22.6.2007   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 162/1

(1)

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης, της 15ης και 16ης Μαρτίου 2002, στα συμπεράσματά του, υπογραμμίζει ότι τα ισχυρά και ολοκληρωμένα δίκτυα στους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς και ότι η καλύτερη χρησιμοποίηση των υφισταμένων δικτύων και η συμπλήρωση κρίκων που απουσιάζουν θα δώσουν τη δυνατότητα να αυξηθούν η αποτελεσματικότητα και η ανταγωνιστικότητα και να εξασφαλισθεί το ενδεδειγμένο επίπεδο ποιότητας καθώς και να μειωθούν τα σημεία κορεσμού και, κατά συνέπεια, να βελτιωθεί μακροπρόθεσμα η βιωσιμότητα. Οι ανάγκες αυτές εγγράφονται στο πλαίσιο της στρατηγικής που υιοθετήθηκε από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβόνας της 23ης και 24ης Μαρτίου 2000 και στην οποία γίνεται τακτική αναφορά έκτοτε.

(2)

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των Βρυξελλών της 12ης και 13ης Δεκεμβρίου 2003 ενέκρινε ευρωπαϊκή δράση για την οικονομική ανάπτυξη, καλώντας την Επιτροπή να επαναπροσανατολίσει τις δαπάνες, εφόσον είναι αναγκαίο, προς επενδύσεις στο φυσικό κεφάλαιο και μεταξύ άλλων στις επενδύσεις υποδομής διευρωπαϊκών δικτύων όπου τα έργα προτεραιότητας αντιπροσωπεύουν ουσιώδη στοιχεία για την ενίσχυση της συνοχής της εσωτερικής αγοράς.

(3)

Οι καθυστερήσεις που σημειώνονται στην ολοκλήρωση αποτελεσματικών διευρωπαϊκών συνδέσεων, ειδικότερα των διασυνοριακών τμημάτων, είναι πιθανόν να ζημιώσουν σοβαρά την ανταγωνιστικότητα της Ένωσης, των κρατών μελών και των απόκεντρων περιφερειών που δεν θα μπορούν, ή δεν θα μπορούν πλέον, να επωφελούνται πλήρως από τα ευεργετικά αποτελέσματα της εσωτερικής αγοράς.

(4)

Στην απόφαση αριθ. 1692/96/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 1996, περί των κοινοτικών προσανατολισμών για την ανάπτυξη του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (3), το κόστος για την ολοκλήρωση του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών από τώρα μέχρι το έτος 2020 έχει εκτιμηθεί σε 600 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι αναγκαίες επενδύσεις μόνο για τα έργα προτεραιότητας, υπό την έννοια του παραρτήματος ΙΙΙ της απόφασης αυτής, αντιπροσωπεύουν περίπου 160 δισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2007-2013.

(5)

Για την επίτευξη των στόχων αυτών τόσο το Συμβούλιο όσο και το Κοινοβούλιο υπογράμμισαν την ανάγκη ενίσχυσης και προσαρμογής των χρηματοδοτικών μέσων, με την αύξηση του επιπέδου κοινοτικής συγχρηματοδότησης, προβλέποντας τη δυνατότητα εφαρμογής υψηλότερου συντελεστή κοινοτικής συγχρηματοδότησης, μεταξύ άλλων για τα έργα που διακρίνονται για τον διασυνοριακό τους χαρακτήρα, τον διαμετακομιστικό τους ρόλο ή τη διάβαση φυσικών εμποδίων.

(6)

Εν αρμονία με την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την προώθηση της εσωτερικής ναυσιπλοΐας («Naiades») και δεδομένου του βιώσιμου χαρακτήρα της εσωτερικής ναυσιπλοΐας, τα έργα προτεραιότητας που αφορούν την εσωτερική ναυσιπλοΐα θα πρέπει να τύχουν ιδιαίτερης προσοχής.

(7)

Στο ψήφισμά του της 8ης Ιουνίου 2005 για τις πολιτικές προκλήσεις και τα δημοσιονομικά μέσα της διευρυμένης Ένωσης 2007-2013 (4), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπογραμμίζει τη στρατηγική σημασία των δικτύων μεταφορών για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς και την ανάπτυξη στενότερων σχέσεων με τις υποψήφιες χώρες, τις χώρες σε στάδιο πριν από την υποψηφιότητα και εκείνες που ανήκουν στον «κύκλο των φίλων». Εξάλλου, εξέφρασε επίσης την πρόθεσή του να εξετάσει καινοτόμα χρηματοδοτικά μέσα, όπως εγγυήσεις δανείων, ευρωπαϊκές παραχωρήσεις, ευρωπαϊκά δάνεια και ταμείο επιδότησης επιτοκίου.

(8)

Με δεδομένα τα ποσά που διατίθενται στα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών και ενέργειας (εφεξής «ΔΕΔ-Μ» και «ΔΕΔ-Ε» αντιστοίχως) βάσει του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2007-2013, είναι αδύνατον να καλυφθεί το σύνολο των αναγκών που συνδέονται με την υλοποίηση των προτεραιοτήτων που καθορίζονται στην απόφαση αριθ. 1692/96/ΕΚ για τα ΔΕΔ-Μ και στην απόφαση αριθ. 1364/2006/ΕΚ (5) για τα ΔΕΔ-Ε. Ενδείκνυται συνεπώς, συμπληρωματικά προς τις εθνικές πηγές χρηματοδότησης, δημόσιες και ιδιωτικές, να επικεντρωθούν οι εν λόγω πόροι σε ορισμένες κατηγορίες έργων που αποφέρουν τη μέγιστη προστιθέμενη αξία στο σύνολο των δικτύων —ιδίως τα διασυνοριακά τμήματα— συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων λεωφόρων και τα έργα που στοχεύουν την εξάλειψη των σημείων συμφόρησης, όπως τα φυσικά εμπόδια, ώστε να κατοχυρωθεί η συνέχεια της υποδομής των ΔΕΔ-Μ και ΔΕΔ-Ε. Προκειμένου να διευκολυνθεί η συντονισμένη υλοποίηση ορισμένων έργων, είναι δυνατόν να οριστούν ευρωπαίοι συντονιστές σύμφωνα με το άρθρο 17α της απόφασης αριθ. 1692/96/ΕΚ.

(9)

Λαμβανομένου υπόψη ότι οι εναπομένουσες επενδύσεις σε έργα προτεραιότητας για τα ΔΕΔ-Μ υπολογίζονται σε περίπου 250 δισεκατομμύρια ευρώ, και ότι το ποσό ευρωπαϊκής δημοσιονομικής αναφοράς ύψους 8 013 εκατομμυρίων ευρώ για τον τομέα των μεταφορών για την περίοδο 2007-2013 αντιπροσωπεύει ένα μικρό μόνο τμήμα του αναγκαίου προϋπολογισμού για την ολοκλήρωση των έργων προτεραιότητας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται, με τη βοήθεια των ευρωπαίων συντονιστών όπου έχουν ορισθεί, να πραγματοποιήσει δράσεις για την υποστήριξη και τον συντονισμό των προσπαθειών των κρατών μελών για χρηματοδότηση και ολοκλήρωση των προγραμματισμένων ΔΕΔ-Μ, σύμφωνα με το προσδοκώμενο χρονοδιάγραμμα. Η Επιτροπή θα πρέπει να εφαρμόσει τις διατάξεις σχετικά με τους ευρωπαίους συντονιστές οι οποίες αναφέρονται στην απόφαση αριθ. 1692/96/ΕΚ. Η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να μελετήσει και να επιδιώξει να επιλύσει, από κοινού με τα κράτη μέλη, το μακροπρόθεσμο χρηματοδοτικό πρόβλημα της κατασκευής και λειτουργίας του συνόλου των ΔΕΔ-Μ, λαμβάνοντας υπόψη ότι η περίοδος κατασκευής περιλαμβάνει τουλάχιστον δύο επταετείς δημοσιονομικές περιόδους και ότι η προσδοκώμενη διάρκεια ζωής των νέων έργων υποδομής καλύπτει τουλάχιστον έναν αιώνα.

(10)

Η απόφαση αριθ. 1364/2006/ΕΚ προσδιορίζει τους στόχους, τις προτεραιότητες δράσης και τα έργα κοινού ενδιαφέροντος για την ανάπτυξη των ΔΕΔ-Ε, συμπεριλαμβανομένων και των έργων προτεραιότητας, και αποδίδει τον ενδεδειγμένο βαθμό προτεραιότητας στα έργα που έχουν χαρακτηριστεί ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Οι επενδύσεις που απαιτούνται για να δοθεί σε όλα τα κράτη μέλη η δυνατότητα πλήρους συμμετοχής στην εσωτερική αγορά και για τη συμπλήρωση των διασυνδέσεων με τις γειτονικές χώρες, τα κράτη μέλη ή τρίτες χώρες, είναι της τάξεως των 28 δισεκατομμυρίων ευρώ από το 2007 μέχρι το έτος 2013 για τα έργα προτεραιότητας και μόνο.

(11)

Επίπλέον, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 12ης και 13ης Δεκεμβρίου 2003 κάλεσε την Επιτροπή να συνεχίσει να μελετά την ανάγκη δημιουργίας ειδικού μηχανισμού κοινοτικής εγγύησης προοριζόμενου να καλύπτει ορισμένους κινδύνους μετά την κατασκευή, στο πλαίσιο έργων διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών. Όσον αφορά την ενέργεια, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να αναπροσανατολίσει τις δαπάνες, εφόσον είναι σκόπιμο, προς επενδύσεις στο φυσικό κεφάλαιο προκειμένου να τονωθεί η ανάπτυξη.

(12)

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2236/95 του Συμβουλίου, της 18ης Σεπτεμβρίου 1995, περί καθορισμού των γενικών κανόνων για τη χορήγηση κοινοτικής ενίσχυσης στον τομέα των διευρωπαϊκών δικτύων (6) αντιπροσωπεύει ήδη πραγματική πρόοδο, δεδομένου ότι για τα έργα που έχουν χαρακτηρισθεί έργα προτεραιότητας επιτρέπει υψηλότερο συντελεστή χρηματοδότησης, ο οποίος ανέρχεται σε 20 %. Παραμένει πάντως εξαρτώμενος από κανόνες εφαρμογής οι οποίοι απαιτούν απλούστευση και από έναν συνολικό προϋπολογισμό του οποίου οι πόροι είναι περιορισμένοι. Φαίνεται λοιπόν αναγκαίο, συμπληρωματικά προς εθνικές, δημόσιες και ιδιωτικές χρηματοδοτήσεις, να αυξηθεί η κοινοτική συνδρομή από άποψη τόσο ποσού όσο και ποσοστού συνδρομής με σκοπό την ενίσχυση του πολλαπλασιαστικού ρόλου των κοινοτικών κονδυλίων επιτρέποντας με τον τρόπο αυτό την υλοποίηση έργων προτεραιότητας που έχουν αποφασιστεί.

(13)

Με τον παρόντα κανονισμό είναι σκόπιμο να θεσμοθετηθεί ένα πρόγραμμα που να καθορίζει τους γενικούς κανόνες για τη χορήγηση κοινοτικής οικονομικής συνδρομής στον τομέα των ΔΕΔ-Μ και ΔΕΔ-Ε. Το πρόγραμμα, το οποίο πρέπει να υλοποιηθεί σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο, ιδίως όσον αφορά το περιβάλλον, θα πρέπει να συμβάλλει στην ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς και να ενισχύει την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη στην Κοινότητα.

(14)

Η κοινοτική οικονομική συνδρομή από τον προϋπολογισμό των διευρωπαϊκών δικτύων θα πρέπει όχι μόνο να εστιαστεί στα έργα ή τμήματα έργων τα οποία παρουσιάζουν την υψηλότερη ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία αλλά και να ενθαρρύνει τους συντελεστές, ώστε να επιταχύνουν την υλοποίηση των έργων προτεραιότητας δυνάμει της απόφασης αριθ. 1692/96/ΕΚ και της απόφασης αριθ. 1364/2006/ΕΚ. Θα πρέπει επίσης να παρέχει τη δυνατότητα χρηματοδότησης και των υπολοίπων ευρωπαϊκών έργων υποδομής κοινού ενδιαφέροντος, όπως καθορίζονται στις εν λόγω αποφάσεις.

(15)

Η κοινοτική οικονομική συνδρομή παρέχεται με σκοπό την ανάπτυξη επενδυτικών σχεδίων στα ΔΕΔ-Μ και ΔΕΔ-Ε, την εξασφάλιση αμετάκλητης χρηματοδοτικής δέσμευσης, την κινητοποίηση θεσμικών επενδυτών και την παρακίνηση δημιουργίας οικονομικών συμπράξεων για χρηματοδότηση μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Στον τομέα της ενεργείας, η οικονομική συνδρομή προορίζεται κατά κύριο λόγο να συμβάλλει στην υπέρβαση των οικονομικών εμποδίων που είναι δυνατό να τεθούν κατά την προετοιμασία έργων και κατά τη φάση ανάπτυξής τους πριν την έναρξη της κατασκευής και θα πρέπει να στρέφεται κατά κύριο λόγο στα διασυνοριακά τμήματα των έργων προτεραιότητας και στις διασυνδέσεις με τις γειτονικές χώρες.

(16)

Στην ανακοίνωσή της προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, της 4ης Ιουλίου 2005, για την εγκατάσταση του ευρωπαϊκού συστήματος σιδηροδρομικής σηματοδότησης ERTMS/ETCS, η Επιτροπή υπογράμμισε τη σημασία εξασφάλισης μιας ταχείας και συντονισμένης μετάβασης προς το εν λόγω σύστημα ώστε να εξασφαλιστεί η διαλειτουργικότητα του ΔΕΔ-Μ. Προς τούτο απαιτείται επικεντρωμένη και χρονικά περιορισμένη κοινοτική στήριξη, τόσο για τον εξοπλισμό που συνδέεται με την υποδομή όσο και για τον φερόμενο επί του οχήματος εξοπλισμό.

(17)

Σε ορισμένα έργα, τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη μπορούν να εκπροσωπούνται από διεθνείς οργανισμούς. Για συγκεκριμένα έργα, η Επιτροπή μπορεί να αναθέτει την εκτέλεσή τους σε κοινές επιχειρήσεις, κατά την έννοια του άρθρου 171 της συνθήκης. Οι ιδιαίτερες αυτές περιπτώσεις απαιτούν την επέκταση της έννοιας του δικαιούχου της κοινοτικής οικονομικής συνδρομής για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού.

(18)

Προκειμένου να ανταποκριθεί στις ειδικές απαιτήσεις εκάστου έργου και να αυξήσει την αποτελεσματικότητα και την αξία της κοινοτικής οικονομικής συνδρομής, η συνδρομή αυτή είναι δυνατόν να λάβει διάφορες μορφές: μη επιτρεπτέες ενισχύσεις για μελέτες και έργα, μη επιτρεπτέες ενισχύσεις για πληρωμές διαθεσιμότητας, επιδοτήσεις επιτοκίου, εγγυήσεις δανείων ή συμμετοχή σε κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου. Ανεξάρτητα της μορφής, η κοινοτική οικονομική συνδρομή θα πρέπει να χορηγείται σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 του Συμβουλίου, της 25ης Ιουνίου 2002, για τη θέσπιση του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (7) και των κανόνων εφαρμογής του, εκτός των περιπτώσεων στις οποίες ο παρών κανονισμός περιέχει ρητή παρέκκλιση από τους εν λόγω κανόνες. Η έκδοση εγγυήσεων δανείων και η συμμετοχή σε κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου πρέπει να βασίζεται στις αρχές της αγοράς και να αποσκοπεί στην αυτοχρηματοδότηση σε μια πλέον μακροπρόθεσμη προοπτική.

(19)

Για την παροχή της κοινοτικής οικονομικής συνδρομής σε έργα μεγάλης εμβέλειας με πολυετή διάρκεια, είναι σκόπιμη η δυνατότητα δέσμευσης της Κοινότητας σε πολυετή βάση διαφοροποιούμενη, ανάλογα με το χρηματοδοτούμενο έργο και τις πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων που εγκρίνονται ετησίως. Μόνο αμετάκλητες οικονομικές δεσμεύσεις, οι οποίες είναι ελκυστικές και δεσμεύουν την Κοινότητα μακροπρόθεσμα, θα επιτρέψουν τη μείωση των αβεβαιοτήτων που συνδέονται με την υλοποίηση των έργων αυτών και την κινητοποίηση των επενδυτών, τόσο δημοσίων όσο και ιδιωτικών. Τα έργα που περιλαμβάνονται στο πολυετές πρόγραμμα, αντιπροσωπεύουν τις ύψιστες προτεραιότητες ανάπτυξης του ΔΕΔ-Μ όπως αναφέρεται στην απόφαση αριθ. 1692/96/ΕΚ, και απαιτούν τη συνέχιση της κοινοτικής δράσης ώστε να εξασφαλιστεί η ομαλή και αποτελεσματική ολοκλήρωσή τους.

(20)

Ενδείκνυται να ενθαρρυνθούν εκείνες οι δημόσιες-ιδιωτικές μορφές χρηματοδότησης, είτε θεσμικές είτε συμβατικές οι οποίες έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους, μέσω νομικών εγγυήσεων συμβατών με το δίκαιο του ανταγωνισμού και την εσωτερική αγορά, με ταυτόχρονη διάδοση των ορθών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών.

(21)

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στον αποτελεσματικό συντονισμό του συνόλου των κοινοτικών δράσεων οι οποίες έχουν επίπτωση στα διευρωπαϊκά δίκτυα, ιδίως των χρηματοδοτήσεων από τα διαρθρωτικά ταμεία και το Ταμείο Συνοχής, καθώς και των παρεμβάσεων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (εφεξής «ΕΤΕπ»).

(22)

Ο παρών κανονισμός ορίζει, για όλη τη διάρκεια εφαρμογής του, ένα χρηματοδοτικό κονδύλιο το οποίο θα συνιστά, για την αρμόδια επί του προϋπολογισμού αρχή, την προνομιακή αναφορά υπό την έννοια του σημείου 37 της διοργανικής συμφωνίας της 17ης Μαΐου 2006 μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής, για τη δημοσιονομική πειθαρχία και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση (8), κατά την ετήσια διαδικασία κατάρτισης του προϋπολογισμού.

(23)

Τα μέτρα που είναι αναγκαία για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να θεσπιστούν σύμφωνα με την απόφαση αριθ. 1999/468/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Ιουνίου 1999, για τον καθορισμό των όρων άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων που ανατίθενται στην Επιτροπή (9).

(24)

Υπό το πρίσμα των εξελίξεων σε καθεμία από τις συνιστώσες των ΔΕΔ-Μ και ΔΕΔ-Ε και των εγγενών χαρακτηριστικών τους και με την προοπτική αποτελεσματικότερης διαχείρισης, είναι σκόπιμο να προβλεφθούν πολλοί χωριστοί κανονισμοί για τους τομείς που μέχρι τώρα ενέπιπταν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2236/95.

(25)

Με τον παρόντα κανονισμό, ενδείκνυται να καθοριστούν οι γενικοί κανόνες χορήγησης κοινοτικής οικονομικής συνδρομής στον τομέα των ΔΕΔ-Μ και ΔΕΔ-Ε σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο και τις κοινοτικές πολιτικές στους τομείς ιδίως του ανταγωνισμού, της προστασίας του περιβάλλοντος, της υγείας, της βιώσιμης ανάπτυξης, των δημόσιων συμβάσεων, καθώς και όσον αφορά την αποτελεσματική εφαρμογή των κοινοτικών πολιτικών στον τομέα της διαλειτουργικότητας.

(26)

Δεδομένου ότι ο στόχος του παρόντος κανονισμού, ήτοι η υλοποίηση των ΔΕΔ-Μ και των ΔΕΔ-Ε, δεν είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί κατά τρόπο επαρκή από τα κράτη μέλη εξ αιτίας της ανάγκης συντονισμού εθνικών ενεργειών, και είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί καλύτερα σε κοινοτικό επίπεδο, η Κοινότητα έχει τη δυνατότητα να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας η οποία κατοχυρώνεται με το άρθρο 5 της συνθήκης. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως αυτή διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία για την επίτευξη του στόχου αυτού,

1.

«έργο κοινού ενδιαφέροντος»: έργο ή μέρος έργου προσδιοριζόμενο ως κοινού ενδιαφέροντος για την Κοινότητα, στον τομέα των μεταφορών στο πλαίσιο της απόφασης αριθ. 1692/96/ΕΚ, ή στον τομέα της ενέργειας στο πλαίσιο της απόφασης αριθ. 1364/2006/ΕΚ·

2.

«έργο προτεραιότητας» στον τομέα των μεταφορών: έργο κοινού ενδιαφέροντος ευρισκόμενο σε άξονα, ή οποιοδήποτε άλλο έργο, που περιλαμβάνονται στο παράρτημα ΙΙΙ της απόφασης αριθ. 1692/96/ΕΚ ή, στον τομέα της ενέργειας, έργο κοινού ενδιαφέροντος που έχει θεωρηθεί ως προτεραιότητας για την Κοινότητα στο πλαίσιο της απόφασης αριθ. 1364/2006/ΕΚ,

3.

«έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος στον τομέα της ενέργειας»: ώριμο έργο ευρισκόμενο στους άξονες προτεραιότητας που περιλαμβάνονται στην απόφαση αριθ. 1364/2006/ΕΚ και το οποίο έχει διασυνοριακό χαρακτήρα ή έχει σημαντική επίπτωση στην ικανότητα διασυνοριακής μεταφοράς·

4.

«μέρος έργου»: κάθε δραστηριότητα ανεξάρτητη οικονομικώς, τεχνικώς ή χρονικώς, η οποία συμβάλλει στην ολοκλήρωση του έργου·

5.

«διασυνοριακό τμήμα»: τα διασυνοριακά τμήματα που προβλέπονται στο άρθρο 19β της απόφασης αριθ. 1692/96/ΕΚ, τα οποία περιλαμβάνουν επίσης τα διασυνοριακά τμήματα που εξασφαλίζουν, μέσω τρίτης χώρας, τη συνέχεια έργου προτεραιότητας μεταξύ δύο κρατών μελών·

6.

«σημείο συμφόρησης» σε έργα στον τομέα των μεταφορών: τα εμπόδια, από πλευράς ταχύτητας ή/και κυκλοφοριακού φόρτου, τα οποία δεν επιτρέπουν την εξασφάλιση της συνέχειας της ροής μεταφοράς·

7.

«δικαιούχος»: ένα ή περισσότερα κράτη μέλη, διεθνείς οργανισμοί, κοινές επιχειρήσεις κατά την έννοια του άρθρου 171 της συνθήκης, επιχειρήσεις ή οργανισμοί του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα, που φέρουν την πλήρη ευθύνη ενός έργου και προτείνουν να επενδύσουν ίδια κεφάλαια ή κεφάλαια διατιθέμενα από τρίτους προκειμένου να υλοποιηθεί το έργο·

8.

«μελέτες»: οι δραστηριότητες οι αναγκαίες για την προετοιμασία της υλοποίησης κάποιου έργου, περιλαμβανομένων των προμελετών, των μελετών σκοπιμότητας, αξιολόγησης και επικύρωσης καθώς και κάθε άλλου μέτρου τεχνικής στήριξης, περιλαμβανομένων των δράσεων που προηγούνται των εργασιών και είναι αναγκαίες για τον πλήρη καθορισμό και ανάπτυξη του έργου και τη λήψη της απόφασης χρηματοδότησής του, όπως οι δράσεις αναγνώρισης των οικείων χώρων και η προετοιμασία του σχεδίου χρηματοδότησης·

9.

«εργασίες»: η αγορά, η προμήθεια και ανάπτυξη συστατικών μερών, συστημάτων και υπηρεσιών και η εκτέλεση εργασιών κατασκευής και εγκατάστασης σχετικών με το έργο, η παραλαβή των εγκαταστάσεων και η θέση του έργου σε λειτουργία·

10.

«κόστος του έργου»: το συνολικό κόστος των μελετών ή εργασιών που συνδέονται άμεσα με, και είναι αναγκαίες για, την εκτέλεση του έργου, το οποίο έχει επωμισθεί ο δικαιούχος·

11.

«επιλέξιμο κόστος»: το μέρος του κόστους του έργου που ελήφθη υπόψη από την Επιτροπή για τον υπολογισμό της κοινοτικής οικονομικής συνδρομής·

12.

«μέσο εγγύησης δανείων»: εγγύηση που εκδίδεται από την ΕΤΕπ υπέρ της εφεδρικής ταμειακής διευκόλυνσης που προβλέπεται για έργα κοινού ενδιαφέροντος στον τομέα των μεταφορών. Η εγγύηση καλύπτει τους κινδύνους εξυπηρέτησης του χρέους που οφείλονται σε μειώσεις της ζήτησης και στη συνακόλουθη μη προβλεφθείσα απώλεια εσόδων κατά τη διάρκεια της αρχικής περιόδου λειτουργίας του έργου. Το μέσο εγγύησης δανείων χρησιμοποιείται μόνο για έργα των οποίων η οικονομική βιωσιμότητα βασίζεται, εν όλω ή εν μέρει, στα έσοδα, διόδια ή άλλες μορφές εσόδων που καταβάλλονται από τους χρήστες/δικαιούχους ή εξ ονόματος αυτών·

13.

«συστήματα πληρωμών διαθεσιμότητας»: συστήματα χρηματοδότησης για έργα υποδομής, που κατασκευάζονται και τίθενται σε λειτουργία από ιδιώτη επενδυτή ο οποίος εισπράττει περιοδικές πληρωμές μετά τη φάση κατασκευής για την παρεχόμενη υπηρεσία του έργου υποδομής. Το ύψος πληρωμής εξαρτάται από τον βαθμό ολοκλήρωσης των σταδίων εκτέλεσης που έχουν συμφωνηθεί με τη σύμβαση. Οι πληρωμές διαθεσιμότητας πραγματοποιούνται κατά τη χρονική περίοδο που διαρκεί η σύμβαση ανάμεσα στην αναθέτουσα αρχή και στον ανάδοχο του έργου και χρησιμεύουν για την κάλυψη του κόστους κατασκευής, του κόστους χρηματοδότησης, του κόστους συντήρησης και του λειτουργικού κόστους.

α)

έργα προτεραιότητας·

β)

έργα που συμβάλλουν στην εξάλειψη σημείων συμφόρησης, ιδίως στο πλαίσιο έργων προτεραιότητας·

γ)

έργα που υποβάλλονται ή υποστηρίζονται από κοινού από δύο τουλάχιστον κράτη μέλη, ιδίως στην περίπτωση διασυνοριακών τμημάτων·

δ)

έργα που συμβάλλουν στη συνέχεια του δικτύου και στη βελτιστοποίηση του κυκλοφοριακού φόρτου του·

ε)

έργα που συμβάλλουν στη βελτίωση της προσφερόμενης ποιότητας υπηρεσιών στο ΔΕΔ-Μ και τα οποία, μεταξύ άλλων, βελτιώνουν την ασφάλεια και την προστασία των χρηστών, μέσω επεμβάσεων στις υποδομές και εξασφαλίζουν τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των εθνικών δικτύων·

στ)

έργα που συνδέονται με την ανάπτυξη και αναδιάταξη συστημάτων διαχείρισης της κυκλοφορίας στις σιδηροδρομικές, οδικές, εναέριες, θαλάσσιες, εσωτερικές πλωτές και παράκτιες μεταφορές και που εξασφαλίζουν τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των εθνικών δικτύων·

ζ)

έργα που συμβάλλουν στην ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς και

η)

έργα που συμβάλλουν στην επανεξισορρόπηση των τρόπων μεταφοράς ευνοώντας τους βέλτιστους από άποψη περιβαλλοντική, όπως η εσωτερική ναυσιπλοΐα.

α)

στην ανάπτυξη του δικτύου για την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής με τη μείωση της απομόνωσης των λιγότερο ευνοημένων και νησιωτικών περιοχών της Κοινότητας·

β)

στη βελτιστοποίηση της ικανότητάς του δικτύου και στην ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, ιδίως σχέδια όσον αφορά τα διασυνοριακά τμήματα·

γ)

στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, στη διαφοροποίηση των πηγών ενεργειακού εφοδιασμού και ιδίως στις διασυνδέσεις με τρίτες χώρες·

δ)

στη σύνδεση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και

ε)

στην ασφάλεια, την αξιοπιστία και τη διαλειτουργικότητα των διασυνδεδεμένων δικτύων.

α)

ο βαθμός ωριμότητας του έργου·

β)

η επίδραση της κοινοτικής παρέμβασης ως κινήτρου στη δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση·

γ)

η αρτιότητα του χρηματοδοτικού πακέτου·

δ)

οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις·

ε)

οι συνέπειες για το περιβάλλον·

στ)

η ανάγκη υπέρβασης των οικονομικών εμποδίων και

ζ)

η πολυπλοκότητα του έργου, για παράδειγμα, αυτή η οποία προέρχεται από την ανάγκη να υπερπηδηθεί ένα φυσικό εμπόδιο.

α)

επιχορηγήσεις για μελέτες ή εργασίες·

β)

στον τομέα των μεταφορών, επιχορηγήσεις για εργασίες στο πλαίσιο συστημάτων για πληρωμές διαθεσιμότητας·

γ)

επιδοτήσεις επιτοκίου στα δάνεια τα χορηγούμενα από την ΕΤΕπ ή άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς χρηματοδοτικούς οργανισμούς·

δ)

χρηματοδοτική συνεισφορά στην πρόβλεψη και διάθεση κεφαλαίων για την έκδοση εγγυήσεων από την ΕΤΕπ από ιδίους πόρους της στα πλαίσια του μέσου εγγύησης δανείων. Οι εγγυήσεις αυτές δεν μπορούν να υπερβαίνουν τα πέντε έτη μετά την ημερομηνία έναρξης λειτουργίας του έργου. Κατ’ εξαίρεση, σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, η εγγύηση μπορεί να παρασχεθεί για χρονικό διάστημα μέχρι και επτά ετών. Η συνεισφορά από τον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο μέσο εγγύησης δανείων δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 500 εκατομμύρια ευρώ. Η ΕΤΕπ θα συμμετέχει με ένα ίσο ποσό. Η συμμετοχή της Κοινότητας στο μέσο εγγύησης δανείων, περιλαμβανομένης της διαχειριστικής αμοιβής και άλλων επιλέξιμων δαπανών, θα είναι περιορισμένη στο ποσό της κοινοτικής συνεισφοράς στο μέσο εγγύησης δανείων και δεν θα υφίσταται περαιτέρω υποχρέωση για τον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης. Η ΕΤΕπ θα αναλαμβάνει τον υπολειπόμενο κίνδυνο που ενέχουν όλες οι πράξεις. Οι κύριοι όροι, προϋποθέσεις και διαδικασίες του μέσου εγγύησης δανείων διατυπώνονται στο παράρτημα·

ε)

συμμετοχή σε κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου για ταμεία επενδύσεων ή συγκρίσιμες χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις με κατά προτεραιότητα εστίαση στη διάθεση κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου για έργα διευρωπαϊκών δικτύων και με τη συμμετοχή σημαντικών επενδύσεων από τον ιδιωτικό τομέα· η εν λόγω συμμετοχή από κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1 % των δημοσιονομικών πόρων βάσει του άρθρου 18·

στ)

χρηματοδοτική συνεισφορά στις σχετικές με το έργο δραστηριότητες κοινών επιχειρήσεων.

α)

μελέτες: το 50 % του συνολικού επιλέξιμου κόστους, για οποιοδήποτε έργο κοινού ενδιαφέροντος πρόκειται·

β)

εργασίες:

γ)

το Ευρωπαϊκό Σύστημα Διαχείρισης της Σιδηροδρομικής Κυκλοφορίας (ERTMS):

δ)

όσον αφορά τα συστήματα διαχείρισης της κυκλοφορίας στις οδικές, εναέριες, εσωτερικές πλωτές, θαλάσσιες και παράκτιες μεταφορές: κατ’ ανώτατο όριο 20 % του επιλέξιμου κόστους των εργασιών.

α)

ακυρώνει, εκτός από δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, την κοινοτική οικονομική συνδρομή που χορηγήθηκε σε έργα ή τμήματα έργων τα οποία δεν έχουν αρχίσει εντός δύο ετών από την ημερομηνία έναρξης του έργου που καθορίζεται στους όρους χορήγησης της συνδρομής·

β)

μπορεί να αναστείλει, να μειώσει ή να καταργήσει την οικονομική συνδρομή στις ακόλουθες περιπτώσεις:

γ)

μπορεί, λαμβάνοντας υπόψη όλους τους συναφείς παράγοντες, να ζητήσει την επιστροφή της οικονομικής συνδρομής που χορηγήθηκε εάν, εντός τεσσάρων ετών από την τελική ημερομηνία που έχει καθοριστεί στους όρους χορήγησης της συνδρομής, δεν έχει ολοκληρωθεί το έργο ή τμήμα του έργου που δικαιούνταν την εν λόγω συνδρομή.

α)

εφόσον αυτό είναι απαραίτητο, ιδίως μετά από ακύρωση, κατάργηση, μείωση ή αίτηση επιστροφής της οικονομικής συνδρομής· ή

β)

σε περίπτωση σώρευσης κοινοτικών οικονομικών συνδρομών για ένα έργο ή τμήμα του έργου.