ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 14.2.2024

COM(2024) 73 final

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

σχετικά με την εφαρμογή και την καταλληλότητα του προγράμματος εργασιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον αθλητισμό για την περίοδο 2021-2024 και σχετικά με τη σύσταση σχετικά με την προώθηση της σωματικής άσκησης για τη βελτίωση της υγείας σε όλους τους τομείς

A.ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Μετά την έγκριση από το Συμβούλιο του 4ου προγράμματος εργασιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον αθλητισμό (2021-2024) 1 , ο αθλητισμός συνέχισε να ανταποκρίνεται στον ρόλο του ως μέρος του πολιτισμού, της ιστορίας και των παραδόσεων της Ευρώπης. Η μοναδική και ενωτική του δύναμη στις κοινωνίες μας συνοδεύεται από τη σημαντική ευθύνη του να λειτουργεί ως καταλύτης της αλλαγής μέσω της κοινωνικής προόδου, της οικονομικής δραστηριότητας και των υγιέστερων και συνεκτικότερων κοινοτήτων.

Το τρέχον πρόγραμμα εργασιών της ΕΕ επικεντρώνεται στην ακεραιότητα και τις αξίες στον αθλητισμό, στις κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές πτυχές του αθλητισμού και στην προώθηση της συμμετοχής στον αθλητισμό, καθώς και στη σωματική άσκηση για τη βελτίωση της υγείας.

Το πλαίσιο εντός του οποίου εφαρμόστηκε το εν λόγω πρόγραμμα ήταν σύνθετο και παρουσίαζε προκλήσεις. Ο κόσμος του αθλητισμού αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει τις συνεχιζόμενες επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19, σε συνδυασμό με τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και την επακόλουθη περίοδο πληθωρισμού, υψηλών τιμών ενέργειας και γεωπολιτικών εντάσεων που επηρεάζουν τους αθλητικούς αγώνες. Η διαχείριση των προκλήσεων που σχετίζονται με τις εξελίξεις αυτές προστίθεται στις εργασίες για τις βασικές προτεραιότητες, όπως η προώθηση της υγείας, της ισότητας και της ασφάλειας. Νομικές προκλήσεις ενώπιον των ευρωπαϊκών δικαστηρίων αύξησαν την προβολή και τη σημασία της ευρωπαϊκής διάστασης του αθλητισμού. Ειδικότερα, η συζήτηση για το ευρωπαϊκό πρότυπο αθλητισμού έχει εντατικοποιηθεί, εξάπτοντας τη φαντασία του κοινού.

Καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το πρόγραμμα εργασιών της ΕΕ για τον αθλητισμό αποτέλεσε ακρογωνιαίο λίθο για τη διασφάλιση της εστίασης στις βασικές προτεραιότητες της πολιτικής για τον αθλητισμό και την παράλληλη αντιμετώπιση των αναγκών ανάκαμψης και ανθεκτικότητας του τομέα του αθλητισμού.

Το πρόγραμμα εργασιών της ΕΕ αποτελεί τη βάση για διάλογο και συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, του Συμβουλίου και της Επιτροπής. Όπως ορίζεται στο πρόγραμμα εργασιών της ΕΕ, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να υποβάλει έκθεση σχετικά με την εφαρμογή και την καταλληλότητά του. Η έκθεση αυτή αποτελεί μέρος της βάσης για την εκπόνηση του επόμενου προγράμματος εργασιών της ΕΕ, το οποίο θα εγκριθεί κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024.

Η παρούσα έκθεση βασίζεται σε ευρεία διαβούλευση. Στο πλαίσιο διαδικτυακής δημόσιας διαβούλευσης παρασχέθηκε στα κράτη μέλη και στα ενδιαφερόμενα μέρη η δυνατότητα να υποβάλουν γραπτές παρατηρήσεις. Συνολικά υποβλήθηκαν 72 απαντήσεις από κράτη μέλη, διεθνή και ευρωπαϊκά αθλητικά ιδρύματα, εθνικές ολυμπιακές επιτροπές, εθνικούς οργανισμούς κατά της φαρμακοδιέγερσης και άλλα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη. Επιπλέον, η Επιτροπή διοργάνωσε συνεδρίαση για να λάβει πρόσθετες ποιοτικές παρατηρήσεις από όσους απάντησαν.

Η παρούσα έκθεση βασίζεται σε αξιολόγηση της προόδου που έχει σημειωθεί στους βασικούς τομείς πολιτικής του προγράμματος εργασιών της ΕΕ. Εξετάζει την υλοποίηση των προγραμματισμένων δραστηριοτήτων, καθώς και την αποτελεσματικότητα των εργαλείων και των μεθόδων εργασίας. Περιλαμβάνει συστάσεις για μελλοντικές δράσεις και συνεργασία στον τομέα του αθλητισμού. Η παρούσα έκθεση αξιολογεί επίσης την εφαρμογή της σύστασης σχετικά με τη σωματική άσκηση για τη βελτίωση της υγείας σε όλους τους τομείς 2 .

B.ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ / ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΚΘΕΣΕΩΝ

1.Μέθοδοι εργασίας

Το πρόγραμμα εργασιών της ΕΕ για τον αθλητισμό υλοποιήθηκε μέσω διαφόρων καθιερωμένων συνθέσεων εργασίας και μηχανισμών υποβολής εκθέσεων που βελτιώθηκαν και υποβλήθηκαν σε περαιτέρω επεξεργασία κατά την τελευταία τριετία. Σε αυτά περιλαμβάνονταν συμπεράσματα του Συμβουλίου, συζητήσεις, ομάδες εμπειρογνωμόνων, δραστηριότητες αλληλοδιδαχής από ομοτίμους, διασκέψεις και σεμινάρια, συνεδριάσεις των γενικών διευθυντών της ΕΕ για τον αθλητισμό και μελέτες.

Συστάθηκαν δύο ομάδες εμπειρογνωμόνων για τον πράσινο αθλητισμό και για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα του τομέα του αθλητισμού κατά τη διάρκεια και μετά την πανδημία COVID-19. Οι ομάδες αυτές, υπό την προεδρία της Επιτροπής, με την ενεργό συμμετοχή των αρχών των κρατών μελών, καθώς και παρατηρητών και εμπειρογνωμόνων από το αθλητικό κίνημα, υπέβαλαν εκθέσεις και συστάσεις και παρείχαν μια πλατφόρμα για την ανταλλαγή εμπειρογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών.

Οι δραστηριότητες αλληλοδιδαχής από ομοτίμους με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με συγκεκριμένα θέματα αναπτύχθηκαν σημαντικά κατά την περίοδο του προγράμματος εργασιών της ΕΕ. Οι συνεδριάσεις υψηλού επιπέδου και οι διασκέψεις, όπως οι άτυπες συνεδριάσεις των γενικών διευθυντών της ΕΕ για τον αθλητισμό, καθώς και οι συζητήσεις προσανατολισμού στο Συμβούλιο διαδραμάτισαν καίριο ρόλο στην προώθηση των πολιτικών για την αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων.

Η Επιτροπή διενέργησε μελέτες για επίκαιρα θέματα και συνέχισε να αναπτύσσει πρωτοβουλίες και εκστρατείες, όπως το φόρουμ της ΕΕ για τον αθλητισμό, η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Αθλητισμού, η εκστρατεία HealthyLifestyle4All και η πρωτοβουλία SHARE. Οι εν λόγω μελέτες και εκστρατείες είχαν ως στόχο να βοηθήσουν τα κράτη μέλη και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη να αναπτύξουν και να υλοποιήσουν πολιτικές και δραστηριότητες στον τομέα του αθλητισμού.

Οι αθλητικές ομοσπονδίες, οι ενώσεις και άλλοι αθλητικοί φορείς διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην εφαρμογή της πολιτικής για τον αθλητισμό και οι απόψεις τους αποτελούν σημαντικό μέρος των συζητήσεων πολιτικής. Στο πνεύμα αυτό, το αθλητικό κίνημα συμμετείχε ενεργά στο ετήσιο φόρουμ της ΕΕ για τον αθλητισμό και σε άλλες διασκέψεις. Παρακολούθησε επίσης τις ομάδες εμπειρογνωμόνων με έντονο ενδιαφέρον.

Η Επιτροπή συνεργάστηκε επίσης με διεθνείς κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς οργανισμούς, όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος (UNODC), η Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Επιμορφωτική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός κατά της Φαρμακοδιέγερσης (WADA).

Αυτές οι μέθοδοι εργασίας συνέβαλαν στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών, του Συμβουλίου, της Επιτροπής και των ενδιαφερόμενων μερών στον τομέα του αθλητισμού. Βελτίωσαν τον συντονισμό της ΕΕ και διευκόλυναν την ανταλλαγή πολύτιμης εμπειρογνωσίας και πείρας για την προώθηση του προγράμματος εργασιών της ΕΕ. Ταυτόχρονα, ενδέχεται να απαιτηθούν ορισμένες προσαρμογές στον τρόπο σχεδιασμού των δράσεων, ώστε να διασφαλιστεί η τακτικότερη κοινοποίηση των αποτελεσμάτων και να διασφαλιστεί ότι τα αποτέλεσμα είναι εύκολο να αναπαραχθούν.

2.Δράσεις και αποτελέσματα

2.1. Ομάδες εμπειρογνωμόνων

Στην έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων για τον πράσινο αθλητισμό 3 εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο το ευρωπαϊκό αθλητικό σύστημα μπορεί να προωθήσει με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, και διατυπώνονται συστάσεις που απευθύνονται πρωτίστως στις δημόσιες αρχές και τις εθνικές αθλητικές οργανώσεις. Στις συστάσεις αυτές περιλαμβάνονται μια πρόσκληση προς τους πρωταθλητές του αθλητισμού και της βιωσιμότητας για την προαγωγή του πράσινου αθλητισμού, η δημιουργία φορέων ανταλλαγής γνώσεων, καθώς και η παροχή χρηματοδότησης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για τη στήριξη της μετάβασης σε πιο πράσινο αθλητισμό. Η έκθεση καταδεικνύει ότι ο αθλητισμός εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από άλλους τομείς, ενώ ο βασικός αντίκτυπός του στο κλίμα επικεντρώνεται στις μετακινήσεις των οπαδών και των συμμετεχόντων σε αγώνες.

Στην έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα 4 περιγράφονται οι σημαντικές επιπτώσεις της νόσου COVID-19 σε ολόκληρο τον τομέα του αθλητισμού. Στην έκθεση καταδεικνύεται επίσης ο αντίκτυπος των επακόλουθων κρίσεων, ιδίως αυτών που συνδέονται με τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και την αύξηση του ενεργειακού κόστους. Πέραν του άμεσου αντίκτυπου και της αντιμετώπισης της κρίσης, στην έκθεση εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο το θέμα αυτό συνδέεται με ευρύτερα ζητήματα όπως η βιωσιμότητα και η διακυβέρνηση. Ως εκ τούτου, η έκθεση τονίζει τη σημασία της υιοθέτησης στρατηγικών κινδύνου και του σχεδιασμού αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης από τις αθλητικές οργανώσεις.

2.2. Εκδηλώσεις προεδρίας και δραστηριότητες αλληλοδιδαχής από ομοτίμους

Τα κράτη μέλη που ασκούν την προεδρία της ΕΕ διοργάνωσαν διασκέψεις, σεμινάρια και συνεδριάσεις των γενικών διευθυντών της ΕΕ για τον αθλητισμό. Από τις εκδηλώσεις αυτές αποκομίστηκαν πλούσια εμπειρογνωσία και πολιτικοί προσανατολισμοί σε τομείς όπως η αθλητική διπλωματία, η καινοτομία, η βιωσιμότητα, η ακεραιότητα και η ισότητα.

Επιπλέον, οι δραστηριότητες αλληλοδιδαχής από ομοτίμους αποδείχθηκε ότι συνιστούν μια ολοένα πιο δημοφιλή μέθοδο για τη διοργάνωση από τα κράτη μέλη ανταλλαγών γνώσεων σε πιο συγκεκριμένους τομείς και με διεξοδικό τρόπο.

Πλήρης κατάλογος των εκδηλώσεων προεδρίας και άλλων δραστηριοτήτων παρατίθεται στο παράρτημα Ι. Παρότι η περίοδος υλοποίησης του προγράμματος εργασιών της ΕΕ δεν έχει ολοκληρωθεί, σχεδόν όλες οι δραστηριότητες και οι εκδηλώσεις που παρατίθενται στο εν λόγω παράρτημα πραγματοποιήθηκαν με επιτυχία. Αυτό το συλλογικό επίτευγμα αντικατοπτρίζει την ισχυρή δέσμευση των κρατών μελών, των προεδριών, του Συμβουλίου, της Επιτροπής και όλων των άλλων ενδιαφερόμενων μερών να συμβάλουν και να συνεργαστούν στο πλαίσιο του προγράμματος εργασιών της ΕΕ.

2.3. Περαιτέρω πρωτοβουλίες για τη στήριξη του προγράμματος εργασιών της ΕΕ

Για να αυξηθεί ο αντίκτυπος των τομέων προτεραιότητας και να επιτευχθούν οι κατευθυντήριοι στόχοι του προγράμματος εργασιών της ΕΕ, η Επιτροπή πραγματοποίησε διάφορες σχετικές δραστηριότητες για να συμπληρώσει τις δράσεις και τους σκοπούς.

Ένας από τους κατευθυντήριους στόχους του προγράμματος είναι η εντατικοποίηση του διαλόγου και της συνεργασίας. Το φόρουμ της ΕΕ για τον αθλητισμό είναι η βασική δημόσια πλατφόρμα διαλόγου πολιτικής μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών στον τομέα του αθλητισμού σχετικά με βασικές προκλήσεις και τομείς στους οποίους η συνεργασία στο πλαίσιο του προγράμματος εργασιών της ΕΕ βρίσκεται σε εξέλιξη. Πραγματοποιείται σε ετήσια βάση και προσελκύει έως και 400 συμμετέχοντες από όλη την Ευρώπη, οι οποίοι προέρχονται από αθλητικές ομοσπονδίες, συλλόγους, εθνικές και περιφερειακές αρχές, την ακαδημαϊκή κοινότητα, αθλητές και ΜΚΟ.

Επιπλέον, το 2020 η Επιτροπή συγκρότησε την ομάδα υψηλού επιπέδου για την ισότητα των φύλων στον αθλητισμό, με 15 εμπειρογνώμονες από διαφορετικά περιβάλλοντα που ξεκίνησαν τις εργασίες τους το 2021. Η έκθεση για την ισότητα των φύλων στον αθλητισμό που εκπόνησε η ομάδα αυτή 5 περιλαμβάνει σχέδιο δράσης με συστάσεις προς την Επιτροπή, τα κράτη μέλη, τους εθνικούς και διεθνείς αθλητικούς φορείς και τις οργανώσεις βάσης σε διάφορους θεματικούς τομείς, όπως η συμμετοχή στον αθλητισμό, η ίση μεταχείριση, η ηγεσία και τα μέτρα για τη διασφάλιση του ασφαλούς αθλητισμού.

Συμβάλλοντας στον τομέα προτεραιότητας της αύξησης της συμμετοχής στον αθλητισμό και της σωματικής άσκησης για τη βελτίωση της υγείας, η εκστρατεία HealthyLifestyle4All, η οποία πραγματοποιήθηκε από το 2021 έως το 2023, προώθησε υγιεινούς τρόπους ζωής σε όλες τις γενιές και τις κοινωνικές ομάδες, συνδέοντας τον αθλητισμό και τον ενεργό τρόπο ζωής με τις πολιτικές για την υγεία, τα τρόφιμα και άλλες πολιτικές. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας αυτής ζητήθηκε η παροχή συνεισφορών και ελήφθησαν 102 δεσμεύσεις από ενδιαφερόμενα μέρη στον τομέα του αθλητισμού. Σε αυτά περιλαμβάνονταν η ίδια η Επιτροπή, κράτη μέλη, τοπικές αρχές, αθλητικές ομοσπονδίες, οργανώσεις του τομέα του μαζικού αθλητισμού και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Στο πλαίσιο χαρτογράφησης των υγιεινών τρόπων ζωής παρέχεται επισκόπηση των αποτελεσμάτων και προσφέρεται ένας οδηγός χρηματοδότησης για έργα 6 .

Η επιτυχία της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Αθλητισμού, ενός ακόμη εργαλείου κινητοποίησης των προσπαθειών για την ενίσχυση της συμμετοχής στον αθλητισμό, αυξάνεται συνεχώς, παρέχοντας τη δυνατότητα σε αθλητικές οργανώσεις, κοινότητες και άλλους φορείς από ολόκληρη την ΕΕ και από τις γειτονικές της χώρες να προωθήσουν τη συμμετοχή στη σωματική άσκηση και τον αθλητισμό στο ευρύ κοινό. Η εβδομάδα αυτή αποτελεί το κεντρικό μέρος της ετήσιας εκστρατείας της Επιτροπής #BeActive, η οποία προάγει ευρέως το πρόγραμμα εργασιών της ΕΕ και τον αθλητισμό σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι δραστηριότητες συνεχίστηκαν παρά την πανδημία COVID-19 με τη συνιστώσα #BeActive@Home. Το 2022 ήταν ένα εξαιρετικό έτος για την εκστρατεία όσον αφορά τις εκδηλώσεις στις οποίες έλαβαν μέρος περισσότεροι από 13 εκατομμύρια συμμετέχοντες σε 40 χώρες και περιφέρειες. Το 2023 πραγματοποιήθηκαν 36 000 εκδηλώσεις στις οποίες συμμετείχαν σχεδόν 11 εκατομμύρια άτομα. Από το 2022, στο πλαίσιο της εκστρατείας, η Επιτροπή απονέμει τα βραβεία #BeActive σε τέσσερις κατηγορίες, δηλαδή εκπαίδευση, εργασία, τοπικός ήρωας και από γενιά σε γενιά.

Οι δράσεις του Erasmus + για τον αθλητισμό προωθούν τη συμμετοχή στον αθλητισμό, τη σωματική άσκηση και τον εθελοντισμό. Μέσω της χρηματοδοτικής τους στήριξης, οι δράσεις αυτές αποτελούν μια ουσιαστική βάση για την προώθηση της ευρωπαϊκής συνεργασίας. Έχουν σχεδιαστεί για την αντιμετώπιση τόσο των κοινωνικών όσο και των σχετικών με τον αθλητισμό προκλήσεων και οι προτεραιότητές τους 7 ευθυγραμμίζονται ικανοποιητικά με εκείνες του προγράμματος εργασιών της ΕΕ. Ο προϋπολογισμός έχει διπλασιαστεί σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο προγραμματισμού και ανέρχεται πλέον σε 470 εκατ. EUR για την περίοδο 2021-2027. Οι ευκαιρίες συμμετοχής σε συμπράξεις γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς και η καθιέρωση συμπράξεων μικρής κλίμακας έδωσε τη δυνατότητα σε περισσότερες οργανώσεις βάσης να συμμετάσχουν σε συνεργασία. Για παράδειγμα, το 2023 η Επιτροπή έλαβε τον πρωτοφανή αριθμό των 1 500 προτάσεων, δηλαδή αύξηση κατά 17 % σε σύγκριση με το 2022. Το 2023, για πρώτη φορά, κατέστη δυνατή η υλοποίηση έργων μαθησιακής κινητικότητας για προπονητές αθλητισμού.

Η Επιτροπή ανέλαβε επίσης δράση σε άλλους τομείς που προωθούν την ενσωμάτωση της διάστασης του αθλητισμού και της σωματικής άσκησης. Στις 30 Μαΐου 2023 διοργάνωσε σύνοδο κορυφής για τον αθλητισμό και την καινοτομία, στην οποία συμμετείχαν ερευνητές, εταιρείες και υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής για να συζητήσουν ευκαιρίες και να δημιουργήσουν νέες εταιρικές σχέσεις σχετικά με τις επιδόσεις των αθλητών, τη βιωσιμότητα και την ψηφιοποίηση. Με τα βραβεία αθλητισμού της ΕΕ #BeInclusive παρέχεται αναγνώριση σε οργανώσεις που χρησιμοποιούν τον αθλητισμό για την ενίσχυση της κοινωνικής ένταξης. Από το 2022 έχουν βραβευτεί έργα, σε διάφορες κατηγορίες, τα οποία καταδεικνύουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αρθούν τα εμπόδια, προάγουν την ισότητα των φύλων και αναδεικνύουν την αξία του αθλητισμού για την προώθηση των αξιών και της ειρήνης στην ΕΕ, όπως η ένταξη των προσφύγων από την Ουκρανία.

Στο πλαίσιο του προγράμματος εργασιών της ΕΕ, η Επιτροπή συνέβαλε σε τεκμηριωμένες πολιτικές συγκεντρώνοντας δεδομένα μέσω μελετών και ερευνών, συμπεριλαμβανομένων της μελέτης του 2021 σχετικά με την καταπολέμηση των αναβολικών και των ανθρώπινων αυξητικών ορμονών στον αθλητισμό εντός της ΕΕ 8 και της μελέτης του 2022 σχετικά με το ευρωπαϊκό πρότυπο αθλητισμού 9 . Το 2023 δρομολογήθηκε μελέτη σχετικά με τα δικαιώματα των αθλητών κατά τη διεξαγωγή και στο πλαίσιο μεγάλων αθλητικών εκδηλώσεων, ενώ η τελική έκθεση έχει προγραμματιστεί για το 2024. Επιπλέον, η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου του 2022 σχετικά με τα αθλήματα και τη σωματική δραστηριότητα 10 παρείχε ποσοτικά στοιχεία σχετικά με τα επίπεδα ενασχόλησης με τον αθλητισμό και τη σωματική άσκηση στην ΕΕ και σχετικά με διάφορα συναφή ζητήματα, όπως ο εθελοντισμός στον αθλητισμό, η βιωσιμότητα και η ισότητα. Η συχνότητα ενασχόλησης των Ευρωπαίων με τον αθλητισμό χρησιμοποιείται επίσης ως βασικός δείκτης για την πολιτική στον τομέα του αθλητισμού.

2.4. Συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς

Η ΕΕ και το Συμβούλιο της Ευρώπης έχουν κοινές προσδοκίες για τον αθλητισμό, ιδίως όσον αφορά την ανάδειξή του σε κοινωνικό αγαθό και όχημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ευρωπαϊκές αξίες. Αυτό αποτελεί τη βάση για κοινά έργα ΕΕ-ΣτΕ που επικεντρώνονται στην καταπολέμηση της ρητορικής μίσους στον αθλητισμό, στην προστασία και τη διαφύλαξη των παιδιών, καθώς και στην ισότητα των φύλων.

Η Επιτροπή συνεργάζεται με τον WADA για την καταπολέμηση της φαρμακοδιέγερσης στον αθλητισμό. Η ομάδα «Αθλητισμός» του Συμβουλίου συνέχισε να προετοιμάζει την εντολή της ΕΕ, σύμφωνα με το ψήφισμα των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, σχετικά με την εκπροσώπηση των κρατών μελών στο διοικητικό συμβούλιο του WADA και τον συντονισμό των θέσεων των κρατών μελών πριν από τις συνεδριάσεις του WADA. Το ψήφισμα του Συμβουλίου επικαιροποιήθηκε το 2023, ώστε να αντικατοπτρίζει τις εξελισσόμενες πρακτικές και τις νομικές εξελίξεις 11 .

Η Επιτροπή και το UNODC συνεργάζονται για την αντιμετώπιση της διαφθοράς, της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και την ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων στην Ασία και τον Ειρηνικό, την Αφρική, καθώς και σε διεθνές επίπεδο για τη στήριξη του μηχανισμού για τον έλεγχο της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά της διαφθοράς.

Η Επιτροπή διατηρεί επίσης καλές σχέσεις με τον ΠΟΥ και την UNESCO για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος εργασιών της ΕΕ. Η Επιτροπή έχει επίσης υπογράψει επίσημες ρυθμίσεις συνεργασίας με την Ένωση Ευρωπαϊκών Ποδοσφαιρικών Ενώσεων (UEFA) 12 και την Ευρωπαϊκή Ολυμπιακή Επιτροπή (EOC) 13 .

2.5 Συνεργασία σχετικά με τη σωματική άσκηση για τη βελτίωση της υγείας σε όλους τους τομείς

Η σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την προώθηση της σωματικής άσκησης για τη βελτίωση της υγείας σε όλους τους τομείς 14 ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αναπτύξουν εθνικές στρατηγικές και σχέδια δράσης για την προώθηση της σωματικής άσκησης, σε συνεργασία μεταξύ τους και με την Επιτροπή. Η σύσταση ζητεί την παροχή στήριξης στον ΠΟΥ κατά τη συλλογή δεδομένων και τη συγκέντρωση ειδικών ανά χώρα επισκοπήσεων. Η πρόοδος παρακολουθείται με βάση ένα πλαίσιο 23 δεικτών.

Συνολικά, η διαρθρωμένη συνεργασία μεταξύ του ΠΟΥ και της Επιτροπής μπορεί να αξιολογηθεί ως θετική. Τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν από τα κράτη μέλη όσον αφορά την υλοποίηση και στους 23 δείκτες αυξήθηκαν από 64,7 % το 2015 σε 74,5 % το 2018 και εκ νέου σε 75,7 % το 2021. Μόνο σε δύο δείκτες σημειώνεται υστέρηση — στον δείκτη 7 (Πρόγραμμα «Αθλητικά σωματεία για την υγεία») και στον δείκτη 18 (Ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές για τη βελτίωση των υποδομών για τη σωματική άσκηση στον ελεύθερο χρόνο).

Τα περισσότερα κράτη μέλη και ενδιαφερόμενα μέρη θεωρούν ότι η σύσταση και οι δείκτες της, καθώς και τα αποτελέσματα και τα δεδομένα παραμένουν κατάλληλα (λεπτομέρειες στο παράρτημα II).

3.Παρατηρήσεις σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος εργασιών της ΕΕ για τον αθλητισμό

Οι παρατηρήσεις των κρατών μελών και των ενδιαφερόμενων μερών σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος εργασιών της ΕΕ συγκεντρώθηκαν μέσω ανοικτής διαδικτυακής έρευνας και συζητήσεων στο πλαίσιο συνεδρίασης των ενδιαφερόμενων μερών για όσους απάντησαν στην έρευνα.

Από την ανάλυση προκύπτουν υψηλά επίπεδα έγκρισης για τις προτεραιότητες, την ανταλλαγή γνώσεων και πείρας και τις μεθόδους εργασίας. Η πλειονότητα έκρινε ότι οι ομάδες εμπειρογνωμόνων, οι μελέτες και οι εκδηλώσεις ήταν άκρως κατάλληλες. Οι δραστηριότητες αλληλοδιδαχής από ομοτίμους αξιολογήθηκαν επίσης θετικά.

Ταυτόχρονα, οι απαντήσαντες πρότειναν τρόπους για τη βελτίωση της εφαρμογής και του αντίκτυπου των αποτελεσμάτων, δηλαδή για τη βελτίωση της παρουσίασης των αποτελεσμάτων και της ροής πληροφοριών και τη διεύρυνση των ευκαιριών ανταλλαγής εμπειριών. Αρκετοί εξέφρασαν προτίμηση για προσωπική επαφή και δικτύωση. Τονίστηκε επίσης η συνέχεια και η αξιοποίηση του έργου που έχει επιτελεστεί.

Γ. ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ

Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για τις παρατηρήσεις των κρατών μελών και των ενδιαφερόμενων μερών. Κατά την εφαρμογή του προγράμματος εργασιών της ΕΕ για τον αθλητισμό, η Επιτροπή διαπίστωσε γενικά ότι οι μέθοδοι εργασίας αποδίδουν ικανοποιητικά. Η Επιτροπή θεωρεί ότι έχει μεγάλη αξία η συνέχιση της υποστήριξης της ανταλλαγής γνώσεων και εμπειριών και αναγνωρίζει ότι πρόκειται για έναν τομέα στον οποίο η ίδια μπορεί να διαδραματίσει χρήσιμο συντονιστικό ρόλο. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει τα ζητήματα που εγείρονται σε ορισμένες συνθέσεις και εκδηλώσεις και δεσμεύεται για τη συνεχή βελτίωσή τους.

Από τη συνολική αξιολόγηση και τις παρατηρήσεις των κρατών μελών και των ενδιαφερόμενων μερών προκύπτει ότι η εστίαση στις προτεραιότητες πολιτικής είναι κατάλληλη, αλλά ενδέχεται να χρειαστεί να επανεξεταστεί με βάση τις τρέχουσες και μελλοντικές εξελίξεις, όπως ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, η διεύρυνση της ΕΕ ή το παγκόσμιο ενδιαφέρον για τον ευρωπαϊκό αθλητισμό. Υπάρχει γενική ικανοποίηση από την ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών και τη δικτύωση. Η Επιτροπή συμφωνεί με την εκτίμηση αυτή.

Οι διαπιστώσεις της έκθεσης παρέχουν μια προοπτική σχετικά με τους τομείς που χρήζουν προσοχής στο μέλλον. Γενικά, οι τομείς αυτοί μπορούν να ομαδοποιηθούν ως εξής: i) προώθηση του ευρωπαϊκού προτύπου αθλητισμού· ii) διαμόρφωση της βασιζόμενης σε αξίες διακυβέρνησης του αθλητισμού και των μεγάλων εκδηλώσεων στην Ευρώπη· iii) οικονομική βιωσιμότητα· iv) τήρηση υψηλών προτύπων ακεραιότητας· v) προάσπιση των δικαιωμάτων των αθλητών στη σταδιοδρομία τους· vi) διασφάλιση της ισότητας και της εκπροσώπησης· και vii) απόδοση περισσότερης αξίας στον ρόλο του μαζικού αθλητισμού και του εθελοντισμού.

Υπάρχει σαφής πολιτική βούληση και ανάγκη να συνεχιστεί η εστίαση στη βιώσιμη ανάπτυξη, μέσω της εξέτασης της οικονομικής βιωσιμότητας καθώς και του αντίκτυπου της κλιματικής αλλαγής στον αθλητισμό και των πράσινων, καινοτόμων και συμπεριληπτικών λύσεων που μπορεί να αναπτύξει. Στο πλαίσιο του προγράμματος ενδέχεται επίσης να χρειαστεί να εξεταστούν τυχόν αλλαγές που επιφέρουν η πρόοδος της τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης και ο αντίκτυπός τους στον αθλητισμό.

Η διασφάλιση της ισότητας και της δικαιοσύνης για όλους τους ανθρώπους που επιθυμούν να έχουν πρόσβαση στον αθλητισμό για τον σκοπό της συμμετοχής παραμένει ένα από τα κυρίαρχα ζητήματα, με σαφή ανάγκη να συνεχιστεί η αντιμετώπιση των αναγκών και των προκλήσεων των υποεκπροσωπούμενων ομάδων στον αθλητισμό, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών, των ατόμων από μειονεκτούντα περιβάλλοντα και μιας αυξανόμενης ομάδας ηλικιωμένων και ατόμων που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις ή αναπηρίες.

Με βάση τα διδάγματα που μπορούν να αντληθούν από το ευρύτερο πλαίσιο εντός του οποίου εφαρμόστηκε το εν λόγω πρόγραμμα εργασιών της ΕΕ, θα πρέπει επίσης να εξεταστεί το ενδεχόμενο αύξησης της έμφασης που δίνεται στις εξωτερικές και διπλωματικές πτυχές του αθλητισμού, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης των ευρωπαϊκών αξιών.

Η βάση αυτών των τομέων εστίασης είναι η σημασία της προάσπισης και της προώθησης της ακεραιότητας και των αξιών στον αθλητισμό, είτε μέσω της καταπολέμησης της διαφθοράς, της φαρμακοδιέγερσης, των διακρίσεων, της βίας και της μισαλλοδοξίας (π.χ. ρητορική μίσους), είτε μέσω της προώθησης και της προάσπισης της κοινωνικής ένταξης, της ισότητας, της ανεκτικότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο αθλητισμός θα πρέπει να παρέχει ένα ασφαλές περιβάλλον, το οποίο θα δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να αποκτούν δεξιότητες και να επενδύουν σε θετικές κοινωνικές συνδέσεις. Το στοιχείο αυτό είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί ότι ο αθλητισμός στην Ευρώπη μπορεί να συνεχίσει να διαδραματίζει πλήρως τον ρόλο του ως ενωτική, συνεκτική και ενισχυτική δύναμη των κοινωνιών, των κοινοτήτων και των οικονομιών μας.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και η Επιτροπή των Περιφερειών καλούνται να λάβουν γνώση της παρούσας έκθεσης.

Ως μέρος του επόμενου προγράμματος εργασιών της ΕΕ για τον αθλητισμό, το Συμβούλιο καλείται να εξετάσει τις παρατηρήσεις σχετικά με τις προτεραιότητες για τις μελλοντικές εργασίες και για τις μεθόδους εργασίας που προσδιορίζονται στην παρούσα έκθεση.

Η προεδρία καλείται να λάβει την παρούσα έκθεση ως βάση για την κατάρτιση του επόμενου προγράμματος εργασιών της ΕΕ για τον αθλητισμό κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024.

(1)

ΕΕ C 419 της 4.12.2020, σ. 1.

(2)

ΕΕ C 354 της 4.12.2013, σ. 1.

(3)

  https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/0e76da18-9e26-11ee-b164-01aa75ed71a1

(4)

  https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/a482583b-b3a7-11ee-b164-01aa75ed71a1

(5)

  https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/684ab3af-9f57-11ec-83e1-01aa75ed71a1

(6)

  https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/3c4366d4-89b5-11ee-99ba-01aa75ed71a1

(7)

Στις ειδικές για τον αθλητισμό προτεραιότητες περιλαμβάνονται τα εξής: i) ενθάρρυνση υγιεινών τρόπων ζωής για όλους· ii) προαγωγή της ακεραιότητας και των αξιών στον αθλητισμό· iii) προώθηση της εκπαίδευσης στον αθλητισμό και σε όλες τις πτυχές του· iv) καταπολέμηση της βίας και αντιμετώπιση του ρατσισμού, των διακρίσεων και της μισαλλοδοξίας στον χώρο του αθλητισμού· και v) αντιμετώπιση της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης.

(8)

  https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/76890558-f016-11eb-a71c-01aa75ed71a1 .

(9)

  https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/d10b4b5b-e159-11ec-a534-01aa75ed71a1 .  

(10)

  https://europa.eu/eurobarometer/surveys/detail/2668 .

(11)

ΕΕ C 185 της 26.5.2023, σ. 29.

(12)

C(2022) 3721 final.

(13)

C(2022) 257 final.

(14)

ΕΕ C 354 της 4.12.2013, σ. 1.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 14.2.2024

COM(2024) 73 final

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

της

ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

σχετικά με την εφαρμογή και την καταλληλότητα του προγράμματος εργασιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον αθλητισμό για την περίοδο 2021-2024 και σχετικά με τη σύσταση σχετικά με την προώθηση της σωματικής άσκησης για τη βελτίωση της υγείας σε όλους τους τομείς

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

Τομέας προτεραιότητας: Προστασία της ακεραιότητας και των αξιών στον αθλητισμό

Τομέας προτεραιότητας: Κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις του αθλητισμού

Τομέας προτεραιότητας: Προαγωγή της συμμετοχής στον αθλητισμό και της σωματικής άσκησης για τη βελτίωση της υγείας

Παράρτημα II – Έκθεση για την εφαρμογή της σύστασης σχετικά με την προώθηση της σωματικής άσκησης για τη βελτίωση της υγείας σε όλους τους τομείς 21 .

Πλαίσιο

Η σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την προώθηση της σωματικής άσκησης για τη βελτίωση της υγείας σε όλους τους τομείς, η οποία εκδόθηκε τον Νοέμβριο του 2013, ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αναπτύξουν εθνικές στρατηγικές και σχέδια δράσης για την προώθηση της σωματικής άσκησης με τη συμμετοχή όλων των σχετικών τομέων, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, του αθλητισμού και της υγείας. Επίσης, τα ενθαρρύνει να συνεργάζονται στενά μεταξύ τους και με την Επιτροπή, ανταλλάσσοντας τακτικά πληροφορίες και βέλτιστες πρακτικές. Τέλος, στη σύσταση διατυπώνεται αίτημα για συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για τη συλλογή σχετικών δεδομένων, ειδικών ανά χώρα επισκοπήσεων και αναλύσεων.

Η παρακολούθηση της προόδου βασίζεται σε ένα πλαίσιο 23 δεικτών. Οι εργασίες αυτές εκτελούνται από τον ΠΟΥ, ένα δίκτυο εθνικών κομβικών σημείων για τη σωματική άσκηση για τη βελτίωση της υγείας (ΣΑΒΥ) που ορίστηκαν από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή. Το έργο επρόκειτο να υλοποιηθεί από τα μέσα του 2019 έως τα μέσα του 2022, αλλά ο προγραμματισμός του επηρεάστηκε από τις προκλήσεις που δημιούργησε η πανδημία COVID-19. Τα αποτελέσματα του έργου παραδόθηκαν τελικά κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023.

Δίκτυο ΣΑΒΥ

Η συνεργασία με τον ΠΟΥ, ιδίως με το περιφερειακό γραφείο του για την Ευρώπη, έχει αποδείξει τη συνεχιζόμενη σημασία και τα αμοιβαία οφέλη της. Συνέβαλε με επιτυχία στην παρακολούθηση και την εποπτεία της ΣΑΒΥ στα κράτη μέλη μέσω του δικτύου εθνικών κομβικών σημείων για τη ΣΑΒΥ.

Το δίκτυο των εθνικών κομβικών σημείων έχει εξελιχθεί σε αξιόπιστο και χρήσιμο δίκτυο. Από το 2019 η λειτουργία του δικτύου βελτιώθηκε περαιτέρω, μεταξύ άλλων για να ενισχυθεί η διατομεακή συνεργασία σε εθνικό επίπεδο. Συμμετείχαν όλα τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη, συγκεντρώνοντας και ανταλλάσσοντας διεξοδικά πληροφορίες σχετικές με την πολιτική για τη ΣΑΒΥ σε όλα τα κράτη μέλη. Επιπλέον, οι εργασίες οδήγησαν σε ποιοτικές και τεκμηριωμένες εκθέσεις σχετικά με την ευρωπαϊκή κατάσταση και κατέστησαν δυνατή την επικαιροποίηση της βάσης δεδομένων της Ευρωπαϊκής Πύλης Πληροφόρησης του ΠΟΥ για την Υγεία.

Από το 2019 το δίκτυο των εθνικών κομβικών σημείων για τη ΣΑΒΥ πραγματοποίησε οκτώ συνεδριάσεις, οι οποίες αφορούσαν συγκεκριμένα την ενίσχυση των ικανοτήτων των κομβικών σημείων για τη διασφάλιση ενός βιώσιμου συστήματος συλλογής δεδομένων. Επιπλέον, τα κομβικά σημεία εξέτασαν και συζήτησαν καινοτόμες εξελίξεις και ορθές πρακτικές στον τομέα της σωματικής άσκησης.

Ο ΠΟΥ διοργάνωσε περαιτέρω εκδηλώσεις που παρείχαν την ευκαιρία στα κομβικά σημεία να συμμετάσχουν σε διεθνή, περιφερειακή και διακρατική συνεργασία. Τα κομβικά σημεία μπόρεσαν να συμμετάσχουν σε διασκέψεις του δικτύου για τη ΣΕΒΥ στην Ευρώπη «HEPA Europe», το οποίο αποτελεί φόρουμ υπό την ηγεσία του ΠΟΥ για την προώθηση της έρευνας, της πολιτικής και της πρακτικής στον τομέα της σωματικής άσκησης για τη βελτίωση της υγείας με στόχο τη βελτίωση της υγείας και της ευημερίας. Διοργανώθηκαν συναντήσεις με άλλα δίκτυα, όπως με την ομάδα υψηλού επιπέδου του ΠΟΥ για τη διατροφή και τη σωματική άσκηση. Πραγματοποιήθηκαν ειδικά εργαστήρια για να συζητηθεί ο τρόπος ενίσχυσης της συνεργασίας και των πολυτομεακών πρωτοβουλιών ώστε να τονωθεί η προώθηση της ΣΑΒΥ.

Ο ΠΟΥ παρείχε στήριξη σε μεμονωμένες χώρες για την ανάπτυξη τεκμηριωμένων κατευθυντήριων γραμμών για τη σωματική άσκηση, συστάσεων και χαρτών πορείας για πολιτικές σχετικά με τη σωματική άσκηση σε διάφορους τομείς.

Συλλογή δεδομένων

Ο ΠΟΥ ενίσχυσε την παρακολούθηση της σωματικής άσκησης μεταξύ των κρατών μελών και ανέπτυξε νέα εργαλεία για την προώθηση της σωματικής άσκησης. Τα στοιχεία που συγκεντρώνονται από το 2015 για τους δείκτες της ΕΕ για τη ΣΑΒΥ από τα κράτη μέλη μέσω των εθνικών κομβικών σημείων για τη ΣΑΒΥ είναι πλέον διαθέσιμα στη βάση δεδομένων της Ευρωπαϊκής Πύλης Πληροφόρησης του ΠΟΥ για την Υγεία 22 . Η εν λόγω βάση δεδομένων παρέχει στοιχεία σχετικά με τους δείκτες εποπτείας και παρακολούθησης της σωματικής άσκησης σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο με έναν διαδραστικό μηχανισμό απεικόνισης.

Βασικό αποτέλεσμα του έργου είναι τα 2021 ενημερωτικά δελτία για τη σωματική άσκηση στην ΕΕ και τα 27 κράτη μέλη της 23 . Με βάση τα διδάγματα του παρελθόντος και με βελτιωμένη έρευνα στα κράτη μέλη, πραγματοποιήθηκε ένας τρίτος γύρος συγκέντρωσης δεδομένων σχετικά με τα επίπεδα της σωματικής άσκησης και τις δράσεις πολιτικής για την προώθηση της ΣΑΒΥ μεταξύ διαφόρων τομέων το 2021. Σε αυτόν περιλαμβάνονταν ερωτήσεις σχετικά με τις τάσεις, την πρόοδο και τις αλλαγές από το 2015 σε ολόκληρη την ΕΕ και στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ.

Για τη στήριξη των πολιτικών και των δράσεων για τη ΣΑΒΥ, στην έκθεση «Step up! Tackling the burden of insufficient physical activity in Europe» (Ανεβάστε ταχύτητα! Αντιμετώπιση της επιβάρυνσης της ανεπαρκούς σωματικής άσκησης στην Ευρώπη) 24 παρέχεται υπολογισμός των κοινωνικοοικονομικών οφελών της σωματικής άσκησης. Η εν λόγω έκθεση δείχνει ότι η αύξηση των επιπέδων σωματικής άσκησης θα έχει σημαντικές και θετικές επιπτώσεις στην υγεία του πληθυσμού και στην οικονομία: Οι επενδύσεις σε πολιτικές σωματικής άσκησης βελτιώνουν την ατομική ευημερία και την υγεία του πληθυσμού, ενώ παράλληλα αποφέρουν 1,7 EUR σε οικονομικά οφέλη για κάθε 1 EUR που επενδύεται. Στην Ευρώπη, οι επενδύσει θα αυξήσουν το προσδόκιμο ζωής των ανεπαρκώς ενεργών ατόμων κατά 7,5 μήνες, αποτρέποντας περισσότερους από 10 000 πρόωρους θανάτους ετησίως και εξοικονομώντας συνολικά 8 δισ. EUR ετησίως στα κράτη μέλη.

Ο ΠΟΥ έχει διαδώσει διάφορες άλλες εκθέσεις, μεταξύ άλλων σχετικά με τεχνικά εργαλεία για την ενίσχυση των πρακτικών σωματικής άσκησης στον χώρο εργασίας, με έμφαση στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), και υποστηρικτικό υλικό για αθλητικούς συλλόγους με σκοπό την προώθηση σωματικών δραστηριοτήτων για τη βελτίωση της υγείας. Έχει επίσης επεξεργαστεί εργαλεία ελέγχου για την προαγωγή της υγείας σε αθλητικούς συλλόγους.

Όσον αφορά τη σύγκριση των επιπέδων σωματικής άσκησης σε όλα τα κράτη μέλη, η ύπαρξη ενίοτε αντιφατικών δεδομένων από διαφορετικά εργαλεία έρευνας εξακολουθεί να αποτελεί ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Η διαθεσιμότητα αξιόπιστων δεδομένων είναι απαραίτητη για την προώθηση της χάραξης πολιτικής. Δεδομένων των ανωτέρω, η Επιτροπή παρήγαγε σχετικά δεδομένα για τον αθλητισμό και τη σωματική άσκηση, μέσω νέας έρευνας του Ευρωβαρόμετρου 25 .

Επίσης, η Επιτροπή επένδυσε στη βελτίωση της μεθοδολογίας των σχετικών στατιστικών. Πέραν της χαρτογράφησης των διαθέσιμων στατιστικών και δεδομένων για τον αθλητισμό στην ΕΕ 26 , διεξάγει μελέτη που δρομολογήθηκε το 2022 για να στηρίξει την ανάπτυξη εναρμονισμένων στατιστικών για τον αθλητισμό στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων στατιστικών και δεδομένων σχετικά με τη σωματική άσκηση για τη βελτίωση της υγείας. Η μελέτη αποσκοπεί στην ενίσχυση της βάσης αποδεικτικών στοιχείων και στη δημιουργία συγκριτικών δεδομένων για τη βελτίωση της χάραξης πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με τον αθλητισμό και τη σωματική άσκηση.

Αποτελέσματα

Από τα αποτελέσματα του γύρου συλλογής δεδομένων του 2021 σχετικά με τους δείκτες για τη ΣΑΒΥ προκύπτει συνολική σταθεροποίηση όσον αφορά την εφαρμογή, καθώς τα μέσα ποσοστά που επιτεύχθηκαν από τα κράτη μέλη στους 23 δείκτες αυξήθηκαν από 64,7 % το 2015 σε 74,5 % το 2018 και εκ νέου σε 75,7 % το 2021. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να ληφθεί υπόψη ο αντίκτυπος της πανδημίας COVID-19 που εμπόδισε ή διέκοψε προσωρινά τον αθλητισμό και τις σωματικές δραστηριότητες.

Πέραν από σημαντικές αυξήσεις σε ορισμένους δείκτες, όπως οι δείκτες 15 (Η ΣΑΒΥ στην κατάρτιση των καθηγητών σωματικής αγωγής), 20 (Προγράμματα για την προώθηση της σωματικής άσκησης στον χώρο εργασίας) και 21 (Προγράμματα για κοινοτικές παρεμβάσεις με στόχο την προώθηση της σωματικής άσκησης στους ηλικιωμένους), σε αρκετούς άλλους σημειώθηκε μείωση, ενώ σε άλλους δεν σημειώθηκε πρόοδος, καθώς τα μέγιστα ποσοστά είχαν ήδη επιτευχθεί το 2018. Οι περισσότερες εθνικές πολιτικές ή σχέδια δράσης για τη σωματική άσκηση ήταν πολυτομεακά, με ικανοποιητική κάλυψη των τομέων που αναγνωρίζονται ως σημαντικοί για την προώθηση της ΣΑΒΥ.

Οι θετικές εξελίξεις περιλαμβάνουν κυρίως δείκτες σχετικά με: εθνικές συστάσεις για τη σωματική άσκηση (23 χώρες), τη χρήση συστημάτων εποπτείας της σωματικής άσκησης (26 χώρες), την ύπαρξη τουλάχιστον μίας εθνικής πολιτικής ή ενός σχεδίου δράσης για τον αθλητισμό για όλους που προάγει τη ΣΑΒΥ (όλες οι χώρες), ειδική χρηματοδότηση για την προώθηση της ΣΑΒΥ (23), τη χρήση εθνικών μηχανισμών συντονισμού (19), δράσεις που αφορούν συγκεκριμένες ομάδες-στόχους (20), ειδικό πλαίσιο για τη διασφάλιση της πρόσβασης σε αθλητικές δραστηριότητες ή εγκαταστάσεις άθλησης για κοινωνικά μειονεκτούσες ομάδες (21), την ύπαρξη εθνικής καθοδήγησης ή προγράμματος για την προώθηση της παροχής συμβουλών σχετικά με τη σωματική άσκηση ή τη συνταγογράφηση της άσκησης από επαγγελματίες του τομέα της υγείας (18), μαθήματα φυσικής αγωγής σε σχολεία (όλα), προώθηση της ενεργής μετακίνησης στην εργασία (17), προώθηση της σωματικής άσκησης στον χώρο εργασίας (20) και εκστρατεία για την εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τη σωματική άσκηση (23).

Δύο δείκτες ξεχωρίζουν λόγω των χαμηλών ποσοστών επιτυχίας — ο δείκτης 7 (Πρόγραμμα «Αθλητικά σωματεία για την υγεία») και ο δείκτης 18 (Ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές για τη βελτίωση των υποδομών για τη σωματική άσκηση στον ελεύθερο χρόνο). Μόνο έξι χώρες ανέφεραν ότι έχουν χρησιμοποιήσει τις κατευθυντήριες γραμμές για τα προγράμματα «αθλητικά σωματεία για την υγεία» που αναπτύχθηκαν από την HEPA Europe και την Ένωση Διεθνούς Αθλητισμού για Όλους. Άλλες εννέα χώρες ανέφεραν ότι έχουν χρησιμοποιήσει παρόμοιες εθνικές κατευθυντήριες γραμμές ή προγράμματα που έχουν σχεδιαστεί για να ενθαρρύνουν τους αθλητικούς συλλόγους να προωθούν αθλητικές δραστηριότητες που σχετίζονται με την υγεία και/ή την προαγωγή της υγείας. Μόνο πέντε χώρες ανέφεραν ότι εφάρμοσαν συστηματικά τις ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές του 2011 για τη βελτίωση των υποδομών για τη σωματική άσκηση στον ελεύθερο χρόνο σε τοπικό επίπεδο (IMPALA) 27 .

Στο πλαίσιο ανοικτής, διαδικτυακής έρευνας που διενεργήθηκε το καλοκαίρι του 2023 σχετικά με το περιεχόμενο και τη συνάφεια της σύστασης, οι περισσότεροι απαντήσαντες θεώρησαν ότι εξακολουθεί να είναι συναφής ή εν μέρει συναφής. Σύμφωνα με πρόσθετη έρευνα μεταξύ των εθνικών κομβικών σημείων για τη ΣΑΒΥ, τα περισσότερα κομβικά σημεία θεωρούν ότι η σύσταση επικεντρώνεται σε σωστούς στόχους και σε ορθές προτεραιότητες και χαρακτηρίζουν τη δομή και τις μεθόδους εργασίας κατάλληλες. Υπάρχει επίσης συμφωνία ότι οι εργασίες παράγουν συναφή αποτελέσματα και δεδομένα. Ο δείκτης 4 (μηχανισμός συντονισμού για την προώθηση της ΣΑΒΥ), ο δείκτης 10 (παρακολούθηση και εποπτεία της σωματικής άσκησης) και ο δείκτης 1 (συστάσεις για τη σωματική άσκηση) θεωρήθηκαν ως οι δείκτες που θα πρέπει να εξεταστούν κατά προτεραιότητα. Παραδείγματα προτάσεων περιλάμβαναν την αξιολόγηση των δεικτών από την άποψη της διαθεσιμότητας δεδομένων, τη βελτίωση του μηχανισμού παρακολούθησης σε ορισμένα κράτη μέλη και την αύξηση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών για την ανάπτυξη και την εφαρμογή πολιτικών για τη ΣΑΒΥ στα κράτη μέλη.

Επόμενα βήματα

Από την έναρξη της εφαρμογής της σύστασης, μπορεί να διαπιστωθεί συνολική πρόοδος όσον αφορά την προώθηση της ΣΑΒΥ και την παρακολούθηση στα κράτη μέλη, αλλά θα απαιτηθεί συνεχής στήριξη για να καλυφθούν τα εναπομένοντα κενά. Σε αυτά περιλαμβάνονται οι δείκτες 7 και 18, στους οποίους εντοπίζονται περισσότερες διαρθρωτικές αδυναμίες. Το σημαντικότερο είναι ότι, παρά την πολύ ικανοποιητική πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά την εφαρμογή της σύστασης, από τα στοιχεία που συλλέχθηκαν σχετικά με τη σωματική άσκηση του πληθυσμού προκύπτει ότι τα επίπεδα παραμένουν υπερβολικά χαμηλά, γεγονός που απαιτεί τη λήψη περισσότερων μέτρων για την αύξηση της σωματικής άσκησης εν γένει.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τον ΠΟΥ για τη στήριξη των κρατών μελών όσον αφορά τη σωματική άσκηση για τη βελτίωση της υγείας, με γενικό στόχο να συμβάλει στην επίτευξη του παγκόσμιου στόχου του ΠΟΥ για μείωση κατά 15 % των επιπέδων έλλειψης σωματικής άσκησης στα κράτη μέλη έως το 2030.

(1)

  Άρθρο   165 παράγραφος   2 της ΣΛΕΕ: «Η δράση της Ένωσης έχει ως στόχο [...] να αναπτύσσει την ευρωπαϊκή διάσταση του αθλητισμού, [...] προστατεύοντας τη σωματική και ηθική ακεραιότητα των αθλητών, ιδίως των νεότερων μεταξύ τους.»

(2)

  https://ec.europa.eu/transparency/expert-groups-register/core/api/front/expertGroupAddtitionalInfo/25000/download

(3)

  ΕΕ C 419 της 12.12.2019, σ. 1 .

(4)

Άρθρο 165 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ: Η δράση της Ένωσης έχει ως στόχο [...] να αναπτύσσει την ευρωπαϊκή διάσταση του αθλητισμού, προάγοντας τη δικαιότητα και τον ανοιχτό χαρακτήρα των αθλητικών αναμετρήσεων [...].

(5)

  ΕΕ C 192 της 7.6.2019, σ. 1 .

(6)

Άρθρο 165 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ: «Η Ένωση συμβάλλει στην προώθηση των ευρωπαϊκών επιδιώξεων στον χώρο του αθλητισμού, λαμβάνοντας υπόψη παράλληλα [...] τον κοινωνικό και εκπαιδευτικό του ρόλο.».

(7)

  ΕΕ C 196 της 8.6.2018, σ. 23 .

(8)

  ΕΕ C 168 της 14.6.2013, σ. 10 .

(9)

  ΕΕ C 183 της 14.6.2014, σ. 39 .

(10)

  https://ec.europa.eu/assets/eac/sport/library/policy_documents/expert-group-gender-equality_en.pdf

(11)

  ΕΕ C 467 της 15.12.2016, σ. 12 .

(12)

  ΕΕ C 416 της 11.12.2019, σ. 3 (βλ. παράγραφο 26).

(13)

  ΕΕ C 436 της 5.12.2014, σ. 2.

(14)

 Συνέχεια στα συμπεράσματα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνελθόντων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, για τον ρόλο των προπονητών στην κοινωνία ( ΕΕ C 423 της 9.12.2017, σ. 6 ) και στα συμπεράσματα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνελθόντων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, με θέμα την ενδυνάμωση των προπονητών μέσω της ενίσχυσης των ευκαιριών απόκτησης δεξιοτήτων και ικανοτήτων ( ΕΕ C 196 της 11.6.2020, σ. 1 ).

(15)

  ΕΕ C 212 της 14.6.2016, σ. 14 .

(16)

  https://ec.europa.eu/transparency/expert-groups-register/core/api/front/expertGroupAddtitionalInfo/23271/download

(17)

  https://www.sports.gouv.fr/IMG/pdf/declarationjop2024_europe_en.pdf

(18)

  ΕΕ C 449 της 13.12.2018, σ. 1 .

(19)

  ΕΕ C 214 I της 29.6.2020, σ. 1 .

(20)

  ΕΕ C 417 της 15.12.2015, σ. 48 .

(21)

ΕΕ C 354 της 4.12.2013, σ. 1.

(22)

  https://gateway.euro.who.int/en/datasets/hepa

(23)

  Δημοσίευση των ενημερωτικών δελτίων φυσικής δραστηριότητας για το 2021 | Αθλητισμός (europa.eu)

(24)

  https://doi.org/10.1787/500a9601-en

(25)

  https://europa.eu/eurobarometer/surveys/detail/2668

(26)

  https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/25c4dfc8-19bf-11ec-b4fe-01aa75ed71a1  

(27)

  https://www.researchgate.net/publication/349694555_European_Guidelines_on_Improving_Infrastructures_for_Leisure-Time_Physical_Activity_in_the_Local_Arena_towards_social_equity_Intersectoral_collaboration_and_participation?_tp=eyJjb250ZXh0Ijp7InBhZ2UiOiJwdWJsaWNhdGlvbiIsInByZXZpb3VzUGFnZSI6bnVsbH19