Σχέδιο διασυνδέσεων προτεραιότητας (ΣΔΠ)

Μια αποτελεσματική ενεργειακή υποδομή είναι απαραίτητη για την ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας και για την πραγματοποίηση των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης, της ανταγωνιστικότητας και της ασφάλειας του ενεργειακού ανεφοδιασμού της Ένωσης. Αυτό προϋποθέτει σημαντικές επενδύσεις στα υφιστάμενα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου και κυρίως την ταχεία ανάπτυξη της διασύνδεσής τους.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 10ης Ιανουαρίου 2007 με τίτλο «Σχέδιο διασυνδέσεων προτεραιότητας» [COM(2006) 846 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η διασύνδεση των δικτύων επιτρέπει τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου μεταξύ των αγορών, συνήθως οργανωμένων σε εθνικό επίπεδο, και αποτελεί καίριο στοιχείο για την υλοποίηση καθ' όλα γνήσιων διευρωπαϊκών δικτύων φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.

Η ύπαρξη άρτια διασυνδεδεμένων δικτύων είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού και αποτελούν προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας. Επιτρέπουν επίσης την πρόληψη των κινδύνων ανεπάρκειας στον εφοδιασμό, μέσω της διαφοροποίησης των πηγών, για παράδειγμα στην περίπτωση της ηλεκτρικής ενέργειας, με τη διευκόλυνση της εισαγωγής στο δίκτυο της «πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας» που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές.

Ανάπτυξη ενεργειακών δομών στην Ευρώπη

Η ανάπτυξη διευρωπαϊκών δικτύων εξακολουθεί ωστόσο να είναι ανεπαρκής, καθώς δεν γίνονται οι απαραίτητες επενδύσεις. Ορισμένες δυσλειτουργίες δείχνουν ότι λείπει ο συντονισμός μεταξύ των εθνικών ενεργειακών δικτύων καθώς και ο πραγματικός διαχωρισμός των λειτουργιών παραγωγής, μεταφοράς και διανομής. Πράγματι, οι διαχειριστές των δικτύων τα οποία ανήκουν σε καθέτως ολοκληρωμένες επιχειρήσεις δεν ενθαρρύνονται ώστε να αναπτύξουν τις διασυνδέσεις τους με τα υπόλοιπα δίκτυα και να εκτεθούν έτσι στον ανταγωνισμό από νέους παίκτες στο επίπεδο της παραγωγής ή της παροχής.

Γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη εκμετάλλευση των υποδομών, στο όριο των φυσικών τους δυνατοτήτων, γεγονός το οποίο καθυστερεί την ένταξη των πρόσθετων ενεργειακών πόρων, που είναι ωστόσο απαραίτητοι για την αύξηση των αγορών. Έτσι, σε ορισμένες περιοχές, μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο η μαζική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Ο κορεσμός των δικτύων απειλεί επίσης να προκαλέσει προσωρινές διακοπές εφοδιασμού καθώς και μια άνοδο των τιμών της ενέργειας. Πολλές περιοχές παραμένουν, εξάλλου, «ενεργειακές νησίδες», καθώς η διασύνδεσή τους με την υπόλοιπη εσωτερική αγορά είναι μικρή ή ανύπαρκτη.

Το σχέδιο διασυνδέσεων προτεραιότητας (ΣΔΠ) αναλύει σε βάθος την πρόοδο σαράντα δύο έργων χαρακτηρισμένων ως έργων ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές των διευρωπαϊκών δικτύων ενέργειας (TEΝ-Ε) που υιοθετήθηκαν το 2006.

Ποσοστό 60% των έργων τα οποία αφορούν ηλεκτρικά δίκτυα παρουσιάζουν καθυστέρηση λόγω, κυρίως, της πολυπλοκότητας και της απουσίας εναρμόνισης των διαδικασιών σχεδιασμού και αδειοδότησης. Εμπόδια συνιστούν επίσης οι δυσκολίες στη χρηματοδότηση καθώς και οι αντιρρήσεις που συνδέονται με θέματα περιβάλλοντος ή υγείας.

Ενώ τα έργα φυσικού αερίου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος προχωρούν κατά πιο ικανοποιητικό τρόπο, η κατασκευή τερματικών σταθμών και εγκαταστάσεων αποθήκευσης υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ-LNG) συναντά συχνά σημαντικές δυσκολίες σε ορισμένα κράτη μέλη, όπου πολλά έργα έχουν εγκαταλειφθεί ή παρακωλύονται. Οι εξωτερικές διασυνδέσεις απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή λόγω του ότι άνω του 50% του εφοδιασμού μας εξαρτάται από αυτές και λόγω της ολοένα και μεγαλύτερης πολιτικής τους διάστασης.

Δράσεις καίριας σημασίας για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος σταθερού και ευνοϊκού για την ανάπτυξη επενδύσεων

Το ΣΔΠ προτείνει πέντε δράσεις προτεραιότητας οι οποίες είναι δυνατόν να συμβάλουν στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος σταθερού και ευνοϊκού για την ανάπτυξη επενδύσεων:

• την έναρξη μιας διαδικασίας εντοπισμού και προσεκτικής παρακολούθησης των έργων ζωτικής σημασίας για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς, μεριμνώντας ώστε τα έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος τουλάχιστον (ΕΕΕ), τα οποία υπάρχει κίνδυνος να συναντήσουν σημαντικές δυσκολίες, να ολοκληρώνονται σωστά και εντός εύλογης προθεσμίας·
• τον διορισμό συντονιστών για τα εν λόγω ΕΕΕ, αρχικά για τέσσερα από αυτά: για την ηλεκτρική ζεύξη μεταξύ Γερμανίας, Πολωνίας και Λιθουανίας, τη σύνδεση των υπεράκτιων σταθμών αιολικής ενέργειας στη Βόρεια Θάλασσα, την ηλεκτρική ζεύξη μεταξύ Γαλλίας και Ισπανίας, και τον νότιο διάδρομο φυσικού αερίου που συνδέει τις λεκάνες της Κασπίας και του Εύξεινου Πόντου με την Ευρωπαϊκή Ένωση, περιλαμβάνοντας κυρίως το σχέδιο του αγωγού φυσικού αερίου Nabucco, ο οποίος ξεκινά από την Τουρκία, διασχίζει τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία και καταλήγει στην Αυστρία·
• το σχεδιασμό των δικτύων ανάλογα με τις ανάγκες των καταναλωτών χάρη σε μια περιφερειακή προσέγγιση η οποία προϋποθέτει την ενισχυμένη συνεργασία των διαχειριστών των δικτύων μεταφοράς που είναι επιφορτισμένοι με την επίβλεψη και την ανάλυση του σχεδιασμού της εξέλιξης και των επενδύσεων σε αυτό το επίπεδο·
• την επιτάχυνση των διαδικασιών σχεδιασμού και αδειοδότησης, ενθαρρύνοντας την απλούστευση και την εναρμόνισή τους και υποχρεώνοντας τα κράτη μέλη να θεσπίσουν εθνικές διαδικασίες οι οποίες να προβλέπουν την ολοκλήρωση του σχεδιασμού και της έγκρισης των έργων ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος το αργότερο εντός πενταετίας·
• να εξεταστεί η σκοπιμότητα της αύξησης της κοινοτικής χρηματοδότησης και να ενθαρρυνθούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες (ΕΤΕ και ΕΤΑΑ) να χρηματοδοτήσουν κατά προτεραιότητα τις ενεργειακές διασυνδέσεις.

Προκλήσεις

Η εφαρμογή του ΣΔΠ θα επιτρέψει την υλοποίηση μιας καθ' όλα γνήσιας ενιαίας αγοράς ενέργειας εντός της οποίας οι τιμές θα είναι αποδεκτές για όλες τις κατηγορίες καταναλωτών, η οποία θα εξασφαλίζει τόσο τον εξωτερικό εφοδιασμό όσο και τις εσωτερικές συναλλαγές, περιορίζοντας τους κινδύνους κορεσμού και διακοπής, θα προσφέρει την πρόσθετη δυναμικότητα που απαιτεί η κατακόρυφη αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, θα ανταποκριθεί στους στόχους για τη μείωση των εκπομπών CO2 με τη μαζική ενσωμάτωση νέων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καθώς και στο στόχο της συνοχής, εξασφαλίζοντας την απαραίτητη δυναμικότητα, μεταξύ άλλων και στις απομονωμένες ή αραιοκατοικημένες περιοχές.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Απόφαση αριθ. 1364/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 6ης Σεπτεμβρίου 2006 για καθορισμό προσανατολισμών σχετικά με τα διευρωπαϊκά δίκτυα στον τομέα της ενέργειας και την κατάργηση της απόφασης 96/391/ΕΚ και της απόφασης αριθ. 1229/2003/ΕΚ [Επίσημη Εφημερίδα L 262 της 22.9.2006].

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 10ης Ιανουαρίου 2007 με τίτλο «Προοπτικές για την εσωτερική αγορά αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας» [COM(2006) 841 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Οδηγία 2005/89/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης Ιανουαρίου 2006 περί μέτρων διασφάλισης του εφοδιασμού με ηλεκτρισμό (es de en fr) και περί επενδύσεων υποδομής [Επίσημη Εφημερίδα L 33 της 4.2.2006].

Οδηγία 2004/67/ΕΚ του Συμβουλίου της 26ης Απριλίου 2004 σχετικά με τα μέτρα διασφάλισης του εφοδιασμού με φυσικό αέριο [Επίσημη Εφημερίδα L 127 της 29.4.2004].

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 14.03.2008