1

Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 3, σημείο 8, του κανονισμού (ΕΚ) 1371/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2007, σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επιβατών σιδηροδρομικών γραμμών (ΕΕ 2007, L 315, σ. 14), καθώς και του άρθρου 6, παράγραφοι 1 και 2, του προσαρτήματος Α, που περιλαμβάνεται στο παράρτημα Ι του εν λόγω κανονισμού.

2

Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ του Dunaj‑Finanse sp. z o.o. και του KG με αντικείμενο πρόσθετα ποσά που η πρώτη αξίωσε από τον τελευταίο επειδή είχε ταξιδέψει με αμαξοστοιχία χωρίς να διαθέτει τίτλο μεταφοράς.

3

Οι αιτιολογικές σκέψεις 1 έως 3 του κανονισμού 1371/2007 έχουν ως εξής:

4

Το άρθρο 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού προβλέπει τα εξής:

«Με τον παρόντα κανονισμό θεσπίζονται κανόνες σχετικά με:

5

Το άρθρο 3 του κανονισμού ορίζει τα εξής:

«Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, εφαρμόζονται οι εξής ορισμοί:

[…]

[…]

[…]

[…]».

6

Το κεφάλαιο II του κανονισμού 1371/2007, το οποίο φέρει τον τίτλο «Σύμβαση μεταφοράς, πληροφορίες και εισιτήρια», περιλαμβάνει τα άρθρα 4 έως 10 του εν λόγω κανονισμού. Το άρθρο 4 του κανονισμού, το οποίο φέρει τον τίτλο «Σύμβαση μεταφοράς», προβλέπει τα εξής:

«Με την επιφύλαξη των διατάξεων του παρόντος κεφαλαίου, η σύναψη και εκτέλεση σύμβασης μεταφοράς και η διάθεση πληροφοριών και εισιτηρίων διέπονται από τις διατάξεις του τίτλου ΙΙ και του τίτλου ΙΙΙ του παραρτήματος Ι.»

7

Το παράρτημα I του κανονισμού 1371/2007, το οποίο φέρει τον τίτλο «Απόσπασμα από τους ενιαίους κανόνες σχετικά με τη σύμβαση διεθνούς σιδηροδρομικής μεταφοράς επιβατών (CIV)», αποτελείται από τους τίτλους II έως VII του προσαρτήματος Α της σύμβασης για τις διεθνείς σιδηροδρομικές μεταφορές (COTIF), της 9ης Μαΐου 1980, όπως τροποποιήθηκε με το πρωτόκολλο του Βίλνιους, της 3ης Ιουνίου 1999 (στο εξής: COTIF). Στο εν λόγω παράρτημα Ι περιλαμβάνεται ο τίτλος II του ως άνω προσαρτήματος, ο οποίος επιγράφεται «Σύναψη και εκτέλεση συμβολαίου μεταφοράς», που περιλαμβάνει τα άρθρα 6 έως 11 του εν λόγω προσαρτήματος.

8

Το άρθρο 6 του προσαρτήματος Α της COTIF, το οποίο φέρει τον τίτλο «Σύμβαση μεταφοράς», προβλέπει τα εξής:

«1.   Με τη σύμβαση μεταφοράς, ο μεταφορέας δεσμεύεται να μεταφέρει τον επιβάτη καθώς και, κατά περίπτωση, αποσκευές και οχήματα στον τόπο προορισμού και να παραδώσει τις αποσκευές και τα οχήματα στον τόπο προορισμού.

2.   Η σύμβαση μεταφοράς πρέπει να αποδεικνύεται με έναν ή περισσότερους τίτλους μεταφοράς που παραδίδονται στον επιβάτη. Ωστόσο, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 9, η απουσία, η μη κανονικότητα ή η απώλεια του τίτλου μεταφοράς δεν επηρεάζει ούτε την ύπαρξη ούτε την εγκυρότητα της σύμβασης, την οποία εξακολουθούν να διέπουν οι παρόντες ενιαίοι κανόνες.

3.   Ο τίτλος μεταφοράς αποτελεί τεκμήριο, μέχρις αποδείξεως του αντιθέτου, της σύναψης και του περιεχομένου της σύμβασης μεταφοράς.»

9

Το άρθρο 9 του εν λόγω προσαρτήματος Α, το οποίο φέρει τον τίτλο «Δικαίωμα μεταφοράς. Αποκλεισμός από τη μεταφορά», ορίζει στην παράγραφο 1 τα ακόλουθα:

«Από την έναρξη του ταξιδίου, ο επιβάτης πρέπει να είναι εφοδιασμένος με έγκυρο τίτλο μεταφοράς και οφείλει να τον επιδεικνύει κατά τον έλεγχο των τίτλων μεταφοράς. Οι Γενικοί Όροι Μεταφοράς μπορούν να προβλέπουν:

10

Το άρθρο 117, του ustawa – Kodeks cywilny (νόμου περί αστικού κώδικα), της 23ης Απριλίου 1964 (Dz. U. του 1964, αριθ. 16, θέση 93), όπως ίσχυε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της υποθέσεως της κύριας δίκης, προβλέπει στις παραγράφους 2 και 21 τα εξής:

«§ 2.   Μετά τη συμπλήρωση της παραγραφής, ο οφειλέτης απαλλάσσεται από την υποχρέωση παροχής, εκτός αν παραιτηθεί από την ένσταση παραγραφής. […]

§ 21.   Μετά την εκπνοή της προθεσμίας παραγραφής, δεν μπορεί να ζητηθεί η ικανοποίηση αξίωσης κατά καταναλωτή.»

11

Το άρθρο 16, παράγραφος 1, του ustawa Prawo przewozowe (νόμου περί μεταφορών), της 15ης Νοεμβρίου 1984 (Dz. U. του 1984, αριθ. 53, θέση 272), όπως ίσχυε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της υποθέσεως της κύριας δίκης (στο εξής: νόμος περί μεταφορών), προβλέπει τα εξής:

«Η σύμβαση μεταφοράς συνάπτεται με την αγορά εισιτηρίου πριν από την έναρξη της διαδρομής ή με την τήρηση των λοιπών προϋποθέσεων πρόσβασης στο μεταφορικό μέσο που ορίζονται από τον μεταφορέα ή τον φορέα παροχής υπηρεσιών δημόσιων μαζικών μεταφορών, ή, εάν δεν έχουν οριστεί τέτοιες προϋποθέσεις, με την απλή κατάληψη θέσης στο μεταφορικό μέσο.»

12

Το άρθρο 33a, παράγραφος 3, του νόμου περί μεταφορών ορίζει τα εξής:

«Όταν ο μεταφορέας ή ο φορέας παροχής υπηρεσιών δημόσιων μαζικών μεταφορών ή εξουσιοδοτημένο από αυτόν πρόσωπο διαπιστώνει ότι ο επιβάτης δεν είναι εφοδιασμένος με έγκυρο τίτλο μεταφοράς, εισπράττει το κόμιστρο της διαδρομής καθώς και το πρόσθετο ποσό ή εκδίδει ειδοποίηση πληρωμής.»

13

Το άρθρο 77, παράγραφος 1 και παράγραφος 3, στοιχείο 4, του εν λόγω νόμου προβλέπει τα εξής:

«1.   Με την επιφύλαξη της παραγράφου 2 και του άρθρου 78, οι απαιτήσεις που στηρίζονται στον παρόντα νόμο ή στις εκτελεστικές αυτού διατάξεις παραγράφονται εντός ενός έτους.

[…]

3.   Η προθεσμία παραγραφής αρχίζει:

[…]

14

Στις 10 Σεπτεμβρίου 2016, ο KG μετακινήθηκε με τρένο της εταιρίας Koleje Mazowieckie – KM sp. z o.o., ενός σιδηροδρομικού μεταφορέα, χωρίς να είναι εφοδιασμένος με έγκυρο τίτλο μεταφοράς. Σύμφωνα με το τιμολόγιο του σιδηροδρομικού μεταφορέα, του ζητήθηκε να καταβάλει το ποσό των 191,82 πολωνικών ζλότι (PLN) (περίπου 40,50 ευρώ), το οποίο αντιστοιχούσε στην τιμή του εισιτηρίου, ποσού 6,82 PLN (περίπου 1,50 ευρώ), προσαυξημένο με πρόσθετο ποσό 185 PLN (περίπου 39 ευρώ).

15

Με σύμβαση εκχωρήσεως της 2ας Ιανουαρίου 2019, η Dunaj-Finanse απέκτησε την απαίτηση του μεταφορέα εις βάρος του KG.

16

Με αγωγή που άσκησε την 16η Ιουνίου 2021 ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie (περιφερειακού δικαστηρίου Βαρσοβίας – Śródmieście, Πολωνία), η Dunaj-Finanse ζήτησε να υποχρεωθεί ο KG να της καταβάλει το ως άνω ποσό πλέον τόκων υπερημερίας υπολογιζόμενων με το νόμιμο επιτόκιο έως την ημερομηνία πληρωμής, σύμφωνα με το άρθρο 33a, παράγραφος 3, του νόμου περί μεταφορών. Η εταιρία υποστήριξε ότι, σύμφωνα με το άρθρο 16, παράγραφος 1, του εν λόγω νόμου, δεν είχε συναφθεί σύμβαση μεταφοράς μεταξύ του σιδηροδρομικού μεταφορέα και του KG και, ως εκ τούτου, ο τελευταίος δεν μπορούσε να θεωρηθεί ως συμβαλλόμενο μέρος σε σύμβαση μεταφοράς και, συνακόλουθα, ως καταναλωτής. Προσέθεσε ότι η διάταξη του εθνικού δικαίου που προβλέπει ότι η παραγραφή της αξίωσης κατά του καταναλωτή λαμβάνεται υπόψη αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο δεν ήταν, επομένως, εφαρμοστέα στην υπόθεση της κύριας δίκης.

17

Το αιτούν δικαστήριο αναφέρει ότι από το άρθρο 77 του εν λόγω νόμου προκύπτει ότι η προβαλλόμενη με την αγωγή αξίωση ήταν παραγεγραμμένη κατά τον χρόνο άσκησης της αγωγής, στις 16 Ιουνίου 2021, αλλά ότι, σύμφωνα με το άρθρο 117, παράγραφος 21, του νόμου περί αστικού κώδικα, όπως ίσχυε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της υποθέσεως της κύριας δίκης, το δικαστήριο μπορεί να λάβει αυτεπαγγέλτως υπόψη την παραγραφή αυτή και, ως εκ τούτου, να απορρίψει την αγωγή μόνον αν ο KG μπορεί να χαρακτηριστεί ως καταναλωτής, όπερ προϋποθέτει ότι ο τελευταίος είχε συνάψει σύμβαση μεταφοράς με τον σιδηροδρομικό μεταφορέα. Εάν, αντιθέτως, κριθεί ότι δεν είχε συναφθεί σύμβαση μεταφοράς και ότι, ως εκ τούτου, ο KG δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως καταναλωτής, η παραγραφή της αξίωσης μπορεί να ληφθεί υπόψη μόνο αν ο KG προβάλει την ένσταση αυτή, πράγμα το οποίο δεν έπραξε, οπότε η αγωγή θα πρέπει να γίνει δεκτή.

18

Συναφώς, το αιτούν δικαστήριο διευκρινίζει ότι καίτοι οι γενικοί κανόνες του εθνικού δικαίου επιτρέπουν κατ’ αρχήν τη σύναψη σύμβασης μεταφοράς σιωπηρώς, εντούτοις, το άρθρο 16, παράγραφος 1, του νόμου περί μεταφορών, όπως αυτό ερμηνεύθηκε ιδίως από το Sąd Okręgowy w Kielcach (περιφερειακό δικαστήριο του Kielce, Πολωνία) με απόφαση της 1ης Σεπτεμβρίου 2019, δεν επιτρέπει να συναχθεί η σύναψη συμβάσεως μεταφοράς στην περίπτωση που ο επιβάτης κατέλαβε θέση σε αμαξοστοιχία χωρίς να έχει αγοράσει τίτλο μεταφοράς, ενώ οι γενικοί όροι για την επίμαχη μεταφορά προέβλεπαν ότι η αγορά εισιτηρίου και η επικύρωση ή η ενεργοποίησή του αποτελούν προϋπόθεση για την σύναψη συμβάσεως.

19

Ως εκ τούτου, το αιτούν δικαστήριο διερωτάται αν η εν λόγω εθνική ρύθμιση συνάδει προς τον κανονισμό 1371/2007 και ειδικότερα προς το άρθρο 3, σημείο 8, το οποίο ορίζει την έννοια της «συμβάσεως μεταφοράς», όπως αυτό ερμηνεύθηκε από το Δικαστήριο με την απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2019, Kanyeba κ.λπ. (C-349/18 έως C-351/18, EU:C:2019:936).

20

Το αιτούν δικαστήριο προσθέτει ότι πρέπει να θεωρηθεί ότι οι διατάξεις του κανονισμού αντιτίθενται σε αυτή την εθνική ρύθμιση και ότι, ειδικότερα, υπέρ μίας τέτοιας θέσεως συνηγορεί η αρχή της αποτελεσματικότητας. Συγκεκριμένα, το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει ότι ο κανονισμός 1371/2007 έχει ως κύριο στόχο να διασφαλίσει στους επιβάτες, που αποτελούν το ασθενέστερο μέρος της σύμβασης μεταφοράς, υψηλό επίπεδο προστασίας και ασφάλειας. Ωστόσο, ο στόχος αυτός εν μέρει θα εκμηδενιζόταν αν τουλάχιστον ένα μέρος των διατάξεων του κανονισμού δεν ήταν εφαρμοστέο σε μία συγκεκριμένη κατηγορία επιβατών. Εξάλλου, ο επιβάτης που ταξιδεύει χωρίς τίτλο μεταφοράς δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως «καταναλωτής», δυνάμει άλλων διατάξεων του ενωσιακού δικαίου, όπως αυτών της οδηγίας 93/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 1993, σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές (ΕΕ 1993, L 95, σ. 29), με αποτέλεσμα να αποδυναμώνεται έτι περαιτέρω η νομική θέση του εν λόγω επιβάτη.

21

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie (περιφερειακό δικαστήριο Βαρσοβίας – Śródmieście) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:

«Έχουν το άρθρο 3, σημείο 8, του κανονισμού [1371/2007], το άρθρο 6, παράγραφοι 1 και 2, του προσαρτήματος A, το οποίο περιλαμβάνεται στο παράρτημα I του κανονισμού 1371/2007, το άρθρο 169, παράγραφος 1 [ΣΛΕΕ], τα άρθρα 20 και 38 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι αρχές της αποτελεσματικότητας, της ισότητας ενώπιον του νόμου και της συνοχής του νομικού συστήματος την έννοια ότι αντιτίθενται σε διάταξη του εθνικού δικαίου κατά την οποία δεν συνάπτεται σύμβαση μεταφοράς μεταξύ του μεταφορέα και του επιβάτη που καταλαμβάνει θέση σε αμαξοστοιχία χωρίς να έχει την πρόθεση να αγοράσει εισιτήριο;»

22

Δυνάμει του άρθρου 99 του Κανονισμού Διαδικασίας, το Δικαστήριο, κατόπιν προτάσεως του εισηγητή δικαστή και αφού ακούσει τον γενικό εισαγγελέα, μπορεί οποτεδήποτε να αποφανθεί με αιτιολογημένη διάταξη όταν, μεταξύ άλλων, η απάντηση σε ερώτημα που υποβάλλεται με αίτηση προδικαστικής αποφάσεως μπορεί να συναχθεί σαφώς από τη νομολογία ή όταν δεν υπάρχει καμία εύλογη αμφιβολία ως προς την απάντηση που προσήκει στο υποβληθέν ερώτημα.

23

Η εν λόγω διάταξη έχει εφαρμογή στην υπό κρίση υπόθεση.

24

Πρέπει εκ προοιμίου να επισημανθεί ότι, στο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο αναφέρθηκε στον κανονισμό 1371/2007 καθώς και στο άρθρο 169, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ, στα άρθρα 20 και 38 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως και στις αρχές της αποτελεσματικότητας, της ισότητας και της συνοχής του νομικού συστήματος. Εντούτοις, από την αίτηση προδικαστικής αποφάσεως προκύπτει ότι κρίσιμη στο πλαίσιο της παρούσας υποθέσεως είναι μόνον η έννοια της «συμβάσεως μεταφοράς» κατά τον κανονισμό.

25

Συναφώς, από πάγια νομολογία του Δικαστηρίου προκύπτει ότι, στο πλαίσιο της διαδικασίας συνεργασίας μεταξύ των εθνικών δικαστηρίων και του Δικαστηρίου την οποία προβλέπει το άρθρο 267 ΣΛΕΕ, στο Δικαστήριο απόκειται να δώσει στο εθνικό δικαστήριο χρήσιμη απάντηση που να του παρέχει τη δυνατότητα επίλυσης της διαφοράς της οποίας έχει επιληφθεί. Υπό το πρίσμα αυτό, το Δικαστήριο μπορεί να αναδιατυπώσει, εφόσον είναι αναγκαίο, τα ερωτήματα που του έχουν υποβληθεί (αποφάσεις της 8ης Ιουνίου 2017, Freitag, C-541/15, EU:C:2017:432, σκέψη 29, και της 18ης Νοεμβρίου 2021, A. S.A., C-212/20, EU:C:2021:934, σκέψη 36 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

26

Επομένως, πρέπει να γίνει δεκτό ότι, με το ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί αν το άρθρο 3, σημείο 8, του κανονισμού 1371/2007, σε συνδυασμό με το άρθρο 6, παράγραφοι 1 και 2, του προσαρτήματος Α του παραρτήματος Ι του κανονισμού, έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε διάταξη του εθνικού δικαίου η οποία προβλέπει ότι δεν συνάπτεται σύμβαση μεταφοράς μεταξύ ενός μεταφορέα και ενός επιβάτη που καταλαμβάνει θέση σε αμαξοστοιχία χωρίς να έχει την πρόθεση να αγοράσει εισιτήριο.

27

Πρέπει να υπομνησθεί ότι, για την ερμηνεία διατάξεως του δικαίου της Ένωσης, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όχι μόνον το γράμμα της, αλλά και το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται και οι σκοποί που επιδιώκονται με τη ρύθμιση της οποίας αποτελεί μέρος (απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2019, Kanyeba κ.λπ., C-349/18 έως C-351/18, EU:C:2019:936, σκέψη 35 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

28

Όσον αφορά, κατ’ αρχάς, το γράμμα του άρθρου 3, σημείο 8, του κανονισμού 1371/2007, αφενός, ο όρος «σύμβαση», κατά τη συνήθη έννοιά του, υποδηλώνει μια σύμπτωση συγκλινουσών βουλήσεων που προορίζεται να παραγάγει έννομα αποτελέσματα. Αφετέρου, στο πλαίσιο του τομέα που διέπεται από τον κανονισμό αυτό και λαμβανομένου υπόψη του γράμματος της εν λόγω διάταξης, το αποτέλεσμα αυτό συνίσταται κυρίως στην υποχρέωση της σιδηροδρομικής επιχείρησης να παράσχει στον επιβάτη μία ή περισσότερες υπηρεσίες μεταφορών και στην υποχρέωση του επιβάτη να καταβάλει το σχετικό αντίτιμο, εκτός αν η υπηρεσία μεταφοράς παρέχεται δωρεάν (απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2019, Kanyeba κ.λπ., C-349/18 έως C-351/18, EU:C:2019:936, σκέψη 36).

29

Ως εκ τούτου, τόσο η σιδηροδρομική επιχείρηση, παρέχοντας ελεύθερη πρόσβαση στην αμαξοστοιχία της, όσο και ο επιβάτης, επιβιβαζόμενος στην αμαξοστοιχία με σκοπό την πραγματοποίηση διαδρομής, δηλώνουν τις συγκλίνουσες βουλήσεις τους να συνάψουν συμβατική σχέση, οπότε πληρούνται, καταρχήν, οι αναγκαίες προϋποθέσεις για την απόδειξη της ύπαρξης σύμβασης μεταφοράς. Ωστόσο, από το γράμμα του άρθρου 3, σημείο 8, του κανονισμού 1371/2007 δεν μπορεί να προσδιοριστεί αν η κατοχή εισιτηρίου από τον επιβάτη αποτελεί απαραίτητο στοιχείο προκειμένου να γίνει δεκτό ότι υφίσταται «σύμβαση μεταφοράς» κατά την έννοια της διάταξης αυτής (απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2019, Kanyeba κ.λπ., C-349/18 έως C-351/18, EU:C:2019:936, σκέψη 37).

30

Επιπλέον, όσον αφορά το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται το άρθρο 3, σημείο 8, από το άρθρο αυτό προκύπτει σαφώς ότι το εισιτήριο, το οποίο προσδιορίζεται επίσης στο προσάρτημα A του παραρτήματος Ι του ως άνω κανονισμού, με τον όρο «τίτλος μεταφοράς», είναι απλώς το μέσο διά του οποίου υλοποιείται η σύμβαση μεταφοράς, κατά την έννοια του εν λόγω κανονισμού (απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2019, Kanyeba κ.λπ., C-349/18 έως C-351/18, EU:C:2019:936, σκέψη 48).

31

Συναφώς, ο όρος «σύμβαση μεταφοράς» περιλαμβάνεται σε πολλές άλλες διατάξεις του κανονισμού αυτού, μεταξύ των οποίων το άρθρο 4, το οποίο προβλέπει ότι, «[μ]ε την επιφύλαξη των διατάξεων του [κεφαλαίου II του κανονισμού 1371/2007], η σύναψη και εκτέλεση σύμβασης μεταφοράς και η διάθεση πληροφοριών και εισιτηρίων διέπονται από τις διατάξεις του τίτλου ΙΙ και του τίτλου ΙΙΙ του παραρτήματος Ι» του κανονισμού αυτού. Στο παράρτημα Ι επαναλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, ο τίτλος ΙΙ του προσαρτήματος Α της COTIF, σχετικά με τη σύναψη και την εκτέλεση της σύμβασης μεταφοράς, ο οποίος στο άρθρο 6, παράγραφος 1, ορίζει ότι «[μ]ε τη σύμβαση μεταφοράς, ο μεταφορέας δεσμεύεται να μεταφέρει τον επιβάτη […] στον τόπο προορισμού», ενώ η παράγραφος 2 του εν λόγω άρθρου διευκρινίζει ότι η σύμβαση μεταφοράς πρέπει να αποδεικνύεται με έναν ή περισσότερους τίτλους μεταφοράς που παραδίδονται στον επιβάτη και ότι, υπό την επιφύλαξη του άρθρου 9 του εν λόγω προσαρτήματος, η απουσία, η μη κανονικότητα ή η απώλεια του τίτλου μεταφοράς δεν επηρεάζει ούτε την ύπαρξη ούτε την εγκυρότητα της σύμβασης, την οποία εξακολουθούν να διέπουν οι ενιαίοι κανόνες της COTIF (πρβλ. απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2019, Kanyeba κ.λπ., C-349/18 έως C-351/18, EU:C:2019:936, σκέψεις 38, 40 και 41).

32

Όσον αφορά το άρθρο 9 του προσαρτήματος Α, μολονότι προβλέπει, στην παράγραφο 1, πρώτη περίοδος, ότι, από την έναρξη του ταξιδίου, ο επιβάτης πρέπει να είναι εφοδιασμένος με έγκυρο τίτλο μεταφοράς, εντούτοις, το εν λόγω άρθρο 9 στην παράγραφο 1, δεύτερη περίοδος, στοιχεία αʹ και βʹ, ορίζει ότι οι γενικοί όροι μεταφοράς μπορούν να προβλέπουν ότι επιβάτης ο οποίος δεν επιδεικνύει έγκυρο τίτλο μεταφοράς οφείλει να καταβάλει, εκτός από το κόμιστρο, και πρόστιμο, και ότι επιβάτης ο οποίος αρνείται την άμεση πληρωμή του κομίστρου ή του προστίμου μπορεί να αποκλειστεί από τη μεταφορά (πρβλ. απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2019, Kanyeba κ.λπ., C-349/18 έως C-351/18, EU:C:2019:936, σκέψη 45).

33

Στο μέτρο που, δυνάμει του εν λόγω άρθρου 9, οι γενικοί όροι μεταφοράς μπορούν να αντιταχθούν σε επιβάτη ο οποίος δεν διαθέτει έγκυρο τίτλο μεταφοράς ή αρνείται την άμεση καταβολή του κομίστρου, και στο μέτρο που οι όροι αυτοί, κατά το άρθρο 3, σημείο 16, του εν λόγω κανονισμού, σε συνδυασμό με το άρθρο του 3, σημείο 2, καθίστανται, για τους σκοπούς του κανονισμού, ακέραιο μέρος της σύμβασης μεταφοράς μεταξύ της σιδηροδρομικής επιχείρησης και του επιβάτη μέσω της σύναψης της σύμβασης αυτής, συνάγεται ότι η επιχείρηση αυτή, η οποία παρέχει ελεύθερη πρόσβαση στις αμαξοστοιχίες της, και ένας επιβάτης, ο οποίος επιβιβάζεται σε τέτοια αμαξοστοιχία με σκοπό την πραγματοποίηση διαδρομής, πρέπει να θεωρούνται ως μέρη«σύμβασης μεταφοράς», κατά την έννοια του ίδιου κανονισμού, από τη στιγμή που ο εν λόγω επιβάτης βρίσκεται υπό τις ως άνω συνθήκες επί της αμαξοστοιχίας. Πράγματι, στην αντίθετη περίπτωση, οι γενικοί όροι μεταφοράς δεν θα μπορούσαν, βάσει του κανονισμού 1371/2007, να αντιταχθούν στον εν λόγω επιβάτη (απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2019, Kanyeba κ.λπ., C-349/18 έως C-351/18, EU:C:2019:936, σκέψη 47).

34

Κατά συνέπεια, το γράμμα του άρθρου 3, σημείο 8, του κανονισμού 1371/2007 και το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η διάταξη αυτή οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η έννοια της «σύμβασης μεταφοράς», κατά την εν λόγω διάταξη, πρέπει, για τους σκοπούς του κανονισμού αυτού, να νοείται ως ανεξάρτητη από την κατοχή εισιτηρίου από τον επιβάτη, καθώς και υπό την έννοια ότι καλύπτει την περίπτωση κατά την οποία ένας επιβάτης επιβιβάζεται σε ελεύθερα προσβάσιμη αμαξοστοιχία με σκοπό την πραγματοποίηση διαδρομής χωρίς να έχει αγοράσει εισιτήριο (απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2019, Kanyeba κ.λπ., C-349/18 έως C‑351/18, EU:C:2019:936, σκέψη 49).

35

Υπέρ της ερμηνείας αυτής συνηγορούν οι σκοποί τους οποίους επιδιώκει ο κανονισμός 1371/2007. Αφενός, κατά το άρθρο του 1, στοιχείο αʹ, ο κανονισμός αυτός έχει ως αντικείμενο, μεταξύ άλλων, τη θέσπιση κανόνων όσον αφορά τη σύναψη συμβάσεων μεταφοράς. Αφετέρου, η αιτιολογική σκέψη 1 του εν λόγω κανονισμού υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, ότι, στο πλαίσιο της κοινής πολιτικής μεταφορών, είναι σημαντικό να διασφαλίζονται τα δικαιώματα των επιβατών σιδηροδρομικών γραμμών. Επιπλέον, από την αιτιολογική σκέψη 2 του ίδιου κανονισμού προκύπτει ότι πρέπει να επιτευχθεί υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών στον τομέα των μεταφορών και, κατά την αιτιολογική σκέψη 3, δεδομένου ότι ο επιβάτης σιδηροδρόμου είναι το ασθενέστερο μέρος της σύμβασης μεταφοράς, θα πρέπει να διασφαλίζονται τα συναφή δικαιώματά του (απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2019, Kanyeba κ.λπ., C-349/18 έως C-351/18, EU:C:2019:936, σκέψη 50).

36

Θα ήταν αντίθετο προς τους σκοπούς αυτούς να θεωρηθεί ότι η έννοια της «σύμβασης μεταφοράς», κατά τον κανονισμό 1371/2007, πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι δεν καλύπτει την περίπτωση κατά την οποία ένας επιβάτης επιβιβάζεται σε ελεύθερα προσβάσιμη αμαξοστοιχία με σκοπό την πραγματοποίηση διαδρομής χωρίς να έχει αγοράσει εισιτήριο. Πράγματι, αν γινόταν δεκτό ότι ένας τέτοιος επιβάτης δύναται να θεωρηθεί, για τον λόγο και μόνον ότι δεν διαθέτει εισιτήριο κατά την επιβίβασή του στην αμαξοστοιχία, ότι δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος σε συμβατική σχέση με τη σιδηροδρομική επιχείρηση που παρέσχε ελεύθερη πρόσβαση στις αμαξοστοιχίες της, ο επιβάτης αυτός θα μπορούσε, λόγω περιστάσεων μη καταλογιστέων σε αυτόν, να στερηθεί των δικαιωμάτων που ο κανονισμός αυτός συναρτά με τη σύναψη σύμβασης μεταφοράς, γεγονός που θα προσέκρουε στον σκοπό της προστασίας των επιβατών σιδηροδρομικών γραμμών τον οποίο επιδιώκει ο εν λόγω κανονισμός και ο οποίος υπενθυμίζεται στις αιτιολογικές σκέψεις 1 έως 3 του ίδιου κανονισμού (απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2019, Kanyeba κ.λπ., C-349/18 έως C‑351/18, EU:C:2019:936, σκέψη 51).

37

Ως εκ τούτου, η έννοια της «σύμβασης μεταφοράς», κατά το άρθρο 3, σημείο 8, του κανονισμού 1371/2007, η οποία συνιστά αυτοτελή έννοια του δικαίου της Ένωσης που πρέπει να ερμηνεύεται ομοιόμορφα σε όλα τα κράτη μέλη, περιλαμβάνει την περίπτωση κατά την οποία ένας επιβάτης επιβιβάζεται σε ελεύθερα προσβάσιμη αμαξοστοιχία για την πραγματοποίηση διαδρομής χωρίς να έχει αγοράσει εισιτήριο, ανεξάρτητα από το αν ο εν λόγω επιβάτης έχει την πρόθεση να αγοράσει εισιτήριο (απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2019, Kanyeba κ.λπ., C-349/18 έως C-351/18, EU:C:2019:936, σκέψη 53).

38

Συνεπώς, ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να προβλέψει ότι η περίπτωση κατά την οποία ένας επιβάτης επιβιβάζεται σε ελεύθερα προσβάσιμη αμαξοστοιχία για την πραγματοποίηση διαδρομής χωρίς να έχει αγοράσει εισιτήριο και χωρίς να έχει την πρόθεση να το πράξει δεν εμπίπτει στην έννοια της «σύμβασης μεταφοράς».

39

Εξάλλου, πρέπει να υπομνησθεί ότι, ελλείψει σχετικών διατάξεων στον κανονισμό 1371/2007, η ερμηνεία που παρατίθεται στη σκέψη 37 της παρούσας διατάξεως δεν θίγει το κύρος της εν λόγω σύμβασης ή τις συνέπειες που ενδεχομένως απορρέουν από τη μη εκτέλεση, εκ μέρους ενός των συμβαλλομένων, των συμβατικών του υποχρεώσεων, οι οποίες, ελλείψει σχετικής διάταξης στον εν λόγω κανονισμό, εξακολουθούν να διέπονται από το εθνικό δίκαιο (πρβλ. απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2019, Kanyeba κ.λπ., C-349/18 έως C‑351/18, EU:C:2019:936, σκέψη 52).

40

Κατόπιν των προκτεθέντων, στο προδικαστικό ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 3, σημείο 8, του κανονισμού 1371/2007, σε συνδυασμό με το άρθρο 6, παράγραφοι 1 και 2, του προσαρτήματος Α του παραρτήματος Ι του κανονισμού αυτού έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε διάταξη του εθνικού δικαίου κατά την οποία δεν συνάπτεται σύμβαση μεταφοράς μεταξύ ενός μεταφορέα και ενός επιβάτη που καταλαμβάνει θέση σε ελεύθερα προσβάσιμη αμαξοστοιχία χωρίς να έχει την πρόθεση να αγοράσει εισιτήριο.

41

Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, σε αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (έκτο τμήμα) αποφαίνεται:

Το άρθρο 3, σημείο 8, του κανονισμού (ΕΚ) 1371/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2007, σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επιβατών σιδηροδρομικών γραμμών, σε συνδυασμό με το άρθρο 6, παράγραφοι 1 και 2, του προσαρτήματος Α του παραρτήματος Ι του κανονισμού αυτού,

έχει την έννοια ότι:

αντιτίθεται σε διάταξη του εθνικού δικαίου κατά την οποία δεν συνάπτεται σύμβαση μεταφοράς μεταξύ ενός μεταφορέα και ενός επιβάτη που καταλαμβάνει θέση σε ελεύθερα προσβάσιμη αμαξοστοιχία χωρίς να έχει την πρόθεση να αγοράσει εισιτήριο.