1.Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) επικροτεί τη συμβολή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA) στη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα ανά τα κράτη μέλη. Τα τελευταία χρόνια, ο εν λόγω οργανισμός έχει συντελέσει ουσιωδώς στη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα και στην πρόληψη και αντιμετώπιση της ρύπανσης από τα πλοία.

1.2Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι με την Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τον ευρωπαϊκό οργανισμό για την ασφάλεια στη θάλασσα και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1406/2002 [COM(2023) 269 final – 2023/0163 (COD)] γίνεται ένα ακόμη σημαντικό βήμα προς την ενίσχυση της ασφάλειας στη θάλασσα και της βιωσιμότητας στη ναυτιλία, καθώς και για την παροχή στην ΕΕ των μέσων υποστήριξης της μη ρυπογόνου και σύγχρονης ναυτιλίας.

1.3Μολονότι η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση για επέκταση των δραστηριοτήτων του EMSA, έχει σοβαρές αμφιβολίες για το αν αυτός διαθέτει το προσωπικό και τα οικονομικά μέσα για την ορθή άσκηση αυτών των πρόσθετων δραστηριοτήτων. Η προτεινόμενη αύξηση των πόρων του EMSA κρίνεται ανεπαρκής, δεδομένης της έκτασης της προτεινόμενης επέκτασης των καθηκόντων του οργανισμού και της κλίμακας των φιλοδοξιών της ΕΕ όσον αφορά τη θαλάσσια πολιτική.

1.4Η ΕΟΚΕ επικροτεί τον στόχο της πρότασης να ευθυγραμμιστεί περαιτέρω ο ιδρυτικός κανονισμός με τη νομοθεσία της ΕΕ και τη δέσμη νομοθετικών μέτρων για την ασφάλεια στη θάλασσα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα 1 , καθώς και την Κοινή ανακοίνωση σχετικά με την επικαιροποίηση της στρατηγικής της ΕΕ για τη ναυτιλιακή ασφάλεια και του σχεδίου δράσης της «Βελτιωμένη στρατηγική της ΕΕ για τη ναυτιλιακή ασφάλεια όσον αφορά τις εξελισσόμενες απειλές στη θάλασσα» 2 .

1.5Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι ο EMSA θα μπορούσε να συμβάλει ουσιαστικά στην υποστήριξη της εκπαίδευσης των επιθεωρητών ελέγχου από το κράτος λιμένα των κρατών μελών, καθώς και των υπαλλήλων των διοικητικών αρχών του κράτους σημαίας, για τη διεξαγωγή επιθεωρήσεων ειδικού σκοπού όσον αφορά την εφαρμογή και την επιβολή της Σύμβασης Ναυτικής Εργασίας του 2006 ως προς την εφαρμογή των δικαιωμάτων των ναυτικών και τις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης εν πλω.

1.6Η ΕΟΚΕ επιθυμεί ο EMSA να ασχοληθεί πιο ενεργά με τις συστάσεις της μελέτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα τις κοινωνικές πτυχές στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών (Study on social aspects within the maritime transport sector), που δημοσιεύτηκε το 2020 3 .

1.7Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να υπάρξει πιο ενεργός και ουσιαστική συμμετοχή και συμβολή των κοινωνικών εταίρων. Αυτό θα βελτιώσει τις σχέσεις του οργανισμού με εξωτερικούς συναρμοδίους και θα ενισχύσει την προβολή και τη διαφάνεια των δραστηριοτήτων του.

2.Εισαγωγή

2.1Την 1η Ιουνίου 2023, η Επιτροπή δημοσίευσε την Πρόταση κανονισμού (ΕΕ) του Ευρωπαϊκού

Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τον ευρωπαϊκό οργανισμό για την ασφάλεια στη θάλασσα και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1406/2002 [COM(2023) 269 final] και ζήτησε από την ΕΟΚΕ, σύμφωνα με το άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να γνωμοδοτήσει επί του εγγράφου αυτού.

2.2Η ΕΟΚΕ ανταποκρίνεται με ικανοποίηση στο αίτημα αυτό καθότι θεωρεί ότι η πρόταση αυτή αποτελεί σημαντικό περαιτέρω βήμα προς τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα και της βιωσιμότητας της ναυτιλίας, καθώς και προς την παροχή στην ΕΕ μέσων τόσο υποστήριξης της μη ρυπογόνου και σύγχρονης ναυτιλίας όσο και βοηθημάτων στην προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των αρμόδιων εθνικών αρχών να καταπολεμούν τις απειλές της πειρατείας και των σκόπιμων παράνομων ενεργειών στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών.

2.3Το έργο του EMSA για τη βιωσιμότητα, την ψηφιοποίηση, την επιτήρηση, την απλούστευση, την ασφάλεια, την προστασία και την ανάπτυξη ικανοτήτων έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια, με το φάσμα νέων καθηκόντων που έχουν ανατεθεί στον EMSA. Η αναθεώρηση και η θωράκιση του κανονισμού ίδρυσης του EMSA [(ΕΚ) αριθ. 1406/2002] έναντι μελλοντικών εξελίξεων κρίθηκαν αναγκαίες, καθώς η εντολή του οργανισμού, εκτός από την τροποποίηση για τη συνεργασία σε θέματα ακτοφυλακής, αναθεωρήθηκε για τελευταία φορά το 2013 και έπρεπε να επικαιροποιηθεί, ώστε να αντικατοπτρίζει το σημερινό εύρος δραστηριοτήτων του EMSA, το εξελισσόμενο ρυθμιστικό πλαίσιο, τη δέσμη νομοθετικών μέτρων για την ασφάλεια στη θάλασσα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, καθώς και τις εξελίξεις στον ναυτιλιακό τομέα.

2.4Από το 2002, τα καθήκοντα του EMSA έχουν πράγματι επεκταθεί, και πλέον προσφέρει τεχνική, επιστημονική και επιχειρησιακή βοήθεια σε ένα ευρύ φάσμα τομέων που σχετίζονται με τις θαλάσσιες μεταφορές, ιδίως αναφορικά με την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση.

2.5Στα της απανθρακοποίησης της ναυτιλίας, ο EMSA αναμένεται να υποστηρίξει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη στην εφαρμογή νέων κανόνων σχετικών με τη χρήση ανανεώσιμων καυσίμων και καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών στις θαλάσσιες μεταφορές. Ο οργανισμός θα συνεχίσει επίσης να επικουρεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη στη θαλάσσια επιτήρηση, τη θωράκιση της κυβερνοασφάλειας και την ετοιμότητα για την αντιμετώπιση κρίσεων, και θα συμβάλει σημαντικά στην απλούστευση της υποβολής εκθέσεων μεταξύ των κρατών μελών μέσω της χρήσης εργαλείων πληροφορικής, ενώ θα συνεχίσει να προσφέρει στις διοικήσεις των κρατών μελών εκπαίδευση και τη δυνατότητα ανάπτυξης των ικανοτήτων τους.

2.6Η εν λόγω νομοθετική πρόταση αποτελεί μέρος μιας δέσμης προτάσεων αναθεώρησης που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με στόχο τη διασφάλιση αποτελεσματικής, βιώσιμης και ασφαλούς θαλάσσιας κίνησης και θαλάσσιων μεταφορών στα ύδατα της ΕΕ, προς όφελος των πολιτών, των παράκτιων κοινοτήτων, του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των υγιών ωκεανών μας. 4

3.Γενικές παρατηρήσεις

3.1Η ΕΟΚΕ επικροτεί την αναθεώρηση των στόχων, ώστε να αντικατοπτρίζουν τα νέα καθήκοντα του οργανισμού στα της βιωσιμότητας, της απανθρακοποίησης, της ψηφιοποίησης, της επιτήρησης και της επίγνωσης σε θαλάσσια θέματα.

3.2Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να υπάρξει πιο ενεργός και ουσιαστική συμμετοχή και συμβολή των κοινωνικών εταίρων μέσω του επίσημου ρόλου και της συμμετοχής εκπροσώπων τους με ειδημοσύνη στα σχετικά θέματα σε συντονιστικές ομάδες διαβούλευσης, ομάδες εργασίας και ειδικές ομάδες. Αυτό θα βελτιώσει τις σχέσεις του οργανισμού με εξωτερικούς συναρμοδίους και θα ενισχύσει την προβολή και τη διαφάνεια των δραστηριοτήτων του.

3.3Η κόπωση και η επιδείνωση των συνθηκών εργασίας και διαβίωσης εν πλω συνδέονται άμεσα με κινδύνους για την ασφάλεια και την προστασία των εργαζομένων. Η παρουσία ψυχικά και σωματικά εξαντλημένου πληρώματος στα πλοία όχι μόνο αυξάνει τον κίνδυνο ανθρώπινου λάθους, αλλά επίσης θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια ανθρώπινων ζωών και πλοίων στη θάλασσα, καθώς και το θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον. Επιπλέον, αυτό αντιβαίνει επίσης στους στόχους της ΕΕ για την ασφάλεια στη θάλασσα.

3.4Πρόσφατες εκθέσεις 5 έχουν δείξει την τάση συστηματικής αναπροσαρμογής των ωρών εργασίας και ανάπαυσης, και έχουν καταδείξει τη μεγάλη ανάγκη συστηματικής επαλήθευσης των αρχείων και επαρκούς εκπαίδευσης των επιθεωρητών ελέγχου από το κράτος λιμένα για τη διεξαγωγή επιθεωρήσεων ειδικού σκοπού σε τόσο κρίσιμα θέματα. Επιπλέον, τα κράτη σημαίας θα πρέπει να επανεξετάσουν την καθοδήγηση που παρέχεται στους επιτηρητές τους και σε όσους είναι εξουσιοδοτημένοι να ενεργούν για λογαριασμό τους, ώστε να περιλαμβάνει τη συστηματική επαλήθευση της ακρίβειας των αρχείων.

3.5Εν προκειμένω, η ΕΟΚΕ επιθυμεί ο EMSA να ασχοληθεί περισσότερο με τις ακόλουθες συστάσεις της μελέτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα τις κοινωνικές πτυχές στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών, η οποία δημοσιεύτηκε το 2020 6 :

Επίτευξη κοινής προσέγγισης στην εφαρμογή και την επιβολή της Σύμβασης Ναυτικής Εργασίας του 2006 με την αύξηση του βαθμού συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των αρχών του κράτους λιμένα της ΕΕ:

-Δημοσίευση εγγράφου καθοδήγησης από τον EMSA που θα προσφέρει συμβουλές για την ερμηνεία των ασαφών ή διφορούμενων διατάξεων της Σύμβασης Ναυτικής Εργασίας του 2006. Το έγγραφο αυτό θα μπορούσε επίσης να παρέχει έναν κατάλογο των συχνότερων προβλημάτων που εντοπίζονται κατά τις επιθεωρήσεις πλοίων υπό κάθε σημαία από το κράτος λιμένα, καθώς και επεξηγήσεις και αποσαφηνίσεις σχετικές με τα ειδικά έγγραφα και πιστοποιητικά κάθε κράτους σημαίας.

-Ενίσχυση της εκπαίδευσης που παρέχει ο EMSA στους αξιωματικούς ελέγχου από το κράτος λιμένα της ΕΕ, με μέριμνα ότι θα περιλαμβάνει όσο λεπτομερώς απαιτείται τις σχετικές με τη Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας του 2006 πτυχές. Είναι σημαντικό να δοθεί έμφαση στις πιο σοβαρές ελλείψεις της Σύμβασης Ναυτικής Εργασίας του 2006, όπως η μη καταβολή μισθών, τα ζητήματα κοινωνικής ασφάλισης και άλλες ελλείψεις που δικαιολογούν την απαγόρευση απόπλου. Επιπλέον, τα σεμινάρια κατάρτισης θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν δραστηριότητες που ενθαρρύνουν τις συζητήσεις μεταξύ των αρχών του κράτους λιμένα της ΕΕ με σκοπό τη βελτίωση της επικοινωνίας και της ανταλλαγής πληροφοριών και ορθών πρακτικών.

3.6Η ΕΟΚΕ επικροτεί το γεγονός ότι προβλέπεται ο EMSA να δημοσιεύει δεδομένα και/ή να παρέχει ανατροφοδότηση στις αρχές σχετικά με τα αποτελέσματα των επισκέψεών τους στα κράτη μέλη. Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να ωφεληθούν μαθαίνοντας ποιες δυσκολίες ή προβλήματα αντιμετωπίζουν άλλα κράτη μέλη, και πώς αυτές συγκρίνονται με τις δικές τους καταστάσεις (όπως επίσης προτείνεται στην προαναφερθείσα μελέτη).

3.7Ως οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, παρατηρούμε συχνά καταστάσεις στις οποίες ορισμένες αρχές της δημόσιας διοίκησης επιβαρύνονται με πρόσθετα καθήκοντα, ενώ τα μέσα τους, τόσο ως προς το προσωπικό τους όσο και ως προς τη χρηματοδότηση, κάθε άλλο παρά επαρκούν. Και στην περίπτωση αυτή, η προτεινόμενη αύξηση της χρηματοδότησης και του προσωπικού δεν φαίνεται να ανάλογη της αρκετά σημαντικής επέκτασης των αρμοδιοτήτων του EMSA. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ συνιστά την επαναξιολόγηση των αναγκών χρηματοδότησης και στελέχωσης, έτσι ώστε ο οργανισμός να μπορεί να εκτελεί αποτελεσματικά τα μελλοντικά καθήκοντά του.

3.8Όσον αφορά τη δορυφορική επιτήρηση, η ΕΟΚΕ επικροτεί τις προσπάθειες του EMSA να βελτιώσει την υπηρεσία του CleanSeaNet για τη συνήθη επιτήρηση των θαλασσών και τον εντοπισμό παράνομων απορρίψεων και ρυπογόνων πλοίων, καθώς και για την υποστήριξη του έργου της αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση αιφνίδιων διαρροών μεγάλης έκτασης. Συν τοις άλλοις, ο οργανισμός θα πρέπει να επικουρεί περαιτέρω τα κράτη μέλη στις δραστηριότητες έρευνας και διάσωσης. Ο εντοπισμός και η παρακολούθηση της ρύπανσης στη θάλασσα και οι υπηρεσίες δορυφορικής επιτήρησης θα πρέπει να συνεχίσουν να παρέχονται από τον EMSA σε όλα τα κράτη μέλη και τις αρχές της ΕΕ με αρμοδιότητες επιτήρησης. Επίσης, ο οργανισμός θα πρέπει να συνεχίσει να παρέχει υπηρεσίες επιχειρησιακής δορυφορικής εποπτείας παγκοσμίως σε ευρύ φάσμα κοινοτήτων χρηστών (έλεγχος της αλιείας, ασφάλεια στη θάλασσα, προστασία στη θάλασσα, επιβολή του νόμου ―μη εξαιρουμένης της πάταξης της παράνομης διακίνησης― επιτήρηση της θαλάσσιας ρύπανσης, τελωνεία, καθώς και υποστήριξη των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης που διεξάγουν τα κράτη μέλη).

3.9Όσον αφορά τη ρύπανση και τις παράνομες απορρίψεις, όπως αναφέρεται στην οδηγία 2005/35/ΕΚ, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η ορθή χρήση των διαθέσιμων πληροφοριών από το σύστημα ανταλλαγών και τα συστήματα πληροφοριών θα μπορούσε να συμβάλει στην αποφυγή της ενοχοποίησης των ναυτικών σε περίπτωση περιστατικών ρύπανσης. Οι ναυτικοί έχουν το δικαίωμα να αναλαμβάνουν την εργασία τους χωρίς να φοβούνται ότι θα τύχουν άδικης μεταχείρισης ή, ακόμη χειρότερα, ότι θα τεθούν υπό κράτηση, χωρίς δυνατότητα προσφυγής σε ένα δίκαιο σύστημα απονομής δικαιοσύνης και σε δίκαιη εκπροσώπηση.

3.10Η ΕΟΚΕ επιθυμεί ο EMSA να αναλάβει πιο εξέχοντα ρόλο στην ευρωπαϊκή πλατφόρμα πληροφοριών ναυτικών ατυχημάτων (EMCIP), και αυτό να αντικατοπτριστεί στην επικαιροποιημένη εντολή. Είναι σημαντικό ο EMSA να είναι σε θέση να συγκρίνει, να αξιολογεί και να κοινοποιεί τα διδάγματα που αντλήθηκαν, ειδικά στις πιο σοβαρές περιπτώσεις.

3.11Καθώς η ανάγκη ανάληψης δράσης όσον αφορά τη βιωσιμότητα καθίσταται όλο και πιο επείγουσα, η ΕΟΚΕ επικροτεί την υποστήριξη από τον EMSA της εφαρμογής των μέτρων που συνδέονται με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, όπως η δέσμη μέτρων προσαρμογής στον στόχο του 55 %, δηλαδή ο στόχος της ΕΕ να έχει επιτύχει μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030 7 .

3.12Η κοινή καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και η βιωσιμότητα του τομέα των θαλάσσιων μεταφορών

απαιτούν εκτενή έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία στον τομέα των νέων, εναλλακτικών καυσίμων, και ο EMSA θα πρέπει να συνεχίσει να επικουρεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή στο πλαίσιο αυτό.

3.13Οι μελέτες του EMSA θα πρέπει επίσης να συνεχιστούν στον τομέα των βιώσιμων εναλλακτικών πηγών ισχύος για τα πλοία. Ο ναυτιλιακός τομέας αντιμετωπίζει αυξανόμενες προκλήσεις και ευκαιρίες, με τις διάφορες μεταβάσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών για καύσιμα μηδενικών ανθρακούχων εκπομπών και για τα συστήματα πρόωσης που απαιτούνται για τη χρήση τους, καθώς και των προσπαθειών που καταβάλλονται για την ψηφιοποίηση και την αυτοματοποίηση. Ο EMSA θα πρέπει περαιτέρω να μελετήσει τους κινδύνους για την ασφάλεια που ενέχουν τα εναλλακτικά καύσιμα, ενώ θα πρέπει να αρχίσει να εργάζεται για καθοδήγηση σχετικά με την ασφαλή χρήση αυτών των καυσίμων, από κοινού με τα ενδιαφερόμενα μέρη και τους κοινωνικούς εταίρους.

3.14Πρέπει οι επαγγελματίες του ναυτιλιακού κλάδου να μπορούν να κατανοούν εις βάθος τα πολύπλοκα συστήματα επί των πλοίων, για να μπορούν να διευκολύνουν την αναγκαία συνεργασία όλων των συστημάτων. Η υγεία και η ασφάλεια πρέπει να αποτελούν την πρώτη προτεραιότητα κατά τον χειρισμό νέων και πολύπλοκων υβριδικών συστημάτων και συστημάτων μηδενικών εκπομπών.

3.15Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι, στην προσπάθεια ανάπτυξης νέων πράσινων τύπων παραγωγής ενέργειας με καινοτόμες τεχνολογίες κινητήρων, οι πτυχές της ασφάλειας δεν θα πρέπει να παραγνωριστούν. Οι αξιωματικοί μηχανής και το πλήρωμα θα αντιμετωπίσουν τις μεγαλύτερες προκλήσεις από πλευράς ασφάλειας με τις πηγές ενέργειας για την πρόωση, όπως η υψηλή θερμοκρασία, η υψηλή πίεση, η υψηλή τάση, η τοξικότητα και η διαβρωτικότητα. Οι κίνδυνοι πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά, και ο EMSA μπορεί να συμβάλει στην αξιολόγηση και την ανάλυση όλων των κινδύνων με βάση τα τεχνικά χαρακτηριστικά των πηγών ενέργειας επί των πλοίων.

3.16Στο ρυθμιστικό καθεστώς πρέπει να λαμβάνονται πλήρως υπόψη οι πτυχές ασφάλειας των εργαζομένων στον ναυτιλιακό κλάδο, καθώς και η πρακτική βιωσιμότητά τους για τις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης εν πλω.

3.17Η ΕΟΚΕ επικροτεί την απαίτηση να διευκολυνθεί η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με περιστατικά κυβερνοασφάλειας. Ο οργανισμός θα μπορούσε επίσης να συνδράμει παρέχοντας τεχνική βοήθεια για τη διατήρηση της συνδεσιμότητας των ναυτικών, χωρίς να διακυβεύεται η κυβερνοασφάλεια των πλοίων. Η κυβερνοασφάλεια δεν θα πρέπει να αποτελεί δικαιολογία για τον περιορισμό της συνδεσιμότητας των ναυτικών στα πλοία.

3.18Η ΕΟΚΕ επικροτεί τη λειτουργία ενός κέντρου που θα είναι διαθέσιμο σε 24ωρη βάση, 7 ημέρες την εβδομάδα και θα παρέχει πληροφόρηση και αναλυτικά δεδομένα όσον αφορά τις καταστάσεις στον θαλάσσιο τομέα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τις αρμόδιες εθνικές αρχές και τα αρμόδια όργανα της ΕΕ, υποστηρίζοντάς τους σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στη θάλασσα, μέτρα κατά της πειρατείας και ηθελημένων παράνομων πράξεων, ζητήματα ασφάλειας, προστασίας και ρύπανσης στη θάλασσα, δεδομένων παρακολούθησης των κινήσεων των πλοίων και ανάπτυξης των αυτόνομων ναυτικών σκαφών επιφανείας (MASS).

3.19Η ΕΟΚΕ προσβλέπει στην έναρξη λειτουργίας του κοινού περιβάλλοντος ανταλλαγής πληροφοριών (CISE) το 2024 και θεωρεί το συγκεκριμένο πρόγραμμα ένα σημαντικό βήμα προόδου στον τομέα της θαλάσσιας επιτήρησης, καθώς θα βασίζεται στη συνεργασία σε πραγματικό χρόνο μεταξύ των διαφόρων υφιστάμενων συστημάτων που χρησιμοποιούν οι πολιτικές και στρατιωτικές αρχές και, παράλληλα, θα διασφαλίζει την αποτελεσματικότητα και την οικονομική αποδοτικότητα των δραστηριοτήτων θαλάσσιας επιτήρησης. Αυτό το επιχειρησιακό δίκτυο θα δώσει, για πρώτη φορά, σε όλες τις αρχές των κρατών μελών της ΕΕ και στα όργανα της ΕΕ που ενδιαφέρονται για τη θαλάσσια επιτήρηση τη δυνατότητα να ανταλλάσσουν πληροφορίες.

3.20Η ΕΟΚΕ επικροτεί τα καθήκοντα που σχετίζονται με την ψηφιοποίηση και την παροχή τεχνικής βοήθειας στα κράτη μέλη, κατόπιν αιτήματός τους, για την ψηφιοποίηση των μητρώων τους και τις διαδικασίες τους που διευκολύνουν την καθιέρωση των ηλεκτρονικών πιστοποιητικών.

3.21Η ΕΟΚΕ επικροτεί τα καθήκοντα που σχετίζονται με την απλούστευση των υποχρεώσεων υποβολής δηλώσεων, με την επαναχρησιμοποίηση των πληροφοριών που έχουν ήδη υποβληθεί, καθώς και με την εφαρμογή της αρχής «μόνον άπαξ» του περιβάλλοντος της ευρωπαϊκής ναυτιλιακής ενιαίας θυρίδας. Ο εν λόγω κανονισμός επέφερε μια πολυαναμενόμενη διοικητική απλούστευση για τη ναυτιλία, και, για αρκετά χρόνια, οι κοινωνικοί εταίροι των θαλάσσιων μεταφορών ζητούσαν τη μείωση της διοικητικής επιβάρυνσης για τη ναυτιλία.

3.22Η αποτελεσματική εφαρμογή του ευρωπαϊκού περιβάλλοντος ναυτιλιακής ενιαίας θυρίδας από τα κράτη μέλη θα επιφέρει εναρμόνιση και μπορεί να μειώσει τη διοικητική επιβάρυνση για το πλήρωμα και τους μεταφορείς που προκάλεσε η προηγούμενη οδηγία για τις διατυπώσεις υποβολής δηλώσεων. Η τεχνική υποστήριξη και η διευκόλυνση που παρέχει ο EMSA στα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι κρίσιμης σημασίας για την αποτελεσματική εφαρμογή του κανονισμού για τη θέσπιση ευρωπαϊκού περιβάλλοντος ναυτιλιακής ενιαίας θυρίδας [κανονισμός (ΕΕ) 2019/1239].

3.23Η ΕΟΚΕ προτείνει να γίνει περισσότερο έργο όσον αφορά την ανάπτυξη και την ανάλυση στατιστικών στοιχείων και δεικτών. Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν αξιόπιστα, τυποποιημένα δεδομένα για την περιγραφή και την παρακολούθηση της ευρωπαϊκής ναυτιλιακής αγοράς εργασίας. Υπάρχει μεγάλη ανάγκη για ακριβή, αξιόπιστα δεδομένα για την ανάπτυξη κατάλληλων στρατηγικών απαντήσεων στα προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος· ένα από τα πιο πιεστικά από αυτά, στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, είναι η διατήρηση του αριθμού των ναυτικών. Τα τελευταία χρόνια, ο EMSA έχει αναπτύξει μεγάλο αριθμό στατιστικών αναλύσεων και εκθέσεων, και η στήριξη αυτή θα πρέπει να συνεχίσει να παρέχεται.

3.24Σε προηγούμενη γνωμοδότησή της 8 , η ΕΟΚΕ τόνισε ότι η ενισχυμένη συνεργασία και η ανταλλαγή πληροφοριών των τριών ενδιαφερόμενων οργανισμών της ΕΕ, τόσο μεταξύ τους όσο και με τις αρμόδιες εθνικές αρχές, θα συμβάλουν στην καθιέρωση ενός λειτουργικού και αποτελεσματικού συστήματος θαλάσσιας επιτήρησης.

3.25Η ΕΟΚΕ επικροτεί την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της ακτοφυλακής ως σημαντικό βήμα για τη βελτίωση της συνεργασίας και του συντονισμού μεταξύ των αρμόδιων οργανισμών της ΕΕ, προκειμένου να επιτευχθούν συνέργειες, ώστε η λειτουργία τους να καταστεί γενικά και οικονομικά αποδοτικότερη. Με τον τρόπο αυτό, οι οργανισμοί της ΕΕ θα παρέχουν στις εθνικές αρχές οι οποίες είναι αρμόδιες να ασκούν τα καθήκοντα συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής πληροφορίες καλής ποιότητας με ικανοποιητικό βαθμό κόστους και αποτελεσματικότητας.

3.26Η ΕΟΚΕ θεωρεί πρωταρχικό, τόσο από ανθρωπιστική άποψη όσο και για τη διασφάλιση μιας πραγματικά αποτελεσματικής και λειτουργικής επιτήρησης των ακτών, να υπάρχει δυνατότητα παρακολούθησης όλων των μετακινήσεων στη θάλασσα, έτσι ώστε οι υπηρεσίες διάσωσης να μπορούν να παρεμβαίνουν έγκαιρα.

Βρυξέλλες, 20 Σεπτεμβρίου 2023

Oliver Röpke
Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

_____________

(1)       https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/ip_23_2919

(2)     Επικαιροποίηση της στρατηγικής της ΕΕ για τη ναυτιλιακή ασφάλεια και του σχεδίου δράσης της

(3)      Μελέτη με θέμα τις κοινωνικές πτυχές στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών: https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/a14413d7-bf30-11ea-901b-01aa75ed71a1 .

(4)       COM(2023) 268 final .

(5)      Έκθεση του Παγκόσμιου Ναυτιλιακού Πανεπιστημίου (WMU) με τίτλο A culture of Adjustment  https://www.seafarerstrust.org/publications/culture-adjustment-baumler-et-al-wmu .Έκθεση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Εργαζομένων στις Μεταφορές (ITF) με τίτλο Beyond the limit  https://www.itfglobal.org/en/reports-publications/beyond-limit .

(6)      Μελέτη με θέμα τις κοινωνικές πτυχές στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών: https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/a14413d7-bf30-11ea-901b-01aa75ed71a1 .

(7)       Ανακοίνωση της Επιτροπής με θέμα την ενίσχυση της κλιματικής φιλοδοξίας της Ευρώπης για το 2030

(8)       ΕΕ C 177 της 18.5.2016, σ. 57 .