι βασικοί ρύποι θα μειωθούν κατά περισσότερο από 90 % σε σύγκριση με τα υφιστάμενα επίπεδα. Οι τροποποιήσεις θα επηρεάσουν τους κινητήρες, αλλά θα επιβάλουν επίσης έναν θεμελιώδη ανασχεδιασμό ολόκληρου του μηχανήματος.

Οι τεχνολογίες που επιβάλλονται από τα ως άνω επίπεδα εκπομπών απαιτούν τη χρήση καυσίμων εξαιρετικά χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο, τα οποία είναι δύσκολο να αποκτηθούν στην Ευρώπη για τον κλάδο μη οδικών μηχανημάτων και οπωσδήποτε δεν είναι διαθέσιμα εκτός Ευρώπης. Αυτό θα εμποδίσει τις πωλήσεις εκτός Ευρώπης τόσο για τον καινούριο όσο και για τον μεταχειρισμένο εξοπλισμό.

Ως μέτρο αντιμετώπισης της κρίσης, ο κλάδος ζήτησε μια νομοθετική πράξη η οποία θα επιτρέπει την αύξηση των ποσοτήτων κινητήρων που ήδη προβλέπονται στο πλαίσιο του καθεστώτος ευελιξίας των ισχυουσών οδηγιών. Η επακόλουθη εξοικονόμηση θα είναι σημαντική για τον κλάδο με αντάλλαγμα μια εφάπαξ αύξηση των εκπομπών της τάξης του 0,5 %. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστήριξε το αίτημα και υπέβαλε δύο προτάσεις για την τροποποίηση των σχετικών οδηγιών. Οι προτάσεις αυτές εξετάζονται από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ωστόσο, η πρόοδος στο συγκεκριμένο θέμα είναι υπερβολικά αργή και μπορεί να μειώσει τις προβλεπόμενες θετικές οικονομικές συνέπειες.

Η ΕΟΚΕ συνιστά να εγκριθούν το ταχύτερο δυνατόν οι διατάξεις πρόσθετης ευελιξίας για το επόμενο στάδιο της νομοθεσίας για τις εκπομπές μη οδικών κινητών μηχανημάτων και μια παρόμοια πρόταση για τους γεωργικούς ελκυστήρες.

Η μείωση της αιθάλης και των εκπομπών NOx στο μέλλον θα απαιτήσει ειδικές τεχνολογίες, οι οποίες θα έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση της κατανάλωσης καυσίμου και, επομένως, εκπομπών CO2. Οι προσπάθειες των κατασκευαστών εμπόδισαν την πραγματική αύξηση της κατανάλωσης καυσίμου, βελτιώνοντας την αποδοτικότητα ολόκληρου του μηχανήματος. Κάθε νέα νομοθεσία σχετικά με τα όρια/τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα θα πρέπει να είναι σύμφωνη προς την ισχύουσα νομοθεσία για τις εκπομπές και θα πρέπει να προβλέπει αρκετό χρόνο μετά το τέλος των ισχυόντων σταδίων εκπομπών πριν από την εφαρμογή της.

Σύσταση: Πριν εξετασθεί το ζήτημα της κατάρτισης αυστηρότερης ή νέας νομοθεσίας για τα ίδια προϊόντα, θα πρέπει να επιχειρηθεί μία αξιολόγηση αντικτύπου σε επίπεδο ΕΕ, που να λαμβάνει υπόψη τις ενδεχόμενες αρνητικές συνέπειες για την ανταγωνιστικότητα του κλάδου στην παγκόσμια αγορά, καθώς και τις ενδεχόμενες οριακές βελτιώσεις στην πράξη για τα εν λόγω μηχανήματα.

5.3   Μεγάλη ηλικία του χρησιμοποιούμενου εξοπλισμού – ανάγκη προγράμματος απόσυρσης των κινητών μηχανημάτων

Τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται στη γεωργία και στον κατασκευαστικό κλάδο έχουν μεγάλη αναμενόμενη διάρκεια ζωής. Η μέση διάρκεια ζωής των ελκυστήρων υπερβαίνει τα 15 έτη. Επομένως, η συνεχής βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων του νέου εξοπλισμού έχει περιορισμένες μόνο και αργές συνέπειες στις συνολικές περιβαλλοντικές επιδόσεις του χρησιμοποιούμενου εξοπλισμού. Ταχύτερη πρόοδος θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω της παροχής κινήτρων για την απόσυρση πολύ παλαιού και ρυπογόνου εξοπλισμού από την αγορά. Η προσέγγιση αυτή εμφανίζει επίσης σαφή πλεονεκτήματα σε σύγκριση με τον επανεξοπλισμό παλαιών μηχανημάτων με συστήματα μετεπεξεργασίας. Η τοποθέτηση φίλτρων στον παλαιό εξοπλισμό δημιουργεί πολλές πρόσθετες προκλήσεις και είναι αναποτελεσματική όσον αφορά την ασφάλεια και τις επιδόσεις.

Η ΕΟΚΕ συνιστά τη θέσπιση ενός προγράμματος απόσυρσης, το οποίο θα αποτελέσει κατάλληλη λύση για την αντιμετώπιση του προβλήματος των παλαιών και ρυπογόνων μηχανημάτων και θα συμβάλει σε ένα καθαρότερο περιβάλλον και σε ασφαλέστερες συνθήκες εργασίας.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι κάθε πρόγραμμα επανεξοπλισμού των εξατμίσεων θα είναι εσφαλμένη λύση στο πρόβλημα του ρυπογόνου εξοπλισμού που χρησιμοποιείται σε δομημένες περιοχές. Αντί να λύσουν το πρόβλημα, τα συστήματα αυτά θα διατηρήσουν σε λειτουργία θορυβώδη και μη ασφαλή μηχανήματα και ενδέχεται να αυξήσουν τους κινδύνους ως αποτέλεσμα κακής εγκατάστασης.

Η ΕΟΚΕ συνιστά επίσης την ανάπτυξη εναρμονισμένων απαιτήσεων για τον επανεξοπλισμό με συστήματα μετεπεξεργασίας, όχι μόνο λόγω των δυνατοτήτων μείωσης των καυσαερίων που παρέχουν, αλλά και για την αντιμετώπιση των κινδύνων που συνεπάγεται η τοποθέτησή τους σε γεωργικά μηχανήματα και κατασκευαστικό εξοπλισμό.

5.4   Ο κλάδος μπορεί να αντιμετωπίσει την πρόκληση του CO2

Όπως και στην περίπτωση του κλάδου των οδικών οχημάτων, ο κύριος παράγοντας που συμβάλλει στις εκπομπές CO2 του κλάδου είναι η κατανάλωση καυσίμου. Οι δυνατότητες μείωσης των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου πρέπει να αξιολογηθούν όσον αφορά τις συγκεκριμένες επιδόσεις εργασίας του εξοπλισμού και όχι απλώς την κατανάλωση καυσίμου ανά χιλιόμετρο, όπως συμβαίνει στην αυτοκινητοβιομηχανία.

Σημαντικές βελτιώσεις επιτεύχθηκαν ήδη τα τελευταία χρόνια χάρη σε αποδοτικότερα μηχανήματα. Ολοένα και περισσότερο, το κόστος διάρκειας ζωής, σημαντικό μέρος του οποίου είναι το κόστος των καυσίμων, καθίσταται σημαντικός παράγοντας για τους πελάτες που λαμβάνουν την απόφαση αγοράς.

Ωστόσο, για την επίτευξη της βέλτιστης μείωσης των εκπομπών CO2, η βελτιστοποίηση δεν θα πρέπει να επικεντρωθεί μόνο στον κινητήρα ως πηγή ισχύος αλλά σε ολόκληρο το μηχάνημα, στις εφαρμογές και στη διεργασία, πέρα από τη λειτουργική αποδοτικότητα και την ενδεχόμενη χρήση εναλλακτικών πηγών ενέργειας με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Η ΕΟΚΕ ζητεί από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και από τους εκπροσώπους των κρατών μελών να υποστηρίξουν μια συνολική προσέγγιση προσανατολισμένη στην αγορά για τη μείωση των εκπομπών CO2 των κινητών μηχανημάτων. Καθώς το ίδιο μέτρο δεν μπορεί να ισχύσει για όλους, η ανάπτυξη κατάλληλων λύσεων για τους τύπους μηχανημάτων με τις υψηλότερες εκπομπές (ελκυστήρες, θεριζοαλωνιστικές μηχανές κ.λπ.) μετρώντας τη συνολική απόδοση του μηχανήματος (δηλαδή την κατανάλωση καυσίμου ανά τόνο θερισμένων σιτηρών ή ανά χιλιόμετρο οδού που επιστρώθηκε με οδόστρωμα) θα είναι μια ρεαλιστική και εύλογη λύση.

5.5   Η εναρμόνιση είναι ο καθοριστικός παράγοντας – σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο για την οδική σφάλεια και για το περιβάλλον

Καθώς οι αγορές μετατοπίζονται εκτός Ευρώπης, η ανάγκη μιας παγκοσμίως εναρμονισμένης νομοθεσίας και τυποποίησης των προϊόντων αυξάνεται ταχέως. Το ίδιο ισχύει επίσης και για την εναρμόνιση των απαιτήσεων οδικής σφάλειας, η οποία δεν προβλέπεται σήμερα όσον αφορά την κατασκευή εξοπλισμού και ορισμένων τύπων γεωργικών οχημάτων.

Επιπλέον, η ευρωπαϊκή βιομηχανία αντιμετωπίζει την πρόκληση να γίνουν οι ευρωπαϊκές απαιτήσεις ακόμη πιο αυστηρές σε σύγκριση με εκείνες του υπόλοιπου κόσμου, καθιστώντας τις ευρωπαϊκές εκδοχές των μηχανημάτων είτε υπερβολικά ακριβές είτε μη συμβατές.

Αναφορικά με την προστασία του περιβάλλοντος, επί παραδείγματι, θα πρέπει να εξετάζεται μετά προσοχής ο αντίκτυπος κάθε αποφάσεως που λαμβάνεται σε επίπεδο ΕΕ, πριν από την έγκριση και εφαρμογή σχετικής νομοθεσίας.

Ο κλάδος των γεωργικών μηχανημάτων και του κατασκευαστικού εξοπλισμού συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος μειώνοντας τις εκπομπές των μηχανημάτων του, όπως απαιτεί η οδηγία 97/68/ΕΚ για τα μη οδικά κινητά μηχανήματα και η οδηγία 2000/25/ΕΚ για τους ελκυστήρες. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση σωματιδίων (97 %), NOx (96 %) και CO (85 %).

Ανάλογες προσπάθειες έχουν καταβληθεί από τον κλάδο και για τις εκπομπές θορύβου: ο κλάδος καταβάλλει προσπάθειες εδώ και δέκα χρόνια για να συμμορφωθεί με τη σχετική νομοθεσία σχετικά με τις εκπομπές θορύβου για 22 μηχανήματα του κατασκευαστικού κλάδου.

Επιπλέον, έχουν θεσπισθεί διεθνή πρότυπα τα οποία εφαρμόζονται στον κύκλο ζωής των μηχανημάτων, και ο ίδιος ο κλάδος προώθησε πρότυπα για προγράμματα ανακύκλωσης χωματουργικών μηχανημάτων.

Επομένως, προκειμένου να διασφαλισθεί η μελλοντική ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών προϊόντων, είναι εξαιρετικά σημαντική η επίτευξη συνοχής στους νόμους και στους κανονισμούς σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η ΕΟΚΕ ζητεί από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και από τους εκπροσώπους των κρατών μελών να παράσχουν στήριξη, να συμμετάσχουν και να λάβουν μέτρα για την ανάπτυξη παγκόσμιων προτύπων. Για τον σκοπό αυτόν, η ΟΕΕ/HE (4) φαίνεται να αποτελεί το κατάλληλο φόρουμ για την ανάπτυξη των εν λόγω προτύπων.

5.6   Συνθήκες εργασίας και κοινωνικός διάλογος στα πλαίσια του κλάδου

Τόσο ο κλάδος των γεωργικών μηχανημάτων, όσο και του κατασκευαστικού εξοπλισμού περιλαμβάνουν μεγάλο αριθμό μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και απαιτούν συνεπώς ειδικές ρυθμίσεις όσον αφορά τον κοινωνικό διάλογο. Η εκπροσώπηση του προσωπικού δεν έχει μεγάλη σημασία, οι δε δυνατότητες διακρατικής ανταλλαγής πληροφοριών είναι λιγότερες από ό,τι στους κλάδους, όπου προβλέπονται ευρωπαϊκές επιτροπές επιχείρησης. Μολαταύτα, οι διάφορες επιχειρήσεις του κλάδου διαθέτουν ορισμένη ενότητα, έχουν δε την ίδια ανάγκη οργανωμένου συντονισμού και ανταλλαγής πληροφόρησης. Ετσι, μπορεί να βελτίωθεί ο διάλογος μεταξύ επιχειρήσεων και εργαζομένων.

Το φαινόμενο της επισφαλούς εργασίας γίνεται πλέον αισθητό και στον κλάδο επίσης της μεταλλουργίας. Συνέπεια τούτου είναι, μεταξύ άλλων, η χαμηλή ποιότητα της διά βίου επαγγελματικής κατάρτισης και η μόνιμη απειλή απορρόφησης έμπειρου και ειδικευμένου από άλλους τομείς. Η επισφαλής εργασία επηρεάζει αρνητικά και τις συνθήκες εργασίας.

Σύσταση: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να προωθήσει την κατάρτιση αναλυτικής μελέτης του κλάδου με επίκεντρο, ειδικώς, το επίπεδο των συνθηκών εργασίας. Η ΕΟΚΕ συνιστά επίσης την εφαρμογή δράσεων για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας σε πανευρωπαϊκή κλίμακα. Τέλος, πρωτίστης σημασίας είναι η θέσπιση μέτρων για να αποφευχθούν στο μέλλον τα φαινόμένα πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας και να προωθηθεί η ανάπτυξη νέων προϊόντων και νέων ιδεών σχετικά με την οργάνωση εργασίας βάσει των γνώσεων όλων των ενδιαφερομένων.

5.7   Το νεαρό και ειδικευμένο εργατικό δυναμικό πρέπει να παραμείνει στην Ευρώπη

Έλλειψη ειδικευμένου προσωπικού, γήρανση του εργατικού δυναμικού, φυγή εγκεφάλων προς άλλες ηπείρους: αυτά είναι μερικά από τα προβλήματα που επηρεάζουν τον κλάδο των γεωργικών μηχανημάτων και του κατασκευαστικού εξοπλισμού όσον αφορά την απασχόληση. Είναι ολοένα και πιο δύσκολο να προσελκυσθούν νέοι και ειδικευμένοι εργαζόμενοι στον συγκεκριμένο τομέα. Η βιομηχανία και οι θεσμικοί φορείς θα πρέπει να συνεχίσουν τις αναγκαίες επενδύσεις σε κατάρτιση, εκπαίδευση, διά βίου μάθηση, καθώς ο κλάδος αυτός κατέχει κεντρική θέση στην ευρωπαϊκή βιομηχανία.

Χωρίς κορυφαία εκπαίδευση και νεαρούς ειδικευμένους εργαζομένους δεν υπάρχει μέλλον, και η τεχνική καινοτομία χρειάζεται δημιουργικούς μηχανικούς με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Πρέπει να εφαρμοσθούν, σε διάφορα επίπεδα ειδικώς για τους εργαζομένους, προγράμματα προώθησης της εκπαίδευσης και κατάρτισης αλλά και της χρησιμότητάς τους για τους εργαζομένους, τα οποία θα καταδεικνύουν την πρόσθετη αξία και τα οφέλη που συνεπάγεται για την εργοδοσία η επένδυση στο εργατικό δυναμικό και στις δεξιότητές του. Η ευρύτερη αποδοχή παρόμοιων προγραμμάτων θα εξασφαλισθεί από τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων στον κοινωνικό διάλογο.

Σύσταση: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποστηρίξουν περισσότερο τον κλάδο όσον αφορά την εκπαίδευση και κατάρτιση, τη διά βίου μάθηση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων σχετικών με τη μηχανουργία. Η έγκαιρη εφαρμογή επιδοτούμενων προγραμμάτων επαγγελματικού αναπροσανατολισμού των πλεοναζόντων εργαζομένων, προτού η κατάσταση γίνει καθεστώς, είναι καθοριστικής σημασίας για το μέλλον.

5.8   Οι ΜΜΕ πρέπει να παραμείνουν στο επίκεντρο της καινοτομίας

Όπως σωστά επισημαίνεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε πρόσφατα η ΓΔ Επιχειρήσεων και Βιομηχανίας με τίτλο «Μια βιομηχανική πολιτική για την εποχή της παγκοσμιοποίησης», μία από τις κύριες προκλήσεις και πολιτικές αποκρίσεις για την παροχή κινήτρων των ΜΜΕ στους διάφορους κλάδους (συμπεριλαμβανομένων των κλάδων των γεωργικών μηχανημάτων και του κατασκευαστικού εξοπλισμού) είναι η πρόσβαση σε χρηματοδότηση, η οποία παραμένει ιδιαίτερα δύσκολη.

Παρότι οι ΜΜΕ είναι συχνά εκείνες που εισάγουν την καινοτομία στην αγορά, η δυνατότητα επενδύσεων σε καινοτομία υπονομεύεται από τις περικοπές της χρηματοδότησης. Σε όλα τα κράτη μέλη, η πρόσβαση σε χρηματοδότηση κατέστη δυσκολότερη κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης. Ειδικότερα, οι ΜΜΕ στον συγκεκριμένο κλάδο είδαν να καθίστανται αυστηρότεροι οι όροι χορήγησης πιστώσεων. Έτσι, οι περισσότερες κυβερνήσεις θέσπισαν ή επέκτειναν προγράμματα δημόσιων εγγυήσεων ή χορήγησαν άμεσες κρατικές ενισχύσεις. Ωστόσο, αυτό δεν αρκεί.

Επομένως, συνιστούμε στα κράτη μέλη και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να στηρίξουν τις ΜΜΕ στους κλάδους των γεωργικών μηχανημάτων και του κατασκευαστικού εξοπλισμού με σχέδια και κεφάλαια που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους.

---

(1)  Δεδομένα της Off Highway Research: www.offhighway.co.uk.

(2)  Δεδομένα Eurostat: European Business Facts and Figures έκδοση 2009.

(3)  Δεδομένα της CECE (Ευρωπαϊκή Επιτροπή Υλικού Δομικών Έργων).

(4)  Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (Γενεύη, www.unece.org))

---