Κράτος δικαίου

Το κράτος δικαίου κατοχυρώνεται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση ως μία από τις κοινές αξίες για όλα τα ΕΕ κράτη μέλη. Στο πλαίσιο του κράτους δικαίου, όλες οι δημόσιες εξουσίες ενεργούν πάντοτε με βάση τους περιορισμούς που θέτει ο νόμος, σύμφωνα με τις αξίες της δημοκρατίας και τα θεμελιώδη δικαιώματα και υπό τον έλεγχο ανεξάρτητων και αμερόληπτων δικαστηρίων. Ο σεβασμός του κράτους δικαίου έχει ζωτική σημασία για την ίδια τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ): για την αποτελεσματική εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ, την ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, τη διατήρηση ενός περιβάλλοντος φιλικού για τις επενδύσεις και την αμοιβαία εμπιστοσύνη.

Η ΕΕ έχει αναπτύξει διάφορα μέσα για την προαγωγή και τήρηση του κράτους δικαίου. Η προσέγγιση της πολιτικής της ΕΕ σχετικά με το κράτος δικαίου βασίζεται σε τρεις πυλώνες:

• την προαγωγή μιας νοοτροπίας κράτους δικαίου στην ΕΕ, που συνεπάγεται την εμβάθυνση του κοινού έργου για τη διάδοση της κατανόησης του κράτους δικαίου στην Ευρώπη·
• την πρόληψη των προβλημάτων του κράτους δικαίου, την ύπαρξη της ικανότητας παρέμβασης σε πρώιμο στάδιο και την αποφυγή του κινδύνου κλιμάκωσης, συμπεριλαμβανομένου ειδικότερα του ευρωπαϊκού μηχανισμού για το κράτος δικαίου, με επίκεντρο την ετήσια έκθεση για το κράτος δικαίου·
• την ικανότητα αποτελεσματικής κοινής αντίδρασης σε περίπτωση εντοπισμού σημαντικού προβλήματος σε κράτος μέλος, συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας του άρθρου 7 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Παράλληλα με την ύπαρξη λειτουργικής δημοκρατίας και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες, το κράτος δικαίου είναι επίσης ένα από τα πολιτικά κριτήρια προσχώρησης στην ΕΕ.

ΒΛ. ΕΠΙΣΗΣ

• Κριτήρια προσχώρησης (κριτήρια της Κοπεγχάγης)
• Επιβολή του δικαίου της ΕΕ
• Δίκαιο της ΕΕ
• Θεμελιώδη δικαιώματα
• Δικαιώματα του ανθρώπου
• Εσωτερική αγορά
• Κρατη μελη
• Ρήτρα αναστολής
• Ενημερωτικό δελτίο σχετικά με την εργαλειοθήκη για το κράτος δικαίου (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Μηχανισμός για το κράτος δικαίου (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)