19.12.2008   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 325/76

—

επισημαίνει τη σπουδαιότητα του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ο οποίος αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της διαδικασίας για τη διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, καθώς και βασικό σημείο αναφοράς για τον καθορισμό και την ερμηνεία των δικαιωμάτων που οφείλει να σέβεται η ΕΕ· υπογραμμίζει δε παράλληλα την ιδιαίτερη λειτουργία που καλείται να επιτελέσει ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ως μέσο ευρισκόμενο στη διάθεση των πάντων·

—

επισημαίνει ότι η άσκηση των δικαιωμάτων που σχετίζονται με την ιθαγένεια περιλαμβάνει επίσης την υποχρέωση τήρησης συγκεκριμένων «καθηκόντων» έναντι του τοπικού και περιφερειακού επιπέδου διακυβέρνησης·

—

εμμένει στην ευθύνη όλων των βαθμίδων διακυβέρνησης για την ανάπτυξη μιας «νοοτροπίας σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων» με την ενημέρωση των πολιτών για τα δικαιώματά τους· επαναλαμβάνει επομένως ότι απαιτείται να καταβληθεί μία κοινή προσπάθεια για την προώθηση των δικαιωμάτων των πολιτών, η οποία οφείλει ειδικότερα να αποτελέσει αναπόσπαστο τμήμα της πολιτικής ενημέρωσης και επικοινωνίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής· θεωρεί επίσης σκόπιμο να προβλεφθούν συγκεκριμένα μέσα και δράσεις προς το σκοπό αυτό, με την έμπρακτη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

—

σκοπεύει να αξιοποιήσει την υπάρχουσα εποικοδομητική διοργανική συνεργασία στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως επιβεβαιώθηκε στο σεμινάριο στη Reggio Emilia το Σεπτέμβριο του 2008, και θα λάβει σοβαρά υπόψη την πρόταση της Επιτροπής για την οργάνωση μιας κοινής ετήσιας εκδήλωσης με έμφαση στην προσέγγιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων με γνώμονα τον πολίτη και στη συγκριτική αξιολόγηση σε διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης·

—

επαναλαμβάνει το αίτημά της σχετικά με τη συμμετοχή εκπροσώπου των τοπικών και περιφερειακών αρχών στο διοικητικό συμβούλιο του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

—

προτρέπει την Επιτροπή να προσκαλεί συστηματικά τον Πρόεδρο της Επιτροπής των Περιφερειών προκειμένου να συμμετέχει στις εργασίες της ομάδας των Επιτρόπων για τα «Θεμελιώδη δικαιώματα, τα μέτρα κατά των διακρίσεων και την ισότητα των ευκαιριών», η οποία διαμορφώνει τους πολιτικούς προσανατολισμούς και μεριμνά για τη συνοχή των πρωτοβουλιών στον εν λόγω τομέα.

Εισηγήτρια

:

η κ. Sonia MASINI (IT/PSE) Περιφερειάρχης Reggio Emilia

1.

υπενθυμίζει ότι η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση ορίζει ότι η Ένωση εδράζεται στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, καθώς και στο σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών που αποτελούν κοινά χαρακτηριστικά των συνταγματικών παραδόσεων των κρατών μελών και διασφαλίζονται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, η οποία υπογράφηκε στη Ρώμη στις 4 Νοεμβρίου 1950·

2.

επισημαίνει τη σπουδαιότητα του ρόλου που έχει έως τώρα επωμισθεί, με στόχο να ορισθεί σαφώς η σημασία και το πεδίο εφαρμογής των προστατευόμενων δικαιωμάτων, ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων που θεσπίστηκε στη Νίκαια την 7η Δεκεμβρίου 2000 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή· παρότι μέχρι στιγμής δεν έχει δεσμευτική νομική ισχύ, ο Χάρτης αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της διαδικασίας για τη διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, καθώς και βασικό σημείο αναφοράς για τον καθορισμό και την ερμηνεία των δικαιωμάτων που οφείλει να σέβεται η ΕΕ·

3.

δίδει έμφαση στην εξέχουσα θέση που κατέχει ο Χάρτης μεταξύ των μέσων προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεδομένου ότι συγκεντρώνει σε ένα ενιαίο κείμενο τόσο τα καθολικά ατομικά δικαιώματα (ή τα αστικά και πολιτικά δικαιώματα), τα οποία απορρέουν από την ιστορική ανάπτυξη των δικαιωμάτων της προσωπικής ελευθερίας και της ακεραιότητας του ατόμου στην Ευρώπη, όσο και τα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα, τα οποία προκύπτουν από την ευρωπαϊκή εμπειρία υλοποίησης μίας «κοινωνικής οικονομία της αγοράς», σε συνδυασμό με ορισμένες εξαιρετικές καινοτομίες —όπως τα δικαιώματα των ηλικιωμένων και των ατόμων με ειδικές ανάγκες— που σχετίζονται με το ευρωπαϊκό πρότυπο κοινωνικής πρόνοιας·

4.

υπογραμμίζει την ιδιαίτερη λειτουργία που καλείται να επιτελέσει ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ως μέσο ευρισκόμενο στη διάθεση των πάντων·

5.

εκφράζει κατά συνέπεια την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι, με την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισσαβώνας, ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων —στην τροποποιημένη έκδοσή του που υιοθετήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2007 στη Λισσαβώνα— αναμένεται να αποκτήσει νομικά δεσμευτική ισχύ και επισημαίνει ειδικότερα ότι ο Χάρτης προβλέπεται να διαθέτει «την ίδια νομική αξία με τις Συνθήκες» οι οποίες αποτελούν —όπως διευκρινίζεται από το Δικαστήριο— το «Συνταγματικό Χάρτη» του θεσμικού συστήματος της Ένωσης·

6.

επισημαίνει ότι, παρότι τα δικαιώματα που σχετίζονται με την ιθαγένεια αποτελούν αξιοσημείωτη κατάκτηση, εξακολουθούν να υφίστανται δυσκολίες ως προς την εφαρμογή τους (Πέμπτη έκθεση της Επιτροπής για την ιθαγένεια της Ένωσης)· ειδικότερα, υπάρχουν εκτεταμένα τμήματα του πληθυσμού τα οποία έχουν την εντύπωση ότι η απόσταση που τα χωρίζει από τα όργανα της ΕΕ είναι μεγάλη και η εντύπωση αυτή πρέπει να καταπολεμηθεί και να υπερνικηθεί· τονίζει εν προκειμένω ότι οι περιφέρειες και οι τοπικές αρχές μπορούν να λειτουργήσουν ως συνδετικός κρίκος μεταξύ των θεσμικών οργάνων και των πολιτών·

7.

εμμένει στο γεγονός ότι απαιτείται η εκ νέου προώθηση του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων προκειμένου να αποκτήσει νομικά δεσμευτική ισχύ· θα μπορούσε επομένως να διεξαχθεί εκστρατεία «ευρωπαϊκής αγωγής του πολίτη», ιδιαιτέρως στα εκπαιδευτικά ιδρύματα· σε αυτό το πλαίσιο, υπογραμμίζεται ο ρόλος που μπορούν να διαδραματίσουν οι περιφέρειες και οι τοπικές αρχές στους τομείς της ενημέρωσης και της ανταλλαγής εμπειριών και ιδεών ενόψει της ανάληψης σχεδίων·

8.

σημειώνει ότι η Ένωση, αφενός, διασφαλίζει «καθολικά» δικαιώματα σε όλους όσους εμπίπτουν στην αρμοδιότητά της (ευρωπαίους πολίτες, υπηκόους τρίτων χωρών ή απάτριδες) και, αφετέρου, αναγνωρίζει συγκεκριμένα δικαιώματα στους «πολίτες της Ένωσης», με τους οποίους υπάρχει ο ιδιαίτερος δεσμός του «ανήκειν»·

9.

υπενθυμίζει ότι τα καθολικά θεμελιώδη δικαιώματα και τα δικαιώματα των πολιτών της Ένωσης χρήζουν αναγνώρισης και εφαρμογής όχι μόνον από τα θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης και της ΕΤΠ, αλλά και από τις κρατικές αρχές, καθώς και από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές·

10.

εφιστά εκ νέου την προσοχή στην αρχή που ορίζεται στο Προοίμιο του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, σύμφωνα με την οποία η Ένωση προβαίνει στην ανάπτυξη των κοινών αξιών της σεβόμενη την πολυμορφία των πολιτισμών και των παραδόσεων των λαών της Ευρώπης, καθώς και την εθνική ταυτότητα των κρατών μελών της και την οργάνωση της δημόσιας εξουσίας τους σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, και εκφράζει την ικανοποίησή της για την εν λόγω ρητή αναφορά στην περιφερειακή και τοπική αυτονομία και στη δημοκρατία της εγγύτητας·

11.

επισημαίνει ότι, δυνάμει της ιδρυτικής Συνθήκης, η ιθαγένεια της Ένωσης ΕΕ δεν συνεπάγεται μόνον δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις·

12.

τονίζει ειδικότερα την υποχρέωση των πολιτών της Ένωσης να τηρούν τους νόμους της Ένωσης και του κράτους στο οποίο διαμένουν και να σέβονται τον πολιτισμό των άλλων λαών·

13.

σημειώνει ότι πολλά από τα δικαιώματα που θεσμοθετούνται στον Χάρτη αφορούν είτε αρμοδιότητες οι οποίες σε ορισμένα κράτη μέλη ανατίθενται σε μεγάλο βαθμό στις τοπικές και περιφερειακές αρχές (παραδείγματος χάρη στον τομέα της εκπαίδευσης, της προστασίας της υγείας και του περιβάλλοντος, των κοινωνικών πολιτικών, της στεγαστικής πολιτικής, της τοπικής αστυνομίας, των μεταφορών) είτε θέματα που παρουσιάζουν γενικό ενδιαφέρον για όλες τις δημόσιες αρχές (χρηστή διοίκηση, διαφάνεια και πρόσβαση στα έγγραφα· δικαιώματα των παιδιών, των ηλικιωμένων, των ατόμων με ειδικές ανάγκες)·

14.

επαναλαμβάνει επομένως την ανάγκη προάσπισης των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε πολλά επίπεδα και εκφράζει την ικανοποίησή της για την αναφορά που πραγματοποιείται στην εν λόγω αρχή στο πλαίσιο των εργασιών για την κατάρτιση της έκθεσης CATANIA του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την κατάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση·

15.

υπογραμμίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι οι πολίτες έρχονται σε επαφή με τη δημόσια διοίκηση και επωφελούνται των διοικητικών δομών και υπηρεσιών πρωτίστως σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο·

16.

επισημαίνει ότι η προαγωγή των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη απαιτεί ενεργές πολιτικές: ένα δικαίωμα το οποίο καθορίζεται από το Χάρτη καθίσταται «ενεργό» μόνον όταν υφίστανται οι αντικειμενικές συνθήκες που επιτρέπουν την άσκησή του·

17.

σημειώνει επ' αυτού ότι η Ένωση οφείλει να συνεχίσει να ασκεί τις πολιτικές της που αποσκοπούν στην επίτευξη μεγαλύτερης οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής και χαιρετίζει το γεγονός ότι η «εδαφική συνοχή» τίθεται ρητά ως στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Συνθήκη της Λισσαβώνας·

18.

επιδοκιμάζει την υιοθέτηση του πρωτοκόλλου που επισυνάπτεται στη Συνθήκη της Λισσαβώνας σχετικά με τις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος, στο οποίο τονίζεται η σημασία που έχει για τους πολίτες η οργάνωση δημοσίων υπηρεσιών αποτελεσματικών, προσιτών σε όλους και όσο το δυνατόν εγγύτερα στις ανάγκες των χρηστών, καθώς και ο ουσιώδης ρόλος των περιφερειακών και τοπικών αρχών και η ευρεία διακριτική ευχέρεια που διαθέτουν προκειμένου να παρέχουν, να αναθέτουν και να οργανώνουν τις εν λόγω υπηρεσίες·

19.

υπενθυμίζει ότι, δυνάμει του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, η Ένωση σέβεται την πολιτιστική, θρησκευτική και γλωσσική πολυμορφία και επιδοκιμάζει πλήρως το γεγονός ότι η Συνθήκη της Λισσαβώνας περιλαμβάνει τον σεβασμό της πολιτιστικής και γλωσσικής πολυμορφίας μεταξύ των στόχων της Ένωσης, σύμφωνα βεβαίως πάντοτε με τους θεσπισθέντες δημοκρατικούς κανόνες·

20.

εφιστά την προσοχή στον πρωταγωνιστικό ρόλο που διαδραματίζουν για την πλήρη εφαρμογή των ατομικών δικαιωμάτων οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, φυσικοί εταίροι των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

21.

επισημαίνει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές —οι οποίες βρίσκονται κοντά στους πολίτες, στις ανάγκες και στα αισθήματά τους— διαθέτουν την πλέον άμεση και ρεαλιστική εικόνα της κατάστασης σχετικά με την απτή εφαρμογή των δικαιωμάτων που θεσμοθετούνται από την Ένωση· εξαίρει συνεπώς τον ρόλο που μπορεί να αναλάβει η ΕΤΠ για την παρακολούθηση των συγκεκριμένων συνθηκών εφαρμογής των εν λόγω δικαιωμάτων και προσβλέπει στην αξιοποίηση αυτών των δυνατοτήτων της ΕΤΠ εκ μέρους της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατά την έκδοση πράξεων και στην ερμηνεία των φαινομένων όπως τα αντιλαμβάνονται οι περιφερειακές και τοπικές αρχές·

22.

προτρέπει την Επιτροπή να προσκαλεί συστηματικά τον Πρόεδρο της Επιτροπής των Περιφερειών προκειμένου να συμμετέχει στις εργασίες της ομάδας των Επιτρόπων για τα «Θεμελιώδη δικαιώματα, τα μέτρα κατά των διακρίσεων και την ισότητα των ευκαιριών», η οποία διαμορφώνει τους πολιτικούς προσανατολισμούς και μεριμνά για τη συνοχή των πρωτοβουλιών στον εν λόγω τομέα·

23.

λαμβάνει υπό σημείωση την υιοθέτηση της απόφασης 2007/252/EK με την οποία θεσπίζεται το ειδικό πρόγραμμα «Θεμελιώδη δικαιώματα και ιθαγένεια» για την περίοδο 2007-2013 και καλεί την Επιτροπή να την συμπεριλάβει στη διαδικασία αναθεώρησης του προγράμματος για την περίοδο 2014-2020·

24.

τονίζει εκ νέου ότι στο επίκεντρο της συνολικής δράσης της Ένωσης βρίσκεται η αρχή του σεβασμού των θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων, τα οποία απορρέουν από συνταγματικές παραδόσεις που είναι κοινές στα κράτη μέλη, από την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και από τις λοιπές συμβάσεις που έχουν υιοθετηθεί σε διεθνές επίπεδο (κυρίως στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών) και επικυρωθεί από τα κράτη μέλη της Ένωσης·

25.

παρατηρεί ότι το ευρωπαϊκό πρότυπο προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως καθορίζεται ειδικότερα στο Χάρτη, κατατάσσεται μεταξύ των πιο προηγμένων διότι περιλαμβάνει τα αστικά και τα πολιτικά δικαιώματα μαζί με τα οικονομικά, τα κοινωνικά και τα πολιτιστικά δικαιώματα και εδράζεται σε μία εντελώς δική του δομή και σε ένα ιδιαίτερο σύστημα αξιών που σέβονται, από την άποψη των καθολικών δικαιωμάτων, την ποικιλομορφία και τη διαλεκτική σχέση μεταξύ των διαφόρων πολιτισμών, θρησκειών ή πεποιθήσεων, εντός του πλαισίου των κανόνων που θεσπίζονται από τα ευρωπαϊκά δημοκρατικά συστήματα·

26.

επισημαίνει το ενδεχόμενο να προκύψει ασυμφωνία μεταξύ του σεβασμού του ατομικού δικαιώματος περί απορρήτου και της διασφάλισης άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα στην ασφάλεια, και ζητεί την ενδελεχή εξέταση του θέματος αυτού με παράλληλη συνεκτίμηση των εμπειριών των τοπικών και περιφερειακών αρχών και του καθοριστικού ρόλου που διαδραματίζουν όσον αφορά την προστασία των δεδομένων που έχουν στην κατοχή τους σχετικά με τους πολίτες που διαμένουν στην επικράτειά τους·

27.

επαναλαμβάνει ότι απαιτείται να αναλάβει η Ένωση ενεργό ρόλο για την προώθηση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις τρίτες χώρες και υπενθυμίζει εν προκειμένω τις παρατηρήσεις που διατυπώνονται στη γνωμοδότηση με θέμα «Έγγραφο στρατηγικής 2007-2010 για το Ευρωπαϊκό Μέσο για τη Δημοκρατία και τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΜΔΔΑ)» και εισηγήτρια την κ. Heini Utunen·

28.

εμμένει στην ανάγκη σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου στο πλαίσιο των πολιτικών που αποσκοπούν στην υλοποίηση ενός χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης και υπογραμμίζει συγχρόνως ότι η Ένωση πρέπει, έτσι, να εγγυάται στους πολίτες «ένα υψηλό επίπεδο ασφάλειας»·

29.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την κατάργηση της δομής των πυλώνων από τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, η οποία έχει ως επακόλουθο οι ενέργειες που αναλαμβάνονται σχετικά με τον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης να υπόκεινται στους γενικούς κανόνες που διέπουν τις πολιτικές της Ένωσης, ειδικότερα όσον αφορά την άσκηση του δικαστικού ελέγχου εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου·

30.

επιδοκιμάζει τις καινοτομίες που περιλαμβάνει η Συνθήκη της Λισσαβώνας όσον αφορά τόσο την ενίσχυση του ρόλου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατά τη διαμόρφωση, την εφαρμογή και την αξιολόγηση των πολιτικών που άπτονται του χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης όσο και την αναγνώριση της δυνατότητας συμμετοχής των εθνικών κοινοβουλίων στους μηχανισμούς αξιολόγησης των αποτελεσμάτων που επιτυγχάνονται στον εν λόγω τομέα·

31.

σκοπεύει να αξιοποιήσει την υπάρχουσα εποικοδομητική διοργανική συνεργασία στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως επιβεβαιώθηκε στο σεμινάριο στη Reggio Emilia το Σεπτέμβριο του 2008, και θα λάβει σοβαρά υπόψη την πρόταση της Επιτροπής για την οργάνωση μιας κοινής ετήσιας εκδήλωσης με έμφαση στην προσέγγιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων με γνώμονα τον πολίτη και στη συγκριτική αξιολόγηση σε διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης·

32.

χαιρετίζει τη σύσταση του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την έναρξη της δραστηριότητάς τους·

33.

επιβεβαιώνει τη βούλησή αυτής της ίδιας αλλά και των τοπικών και περιφερειακών αρχών να έχουν ενεργό συμμετοχή στο έργο του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και στον πολυετή προγραμματισμό του και εκφράζει την ικανοποίησή της για τις ήδη υφιστάμενες μορφές συνεργασίας·

34.

επαναλαμβάνει το αίτημά της σχετικά με τη συμμετοχή εκπροσώπου των τοπικών και περιφερειακών αρχών στο διοικητικό συμβούλιο του εν λόγω Οργανισμού·

35.

προσφέρει τη συνεργασία της στον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων όσον αφορά αφενός τη συλλογή και τη διάδοση των ορθών πρακτικών, όπως επίσης συγκεκριμένων εμπειριών, που ακολουθούνται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για την προστασία και την προώθηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και αφετέρου την κοινοποίηση των σχετικών στοιχείων που συλλέγονται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο·

36.

τονίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές βρίσκονται στην πλέον κατάλληλη θέση προκειμένου να αναλάβουν ενεργό ρόλο για την προαγωγή των δικαιωμάτων των και να συνεισφέρουν στην παρακολούθηση των αντικειμενικών συνθηκών που επικρατούν όσον αφορά την απολαβή των εν λόγω των δικαιωμάτων·

37.

υπενθυμίζει ότι έχει καταδείξει τον πρωταγωνιστικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές όσον αφορά την εφαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων των γυναικών και της αρχής των ισότητας ευκαιριών για όλους·

38.

επαναλαμβάνει, ιδιαίτερα όσον αφορά τις γυναίκες μετανάστες, ότι η ένταξη συνεπάγεται τον σεβασμό και την τήρηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων του ατόμου που αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της ευρωπαϊκής νομικής κληρονομιάς και υπενθυμίζει ότι είναι σημαντικό να βασίζονται οι πολιτικές υποδοχής στην αναγνώριση της πολιτισμικής πολυμορφίας ως ελεύθερης επιλογής των πολιτών (CdR 396/2006)·

39.

Τονίζει, ότι τα ΜΜΕ διαδραματίζουν έναν σημαντικό ρόλο, όσον αφορά τη γνωστοποίηση παραβιάσεων των ανθρωπίνων και των πολιτικών δικαιωμάτων, όπως επίσης ότι θα πρέπει εξάλλου να διαδίδουν τις ορθές πρακτικές και τις αξιοσημείωτες εμπειρίες για τη διασφάλιση των ανθρώπινων και πολιτικών δικαιωμάτων·

40.

υπενθυμίζει ότι —όπως ορίζεται από Ευρωπαϊκό Δικαστήριο— η ιθαγένεια αποτελεί επί του παρόντος το θεμελιώδες καθεστώς του ατόμου, πολιτικό θέμα της διαδικασίας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης·

41.

χαιρετίζει επομένως την ενσωμάτωση —στο πλαίσιο της Συνθήκης της Λισσαβώνας— των γενικών διατάξεων σχετικά με την ιθαγένεια της Ένωσης στη νέα Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, και πιο συγκεκριμένα στον Τίτλο που περιέχει τις διατάξεις περί δημοκρατικών αρχών, όπου επιβεβαιώνεται η αρχή σύμφωνα με την οποία οι αποφάσεις λαμβάνονται όσο το δυνατόν πιο ανοιχτά και εγγύτερα στους πολίτες (δημοκρατία της εγγύτητας)·

42.

εκφράζει εντούτοις τη λύπη της για την απουσία ρητής αναφοράς στον ζωτικό ρόλο που διαδραματίζουν προς το σκοπό αυτό οι τοπικές και περιφερειακές αρχές·

43.

εξαίρει τη μείζονα σημασία του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής μεταξύ των δικαιωμάτων που απορρέουν από την ευρωπαϊκή ιθαγένεια, ακόμη και ενόψει της βελτίωσης της αμοιβαίας κατανόησης ανάμεσα στους λαούς της Ένωσης·

44.

διαπιστώνει τα βήματα προόδου που σημειώθηκαν για την κατοχύρωση της εν λόγω ελευθερίας, χάρη στην υιοθέτηση και την έναρξη ισχύος της οδηγίας 2004/38/ΕΚ σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών μελών·

45.

καλεί τα κράτη μέλη να συνεργαστούν με στόχο την ικανοποίηση των απαιτήσεων ασφάλειας των πολιτών και την πάταξη αξιόποινων πράξεων·

46.

εμμένει ιδιαίτερα —και υπό το φως της εμπειρίας που αποκτήθηκε από την εφαρμογή της οδηγίας 2004/38/ΕΚ— στις θεμελιώδεις ευθύνες που επωμίζονται οι τοπικές και περιφερειακές αρχές για τη διευθέτηση των προβλημάτων που σχετίζονται με την κυκλοφορία και προπαντός με τη διαμονή των ευρωπαίων πολιτών: όχι μόνον για τις διοικητικές διατυπώσεις και πρακτικές από πλευράς διαμονής αλλά και, πρωτίστως, με τις πολιτικές υποδοχής·

47.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η Πέμπτη Έκθεση της Επιτροπής για την ιθαγένεια της Ένωσης δεν κάνει καμία αναφορά στις ειδικές ευθύνες των τοπικών και περιφερειακών αρχών στον τομέα της υποδοχής·

48.

υπενθυμίζει ότι —σύμφωνα με την οδηγία 2004/38/ΕΚ— το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης, οι οποίοι δεν ασκούν οικονομική δραστηριότητα ως μισθωτοί ή μη μισθωτοί, να διαμένουν σε ένα κράτος του οποίου δεν είναι υπήκοοι διασφαλίζεται για όσο διάστημα δεν δημιουργούν προβλήματα στο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας του κράτους μέλους υποδοχής και —όταν πρόκειται για χρονικό διάστημα άνω των τριών μηνών— υπό τον όρο ότι διαθέτουν, για τον εαυτό τους και για τα μέλη της οικογενείας τους, επαρκείς πόρους και πλήρη ασφάλιση ασθενείας για την κάλυψη του συνόλου των κινδύνων στο κράτος μέλος υποδοχής·

49.

λαμβάνει υπό σημείωση την ερμηνεία αυτών των όρων από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και υπογραμμίζει τον δυνητικό αντίκτυπο της εν λόγω ερμηνείας στις ευθύνες των τοπικών και περιφερειακών αρχών, καθώς και τις συνακόλουθες οικονομικές επιβαρύνσεις·

50.

υπενθυμίζει ότι οι εθνικές αρχές έχουν δικαίωμα και καθήκον να καταπολεμούν οποιαδήποτε κατάχρηση των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται από την οδηγία ή οποιαδήποτε περίπτωση απάτης, όπως είναι παραδείγματος χάρη οι περιπτώσεις εικονικών γάμων ή συμβιώσεων ή οι εκδηλώσεις άλλου είδους παράνομης συμπεριφοράς·

51.

επιδοκιμάζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής να προωθήσει τη βελτίωση της κατανόησης των νέων κανονιστικών διατάξεων που περιλαμβάνονται στην οδηγία 2004/38/ΕΚ, συμπεριλαμβανομένης και της δημοσίευσης επεξηγηματικού οδηγού της οδηγίας 2004/38/EK, και καλεί την Επιτροπή να αξιοποιήσει την προνομιούχο ιδιαίτερη θέση που κατέχουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές ως δίαυλοι επικοινωνίας για τη διάδοση αυτής της ενημέρωσης·

52.

επισημαίνει ότι η άσκηση των δικαιωμάτων που σχετίζονται με την ιθαγένεια περιλαμβάνει επίσης την υποχρέωση τήρησης ορισμένων συγκεκριμένων «καθηκόντων» έναντι του τοπικού και περιφερειακού επιπέδου διακυβέρνησης·

53.

εξαίρει τη σημασία —ακόμη και επί της αρχής— του δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι των ευρωπαίων πολιτών στο κράτος στο οποίο διαμένουν, τόσο στις τοπικές εκλογές όσο και στις ευρωεκλογές·

54.

εμμένει ιδιαίτερα στο γεγονός ότι κατ' αυτόν τον τρόπο τα τοπικά πολιτικά όργανα αποτελούν έκφραση ενός «ευρωπαϊκού» εκλογικού σώματος και καθίστανται επομένως τα πρώτα πραγματικά όργανα ευρωπαϊκής διακυβέρνησης·

55.

χαιρετίζει την άνοδο του ποσοστού συμμετοχής στις ευρωεκλογές των πολιτών της Ένωσης που διαμένουν σε διαφορετικό κράτος από το κράτος προέλευσής τους, αλλά διαπιστώνει με ανησυχία τη σταδιακή πτώση του συνολικού ποσοστού συμμετοχής στις ευρωεκλογές·

56.

απευθύνει συνεπώς νέα έκκληση για περαιτέρω εντατικοποίηση των δράσεων που αναπτύσσονται στον τομέα της ενημέρωσης και της εκπαίδευσης σχετικά με τις ευρωεκλογές, και να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο αυτό πλήρως τα πλεονεκτήματα των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

57.

επαναλαμβάνει το ενδιαφέρον που επιδεικνύει για τη δημιουργία πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο (CdR 280/2004) και υπογραμμίζει τον κεντρικό ρόλο που θα πρέπει να αναλάβουν οι αιρετοί εκπρόσωποι του τοπικού και περιφερειακού επιπέδου για τη λειτουργία των εν λόγω κομμάτων και για τη χάραξη των σχετικών στρατηγικών, με πρόσθετο μέλημα την προσέγγιση των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης (ευρωπαϊκού, εθνικού, περιφερειακού και τοπικού)·

58.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Συνθήκη της Λισσαβώνας προβλέπει την παροχή του δικαιώματος στους πολίτες της Ένωσης, εφόσον συγκεντρωθεί αριθμός τουλάχιστον ενός εκατομμυρίου υπηκόων σημαντικού αριθμού κρατών μελών, να καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλλει προτάσεις νομικών πράξεων·

59.

εξαίρει, υπό το φως και της πρακτικής εμπειρίας, τον θεμελιώδη ρόλο που έχει αναλάβει ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής για την αντιμετώπιση περιπτώσεων κακής διοίκησης εκ μέρους των κοινοτικών θεσμικών και λοιπών οργάνων·

60.

επικροτεί τη δυνατότητα που παρέχεται στους πολίτες να υποβάλλουν αναφορές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και καταγγελίες στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή δια της ηλεκτρονικής οδού·

61.

υπενθυμίζει ότι κάθε πολίτης της Ένωσης έχει δικαίωμα να απολαύει, στο έδαφος τρίτων χωρών στις οποίες δεν αντιπροσωπεύεται το κράτος μέλος του οποίου είναι υπήκοος, της διπλωματικής και προξενικής προστασίας κάθε κράτους μέλους υπό τους ίδιους όρους που ισχύουν και έναντι των υπηκόων του κράτους αυτού και τονίζει τη σημασία της παροχής του εν λόγω δικαιώματος —ακόμη και επί της αρχής— δεδομένου ότι αποσκοπεί στην αναγνώριση μίας εξωτερικής διάστασης έναντι της ιθαγένειας της Ένωσης·

62.

συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής σύμφωνα με την οποία το κοινοτικό κεκτημένο στον τομέα της διπλωματικής και προξενικής προστασίας δεν είναι επαρκώς ανεπτυγμένο, τάσσεται υπέρ της εκπόνησης σχεδίου δράσης για το διάστημα 2007-2009 με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη του εν λόγω κεκτημένου και καλεί το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν τις ενέργειες που απαιτούνται προς το σκοπό αυτό ακόμη και σε διεθνές επίπεδο·

63.

εν προκειμένω, επισημαίνει τις αρμοδιότητες και την εμπειρία των τοπικών και περιφερειακών αρχών σε τομείς μείζονος σημασίας (όπως ο τουρισμός, η υγειονομική πολιτική, ο ενταφιασμός και η καύση των νεκρών) και προτρέπει συνεπώς τα θεσμικά όργανα της Ένωσης να ζητούν τη γνώμη της ΕΤΠ κατά τη διαμόρφωση και την υιοθέτηση σχετικών αποφάσεων·

64.

επιδοκιμάζει την αναγνώριση της διεθνούς νομικής προσωπικότητας της Ένωσης δυνάμει της Συνθήκης της Λισσαβώνας και ευελπιστεί ότι η Ένωση θα έχει επίσης τη δυνατότητα να αναλαμβάνει δράση για την προστασία των πολιτών σε διεθνές επίπεδο·

65.

λαμβάνει υπό σημείωση τα στοιχεία που παρατίθενται στην Πέμπτη έκθεση της Επιτροπής για την ιθαγένεια της Ένωσης (1η Μαΐου 2004-30 Ιουνίου 2007) σύμφωνα με τα οποία οι πολίτες της Ένωσης θα ήθελαν μεν να ενημερώνονται καλύτερα για τα δικαιώματά τους, αλλά στην πράξη λιγότερο από το ένα τρίτο των ερωτηθέντων νιώθει «καλά ενημερωμένο» σχετικά με τα δικαιώματα που απορρέουν από την ιθαγένεια της Ένωσης·

66.

εμμένει στην ευθύνη όλων των επιπέδων διακυβέρνησης για την ανάπτυξη μιας «νοοτροπίας σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων» με την ενημέρωση των πολιτών για τα δικαιώματά τους· επαναλαμβάνει επομένως ότι απαιτείται να καταβληθεί μία κοινή προσπάθεια για την προώθηση των δικαιωμάτων των πολιτών, η οποία οφείλει ειδικότερα να αποτελέσει αναπόσπαστο τμήμα της πολιτικής ενημέρωσης και επικοινωνίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής·

67.

θεωρεί σκόπιμο να προβλεφθούν συγκεκριμένα μέσα και δράσεις προς το σκοπό αυτό, με την έμπρακτη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών.