Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) είναι ο εξωτερικός ελεγκτής της ΕΕ. Με αυτήν του την ιδιότητα, το ΕΕΣ προειδοποιεί για κινδύνους, παρέχει διασφαλίσεις, υποδεικνύει ελλείψεις καθώς και καλές πρακτικές και προσφέρει καθοδήγηση στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικών και στους νομοθέτες για τον τρόπο βελτίωσης της διαχείρισης των πολιτικών και προγραμμάτων της ΕΕ. Το ΕΕΣ ενεργεί ως ανεξάρτητος θεματοφύλακας των οικονομικών συμφερόντων των πολιτών της ΕΕ.

Το άρθρο 287 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεσπίζει τον ρόλο του Συνεδρίου.

Το ΕΕΣ καταρτίζει τον δικό του εσωτερικό κανονισμό, ο οποίος πρέπει, στη συνέχεια, να εγκριθεί από το Συμβούλιο. Ο εσωτερικός κανονισμός διέπει τις εσωτερικές εργασίες του ΕΕΣ. Καλύπτει πτυχές όπως:

την οργάνωση του Συνεδρίου (διορισμοί, θητείες, καθήκοντα του Συνεδρίου, εκλογή του προέδρου)·
τη λειτουργία (συνεδριάσεις του Συνεδρίου και των Τμημάτων, λήψη αποφάσεων του Συνεδρίου, Τμήματα και Επιτροπές, έλεγχοι και κατάρτιση εκθέσεων, γνωμών, παρατηρήσεων και δηλώσεων αξιοπιστίας).

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Σύνθεση και δομή

Το Συνέδριο είναι συλλογικό όργανο, δηλαδή τα μέλη του είναι από κοινού υπεύθυνα για τις αποφάσεις που λαμβάνονται και τις ενέργειες που εγκρίνονται. Απαρτίζεται από 27 Μέλη, ένα από κάθε χώρα της ΕΕ. Τα Μέλη διορίζονται για 6 έτη (ανανεώσιμη θητεία). Τα Μέλη, για να διοριστούν, πρέπει να υπηρετούν ή να έχουν υπηρετήσει στο κράτος μέλος τους σε όργανα εξωτερικού ελέγχου ή να διαθέτουν ειδικά επαγγελματικά προσόντα για τη θέση αυτή. Τα Μέλη του ΕΕΣ οφείλουν να τηρούν κώδικα δεοντολογίας ο οποίος ορίζει την ανεξαρτησία, την αμεροληψία, την ακεραιότητά τους, την αφοσίωση, το συλλογικό πνεύμα τους, την εχεμύθεια, την ευθύνη τους και τις υποχρεώσεις τους μετά τη λήξη της θητείας τους.
Τα Μέλη εκλέγουν έναν από τους ομότιμούς τους ως Πρόεδρό για περίοδο 3 ετών (ανανεώσιμη θητεία). Στα καθήκοντά του/της συγκαταλέγονται:
- να συγκαλεί τις συνεδριάσεις του Συνεδρίου και να προεδρεύει αυτών·
- να μεριμνά για την εκτέλεση των αποφάσεων του Συνεδρίου·
- να μεριμνά για την εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών του Ελεγκτικού Συνεδρίου, συμπεριλαμβανομένου του πρωτοκόλλου και των επισκέψεων, της επικοινωνίας, των νομικών υποθέσεων και του εσωτερικού ελέγχου, καθώς και για τη χρηστή διαχείριση των διαφόρων δραστηριοτήτων του Συνεδρίου·
- να ορίζει τον υπάλληλο στον οποίο θα ανατίθεται η εκπροσώπηση του Συνεδρίου στις διαδικασίες ενώπιον δικαστηρίων·
- να εκπροσωπεί το Συνέδριο στις εξωτερικές του σχέσεις και στις σχέσεις του με τα άλλα θεσμικά όργανα της EE.
Το Συνέδριο διαθέτει Γενικό Γραμματέα, που είναι αρμόδιος για την καθημερινή λειτουργία της Γραμματείας του Συνεδρίου, και για τη διοίκηση, τις οικονομικές υποθέσεις και την υποστήριξη, τους ανθρώπινους πόρους, την τεχνολογία πληροφοριών και τη μετάφραση.
Το Συνέδριο περιλαμβάνει επίσης Τμήματα και Επιτροπές:
- τα Τμήματα εγκρίνουν γνώμες, ειδικές εκθέσεις και ειδικές ετήσιες εκθέσεις. Επίσης, συντάσσουν τις ετήσιες εκθέσεις για τον προϋπολογισμό της ΕΕ, οι οποίες εγκρίνονται κατόπιν από το Συνέδριο·
- οι επιτροπές (π.χ. η Διοικητική Επιτροπή και η Επιτροπή Ελέγχου) ασχολούνται με διοικητικά ζητήματα και με αποφάσεις για θέματα που αφορούν την επικοινωνία και τη στρατηγική.

Καθήκοντα του Συνεδρίου

Το ΕΕΣ είναι ο ανεξάρτητος εξωτερικός ελεγκτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι εκθέσεις και γνώμες του αποτελούν σημαντικό μέρος του μηχανισμού λογοδοσίας της ΕΕ. Καθιστά υπόλογους όσους είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή των πολιτικών και των προγραμμάτων της ΕΕ: την Επιτροπή, άλλα θεσμικά όργανα και οργανισμούς της ΕΕ, καθώς και διοικητικές αρχές των κρατών μελών.
Το ΕΕΣ προειδοποιεί για κινδύνους, παρέχει διασφαλίσεις, υποδεικνύει ελλείψεις καθώς και καλές πρακτικές και προσφέρει καθοδήγηση στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικών και στους νομοθέτες για τον τρόπο βελτίωσης της διαχείρισης των πολιτικών και προγραμμάτων της ΕΕ, ώστε να μπορούν να κάνουν τις πιο οικονομικά συμφέρουσες επιλογές.

Έλεγχοι

Οι εν λόγω έλεγχοι:

πραγματοποιούνται βάσει εγγράφων και, αν είναι αναγκαίο, επιτόπου στα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ·
διενεργούνται στις εγκαταστάσεις οποιουδήποτε οργανισμού που διαχειρίζεται έσοδα ή έξοδα για λογαριασμό της ΕΕ·
διενεργούνται στα κράτη μέλη και σε χώρες σε όλον τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων κάθε φυσικού ή νομικού προσώπου που λαμβάνει πληρωμές από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Το Συνέδριο, στο πλαίσιο του ρόλου του ως εξωτερικού ελεγκτή της ΕΕ, συνεργάζεται με τις εθνικές αρχές και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Μπορεί, επίσης, να ζητήσει όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες για την επιτυχή εκπλήρωση των καθηκόντων του από τα θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ, τις οργανώσεις που λαμβάνουν πληρωμές από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό ή τα εθνικά ελεγκτικά όργανα.

Στρατηγική και πρόγραμμα εργασίας

Το ΕΕΣ, επιδιώκοντας να παραμένει στο προσκήνιο των εξελίξεων όσον αφορά τον έλεγχο του δημόσιου τομέα, σχεδιάζει εκ των προτέρων την εξέλιξη της στρατηγικής του και τις προτεραιότητές του όσον αφορά τους ελέγχους. Οι βασικοί στόχοι του καθορίζονται στο πλαίσιο πολυετών στρατηγικών.
Κάθε χρόνο, το Συνέδριο εγκρίνει πρόγραμμα εργασίας όπου αναφέρει τις προτεραιότητές του όσον αφορά τα καθήκοντα ελέγχου. Το πρόγραμμα δημοσιεύεται και παρουσιάζεται στην Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από τον Πρόεδρο του Συνεδρίου.

Διαδικασία ετήσιας απαλλαγής

Το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν διαθέτει δικαστικές εξουσίες και, ως εκ τούτου, δεν έχει την εξουσία να επιβάλλει κυρώσεις. Μετά το κλείσιμο κάθε οικονομικού έτους, συντάσσει ετήσια έκθεση που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα. Η εν λόγω έκθεση αφορά τη διαχείριση του προϋπολογισμού της ΕΕ και των Ευρωπαϊκών Ταμείων Ανάπτυξης από τα αρμόδια θεσμικά όργανα. Αποτελεί θεμελιώδες μέρος της διαδικασίας λήψης αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όσον αφορά τη χορήγηση της απαλλαγής για τον προϋπολογισμό στην Επιτροπή.
Επίσης, το Ελεγκτικό Συνέδριο παρέχει στο Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο μια δήλωση αξιοπιστίας που βεβαιώνει την αξιοπιστία των λογαριασμών και πιστοποιεί ότι ο προϋπολογισμός έχει εκτελεστεί ορθά, σύμφωνα με τους κανόνες και τους κανονισμούς. Επιπλέον, το Συνέδριο μπορεί, ανά πάσα στιγμή, να υποβάλλει παρατηρήσεις, ιδίως με τη μορφή ειδικών εκθέσεων, επί συγκεκριμένων ζητημάτων ή να επανεξετάζει εκθέσεις και να γνωμοδοτεί όταν απαιτείται από τη νομοθεσία να το πράττει, κατόπιν αίτησης ενός εκ των άλλων θεσμικών οργάνων της ΕΕ ή κατόπιν ιδίας πρωτοβουλίας.
Το Συνέδριο αποφασίζει σε επίσημη συνεδρίαση, με την πλειοψηφία των Μελών του, για την έγκριση της ετήσιας έκθεσης. Οι συνεδριάσεις του δεν είναι δημόσιες, εκτός εάν λάβει διαφορετική απόφαση. Επίσης, μπορεί να αποφασίσει, κατά περίπτωση, να εγκρίνει αποφάσεις με εφαρμογή της έγγραφης διαδικασίας.
Το ΕΕΣ υποβάλλει εκθέσεις για παρατυπίες όσον αφορά τη χρήση των κονδυλίων της ΕΕ και αναφέρει τυχόν περιπτώσεις υπόνοιας απάτης που εντοπίζονται κατά τη διάρκεια των ελέγχων του στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) ή στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO).

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Εφαρμόζεται από την 1η Ιουνίου 2010.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Το Ελεγκτικό Συνέδριο, με έδρα το Λουξεμβούργο, ιδρύθηκε το 1977 και είναι λειτουργικά αυτόνομο θεσμικό όργανο της ΕΕ από το 1992.

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

Νομικό πλαίσιο του ΕΕΣ (Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο)
Απόφαση αριθ. 21-2021 σχετική με τους λεπτομερείς κανόνες εφαρμογής του εσωτερικού κανονισμού του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο)
Προϋπολογισμός της ΕΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μέρος έκτο — Θεσμικές και δημοσιονομικές διατάξεις — Τίτλος I — Θεσμικές διατάξεις — Κεφάλαιο 1 — Τα θεσμικά όργανα — Τμήμα 7 — Το Ελεγκτικό Συνέδριο — Άρθρο 287 (πρώην άρθρο 248 της ΣΕΚ) (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 170-171)

Εσωτερικός κανονισμός του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ L 103 της 23.4.2010, σ. 1-6)

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.