27.10.2007   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 256/88

1.1

Η ΕΟΚΕ, αφού εξέτασε τις σχέσεις μεταξύ καινοτομίας και βιομηχανικών μεταλλαγών, καθώς και τις πολυάριθμες πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί στους εν λόγω τομείς τόσο σε ευρωπαϊκή όσο και εθνική κλίμακα, αποφάσισε να αξιοποιήσει την δυνατότητα κατάρτισης γνωμοδότησης πρωτοβουλίας προκειμένου, αφενός, να αναλύσει τις πτυχές του συστήματος καινοτομίας οι οποίες θα μπορούσαν ενδεχομένως να ευνοήσουν την άμεση μετατροπή των αποτελεσμάτων της έρευνας σε εμπορική επιτυχία, καθώς και την ενίσχυση και ανάπτυξη της βιομηχανίας και της οικονομίας της Ευρώπης, και, αφετέρου, να διατυπώσει συστάσεις για τα θέματα αυτά.

1.2

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι είναι σκόπιμο να δοθεί προσοχή στον στενό συσχετισμό που υφίσταται, σε πολλές χώρες και περιφέρειες, μεταξύ της επιτυχίας της καινοτομίας, αφενός, και του ανοίγματος της κοινωνίας και του εκπαιδευτικού συστήματος, αφετέρου. Στο μέτρο που σήμερα η καινοτομία δεν είναι μόνον παρούσα, αλλά διαδραματίζει και ρόλο αποφασιστικής σημασίας, όχι μόνον στον τομέα της οικονομίας, αλλά και σε όλους τους τομείς δραστηριότητας, οι ανθρώπινοι πόροι μπορούν σαφώς να αποτελέσουν παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι ο παράγοντας αυτός θα καθίσταται ολοένα πιο αποφασιστικός ως καταλύτης της ανάπτυξης και ότι, συνεπώς, η καινοτομία θα πρέπει κυρίως να εδράζεται σε μία ευρεία βάση εκπαίδευσης και κατάρτισης, σύμφωνα με τα κριτήρια της δια βίου μάθησης, η οποία για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να στηρίζεται στην ίση πρόσβαση όλων στις βάσεις δεδομένων ανοικτής πηγής και ελεύθερου περιεχομένου.

1.3

Κατά την ΕΟΚΕ, είναι σημαντικό να καθιερώσουν οι επιχειρήσεις, μέσω της καινοτομίας και της πολιτικής στον τομέα των ανθρώπινων πόρων και των γνώσεων, συνέργειες οι οποίες να αποτελέσουν τη βάση της καινοτομίας, αλλά και να στηρίξουν την ανάπτυξή της. Παράλληλα, πρέπει να εξευρεθούν τα κατάλληλα μέσα ώστε η βιομηχανική αναδιάρθρωση να προσαρμόζεται με ευελιξία στις μεταβολές που επέρχονται στις διαρθρώσεις της απασχόλησης, ενώ θα πρέπει να εξασφαλιστούν και οι απαραίτητες προς τούτο χρηματοοικονομικές προϋποθέσεις.

1.4

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ευχή να ενισχυθεί η προβολή, η παρουσία και ο θετικός αντίκτυπος των επιτυχών πρωτοβουλιών καινοτομίας στην κοινή γνώμη. Ο ρόλος της κοινωνικής καινοτομίας είναι καθοριστικής σημασίας σε ολόκληρη της αλυσίδα της καινοτομίας. Η μη τεχνολογική καινοτομία — τα νέα επιχειρηματικά πρότυπα, η βελτίωση του σχεδιασμού, η αναβάθμιση της ποιότητας όσον αφορά την οργάνωση της εργασίας και τις δεξιότητες — είναι εξ ίσου σημαντική με την τεχνολογική καινοτομία. Γενικά η καινοτομία όσον αφορά την οργάνωση ή την οργανωτική ανάπτυξη είναι απαραίτητη προκειμένου να αξιοποιηθεί όσο το δυνατόν καλύτερα το δυναμικό τεχνολογικής καινοτομίας.

1.5

Οι κοινωνικοί εταίροι καθώς και οι φορείς και τα όργανα της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών διαδραματίζουν πλέον εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην προβολή, καθιέρωση και αποδοχή του εκσυγχρονιστικού ρόλου των τάσεων που προκύπτουν από την καινοτομία, η ΕΟΚΕ ωστόσο φρονεί ότι είναι σκόπιμο η λειτουργία αυτή να ενισχυθεί με το να συμπεριληφθούν σε αυτή ο καθορισμός των στρατηγικών προτεραιοτήτων και η χάραξη πολιτικών.

1.6

Η ΕΟΚΕ έχει πεισθεί ότι για να επιλυθεί το ευρωπαϊκό παράδοξο το οποίο συνίσταται στο ότι η Ευρώπη είναι μεν ισχυρή στην βασική έρευνα, επιτρέπει ωστόσο να την προσπερνούν τόσο από πρακτική και εμπορική άποψη όσο και από την άποψη των αποτελεσμάτων, είναι σκόπιμο, αντί να δίδεται έμφαση στην αύξηση του μεριδίου του ΑΕγχΠ που αφορά τους πόρους υπέρ της Ε&Α, να δίδεται έμφαση στην τροποποίηση της διάρθρωσης αυτών των δαπανών. Είναι απαραίτητο να αυξηθούν οι προσπάθειές μας στον τομέα των δαπανών, αλλά είναι και σημαντικό να διπλασιαστεί η προσοχή που δίδεται στις νέες προσεγγίσεις.

1.6.1

Στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η αγορά της προσφοράς διατηρεί συχνά την κυρίαρχη θέση στον τομέα της Ε&Α: η προσφορά που συνίσταται στα αποτελέσματα των ερευνών στον τομέα της Ε&Τ είναι πιο σημαντική από την ζήτηση που διατυπώνουν οι επιχειρηματίες. Είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η αγορά της ζήτησης περιορίζοντας τους κινδύνους που συνδέονται με την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, με τη διασφάλιση ευνοϊκότερων συνθηκών για την διεξαγωγή έρευνας στην ίδια την επιχείρηση, την μεταβολή του περιβάλλοντος μέσα στον οποίο ασκείται αυτή η δραστηριότητα και την τόνωση της συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων, επιστημονικών ινστιτούτων και επιχειρήσεων.

1.6.2

Για να αυξηθεί η ικανότητα βιώσιμης καινοτομίας των επιχειρήσεων, πρέπει να καταβληθούν συντονισμένες προσπάθειες στους τομείς της χρηματοδότησης, της Ε&Α, της βιομηχανίας, της φορολογίας, της εκπαίδευσης, της προστασίας του περιβάλλοντος, των μέσων μαζικής ενημέρωσης και της επικοινωνίας, τόσο στο ευρωπαϊκό, όσο και στο εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

1.6.3

Φρονούμε ότι είναι σκόπιμο να εξεταστεί το ενδεχόμενο υιοθέτησης μίας λύσης που ήδη εφαρμόζεται σε επίπεδο κρατών μελών, και η οποία συνίσταται στην πρόσβαση των επιχειρήσεων που ασκούν δραστηριότητες ανάπτυξης ή που αναθέτουν αποστολές αυτού του είδους σε ερευνητικά ινστιτούτα, μέσω προτάσεων υποβολής προσφορών, σε επιπλέον πόρους, που είτε θα προβλέπονται στον προϋπολογισμό είτε θα προέρχονται από ιδιωτικές πηγές.

1.7

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι η αναγνώριση και η προστασία της αξίας της διανοητικής ιδιοκτησίας στην ΕΕ καθίσταται ολοένα δυσκολότερη ενώπιον των αυξανόμενων απαιτήσεων του διεθνούς ανταγωνισμού. Η σημασία της δημοσίευσης των επιστημονικών επιτευγμάτων, καθώς και ο ρόλος που διαδραματίζει η αξιολόγηση που απορρέει από την δημοσίευσή τους, εν ολίγοις η «αγορά της επιστήμης», πρέπει να συνεχίσουν να αναγνωρίζονται. Ωστόσο, για να εξευρεθούν λύσεις που θα επιτρέψουν την εμπορική αξιοποίηση των εν λόγω επιτευγμάτων και την κατοχύρωσή τους με διπλώματα ευρεσιτεχνίας, για να διασφαλιστεί ο σεβασμός των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας καθώς και η αποτελεσματικότερη προάσπιση των κοινοτικών συμφερόντων απαιτείται να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στα θέματα αυτά και να ληφθούν για το σκοπό αυτό γενικά μέτρα. Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι είναι σημαντικό, παράλληλα με την ανάπτυξη του κοινοτικού δικαίου, να εξετάσουν τα κράτη μέλη με ποιά μέσα θα μπορούσαν να αναπτύξουν, στον τομέα της πολιτικής για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, την προστασία των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας και να την επεκτείνουν στο πλαίσιο της παρακολούθησης του θέματος από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, βελτιώνοντας με τον τρόπο αυτό την διοργανική συνεργασία στην ΕΕ.

1.8

Η ΕΕ έχει την πεποίθηση ότι για να προωθηθεί η καινοτομία και για να αυξηθεί με δυναμικό τρόπο η ανταγωνιστικότητα με στόχο την βιώσιμη ανάπτυξη, είναι απαραίτητο να διασφαλιστούν μέθοδοι διαχείρισης της καινοτομίας στρατηγικής σημασίας και να εξευρεθούν λύσεις για την κατάρτιση ερευνητών και εμπειρογνωμόνων στον εν λόγω τομέα. Είναι σημαντικό να εισαχθούν τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (1) στην εκπαίδευση ώστε η μάθηση μέσω του Διαδικτύου να επικεντρωθεί κυρίως στην κατάρτιση στον τομέα της διαχείρισης της καινοτομίας, σε έναν μηχανισμό παροχής κινήτρων για τον σκοπό αυτό και στην καθιέρωση των συνθηκών που θα επιτρέψουν την οργάνωσή της.

1.9

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι, προς όφελος της καινοτομίας, πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες ώστε οι άξονες προτεραιότητας που έχουν τεθεί για τις βιομηχανικές μεταλλαγές, καθώς και για την κατάρτιση και την συνεχή κατάρτιση, να παρουσιάζουν συνοχή και να είναι δυνατή, στο πλαίσιο της κατάρτισης και πάλι, η άμεση ανταπόκριση στις απαιτήσεις και μεταβολές της αγοράς. Είναι σκόπιμο να διασφαλιστεί ότι, πέρα από την ελεύθερη κυκλοφορία των ερευνητών, ο μηχανισμός διαχείρισης της καινοτομίας θα διαθέτει την κατάλληλη ευελιξία και να καθιερωθεί μία ευρεία συνεργασία μεταξύ των διευθυντικών στελεχών των ινστιτούτων καινοτομίας και των επιστημονικών και τεχνολογικών πάρκων.

1.10

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι διαρθρώσεις διεύθυνσης και οργάνωσης που είναι σε θέση να βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα της μεταφοράς τεχνολογίας, διαδραματίζουν ιδιαίτερο ρόλο στην προώθηση της μεταλλαγής των βιομηχανικών διαρθρώσεων. Τα βιομηχανικά, επιστημονικά ή τεχνολογικά πάρκα και τα τεχνολογικά κέντρα αποτελούν εξαιρετικά σημαντικά μέσα χάρη στα οποία μπορεί να διασφαλιστεί, αφενός, η παροχή των απαιτούμενων συμβουλών και βοήθειας και, αφετέρου, η ύπαρξη των απολύτως απαραίτητων εργαστηρίων που επιτρέπουν τη σύσταση και την εδραίωση μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και την εξασφάλιση εκ μέρους τους μεριδίων της αγοράς καθώς και την παρακολούθηση εκ μέρους τους της τεχνολογικής προόδου. Για να μπορούν οι επιχειρήσεις να διασφαλίζουν με σχετικά χαμηλό κόστος και με περιεχόμενο ικανοποιητικό τις συνθήκες που θα τους επιτρέψουν να καινοτομούν, είναι ολοένα πιο απαραίτητο οι οργανισμοί μεταφοράς τεχνολογίας να λειτουργούν σε δίκτυο ώστε οι εργασίες διοικητικής μέριμνας να εκτελούνται με τη βοήθεια των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών. Είναι σημαντικό να εξετάσει η Επιτροπή τις διάφορες δυνατότητες που θα τις επιτρέψουν να αναπτύξει διαρθρώσεις αυτού του είδους, ιδιαίτερα ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη των πόλων επιστημονικής τεχνολογίας (ανταγωνιστικότητας) και των κέντρων γνώσης. Είναι σκόπιμο να δοθεί στους επιστημονικούς πόλους (ανταγωνιστικότητας) — όπου περιλαμβάνονται τα πανεπιστήμια, τα επιστημονικά ή τεχνολογικά πάρκα και τα τεχνολογικά φυτώρια — ένας καθοριστικός ρόλος ώστε να καταστεί δυνατή η υλοποίηση των προτεραιοτήτων ανάπτυξης της ΕΕ.

1.11

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι οι στόχοι στους οποίους η ΕΕ έχει δώσει ιδιαίτερη έμφαση, όπως η φιλοδοξία της στρατηγικής της Λισσαβώνας να αποβεί η Ευρώπη σε εύλογο χρονικό διάστημα ο πλέον ανταγωνιστικός χώρος στον κόσμο, δεν λαμβάνονται υπόψη στις συζητήσεις για τον προϋπολογισμό και μάλιστα στις εγκεκριμένες κλείδες κατανομής του. Η Επιτροπή παρέχει σημαντικά μέσα σε προγράμματα Ε&Α αλλά ο ρόλος και η σημασία των μέσων αυτών δεν αυξάνεται όσο ήταν επιθυμητό. Τα προγράμματα αυτά θα αντεπεξέρχονταν στον ρόλο τους κατά τρόπο απόλυτα αποτελεσματικό εάν πολλαπλασιαζόταν ο αντίκτυπός τους στα κράτη μέλη και εάν οδηγούσαν στην διαμόρφωση προγραμμάτων που είναι σύμφωνα προς τα χαρακτηριστικά κάθε χώρας. Αυτό όμως δεν συνέβη. Η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι η Επιτροπή πρέπει να επανεξετάσει το σύστημά της διαχείρισης της καινοτομίας και να συμβάλει κατά τρόπον ώστε οι προσπάθειες που καταβάλλουν τα κράτη μέλη να συντονίζονται καλύτερα και ο πολλαπλασιαστικός ρόλος των πόρων υπέρ της Ε&Α να αναγνωριστεί περαιτέρω, ιδιαίτερα μάλιστα εάν ληφθούν υπόψη οι προτεραιότητες ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

1.12

Όσον αφορά το ζήτημα της χρηματοδότησης, η ΕΟΚΕ επικροτεί τις διάφορες προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (Όμιλος ΕΤΕπ) που αποσκοπούν στην τόνωση της ισχύος και της ικανότητας καινοτομίας της ευρωπαϊκής οικονομίας, τόσο από την άποψη της προσφοράς, όσο και της ζήτησης. Η ΕΟΚΕ παρατηρεί ότι πρόκειται, στην προκειμένη περίπτωση, για ένα μόνον από τα στοιχεία του φάσματος των διαθέσιμων χρηματοδοτικών μέσων: είναι απαραίτητο ο προϋπολογισμός της ΕΕ να διαθέτει υπέρ της έρευνας χρηματοδοτικούς πόρους που να είναι ανάλογοι των απαιτήσεων της στρατηγικής της Λισσαβώνας. Εξάλλου, απαιτείται επίσης η συμβολή των προϋπολογισμών των κρατών μελών και των περιφερειών, σε αντίστοιχη αναλογία.

1.13

Κατά τη γνώμη της ΕΟΚΕ η μέχρι σήμερα εμπειρία δείχνει ότι οι δραστηριότητες της Ομάδας ΕΤΕ λειτουργούν ως μοχλός ανάπτυξης. Γι αυτόν ακριβώς τον λόγο, η ΕΟΚΕ καλεί την Ομάδα ΕΤΕ να εξετάζει συνεχώς και επιμελώς τις δυνατότητές της για την προώθηση της ανάπτυξης, σε συντονισμό με την Επιτροπή και τον χρηματοοικονομικό κόσμο γενικά, ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή ανάπτυξη.

1.14

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι ο Όμιλος ΕΤΕπ διαθέτει ακόμη τεράστια περιθώρια δράσης ως δημόσια τράπεζα, αλλά και ως φορέας παροχής υπηρεσιών. Η ΕΟΚΕ καλεί την Ομάδα ΕΤΕ να επεκτείνει τις δραστηριότητές της διαχείρισης κεφαλαίων, εκτός των πόρων του κοινοτικού προϋπολογισμού, στους πόρους της ιδιωτικής αγοράς κεφαλαίων.

2.1

Η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής COM(2006) 589, η οποία δημοσιεύτηκε με την ευκαιρία της άτυπης συνόδου των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ένωσης στο Lahti, στις 20 Οκτωβρίου 2006, υπό την αιγίδα της Φινλανδικής Προεδρίας, αναφέρεται επανειλημμένως σε θέματα σχετικά με τον αντίκτυπο της καινοτομίας στην μεταλλαγή του βιομηχανικού ιστού. Διευκρινίζει ότι η Ευρώπη και τα κράτη μέλη της διαθέτουν πολλά πλεονεκτήματα από την άποψη της καινοτομίας, χαρακτηρίζονται ωστόσο από ορισμένες αντιφάσεις με αρνητικό αποτέλεσμα: εμείς, οι Ευρωπαίοι, εφευρίσκουμε και καινοτομούμε, συχνά όμως δεν μετατρέπουμε τις εφευρέσεις μας αυτές σε νέα προϊόντα, σε θέσεις απασχόλησης ή σε διπλώματα ευρεσιτεχνίας· συστήνονται πολλές μικρές επιχειρήσεις με υψηλή ικανότητα καινοτομίας, δύσκολα όμως μετατρέπονται σε μεγάλες επιχειρήσεις με επιτυχίες σε διεθνή κλίμακα. Εξάλλου, σε ορισμένους τομείς, όπως οι τηλεπικοινωνίες, η υιοθέτηση καινοτομιών (ΤΠΕ) έχουν οδηγήσει σε σημαντικά παραγωγικά οφέλη, σε άλλους, ωστόσο, όπως καταδεικνύουν ορισμένα παραδείγματα, αυτό δεν συμβαίνει. Δεν είναι δυνατόν να αποφύγουμε, στους τομείς της καινοτομίας και των βιομηχανικών μεταλλαγών, τη θέσπιση μιας σοβαρής και ευέλικτης νομοθεσίας για την καταχώριση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και την πνευματική ιδιοκτησία. Για το σκοπό αυτό, είναι σκόπιμο να επανεξεταστεί η πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για το κοινοτικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας της 1ης Αυγούστου 2000, ώστε να προσαρμοστεί καλύτερα στις οικονομικές πραγματικότητες που εξελίσσονται ταχέως (βλ. την περίπτωση των υποχρεωτικών αδειών εκμετάλλευσης και τα αίτια εκπνοής του κοινοτικού διπλώματος ευρεσιτεχνίας). Είναι συνεπώς απαραίτητο να προβλέπονται διαδικασίες ικανές να διευκολύνουν τις διάφορες βιομηχανικές και/ή εμπορικές εφαρμογές των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που έχουν καταχωριστεί και να αναγνωρίζουν την πνευματική ιδιοκτησία της καινοτομίας που έχει παραγάγει κάθε παράγων-ερευνητής, στέλεχος ή μηχανικός — ή ομάδες παραγόντων, ακόμη και όταν αποτελούν μέρος μιας διοικητικής ή επιχειρησιακής διάρθρωσης, από τη στιγμή που η καινοτομία δεν συνδέεται με την διάρθρωση αυτή.

2.2

Η καινοτομία μπορεί να έχει βέλτιστο αντίκτυπο στην μετατροπή του βιομηχανικού ιστού εάν υπάρχει διαθέσιμος ένας μηχανισμός ο οποίος να διαρθρώνεται, κατά τρόπο συντονισμένο, σε μέσα που να προορίζονται για κάθε κλίμακα ξεχωριστά, δηλαδή την επιχείρηση, τον τομέα, την περιφέρεια, το κράτος μέλος και την ΕΕ, αντίστοιχα, και ο οποίος να παρέχει εύκολα μέσα πρόσβασης και χρήσης στα ενδιαφερόμενα μέρη της διαδικασίας, τα οποία μπορεί να είναι επιχειρήσεις, μισθωτοί, εκπαιδευτικά ιδρύματα και ερευνητικά ινστιτούτα ή ακόμη και άλλοι οργανισμοί ενδιαφερόμενων φορέων.

2.3

Στο επίπεδο της επιχείρησης, οι προορατικές κινητήριες δυνάμεις της καινοτομίας είναι, πιο συγκεκριμένα: (i) η στρατηγική διαχείριση της καινοτομίας· (ii) η στρατηγική διαχείριση των ανθρώπινων πόρων· (iii) η ανάπτυξη των ικανοτήτων· (iv) η χρήση νέων μεθόδων οργάνωσης της εργασίας· (v) οι συμφωνίες καινοτομίας στο επίπεδο της επιχείρησης. Η μετάβαση από μία παγιωμένη οργάνωση εργασίας σε μία οργάνωση πιο δυναμική, η οποία να δίδει έμφαση στον σεβασμό και την αξιοποίηση των ικανοτήτων και των δυνατοτήτων κάθε εργαζόμενου και επαγγελματία και να κατευθύνει τις επιλογές τους μεταξύ των προγραμμάτων συνεχούς κατάρτισης και/ή μεταβολής επαγγελματικής ειδίκευσης, θα ενθαρρύνει τη γνώση και την καινοτομία και θα συμβάλει στην ευρύτερη και πιο γενικευμένη παραγωγή καινοτόμων ιδεών.

2.4

Στο επίπεδο της επιχείρησης, οι ενεργοί παράγοντες της διαχείρισης των μεταλλαγών είναι κυρίως οι εξής: (i) οι εκτιμήσεις των ικανοτήτων και τα εξατομικευμένα σχέδια επαγγελματικής προώθησης· (ii) η ανάθεση υπηρεσιών σε εξωτερικούς φορείς· (iii) η συνεχής κατάρτιση και η κατάρτιση επαγγελματικού επαναπροσανατολισμού· (iv) οι συλλογικές συμβάσεις και τα κοινωνικά σχέδια που συνδέονται με την αναδιοργάνωση των επιχειρήσεων.

2.5

Τα ακόλουθα στοιχεία μπορούν να θεωρηθούν μέσα προορατικά τα οποία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν, τόσο στο τομεακό επίπεδο, όσο και στο περιφερειακό: (i) η ανάπτυξη τοπικών παραγωγικών συστημάτων («clusters»)· (ii) τα καινοτόμα δίκτυα και οι καινοτόμοι εταιρικές σχέσεις· (iii) τα επιστημονικά, τεχνολογικά και βιομηχανικά πάρκα και οι πόλοι καινοτομίας· (iv) οι περιφερειακές καινοτόμοι στρατηγικές και τα περιφερειακά αναπτυξιακά σχέδια, καθώς και τα όργανα που διασφαλίζουν την εφαρμογή τους· (v) οι περιφέρειες της γνώσης.

2.6

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει συνεχώς σε ποιους τομείς η καινοτομία έχει, στην Ευρώπη, την μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.

2.7

H Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υποστηρίζει, εξάλλου, ότι σε όλους τους τομείς είναι πιθανή μία γρήγορη ανάπτυξη της ικανότητας καινοτομίας ή μία αύξηση της προστιθέμενης αξίας. Η ΕΟΚΕ συνιστά να υποστηρίζεται κάθε καινοτόμος ιδέα σχετικά με τις νέες μεθόδους χρήσης των υλικών, με την ανάπτυξη των τεχνολογιών ή νέων προϊόντων και με την εξασφάλιση νέων επιπέδων ποιότητας και προστιθέμενης αξίας.

2.8

Οι κυβερνήσεις των κρατών μελών μπορούν να ευνοήσουν, κατά τρόπο προορατικό, τον αντίκτυπο της καινοτομίας κυρίως μέσω της διάρθρωσης των εθνικών τους πολιτικών στον τομέα της απασχόλησης, της βιομηχανίας, της καινοτομίας, της προστασίας του περιβάλλοντος, της παιδείας και του εμπορίου και μέσω τους συντονισμού τους σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης. Στη διαδικασία αυτή, η προστιθέμενη αξία που αντιπροσωπεύει μία εταιρική σχέση με τους κοινωνικούς εταίρους και με τους παράγοντες της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών καθίσταται σαφής. Σε εθνική κλίμακα πάντοτε, είναι σκόπιμο να γίνεται χρήση: (i) της έρευνας και συστημάτων πρόβλεψης για την εξεύρεση νέων πηγών δημιουργίας απασχόλησης· (ii) προγραμμάτων συνεχούς κατάρτισης και προγραμμάτων κατάρτισης επαγγελματικού επαναπροσανατολισμού· (iii) στρατηγικών για την δια βίου εκπαίδευση και κατάρτιση· (iv) συνθηκών, στο πλαίσιο της ρύθμισης τη αγοράς εργασίας, που να ευνοούν την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την κινητικότητα.

2.9

Οι καινοτόμοι μορφές διασυνοριακής συνεργασίας είναι ενίοτε σε θέση να διαδραματίζουν έναν ιδιαίτερα σημαντικό και ειδικό καταλυτικό ρόλο στον τομέα της καινοτομίας και της μετατροπής του βιομηχανικού ιστού. Είναι σκόπιμο, στο σημείο αυτό, να τονιστεί η σημασία των Κοινών Πρωτοβουλιών στον τομέα της Τεχνολογίας (KΠT), των νανοτεχνολογιών, των καινοτόμων φαρμάκων, των στοιχείων καυσίμου και υδρογόνου, των ενσωματωμένων συστημάτων πληροφορικής, της αεροναυπηγικής και των αεροπορικών μεταφορών, καθώς και της παγκόσμιας εποπτείας του περιβάλλοντος και της ασφάλειας. Πρέπει επίσης να τονιστεί η σημασία των ευρωπαϊκών τεχνολογικών πλατφορμών και η σκοπιμότητα της συνέχισης της ανάπτυξής τους. Η ευρεία διάδοση των εμπειριών που αποκομίστηκαν από την ευρωπαϊκή πλατφόρμα του χάλυβα, την πλατφόρμα αυτού καθαυτού του άνθρακα και την τεχνολογική πλατφόρμα WATERBORNE, οι οποίες έχουν ήδη παρουσιάσει σταθερά αποτελέσματα, θα μπορούσε, για παράδειγμα, να είναι μία από τις κατάλληλες λύσεις.

2.10

Στο επίπεδο των ευρωπαϊκών οργάνων, είναι σκόπιμο να διαρθρωθεί με συντονισμένο και προορατικό τρόπο η υλοποίηση και ανάπτυξη των ακόλουθων στοιχείων: (i) της στρατηγικής της Λισσαβώνας· (ii) της στρατηγικής υπέρ της βιώσιμης ανάπτυξης· (iii) της εταιρικής σχέσης για την ανάπτυξη και την απασχόληση· (iv) του κοινωνικού διαλόγου σε ευρωπαϊκή κλίμακα· (v) των κοινοτικών προγραμμάτων στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης· (vi) της κοινοτικής περιφερειακής πολιτικής· (vii) του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ) και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ)· (ix) ενός ευρωπαϊκού συστήματος πρόβλεψης νέων πηγών δημιουργίας απασχόλησης.

2.11

Η πρωτοβουλία που σχετίζεται με την σύσταση του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Τεχνολογίας (ΕΙΤ) είναι πολλά υποσχόμενη (2). Στο πλαίσιο της παρούσας γνωμοδότησης είναι σκόπιμο να υπογραμμιστεί ότι η τρέχουσα φάση της ανάπτυξης του λειτουργικού πλαισίου του εν λόγω Ινστιτούτου, δηλ. η αρχική φάση, είναι ακριβώς εκείνη που θα διασφαλίσει ότι θα μπορέσει όντως να συμβάλει στην μεταλλαγή της καινοτομίας σε προϊόντα και θέσεις εργασίας.

2.12

Μεταξύ των πρωτοβουλιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είναι σκόπιμο να δοθεί έμφαση στην ανακοίνωση COM(2006) 728 τελικό, η οποία δημοσιεύτηκε στις 22 Νοεμβρίου 2006, με τίτλο «Για μια αποτελεσματικότερη χρησιμοποίηση των φορολογικών κινήτρων υπέρ της Έρευνας και Ανάπτυξης».

2.13

Εξίσου σημαντική είναι η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία αποβλέπει στην ενθάρρυνση της έρευνας και ανάπτυξης και της καινοτομίας και αναφέρεται στους κανόνες στον τομέα των κρατικών επιδοτήσεων (3).

2.14

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή συμφωνεί ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό: (i) να τοποθετηθούν τα θεμέλια για την ανάπτυξη εκ μέρους της Ευρώπης ενός κινητήριου ρόλου στον τομέα των τεχνολογιών στρατηγικής σημασίας του μέλλοντος· (ii) να ληφθούν δραστικά μέτρα για την σημαντική ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των πανεπιστημίων, της έρευνας και των επιχειρήσεων· (iii) να εξελιχθούν οι γενικές συνθήκες.

2.15

Όσον αφορά τις γενικές συνθήκες, είναι σκόπιμο να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα ακόλουθα στοιχεία: (i) στην εσωτερική ενιαία αγορά· (ii) στην χρηματοδότηση της καινοτομίας· (iii) στα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στον 21ο αιώνα· (iv) στην στήριξη των εξωτερικών εμπορικών και οικονομικών σχέσεων των επιχειρήσεων της ΕΕ.

2.16

Εξάλλου, πρέπει επίσης να πραγματοποιηθούν τομεακές αξιολογήσεις ώστε να καταστούν όσο το δυνατό πιο πρόσφορες οι ειδικές συνθήκες που ισχύουν σε κάθε τομέα. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, είναι σκόπιμο να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα ακόλουθα στοιχεία: (i) απόψεις σχετικά με τις ΜΜΕ· (ii) συμβολή στην υλοποίηση της στρατηγικής της Λισσαβώνας· (iii) δικτύωση των περιφερειών.

3.1

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι, για να είναι ο αντίκτυπος της καινοτομίας όσο το δυνατόν πιο ευνοϊκός για τις βιομηχανικές μεταλλαγές, είναι απαραίτητο να υπάρχει διαθέσιμο ολόκληρο το φάσμα των χρηματοδοτικών μέσων, τα δε μέσα αυτά να λειτουργούν κατά τρόπο εναρμονισμένο. Πρέπει να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε κάθε πρόσφορο προϊόν των χρηματοπιστωτικών αγορών και των κεφαλαίων, ανεξάρτητα από το εάν έχει δημιουργηθεί από μία κλασσική χρηματοπιστωτική επιχείρηση ή από κρατικές περιφερειακές αρχές, από ένα κράτος μέλος ή από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Χρηματοδοτικά μέσα πρέπει να υπάρχουν διαθέσιμα σε ολόκληρο το φάσμα της διαδικασίας καινοτομίας, και αυτό μέχρις ότου ολοκληρωθεί η εφαρμογή των αντιστοίχων σχεδίων, ενώ πρέπει να διασφαλιστεί ότι θα υπάρχουν διαθέσιμοι χρηματοδοτικοί πόροι για την ενίσχυση της τεχνολογικής ώθησης/έλξης της αγοράς («push/market pull»). Όσον αφορά το τεράστιο αυτό θέμα της χρηματοδότησης, η παρούσα γνωμοδότηση εστιάζεται πιο συγκεκριμένα σε έναν από τους καθοριστικής σημασίας παράγοντες του τομέα, την Ομάδα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, και συσχετίζει τα μέσα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕ) με αυτά του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων (ΕΤΕπ).

3.2

Μεταξύ των πρωταρχικών στόχων που έθεσαν η ΕΤΕ και το ΕΤΕπ περιλαμβάνονται η ενίσχυση των οικονομικών επιδόσεων και της καινοτομίας στην Ευρώπη. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, ο οποίος αποτελεί συμβολή στις επιδιώξεις της στρατηγικής της Λισσαβώνας και της ευρωπαϊκής δράση για την οικονομική μεγέθυνση, θα κινητοποιηθούν και θα αναπτυχθούν οι κατάλληλοι μηχανισμοί. Η πρωτοβουλία «Καινοτομία 2010 (i2i)» αποτελεί την κύρια συμβολή της ΕΤΕ στη διαδικασία που αποσκοπεί στο να καταστεί η Ευρώπη πιο καινοτόμος και πιο ανταγωνιστική και έχει στόχο την παροχή δανείων ύψους 50 δις ευρώ σε διάστημα μιας δεκαετίας με σκοπό την υποστήριξη επενδυτικών σχεδίων, σε ολόκληρη την Ευρώπη, στους τομείς της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας (ΕΑΚ), των προηγμένων τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) (συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών των οπτικοακουστικών μέσων και του περιεχομένου τους) και των επιγραμμικών υπηρεσιών.

3.2.1

Εκτιμάται ότι η αξία των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί για την παροχή στήριξης σε σχέδια i2i από το 2000 και εξής ανήλθε, στα τέλη του 2006, στα 46 δις ευρώ, γεγονός που καταδεικνύει ότι ο στόχος το ποσό αυτό να ανέλθει, το 2010, στα 50 δις ευρώ θα μπορούσε να ξεπεραστεί. Εξάλλου, για να διοχετευθούν επίσης οικονομικοί πόροι σε προηγμένα και καινοτόμα προϊόντα, σε διαδικασίες και συστήματα, η ΕΤΕ αύξησε την ικανότητά της χρηματοδότησης αναπτυξιακών επενδύσεων, μέσω του διαρθρωμένου χρηματοδοτικού μέσου (ΔΧΜ) της — η χρήση του οποίου δεν περιορίζεται σε στόχους Ε&Α. Πρόκειται για την υποστήριξη σχεδίων και επιχειρηματικών φορέων με αυξημένο πιστωτικό κίνδυνο, στον βαθμό που τα σχέδια δεν έχουν επενδυτική αξία. Για την χρηματοδότηση επενδυτικών δραστηριοτήτων που αναπτύσσουν ΜΜΕ, η ΕΤΕ θέτει πιστωτικά όρια σε συνεργασία με τους κατάλληλους ενδιάμεσους φορείς του χρηματοπιστωτικού τομέα.

3.2.2

Εξάλλου, αναπτύσσονται καινοτόμοι τύποι συναλλαγών, όπως μηχανισμοί καταμερισμού του κινδύνου και/ή συνδυασμοί εθνικών και περιφερειακών μέσων στήριξης με προϊόντα της ΕΤΕ, προκειμένου να καλυφθούν οι ειδικές ανάγκες των ΜΜΕ. Το ΕΤΕπ επικεντρώνεται συγκεκριμένα στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), μέσω επιχειρηματικών κεφαλαίων και εγγυήσεων. Η δράση του ΕΤΕπ συμπληρώνει την στήριξη που παρέχει στις ΜΜΕ η ΕΤΕ.

3.2.3

Σε ό,τι αφορά την πρόσβαση των ΜΜΕ σε πιστώσεις, θα πρέπει να επισημανθεί ο δυσμενής αντίκτυπος της Συμφωνίας της Βασιλείας ΙΙ. Γενικά, η συμφωνία αυτή θεσπίζει ειδικές υποχρεώσεις για το τραπεζικό σύστημα, καθώς απαιτεί από τις τράπεζες να βαθμολογούν κάθε ΜΜΕ που υποβάλλει αίτηση για τη χορήγηση πιστώσεων. Για τον καθορισμό αυτής της βαθμολόγησης, οι ΜΜΕ θα πρέπει να παράσχουν ένα φάσμα πληροφοριακών στοιχείων που είναι πολύ ευρύτερο τόσο σε ό,τι αφορά την ποιότητα όσο και την ποσότητα. Οι ΜΜΕ που δεν διαθέτουν σύστημα πληροφορικής ERP (προγραμματισμός των ανθρώπινων πόρων της επιχείρησης) δεν μπορούν να παράσχουν όλα τα απαιτούμενα πληροφοριακά στοιχεία. Τα συστήματα ERP είναι υπερβολικά δαπανηρά και η μεγάλη πλειοψηφία των ΜΜΕ δεν τα διαθέτει, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα να μην είναι επιλέξιμες για τη χορήγηση πιστώσεων υπό ευνοϊκούς όρους, με τη συνακόλουθη δυσμενή επίδραση στην ανάπτυξή τους. Η ΕΤΕ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλούνται να συνεχίσουν να επαγρυπνούν και να παρακολουθούν το επίπεδο πρόσβασης των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση που χρειάζονται και τη σχέση μεταξύ της εν λόγω πρόσβασης και των συνεπειών της Συμφωνίας της Βασιλείας ΙΙ.

3.3

Η στήριξη την οποία παρέχει στην καινοτομία η ΕΤΕ προϋποθέτει την ανάπτυξη νέων και κατάλληλων τρόπων χρηματοδότησης ανάλογα με τον κίνδυνο των δράσεων, καθώς και προϊόντων με τα ίδια χαρακτηριστικά. Παράλληλα, προκειμένου να αυξηθούν η προστιθέμενη αξία και οι συνέργειες μεταξύ των διαφόρων μέσων χρηματοδότησης της Κοινότητας, τίθενται σε εφαρμογή νέες κοινές πρωτοβουλίες του Ομίλου ΕΤΕπ και της Επιτροπής οι οποίες βασίζονται στην καθιέρωση εταιρικών σχέσεων με προγράμματα που χρηματοδοτούνται από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό όπως το 7ο Πρόγραμμα-πλαίσιο (ΠΠ7) και το Πρόγραμμα για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία (ΠΑΚ). Οι κοινές αυτές πρωτοβουλίες δεν περιορίζονται στην προώθηση μιας χρηματοδοτικής διευκόλυνσης καταμερισμού του κινδύνου (RSFF), η οποία τίθεται σε εφαρμογή από το 2007 και εξής, ούτε στην ανάπτυξη νέων πρωτοβουλιών εκ μέρους του ΕΤΕ στο πλαίσιο του ΠΑΚ, τα τελευταία αυτά παραδείγματα είναι ωστόσο ιδιαίτερα σημαντικά.

3.4.1

Η χρηματοδοτική διευκόλυνση καταμερισμού του κινδύνου (ΧΔΚΚ) αποτελεί μία νέα και καινοτόμο πρωτοβουλία η οποία ανελήφθη από κοινού από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, με σκοπό την διευκόλυνση, στην Ευρώπη, των επενδύσεων υπέρ της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης και της καινοτομίας, ιδιαίτερα του ιδιωτικού τομέα, μέσω της εξασφάλισης των κατάλληλων εγγυήσεων για τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί για ευρωπαϊκά σχέδια υψηλού κινδύνου στον τομέα της καινοτομίας. Ο νέος αυτός μηχανισμός προβλέπεται ότι θα διευκολύνει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση μέσω δανεισμού όσον αφορά τις δραστηριότητες με κίνδυνο μεγαλύτερο του μέσου όρου, με βάση τον καταμερισμό των κινδύνων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, της ΕΤΕ και των φορέων των σχεδίων Ε&Α. Η χρηματοδότηση που η ΕΤΕ συνεισφέρει στο πλαίσιο της ΧΔΚΚ θα είναι διαθέσιμη στην κοινότητα των Ευρωπαίων ερευνητών ως συμπλήρωμα των πόρων του ΠΠ7.

3.4.2

Η ΧΔΚΚ, η λειτουργία της οποίας διέπεται από τους ίδιους κανόνες που η ΕΤΕ έχει θεσπίσει για τον Μηχανισμό Συμπληρωματικής Χρηματοδότησης (ΜΣΧ), θα συνίσταται από δύο σκέλη, τα οποία θα χρηματοδοτηθούν, αντίστοιχα, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (συγκεκριμένα από το ΠΠ7) και από την ΕΤΕ, με ποσό που, σε καθεμία από τις δύο περιπτώσεις, ενδέχεται να ανέλθει σε 1 δις ευρώ για την περίοδο 2007-2013. Οι πόροι του ΠΠ7 θα χρησιμοποιηθούν για την χρηματοδότηση των σχεδίων υπέρ της έρευνας, της ανάπτυξης και της επίδειξης, ενώ οι πόροι της ΕΤΕ θα χρησιμοποιηθούν, ενδεχομένως, ως συμπλήρωμα για τη χρηματοδότηση των καινοτόμων σχεδίων. Η κινητοποίηση, με αφετηρία τα δύο αυτά σκέλη, ποσού που μπορεί να φθάσει τα 2 δις ευρώ με σκοπό την παροχή χρηματοδότησης με κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου θα επιτρέψει την χρηματοδότηση ευρύτερου φάσματος προγραμμάτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας με κίνδυνο μεγαλύτερο του μέσου όρου. Τούτο συνεπάγεται ότι η ΕΤΕ θα είναι, όπως αναμένεται, σε θέση να παράσχει οικονομική στήριξη με βάση μία συμπληρωματική χρηματοδότηση που ενδεχομένως θα φθάσει τα 10 δις ευρώ, πράγμα που θα συμβάλει σημαντικά στην περαιτέρω ανάπτυξη. Η ΧΔΚΚ αποσκοπεί στην στήριξη των ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών στον τομέα της έρευνας, όπως το Ευρωπαϊκό στρατηγικό φόρουμ για τις υποδομές έρευνας (ESFRI), η Ευρωπαϊκή τεχνολογική πλατφόρμα, η Κοινή πρωτοβουλία στον τομέα της τεχνολογίας ή ακόμη τα σχέδια που έχουν αναληφθεί εκ μέρους του Ευρωπαϊκού οργανισμού για τον συντονισμό της έρευνας (Eureka).

3.4.3

Με αφετηρία την ιδέα του καταμερισμού των κινδύνων μεταξύ της Κοινότητας, της ΕΤΕ και των ενδιαφερομένων, η ΧΔΚΚ προσφέρει ένα συμπληρωματικό μέσο χρηματοδότησης της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας, πράγμα που επιτρέπει την διάνοιξη ενός ευρέος φάσματος δυνατοτήτων, τόσο στον ιδιωτικό τομέα, όσο και στον κύκλο των ερευνητών, και την συμπλήρωση, κατ' επέκταση, των μέσων που προβλέπονται για τη χρηματοδότηση της ΕΑΚ. Η ΧΔΚΚ παρέχει στην ΕΤΕ την δυνατότητα να επεξεργάζεται χρηματοπιστωτικά προϊόντα που να αμβλύνουν τις αδυναμίες της αγοράς και που να ανταποκρίνονται στις συγκεκριμένες στοχοθετημένες απαιτήσεις κάθε τομέα και κάθε φορέα σχεδίου, με αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των πιθανών δικαιούχων χρηματοδότησης. Στην ΧΔΚΚ θα μπορούν να έχουν πρόσβαση νομικές οντότητες κάθε μεγέθους και καθεστώτος, όπως μεγάλες επιχειρήσεις, μεσαίες επιχειρήσεις («mid-caps»), ΜΜΕ, ερευνητικοί οργανισμοί, πανεπιστήμια, διαρθρώσεις συνεργασίας, κοινές επιχειρήσεις ή ειδικές διαρθρώσεις («Special purpose vehicles»). Η ΧΔΚΚ θα συμβάλει, μέσω συμφωνιών καταμερισμού των κινδύνων με τον τραπεζικό τομέα, στην ενίσχυση της συνολικής ικανότητας των χρηματοπιστωτικών παραγόντων να στηρίζουν τις δραστηριότητες ΕΑΚ, ιδιαίτερα στον τομέα των ΜΜΕ.

3.4.4

Το Συμβούλιο «Ανταγωνιστικότητα» που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2006, αποφάσισε να διαθέσει, σε πρώτη φάση, στην ΧΔΚΚ ποσό ύψους 500 εκατ. ευρώ έως την ενδιάμεση έκθεση του 7ου προγράμματος-πλαισίου, ώστε με τον τρόπο αυτό να διασφαλιστεί ότι η ΧΔΚΚ θα μπορέσει να τεθεί σε εφαρμογή ταχέως και να διαθέτει σε επίπεδο οικονομικών μέσων ικανή κρίσιμη μάζα. Η διάθεση των επιπλέον 500 εκατ. ευρώ έως το 2013 είναι δυνατή μέσω του κοινοτικού προϋπολογισμού ανάλογα με τα αποτελέσματα των ενδιάμεσων αξιολογήσεων και την εκτίμηση των πιθανών αιτήσεων γι αυτό το νέο μέσο. Ενώ οι γενικοί όροι που αφορούν την χρήση των πόρων και των κανόνων διαχείρισης της ΧΔΚΚ, συμπεριλαμβανομένων των κριτηρίων επιλεξιμότητας, την ρύθμιση και την κατανομή του κινδύνου μεταξύ των οργανισμών, καθορίζονται στο πλαίσιο των θεματικών τομέων «Συνεργασία» και «Ικανότητες» του ΠΠ7, ενώ τα αναλυτικά μέτρα θα ρυθμιστούν με διμερή συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΤΕ, η οποία υπεγράφη στις 5 Ιουνίου 2007.

3.5.1

Το ΕΤΕπ εκτελεί τις εντολές που του αναθέτουν οι μέτοχοί του (ΕΤΕ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή) ή τρίτα μέρη (στο επίπεδο των κρατών μελών) με σκοπό την στήριξη της καινοτομίας και της χρηματοδότησης των ΜΜΕ σύμφωνα με τους στόχους της Κοινότητας. Στα τέλη του 2006, το σύνολο των συναλλαγών του ΕΤΕπ ανήλθε σε ύψος 15 δις ευρώ, 11,1 από τα οποία διατέθηκαν για εγγυήσεις και 3,7 για κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου.

3.5.2

Η στρατηγική της Λισσαβώνας, η οποία στόχο έχει την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, αποτελεί μία από τους κύριες κινητήριες δυνάμεις των δραστηριοτήτων του ΕΤΕπ (το μόνο όργανο της ΕΕ που χρηματοδοτεί τις ΜΜΕ). Με επενδύσεις ύψους 3,7 εκατ. ευρώ σε 244 ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων, η ΕΤΕ συνέβαλε στην κάλυψη της απόκλισης που παρουσίαζε ο τομέας της έρευνας, λειτουργώντας ως μοχλός ανάπτυξης, πράγμα που επέτρεψε την διασφάλιση χρηματοδοτήσεων περίπου 20 δις ευρώ υπέρ των ΜΜΕ και την σύσταση επιχειρήσεων υψηλού αναπτυξιακού δυναμικού (ορισμένες από τις οποίες σημείωσαν διεθνή επιτυχία όπως η Skype, η Bluetooth/Cambridge Silicon Radio ή η Kelkoo). Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου 2005 καταδεικνύουν ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενθαρρύνει την ΕΤΕ να διαφοροποιήσει τις δραστηριότητές της στον τομέα της χρηματοδότησης της μεταφοράς τεχνολογίας. Το 2006, οι πρώτες ενέργειες μεταφοράς τεχνολογίας που υπογράφηκαν αφορούσαν δραστηριότητες παραχώρησης αδειών και δημιουργίας τεχνοβλαστών.

3.5.3

Στο πλαίσιο των νέων δημοσιονομικών προοπτικών, το ΕΤΕπ θα αναλάβει την διαχείριση του Προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία (ΠΑΚ) και θα αποτελέσει έναν από τους κύριους παράγοντες της πρωτοβουλίας JEREMIE. Τα δύο αυτά προγράμματα αποσκοπούν στη ενίσχυση της χρηματοδότησης των ΜΜΕ και στην βελτίωση της χρηματοοικονομικής τεχνικής.

3.5.3.1

ΤΟ ΠΑΚ, το οποίο αποτελεί ένα από τα ουσιαστικά μέσα ανάληψης δράσης στον τομέα των ΜΜΕ και της καινοτομίας που διαθέτει η ΕΕ, συνεισφέρει επιχειρηματικά κεφάλαια (μέσω, μεταξύ άλλων, της χρηματοδότησης δραστηριοτήτων μεταφοράς τεχνολογίας, δικτύων «επιχειρηματικών αγγέλων» [«business angels»] και της οικολογικής καινοτομίας), καθώς και την προσφυγή σε μηχανισμούς εγγυήσεων για τις ΜΜΕ.

3.5.3.2

Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας JEREMIE («Κοινοί ευρωπαϊκοί πόροι για τις μικροεπιχειρήσεις και τις μεσαίες επιχειρήσεις», οι δημόσιες εθνικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να επιλέξουν να αξιοποιήσουν κατάλληλα τους πόρους του ΕΤΠΑ με τη μορφή κατάλληλα προσαρμοσμένων χρηματοδοτικών μέσων που ανταποκρίνονται στην λογική της αγοράς, όπως ίδια κεφάλαια, κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου, εγγυήσεις και δάνεια. Η πρωτοβουλία JEREMIE έχει σχεδιαστεί κατά τρόπο ώστε η χρηματοδότηση με πόρους του ΕΤΠΑ να αποδίδει τα βέλτιστα αποτελέσματα, παράγοντας συμπληρωματικούς πόρους, ενώ παράλληλα την εφαρμογή της διευκολύνει ένα πιο ευέλικτο κανονιστικό πλαίσιο. Το 2007, η αύξηση του κεφαλαίου του ΕΤΕ αναμένεται να καλύψει πλήρως τους πόρους του ΠΑΚ και του JEREMIE· σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, έως το 2013, θα έχουν ωφεληθεί από τα χρηματοδοτικά μέσα του ΕΤΕ περισσότερες του ενός εκατομμυρίου ΜΜΕ.

3.5.3.3

Στο μέτρο που επιτυγχάνουν υψηλό πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα (π.χ., 1 ευρώ από το κοινοτικό προϋπολογισμό διασφαλίζει 50 ευρώ για τις ΜΜΕ χάρη στο ρόλο που διαδραματίζει η εγγύηση) και έχουν σημαντική καταλυτική επίδραση έναντι των χρηματοδοτικών παραγόντων (κυρίως των κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου), είναι σκόπιμο τα χρηματοδοτικά μέσα της Κοινότητας να θεωρούνται ως μία από τις βέλτιστες πρακτικές που ασκούνται στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισσαβώνας. Για να διασφαλιστεί η χρήση σε ευρύτερη κλίμακα τεχνολογικών εφαρμογών στο πλαίσιο του ΠΑΚ, είναι σκόπιμο οι προσπάθειες να εστιαστούν στα πανεπιστήμια και τις ΜΜΕ και να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην προώθηση μέτρων που να ευνοούν την αναγνώριση του πνευματικού κεφαλαίου, τις άδειες και τον τρόπο έκδοσής τους, τις συμφωνίες συνεργασίας και τα οφέλη που αντλούνται από αυτές. Η επιτυχής εκτέλεση των σχεδίων να διασφαλίζεται με την πρωτοβουλία JEREMIE, κατά τρόπο ανάλογο με τις ρυθμίσεις που ισχύουν για τις χρηματοδοτήσεις και τις κρατικές επιδοτήσεις.

3.5.4

Το 2006, η ΕΤΕ και το ΕΤΕπ ανέλαβαν την άσκηση κοινών δραστηριοτήτων, όπως, συγκεκριμένα, την σύνδεση πιστώσεων της ΕΤΕ με εγγυήσεις του ΕΤΕπ προς όφελος των καινοτόμων ΜΜΕ. Είναι πιθανό, η ανάπτυξη επιχειρήσεων αυτού του είδους να συνεχιστεί, ιδιαίτερα στο πλαίσιο του JEREMIE.