Περιοριστικά μέτρα κατά σοβαρών παραβιάσεων και καταπατήσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

 

ΣΫΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2020/1999 σχετικά με περιοριστικά μέτρα κατά σοβαρών παραβιάσεων και καταπατήσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων

Κανονισμός (ΕΕ) 2020/1998 σχετικά με περιοριστικά μέτρα κατά σοβαρών παραβιάσεων και καταπατήσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΫ;

• Η απόφαση και ο κανονισμός θεσπίζουν ένα παγκόσμιο καθεστώς κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για σοβαρές παραβιάσεις και καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
• Ο κανονισμός (ΕΕ) 2020/1998 εφαρμόστηκε αυτόματα και ενιαία σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, από την έναρξη ισχύος του, χωρίς να χρειαστεί να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο. Έχει τροποποιηθεί πολλές φορές, πιο πρόσφατα, τον Μάιο του 2024, από τον κανονισμό (ΕΕ) 2024/1034.
• Προκειμένου να εξασφαλιστεί η συνοχή του συστήματος κυρώσεων της ΕΕ με μέτρα που ενέκρινε το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (UNSC), η απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2024/1025 του Συμβουλίου τροποποιεί την απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2020/1999.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Το παγκόσμιο καθεστώς κυρώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα της ΕΕ (EUGHRSR) παρέχει νομική βάση για την ΕΕ προκειμένου να στοχεύει άτομα, εταιρείες και φορείς —συμπεριλαμβανομένων όσων συνδέονται με εθνικές κυβερνήσεις και όσων δεν συνδέονται— που είναι υπεύθυνοι για, εμπλέκονται ή συνδέονται με σοβαρές παραβιάσεις και καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως, ανεξάρτητα από το πού συνέβησαν.

Πεδίο εφαρμογής

Το EUGHRSR καλύπτει μια σειρά από παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως:

• γενοκτονία·
• εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας·
• βασανιστήρια και άλλοι τρόποι σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας·
• δουλεία·
• εξωδικαστικές, συνοπτικές ή αυθαίρετες εκτελέσεις και δολοφονίες·
• αναγκαστική εξαφάνιση προσώπων και αυθαίρετες συλλήψεις ή κρατήσεις.

Το καθεστώς κυρώσεων καλύπτει επίσης πράξεις που είναι ευρέως διαδεδομένες, συστηματικές ή που προκαλούν σοβαρές ανησυχίες όσον αφορά τους στόχους της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ), όπως ορίζονται στο άρθρο 21 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στις πράξεις αυτές, μεταξύ άλλων, συγκαταλέγεται:

• η εμπορία ανθρώπων·
• οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από διακινητές μεταναστών·
• η σεξουαλική και έμφυλη βία·
• οι παραβιάσεις ή καταπατήσεις:
  • της ελευθερίας του συνέρχεσθαι ειρηνικώς και του συνεταιρίζεσθαι,
  • της ελευθερίας της γνώμης και της έκφρασης,
  • της θρησκευτικής ελευθερίας ή της ελευθερίας των πεποιθήσεων

Κυρώσεις και εξαιρέσεις

Τα περιοριστικά μέτρα θα περιλαμβάνουν απαγόρευση ταξιδιού για φυσικά πρόσωπα και δέσμευση κεφαλαίων τόσο για ιδιώτες όσο και για οντότητες. Επιπλέον, θα απαγορεύεται τα άτομα και οι οντότητες στην ΕΕ να διαθέτουν κεφάλαια σε όσους περιλαμβάνονται στον κατάλογο, είτε άμεσα είτε έμμεσα.

Τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν εξαιρέσεις από τα μέτρα για ταξίδι λόγω:

• επείγουσας ανθρωπιστικής ανάγκης·
• συμμετοχής σε διακυβερνητικές συνόδους ή συνεδριάσεις που προωθούνται ή φιλοξενούνται από την ΕΕ·
• συμμετοχής σε διαδικασία ενώπιον δικαστηρίων.

Η τροποποιητική απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2024/1025 του Συμβουλίου, που εκφράζει το πνεύμα του ψηφίσματος 2664 (2022) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να διασφαλίζει την έγκαιρη παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας ή άλλες δραστηριότητες που στηρίζουν βασικές ανθρώπινες ανάγκες, θεσπίζει μια εξαίρεση από τα μέτρα δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων που εφαρμόζονται για, και από τους περιορισμούς όσον αφορά τη διάθεση αυτών των κονδυλίων και των οικονομικών πόρων σε, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, οντότητες ή φορείς που καθορίζονται στην απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2020/1999. Η εν λόγω εξαίρεση αφορά δραστηριότητες που πραγματοποιούνται από οργανισμούς όπως:

• ο ΟΗΕ, οι οργανισμοί και τα προγράμματα του·
• διεθνείς οργανισμοί·
• ανθρωπιστικές οργανώσεις με καθεστώς παρατηρητή στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ·
• οργανώσεις και οργανισμοί στους οποίους η ΕΕ έχει χορηγήσει το πιστοποιητικό ανθρωπιστικής εταιρικής σχέσης ή που πιστοποιούνται ή αναγνωρίζονται από κάποιο κράτος μέλος σύμφωνα με τις εθνικές διαδικασίες·
• ειδικευμένοι οργανισμοί των κρατών μελών.

Οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών μπορούν να επιτρέπουν την αποδέσμευση ορισμένων δεσμευμένων κεφαλαίων ή οικονομικών πόρων, αφού διαπιστώσουν ότι η παροχή αυτών των κεφαλαίων ή των οικονομικών πόρων είναι αναγκαία για τη διασφάλιση της έγκαιρης παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας ή για την υποστήριξη άλλων δραστηριοτήτων που στηρίζουν βασικές ανθρώπινες ανάγκες.

Τροποποίηση του καταλόγου

Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας και τα κράτη μέλη μπορούν να προτείνουν τροποποιήσεις στον κατάλογο.

Οι τροποποιήσεις αποφασίζονται από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ανακοινώνονται δημόσια.

Ευθυγράμμιση ορισμένων τρίτων χωρών με τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ

Οι υποψήφιες χώρες Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Γεωργία, Μαυροβούνιο, Μολδαβία και Ουκρανία, και οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών, Ισλανδία, Λιχτενστάιν, και Νορβηγία, (οι οποίες είναι επίσης μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου), έχουν εναρμονιστεί με την εν λόγω απόφαση. Θα διασφαλίζουν ότι οι εθνικές πολιτικές τους συμμορφώνονται με την παρούσα απόφαση.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΚΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Εφαρμόζονται από τις 8 Δεκεμβρίου 2020.

Η τροποποιητική απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2023/2721 παρέτεινε τα μέτρα που ορίζονται στην απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2020/1999 μέχρι τις 8 Δεκεμβρίου 2024.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Το EUGHRSR ήταν μέρος της δέσμευσης για την καταπολέμηση σοβαρών παραβιάσεων και καταπατήσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ορίζονται στο σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία 2020-2024.

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

• Η ΕΕ διαθέτει νέο ισχυρό εργαλείο για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων: το παγκόσμιο καθεστώς κυρώσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της ΕΕ (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης).

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2020/1999 του Συμβουλίου, της 7ης Δεκεμβρίου 2020, σχετικά με περιοριστικά μέτρα κατά σοβαρών παραβιάσεων και καταπατήσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων (ΕΕ L 410 της 7.12.2020, σ. 13–19).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις της απόφασης (ΚΕΠΠΑ) 2020/1999 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

Κανονισμός (ΕΕ) 2020/1998 του Συμβουλίου, της 7ης Δεκεμβρίου 2020, σχετικά με περιοριστικά μέτρα κατά σοβαρών παραβιάσεων και καταπατήσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (ΕΕ L 410 της 7.12.2020, σ. 1–12).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κοινή ανακοίνωση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο — Σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία 2020-2024 [JOIN(2020) 5 final της 25.3.2020].

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μέρος πέμπτο — Η εξωτερική δράση της Ένωσης — Τίτλος IV — Περιοριστικά μέτρα — Άρθρο 215 (πρώην άρθρο 301 της ΣΕΚ) (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 144).

τελευταία ενημέρωση 23.09.2024