This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 62022CJ0098
Judgment of the Court (Eighth Chamber) of 22 December 2022.#Eurelec Trading SCRL and Scabel SA v Ministre de l’Économie et des Finances.#Request for a preliminary ruling from the Cour d'appel de Paris.#Reference for a preliminary ruling – Judicial cooperation in civil matters – Jurisdiction and the recognition and enforcement of judgments in civil and commercial matters – Regulation (EU) No 1215/2012 – Article 1(1) – Concept of ‘civil and commercial matters’ – Action brought by a public authority seeking a declaration of the existence of restrictive practices, an order penalising those practices and an order that they cease.#Case C-98/22.
Απόφαση του Δικαστηρίου (όγδοο τμήμα) της 22ας Δεκεμβρίου 2022.
Eurelec Trading SCRL κατά Ministre de l’Économie et des Finances κ.λπ.
Αίτηση του Cour d'appel de Paris για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως.
Προδικαστική παραπομπή – Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις – Διεθνής δικαιοδοσία, αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις – Κανονισμός (ΕΕ) 1215/2012 – Άρθρο 1, παράγραφος 1 – Έννοια των “αστικών και εμπορικών υποθέσεων” – Πράξη δημόσιας αρχής η οποία έχει ως σκοπό τη διαπίστωση ή την παύση πρακτικών που περιορίζουν τον ανταγωνισμό ή την επιβολή κυρώσεων για αυτές.
Υπόθεση C-98/22.
Απόφαση του Δικαστηρίου (όγδοο τμήμα) της 22ας Δεκεμβρίου 2022.
Eurelec Trading SCRL κατά Ministre de l’Économie et des Finances κ.λπ.
Αίτηση του Cour d'appel de Paris για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως.
Προδικαστική παραπομπή – Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις – Διεθνής δικαιοδοσία, αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις – Κανονισμός (ΕΕ) 1215/2012 – Άρθρο 1, παράγραφος 1 – Έννοια των “αστικών και εμπορικών υποθέσεων” – Πράξη δημόσιας αρχής η οποία έχει ως σκοπό τη διαπίστωση ή την παύση πρακτικών που περιορίζουν τον ανταγωνισμό ή την επιβολή κυρώσεων για αυτές.
Υπόθεση C-98/22.
Court reports – general – 'Information on unpublished decisions' section
ECLI identifier: ECLI:EU:C:2022:1032
*A9* Cour d'appel de Paris, Pôle 5 - Chambre 4, arrêt du 02/02/2022 (21/09001)
*P1* Cour d'appel de Paris, Pôle 5 - Chambre 4, Arrêt du 21/02/2024 (21/09001)
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (όγδοο τμήμα)
της 22ας Δεκεμβρίου 2022 ( *1 )
«Προδικαστική παραπομπή – Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις – Διεθνής δικαιοδοσία, αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις – Κανονισμός (ΕΕ) 1215/2012 – Άρθρο 1, παράγραφος 1 – Έννοια των “αστικών και εμπορικών υποθέσεων” – Πράξη δημόσιας αρχής η οποία έχει ως σκοπό τη διαπίστωση ή την παύση πρακτικών που περιορίζουν τον ανταγωνισμό ή την επιβολή κυρώσεων για αυτές»
Στην υπόθεση C‑98/22,
με αντικείμενο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, που υπέβαλε το cour d’appel de Paris (εφετείο Παρισιού, Γαλλία) με απόφαση της 2ας Φεβρουαρίου 2022, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 14 Φεβρουαρίου 2022, στο πλαίσιο της δίκης
Eurelec Trading SCRL,
Scabel SA
κατά
Ministre de l’Économie et des Finances,
παρισταμένων των:
Groupement d’achat des centres Édouard Leclerc (GALEC)
Association des centres distributeurs Édouard Leclerc (ACDLEC),
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (όγδοο τμήμα),
συγκείμενο από τους M. Safjan (εισηγητή), πρόεδρο τμήματος, N. Piçarra και N. Jääskinen, δικαστές,
γενικός εισαγγελέας: N. Αιμιλίου
γραμματέας: A. Calot Escobar
έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,
λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:
|
– |
η Eurelec Trading SCRL, εκπροσωπούμενη από τους H. Boularbah, J. Derenne και O. Laude, δικηγόρους, |
|
– |
η Scabel SA, εκπροσωπούμενη από τον D. De Sart και την M. Dupont, avocats, |
|
– |
η Groupement d’achat des centres Édouard Leclerc (GALEC) και η Association des centres distributeurs Édouard Leclerc (ACDLEC), εκπροσωπούμενες από τους G. Parleani και O. Parleani, avocats, |
|
– |
η Γαλλική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τις A. Daniel και A.‑L. Desjonquères, |
|
– |
η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τους S. Noë και W. Wils, |
κατόπιν της αποφάσεως που έλαβε, αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα, να εκδικάσει την υπόθεση χωρίς ανάπτυξη προτάσεων,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
|
1 |
Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 1, παράγραφος 1, του κανονισμού (ΕΕ) 1215/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2012, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (ΕΕ 2012, L 351, σ. 1). |
|
2 |
Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ, αφενός, της Eurelec Trading SCRL (στο εξής: Eurelec) και της Scabel SA, εταιριών με έδρα το Βέλγιο, και, αφετέρου, του Ministre de l’Économie et des Finances (Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, Γαλλία), με αντικείμενο περιοριστικές του ανταγωνισμού πρακτικές εις βάρος προμηθευτών εγκατεστημένων στη Γαλλία. |
Το νομικό πλαίσιο
Το δίκαιο της Ένωσης
|
3 |
Η αιτιολογική σκέψη 10 του κανονισμού 1215/2012 έχει ως εξής: «Το πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού πρέπει να καλύπτει όλες τις κύριες αστικές και εμπορικές υποθέσεις εκτός από κάποια σαφώς καθορισμένα ζητήματα […]». |
|
4 |
Το άρθρο 1 του εν λόγω κανονισμού, το οποίο περιλαμβάνεται στο κεφάλαιο I με τίτλο «Πεδίο εφαρμογής και ορισμοί», προβλέπει στην παράγραφο 1 τα ακόλουθα: «Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, ανεξάρτητα από το είδος του δικαστηρίου. Δεν καλύπτει, ιδίως, φορολογικές, τελωνειακές ή διοικητικές υποθέσεις ή την ευθύνη κράτους για πράξεις ή παραλείψεις κατά την άσκηση της κρατικής εξουσίας (acta jure imperii).» |
Το γαλλικό δίκαιο
|
5 |
Το βιβλίο VI του εμπορικού κώδικα τιτλοφορούμενο «Περί ελευθερίας των τιμών και ανταγωνισμού», ως είχε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της διαφοράς της κύριας δίκης (στο εξής: εμπορικός κώδικας), περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τον τίτλο IV ο οποίος επιγράφεται «Περί διαφάνειας, περιοριστικών του ανταγωνισμού και άλλων απαγορευμένων πρακτικών». Το άρθρο L 442‑6 του εν λόγω κώδικα, το οποίο περιλαμβάνεται στον τίτλο IV, ορίζει τα εξής: «Ο παραγωγός, έμπορος, βιομήχανος ή άλλο πρόσωπο εγγεγραμμένο στο επαγγελματικό μητρώο ευθύνεται και είναι υποχρεωμένος να αποκαθιστά τη ζημία που προκαλείται από: […] 2° Την επιβολή ή την απόπειρα επιβολής σε εμπορικό εταίρο υποχρεώσεων οι οποίες δημιουργούν σημαντική ανισορροπία μεταξύ των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των μερών· […] III. Η αγωγή ασκείται ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου αστικών ή εμπορικών διαφορών από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον, από την εισαγγελική αρχή, από τον Υπουργό Οικονομίας ή από τον πρόεδρο της Αρχής Ανταγωνισμού όταν αυτός διαπιστώνει, στο πλαίσιο υποθέσεων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά του, την ύπαρξη μνημονευόμενης στο παρόν άρθρο πρακτικής. Στο πλαίσιο της εν λόγω αγωγής, ο Υπουργός Οικονομίας και η εισαγγελική αρχή μπορούν να ζητήσουν από το επιληφθέν δικαστήριο να διατάξει την παύση των μνημονευόμενων στο παρόν άρθρο πρακτικών. Δύνανται επίσης να ζητήσουν να διαπιστωθεί η ακυρότητα των παράνομων ρητρών ή συμβάσεων όσον αφορά το σύνολο των εν λόγω πρακτικών και να ζητήσουν την επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών. Επιπροσθέτως, μπορούν να ζητήσουν την επιβολή χρηματικής ποινής, το ποσό της οποίας δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πέντε εκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, η χρηματική ποινή δύναται να αυξηθεί έως το τριπλάσιο των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών ή, κατ’ αναλογίαν προς τα αντληθέντα από την παράβαση οφέλη, έως το 5 % του κύκλου εργασιών, εκτός φόρων, που πραγματοποίησε στη Γαλλία το πρόσωπο που εφάρμοσε τις πρακτικές κατά την τελευταία περατωθείσα χρήση μετά τη χρήση που προηγείται αυτής κατά την οποία εφαρμόστηκαν οι μνημονευόμενες στο παρόν άρθρο πρακτικές. Μπορεί να ζητηθεί επίσης η αποκατάσταση των προκληθεισών ζημιών. […] […]» |
|
6 |
Ο επιγραφόμενος «Εξουσίες έρευνας» τίτλος V, του βιβλίου VI, του εμπορικού κώδικα περιέχει τα άρθρα L 450‑1 έως L 450‑10. |
|
7 |
Το άρθρο L 450 1, ΙΙ, του ανωτέρω κώδικα ορίζει τα εξής: «Υπάλληλοι οι οποίοι εξουσιοδοτούνται προς τούτο από τον Υπουργό Οικονομίας μπορούν να διενεργούν τις έρευνες που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος βιβλίου.» |
|
8 |
Κατά το άρθρο L 450‑4, πρώτο εδάφιο, του εμπορικού κώδικα, οι μνημονευόμενοι στο άρθρο L 450‑1 του κώδικα υπάλληλοι μπορούν, με άδεια και υπό την εποπτεία δικαστή, να πραγματοποιούν οπουδήποτε επιτόπου επισκέψεις καθώς και κατασχέσεις εγγράφων και κάθε πληροφοριακού μέσου, στο πλαίσιο ερευνών κατ’ εντολήν, μεταξύ άλλων, του Υπουργού Οικονομίας. |
|
9 |
Το άρθρο L 450‑8 του εν λόγω κώδικα προβλέπει τα ακόλουθα: «Τιμωρείται με φυλάκιση δύο ετών και με πρόστιμο ύψους 300000 ευρώ όποιος παρεμποδίζει, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, την άσκηση των καθηκόντων που ασκούν κατ’ εφαρμογήν του παρόντος βιβλίου οι υπάλληλοι που μνημονεύονται στο άρθρο L. 450‑1.» |
Η διαφορά της κύριας δίκης και το προδικαστικό ερώτημα
|
10 |
Η Eurelec, εταιρία βελγικού δικαίου, είναι κέντρο διαπραγμάτευσης τιμών και αγορών συσταθέν από τον όμιλο E. Leclerc και τον όμιλο Rewe, συνεταιρισμούς εμπόρων γαλλικού και γερμανικού δικαίου αντιστοίχως. |
|
11 |
Η Scabel, εταιρία βελγικού δικαίου, ενεργεί ως μεσάζων μεταξύ της Eurelec και των γαλλικών και πορτογαλικών περιφερειακών κέντρων αγορών της εταιρίας Leclerc και παρέχει διοικητικές και τεχνικές υπηρεσίες για τη Eurelec. |
|
12 |
Η Groupement d’ achat des centres Édouard Leclerc (Galec) είναι το εγχώριο κέντρο αγορών του ομίλου Leclerc, το οποίο διαπραγματεύεται τις ετήσιες συμβάσεις-πλαίσια με τους Γάλλους προμηθευτές, οι οποίες τίθενται σε εφαρμογή από τα περιφερειακά κέντρα αγορών. |
|
13 |
Η Association des centres distributeurs Édouard Leclerc (ACDLEC) είναι επιφορτισμένη με τον σχεδιασμό της μακροπρόθεσμης στρατηγικής της Mouvement E. Leclerc και έλαβε την πρωτοβουλία για τη συνέργεια μεταξύ των κέντρων E. Leclerc και Rewe στην Ευρώπη. |
|
14 |
Μεταξύ του 2016 και του 2018, ο Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών διεξήγαγε έρευνα η οποία του δημιούργησε υπόνοιες ότι υφίσταντο πιθανώς περιοριστικές του ανταγωνισμού πρακτικές οι οποίες εφαρμόζονταν από τη Eurelec στο Βέλγιο εις βάρος των εγκατεστημένων στη Γαλλία προμηθευτών. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ανωτέρω έρευνα, η Eurelec υποχρέωνε τους προμηθευτές να δέχονται, κατά παράβαση του εμπορικού κώδικα, μειώσεις τιμών άνευ οποιουδήποτε ανταλλάγματος και επέβαλλε την εφαρμογή της βελγικής νομοθεσίας στις συναπτόμενες με αυτούς συμβάσεις, με σκοπό να παρακάμψει τη γαλλική νομοθεσία. |
|
15 |
Εκτιμώντας ότι η ύπαρξη των ύποπτων πρακτικών επιβεβαιωνόταν από επιτόπου επισκέψεις και κατασχέσεις εγγράφων που διενεργήθηκαν τον Φεβρουάριο του 2018 στις εγκαταστάσεις της GALEC και της ACDLEC, ο Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών άσκησε, με πράξεις δικαστικού επιμελητή της 19ης Ιουλίου και της 27ης Σεπτεμβρίου 2019, αγωγή, δυνάμει του άρθρου L 442‑6 του εμπορικού κώδικα, κατά της Eurelec, της Scabel, της GALEC και της ACDLEC ενώπιον του tribunal de commerce de Paris (εμποροδικείου Παρισιού, Γαλλία), με αίτημα να διαπιστωθεί ότι οι ανωτέρω πρακτικές επέβαλλαν στους εμπορικούς εταίρους των εν λόγω εταιριών υποχρεώσεις οι οποίες δημιουργούσαν σημαντική ανισορροπία μεταξύ των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των μερών, να υποχρεωθούν οι ανωτέρω εταιρίες να παύσουν τις εν λόγω πρακτικές και να επιβληθεί σε αυτές, μεταξύ άλλων, χρηματική ποινή. Οι εναγόμενες εταιρίες προέβαλαν ένσταση έλλειψης διεθνούς δικαιοδοσίας των γαλλικών δικαστηρίων, σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού 1215/2012, να εκδικάσουν την αγωγή του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών καθόσον στρεφόταν κατά της Eurelec και της Scabel, εταιριών εγκατεστημένων στο Βέλγιο. |
|
16 |
Με παρεμπίπτουσα απόφαση της 15ης Απριλίου 2021, το tribunal de commerce de Paris (εμποροδικείο Παρισιού) απέρριψε την ένσταση έλλειψης διεθνούς δικαιοδοσίας και έκρινε ότι είχε διεθνή δικαιοδοσία να εκδικάσει την αγωγή. |
|
17 |
Η Eurelec και η Scabel άσκησαν έφεση κατά της ανωτέρω απόφασης ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, του cour d’appel de Paris (εφετείου Παρισιού, Γαλλία), υποστηρίζοντας ότι η αγωγή του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών δεν ενέπιπτε στις «αστικές και εμπορικές υποθέσεις» κατά την έννοια του κανονισμού 1215/2012 και ότι, ως εκ τούτου, καθόσον η αγωγή στρεφόταν κατ’ αυτών, το εν λόγω δικαστήριο δεν είχε διεθνή δικαιοδοσία. |
|
18 |
Ο Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών εκτιμά ότι οι αγωγές του εμπίπτουν πράγματι στο καθ’ ύλην πεδίο εφαρμογής του κανονισμού 1215/2012. Συγκεκριμένα, δεδομένου ότι η αγωγή έχει ως αντικείμενο την προάσπιση της γαλλικής δημόσιας οικονομικής τάξης, η Γαλλική Κυβέρνηση φρονεί ότι μπορούν να αποφανθούν επ’ αυτής μόνον τα γαλλικά δικαστήρια. Όσον αφορά τη χρήση των εξουσιών έρευνας τις οποίες διαθέτει, ο Υπουργός εκτιμά ότι είναι αναγκαίο να γίνεται διάκριση μεταξύ του σταδίου της έρευνας και του σταδίου της ένδικης διαδικασίας και υποστηρίζει ότι η δυνατότητα εφαρμογής του κανονισμού 1215/2012 εξαρτάται από τη γενόμενη χρήση των εν λόγω αποδεικτικών στοιχείων και όχι από τη διαδικασία συλλογής τους. Τέλος, προσθέτει ότι, στο πλαίσιο της αγωγής του, τελεί σε σχέση ισότητας με τις εναγόμενες εταιρίες, καθόσον υπόκειται και αυτός στους ισχύοντες για όλους τους διαδίκους κανόνες του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. |
|
19 |
Υπό τις συνθήκες αυτές, το Cour d’appel de Paris (εφετείο Παρισιού) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα: «Έχουν οι “αστικές και εμπορικές υποθέσεις”, κατά το άρθρο 1, παράγραφος 1, του [κανονισμού 1215/2012], την έννοια ότι περιλαμβάνουν στο πεδίο τους την αγωγή –και τη δικαστική απόφαση επ’ αυτής– η οποία (α) ασκείται κατά βελγικής εταιρίας από τον [Υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών], δυνάμει του άρθρου [L 442‑6, Ι, δεύτερο στοιχείο, του code de commerce (γαλλικού εμπορικού κώδικα)], (β) έχει ως αίτημα τη διαπίστωση και την παύση περιοριστικών του ανταγωνισμού πρακτικών και την επιβολή χρηματικής ποινής στο πρόσωπο το οποίο φέρεται να τις εφάρμοσε και (γ) στηρίζεται σε αποδεικτικά στοιχεία που αποκτήθηκαν χάρη στις ειδικές εξουσίες έρευνας του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών;» |
Επί του προδικαστικού ερωτήματος
|
20 |
Με το προδικαστικό ερώτημα, το αιτούν δικαστήριο ζητεί κατ’ ουσίαν να διευκρινιστεί αν το άρθρο 1, παράγραφος 1, του κανονισμού 1215/2012 έχει την έννοια ότι εμπίπτει στις «αστικές και εμπορικές υποθέσεις», κατά την εν λόγω διάταξη, η αγωγή δημόσιας αρχής κράτους μέλους κατά εταιριών εγκατεστημένων σε άλλο κράτος μέλος, με αίτημα τη διαπίστωση και την παύση περιοριστικών του ανταγωνισμού πρακτικών εις βάρος προμηθευτών εγκατεστημένων στο πρώτο κράτος μέλος καθώς και την επιβολή κυρώσεων για τις εν λόγω πρακτικές, εφόσον η δημόσια αρχή ασκεί εξουσίες έρευνας ή προσφυγής στη δικαιοσύνη οι οποίες είναι εξαιρετικές σε σχέση με τους κανόνες του κοινού δικαίου που εφαρμόζονται στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών. |
|
21 |
Συναφώς, από τη νομολογία του Δικαστηρίου προκύπτει ότι, καίτοι ορισμένες ένδικες διαφορές μεταξύ δημόσιας αρχής και προσώπου ιδιωτικού δικαίου είναι δυνατόν να εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού 1215/2012, τούτο δεν ισχύει οσάκις η δημόσια αρχή ενεργεί στο πλαίσιο της άσκησης της κρατικής εξουσίας (απόφαση της 16ης Ιουλίου 2020, Movic κ.λπ., C‑73/19, EU:C:2020:568, σκέψη 35 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία). |
|
22 |
Πράγματι, η εκδήλωση προνομιών δημόσιας εξουσίας από έναν διάδικο, λόγω της εκ μέρους του άσκησης εξαιρετικών εξουσιών σε σχέση με τους κανόνες του κοινού δικαίου που εφαρμόζονται στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών, αποκλείει την υπαγωγή μιας τέτοιας διαφοράς στις «αστικές και εμπορικές υποθέσεις» κατά την έννοια του άρθρου 1, παράγραφος 1, του κανονισμού 1215/2012 (απόφαση της 16ης Ιουλίου 2020, Movic κ.λπ., C‑73/19, EU:C:2020:568, σκέψη 36 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία). |
|
23 |
Επομένως, προκειμένου να καθοριστεί αν μια υπόθεση εμπίπτει στις «αστικές και εμπορικές υποθέσεις» κατά την έννοια του άρθρου 1, παράγραφος 1, του κανονισμού 1215/2012, και κατά συνέπεια στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού αυτού, πρέπει να προσδιορισθεί η υφιστάμενη έννομη σχέση μεταξύ των εμπλεκόμενων στη διαφορά διαδίκων και το αντικείμενο της διαφοράς αυτής, ή, εναλλακτικώς, να εξεταστεί η βάση της ασκηθείσας αγωγής και ο τρόπος ασκήσεώς της (απόφαση της 16ης Ιουλίου 2020, Movic κ.λπ., C‑73/19, EU:C:2020:568, σκέψη 37 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία). |
|
24 |
Ως εκ τούτου, εμπίπτει στις «αστικές και εμπορικές υποθέσεις» η αγωγή των αρχών κράτους μέλους κατά επαγγελματιών εγκατεστημένων σε άλλο κράτος μέλος, στο πλαίσιο της οποίας οι αρχές αυτές ζητούν να διαπιστωθεί η ύπαρξη παραβάσεων που συνιστούν αθέμιτες εμπορικές πρακτικές οι οποίες είναι παράνομες, κατά τις εν λόγω αρχές, και να διαταχθεί η παύση των παραβάσεων αυτών, υποβάλλουν δε παρεπόμενα αιτήματα με τα οποία ζητούν να διαταχθούν μέτρα δημοσιοποίησης και να επιβληθεί χρηματική ποινή (πρβλ. απόφαση της 16ης Ιουλίου 2020, Movic κ.λπ., C‑73/19, EU:C:2020:568, σκέψη 64). |
|
25 |
Αντιθέτως, τούτο δεν ισχύει στην περίπτωση αιτήματος με το οποίο ζητείται η χορήγηση της αρμοδιότητας διαπίστωσης μελλοντικών παραβάσεων βάσει απλού πρακτικού συντασσόμενου από υπάλληλο της οικείας δημόσιας αρχής, δεδομένου ότι τέτοιο αίτημα αφορά στην πραγματικότητα εξαιρετικές εξουσίες σε σχέση με τους κανόνες του κοινού δικαίου που εφαρμόζονται στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών (πρβλ. απόφαση της 16ης Ιουλίου 2020, Movic κ.λπ., C‑73/19, EU:C:2020:568, σκέψη 62). |
|
26 |
Εν προκειμένω, από την απόφαση περί παραπομπής προκύπτει ότι, αφενός, η αγωγή της κύριας δίκης η οποία έχει ως αντικείμενο την προάσπιση της γαλλικής δημόσιας οικονομικής τάξης ασκήθηκε βάσει αποδεικτικών στοιχείων συλλεχθέντων στο πλαίσιο επιτόπου επισκέψεων και κατασχέσεων εγγράφων. Έστω όμως και αν η άσκηση τέτοιων εξουσιών έρευνας πρέπει να έχει προηγουμένως επιτραπεί από τον δικαστή, οι εν λόγω εξουσίες δεν παύουν εντούτοις να είναι εξαιρετικές σε σχέση με το κοινό δίκαιο, ιδίως διότι δεν μπορούν να ασκηθούν από ιδιώτες και διότι, σύμφωνα με τις σχετικές εθνικές διατάξεις, για κάθε πρόσωπο το οποίο παρεμποδίζει την επιβολή τέτοιων μέτρων προβλέπεται φυλάκιση καθώς και πρόστιμο ύψους 300000 ευρώ. |
|
27 |
Αφετέρου, με την αγωγή της κύριας δίκης ζητείται, μεταξύ άλλων, η επιβολή της προβλεπόμενης στο άρθρο L 442‑6, III, δεύτερο εδάφιο, του εμπορικού κώδικα, χρηματικής ποινής. Μολονότι όμως είναι αληθές ότι τέτοια χρηματική ποινή πρέπει να επιβάλλεται από το αρμόδιο δικαστήριο, μόνον ο Υπουργός Οικονομίας και η εισαγγελική αρχή μπορούν να ζητήσουν την επιβολή της. Ειδικότερα, δυνάμει του άρθρου L 442‑6 του εμπορικού κώδικα, το θύμα των περιοριστικών του ανταγωνισμού πρακτικών μπορεί να αξιώσει μόνον την αποκατάσταση της προκληθείσας από τις εν λόγω πρακτικές ζημίας και να ζητήσει να παύσουν οι πρακτικές ή να κηρυχθεί η επίμαχη ρήτρα άκυρη. |
|
28 |
Συναφώς, η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης αγωγή διακρίνεται από την υπόθεση επί της οποίας εκδόθηκε η απόφαση της 16ης Ιουλίου 2020, Movic κ.λπ. (C‑73/19, EU:C:2020:568), δεδομένου ότι, στην υπόθεση εκείνη, οι αρμόδιες δημόσιες αρχές δεν ζητούσαν να επιβληθεί χρηματική ποινή εις βάρος των εταιριών στις οποίες προσάπτονταν εμπορικής φύσεως παραβάσεις, αλλά να διαταχθεί η παύση των εν λόγω παραβάσεων, δυνατότητα την οποία διέθεταν επίσης οι ενδιαφερόμενοι και οι ενώσεις προστασίας των καταναλωτών (πρβλ. απόφαση της 16ης Ιουλίου 2020, Movic κ.λπ., C‑73/19, EU:C:2020:568, σκέψη 48). |
|
29 |
Υπό τις συνθήκες αυτές, ο Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, ασκώντας την επίμαχη στην κύρια δίκη αγωγή, ενεργεί «κατά την άσκηση της κρατικής εξουσίας (acta jure imperii)», κατά την έννοια του άρθρου 1, παράγραφος 1, του κανονισμού 1215/2012, με αποτέλεσμα η αγωγή να μην εμπίπτει στην έννοια των «αστικών και εμπορικών υποθέσεων» της εν λόγω διάταξης, όπερ εναπόκειται πάντως στο αιτούν δικαστήριο να επαληθεύσει. |
|
30 |
Επομένως, υπό το πρίσμα των προεκτεθέντων, στο υποβληθέν προδικαστικό ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 1, παράγραφος 1, του κανονισμού 1215/2012 έχει την έννοια ότι δεν εμπίπτει στις «αστικές και εμπορικές υποθέσεις», κατά την εν λόγω διάταξη, η αγωγή δημόσιας αρχής κράτους μέλους κατά εταιριών εγκατεστημένων σε άλλο κράτος μέλος, με αίτημα τη διαπίστωση και την παύση περιοριστικών του ανταγωνισμού πρακτικών εις βάρος προμηθευτών εγκατεστημένων στο πρώτο κράτος μέλος καθώς και την επιβολή κυρώσεων για τις εν λόγω πρακτικές, εφόσον η δημόσια αρχή ασκεί εξουσίες προσφυγής στη δικαιοσύνη ή εξουσίες έρευνας οι οποίες είναι εξαιρετικές σε σχέση με τους κανόνες του κοινού δικαίου που εφαρμόζονται στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών. |
Επί των δικαστικών εξόδων
|
31 |
Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται. |
|
Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (όγδοο τμήμα) αποφαίνεται: |
|
Το άρθρο 1, παράγραφος 1, του κανονισμού (ΕΕ) 1215/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2012, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, |
|
έχει την έννοια ότι: |
|
δεν εμπίπτει στις «αστικές και εμπορικές υποθέσεις», κατά την εν λόγω διάταξη, η αγωγή δημόσιας αρχής κράτους μέλους κατά εταιριών εγκατεστημένων σε άλλο κράτος μέλος, με αίτημα τη διαπίστωση και την παύση περιοριστικών του ανταγωνισμού πρακτικών εις βάρος προμηθευτών εγκατεστημένων στο πρώτο κράτος μέλος καθώς και την επιβολή κυρώσεων για τις εν λόγω πρακτικές, εφόσον η δημόσια αρχή ασκεί εξουσίες προσφυγής στη δικαιοσύνη ή έρευνας οι οποίες είναι εξαιρετικές σε σχέση με τους κανόνες του κοινού δικαίου που εφαρμόζονται στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών. |
|
(υπογραφές) |
( *1 ) Γλώσσα διαδικασίας η γαλλική.