7.6.2011   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 166/30

—

επικροτεί το νέο στρατηγικό προσανατολισμό της πολιτικής για την οδική ασφάλεια που προσδιορίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και υποστηρίζει τους επτά στόχους και τις σχετικές δράσεις που προτείνονται. Επίσης, καλεί την Επιτροπή να διευκρινίσει ποια είναι η αναμενόμενη επί μέρους συμβολή των επτά στόχων στην επιδιωκόμενη συνολική μείωση του αριθμού των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων κατά 50 % έως το 2020·

—

υποστηρίζει την ιδέα της εναρμόνισης των διαφόρων ορισμών της έννοιας του σοβαρού τραυματισμού για την καλύτερη παρακολούθηση και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της πολιτικής οδικής ασφάλειας. Με βάση ένα κοινό ορισμό των σοβαρών και των ελαφρών τραυματισμών, πρέπει να οριστεί κοινός στόχος για τη μείωση του αριθμού των σοβαρών τραυματισμών·

—

απευθύνει επίσης έκκληση σε όλα τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν πλήρως την οδηγία για τη διαχείριση της ασφάλειας των οδικών υποδομών και υποστηρίζει την άποψη της Επιτροπής ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα, έτσι ώστε οι αρχές που καθορίζονται στην παρούσα οδηγία να εφαρμόζονται σε όλες τις οδικές υποδομές που θα χρηματοδοτηθούν από πόρους της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση της συνεχούς τήρησης της αρχής της αναλογικότητας, έτσι ώστε τα μικρής κλίμακας σχέδια να μην επιβαρύνονται με περιττή γραφειοκρατία και υπερβολικές τεχνικές απαιτήσεις·

—

συνιστά στην Επιτροπή να αναπτύξει, εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων της, πρωτοβουλίες προς εναρμόνιση μεταξύ των κρατών μελών των κανόνων οδικής κυκλοφορίας, καθώς και της οδικής σήμανσης και σηματοδότησης. Συνιστά δε στην Επιτροπή να εκδώσει Πράσινη Βίβλο με σκοπό να δώσει το έναυσμα για την έναρξη δημόσιας συζήτησης γύρω από το θέμα της παρούσας γνωμοδότησης.

Εισηγητής

ο κ. Johan SAUWENS (BE/EPP), δήμαρχος Μπίλζεν

Έγγραφο αναφοράς

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: «Προς ένα ευρωπαϊκό χώρο οδικής ασφάλειας: πολιτικές κατευθύνσεις για την οδική ασφάλεια 2011-2020»

COM(2010) 389 τελικό

1.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να δώσει ιδιαίτερη έμφαση στο θέμα της οδικής ασφάλειας στην επικείμενη Λευκή Βίβλο για την πολιτική μεταφορών κατά την περίοδο 2010-2020. Οι ευρωπαϊκές πολιτικές κατευθύνσεις για την οδική ασφάλεια έως το 2020 αποβλέπουν στη δημιουργία γενικού πλαισίου διαχείρισης, με φιλόδοξους στόχους που θα μπορούσαν να κατευθύνουν τις εθνικές ή τοπικές στρατηγικές·

2.

Για την προετοιμασία της παρούσας γνωμοδότησης, διοργανώθηκε διαβούλευση μεταξύ των εταίρων του Δικτύου παρακολούθησης της επικουρικότητας (ΔΠΕ). Η διαβούλευση άρχισε στις 25 Οκτωβρίου 2010 και ολοκληρώθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2010.

3.

Η οδική ασφάλεια αποτελεί σοβαρό κοινωνικό θέμα. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση πεθαίνουν κάθε χρόνο περισσότεροι από 30 000 άνθρωποι και τραυματίζονται, σύμφωνα με εκτιμήσεις, περίπου άλλοι 1 500 000 σε τροχαία δυστυχήματα, γεγονός που, εκτός από ανθρώπινη οδύνη, δημιουργεί και κοινωνικό κόστος που ανέρχεται σε 130 περίπου δισ. ευρώ·

4.

Τα περισσότερα ατυχήματα συμβαίνουν σε αστικούς και επαρχιακούς δρόμους και μόνο το 5 % σε αυτοκινητοδρόμους. Στα περισσότερα κράτη μέλη, αρμόδιες για τη διαχείριση μεγάλου μέρους του οδικού δικτύου είναι οι αυτοδιοικητικές αρχές οι οποίες συχνά είναι υπεύθυνες και για την επιβολή της τήρησης των κανόνων οδικής κυκλοφορίας μέσω της τοπικής ή περιφερειακής αστυνομίας. Επιπλέον, οι αυτοδιοικητικές αρχές είναι σε πολλές περιπτώσεις υπεύθυνες για την οργάνωση των δημόσιων μεταφορών, για τοπικές κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, για την διεξαγωγή προληπτικών εκστρατειών και για την παροχή πρώτων βοηθειών σε περίπτωση ατυχήματος·

5.

Είναι λοιπόν προφανές ότι οι αυτοδιοικητκές αρχές θα πρέπει να συμμετάσχουν και να συμβάλουν στις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και ότι πρέπει - εφόσον το θεωρούν σκόπιμο - να αναπτύξουν τη δική τους, προσαρμοσμένη στις τοπικές συνθήκες στρατηγική για την οδική ασφάλεια , με στόχο την επίλυση των τοπικών προβλημάτων·

6.

Η Επιτροπή αναγνωρίζει τον ρόλο των αυτοδιοικητικών αρχών στη χάραξη και την εφαρμογή της πολιτικής για την οδική ασφάλεια και αναφέρει ότι, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, οι προτεινόμενες δράσεις θα πρέπει να εφαρμοσθούν στο πιο ενδεδειγμένο πολιτικό επίπεδο, με την επιλογή των πιο κατάλληλων μέσων. Η Επιτροπή, δικαίως υπογραμμίζει στην ανακοίνωσή της την ανάγκη μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης: «Η οδική ασφάλεια συνδέεται στενά με τις πολιτικές για την ενέργεια, το περιβάλλον, την απασχόληση, την εκπαίδευση, τη νεολαία, τη δημόσια υγεία, την έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογία, τη δικαιοσύνη, την ασφάλιση, το εμπόριο και τις εξωτερικές υποθέσεις, μεταξύ άλλων»·

7.

Σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής, το 2001 ο αριθμός των θανατηφόρων τροχαίων στην ΕΕ ανήλθε σε 54 302. Ο στόχος του προηγούμενου Σχεδίου Δράσης για την Οδική Ασφάλεια ήταν η μείωση του αριθμού των θανάτων κατά 50 %, δηλαδή σε 27 000. Το 2009 τα θανατηφόρα τροχαία στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανήλθαν σε 34 500, που ισοδυναμεί με μείωση κατά 36 %. Η Επιτροπή αναμένει ότι το 2010 θα επιτευχθεί συνολική μείωση 41 % σε σύγκριση με το 2001. Παρόλο που ο στόχος δεν έχει επιτευχθεί απόλυτα, μπορεί να λεχθεί ότι πρόκειται για ένα ενθαρρυντικό αποτέλεσμα·

8.

Για την περίοδο 2010-2020, η Επιτροπή προσδοκά νέα μείωση κατά το ήμισυ του συνολικού αριθμού των θανατηφόρων τροχαίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εάν ληφθούν υπόψη η μείωση που παρατηρήθηκε την τελευταία δεκαετία και η επιθυμία για την περαιτέρω αύξηση της οδικής ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο στόχος αυτός μπορεί να θεωρηθεί εύλογος, παραμένει όμως φιλόδοξος·

9.

Η Επιτροπή διατυπώνει επτά στρατηγικούς στόχους:

10.

Ως εκ τούτου, οι στόχοι αυτοί μπορούν να γίνουν δεκτοί. Οι προτεινόμενες κατευθυντήριες γραμμές της πολιτικής, υπό την παρούσα μορφή τους, δεν εγείρουν αμφιβολίες σε ό,τι αφορά το σεβασμό των αρχών της επικουρικότητας ή της αναλογικότητας. Όντως, οι στόχοι των προτεινόμενων δράσεων δεν μπορούν να επιτευχθούν από τα κράτη μέλη και μόνο. Λόγω του μεγέθους τους, μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο ΕΕ, διότι η ειδική ευρωπαϊκή νομοθεσία, οι διασυνοριακές δράσεις και η συνεργασία σε επίπεδο ΕΕ μπορούν να εξασφαλίσουν τη συνοχή και την αποτελεσματικότητα των πολιτικών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Επιπλέον, οι προτεινόμενες δράσεις αποφέρουν σαφή προστιθέμενη αξία σε σχέση με τις ενέργειες που θα μπορούσαν να γίνουν μόνο σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο. Τέλος, η προτεινόμενη μορφή δράσης αποτελεί τον απλούστερο τρόπο για την επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων και επιτρέπει ένα όσο το δυνατό μεγαλύτερο περιθώριο για λήψη αποφάσεων σε εθνικό επίπεδο·

11.

Με δεδομένο το γεγονός ότι οι αυτοδιοικητικές αρχές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και στην εφαρμογή της πολιτικής για την οδική ασφάλεια, θα ήταν ευκταίο να διασαφηνίσει η Επιτροπή με συγκεκριμένα στοιχεία ποια είναι η ιδιαίτερη συμβολή που αναμένει ότι θα έχει καθένα από τα εν λόγω επτά διακυβεύματα/μέτρα στην υλοποίηση του στόχου της μείωσης κατά 50 %. Κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να διευκρινιστεί κάπως ποιες είναι οι προσδοκίες που θα πρέπει ενδεχομένως να εκπληρώσουν οι αυτοδιοικητικές αρχές·

12.

Στο πλαίσιο της τήρησης των πολιτικών της κατευθύνσεων, η Επιτροπή διατυπώνει τις εξής δύο αρχές:

13.

Η ΕτΠ διαπιστώνει ότι η Επιτροπή επιθυμεί να επιτύχει βελτίωση της παρακολούθησης με τη συγκέντρωση και την ανάλυση στοιχείων (σημείο 5.2 - πρώτη περίπτωση). Πρόκειται για μια άποψη την οποία προσυπογράφουμε. Επ’ αυτού, σημειώνεται ότι στο σύστημα το οποίο εφαρμόζουμε σήμερα (τράπεζα δεδομένων CARE) γίνεται αποκλειστικά χρήση συγκεντρωτικών δεδομένων σε επίπεδο κρατών μελών. Δεν υπάρχει καμία περιφερειακή διάσταση, ενώ οι πληροφορίες αυτές μπορούν καταρχήν να συγκεντρωθούν με πολύ απλό τρόπο στα ίδια τα κράτη μέλη. Για τις ευρωπαϊκές περιφέρειες, θα ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον να είναι σε θέση να συγκρίνουν τις επιδόσεις τους με αυτές γειτονικών ή συγκρίσιμων περιφερειών στο εξωτερικό, όπως μπορούν ήδη να κάνουν τα κράτη μέλη μεταξύ τους. Η συμπερίληψη παρόμοιων στοιχείων στην τράπεζα δεδομένων CARE θα μπορούσε, συνεπώς, να προσφέρει σημαντική προστιθέμενη αξία και να αποτελέσει θετικό κίνητρο για τις τοπικές και τις περιφερειακές διοικήσεις.

14.

Η ΕτΠ διαπιστώνει ότι, στην πράξη εφαρμόζονται πολύ διαφορετικές προδιαγραφές σε ό,τι αφορά τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας, τη σήμανση, τη σηματοδότηση και τις κατευθυντήριες γραμμές για τον σχεδιασμό των υποδομών. Ταυτόχρονα, η διασυνοριακή κυκλοφορία για μεταφορές εμπορευμάτων αλλά και για οικονομικούς και ψυχαγωγικούς λόγους μεταξύ των κρατών μελών αυξάνεται κάθε χρόνο. Η ΕτΠ πιστεύει ότι η οδική ασφάλεια και η ελεύθερη κυκλοφορία εντός της Ένωσης θα ενισχυθούν εάν οι δρόμοι των κρατών μελών κατασκευάζονταν και εξοπλίζονταν, στο μέτρο του δυνατού, σύμφωνα με τις ίδιες αρχές και κανόνες, έτσι ώστε η εικόνα του δρόμου να είναι σαφής και αναγνωρίσιμη για κάθε χρήστη του οδικού δικτύου, ακόμα και κατά τη διέλευση των συνόρων μεταξύ των κρατών μελών. Εδώ πρέπει να χρησιμεύσουν ως κατευθυντήριο νήμα οι υφιστάμενες βέλτιστες πρακτικές και να προβλεφθούν περιθώρια για την εμπέδωση και την προσαρμογή τους στην κατάσταση που επικρατεί σε κάθε περιοχή·

15.

υπογραμμίζει τη σημασία που πρέπει να δοθεί στο θέμα της οδικής ασφάλειας και υποστηρίζει τις αρχές που υιοθετεί η Επιτροπή για τη διατύπωση των στρατηγικών προσανατολισμών της πολιτικής της για την περίοδο 2011-2020 που είναι:

16.

επικροτεί τα θετικά αποτελέσματα του προηγούμενου Προγράμματος Δράσης για την Οδική Ασφάλεια που προέκυψαν από την εκ των υστέρων αξιολόγηση, επισημαίνει όμως ότι το ανθρώπινο κόστος του οδικού συστήματος, με περισσότερους από 30 000 θανάτους ετησίως, παραμένει σε απαράδεκτα υψηλά επίπεδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση·

17.

διαπιστώνει ότι η Επιτροπή επιδιώκει για την περίοδο 2011-2020 μείωση του αριθμού των θανατηφόρων τροχαίων κατά 50 %. Πιστεύει ότι ο στόχος αυτός είναι εύλογος αλλά και φιλόδοξος, δεδομένου ότι κατά την περίοδο 2001-2009 η μείωση που επιτεύχθηκε στα κράτη μέλη ήταν κατά μέσο όρο 36 %·

18.

επικροτεί το νέο στρατηγικό προσανατολισμό της πολιτικής για την οδική ασφάλεια που προσδιορίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και υποστηρίζει τους επτά στόχους και τις σχετικές δράσεις που προτείνονται·

19.

καλεί την Επιτροπή να διευκρινίσει ποια είναι η αναμενόμενη επί μέρους συμβολή των επτά στόχων στην επιδιωκόμενη συνολική μείωση του αριθμού των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων κατά 50 % έως το 2020·

20.

υποστηρίζει την ιδέα της εναρμόνισης των διαφόρων ορισμών της έννοιας του σοβαρού τραυματισμού για την καλύτερη παρακολούθηση και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητα της πολιτικής οδικής ασφάλειας·

21.

με βάση ένα κοινό ορισμό των σοβαρών και των ελαφρών τραυματισμών, πρέπει να οριστεί κοινός στόχος για τη μείωση του αριθμού των σοβαρών τραυματισμών, ανάλογα με το στόχο της μείωσης των θανάτων·

22.

τονίζει τη σημασία μιας συμφωνίας επί της οδηγίας για τη διευκόλυνση της διασυνοριακής επιβολής των κανόνων οδικής ασφάλειας. Τα πρόστιμα και οι λοιπές κυρώσεις χάνουν την αποτρεπτική τους αξία όταν δεν μπορούν να εισπραχτούν στα εσωτερικά σύνορα μιας χώρας, πράγμα που οδηγεί σε διακριτική μεταχείριση, διότι στην περίπτωση αυτή η παράβαση του κώδικα οδικής κυκλοφορίας τιμωρείται ανάλογα με την ιθαγένεια του δράστη·

23.

απευθύνει επίσης έκκληση σε όλα τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν πλήρως την οδηγία για τη διαχείριση της ασφάλειας των οδικών υποδομών και υποστηρίζει την άποψη της Επιτροπής ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα, έτσι ώστε οι αρχές που καθορίζονται στην παρούσα οδηγία να εφαρμόζονται σε όλες τις οδικές υποδομές που θα χρηματοδοτηθούν από πόρους της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση της συνεχούς τήρησης της αρχής της αναλογικότητας, έτσι ώστε τα μικρής κλίμακας σχέδια να μην επιβαρύνονται με περιττή γραφειοκρατία και υπερβολικές τεχνικές απαιτήσεις·

24.

γενικότερα, και σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, οι αυτοδιοικητικές αρχές πρέπει κατά πρώτον να αναπτύξουν τη δική τους πολιτική για την οδική ασφάλεια στην περιοχή που υπάγεται στη δικαιοδοσία τους και, κατά δεύτερον, να συμμετάσχουν στους μηχανισμούς που έχουν δημιουργηθεί σε ευρωπαϊκό ή εθνικό επίπεδο για τη διαχείριση πρωτοβουλιών για την οδική ασφάλεια·

25.

πρέπει να επιδιωχθεί η ενσωμάτωση των στόχων που ορίζονται στους στρατηγικούς προσανατολισμούς της πολιτικής για την περίοδο 2011-2020 σε όλα τα σχετικά προγράμματα και τα αντίστοιχα έργα στον κλάδο των μεταφορών σε κοινοτικό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο·

26.

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να καταβάλουν προσπάθειες για τη συλλογή και ανάλυση των στοιχείων για τα ατυχήματα. Η καλύτερη κατανόηση της κυκλοφορίας είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη βελτιώσεων στον τομέα της αναπτυξιακής πολιτικής και την αξιολόγηση της προόδου, αν μη τι άλλο σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Η μέθοδος συλλογής στοιχείων και υποβολής εκθέσεων από τα κράτη μέλη πρέπει να εναρμονιστεί περισσότερο, όπως συνιστάται και στο ερευνητικό πρόγραμμα SafetyNet της ΕΕ·

27.

συνιστά στην Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συμπληρώσουν τα υφιστάμενα συστήματα καταγραφής ατυχημάτων από την αστυνομία με πληροφορίες σχετικά με τη σοβαρότητα των τραυματισμών που έχουν στη διάθεσή τους οι υπηρεσίες πρώτων βοηθειών και τα νοσοκομεία·

28.

καλεί την Επιτροπή να θέσει περισσότερα στοιχεία στη διάθεση των αρμόδιων τοπικών και των περιφερειακών φορέων, μεταξύ άλλων και μέσω της βάσης δεδομένων CARE, έτσι ώστε να μπορούν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές να συγκρίνουν την κατάστασή τους με αυτήν άλλων περιοχών στο εξωτερικό·

29.

σ πολλές χώρες, τα τροχαία ατυχήματα αποτελούν την κύρια αιτία των εργατικών ατυχημάτων. Προτείνει στην Επιτροπή να συμπεριλάβει στο σχέδιο δράσης της έκκληση προς τους εργοδότες στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα να ασκήσουν μια πολιτική που να προάγει την ασφαλή κυκλοφορία στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης αντίληψης για την ασφάλεια. Μεγαλύτερη προσοχή στα θέματα οδικής ασφάλειας θα πρέπει επίσης να δοθεί στα υφιστάμενα ή νέα σχέδια κινητικότητας των εργοδοτών στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα·

30.

υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η ενσωμάτωση της εκπαίδευσης σχετικά με την οδική ασφάλεια στο υποχρεωτικό πρόγραμμα σπουδών καθ' όλη τη διάρκεια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης σε όλα τα κράτη μέλη·

31.

συνιστά στην Επιτροπή να συνεχίσει μέσω των προγραμμάτων-πλαισίων για την έρευνα να επικεντρώνεται στην επιστημονική έρευνα για την οδική ασφάλεια σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ιδίως όσον αφορά τα ακόλουθα θέματα:

32.

συνιστά στην Επιτροπή να αναπτύξει, εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων της, πρωτοβουλίες προς εναρμόνιση μεταξύ των κρατών μελών των κανόνων οδικής κυκλοφορίας, καθώς και της οδικής σήμανσης και σηματοδότησης. Συνιστά δε στην Επιτροπή να εκδώσει Πράσινη Βίβλο με σκοπό να δώσει το έναυσμα για την έναρξη δημόσιας συζήτησης γύρω από το θέμα της παρούσας γνωμοδότησης·

33.

συνιστά στην Επιτροπή να αξιοποιήσει τα υφιστάμενα και τα μελλοντικά ερευνητικά προγράμματα για να αναλάβει πρωτοβουλίες και να καταρτίσει συστάσεις και κώδικες ορθών πρακτικών με σκοπό τη δημιουργία και το σχεδιασμό εγγενώς ασφαλών οδικών υποδομών που μπορεί να συμβάλουν στη βελτίωση και την καλύτερη εναρμόνιση των πρακτικών σχετικά με το σχεδιασμό της υποδομής μεταφορών στα κράτη μέλη. Οι συστάσεις αυτές θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να αφορούν την κατασκευή κυκλικών κόμβων, διόδων σε πόλεις, αγροτικών δρόμων εκτός αστικών περιοχών, ποδηλατοδρόμων και διαβάσεων πεζών·

34.

συνιστά στην Επιτροπή να παρακολουθήσει την υλοποίηση την εφαρμογή του Προγράμματος Δράσης για την Οδική Ασφάλεια μεριμνώντας για την κατάλληλη εσωτερική οργάνωση. Για το σκοπό αυτό, μπορεί να χρειάζεται η σύσταση οργανισμού οδικής ασφάλειας ή η ενίσχυση υφιστάμενων οργάνων όπως το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Οδικής Ασφάλειας.

35.

εφιστά την προσοχή στην Ευρωπαϊκή Χάρτα Οδικής Ασφάλειας (www.erscharter.eu) που κατάρτισε η Επιτροπή και καλεί τις τοπικές και περιφερειακές αρχές της Ευρώπης να υπογράψουν τον χάρτη σε ατομική βάση και να αναλάβουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις όσον αφορά τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας στις περιοχές που υπάγονται στη δικαιοδοσία τους·