(1)

Η ευρυζωνική συνδετικότητα αποτελεί βασική συνιστώσα για την ανάπτυξη, την υιοθέτηση και τη χρήση των τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην οικονομία και την κοινωνία. Τα ευρυζωνικά δίκτυα έχουν στρατηγική σημασία λόγω της ικανότητάς τους να επιταχύνουν τη συμβολή των τεχνολογιών αυτών στην ανάπτυξη και την καινοτομία σε όλους τους τομείς της οικονομίας καθώς και στην κοινωνική και την εδαφική συνοχή. Σύμφωνα με τη στρατηγική της Λισαβόνας και τις μετέπειτα ανακοινώσεις (2) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (στο εξής η Επιτροπή), η Αρχή υποστηρίζει επίσης την ευρεία διαθεσιμότητα ευρυζωνικών υπηρεσιών για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες.

(2)

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο Σχέδιο δράσης για τις κρατικές ενισχύσεις - Λιγότερες και καλύτερα στοχευμένες κρατικές ενισχύσεις: οδικός χάρτης για τη μεταρρύθμιση των κρατικών ενισχύσεων 2005-2009  (3), η Επιτροπή επισήμαινε ότι τα μέτρα κρατικών ενισχύσεων μπορούν, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να καταστούν αποτελεσματικά μέσα για την επίτευξη στόχων κοινού συμφέροντος. Ειδικότερα, οι κρατικές ενισχύσεις μπορούν να διορθώσουν αδυναμίες της αγοράς, βελτιώνοντας έτσι την αποτελεσματική λειτουργία των αγορών και ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα. Ακόμη, στις περιπτώσεις που οι αγορές παρέχουν θετικά αποτελέσματα τα οποία όμως δεν κρίνονται ικανοποιητικά από άποψη πολιτικής της συνοχής, οι κρατικές ενισχύσεις μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη πιο επιθυμητών, δίκαιων αποτελεσμάτων στην αγορά. Ειδικότερα, μια καλά στοχευμένη κρατική παρέμβαση στον τομέα των ευρυζωνικών συνδέσεων μπορεί να συμβάλει στη μείωση του «ψηφιακού χάσματος» (4) που διαχωρίζει τις περιφέρειες ή περιοχές μιας χώρας στις οποίες προσφέρονται οικονομικά προσιτές και ανταγωνιστικές ευρυζωνικές υπηρεσίες από τις περιοχές που στερούνται αυτής της δυνατότητας.

(3)

Παράλληλα, πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι κρατικές ενισχύσεις δεν αποκλείουν πρωτοβουλίες της αγοράς στον τομέα των ευρυζωνικών συνδέσεων. Αν οι κρατικές ενισχύσεις για ευρυζωνικές συνδέσεις χρησιμοποιούνταν σε τομείς στους οποίους οι φορείς της αγοράς θα επέλεγαν φυσιολογικά να επενδύσουν ή έχουν ήδη επενδύσει, αυτό θα επηρέαζε ενδεχομένως τις επενδύσεις που έχουν ήδη πραγματοποιήσει οι φορείς εκμετάλλευσης ευρυζωνικών συνδέσεων υπό όρους αγοράς και πιθανόν να υπονόμευε σημαντικά τα κίνητρα των φορέων της αγοράς να επενδύσουν στις ευρυζωνικές συνδέσεις. Σε παρόμοιες περιπτώσεις, η χορήγηση κρατικών ενισχύσεων για ευρυζωνικές συνδέσεις θα μπορούσε να καταστεί αντιπαραγωγική σε σχέση με τον επιδιωκόμενο στόχο. Πρωταρχικός στόχος του ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων στον τομέα των ευρυζωνικών συνδέσεων είναι να διασφαλιστεί ότι τα μέτρα κρατικών ενισχύσεων θα οδηγήσουν σε υψηλότερο επίπεδο ευρυζωνικής κάλυψης και διείσδυσης, ή στην επίτευξή τους με ταχύτερους ρυθμούς, από ό,τι θα συνέβαινε χωρίς την ενίσχυση, και επίσης να διασφαλιστεί ότι οι θετικές επιπτώσεις των ενισχύσεων αντισταθμίζουν τις αρνητικές όσον αφορά τη νόθευση του ανταγωνισμού.

(4)

Πρέπει να επισημανθεί ότι το κανονιστικό πλαίσιο για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες θίγει και θέματα που άπτονται της ευρυζωνικής πρόσβασης (5). Επομένως, οι αγορές χονδρικής παροχής ευρυζωνικών επικοινωνιών υπόκεινται σε εκ των προτέρων ρυθμίσεις σε όλα τα κράτη ΕΖΕΣ (6). Σχετικά με αυτό το θέμα, έχουν ήδη αναληφθεί ορισμένες πρωτοβουλίες με σκοπό την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων που θέτουν από κανονιστική άποψη τα δίκτυα πρόσβασης νέας γενιάς (στο εξής ΠΝΓ) (7), ιδίως όσον αφορά τα θέματα πρόσβασης (8).

(5)

Το παρόν κεφάλαιο παρουσιάζει την πολιτική της Αρχής κατά την εφαρμογή των κανόνων της συμφωνίας για τον ΕΟΧ για τις κρατικές ενισχύσεις σε κρατικά μέτρα που στηρίζουν τη χρήση παραδοσιακών ευρυζωνικών δικτύων, με βάση την υφιστάμενη πρακτική λήψης αποφάσεων της Επιτροπής (τμήμα 2). Πραγματεύεται επίσης σειρά θεμάτων σχετικών με την αξιολόγηση μέτρων που έχουν σκοπό να ενθαρρύνουν και να στηρίξουν την ταχεία ανάπτυξη των δικτύων πρόσβασης νέας γενιάς (τμήμα 3).

(6)

Η Αρχή θα εφαρμόσει τις κατευθυντήριες γραμμές που παρουσιάζονται στο παρόν κεφάλαιο κατά την αξιολόγηση των κρατικών ενισχύσεων για τις ευρυζωνικές υπηρεσίες, αυξάνοντας έτσι την ασφάλεια δικαίου και τη διαφάνεια της πρακτικής της στον τομέα της λήψης αποφάσεων.

(7)

Σύμφωνα με την πρακτική της κατά τη λήψη αποφάσεων, η Επιτροπή υιοθετεί ευνοϊκή στάση για τα κρατικά μέτρα που αφορούν την εγκατάσταση ευρυζωνικών συνδέσεων σε αγροτικές και υποεξυπηρετούμενες περιοχές, ενώ είναι σχετικά επιφυλακτική όσον αφορά τα μέτρα ενίσχυσης σε περιοχές που διαθέτουν ήδη ευρυζωνική υποδομή και όπου υπάρχει ανταγωνισμός. Όταν η κρατική παρέμβαση για τη στήριξη της εγκατάστασης ευρυζωνικών συνδέσεων ικανοποιεί τους όρους των κρατικών ενισχύσεων κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής ΣΛΕΕ), που αντιστοιχεί στο άρθρο 61 παράγραφος 1 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ, το συμβιβάσιμο του μέτρου αξιολογείται μέχρι σήμερα βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ που αντιστοιχεί στο άρθρο 61 παράγραφος 3 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ. Η πολιτική κρατικών ενισχύσεων της Επιτροπής έναντι των κρατικών μέτρων στήριξης της ανάπτυξης ευρυζωνικών δικτύων συνοψίζεται στα μέρη 2.2 και 2.3 κατωτέρω.

(8)

Σύμφωνα με το άρθρο 61 παράγραφος 1 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ, «ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οιαδήποτε μορφή από τα κράτη μέλη της ΕΚ, τα κράτη ΕΖΕΣ ή με κρατικούς πόρους και νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό διά της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με τη λειτουργία της παρούσας συμφωνίας, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ των συμβαλλομένων μερών συναλλαγές». Από αυτό συνάγεται ότι για να χαρακτηρισθεί ένα μέτρο ενίσχυση πρέπει να πληρούνται όλα τα ακόλουθα κριτήρια:

(9)

Η κρατική στήριξη σε ευρυζωνικά σχέδια συνεπάγεται συχνά την παρουσία κρατικής ενίσχυσης κατά την έννοια του άρθρου 61 παράγραφος 1 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ (9).

(10)

Πρώτον, τα μέτρα περιλαμβάνουν συνήθως κρατικούς πόρους (για παράδειγμα, όταν το κράτος στηρίζει ευρυζωνικά σχέδια μέσω επιδοτήσεων, φορολογικών εκπτώσεων ή προτιμησιακών όρων χρηματοδότησης άλλου είδους) (10).

(11)

Δεύτερον, όσον αφορά τη χορήγηση ενίσχυσης για οικονομική δραστηριότητα, τα κρατικά μέτρα στήριξης επενδυτικών σχεδίων ανάπτυξης ευρυζωνικών δικτύων αφορούν συνήθως την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας (όπως δημιουργία, λειτουργία και δυνατότητα πρόσβασης σε ευρυζωνική υποδομή, που περιλαμβάνει ευκολίες οπισθόζευξης και εγκαταστάσεις εδάφους, για παράδειγμα σταθερή, επίγεια ασύρματη, δορυφορική ή συνδυασμό τεχνολογιών). Ωστόσο, σε έκτακτες περιπτώσεις όπου το δίκτυο που έχει χρηματοδοτηθεί με αυτό τον τρόπο δεν χρησιμοποιείται για εμπορικούς σκοπούς (π.χ. το δίκτυο παρέχει ευρυζωνική πρόσβαση μόνο σε μη εμπορικούς δικτυακούς τόπους, υπηρεσίες και πληροφορίες) (11), η εν λόγω κρατική παρέμβαση δεν συνεπάγεται χορήγηση οικονομικού ευεργετήματος σε επιχειρήσεις και, συνεπώς, δεν συνιστά κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 61 παράγραφος 1 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ.

(12)

Τρίτον, όσον αφορά τη χορήγηση πλεονεκτήματος, η ενίσχυση χορηγείται συνήθως απευθείας στους επενδυτές του δικτύου (12), οι οποίοι στις περισσότερες περιπτώσεις επιλέγονται μέσω ανοικτού διαγωνισμού (13). Ενώ η προκήρυξη διαγωνισμού διασφαλίζει ότι κάθε ενίσχυση περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο ποσό για το συγκεκριμένο σχέδιο, η χρηματοδοτική στήριξη μπορεί να επιτρέψει στον υπερθεματιστή να ασκήσει εμπορική δραστηριότητα με όρους που δεν θα του παρέχονταν σε διαφορετική περίπτωση στην αγορά. Στους έμμεσους δικαιούχους περιλαμβάνονται ενδεχομένως τρίτοι φορείς που αποκτούν πρόσβαση στην υποδομή που δημιουργήθηκε με αυτό τον τρόπο για να παρέχουν χονδρικές υπηρεσίες, καθώς και επαγγελματικοί χρήστες που αποκτούν ευρυζωνική συνδετικότητα με ευνοϊκότερους όρους και προϋποθέσεις που δεν ισχύουν χωρίς κρατική παρέμβαση (14).

(13)

Τέταρτον, όσον αφορά το κριτήριο επιλεκτικότητας, τα κρατικά μέτρα στήριξης της χρήσης ευρυζωνικών δικτύων έχουν επιλεκτικό χαρακτήρα, δεδομένου ότι στοχεύουν σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται μόνο σε ορισμένες περιοχές ή σε ορισμένα τμήματα της συνολικής αγοράς ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Εξάλλου, σχετικά με τη στρέβλωση του ανταγωνισμού, η κρατική παρέμβαση τείνει να μεταβάλλει τους υφιστάμενους όρους αγοράς, εφόσον ορισμένες επιχειρήσεις θα επιλέξουν πλέον να εγγραφούν στις υπηρεσίες που παρέχουν οι επιλεγμένοι προμηθευτές και όχι στις υφιστάμενες, πιθανόν ακριβότερες, εναλλακτικές επιλογές που έχουν ως βάση την αγορά (15). Συνεπώς, το γεγονός ότι μια ευρυζωνική υπηρεσία διατίθεται, είτε σε κανονική τιμή, είτε σε τιμή χαμηλότερη από εκείνη που θα ίσχυε σε αντίθετη περίπτωση, έχει ως συνέπεια τη νόθευση του ανταγωνισμού. Επίσης, η κρατική στήριξη προς τις ευρυζωνικές συνδέσεις ενδέχεται να μειώσει την κερδοφορία και να αποκλείσει το ενδεχόμενο επενδύσεων από φορείς της αγοράς, οι οποίοι σε διαφορετική περίπτωση θα ήταν πρόθυμοι να επενδύσουν στον στοχευμένο τομέα ή σε τμήματά του.

(14)

Τέλος, εφόσον μπορεί να επηρεάσει τους παρόχους υπηρεσιών σε άλλα κράτη μέλη, η κρατική παρέμβαση έχει επίσης επίπτωση και στο εμπόριο, δεδομένου ότι οι αγορές υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών (συμπεριλαμβανομένων των αγορών των χονδρικών και λιανικών ευρυζωνικών υπηρεσιών), είναι ανοικτές στον ανταγωνισμό μεταξύ επιχειρήσεων και παρόχων υπηρεσιών (16).

(15)

Στις περιπτώσεις που το κράτος στηρίζει την ανάπτυξη ευρυζωνικών συνδέσεων μέσω συμμετοχής στο κεφάλαιο ή μέσω εισφοράς κεφαλαίου στην εταιρεία που πρόκειται να εκτελέσει το σχέδιο, είναι απαραίτητο να εκτιμηθεί κατά πόσο η επένδυση συνεπάγεται κρατική ενίσχυση. Από την αρχή της ίσης μεταχείρισης συνάγεται ότι δεν μπορεί να θεωρηθεί ως κρατική ενίσχυση κεφάλαιο το οποίο έχει θέσει, άμεσα ή έμμεσα, το κράτος στη διάθεση μιας επιχείρησης σε περιστάσεις αντίστοιχες με τις συνήθεις συνθήκες της αγοράς.

(16)

Όταν η συμμετοχή στο κεφάλαιο ή οι εισφορές κεφαλαίου από δημόσιο επενδυτή δεν εμφανίζουν επαρκείς προοπτικές έστω και μακροπρόθεσμης κερδοφορίας, η παρέμβαση αυτή πρέπει να θεωρείται ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 61 παράγραφος 1 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ, και το συμβιβάσιμό της με την κοινή αγορά πρέπει να αξιολογείται αποκλειστικά βάσει των κριτηρίων που θεσπίζει η εν λόγω διάταξη (17).

(17)

Στην απόφασή της στην υπόθεση Amsterdam (18), η Επιτροπή εξέτασε την εφαρμογή της αρχής του ιδιώτη επενδυτή σε οικονομία αγοράς στον τομέα των ευρυζωνικών υπηρεσιών. Όπως επισημαίνει η εν λόγω απόφαση, η συμμόρφωση μιας δημόσιας επένδυσης με τους όρους της αγοράς πρέπει να αποδεικνύεται διεξοδικά και συνολικά, είτε με τη σημαντική συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών είτε με την ύπαρξη υγιούς επιχειρηματικού σχεδίου που παρουσιάζει ικανοποιητική απόδοση της επένδυσης. Εάν στο σχέδιο συμμετέχουν ιδιώτες επενδυτές, είναι απαράβατος όρος το ότι θα πρέπει να αναλάβουν τον εμπορικό κίνδυνο που συνδέεται με την επένδυση με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις όπως και ο δημόσιος επενδυτής.

(18)

Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα κράτη ΕΖΕΣ μπορεί να κρίνουν ότι η παροχή ευρυζωνικού δικτύου πρέπει να θεωρείται υπηρεσία γενικού οικονομικού συμφέροντος (ΥΓΟΣ) κατά την έννοια του άρθρου 59 παράγραφος 2 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ (19).

(19)

Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, και υπό τον όρο ότι πληρούνται τέσσερις βασικές προϋποθέσεις (που συνήθως αναφέρονται ως τα «κριτήρια Altmark»), η κρατική χρηματοδότηση για την παροχή ΥΓΟΣ ενδέχεται να μην εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 61 παράγραφος 1 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ (20). Οι τέσσερις προϋποθέσεις είναι: α) η δικαιούχος επιχείρηση πρέπει να είναι πράγματι επιφορτισμένη με την εκπλήρωση υποχρεώσεως παροχής ΥΓΟΣ, ενώ η υποχρέωση αυτή πρέπει να είναι σαφώς καθορισμένη· β) οι βασικές παράμετροι βάσει των οποίων θα υπολογιστεί η αντιστάθμιση πρέπει να έχουν προσδιοριστεί προηγουμένως αντικειμενικά και με διαφάνεια· γ) η αντιστάθμιση δεν μπορεί να υπερβαίνει το μέτρο του αναγκαίου για την κάλυψη του συνόλου ή μέρους των δαπανών που πραγματοποιούνται για την παροχή της ΥΓΟΣ, λαμβανομένων υπόψη των σχετικών εσόδων και ενός εύλογου κέρδους για την εκπλήρωση αυτών των υποχρεώσεων· και δ) όταν η επιλογή του δικαιούχου δεν γίνεται με τη διαδικασία δημόσιου διαγωνισμού, το επίπεδο της παρεχόμενης αντιστάθμισης πρέπει να καθορίζεται βάσει ανάλυσης των δαπανών στις οποίες θα προέβαινε μια μέση επιχείρηση με χρηστή διαχείριση για την εκπλήρωση αυτών των υποχρεώσεων. λαμβανομένων υπόψη των σχετικών εσόδων και ενός εύλογου κέρδους.

(20)

Σε δύο αποφάσεις (21) σχετικές με μέτρα που έλαβαν περιφερειακές αρχές για την ανάθεση (επιδοτούμενης) παραχώρησης δημόσιας υπηρεσίας (22) σε ιδιωτικούς φορείς για την εγκατάσταση βασικών ευρυζωνικών δικτύων σε περιοχές με ελλείψεις, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα κοινοποιηθέντα καθεστώτα ενισχύσεων ήταν σύμφωνα με τα τέσσερα κριτήρια της απόφασης Altmark, και κατά συνέπεια δεν ενέπιπταν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ (23). Ειδικότερα, σε δύο περιπτώσεις, ο υπερθεματιστής επελέγη με βάση το χαμηλότερο ποσό ζητούμενης ενίσχυσης και το ποσό της χορηγηθείσας αντιστάθμισης ορίστηκε βάσει προκαθορισμένων και διαφανών κριτηρίων. Ακόμη, η Επιτροπή δεν διαπίστωσε την ύπαρξη αποδεικτικών στοιχείων ή κινδύνου υπεραντιστάθμισης.

(21)

Αντιθέτως, η Επιτροπή αποφάνθηκε ότι η έννοια μιας ΥΓΟΣ και η συνακόλουθη υπαγωγή στη νομολογία Altmark δεν θα μπορούσε να γίνει δεκτή, όταν ο πάροχος δεν διαθέτει ούτε σαφή εντολή ούτε έχει αναλάβει καμία υποχρέωση να παρέχει ευρυζωνική πρόσβαση και να συνδέει όλους τους πολίτες και τις επιχειρήσεις σε υποεξυπηρετούμενες περιοχές, αλλά ασχολείται κυρίως με τη σύνδεση επιχειρήσεων (24).

(22)

Εξάλλου, σύμφωνα με τη νομολογία, παρά το γεγονός ότι τα κράτη ΕΖΕΣ διαθέτουν ευρεία διακριτική ευχέρεια να καθορίζουν τι θεωρούν υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος, η Αρχή μπορεί να αμφισβητήσει τον ορισμό αυτών των υπηρεσιών ή των καθηκόντων από ένα κράτος ΕΖΕΣ σε περίπτωση προδήλου σφάλματος (25). Δηλαδή, αν και ο καθορισμός της φύσης και του πεδίου εφαρμογής της αποστολής μιας ΥΓΟΣ εμπίπτει στην αρμοδιότητα και τη διακριτική ευχέρεια των κρατών ΕΖΕΣ, η αρμοδιότητα αυτή ούτε είναι απεριόριστη ούτε μπορεί να ασκείται αυθαίρετα (26). Ειδικότερα, για να θεωρηθεί μια δραστηριότητα ως ΥΓΟΣ, πρέπει να εμφανίζει ειδικά χαρακτηριστικά σε σύγκριση με τις συνήθεις οικονομικές δραστηριότητες (27). Σχετικά με το θέμα αυτό, η Αρχή θα θεωρεί ότι η δημιουργία μιας παράλληλης ανταγωνιστικής και δημόσια χρηματοδοτούμενης ευρυζωνικής υποδομής δεν πρέπει να θεωρείται ΥΓΟΣ κατά την έννοια του άρθρου 59 παράγραφος 2 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ (28) σε περιοχές στις οποίες ιδιώτες επενδυτές έχουν ήδη πραγματοποιήσει επενδύσεις σε υποδομή ευρυζωνικού δικτύου (ή είναι σε διαδικασία επέκτασης της υποδομής του δικτύου τους). Όταν, όμως, μπορεί να αποδειχθεί ότι οι ιδιώτες επενδυτές ίσως δεν είναι σε θέση να παράσχουν στο εγγύς μέλλον (29) επαρκή ευρυζωνική κάλυψη σε όλους τους πολίτες ή χρήστες, αφήνοντας έτσι σημαντικό τμήμα του πληθυσμού χωρίς σύνδεση, η αντιστάθμιση για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας μπορεί να χορηγηθεί σε επιχείρηση στην οποία έχει ανατεθεί η λειτουργία μιας ΥΓΟΣ, υπό τον όρο ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις που ορίζονται στις παραγράφους 23 έως 27. Θα πρέπει σε πρώτη φάση να τονιστεί ότι οι εκτιμήσεις που εκτίθενται σε αυτές τις παραγράφους βασίζονται στις ιδιομορφίες του τομέα των ευρυζωνικών υπηρεσιών και αντικατοπτρίζουν τη μέχρι σήμερα εμπειρία της Επιτροπής σε αυτό τον τομέα. Συνεπώς, αν και οι προϋποθέσεις που ορίζονται στις εν λόγω παραγράφους δεν είναι πλήρεις, είναι ωστόσο ενδεικτικές της προσέγγισης που ακολουθεί η Αρχή όταν αξιολογεί αν οι συγκεκριμένες δραστηριότητες μπορούν να χαρακτηριστούν ως ΥΓΟΣ και αν η χορηγούμενη κρατική χρηματοδότηση είναι συμβατή με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων της συμφωνίας για τον ΕΟΧ.

(23)

Όσον αφορά τον ορισμό του πεδίου εφαρμογής της αποστολής μιας ΥΓΟΣ για να εξασφαλιστεί η εκτενής εγκατάσταση υποδομής ευρυζωνικού δικτύου, ζητείται από τα κράτη μέλη να περιγράψουν τους λόγους για τους οποίους θεωρούν ότι η συγκεκριμένη υπηρεσία, λόγω της ειδικής της φύσης, θα πρέπει να θεωρείται ΥΓΟΣ και να διαχωρίζεται από άλλες οικονομικές δραστηριότητες (30). Θα πρέπει εξάλλου να εξασφαλίσουν ότι η αποστολή της ΥΓΟΣ πληροί ορισμένα ελάχιστα κριτήρια κοινά σε κάθε αποστολή ΥΓΟΣ και να αποδείξουν ότι αυτά τα κριτήρια όντως πληρούνται στη συγκεκριμένη περίπτωση.

(24)

Στα κριτήρια αυτά περιλαμβάνονται τουλάχιστον, α) η ύπαρξη πράξης της δημόσιας αρχής με την οποία ανατίθεται στους εν λόγω φορείς η αποστολή ΥΓΟΣ, και β) ο καθολικός και υποχρεωτικός χαρακτήρας της αποστολής. Έτσι, αξιολογώντας κατά πόσον ο ορισμός μιας ΥΓΟΣ για την ανάπτυξη ευρυζωνικών συνδέσεων δεν εγείρει έρεισμα προδήλου σφάλματος, τα κράτη της ΕΖΕΣ πρέπει να εξασφαλίζουν ότι η ευρυζωνική υποδομή που θα δημιουργηθεί πρέπει να παρέχει καθολική δυνατότητα σύνδεσης σε όλους τους χρήστες μιας δεδομένης περιοχής, και για οικιακή χρήση όσο και για τις επιχειρήσεις. Επιπλέον, ο υποχρεωτικός χαρακτήρας της αποστολής ΥΓΟΣ συνεπάγεται ότι ο πάροχος του υπό δημιουργία δικτύου δεν θα έχει τη διακριτική ευχέρεια να αρνείται την πρόσβαση στην υποδομή ενεργώντας μεροληπτικά (επειδή λόγου χάρη δεν είναι ενδεχομένως οικονομικά συμφέρουσα η παροχή υπηρεσιών πρόσβασης σε μια συγκεκριμένη περιοχή).

(25)

Δεδομένου του επιπέδου του ανταγωνισμού που έχει επιτευχθεί από την ελευθέρωση του τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών στην Κοινότητα, και ειδικότερα του ανταγωνισμού που υφίσταται σήμερα στη λιανική αγορά ευρυζωνικών συνδέσεων, θα πρέπει να υπάρχει στη διάθεση όλων των ενδιαφερόμενων φορέων ένα κρατικά χρηματοδοτούμενο δίκτυο στο πλαίσιο της ΥΓΟΣ. Συνεπώς, η αναγνώριση της αποστολής μιας ΥΓΟΣ για την ανάπτυξη ευρυζωνικών συνδέσεων θα πρέπει να στηρίζεται στην παροχή υποδομής παθητικής, ουδέτερης (31) και ανοικτής πρόσβασης. Αυτό το δίκτυο θα παρέχει στους αιτούντες πρόσβαση κάθε δυνατή μορφή πρόσβασης σε δίκτυο και θα καθιστά δυνατό τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό σε επίπεδο λιανικής, διασφαλίζοντας την παροχή ανταγωνιστικών και οικονομικά προσιτών υπηρεσιών στους τελικούς χρήστες (32). Ως εκ τούτου, η αποστολή παροχής ΥΓΟΣ πρέπει να καλύπτει μόνο την ανάπτυξη ευρυζωνικού δικτύου που θα εξασφαλίζει καθολική δυνατότητα σύνδεσης και την παροχή των σχετικών υπηρεσιών πρόσβασης χονδρικής, χωρίς να περιλαμβάνει λιανικές υπηρεσίες επικοινωνιών (33). Σε περίπτωση που ο πάροχος της αποστολής ΥΓΟΣ είναι ταυτόχρονα κάθετα ολοκληρωμένος φορέας ευρυζωνικών συνδέσεων, θα πρέπει να τεθούν επαρκείς διασφαλίσεις, ώστε να αποφευχθούν συγκρούσεις συμφερόντων, αδικαιολόγητες διακρίσεις και κάθε άλλο άδηλο έμμεσο πλεονέκτημα (34).

(26)

Δεδομένης της πλήρους ελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρονικών επικοινωνιών, εξυπακούεται ότι μια ΥΓΟΣ για την ανάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων δεν μπορεί να βασιστεί στη χορήγηση αποκλειστικού ή ειδικού δικαιώματος στον πάροχο της ΥΓΟΣ κατά την έννοια του άρθρου 59 παράγραφος 1 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ.

(27)

Συμμορφούμενος προς την αποστολή καθολικής κάλυψης, ένας πάροχος ΥΓΟΣ ενδέχεται να χρειαστεί να χρησιμοποιήσει δίκτυο υποδομής όχι μόνο σε μη συμφέρουσες οικονομικά περιοχές αλλά και σε οικονομικά συμφέρουσες, δηλαδή σε περιοχές στις οποίες άλλοι φορείς μπορεί να έχουν ήδη χρησιμοποιήσει δική τους υποδομή δικτύου ή να σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν στο εγγύς μέλλον. Εντούτοις, στην περίπτωση αυτή κάθε χορηγούμενη αντιστάθμιση θα πρέπει να καλύπτει μόνο το κόστος της επέκτασης της υποδομής σε περιοχές που δεν είναι οικονομικά συμφέρουσες (35). Όταν μια ΥΓΟΣ για την ανάπτυξη ευρυζωνικού δικτύου δεν στηρίζεται στη χρήση υποδομής κρατικής ιδιοκτησίας, θα πρέπει να θεσπίζονται επαρκείς μηχανισμοί επανεξέτασης και επανάκτησης μέσω της διατήρησης της κυριότητας του δικτύου που χρηματοδοτήθηκε με δημόσια κονδύλια μετά τη λήξη της παραχώρησης της παροχής της ΥΓΟΣ, έτσι ώστε να αποφεύγεται αδικαιολόγητο πλεονέκτημα για τον πάροχο της ΥΓΟΣ. Τέλος, η αντιστάθμιση της ΥΓΟΣ θα πρέπει καταρχήν να χορηγείται με ανοικτή, διαφανή, αμερόληπτη διαδικασία διαγωνισμού, η οποία θα απαιτεί από όλους τους υποψήφιους φορείς να ορίζουν με διαφανή τρόπο τις συμφέρουσες και μη συμφέρουσες από οικονομική άποψη περιοχές, να υπολογίζουν τα αναμενόμενα έσοδα και να ζητούν το αντίστοιχο ποσό αντιστάθμισης που θεωρούν απολύτως αναγκαίο, αποφεύγοντας κάθε κίνδυνο υπεραντιστάθμισης. Ένας διαγωνισμός που οργανώνεται με αυτούς τους όρους θα πρέπει να εγγυάται την εκπλήρωση του τέταρτου κριτηρίου της απόφασης Altmark (βλέπε παράγραφο 19).

(28)

Εάν δεν πληρούνται τα τέσσερα κριτήρια της απόφασης Altmark και εφόσον πληρούνται τα γενικά κριτήρια εφαρμογής του άρθρου 61 παράγραφος 1 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ, η αντιστάθμιση δημόσιας υπηρεσίας για την ανάπτυξη ευρυζωνικής υποδομής θα συνιστά κρατική ενίσχυση και θα υπάγεται στα άρθρα 49, 59, 61 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ και στο άρθρο 1 του μέρους I του πρωτοκόλλου 3 της συμφωνίας μεταξύ των κρατών ΕΖΕΣ περί της δημιουργίας Εποπτεύουσας Αρχής και Δικαστηρίου (στο εξής πρωτόκολλο 3 της συμφωνίας περί Εποπτείας και Δικαστηρίου). Στην περίπτωση αυτή, μπορεί να θεωρηθεί ότι η χορήγηση κρατικής ενίσχυσης υπό μορφή αντιστάθμισης για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας σε ορισμένες επιχειρήσεις επιφορτισμένες με τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος (βλέπε αιτιολογικές σκέψεις 23-27 ανωτέρω) είναι συμβατή με την κοινή αγορά και εξαιρείται από την απαίτηση κοινοποίησης που ορίζεται στο άρθρο 1 παράγραφος 3 του μέρους I του πρωτοκόλλου 3 της συμφωνίας περί Εποπτείας και Δικαστηρίου, εφόσον πληρούνται οι απαιτήσεις που ορίζονται στην Πράξη που αναφέρεται στο σημείο 1 η) του παραρτήματος XV της συμφωνίας για τον ΕΟΧ (απόφαση 2005/842/ΕΚ της Επιτροπής, της 28ης Νοεμβρίου 2005, σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 86 παράγραφος 2 της Συνθήκης ΕΚ στις κρατικές ενισχύσεις υπό μορφή αντιστάθμισης για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας που χορηγούνται σε ορισμένες επιχειρήσεις επιφορτισμένες με τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος) (36), όπως προσαρμόστηκαν με το πρωτόκολλο 1 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ (37).

(29)

Όταν η Επιτροπή διαπιστώσει ότι ένα κοινοποιηθέν μέτρο στον τομέα των ευρυζωνικών συνδέσεων συνιστά ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, η αξιολόγηση του συμβιβάσιμου του μέτρου βασίζεται απευθείας στο άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της ΣΛΕΕ (38).

(30)

Οι περιοχές που καλύπτονται από σχέδιο χορήγησης κρατικής ενίσχυσης για ευρυζωνικά δίκτυα μπορεί να είναι επίσης ενισχυόμενες περιοχές κατά την έννοια του άρθρου 61 παράγραφος 3 στοιχεία α) και γ) και του κεφαλαίου σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα για την περίοδο 2007–2013 των κατευθυντήριων γραμμών της Αρχής για τις κρατικές ενισχύσεις (στο εξής κεφάλαιο για τις κρατικές ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα) (39). Στην προκειμένη περίπτωση, η ενίσχυση για ευρυζωνικά δίκτυα μπορεί επίσης να χαρακτηριστεί ενίσχυση για αρχική επένδυση κατά την έννοια του κεφαλαίου για τις κρατικές ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα. Ωστόσο, σε πολλές από τις περιπτώσεις που εξετάστηκαν μέχρι σήμερα από την Επιτροπή υπήρχαν και άλλες περιοχές που αποτελούσαν στόχο των κοινοποιηθέντων μέτρων και δεν ήταν «ενισχυόμενες», και κατά συνέπεια η αξιολόγηση της Επιτροπής δεν μπορούσε να βασιστεί στις κατευθυντήριες γραμμές για τις ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα (40).

(31)

Όταν ένα μέτρο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του κεφαλαίου για τις κρατικές ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα και εφόσον προβλέπεται η χορήγηση ατομικών ενισχύσεων ad hoc σε μεμονωμένη επιχείρηση ή ενισχύσεων που περιορίζονται σε ένα μόνο τομέα δραστηριότητας, το κράτος ΕΖΕΣ οφείλει να αποδείξει ότι πληρούνται οι όροι του κεφαλαίου για τις κρατικές ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα. Στους όρους αυτούς περιλαμβάνεται ειδικότερα ο όρος ότι το εν λόγω σχέδιο συμβάλλει σε μια συνεκτική περιφερειακή αναπτυξιακή στρατηγική και ότι, όσον αφορά τον χαρακτήρα και το μέγεθός του, δεν θα προκαλέσει αθέμιτες νοθεύσεις του ανταγωνισμού.

(32)

Όταν εξετάζει αν ένα μέτρο ενίσχυσης συμβιβάζεται με τη λειτουργία της συμφωνίας για τον ΕΟΧ, η Αρχή σταθμίζει τον θετικό αντίκτυπο του μέτρου για την επίτευξη ενός στόχου κοινού συμφέροντος έναντι των ενδεχόμενων αρνητικών παρενεργειών, όπως νοθεύσεων του εμπορίου και του ανταγωνισμού.

(33)

Κατά την εφαρμογή αυτού του κριτηρίου εξισορρόπησης, η Επιτροπή θα αξιολογεί τα ακόλουθα ερωτήματα:

(34)

Τα επιμέρους στάδια του κριτηρίου εξισορρόπησης στον τομέα των ευρυζωνικών συνδέσεων εκτίθενται αναλυτικότερα στα τμήματα 2.3.2 και 2.3.3.

(35)

Όπως αναφέρθηκε στην εισαγωγή, η ευρεία και οικονομικά προσιτή πρόσβαση στις ευρυζωνικές συνδέσεις έχει μεγάλη σημασία λόγω της ικανότητάς της να επιταχύνει τη συμβολή των τεχνολογιών αυτών στην ανάπτυξη και την καινοτομία σε όλους τους τομείς της οικονομίας, καθώς και στην κοινωνική και εδαφική συνοχή.

(36)

Η οικονομική διάσταση της παροχής ευρυζωνικής σύνδεσης είναι τέτοια που η αγορά δεν θα τη θεωρεί πάντοτε αποδοτική για την πραγματοποίηση επενδύσεων. Λόγω των οικονομικών παραμέτρων της πυκνότητας, η ανάπτυξη και εγκατάσταση ευρυζωνικών δικτύων είναι γενικά πιο αποδοτική εκεί όπου η δυνητική ζήτηση είναι υψηλότερη και συγκεντρωμένη, δηλαδή σε πυκνοκατοικημένες περιοχές. Εξαιτίας των υψηλών πάγιων εξόδων, το κόστος ανά μονάδα διογκώνεται σημαντικά με τη μείωση της πληθυσμιακής πυκνότητας. Κατά συνέπεια, τα ευρυζωνικά δίκτυα έχουν την τάση να καλύπτουν επικερδώς μέρος μόνο του πληθυσμού. Ομοίως, σε ορισμένες περιοχές, η δημιουργία δικτύου είναι ενδεχομένως αποδοτική μόνο για ένα πάροχο, και όχι για δύο ή περισσότερους.

(37)

Σε περίπτωση που η αγορά δεν παρέχει επαρκή ευρυζωνική κάλυψη ή οι συνθήκες πρόσβασης δεν είναι ικανοποιητικές, οι κρατικές ενισχύσεις μπορούν να διαδραματίσουν χρήσιμο ρόλο. Συγκεκριμένα, οι κρατικές ενισχύσεις στον τομέα των ευρυζωνικών συνδέσεων μπορεί να διορθώσουν μια αδυναμία της αγοράς, δηλαδή καταστάσεις κατά τις οποίες μεμονωμένοι επενδυτές δεν επενδύουν, έστω και αν αυτό θα ήταν αποδοτικό από ευρύτερη οικονομική σκοπιά, δηλαδή λόγω των θετικών δευτερογενών αποτελεσμάτων. Εναλλακτικά, οι κρατικές ενισχύσεις για τις ευρυζωνικές συνδέσεις μπορούν επίσης να εκληφθούν ως μέσο επίτευξης στόχων ισότητας, δηλαδή ως μέσο για να βελτιωθεί η πρόσβαση σε ένα ουσιώδες μέσο επικοινωνίας και συμμετοχής στην κοινωνία, καθώς επίσης και ελευθερίας της έκφρασης προς όλους τους φορείς της κοινωνίας, βελτιώνοντας έτσι την κοινωνική και εδαφική συνοχή.

(38)

Είναι σκόπιμο να γίνει εξαρχής μια θεμελιώδης διάκριση ανάμεσα στους τύπους των περιοχών στόχου, ανάλογα με το επίπεδο της ήδη διαθέσιμης ευρυζωνικής κάλυψης. Κατά πάγια πρακτική της, η Επιτροπή κάνει διάκριση ανάμεσα στις περιοχές στις οποίες δεν υφίσταται ευρυζωνική υποδομή ή είναι απίθανο να αναπτυχθεί στο άμεσο μέλλον (λευκές περιοχές), στις περιοχές στις οποίες δραστηριοποιείται ένας μόνο φορέας ευρυζωνικού δικτύου (γκρίζες περιοχές) και στις περιοχές στις οποίες δραστηριοποιούνται τουλάχιστον δύο ή περισσότεροι πάροχοι ευρυζωνικών δικτύων (μαύρες περιοχές) (42).

(39)

Η Αρχή θεωρεί ότι η στήριξη της ανάπτυξης ευρυζωνικών δικτύων σε αγροτικές και υποεξυπηρετούμενες λευκές περιοχές προωθεί την εδαφική κοινωνική και οικονομική συνοχή και αντιμετωπίζει αδυναμίες της αγοράς. Τα ευρυζωνικά δίκτυα έχουν την τάση να καλύπτουν αποδοτικά μέρος μόνο του πληθυσμού, με αποτέλεσμα να είναι αναγκαία η κρατική στήριξη για να επιτευχθεί η πλήρης κάλυψη.

(40)

Η Αρχή αποδέχεται το γεγονός ότι, με τη χορήγηση χρηματοδοτικής στήριξης για την παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών σε περιοχές στις οποίες δεν υπάρχει σήμερα ευρυζωνική σύνδεση ούτε υπάρχουν σχετικά σχέδια από ιδιώτες επενδυτές να επεκτείνουν αυτή την υποδομή στο εγγύς μέλλον, τα κράτη ΕΖΕΣ επιδιώκουν στόχους πραγματικής συνοχής και οικονομικής ανάπτυξης και, κατά συνέπεια, η παρέμβασή τους είναι πιθανό να εξυπηρετεί το κοινό συμφέρον (43). Ο όρος «εγγύς μέλλον» πρέπει να νοείται ως περίοδος τριών ετών. Από αυτή την άποψη, επενδύσεις που σχεδιάζονται από ιδιώτες επενδυτές θα πρέπει να εγγυώνται ότι εντός της τριετίας θα έχει πραγματοποιηθεί τουλάχιστον σημαντική πρόοδος ως προς την κάλυψη, ενώ η ολοκλήρωση της σχεδιαζόμενης επένδυσης θα προβλέπεται εντός εύλογου χρονικού πλαισίου (ανάλογα με τις ιδιομορφίες κάθε έργου και κάθε περιοχής). Οι δημόσιες αρχές μπορεί να απαιτήσουν την υποβολή επιχειρησιακού σχεδίου μαζί με λεπτομερές χρονοδιάγραμμα του σχεδίου ανάπτυξης, καθώς και αποδείξεις επαρκούς χρηματοδότησης ή στοιχείων άλλου τύπου που θα αποδεικνύουν την αξιοπιστία και τον εύλογο χαρακτήρα της σχεδιαζόμενης επένδυσης από τους ιδιωτικούς φορείς του δικτύου.

(41)

Όταν σε μια δεδομένη γεωγραφική ζώνη δραστηριοποιούνται τουλάχιστον δύο πάροχοι ευρυζωνικών δικτύων και οι ευρυζωνικές υπηρεσίες παρέχονται με ανταγωνιστικούς όρους (ανταγωνισμός στον τομέα του εξοπλισμού), δεν υπάρχει αδυναμία της αγοράς. Ως εκ τούτου, υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες να επιφέρει η κρατική παρέμβαση περισσότερα οφέλη. Αντιθέτως, η κρατική στήριξη για τη χρηματοδότηση της κατασκευής ενός πρόσθετου ευρυζωνικού δικτύου θα οδηγήσει, καταρχήν, σε απαράδεκτη νόθευση του ανταγωνισμού και σε παραγκωνισμό ιδιωτών επενδυτών. Εφόσον λοιπόν δεν αποδεικνύεται σαφώς αδυναμία της αγοράς, η Αρχή θα αξιολογεί αρνητικά τα μέτρα χρηματοδότησης της ανάπτυξης πρόσθετης ευρυζωνικής υποδομής σε «μαύρες ζώνες» (44).

(42)

Η ύπαρξη ενός φορέα εκμετάλλευσης δικτύου σε μια συγκεκριμένη περιοχή δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη ότι δεν υφίσταται αδυναμία αγοράς ή πρόβλημα συνοχής. Η μονοπωλιακή παροχή ενδέχεται να επηρεάζει την ποιότητα των υπηρεσιών ή την τιμή της παροχής των υπηρεσιών στους πολίτες. Εξάλλου, σε περιοχές στις οποίες δραστηριοποιείται μόνο ένας φορέας εκμετάλλευσης δικτύου, οι επιδοτήσεις για την κατασκευή εναλλακτικού δικτύου μπορούν, εξ ορισμού, να νοθεύσουν τη δυναμική της αγοράς. Συνεπώς η κρατική στήριξη της εγκατάστασης ευρυζωνικών δικτύων σε «γκρίζες» περιοχές απαιτεί διεξοδικότερη ανάλυση και προσεκτική αξιολόγηση της συμβατότητας.

(43)

Μολονότι είναι πιθανό στη ζώνη που αποτελεί στόχο της κρατικής παρέμβασης να δραστηριοποιείται ένας φορέας εκμετάλλευσης δικτύου, ορισμένες κατηγορίες χρηστών μπορεί να μην εξυπηρετούνται ακόμη ικανοποιητικά, από την άποψη ότι είτε δεν είναι διαθέσιμες μερικές ευρυζωνικές υπηρεσίες που ζητούν οι χρήστες είτε, επειδή δεν ρυθμίζονται οι τιμές χονδρικής πρόσβασης, οι λιανικές τιμές δεν είναι οικονομικά προσιτές σε σύγκριση με την παροχή των ίδιων υπηρεσιών σε άλλες πιο ανταγωνιστικές περιοχές ή περιφέρειες της χώρας (45). Επιπροσθέτως, αν οι προοπτικές της δημιουργίας εναλλακτικής υποδομής από τρίτους είναι περιορισμένες, η χρηματοδότηση μιας εναλλακτικής υποδομής θα μπορούσε να θεωρηθεί ενδεδειγμένο μέτρο. Αυτό θα μπορούσε να διορθώσει την απουσία ανταγωνισμού στον τομέα των υποδομών και, κατά συνέπεια, να μειώσει τα προβλήματα που ανακύπτουν από την εκ των πραγμάτων μονοπωλιακή θέση του εγκατεστημένου φορέα (46). Ωστόσο, η χορήγηση ενισχύσεων υπό τις συνθήκες αυτές υπόκειται σε ορισμένους όρους τους οποίους θα πρέπει να πληροί το συγκεκριμένο κράτος ΕΖΕΣ.

(44)

Συνεπώς, η Αρχή μπορεί, υπό ορισμένους όρους, να κρίνει ότι συμβιβάζονται με την κοινή αγορά μέτρα κρατικής ενίσχυσης που αφορούν περιοχές στις οποίες η παροχή ευρυζωνικής υποδομής εξακολουθεί να είναι εκ των πραγμάτων μονοπωλιακή, με την προϋπόθεση ότι: i) δεν παρέχονται οικονομικά προσιτές ή επαρκείς υπηρεσίες που να ικανοποιούν τις ανάγκες των πολιτών ή των επαγγελματικών χρηστών και ii) δεν υπάρχουν διαθέσιμα μέτρα που να νοθεύουν λιγότερο τον ανταγωνισμό (όπως η εκ των προτέρων κανονιστική ρύθμιση) για να επιτευχθούν οι ίδιοι στόχοι. Για να διαπιστώσει τα προαναφερθέντα, η Αρχή αξιολογεί ειδικότερα αν:

(45)

Όταν η ευρυζωνική κάλυψη κρίνεται ανεπαρκής, η κρατική παρέμβαση ενδέχεται να είναι αναγκαία. Το πρώτο ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι αν η κρατική ενίσχυση αποτελεί ενδεδειγμένο μέσο πολιτικής για την αντιμετώπιση του προβλήματος ή αν υπάρχουν άλλα, πιο πρόσφορα μέσα.

(46)

Από την άποψη αυτή, η Επιτροπή σε προηγούμενες αποφάσεις της επεσήμανε ότι, παρά το γεγονός ότι η εκ των προτέρων ρύθμιση έχει διευκολύνει σε πολλές περιπτώσεις την εγκατάσταση ευρυζωνικών δικτύων σε αστικές και πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές, δεν μπορεί να αποτελεί επαρκές μέτρο που θα επιτρέπει την παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών, ιδίως σε υποεξυπηρετούμενες περιοχές όπου η εγγενής αποδοτικότητα της επένδυσης είναι χαμηλή (47).

(47)

Παρομοίως, μέτρα που αφορούν τη ζήτηση υπέρ των ευρυζωνικών συνδέσεων (όπως εγγυήσεις για τους τελικούς χρήστες), μολονότι μπορεί να συμβάλουν θετικά στη διείσδυση των ευρυζωνικών συνδέσεων και θα πρέπει να προωθούνται ως εναλλακτικά ή συμπληρωματικά προς άλλα δημόσια μέσα, δεν μπορούν πάντοτε να επιλύσουν την έλλειψη παροχής ευρυζωνικών υπηρεσιών (48). Ως εκ τούτου, στις περιπτώσεις αυτές δεν υπάρχει ενδεχομένως άλλη λύση από τη χορήγηση κρατικής χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση της έλλειψης ευρυζωνικής συνδετικότητας.

(48)

Όσον αφορά τον χαρακτήρα κινήτρου του μέτρου, πρέπει να εξεταστεί αν η συγκεκριμένη επένδυση για τη δημιουργία ευρυζωνικών δικτύων δεν θα είχε αναληφθεί στο ίδιο χρονοδιάγραμμα χωρίς κρατική ενίσχυση.

(49)

Κατά την αξιολόγηση του αναλογικού χαρακτήρα των κοινοποιηθέντων μέτρων σε «λευκές» ή «γκρίζες» περιοχές, εάν δεν ικανοποιείται οποιοσδήποτε από τους ακόλουθους όρους α) έως η), απαιτείται εμπεριστατωμένη αξιολόγηση (49) η οποία πιθανότατα θα κατέληγε σε αρνητικό συμπέρασμα όσον αφορά το συμβιβάσιμο της ενίσχυσης με τη συμφωνία ΕΟΧ:

(50)

Σήμερα ορισμένα κράτη ΕΖΕΣ στρέφουν την προσοχή τους στην ενίσχυση ευρυζωνικών δικτύων που μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες σε πολύ υψηλές ταχύτητες, καθώς και στη στήριξη πληθώρας προηγμένων ψηφιακών υπηρεσιών. Τα δίκτυα αυτά βασίζονται κυρίως σε οπτικές ίνες ή είναι προηγμένα αναβαθμισμένα καλωδιακά δίκτυα που προορίζονται να αντικαταστήσουν πλήρως ή σε μεγάλο βαθμό τα υφιστάμενα ευρυζωνικά δίκτυα χαλκού ή τα τρέχοντα καλωδιακά δίκτυα.

(51)

Τα δίκτυα ΠΝΓ είναι ενσύρματα δίκτυα που αποτελούνται στο σύνολό τους ή εν μέρει από οπτικά στοιχεία και είναι ικανά να παρέχουν ευρυζωνικές υπηρεσίες πρόσβασης με βελτιωμένα χαρακτηριστικά (όπως υψηλότερη απόδοση) σε σύγκριση με τις υπηρεσίες που παρέχουν τα υφιστάμενα δίκτυα χαλκού (58).

(52)

Γενικά, τα δίκτυα ΠΝΓ θα διαθέτουν στο μέλλον την ταχύτητα και την ικανότητα να παρέχουν περιεχόμενο υψηλής ευκρίνειας, να στηρίζουν κατ’ αίτηση εφαρμογές που απαιτούν μεγάλο εύρος ζώνης, και επίσης να παρέχουν στις επιχειρήσεις προσιτές οικονομικά συμμετρικές ευρυζωνικές συνδέσεις οι οποίες σήμερα διατίθενται μόνο στις μεγάλες επιχειρήσεις. Γενικά, τα δίκτυα ΠΝΓ θα συμβάλουν στη βελτίωση όλων των πτυχών της ευρυζωνικής τεχνολογίας και των ευρυζωνικών υπηρεσιών.

(53)

Η Επιτροπή έχει ήδη ασχοληθεί με ορισμένες κοινοποιήσεις κρατικών ενισχύσεων που περιλάμβαναν ενίσχυση για την ανάπτυξη δικτύων με βάση τις οπτικές ίνες. Οι περιπτώσεις αυτές αφορούσαν είτε την κατασκευή ενός περιφερειακού «κεντρικού» δικτύου ΠΝΓ (59) είτε την παροχή συνδετικότητας μέσω οπτικών ινών μόνο για περιορισμένο αριθμό επαγγελματιών χρηστών (60).

(54)

Όπως και στην περίπτωση της ανάπτυξης των βασικών ευρυζωνικών δικτύων της αποκαλούμενης «πρώτης γενιάς», οι κρατικές, δημοτικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να αποδώσουν τη στήριξή τους για ταχεία ανάπτυξη δικτύων με οπτικές ίνες στην αδυναμία της αγοράς ή σε στόχο συνοχής. Αν για την ανάπτυξη βασικής ευρυζωνικής υποδομής τα παραδείγματα κρατικής παρέμβασης αφορούσαν κυρίως αγροτικές κοινότητες/περιοχές (αραιοκατοικημένες περιοχές, υψηλό κεφαλαιουχικό κόστος) ή περιοχές με χαμηλή οικονομική ανάπτυξη (περιορισμένη ικανότητα πληρωμής υπηρεσιών), στην προκειμένη περίπτωση η οικονομική διάσταση του μοντέλου των δικτύων ΠΝΓ θεωρείται ότι αποθαρρύνει τη χρήση δικτύων ΠΝΓ, όχι μόνο σε αραιοκατοικημένες περιοχές αλλά και σε ορισμένες αστικές ζώνες. Ειδικότερα, το κύριο θέμα που επηρεάζει την ταχεία και ευρεία χρήση των δικτύων ΠΝΓ, είναι, όπως φαίνεται, το κόστος και σε μικρότερο βαθμό η πληθυσμιακή πυκνότητα (61).

(55)

Με αυτό τον τρόπο, μπορεί να εξασφαλιστεί η άμεση παρέμβαση των δημόσιων αρχών, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι περιοχές τις οποίες οι φορείς εκμετάλλευσης δικτύου θεωρούν μη αποδοτικές θα εξακολουθήσουν να επωφελούνται από τα σημαντικά θετικά αποτελέσματα που μπορεί να επιφέρουν τα δίκτυα ΠΝΓ στην οικονομία και ότι δεν θα υποστούν ένα νέο ψηφιακό «χάσμα ΠΝΓ». Συνεπώς, τα κράτη ΕΖΕΣ μπορούν να αποφασίσουν να ενισχύσουν την ανάπτυξη δικτύων ΠΝΓ σε περιοχές όπου οι επενδύσεις των υφιστάμενων φορέων εκμετάλλευσης ευρυζωνικών δικτύων σε παρόμοια δίκτυα θα απαιτούσαν πολλά χρόνια, διότι είναι λιγότερο ελκυστικές από οικονομική άποψη σε σχέση με ορισμένες μεγάλες αστικές ζώνες. Για να αποκτήσουν συνδετικότητα δικτύου ΠΝΓ ή να εξασφαλίσουν τη σύνδεση νωρίτερα από το αναμενόμενο, τα κράτη ΕΖΕΣ μπορεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, να αποφασίσουν να πραγματοποιήσουν επενδύσεις ή να χορηγήσουν χρηματοδοτική ενίσχυση σε ιδιωτικούς φορείς εκμετάλλευσης, ώστε να διασφαλίσουν την ταχύτερη δυνατή προώθηση της εγκατάστασης, καθώς και άλλων οικονομικών παραμέτρων.

(56)

Κάθε κρατική παρέμβαση που επιδιώκει τη στήριξη της παροχής ή της επιτάχυνσης της ανάπτυξης δικτύου ΠΝΓ πρέπει να συμβιβάζεται με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.

(57)

Τα κράτη ΕΖΕΣ μπορούν να επιλέξουν διάφορους βαθμούς παρέμβασης στην αγορά για να ενισχύσουν ή να επιταχύνουν την ανάπτυξη δικτύων ΠΝΓ. Στο πλαίσιο αυτό, οι εκτιμήσεις που εκτίθενται στα τμήματα 2.2.1 και 2.2.2 ανωτέρω (εφαρμογή της αρχής του ιδιώτη επενδυτή σε οικονομία αγοράς, αντιστάθμιση δημόσιας υπηρεσίας και κριτήρια Altmark) ισχύουν, τηρουμένων των αναλογιών, και για τις κρατικές παρεμβάσεις στον τομέα της ανάπτυξης δικτύων ΠΝΓ. Ανάλογα με το χαρακτήρα και τις επιπτώσεις της επιλεγείσας παρέμβασης, μπορεί να εξασφαλίζεται διαφορετική αναλυτική προσέγγιση βάσει των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις.

(58)

Σε περιοχές στις οποίες ιδιώτες επενδυτές αναμένεται να αναπτύξουν στο μέλλον δίκτυα ΠΝΓ, τα κράτη ΕΖΕΣ μπορεί να αποφασίσουν να υιοθετήσουν σειρά μέτρων για να επιταχύνουν τον επενδυτικό κύκλο και να ενθαρρύνουν έτσι τους επενδυτές να προωθήσουν τα επενδυτικά τους σχέδια. Τα μέτρα αυτά δεν πρέπει κατ’ ανάγκη να περιλαμβάνουν κρατικές ενισχύσεις κατά την έννοια του άρθρου 61 παράγραφος 1 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ. Δεδομένου ότι μεγάλο μέρος τους κόστους εγκατάστασης δικτύων με βάση τις οπτικές ίνες συνίσταται σε έργα υποδομής (όπως η εκσκαφή, η τοποθέτηση καλωδίων, εσωτερικές καλωδιώσεις κτηρίων κ.λπ.), τα κράτη ΕΖΕΣ μπορεί να αποφασίσουν, σύμφωνα, παραδείγματος χάρη, με το κανονιστικό πλαίσιο του ΕΟΧ για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, να διευκολύνουν τη διαδικασία απόκτησης δικαιωμάτων, να απαιτήσουν από τους φορείς εκμετάλλευσης δικτύου να συντονίσουν τα έργα υποδομής και/ή να μοιραστούν μέρος της υποδομής τους (62). Παρομοίως, τα κράτη μέλη μπορεί να ορίσουν ότι σε κάθε νέα κατασκευή (περιλαμβανομένων των νέων δικτύων ύδρευσης, ενέργειας, μεταφορών ή αποχέτευσης) και/ή κτήριο θα πρέπει να υπάρχουν συνδέσεις με βάση τις ίνες.

(59)

Επίσης, οι δημόσιες αρχές μπορεί να αποφασίσουν την εκτέλεση έργων πολιτικού μηχανικού (όπως εκσκαφή σε δημόσια ιδιοκτησία, κατασκευή αγωγών κ.λπ.) ώστε να διευκολυνθεί και να επιταχυνθεί η εγκατάσταση των ιδίων στοιχείων δικτύου από τους σχετικούς φορείς. Οι εργασίες αυτές δεν πρέπει, ωστόσο, να αφορούν μόνον ένα συγκεκριμένο βιομηχανικό κλάδο ή τομέα, αλλά θα πρέπει καταρχήν να είναι ανοικτές σε όλους τους δυνητικούς χρήστες και όχι μόνο στους φορείς εκμετάλλευσης ηλεκτρονικών επικοινωνιών (δηλαδή και στις υπηρεσίες ηλεκτρισμού, αερίου, υδροδότησης κ.λπ.). Εφόσον οι κρατικές παρεμβάσεις αποσκοπούν στη δημιουργία των απαραίτητων προϋποθέσεων για την ανάπτυξη από τους φορείς κοινής ωφέλειας της δικής τους υποδομής χωρίς την άσκηση διακρίσεων υπέρ ενός συγκεκριμένου τομέα ή επιχείρησης (μειώνοντας κυρίως το κεφαλαιουχικό κόστος τους), δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 61 παράγραφος 1 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ.

(60)

Ανάλογα μέτρα μπορεί επίσης να υιοθετήσουν οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές για να παρέχουν ίση και χωρίς διακρίσεις πρόσβαση στους πυλώνες ή από κοινού χρήση των αγωγών που ανήκουν στις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας ή σε υφιστάμενους φορείς εκμετάλλευσης δικτύου.

(61)

Από την πρακτική της Επιτροπής σε θέματα λήψης αποφάσεων στον τομέα των βασικών ευρυζωνικών συνδέσεων συνάγεται ότι, κατά κανόνα, οι κρατικές ενισχύσεις για την κατασκευή ευρυζωνικών δικτύων χορηγούνται από τοπικές ή περιφερειακές αρχές με στόχο είτε να διορθωθεί η έλλειψη ευρυζωνικής συνδετικότητας της περιφέρειας είτε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της περιφέρειας μέσω της περαιτέρω βελτίωσης της υφιστάμενης ευρυζωνικής κάλυψης και συνδετικότητας δικτύου. Για να επιτευχθούν αυτοί οι δύο στόχοι, μέχρι σήμερα οι δημόσιες αρχές είτε ανέθεταν μέσω διαγωνισμού σε τρίτο την κατασκευή και τη διαχείριση ευρυζωνικών υποδομών κρατικής ιδιοκτησίας ή χρηματοδοτούσαν την κατασκευή ιδιωτικών ευρυζωνικών δικτύων (63).

(62)

Αν οι δημόσιες παρεμβάσεις συνιστούν κρατική ενίσχυση σύμφωνα με το άρθρο 61 παράγραφος 1 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ, πρέπει να κοινοποιούνται στην Επιτροπή, η οποία θα αξιολογεί το συμβιβάσιμο με την κοινή αγορά, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές που εκτίθενται στα τμήματα 3.3 και 3.4 (64).

(63)

Όπως αναφέρθηκε στην παράγραφο 38, η Επιτροπή αξιολογεί το συμβιβάσιμο των κρατικών ενισχύσεων για την ανάπτυξη παραδοσιακών ευρυζωνικών συνδέσεων κάνοντας διάκριση ανάμεσα σε «λευκές», «γκρίζες» και «μαύρες» περιοχές. Εκτιμά ότι η διάκριση αυτή παραμένει σημαντική για την αξιολόγηση του συμβιβάσιμου των κρατικών ενισχύσεων στα δίκτυα ΠΝΓ με το άρθρο 61 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συμφωνίας για τον ΕΟΧ, αλλά ότι απαιτείται ακριβέστερος ορισμός που να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες των δικτύων ΠΝΓ.

(64)

Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα δίκτυα ΠΝΓ αναμένεται να εκτοπίσουν τα υφιστάμενα βασικά ευρυζωνικά δίκτυα. Στο μέτρο που τα δίκτυα ΠΝΓ συνεπάγονται διαφορετική αρχιτεκτονική δικτύου, παρέχοντας ευρυζωνικές υπηρεσίες σημαντικά καλύτερης ποιότητας από τις σημερινές, ενώ επίσης συνεπάγονται την παροχή υπηρεσιών που δεν θα μπορούσαν να υποστηριχθούν από τα τρέχοντα ευρυζωνικά δίκτυα, είναι πιθανό να ανακύψουν στο μέλλον σημαντικές διαφορές μεταξύ των περιοχών που θα καλύπτονται και εκείνων που δεν θα καλύπτονται από τα δίκτυα ΠΝΓ (65).

(65)

Επί του παρόντος, ορισμένα προηγμένα βασικά ευρυζωνικά δίκτυα (όπως το ADSL 2+) (66) μπορούν, μέχρις ενός σημείου, να στηρίξουν και ορισμένα από τα είδη ευρυζωνικών υπηρεσιών οι οποίες στο εγγύς μέλλον ενδέχεται να παρέχονται από δίκτυα ΠΝΓ (όπως ένα βασικό τριπλό πακέτο υπηρεσιών). Ωστόσο, και με την επιφύλαξη της επιβολής εκ των προτέρων ρύθμισης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι μπορεί να εμφανισθούν νέα προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν θα είναι δυνατό να υποκατασταθούν ούτε από πλευράς ζήτησης ούτε από πλευράς προσφοράς και θα απαιτούν ευρυζωνικές ταχύτητες που θα υπερβαίνουν τα υψηλότερα φυσικά όρια της βασικής ευρυζωνικής υποδομής.

(66)

Συνεπώς, για την αξιολόγηση των κρατικών ενισχύσεων στα δίκτυα ΠΝΓ, θα πρέπει να θεωρείται περιοχή «λευκής πρόσβασης νέας γενιάς» (67) η περιοχή στην οποία δεν υπάρχουν σήμερα ανάλογα δίκτυα ούτε υπάρχει στο εγγύς μέλλον πιθανότητα να δημιουργηθούν δίκτυα και να τεθούν σε πλήρη λειτουργία από ιδιώτες επενδυτές. Στην περίπτωση αυτή, ο όρος «στο εγγύς μέλλον» πρέπει να αντιστοιχεί σε περίοδο τριών ετών (68). Οι δημόσιες αρχές πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να παρεμβαίνουν, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, για την αντιμετώπιση θεμάτων κοινωνικής συνοχής, περιφερειακής ανάπτυξης ή αδυναμίας της αγοράς, όταν μπορεί να καταδειχθεί ότι οι ιδιώτες επενδυτές δεν έχουν την πρόθεση να εγκαταστήσουν δίκτυα ΠΝΓ κατά τα προσεχή 3 έτη. Οι επενδύσεις που σχεδιάζονται από ιδιώτες επενδυτές θα πρέπει να εγγυώνται ότι εντός της τριετίας θα έχει πραγματοποιηθεί τουλάχιστον σημαντική πρόοδος ως προς την κάλυψη, ενώ η ολοκλήρωση της σχεδιαζόμενης επένδυσης θα προβλέπεται σε εύλογο χρονικό πλαίσιο (ανάλογα με τις ιδιομορφίες κάθε περιοχής και κάθε έργου). Δεν κρίνεται σωστός ο καθορισμός μεγαλύτερου χρονικού ορίου, διότι μπορεί να υπάρξει ο κίνδυνος να ζημιωθούν τα συμφέροντα των υποεξυπηρετούμενων περιοχών σε σχέση με άλλα τμήματα της χώρας που εξυπηρετούνται ικανοποιητικά από αυτά τα προηγμένα ευρυζωνικά δίκτυα. Οι δημόσιες αρχές μπορεί να απαιτήσουν την επιβολή επιχειρησιακού σχεδίου μαζί με λεπτομερές χρονοδιάγραμμα του σχεδίου ανάπτυξης και αποδείξεις επαρκούς χρηματοδότησης ή άλλου τύπου στοιχεία που θα αποδεικνύουν την αξιοπιστία και τον εύλογο χαρακτήρα της σχεδιαζόμενης επένδυσης από τους ιδιωτικούς φορείς του δικτύου.

(67)

Υπό αυτό το πρίσμα, μια περιοχή θα πρέπει να θεωρείται «γκρίζα περιοχή ΠΝΓ» όταν υπάρχει ήδη ή θα αναπτυχθεί κατά τα προσεχή πέντε έτη ένα μόνο δίκτυο ΠΝΓ και κανένας φορέας εκμετάλλευσης δεν σχεδιάζει την ανάπτυξη δικτύου ΠΝΓ κατά τα προσεχή τρία έτη (69). Όταν εκτιμάται αν και άλλοι επενδυτές σε υπηρεσίες δικτύου θα μπορούσαν να αναπτύξουν πρόσθετα δίκτυα ΠΝΓ σε μια δεδομένη περιοχή, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη αν εφαρμόζονται κανονιστικά ή νομοθετικά μέτρα που έχουν ενδεχομένως μειώσει τους φραγμούς εγκατάστασης ανάλογων δικτύων (πρόσβαση σε αγωγούς, κοινή χρήση υποδομής κ.λπ.).

(68)

Αν σε μια συγκεκριμένη περιοχή υπάρχουν ή πρόκειται να αναπτυχθούν κατά τα προσεχή τρία έτη περισσότερα του ενός δίκτυα ΠΝΓ, η περιοχή θα πρέπει καταρχήν να θεωρείται «μαύρη περιοχή πρόσβασης νέας γενιάς» (70).

(69)

Όπως προαναφέρθηκε στις παραγράφους 64 και 65, μολονότι τα δίκτυα ΠΝΓ είναι από ποιοτική άποψη πολύ πιο προηγμένα από τα υφιστάμενα παραδοσιακά ευρυζωνικά δίκτυα χαλκού, κατά την αξιολόγηση του συμβιβάσιμου μιας κρατικής ενίσχυσης για την ανάπτυξη ενός δικτύου ΠΝΓ με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, η Αρχή θα εξετάζει και τις επιπτώσεις κάθε ενίσχυσης στα υφιστάμενα ευρυζωνικά δίκτυα λόγω του βαθμού υποκατάστασης που φαίνεται να υπάρχει σήμερα όσον αφορά τις παρεχόμενες ευρυζωνικές υπηρεσίες από τα ευρυζωνικά δίκτυα και τα δίκτυα ΠΝΓ. Εξάλλου, κατά την αξιολόγηση του συμβιβάσιμου των κρατικών ενισχύσεων σε δίκτυα ΠΝΓ, η Αρχή θα εφαρμόζει επίσης το κριτήριο εξισορρόπησης (βλέπε παράγραφο 33). Ειδικότερα, κατά την αξιολόγηση του αναλογικού χαρακτήρα ενός κοινοποιηθέντος μέτρου, η Αρχή θα εξετάζει αν πληρούνται οι όροι της παραγράφου 49 (λεπτομερής χαρτογράφηση και ανάλυση κάλυψης, διαδικασία ανοικτού διαγωνισμού, πλέον συμφέρουσα προσφορά, τεχνολογική ουδετερότητα, χρήση υφιστάμενης υποδομής, εντεταλμένη χονδρική ανοικτή πρόσβαση, κριτήρια αξιολόγησης και μηχανισμός ανάκτησης). Ωστόσο, τα ακόλουθα σημεία έχουν ιδιαίτερη σημασία στο πλαίσιο της αξιολόγησης των δικτύων πρόσβασης νέας γενιάς.

(70)

Όπως ισχύει με τις βασικές ευρυζωνικές υπηρεσίες, βάσει ορισμένων όρων που θα πρέπει να πληρούν τα κράτη ΕΖΕΣ (βλέπε παραγράφους 49 και 69), η Αρχή θα θεωρεί ότι συμβιβάζονται με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις της συμφωνίας για τον ΕΟΧ μέτρα που στηρίζουν την ανάπτυξη δικτύων ΠΝΓ σε περιοχές στις οποίες δεν υπάρχει σήμερα ευρυζωνική υποδομή ή σε περιοχές στις οποίες η ανάπτυξη δικτύων ΠΝΓ κρίνεται μη αποδοτική από τους υφιστάμενους φορείς εκμετάλλευσης ευρυζωνικών δικτύων.

(71)

Σε λευκές περιοχές πρόσβασης νέας γενιάς όπου υπάρχει ήδη ένα βασικό ευρυζωνικό δίκτυο (παραδοσιακά γκρίζα περιοχή), για να λάβει ενίσχυση για την κατασκευή δικτύων ΠΝΓ, το ενδιαφερόμενο κράτος ΕΖΕΣ πρέπει να αποδείξει: i) ότι οι ευρυζωνικές υπηρεσίες που παρέχουν τα εν λόγω δίκτυα δεν είναι επαρκείς για την ικανοποίηση των αναγκών των πολιτών και των επαγγελματιών χρηστών στη συγκεκριμένη περιοχή (συνεκτιμώντας και μια πιθανή μελλοντική αναβάθμισή τους), και ότι ii) δεν υπάρχουν λιγότερο νοθευτικά μέσα (περιλαμβανομένης της εκ των προτέρων ρύθμισης) για την επίτευξη των δεδηλωμένων στόχων.

(72)

Σε περιοχές στις οποίες ένας ιδιώτης επενδυτής έχει ήδη εγκαταστήσει δίκτυο ΠΝΓ ή θα μπορούσε να το εγκαταστήσει κατά τα προσεχή τρία έτη (βλέπε επίσης παράγραφο 66) και δεν υπάρχουν σχέδια από οποιονδήποτε ιδιώτη επενδυτή για την εγκατάσταση δεύτερου δικτύου ΠΝΓ κατά τα προσεχή τρία έτη, η Αρχή θα πρέπει να διενεργήσει διεξοδικότερη ανάλυση για να διαπιστώσει αν η κρατική παρέμβαση μπορεί να θεωρηθεί συμβιβάσιμη με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις. Στην πραγματικότητα, η κρατική παρέμβαση στις περιοχές αυτές εμπεριέχει τον κίνδυνο αποκλεισμού των υφιστάμενων επενδυτών και νόθευσης του ανταγωνισμού.

(73)

Για να μπορέσει η Αρχή να διαπιστώσει το συμβιβάσιμο μιας ενίσχυσης, τα κράτη ΕΖΕΣ πρέπει να μπορούν να αποδείξουν, πρώτον, ότι το υφιστάμενο ή το σχεδιαζόμενο δίκτυο πρόσβασης νέας γενιάς δεν είναι ή δεν θα είναι επαρκές για την ικανοποίηση των αναγκών των πολιτών και των επαγγελματιών χρηστών στις εξεταζόμενες περιοχές, και, δεύτερον, ότι δεν υπάρχουν λιγότερο νοθευτικά μέσα (περιλαμβανομένης της εκ των προτέρων ρύθμισης) για την επίτευξη των δεδηλωμένων στόχων. Στο πλαίσιο της διεξοδικής της αξιολόγησης, η Αρχή θα αξιολογεί ειδικότερα κατά πόσο:

(74)

Σε περιοχές στις οποίες υπάρχουν ήδη περισσότερα από ένα δίκτυα ΠΝΓ ή στις οποίες ιδιώτες επενδυτές βρίσκονται ενδεχομένως στη διαδικασία ανάπτυξης ανταγωνιστικού δικτύου ΠΝΓ, η Αρχή θα θεωρεί ότι η κρατική στήριξη για ένα πρόσθετο ανταγωνιστικό δίκτυο ΠΝΓ χρηματοδοτούμενο από το κράτος ενδέχεται να νοθεύσει σημαντικά τον ανταγωνισμό και δεν συμβιβάζεται με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.

(75)

Η Αρχή εκτιμά ότι οι παραδοσιακές μαύρες περιοχές, δηλαδή οι περιοχές στις οποίες οι τρέχουσες ευρυζωνικές περιοχές παρέχονται από ανταγωνιστικές ευρυζωνικές υποδομές (xDSL και καλωδιακά δίκτυα), είναι περιοχές στις οποίες θα πρέπει να παρέχονται στους υφιστάμενους φορείς εκμετάλλευσης δικτύου τα κίνητρα για αναβάθμιση των σημερινών παραδοσιακών ευρυζωνικών δικτύων σε υψηλής ταχύτητας δίκτυα ΠΝΓ στα οποία θα μπορούσαν να μεταφερθούν οι υφιστάμενοι πελάτες τους. Στις περιοχές αυτές δεν θα πρέπει καταρχήν να απαιτείται περαιτέρω κρατική παρέμβαση.

(76)

Παρ’ όλα αυτά, ένα κράτος ΕΖΕΣ μπορεί να αντικρούσει το επιχείρημα αυτό εάν αποδείξει ότι οι υπάρχοντες φορείς εκμετάλλευσης βασικών ευρυζωνικών συνδέσεων δεν σχεδιάζουν επενδύσεις σε δίκτυα ΠΝΓ κατά τα προσεχή τρία έτη, αποδεικνύοντας για παράδειγμα ότι οι επενδύσεις που πραγματοποίησαν κατά τα τελευταία έτη οι υφιστάμενοι επενδυτές δικτύου για την αναβάθμιση των ευρυζωνικών υποδομών τους δεν ήταν επαρκείς για να παράσχουν υψηλότερες ταχύτητες που να ικανοποιούν τις ανάγκες των χρηστών. Στην περίπτωση αυτή, η κρατική στήριξη για την ανάπτυξη δικτύων ΠΝΓ θα υπόκειται στη διεξοδική ανάλυση της παραγράφου 73 και στην εκπλήρωση σειράς όρων που αναπτύσσονται αναλυτικότερα στο τμήμα 3.4.5.

(77)

Όπως ισχύει και με την πολιτική που ακολουθείται για την ανάπτυξη βασικών ευρυζωνικών δικτύων, οι κρατικές ενισχύσεις υπέρ της ανάπτυξης δικτύων ΠΝΓ ενδέχεται να συνιστούν ενδεδειγμένο και αιτιολογημένο μέσο, εφόσον πληρούνται ορισμένες θεμελιώδεις προϋποθέσεις. Με εξαίρεση τις λευκές περιοχές πρόσβασης νέας γενιάς οι οποίες είναι επίσης λευκές περιοχές όσον αφορά τη βασική ευρυζωνική σύνδεση (όπου δεν απαιτούνται πρόσθετες προδιαγραφές), η Αρχή θεωρεί ότι, εκτός από τις διασφαλίσεις που αναφέρονται στο τμήμα 2.3.3 και ειδικότερα στην παράγραφο 49 (λεπτομερής χαρτογράφηση και ανάλυση/κάλυψη αγοράς, διαδικασία ανοικτού διαγωνισμού, πλέον συμφέρουσα προσφορά, τεχνολογική ουδετερότητα, χρήση υφιστάμενης υποδομής, εντολή χονδρικής ανοικτής πρόσβασης, κριτήρια αξιολόγησης και μηχανισμός ανάκτησης), πρέπει επίσης να πληρούνται οι ακόλουθοι όροι:

(78)

Το παρόν κεφάλαιο τίθεται σε εφαρμογή την πρώτη ημέρα μετά την έγκρισή του.

(79)

Η Αρχή θα επανεξετάζει το παρόν κεφάλαιο σύμφωνα με τις μελλοντικές αναθεωρήσεις από την Επιτροπή της αντίστοιχης Ανακοίνωσης της Επιτροπής – Κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις όσον αφορά την ταχεία ανάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων.