Access to European Union law
<a href="https://eur-lex.europa.eu/content/help/eurlex-content/experimental-features.html" target="_blank">More about the experimental features corner</a>
Choose the experimental features you want to try
EUR-Lex
Access to European Union law

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

You are here
Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Search tips
Need more search options? Use the Advanced search

Document 52021DC0240

    ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ σχετικά με μια νέα προσέγγιση για βιώσιμη γαλάζια οικονομία στην ΕΕ Μετασχηματισμός της γαλάζιας οικονομίας της ΕΕ για ένα βιώσιμο μέλλον

    COM/2021/240 final

    Date of document:
    17/05/2021
    Date of dispatch:
    17/05/2021; διαβιβάστηκε στο Συμβούλιο
    Date of dispatch:
    17/05/2021; διαβιβάστηκε στο Κοινοβούλιο
    Author:
    Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας
    Responsible body:
    MARE
    Form:
    Ανακοίνωση

    Βρυξέλλες, 17.5.2021

    COM(2021) 240 final

    ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

    σχετικά με μια νέα προσέγγιση για βιώσιμη γαλάζια οικονομία στην ΕΕ
    Μετασχηματισμός της γαλάζιας οικονομίας της ΕΕ για ένα βιώσιμο μέλλον


    ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

    σχετικά με μια νέα προσέγγιση για βιώσιμη γαλάζια οικονομία στην ΕΕ
    Μετασχηματισμός της γαλάζιας οικονομίας της ΕΕ για ένα βιώσιμο μέλλον

    1.Η μετάβαση από τη «γαλάζια ανάπτυξη» στη «βιώσιμη γαλάζια οικονομία»

    Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία 1 απαιτεί τον μετασχηματισμό της οικονομίας μας, ώστε να καταστεί μια σύγχρονη, αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων και ανταγωνιστική οικονομία, όπου οι καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα εξαλειφθούν σταδιακά και το φυσικό κεφάλαιο της ΕΕ θα προστατεύεται. Το σχέδιο ανάκαμψης για την Ευρώπη 2  επιδιώκει να προωθήσει την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και να καταστήσει την ευρωπαϊκή οικονομία πιο δίκαιη, πιο ανθεκτική και πιο βιώσιμη για τις μελλοντικές γενεές. Η γαλάζια οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη αυτής της διπλής πρόκλησης: εάν τεθεί σε πιο βιώσιμη τροχιά, θα αποτελέσει μια πηγή δράσης και ιδεών που θα δημιουργήσει καινοτομία, θα προωθήσει την ταχεία και διαρκή ανάκαμψη και θα προστατεύσει τον πλανήτη μας.

    Εάν η γαλάζια οικονομία συγκρινόταν με τις εθνικές οικονομίες, θα ήταν η έβδομη μεγαλύτερη στον κόσμο και οι ωκεανοί ως οικονομική οντότητα θα ήταν μέλος της G7. Έχει ως βάση της το μεγαλύτερο οικοσύστημα του πλανήτη: οι ωκεανοί  περιέχουν το 97 % των υδάτινων πόρων μας και το 80 % όλων των μορφών ζωής. Ο ωκεανός μάς περιβάλλει και μας συντηρεί, παρέχοντας αρκετό οξυγόνο για κάθε δεύτερη αναπνοή μας, τροφή για σχεδόν το ήμισυ της ανθρωπότητας και κρίσιμους πόρους για την ανθρώπινη υγεία, πέραν ενός ιστού οικονομικών αλληλεπιδράσεων.

    Η γαλάζια οικονομία της Ευρώπης προσφέρει 4,5 εκατομμύρια άμεσες θέσεις εργασίας 3 , πολλές από τις οποίες σε περιφέρειες όπου υπάρχουν λίγες εναλλακτικές επιλογές. Περιλαμβάνει όλους τους κλάδους και τομείς που σχετίζονται με τους ωκεανούς, τις θάλασσες και τις ακτές, είτε βασίζονται στο θαλάσσιο περιβάλλον (π.χ. ναυτιλία, αλιεία, παραγωγή ενέργειας) είτε στην ξηρά (π.χ. λιμένες, ναυπηγεία, χερσαίες υδατοκαλλιέργειες και παραγωγή φυκιών, παράκτιος τουρισμός). Πρόκειται για ένα ευρύ, ταχέως εξελισσόμενο τμήμα της οικονομίας μας, το οποίο την τελευταία δεκαετία έκανε σημαντικά βήματα να εκσυγχρονιστεί και να στραφεί και προς άλλες δραστηριότητες. Παράλληλα με τους παραδοσιακούς τομείς, εξελίσσονται και αναπτύσσονται καινοτόμοι τομείς, όπως η ανανεώσιμη ωκεάνια ενέργεια, η γαλάζια βιοοικονομία, η βιοτεχνολογία και η αφαλάτωση, οι οποίοι παρέχουν νέες προοπτικές και δημιουργούν θέσεις εργασίας.

    Ωστόσο, τόσο αυτές όσο και άλλες οικονομικές δραστηριότητες έχουν σωρευτικές επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον, από την ορατή ρύπανση όπως τα πλαστικά απορρίμματα και οι πετρελαιοκηλίδες έως την αόρατη ρύπανση όπως τα μικροπλαστικά, ο υποθαλάσσιος θόρυβος, οι χημικές ουσίες και τα θρεπτικά συστατικά. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι καταστροφικές για τους ωκεανούς, τις ακτές και τους ανθρώπους που ζουν στις περιοχές αυτές, από τις μεταβολές της θερμοκρασίας των υδάτων έως την οξίνιση, την άνοδο της στάθμης των θαλασσών, καθώς και τις συχνότερες και εντονότερες πλημμύρες και τη διάβρωση. Σε συνδυασμό με τη μείζονα απειλή που συνιστά η απώλεια της βιοποικιλότητας, η οποία οφείλεται στην κλιματική αλλαγή, τη ρύπανση, την υπερεκμετάλλευση των πόρων και την καταστροφή των φυσικών οικοτόπων, οι επιπτώσεις αυτές θα θέσουν σε κίνδυνο την ανθεκτικότητα της γαλάζιας οικονομίας και της κοινωνίας στο σύνολό της.

    Η παρούσα ανακοίνωση υιοθετεί μια συστημική προσέγγιση που ενσωματώνει την πολιτική για τους ωκεανούς στη νέα οικονομική πολιτική της Ευρώπης. Ο ωκεανός μας, όπως και η «γαλάζια οικονομία» που στηρίζεται σε αυτόν, είναι απαραίτητος για την επίτευξη του μετασχηματισμού που προβλέπεται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι  η συμβολή των ωκεανών στην παραγωγή ενέργειας, στις οικολογικότερες μεταφορές και στη βιώσιμη παραγωγή τροφίμων. Για την επίτευξη μιας βιώσιμης οικονομίας, είναι απαραίτητη η συμβολή ενός υγιούς ωκεανού. Πρέπει να συνδέσουμε καλύτερα τις πράσινες και γαλάζιες πολιτικές, επεκτείνοντας παράλληλα την προσέγγισή μας πέρα από τα σύνορα της ΕΕ και ανοίγοντας τον δρόμο για τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών.

    Μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία θα δημιουργήσει απτές ευκαιρίες για νέες θέσεις εργασίας και επιχειρήσεις. Θα δημιουργηθούν από τις προσπάθειες που καταβάλλονται για τον περιορισμό των επιπτώσεων στους ωκεανούς και τις ακτές, ώστε να οικοδομηθεί ένα ανθεκτικό οικονομικό μοντέλο που θα βασίζεται στην καινοτομία, την κυκλική οικονομία και τη στάση σεβασμού προς τους ωκεανούς. Αυτό σημαίνει ότι θα δοθούν κίνητρα στις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν ή παράγουν ανανεώσιμους πόρους, διατηρούν τα θαλάσσια οικοσυστήματα, μειώνουν τη ρύπανση και αυξάνουν την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή, ενώ άλλες επιχειρήσεις θα πρέπει να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Αυτό είναι εξίσου σημαντικό για τους ανθρώπους όσο και για τον πλανήτη. Όπως αναγνωρίζει η Ατζέντα του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη 4 , χωρίς υγιείς ωκεανούς, η ζωή σε αυτόν τον πλανήτη κινδυνεύει· χωρίς τους ωκεάνιους πόρους, οι ανθρώπινες κοινωνίες σε όλο τον πλανήτη χάνουν την ικανότητα να συντηρηθούν.

    Η παρούσα ανακοίνωση καθορίζει μια λεπτομερή και ρεαλιστική ατζέντα ώστε η γαλάζια οικονομία να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. O τομέας, χάρη στον δυναμισμό και τις δυνατότητες καινοτομίας του, είναι σε θέση να προωθήσει τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία, αντικαθιστώντας την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη με καθαρές, ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή και βιώσιμες δραστηριότητες που επιβαρύνουν ελάχιστα το θαλάσσιο περιβάλλον. Η πεπαλαιωμένη αντίληψη ότι η προστασία του περιβάλλοντος συγκρούεται με την οικονομία δίνει τη θέση της στη συνειδητοποίηση ότι, ιδίως στον τομέα της ναυτιλίας, το περιβάλλον και η οικονομία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Πρέπει να μετατοπισθεί το επίκεντρο της προσοχής από τη «γαλάζια ανάπτυξη»  σε μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία.

    Οι θάλασσες και οι ωκεανοί της Ευρώπης αποτελούν φυσικούς και ουσιαστικούς συμμάχους στην αντιμετώπιση της κρίσης του κλίματος και της βιοποικιλότητας. Πρέπει να γεφυρωθεί ένα σημαντικό κενό εφαρμογής προκειμένου να αυξηθεί η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από το σημερινό 11 % σε 30 % έως το 2030 5 , να επιτευχθούν φιλόδοξοι στόχοι απορρύπανσης στις θάλασσές μας και να αξιοποιηθούν στο έπακρο οι φυσικοί και θαλάσσιοι πόροι της Ευρώπης για την επίτευξη των στόχων της Ευρώπης για το 2030 και της φιλοδοξίας της για κλιματική ουδετερότητα. Η παρούσα ανακοίνωση, σε συνδυασμό με την προγραμματισμένη αποστολή έρευνας για τους ωκεανούς 6 , θα χαράξει την πορεία για την υλοποίηση αυτών των στόχων.

    Η παρούσα ανακοίνωση ζητά από τους φορείς της γαλάζιας οικονομίας να υποστηρίξουν τις αρχές της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Τα τελευταία 15 έτη, η ΕΕ έχει θέσει στέρεα θεμέλια για μια ολοκληρωμένη και συνεργική θαλάσσια πολιτική στην Ευρώπη, με τη συμμετοχή των κρατών μελών, των περιφερειών και τοπικών ενδιαφερόμενων φορέων και της χερσαίας πράσινης οικονομίας. Η στροφή προς τη δημιουργία μιας βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας θα βασιστεί στην ακόμα στενότερη συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους φορείς, από μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις έως ομάδες τοπικής δράσης, τους νέους που ενδιαφέρονται έντονα για την υγεία των ωκεανών μας και το ευρύ κοινό. Πρέπει να ενώσει όλες τις ομάδες και τους τομείς γύρω από ένα κοινό όραμα. Η παρούσα ανακοίνωση, συμπληρώνοντας άλλες τρέχουσες πρωτοβουλίες της Επιτροπής, παρουσιάζει (στο κεφάλαιο 2) την ατζέντα για τη γαλάζια οικονομία όσον αφορά την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, τη διατήρηση του φυσικού μας κεφαλαίου, την κυκλική οικονομία και την υπεύθυνη παραγωγή τροφίμων. Αν και δεν είναι εξαντλητική, προαναγγέλλει μερικές νέες πρωτοβουλίες και περιγράφει ορισμένα από τα εργαλεία (κεφάλαιο 3) και τους παράγοντες (κεφάλαιο 4) που καθιστούν εφικτή τη μετάβαση.

    2. Μετασχηματισμός των αλυσίδων αξίας της γαλάζιας οικονομίας

    2.1    Επίτευξη των στόχων κλιματικής ουδετερότητας και μηδενικής ρύπανσης

    Μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία προσφέρει πολλές λύσεις για την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Πολλές από τις τρέχουσες δραστηριότητες πρέπει να μειώσουν το αποτύπωμα άνθρακα, ενώ παράλληλα πρέπει να βρεθούν στο επίκεντρο νέες δραστηριότητες ουδέτερου ισοζυγίου διοξειδίου του άνθρακα. Η γαλάζια οικονομία μπορεί να συμβάλει στο ουδέτερο ισοζύγιο διοξειδίου του άνθρακα με την ανάπτυξη υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και με την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στις θαλάσσιες μεταφορές και στους λιμένες.

    Η ΕΕ φιλοδοξεί έως το 2030 να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου τουλάχιστον κατά 55 % σε σχέση με τα επίπεδα του 1990 και να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. Οι υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα μπορούσαν να συμβάλουν στην επίτευξη αυτών των στόχων και στην παραγωγή του ενός τετάρτου της ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, το 2050, κυρίως (αν και όχι αποκλειστικά) μέσω της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας. Ένα βιώσιμο μείγμα ωκεάνιας ενέργειας θα πρέπει να περιλαμβάνει (εκτός από τη σταθερά εδραζόμενη υπεράκτια αιολική ενέργεια) την πλωτή αιολική ενέργεια, τη θερμική, κυματική και παλιρροϊκή ενέργεια — αναδυόμενες τεχνολογίες που αναμένεται να φθάσουν στο στάδιο εμπορικής εκμετάλλευσης τα επόμενα δέκα χρόνια. Με σκοπό να επιταχυνθεί η ανάπτυξή τους, η Επιτροπή δημοσίευσε το 2020 μια νέα στρατηγική της ΕΕ για τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας 7 , η οποία αποσκοπεί στην αύξηση της δυναμικότητας των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατά πέντε φορές έως το 2030 και κατά τριάντα φορές έως το 2050.

    Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία απαιτεί μείωση κατά 90 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από όλους τους τρόπους μεταφοράς, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων μεταφορών. Οι θαλάσσιες οδοί μας αποτελούν βασικό σύνδεσμο με το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα. Οι θαλάσσιες μεταφορές, αν και παράγουν συγκριτικά λιγότερες εκπομπές από τις οδικές ή αεροπορικές μεταφορές, παράγουν τόσο εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα όσο και άλλες ρυπογόνες εκπομπές λόγω των μεγάλων όγκων και της μεγάλης εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα. Η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές στις θαλάσσιες μεταφορές (και στις αλιευτικές δραστηριότητες) θα μειώσει όχι μόνο τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, αλλά και τη ρύπανση του αέρα και των υδάτων και τον υποθαλάσσιο θόρυβο, ενώ παράλληλα θα εξασφαλίσει νέες οικονομικές ευκαιρίες.

    Η ανακοίνωση του 2020 σχετικά με μια στρατηγική για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα 8   έχει ως στόχο τη διάθεση των πρώτων πλοίων με μηδενικές εκπομπές στην αγορά έως το 2030 και την απαλλαγή των θαλάσσιων μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές μέσω μιας διαρθρωμένης δέσμης μέτρων. Σε αυτά περιλαμβάνεται η ενδεχόμενη επέκταση του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ στις θαλάσσιες μεταφορές και η ευθυγράμμιση της φορολόγησης των ενεργειακών προϊόντων με τις πολιτικές της ΕΕ για την ενέργεια και το κλίμα κατά την αναθεώρηση της οδηγίας για τη φορολογία της ενέργειας 9 . Η Επιτροπή εξετάζει επίσης την ενσωμάτωση των νέων συστημάτων πρόωσης στην τρέχουσα αναθεώρηση της οδηγίας για τα σκάφη αναψυχής 10 , και την αναθεώρηση της οδηγίας για τη ρύπανση που προκαλείται από πλοία. Στο μεταξύ, η πρωτοβουλία FuelEU 11 θα δώσει ώθηση στην παραγωγή και την υιοθέτηση ανανεώσιμων καυσίμων και καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών (όπως το υδρογόνο και τα καύσιμα με βάση το υδρογόνο, τα βιοκαύσιμα, τα συνθετικά καύσιμα, η ηλεκτρική ενέργεια και άλλες βιώσιμες μορφές ενέργειας, όπως η αιολική), καθώς και στην παροχή ενέργειας από την ξηρά για ελλιμενισμένα πλοία. Ο κανονισμός για το ΔΕΔ-Μ και οι οδηγίες για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων θα αναθεωρηθούν και θα ευθυγραμμιστούν προς αυτή την κατεύθυνση, δηλαδή για να εξασφαλιστεί η αντίστοιχη ανάπτυξη κατάλληλων υποδομών ανεφοδιασμού. Τα ναυπηγεία της ΕΕ θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που προκύπτουν από τις ταχέως αναπτυσσόμενες αγορές καινοτόμων ενεργειακά αποδοτικών σκαφών εξυπηρέτησης, που αναμένεται να μειώσουν σημαντικά την κατανάλωση καυσίμων και τις εκπομπές CO2.

    Στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης της για μηδενική ρύπανση, η Επιτροπή σχεδιάζει να αξιοποιήσει την επιτυχία των υφιστάμενων περιοχών ελέγχου των εκπομπών στα ύδατα της ΕΕ, πρωτοστατώντας στις προσπάθειες για τον προσδιορισμό νέων περιοχών στη Μεσόγειο Θάλασσα (με αποτέλεσμα τη δυνητική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του θείου και οξειδίων του αζώτου από τη διεθνή ναυσιπλοΐα έως και κατά 80 % και 20 %, αντίστοιχα, σε διάστημα δέκα ετών) και ξεκινώντας παρόμοιο έργο στη Μαύρη Θάλασσα.

    Οι λιμένες είναι ζωτικής σημασίας για τη διασύνδεση και την οικονομία των περιφερειών και των χωρών. Καθώς το βιομηχανικό τοπίο της Ευρώπης μεταβάλλεται (για παράδειγμα με την επέκταση των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας), ο ρόλος των λιμένων θα εξελίσσεται επίσης. Η Επιτροπή θεωρεί ότι, εκτός του τομέα μεταφόρτωσης και εφοδιαστικής, το μέλλον τους έγκειται στην ανάπτυξη του βασικού τους ρόλου ως ενεργειακών κόμβων (για ολοκληρωμένα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας, υδρογόνου 12 και άλλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και καυσίμων χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα), για την κυκλική οικονομία (για τη συλλογή, τη μεταφόρτωση και διάθεση των αποβλήτων από πλοία και άλλες λιμενικές βιομηχανίες, καθώς και για τον παροπλισμό των πλοίων), για τις επικοινωνίες (για υποβρύχια καλώδια) και για τη βιομηχανία (ως βιομηχανικοί συνεργατικοί σχηματισμοί). Μια ακόμη πτυχή που συμβάλλει στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και στην επίτευξη μηδενικής ρύπανσης είναι η χρήση έξυπνων ψηφιακών λύσεων και αυτόνομων συστημάτων, καθώς αυτά βελτιστοποιούν τις ροές κυκλοφορίας και τη διακίνηση φορτίων εντός και γύρω από τους λιμένες. Η ανάληψη αυτών των νέων ρόλων θα βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας των επιχειρήσεων και τις συνθήκες διαβίωσης των γύρω κοινοτήτων. Οι ειδικοί λιμένες αναψυχής και οι αλιευτικοί λιμένες θα πρέπει επίσης να καταστήσουν τις δραστηριότητές τους οικολογικότερες.

    Για την υποστήριξη της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές και την απορρύπανση της παραγωγής ενέργειας, των θαλάσσιων μεταφορών και των λιμένων, η Επιτροπή θα προβεί στις ακόλουθες ενέργειες:

    -θα δημιουργήσει ένα γαλάζιο φόρουμ για τους χρήστες της θάλασσας με σκοπό τον συντονισμό του διαλόγου μεταξύ υπεράκτιων επιχειρήσεων, ενδιαφερόμενων μερών και επιστημόνων που ασχολούνται με την αλιεία, την υδατοκαλλιέργεια, τη ναυτιλία, τον τουρισμό, την ανανεώσιμη ενέργεια και άλλες δραστηριότητες. Με αυτόν τον τρόπο θα αναπτυχθούν συνέργειες μεταξύ των εν λόγω δραστηριοτήτων και θα επέλθει συμφιλίωση μεταξύ ανταγωνιστικών χρήσεων της θάλασσας·

    -θα προωθήσει την αξιοποίηση των κονδυλίων της ΕΕ για οικολογικότερες θαλάσσιες μεταφορές μέσω

    1)της αύξησης της χρήσης των θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων αντί πιο ρυπογόνων τρόπων μεταφοράς· 

    2)της ανανέωσης του θαλάσσιου στόλου της ΕΕ (π.χ. επιβατηγά πλοία και πλοία ανεφοδιασμού για υπεράκτιες εγκαταστάσεις) για τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης· και

    3)της ανάπτυξης των εξαιρετικά προηγμένων κατασκευαστικών και τεχνολογικών ικανοτήτων της ΕΕ·

    -θα επιδιώξει τη χρήση του νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας, Υδατοκαλλιέργειας και Αλιείας για τη στήριξη των αλιευτικών στόλων στην υιοθέτηση καθαρότερων κινητήρων και τεχνικών, υπό την προϋπόθεση ότι η εν λόγω ανανέωση δεν προκαλεί πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα και υπεραλίευση·

    -θα επιδιώξει τον στόχο για λιμένες μηδενικών εκπομπών, όπως τονίζεται στη στρατηγική για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα, μεταξύ άλλων μέσω των εργασιών της στο πλαίσιο της υποομάδας βιώσιμων λιμένων του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Λιμένων, για να συζητήσει με τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη, καθώς και να ανταλλάξει και να προωθήσει βέλτιστες πρακτικές και πρωτοβουλίες από τη βάση προς την κορυφή για οικολογικότερες λιμενικές υπηρεσίες 13 ·

    -θα στηρίξει τα κράτη μέλη, μέσω του ενισχυμένου μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης και των μέτρων κατά της ρύπανσης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα, στην προετοιμασία και την αντιμετώπιση ατυχημάτων θαλάσσιας ρύπανσης.

    2.2    Κυκλική οικονομία και πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων

    Η μείωση των επιπτώσεων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στη θάλασσα αποτελεί ζήτημα συλλογικής ευθύνης. Η γαλάζια οικονομία μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο σε πολλές πτυχές των προσπαθειών για την καταπολέμηση της ρύπανσης και μπορεί να επωφεληθεί από τις νέες ευκαιρίες που προκύπτουν από τις προσπάθειες αυτές.

    Κάθε χρόνο εισέρχονται στις ευρωπαϊκές θάλασσες περίπου 27 000 τόνοι μακροπλαστικών (κυρίως πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης, απολεσθέντα ή απορριφθέντα αλιευτικά εργαλεία και απορρίψεις αποβλήτων από πλοία) 14 . Μετά τα εκτεταμένα μέτρα που ελήφθησαν στο πλαίσιο της οδηγίας-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική 15 , τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν ότι μια παραλία θα πρέπει να έχει λιγότερες από 20 μονάδες απορριμμάτων για κάθε 100 μέτρα ακτογραμμής. Η σημαντική δέσμευση να διατηρηθούν καθαρές οι θάλασσες της Ευρώπης θα στηριχθεί στην οδηγία για τα πλαστικά μίας χρήσης 16 , η οποία στοχεύει τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης και τα αλιευτικά εργαλεία που αντιπροσωπεύουν αυτή τη στιγμή το 70 % των θαλάσσιων απορριμμάτων στην ΕΕ. Σε εξέλιξη βρίσκονται εργασίες ώστε να γίνει το ίδιο και για τα απορρίμματα του θαλάσσιου βυθού και τα μικροπλαστικά. Η Επιτροπή λαμβάνει μέτρα για την ανάπτυξη προτύπων για τον κυκλικό σχεδιασμό των αλιευτικών εργαλείων που διευκολύνουν την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση στο τέλος του κύκλου ζωής των εργαλείων. Στην πρόταση της Επιτροπής για την αναθεώρηση του κανονισμού για τον έλεγχο της αλιείας 17 περιλαμβάνονται μέτρα για τη μείωση της επιβάρυνσης που προκαλούν τα απολεσθέντα και εγκαταλελειμμένα αλιευτικά εργαλεία. Ο νέος κανονισμός για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας 18 θα εξακολουθήσει να παρέχει οικονομική στήριξη στους αλιείς για την ανάκτηση και συλλογή απορριμμάτων και απολεσθέντων αλιευτικών εργαλείων 19 και για τη χρηματοδότηση της κατάλληλης επεξεργασίας σε λιμένες και τόπους εκφόρτωσης, όπως αναφέρεται στην οδηγία για τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής 20 . Η ΕΕ εκτιμά τον ρόλο των αλιέων ως εποπτών της θάλασσας και ενθαρρύνει την περαιτέρω προώθηση αυτού του ρόλου σε εθνικό επίπεδο, καθώς και από τον ίδιο τον κλάδο.

    Ωστόσο, το βασικό ζήτημα είναι να εμποδίσουμε τα απορρίμματα πριν βρουν το δρόμο τους προς τη θάλασσα. Το σχέδιο δράσης της ΕΕ για μηδενική ρύπανση προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να ενισχυθούν οι δράσεις για τη ρύπανση που προέρχεται από θρεπτικές ουσίες (που οδηγούν σε ευτροφισμό), ρυπογόνες ουσίες, απορρίμματα (που αποτελούνται σε μεγάλο βαθμό από πλαστικά) και υποθαλάσσιο θόρυβο.

    Παράλληλα με τη μείωση της ρύπανσης, η ανάπτυξη κυκλικών μοντέλων και λύσεων θα είναι κρίσιμης σημασίας. Το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την κυκλική οικονομία του 2020 21 προτείνει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για τη διατήρηση υλικών και πόρων στην οικονομία για όσο το δυνατό μεγαλύτερο διάστημα και για την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων, αυξάνοντας με αυτόν τον τόπο την κυκλικότητα. Για την ανακύκλωση μεγάλων πλοίων, η ΕΕ διαθέτει ένα μοναδικό και φιλόδοξο σύνολο προτύπων στον κανονισμό για την ανακύκλωση πλοίων 22 , τον οποίο η Επιτροπή σχεδιάζει να αναθεωρήσει έως το 2023 για να επεκτείνει ενδεχομένως το πεδίο εφαρμογής του και να ενισχύσει το υφιστάμενο καθεστώς. Για την περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση και τη βέλτιστη μεταχείριση των παροπλισμένων υπεράκτιων εξεδρών πετρελαίου και φυσικού αερίου, η ΕΕ παρακολουθεί τις εργασίες της Σύμβασης για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος του βορειοανατολικού Ατλαντικού και θα εξετάσει το ενδεχόμενο αναθεώρησης της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ.

    Για την αντιμετώπιση των κύριων πηγών ρύπανσης στις θάλασσές μας και για την προώθηση λύσεων ανακύκλωσης, η Επιτροπή θα προβεί στις ακόλουθες ενέργειες:

    -θα λάβει μέτρα για να μειωθούν κατά το ήμισυ τα πλαστικά απορρίμματα και η απώλεια θρεπτικών ουσιών στη θάλασσα, καθώς και η χρήση και ο κίνδυνος από τα χημικά φυτοφάρμακα έως το 2030·

    -θα αναλάβει δράση για να περιορίσει τα μικροπλαστικά που προστίθενται σκόπιμα και να εφαρμόσει μέτρα επισήμανσης, τυποποίησης, πιστοποίησης, καθώς και κανονιστικά μέτρα για τη σκόπιμη απελευθέρωση μικροπλαστικών, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για την αύξηση της συγκράτησης μικροπλαστικών σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής των προϊόντων·

    -θα διασφαλίσει ότι τα απορρίμματα που αλιεύονται κατά τις αλιευτικές δραστηριότητες αναφέρονται στον λιμένα και ότι τα αλιευτικά εργαλεία που κατασκευάζονται από πλαστική ύλη συλλέγονται και ανακυκλώνονται μετά τη χρήση τους. Η Επιτροπή θα καταρτίσει τις σχετικές εκτελεστικές πράξεις και έχει ζητήσει από τους φορείς τυποποίησης του κλάδου να αναπτύξουν πρότυπα για ανακυκλώσιμα αλιευτικά εργαλεία·

    -θα προτείνει την αναθεώρηση του κανονισμού για την ανακύκλωση πλοίων 23 και τις απαιτήσεις της ΕΕ για τον παροπλισμό υπεράκτιων εξεδρών ώστε να διασφαλιστεί η κατάλληλη προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

    2.3    Βιοποικιλότητα και επενδύσεις στη φύση

    Η διατήρηση και η προστασία της βιοποικιλότητας θα πρέπει να θεωρούνται θεμελιώδεις αρχές της θαλάσσιας οικονομικής δραστηριότητας. Η θαλάσσια βιοποικιλότητα δεν αποτελεί απλώς την προϋπόθεση για την άσκηση οικονομικών δραστηριοτήτων όπως η αλιεία, η βιοτεχνολογία και ο τουρισμός. Η διατήρηση και η αποκατάσταση της βιοποικιλότητας προσφέρουν επίσης ευκαιρίες οικονομικών δραστηριοτήτων.

    Όπως τονίζεται στη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030, η επέκταση της προστασίας στο 30 % της θαλάσσιας περιοχής της ΕΕ και η δημιουργία οικολογικών διαδρόμων θα αντιστρέψει την απώλεια βιοποικιλότητας, θα συμβάλει στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και της ανθεκτικότητας σε αυτήν και, ταυτόχρονα, θα αποφέρει σημαντικά οικονομικά και κοινωνικά οφέλη. Έχει αποδειχθεί ότι οι επενδύσεις σε προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές, ιδίως σε αυστηρά προστατευόμενες περιοχές, αποφέρουν πλούσια οικονομική απόδοση και πολλαπλασιάζουν την ποσότητα των ιχθύων και της θαλάσσιας ζωής όπου υπάρχει αποτελεσματική προστασία.

    Η διατήρηση και αποκατάσταση των συστημάτων παράκτιας βλάστησης, όπως τα θαλάσσια έλη, η μαγκρόβια βλάστηση και η θαλάσσια βλάστηση – τα οποία συσσωρεύουν «γαλάζιο άνθρακα» 24 στα φυτά, τα εδάφη και τα ιζήματά τους – μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές. Η διατήρηση της δέσμευσης γαλάζιου άνθρακα συμβαδίζει επίσης με τη διατήρηση της παράκτιας βιοποικιλότητας. Ομοίως, ο σχεδιασμός τεχνητών υφάλων, η αποκατάσταση σημαντικών οικοτόπων του θαλάσσιου βυθού (κοραλλιογενείς ύφαλοι, δάση μακροφυκών και άλλα) και η ανάπτυξη λύσεων για την απορρύπανση περιοχών ή την καταπολέμηση του ευτροφισμού είναι καθοριστικής σημασίας για την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και, συνεπώς, για την ανθεκτικότητα των παράκτιων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Όλες αυτές οι δραστηριότητες μπορούν να αποτελέσουν μέρος ενός ανεξάρτητου οικονομικού τομέα. Είναι σαφές ότι όλες οι πιθανές επιπτώσεις πρέπει να αντιμετωπιστούν με σφαιρικό τρόπο για να είναι πραγματικά βιώσιμες. Οι γαλάζιες βιοτεχνολογίες προσφέρουν επίσης λύσεις για την παραγωγή υλικών, ενζύμων, συμπληρωμάτων διατροφής και φαρμακευτικών προϊόντων.

    Η υιοθέτηση μιας μελλοντοστραφούς προσέγγισης διαχείρισης, βασισμένης στα οικοσυστήματα και στη νομοθεσία της ΕΕ 25 , θα μειώσει τις δυσμενείς επιπτώσεις της αλιείας, της εξόρυξης ορυκτών και άλλων ανθρώπινων δραστηριοτήτων στα θαλάσσια οικοσυστήματα, ιδίως στα ευαίσθητα είδη και τους οικοτόπους του θαλάσσιου βυθού. Για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της αλιείας στους θαλάσσιους οικοτόπους, η Επιτροπή έχει θεσπίσει μέτρα όπως προδιαγραφές για τα αλιευτικά εργαλεία και τις διαστάσεις ματιού, τις περιοχές και τις περιόδους απαγόρευσης αλιείας. Επί του παρόντος, καταρτίζει έκθεση σχετικά με την εφαρμογή των εν λόγω μέτρων και θα δημοσιεύσει νέο σχέδιο δράσης με στόχο την περαιτέρω εναρμόνιση της αλιείας – συμπεριλαμβανομένης της αλιείας με εργαλεία επαφής βυθού – με τους στόχους της βιοποικιλότητας. Σε αυτά περιλαμβάνεται η θέσπιση μέτρων, όπου απαιτείται, για τον περιορισμό της χρήσης αλιευτικών εργαλείων που είναι πιο επιβλαβή για τη βιοποικιλότητα, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης αλιευτικών εργαλείων που έρχονται σε επαφή με τον βυθό, τα οποία είναι πλέον η πιο επιβλαβής δραστηριότητα για τον θαλάσσιο βυθό. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας θα στηρίξει τη μετάβαση σε πιο επιλεκτικές και λιγότερο επιζήμιες αλιευτικές τεχνικές.

    Για τη διατήρηση και την αποκατάσταση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, η Επιτροπή θα προβεί στις ακόλουθες ενέργειες:

    -θα υποβάλει πρόταση για νομικά δεσμευτικούς στόχους της ΕΕ για την αποκατάσταση υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων, ιδίως σημαντικών περιοχών ωοτοκίας και αναπαραγωγής ψαριών και περιοχών με τις μεγαλύτερες δυνατότητες δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα και πρόληψης και τη μείωση των φυσικών καταστροφών·

    -θα προτείνει νέο σχέδιο δράσης για τη διατήρηση των αλιευτικών πόρων και την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων έως το τέλος του 2021, το οποίο θα εξετάσει ειδικότερα τις δράσεις που είναι αναγκαίες για την προστασία των ευαίσθητων ειδών και οικοτόπων·

    -θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη, τις περιφέρειες και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος για τον εντοπισμό και τον προσδιορισμό πρόσθετων προστατευόμενων θαλάσσιων ζωνών και τον καθορισμό αυστηρής προστασίας έως τα τέλη του 2021·

    -θα προωθήσει και θα υποστηρίξει τοπικές συμμετοχικές πρωτοβουλίες (όπως ομάδες τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των κοινοτήτων, ομάδες τοπικής δράσης για την αλιεία κ.λπ.) που συνδυάζουν την αναγέννηση των θαλάσσιων πόρων με τη διατήρηση των τοπικά αναπτυσσόμενων βιοποριστικών δραστηριοτήτων.

    2.4    Ανθεκτικότητα των ακτών

    Η προστασία των φυσικών και οικονομικών πόρων και υποδομών μας σημαίνει προσαρμογή στις αναπόφευκτες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Ως εναλλακτική επιλογή στην κατασκευή ακόμη περισσότερων «γκρίζων» υποδομών (φράγματα, αναχώματα ή τσιμεντένια φράγματα), η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή θα πρέπει να βασιστεί σε φυσικές και βασισμένες στη φύση λύσεις – υγροβιότοπους όπως αλίπεδα, εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης, μαγκρόβια βλάστηση και θίνες, για παράδειγμα. Στις παράκτιες περιοχές, η ανάπτυξη οικολογικών υποδομών θα συμβάλει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, των παράκτιων οικοσυστημάτων και τοπίων, ενισχύοντας τη βιώσιμη ανάπτυξη του τουρισμού και της οικονομίας των παράκτιων περιοχών. Οι εν λόγω δραστηριότητες προσαρμογής θα αποτελέσουν έναν νέο, ανεξάρτητο τομέα της γαλάζιας οικονομίας.

    Περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού της ΕΕ ζει σε ακτίνα 50 χιλιομέτρων από τις ακτές. Πάνω από 200 εκατομμύρια πολίτες ζουν σε παράκτιες περιοχές ή σε ένα από τα πολλά νησιά της Ευρώπης. Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) ανέφερε το 2018 ότι η στάθμη της θάλασσας ενδέχεται να αυξηθεί κατά 0,4 έως 0,8 m. μέχρι το 2100 και, εάν οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου παραμείνουν στην τρέχουσα πορεία τους, μπορεί να αυξηθεί έως και 1,1 m 26 . Μετά το 2100, η στάθμη της θάλασσας θα εξακολουθήσει να αυξάνεται για αιώνες, λόγω της συνεχιζόμενης απορρόφησης θερμότητας και της απώλειας των πάγων της Αρκτικής και της Ανταρκτικής. Επιπλέον, λόγω της κλιματικής αλλαγής, η πιθανότητα ακραίων καιρικών φαινομένων που προέρχονται από τις θάλασσες και τους ωκεανούς και προκαλούν σοβαρές ζημιές σε πληθυσμούς, οικονομικούς πόρους και υποδομές θα αυξηθεί κατά τάξη μεγέθους. 

    Οι δημόσιες δαπάνες της ΕΕ για την προστασία των ακτών από τον κίνδυνο διάβρωσης και πλημμυρών εκτιμάται ότι θα υπερβούν τα 5 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για την περίοδο 1990-2020 27 . Αφετέρου, το κόστος της αδράνειας θα ανέλθει σε 340-360 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως από απολεσθείσες υπηρεσίες των οικοσυστημάτων κατά μήκος των ακτών της ΕΕ. Απαιτείται ένα τεράστιο άλμα για τη διερεύνηση και τον σχεδιασμό μιας κοινής αντίδρασης. Η νέα στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή 28 καθορίζει ένα πλαίσιο αντιμετώπισης μέσω εξυπνότερης, ταχύτερης και πιο συστημικής προσαρμογής σε επίπεδο ΕΕ και ισχυρότερης διεθνούς δράσης για την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή. Κατ’ εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών της εν λόγω στρατηγικής, η Επιτροπή θα προβεί στις ακόλουθες ενέργειες:

    -θα καταβάλει προσπάθειες για να καλυφθούν τα κενά γνώσης και να τονωθεί η καινοτομία με σκοπό την αύξηση της ανθεκτικότητας των παράκτιων περιοχών στην κλιματική αλλαγή· μεταξύ άλλων, μέσω νέας συγκριτικής ανάλυσης μεταξύ παραδοσιακών λύσεων και λύσεων που βασίζονται στη φύση·

    -θα μεριμνήσει για την ενίσχυση της ικανότητας παρατήρησης, μοντελοποίησης και προβλέψεων του Copernicus και του EMODNet για την καλύτερη πρόληψη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής ή ακραίων φαινομένων (π.χ. πλημμύρες, κύματα θυέλλης) και της ανόδου της στάθμης των περιφερειακών θαλασσών·

    -θα τονώσει τη συνεργασία μεταξύ των παράκτιων περιοχών και των νησιών με κοινές ανάγκες στην ίδια θαλάσσια λεκάνη προκειμένου να αναπτύξουν στρατηγικές προσαρμογής και κοινές προσεγγίσεις για τη διαχείριση παράκτιων ζωνών 29 , να επενδύσουν στη βιώσιμη προστασία των ακτών και να προσαρμόσουν τις παράκτιες οικονομικές δραστηριότητες·

    -θα συνδράμει τα κράτη μέλη στον μακροπρόθεσμο προγραμματισμό για τη σταδιακή υλοποίηση επενδύσεων, με στήριξη από κονδύλια της ΕΕ.

    2.5    Υπεύθυνα συστήματα τροφίμων

    Με την καλύτερη αξιοποίηση των θαλάσσιων πόρων και την επιλογή εναλλακτικών πηγών τροφίμων και ζωοτροφών, η γαλάζια οικονομία μπορεί να συμβάλει στη μείωση της πίεσης που ασκείται στο κλίμα μας και στους φυσικούς πόρους για την παραγωγή τροφίμων.

    Ένας από τους τομείς που ευθύνεται για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, τη ρύπανση και την απώλεια της βιοποικιλότητας είναι το τρέχον σύστημα παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων. Στόχος της στρατηγικής της Επιτροπής «από το αγρόκτημα στο πιάτο» 30 είναι να τεθεί το εν λόγω σύστημα σε βιώσιμη τροχιά, με μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που διαχέεται σε πολλές πτυχές της γαλάζιας οικονομίας. Σε αυτές περιλαμβάνονται η υπεύθυνη αλιεία για την επαναφορά των αποθεμάτων σε βιώσιμα επίπεδα, η βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια για τη συμπλήρωση των φυσικών περιορισμών της άγριας αλιείας και η παραγωγή φυκιών ως εναλλακτική λύση στη γεωργία.

    Η ευρωπαϊκή αλιεία έχει κάνει σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση της επαναφοράς των ευρωπαϊκών ιχθυαποθεμάτων σε βιώσιμα επίπεδα και της τήρησης του προτύπου βιωσιμότητας της κοινής αλιευτικής πολιτικής 31 , ιδίως στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις, όπως η μείωση των ανεπιθύμητων αλιευμάτων και των απορρίψεων μέσω πιο επιλεκτικών τεχνικών αλιείας. Οι απορρίψεις δημιουργούν σημαντικά απόβλητα και υπονομεύουν τόσο τη βιώσιμη εκμετάλλευση των έμβιων θαλάσσιων πόρων όσο και τη βιωσιμότητα της αλιείας. Η εν εξελίξει αναθεώρηση του κανονισμού της ΕΕ για τον έλεγχο της αλιείας, η σχετική συζήτηση όσον αφορά την έλλειψη ελέγχου της υποχρέωσης εκφόρτωσης και η ανάγκη πλήρους τεκμηρίωσης της αλιείας και των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων ευαίσθητων ειδών επιβεβαιώνουν πόσο σημαντική είναι η μετάβαση από τις παραδοσιακές μεθόδους ελέγχου στα νέα ψηφιακά συστήματα.

    Η ψηφιοποίηση και τα προηγμένα εργαλεία αλιείας (όπως τα συστήματα ηλεκτρονικής παρακολούθησης εξ αποστάσεως, η αναφορά αλιευμάτων μέσω εφαρμογών για κινητές συσκευές, η μοντελοποίηση οικοσυστημάτων και τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης) μπορούν να βελτιστοποιήσουν τις αλιευτικές δραστηριότητες και, ταυτόχρονα, να επιτρέψουν τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων, να βελτιώσουν τον έλεγχο και την παρακολούθηση, να μειώσουν τον διοικητικό φόρτο και, τελικά, να υποστηρίξουν τη βιώσιμη διαχείριση των έμβιων θαλάσσιων πόρων χωρίς να απαιτείται φυσική παρουσία. Τα εν λόγω συστήματα υψηλής τεχνολογίας μπορούν κάλλιστα να γίνουν βασικά χαρακτηριστικά του κλάδου της αλιείας. Η προώθηση μιας ψηφιακής τεχνογνωσίας σε επίπεδο ΕΕ για τον κλάδο της αλιείας θα δημιουργήσει μια νέα γενιά θέσεων εργασίας.

    Όταν η διαχείρισή της γίνεται με βιώσιμο τρόπο, η υδατοκαλλιέργεια αποτελεί πολύτιμη, ήπιων επιπτώσεων πηγή τροφίμων και ζωοτροφών. Ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ πληροί υψηλά πρότυπα όσον αφορά την ποιότητα των προϊόντων και την υγεία των ζώων, εξακολουθούν να υπάρχουν ωστόσο περιθώρια βελτίωσης όσον αφορά τη διαφοροποίηση 32 , την ανταγωνιστικότητα και τις περιβαλλοντικές επιδόσεις. Η υδατοκαλλιέργεια ήπιων επιπτώσεων (όπως η υδατοκαλλιέργεια χαμηλού τροφικού, πολυτροφικού και βιολογικού τύπου) και οι περιβαλλοντικές υπηρεσίες από την υδατοκαλλιέργεια μπορούν, αν αναπτυχθούν περαιτέρω, να συμβάλουν σημαντικά στην επίτευξη της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, στη στρατηγική «από το αγρόκτημα στο πιάτο» και σε μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία. Οι νέες στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για την υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ 33 διαμορφώνουν το όραμα και μια επιχειρησιακή πορεία για την επίτευξη αυτού του μετασχηματισμού. Υποστηρίζουν τις βέλτιστες πρακτικές για τη διασφάλιση καλών περιβαλλοντικών επιδόσεων και ενθαρρύνουν τις κυκλικές πρακτικές στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας, για παράδειγμα μέσω της περιβαλλοντικής παρακολούθησης περιοχών και της διαχείρισης των αποβλήτων. Το σχέδιο δράσης για την ανάπτυξη της βιολογικής παραγωγής 34 περιλαμβάνει μια σειρά πρωτοβουλιών που αποσκοπούν ειδικά στην ενίσχυση της παραγωγής προϊόντων βιολογικής υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ.

    Τα φύκη, πέραν της δυνατότητας να παράγουν προϊόντα βιολογικής προέλευσης και βιοκαύσιμα, μπορούν να παρέχουν βιώσιμες και διατηρήσιμες εναλλακτικές πρώτες ύλες τροφίμων και ζωοτροφών. Τα τρόφιμα με βάση τα φύκη μπορούν να μετριάσουν τις περιβαλλοντικές πιέσεις που ασκούνται από τη γεωργία, την υδατοκαλλιέργεια και την αλιεία. Η επένδυση στα μικροφύκη ως νέα πηγή ζωοτροφών μπορεί να συμβάλει στη μείωση των αλιευμάτων μη εκτρεφόμενων ψαριών για ζωοτροφές. Αν και η καταπολέμηση του ευτροφισμού απαιτεί κυρίως τη μείωση της ρύπανσης στην πηγή, η παραγωγή φυκιών στη θάλασσα μπορεί να συμβάλει στην απομάκρυνση της περίσσειας άνθρακα, αζώτου και φωσφόρου από το νερό. Η εισαγωγή νέων τροφίμων και ζωοτροφών με βάση τα φύκη και τη θάλασσα στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί σημαντική ευκαιρία για την ανάπτυξη ενός βιώσιμου τομέα τροφίμων. Παρά το γεγονός ότι αρκετά προϊόντα κυκλοφορούν ήδη στην αγορά, η εισαγωγή νέων τροφίμων με βάση τα φύκη μπορεί να υπόκειται στις απαιτήσεις του κανονισμού σχετικά με τα νέα τρόφιμα 35 και σε διαδικασία αδειοδότησης πριν από τη διάθεση στην αγορά. Η Επιτροπή θα διερευνήσει επίσης τις δυνατότητες που προσφέρουν τα κυτταρικά θαλασσινά ως καινοτόμος και βιώσιμη εναλλακτική λύση.

    Η καταναλωτική ζήτηση για χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού αυξάνεται. Ταυτόχρονα, οι αυξανόμενες προσπάθειες που καταβάλλουν οι αλιείς και οι ιχθυοκαλλιεργητές για την επίτευξη της ποιότητας των προϊόντων πρέπει να ανταμείβονται από την αγορά. Το σχέδιο δράσης «από το αγρόκτημα στο πιάτο» περιλαμβάνει πρωτοβουλίες για ένα βιώσιμο πλαίσιο επισήμανσης των τροφίμων που θα επιτρέπει στους καταναλωτές να κάνουν συνειδητές επιλογές. Ο κώδικας δεοντολογίας της ΕΕ για υπεύθυνες επιχειρηματικές πρακτικές και πρακτικές εμπορίας στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων θα επιδιώξει φιλόδοξες δεσμεύσεις από το μεσαίο τμήμα της αλυσίδας, οι οποίες θα υποστηρίξουν τις προσπάθειες βιωσιμότητας των αλιέων και των ιχθυοκαλλιεργητών και, τελικά, θα καταστήσουν πιο βιώσιμες τις αλυσίδες αξίας των θαλασσινών. Για την ενίσχυση της θέσης των καταναλωτών για τη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού στην αγορά της ΕΕ για τα προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, τα πρότυπα εμπορίας θαλασσινών της ΕΕ θα εκσυγχρονιστούν.

    Για τη οικοδόμηση βιώσιμων συστημάτων τροφίμων στη γαλάζια οικονομία, η Επιτροπή θα προβεί στις ακόλουθες ενέργειες:

    -θα υποβάλει έως το 2023 νομοθετική πρόταση για ένα πλαίσιο που θα περιλαμβάνει τα προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, ώστε να επιταχυνθεί και να διευκολυνθεί η μετάβαση προς ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων·

    -θα υποβάλει το 2022 νομοθετική πρόταση για σύγχρονα, βιώσιμα πρότυπα εμπορίας για τα θαλασσινά, ώστε να παρέχονται συγκρίσιμες πληροφορίες στους καταναλωτές και τους φορείς της αλυσίδας εφοδιασμού σχετικά με την περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητα και το αποτύπωμα άνθρακα των θαλασσινών·

    -θα εγκρίνει ειδική πρωτοβουλία για τα φύκη το 2022 36 για να υποστηριχθεί η ανάπτυξη της βιομηχανίας φυκών της ΕΕ.  Η πρωτοβουλία θα διευκολύνει την αδειοδότηση των φυκών ως νέων τροφίμων με τη μείωση του κόστους εφαρμογής, θα διευκολύνει την πρόσβαση στην αγορά, θα ενισχύσει την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών και την αποδοχή των προϊόντων φυκών και θα καλύψει τα κενά στη γνώση, την έρευνα και την καινοτομία·

    -θα στηρίξει την ψηφιακή μετάβαση του ελέγχου της αλιείας και θα προωθήσει την επιβολή των αλιευτικών κανόνων μέσω της αναθεώρησης του συστήματος ελέγχου της αλιείας με στόχο τη μετάβαση σε προηγμένους ψηφιακούς μηχανισμούς ελέγχου για την αλιεία·

    -θα αξιολογήσει τις δυνατότητες και τις ερευνητικές και επενδυτικές ανάγκες όσον αφορά τα θαλασσινά με βάση τα κύτταρα·

    -κατά την εφαρμογή της κοινής αλιευτικής πολιτικής, θα ενισχύσει τη διαχείριση της αλιείας στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα, σε στενή συνεργασία με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς για την άμεση εφαρμογή του πολυετούς σχεδίου διαχείρισης για την αλιεία στη Δυτική Μεσόγειο.

    3.Υποστήριξη της ανάπτυξης της βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας

    3.1 Γνώσεις για τους ωκεανούς

    Τα αξιόπιστα, υψηλής ποιότητας και εναρμονισμένα δεδομένα για τους ωκεανούς αποτελούν προϋπόθεση για τον βιώσιμο μετασχηματισμό της γαλάζιας οικονομίας. Η καλύτερη γνώση του ωκεανού και των οικοσυστημάτων του, σε συνδυασμό με την ελεύθερη πρόσβαση στα δεδομένα, θα διευκολύνει τη βιομηχανία, τις δημόσιες αρχές και την κοινωνία των πολιτών να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις.

    Μέσω κοινών προτύπων και αρχών ανοικτής πρόσβασης, το EMODnet 37 συγκεντρώνει τις μετρήσεις εκατοντάδων οργανισμών για να καταστήσει την ΕΕ υπόδειγμα βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά την ανταλλαγή θαλάσσιων δεδομένων και την παρατήρηση των ωκεανών. Η υπηρεσία Copernicus για το θαλάσσιο περιβάλλον του παρέχει δορυφορικά δεδομένα και υπηρεσίες πρόβλεψης στις θαλάσσιες λεκάνες της ΕΕ και παγκοσμίως. Οι εργασίες για τη βελτίωση της ψηφιοποίησης του ωκεανού, της ανάλυσης και της χρηστικότητας των δεδομένων, καθώς και για τη μετατροπή των εν λόγω δεδομένων σε γνώση και εργαλεία προς όφελος ευρέος φάσματος ενδιαφερομένων, συνεχίζονται. Στις εργασίες αυτές, ιδίως στην ανάπτυξη του «Ψηφιακού αντιγράφου του ωκεανού» 38 ως συνιστώσα της πρωτοβουλίας «Προορισμός η Γη», συμμετέχουν πολλοί διεθνείς οργανισμοί και θα συμβάλουν στην αντιμετώπιση σύνθετων περιβαλλοντικών αλλαγών και των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεών τους μέσω της παρακολούθησης και της προσομοίωσης των ωκεάνιων εξελίξεων. Θα αποτελέσουν επίσης απτή συμβολή ενόψει της «Δεκαετίας ωκεανολογίας για βιώσιμη ανάπτυξη» των Ηνωμένων Εθνών 39 .

    Τα κοινωνικοοικονομικά στοιχεία είναι σημαντικά για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και για τις επιχειρήσεις, που πρέπει να λαμβάνουν γρήγορες αποφάσεις σε ένα ταχέως εξελισσόμενο περιβάλλον, ιδίως σε περιόδους κρίσης. Από το 2018, η έκθεση για τη γαλάζια οικονομία χαρτογραφεί τη γαλάζια οικονομία στην ΕΕ. Ένα εύχρηστο εργαλείο δεικτών γαλάζιας οικονομίας 40 παρακολουθεί την οικονομική πρόοδο. Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο των Αγορών Προϊόντων Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας 41 και η Έκθεση για τη γαλάζια βιοοικονομία έχουν συγκεντρώσει, επιμεληθεί και διαδώσει δεδομένα σχετικά με τις αγορές αλιείας και υδατοκαλλιέργειας και τις καινοτόμες χρήσεις των έμβιων θαλάσσιων πόρων. Από την αρχή της πανδημίας, νέες και συχνότερες αναλύσεις έχουν αξιολογήσει τις επιπτώσεις στον κλάδο σε πραγματικό χρόνο, παρέχοντας τη δυνατότητα στους φορείς να προβλέπουν τις αλλαγές στους κανόνες και τα καταναλωτικά πρότυπα, να προσαρμόζονται και να ανακάμπτουν ταχύτερα. Το γεγονός αυτό συμβάλλει στην επίτευξη του στόχου της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για την οικοδόμηση μιας πιο ανθεκτικής αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων.

    Για τη δημιουργία των γνώσεων που απαιτούνται για τη μετάβαση σε μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία, η Επιτροπή θα προβεί στις ακόλουθες ενέργειες:

    -θα προετοιμάσει έως το 2022 πρωτοβουλία για την παρατήρηση των ωκεανών με σκοπό τη διάρθρωση και την εναρμόνιση της συγκέντρωσης δεδομένων στους ωκεανούς για διάφορους σκοπούς, όπως η περιβαλλοντική παρακολούθηση, η διαχείριση της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, η έρευνα, η ασφαλής ναυσιπλοΐα·

    -θα ιδρύσει το 2021, μαζί με το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Επιτροπής, γαλάζιο οικονομικό παρατηρητήριο, το οποίο θα δημοσιεύει ετήσιες εκθέσεις για τη γαλάζια οικονομία και θα παρέχει επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο όσον αφορά την απαλλαγή της γαλάζιας οικονομίας από τις ανθρακούχες εκπομπές·

    -θα δημοσιεύσει μια σταθερή μεθοδολογία για την ενσωμάτωση της έννοιας του «φυσικού κεφαλαίου» στη λήψη οικονομικών αποφάσεων. Αυτό συνεπάγεται την αξιολόγηση και ποσοτικοποίηση τόσο της οικονομικής αξίας των θαλάσσιων υπηρεσιών οικοσυστήματος όσο και του κοινωνικοοικονομικού κόστους και οφέλους που απορρέουν από τη διατήρηση ενός υγιούς θαλάσσιου περιβάλλοντος·

    -θα επεκτείνει τη θαλάσσια υπηρεσία του προγράμματος Copernicus ως σημείο αναφοράς της ΕΕ για ωκεάνιες προβλέψεις και ως κέντρο ωκεάνιου κλίματος που θα παρέχει παγκόσμιες, πανευρωπαϊκές παράκτιες υπηρεσίες·

    -θα επενδύσει περαιτέρω στη μοντελοποίηση για την καλύτερη παρακολούθηση των ζωντανών οικοσυστημάτων και των αλιευτικών πόρων στον χρόνο και στον χώρο.

    Όλες οι ανωτέρω πρωτοβουλίες συνάδουν με την ευρωπαϊκή στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 42 για τα δεδομένα, στον βαθμό που καθιστούν τα δεδομένα του δημόσιου τομέα διαθέσιμα για επαναχρησιμοποίηση και επιτρέπουν την ελεύθερη ροή των δεδομένων εντός της ΕΕ και μεταξύ των τομέων, προς όφελος των επιχειρήσεων, των ερευνητών και των δημόσιων διοικήσεων.

    3.2    Έρευνα και καινοτομία

    Η θαλάσσια και ναυτιλιακή έρευνα και καινοτομία είναι απαραίτητες για την επίτευξη της φιλοδοξίας της ΕΕ να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, για την προστασία και την αποκατάσταση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και για την ανάδειξη της γαλάζιας οικονομίας σε δεξαμενή ιδεών και δράσεων για τη δημιουργία βιώσιμης καινοτομίας.

    Καινοτόμες τεχνολογίες όπως τα μαζικά δεδομένα, η τεχνητή νοημοσύνη, η προηγμένη μοντελοποίηση, οι εξελιγμένοι αισθητήρες και τα αυτόνομα συστήματα αναμένεται να μεταμορφώσουν τη γαλάζια οικονομία στο άμεσο μέλλον. Οι νέες τεχνολογίες μπορούν να επιτρέψουν σε παραδοσιακούς τομείς όπως η ναυτιλία, η αλιεία και ο τουρισμός να βελτιώσουν τη βιωσιμότητα και την κυκλικότητά τους· αναδυόμενοι τομείς όπως οι γαλάζιες βιοτεχνολογίες, οι υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η θαλάσσια ασφάλεια βασίζονται στην καινοτομία για την ίδια τους την ύπαρξη. Μέσω της καινοτομίας, οι παράκτιες κοινότητες μπορούν να ανοικοδομήσουν ή να αναδιαμορφώσουν τις οικονομίες τους και να μετατραπούν σε τοπικούς φορείς βιωσιμότητας. Η τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των κοινοτήτων, η οποία χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Υδατοκαλλιέργειας και Αλιείας, είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την προώθηση αυτής της διαδικασίας 43 .

    Θα πρέπει πάντα να τονίζεται ο ρόλος της έρευνας και της καινοτομίας στην προώθηση του μετασχηματισμού που απαιτείται για την επίτευξη της Πράσινης Συμφωνίας. Οι επενδύσεις στον τομέα της Ε&Κ στο πλαίσιο του προγράμματος Ορίζων Ευρώπη θα στηρίξουν τη διαδικασία μετασχηματισμού για τη δημιουργία βιώσιμων αλυσίδων αξίας της γαλάζιας οικονομίας και θα καταστήσουν δυνατή την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Οι νέες αποστολές και οι ευρωπαϊκές συμπράξεις στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» θα διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο, δίνοντας τη δυνατότητα στους πολίτες και τους επαγγελματίες (μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ακαδημαϊκοί, ερευνητές, δημόσιες αρχές και επενδυτές) να σχεδιάζουν και να υλοποιούν λύσεις από κοινού.

    Σε στενή ευθυγράμμιση με το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», οι στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης συμβάλλουν στην ενίσχυση της καινοτομίας στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης. Η νέα πρωτοβουλία «Διαπεριφερειακές επενδύσεις στην καινοτομία» θα στηρίξει διαπεριφερειακά έργα που αναπτύσσουν ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας, ενώ το Ταμείο Καινοτομίας της ΕΕ για τη δράση για το κλίμα θα στηρίξει έργα επίδειξης τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα στο θαλάσσιο περιβάλλον.

    Η Επιτροπή θα αναπτύξει ένα πανευρωπαϊκό οικοσύστημα καινοτομίας για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία μέσω των ακόλουθων πρωτοβουλιών:

    -Η υποψήφια αποστολή «Υγιείς ωκεανοί, υγιείς θάλασσες και υγιή παράκτια και εσωτερικά ύδατα» θα έχει ως στόχο τη μείωση της διατάραξης των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, την ανανέωση των θαλάσσιων και γλυκών υδάτων, την αντιμετώπιση της απώλειας βιοποικιλότητας και της ρύπανσης και την προώθηση λύσεων γαλάζιας οικονομίας ώστε να καταστεί κλιματικά ουδέτερη·

    -Η νέα ευρωπαϊκή σύμπραξη για μια κλιματικά ουδέτερη, βιώσιμη και παραγωγική γαλάζια οικονομία, που αναμένεται να ξεκινήσει το 2023, θα έχει τη μορφή δημόσιας πρωτοβουλίας που θα συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ, τις εθνικές κυβερνήσεις και τους εθνικούς οργανισμούς χρηματοδότησης της έρευνας.

    3.3 Επενδύσεις

    Η επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας θα απαιτήσει την υλοποίηση μεγάλων επενδύσεων. Έως το 2030, το ένα τρίτο των επενδύσεων στη γαλάζια οικονομία ενδέχεται να εξακολουθεί να μην είναι βιώσιμο. Είναι εξαιρετικά σημαντικό τα ζητήματα βιωσιμότητας που περιγράφονται ανωτέρω (κεφάλαιο 2) να ενσωματωθούν πλέον σε όλες τις επενδυτικές αποφάσεις, ανεξαρτήτως της προέλευσής τους.

    Όσον αφορά τα ιδιωτικά κεφάλαια, η Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το WWF, σε συνεργασία με ιδιωτικά και δημόσια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, καθόρισαν μια σειρά βιώσιμων αρχών και προτύπων για τους ωκεανούς. Μέχρι στιγμής, πάνω από 50 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν ενταχθεί στην εθελοντική πρωτοβουλία χρηματοδότησης για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία 44 . Σημαντικό εργαλείο για τον καθορισμό των βιώσιμων θαλάσσιων οικονομικών δραστηριοτήτων θα είναι η ταξινόμηση της ΕΕ για τις βιώσιμες επενδύσεις, που βρίσκεται υπό ανάπτυξη.

    Η δημόσια χρηματοδότηση της ΕΕ εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά σημαντική για λιγότερο ώριμες τεχνολογίες και έργα που πρέπει να προσελκύσουν επενδυτές, να μειώσουν το κόστος και τις αβεβαιότητες και να επιταχύνουν την είσοδο στην αγορά. Το νέο πρόγραμμα InvestEU θα αφορά σε μεγάλο βαθμό τις θαλάσσιες μεταφορές, τους λιμένες και τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και τη διατήρηση και την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας, τη βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια και την παρατήρηση των ωκεανών. Για τις μεταφορές, για παράδειγμα, η ανανέωση ή η μετασκευή των πλοίων με τεχνολογίες χαμηλών και μηδενικών εκπομπών θα στηρίξουν έναν κατασκευαστικό κλάδο που δίνει στην Ευρώπη στρατηγικό πλεονέκτημα. Για τα νέα υπεράκτια έργα ανανεώσιμης ενέργειας, η ελαχιστοποίηση των κινδύνων και η μείωση του κόστους κεφαλαίου μπορεί να δημιουργήσει μια θετική αλυσιδωτή αντίδραση που θα κινητοποιήσει κεφάλαια και νέες επενδύσεις.

    Τα κονδύλια της πολιτικής συνοχής θα συνεχίσουν να στηρίζουν έργα που συμβάλλουν στη μετάβαση με πράσινες λύσεις και λύσεις μηδενικών ανθρακούχων εκπομπών στις θαλάσσιες μεταφορές, απαλλάσσουν τις λιμενικές υποδομές από τις ανθρακούχες εκπομπές και αναπτύσσουν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και επιχειρήσεις κυκλικής οικονομίας και τοπικά μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα στηρίξει τα κράτη μέλη κατά τη μετάβασή τους σε μια σύγχρονη, αποδοτική ως προς τους πόρους, ανταγωνιστική και ανθεκτική οικονομία. Τα σχετικά εθνικά σχέδια αναμένεται να στηρίξουν μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις σε γαλάζιες τεχνολογίες και ικανότητες, ενώ ο μηχανισμός θα αποκλείει μέτρα που προκαλούν σημαντική βλάβη στο περιβάλλον ή υπονομεύουν τη βιώσιμη χρήση των θαλάσσιων πόρων.

    Για την ενίσχυση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων σε βασικές προτεραιότητες της παρούσας ανακοίνωσης, η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα:

    -η Επιτροπή θα συνεργαστεί με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την ευθυγράμμιση των προσπαθειών για μείωση της ρύπανσης στις ευρωπαϊκές θάλασσες, ιδίως στη Μεσόγειο Θάλασσα. Και τα δύο θεσμικά όργανα θα εξετάσουν μέσα για την παροχή κινήτρων σε ιδιώτες επενδυτές και δημόσιες αναπτυξιακές τράπεζες προκειμένου να συμμετάσχουν σε αυτή την προσπάθεια·

    -η Επιτροπή θα συνεργαστεί με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων για τη διερεύνηση ενός πλαισίου που θα διευκολύνει τη χρήση χρηματοδοτικών μέσων επιμερισμένης διαχείρισης για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία·

    -η πλατφόρμα BlueInvest 45 της Επιτροπής, για να βοηθήσει τις μικρότερες επιχειρήσεις που έχουν μετασχηματιστικές ιδέες αλλά δυσκολεύονται να αποκτήσουν πρόσβαση σε ιδιωτικά κεφάλαια, θα παρέχει εξατομικευμένη στήριξη, προβολή, πρόσβαση σε επενδυτές και συμβουλές σχετικά με την επενδυτική ετοιμότητα. Στο πλαίσιο αυτό, η εγγύηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στο πλαίσιο του InvestEU, σε συνδυασμό με τις χρηματοδοτικές συνεισφορές του τομεακού προγράμματος από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, θα μοχλεύσει ιδιωτικά κεφάλαια για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων για νεοφυείς επιχειρήσεις και επιχειρήσει σε πρώιμο στάδιο στον τομέα της «γαλάζιας τεχνολογίας»·

    -η επικείμενη αναθεώρηση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις και της οδηγίας για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα καθορίσει τους όρους για να υποστηριχθεί η εξάπλωση της καθαρής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον και οικονομικά αποδοτικό.

    3.4 Γαλάζιες δεξιότητες και θέσεις εργασίας

    Παρά τη γενικευμένη επιβράδυνση της αγοράς εργασίας λόγω της πανδημίας, η δίδυμη μετάβαση προσφέρει τεράστιο δυναμικό απασχόλησης. Για την επίτευξη αυτού του δυναμικού, είναι εξαιρετικά σημαντικό οι επιχειρήσεις που εργάζονται χρησιμοποιώντας τεχνολογία αιχμής να μπορούν να βασίζονται σε εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Πρέπει επίσης να βελτιώσουμε την αντίληψη του κοινού όσον αφορά τις σταδιοδρομίες στη γαλάζια οικονομία.

    Στην αγορά εργασίας της γαλάζιας οικονομίας, η μετάβαση δημιουργεί ήδη θέσεις εργασίας — έως και το 30 % των εταιρειών υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, για παράδειγμα, διαμαρτύρονται είτε για το γεγονός ότι οι δεξιότητες που απαιτούνται δεν είναι διαθέσιμες ή επειδή διαπιστώνονται ελλείψεις στις υπάρχουσες δεξιότητες (π.χ. τεχνικοί). Μόνο στον τομέα της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας, ο αριθμός των θέσεων εργασίας θα μπορούσε να τριπλασιαστεί έως το 2030.

    Το νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο δεξιοτήτων 46  βοηθά τις επιχειρήσεις και τα άτομα να προσαρμοστούν στις ψηφιοποιημένες διαδικασίες και τις νέες τεχνολογίες μέσω αναβάθμισης των δεξιοτήτων και επανειδίκευσης. Στο πλαίσιο του «Σχεδίου στρατηγικής για την τομεακή συνεργασία στο θέμα των δεξιοτήτων» 47 , η θαλάσσια συμμαχία για την ανάπτυξη δεξιοτήτων θαλάσσιας τεχνολογίας 48 που δρομολογήθηκε στο πλαίσιο του Erasmus+ θα υποδείξει έως το τέλος του 2021 τρόπους για τη γεφύρωση των κενών δεξιοτήτων στον τομέα των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στον ναυπηγικό κλάδο και θα προτείνει μια στρατηγική δεξιοτήτων που θα αναπτυχθεί σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

    Το πρόγραμμα «Γαλάζιες σταδιοδρομίες», το οποίο από το 2016 παρέχει υποτροφίες για την εκ νέου εκπαίδευση και κατάρτιση του εργατικού δυναμικού της γαλάζιας οικονομίας, πρόκειται να επεκταθεί προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες κατάρτισης που απορρέουν από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και την υγειονομική κρίση. Για την προώθηση της ισόρροπης εκπροσώπησης ανδρών και γυναικών στα ναυτιλιακά επαγγέλματα, η Επιτροπή θα επενδύσει στη συλλογή, ενοποίηση και ανάλυση δεδομένων σχετικά με τις γυναίκες που εργάζονται στον ναυτιλιακό τομέα.

    Το 2021, η Επιτροπή προώθησε ένα φιλόδοξο σχέδιο δράσης για την εφαρμογή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και των 20 αρχών του σε ολόκληρη την ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Υδατοκαλλιέργειας και Αλιείας στηρίζει ειδικά την κατάρτιση και την αναβάθμιση δεξιοτήτων των αλιέων, καθώς και άλλες πρωτοβουλίες για επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό, αναβάθμιση δεξιοτήτων και κοινωνικό διάλογο. Πολλά άλλα ταμεία της ΕΕ (π.χ. το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ και το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης) επενδύουν επίσης σε ανθρώπινο δυναμικό, θέσεις εργασίας και δεξιότητες. Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να βελτιώσει την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια στη θάλασσα, καταβάλλοντας προσπάθειες τόσο για την κατάρτιση των εργαζομένων σε γαλάζιες θέσεις εργασίας όσο και για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των ναυτικών και των αλιέων 49 .

    Στόχος της Επιτροπής είναι:

    -να ενθαρρύνει και να διευκολύνει τη δημιουργία συμπράξεων σε θέματα δεξιοτήτων στο πλαίσιο των συμφώνων δεξιοτήτων στα βιομηχανικά οικοσυστήματα που σχετίζονται με τη γαλάζια οικονομία, όπως προσδιορίζονται στη βιομηχανική στρατηγική της ΕΕ (όπως στις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή στον ναυπηγικό κλάδο)·

    -να δρομολογήσει το 2022, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας, Υδατοκαλλιέργειας και Αλιείας, μια νέα πρόσκληση υποβολής προτάσεων σε σχέση με τις γαλάζιες σταδιοδρομίες και μια ειδική πρόσκληση υποβολής προτάσεων για τις γυναίκες, με στόχο την αύξηση της εκπροσώπησης των γυναικών στο εργατικό δυναμικό και την ενίσχυση της προβολής τους στην επίσημη διακυβέρνηση της γαλάζιας οικονομίας·

    -να προωθήσει τη μεταφορά ή την έγκριση των συμβάσεων της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας και του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και την εναρμόνιση των απαιτήσεων κατάρτισης για τα μέλη των πληρωμάτων και, ως εκ τούτου, για τη βελτίωση της εικόνας του επαγγέλματος.

    4.Δημιουργία των προϋποθέσεων για βιώσιμη διακυβέρνηση

    Οι ωκεανοί και οι θάλασσες αποφέρουν οφέλη για όλους, αλλά κινδυνεύουν να αποτελέσουν αντικείμενο υπερεκμετάλλευσης, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι συνέπειες. Αυτό δημιουργεί την ανάγκη για ευρέως αποδεκτούς κανόνες και συμβάσεις σχετικά με τον χωροταξικό σχεδιασμό, τη συμμετοχή των πολιτών, την περιφερειακή συνεργασία, την ασφάλεια στη θάλασσα και τη διεθνή πολιτική.

    4.1    Θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός

    Όσο μεγαλύτερη είναι η ζήτηση για χρήση του θαλάσσιου χώρου, τόσο πιο σημαντική είναι η ύπαρξη χωροταξικού σχεδιασμού. Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός αποτελεί βασικό εργαλείο για την αποφυγή συγκρούσεων μεταξύ πολιτικών προτεραιοτήτων και για τη συμφιλίωση της προστασίας της φύσης με την οικονομική ανάπτυξη. Η δημόσια διαβούλευση με τη συμμετοχή τόσο των πολιτών όσο και των ενδιαφερόμενων φορέων αποτελεί θεμελιώδες τμήμα της διαδικασίας του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού.

    Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων της Ευρώπης για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και την προστασία της βιοποικιλότητας. Η στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα αναφέρει ρητά ότι, για την εφαρμογή μιας προσέγγισης διαχείρισης που βασίζεται στα οικοσυστήματα, τα εθνικά θαλάσσια χωροταξικά σχέδια θα πρέπει να στοχεύουν στην κάλυψη όλων των θαλάσσιων τομέων και δραστηριοτήτων, καθώς και των μέτρων διατήρησης και διαχείρισης ανά περιοχή. Ο σχεδιασμός βελτιώνει επίσης το επίπεδο βεβαιότητας και προβλεψιμότητας των ιδιωτικών επενδύσεων και μπορεί να προωθήσει συνέργειες μεταξύ οικονομικών τομέων. Η οδηγία για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό 50 διασφαλίζει ότι οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον προσδιορίζονται και αποφεύγονται σε πολύ πρώιμο στάδιο της διαδικασίας σχεδιασμού και ότι τα εθνικά θαλάσσια χωροταξικά σχέδια συνάδουν με τα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα, καθώς και με την καλή περιβαλλοντική κατάσταση, όπως ορίζεται στην οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική.

    Η Επιτροπή θα προβεί στις ακόλουθες ενέργειες:

    -θα υποβάλει έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας της ΕΕ για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό το 2022, μετά την έγκριση των εθνικών θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων τον Μάρτιο του 2021, και θα καταρτίσει προτάσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή μπορεί να διευκολύνει τη διασυνοριακή συνεργασία και να παροτρύνει τα κράτη μέλη να ενσωματώσουν τους στόχους της ανάπτυξης παράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα εθνικά χωροταξικά τους σχέδια·

    -θα ξεκινήσει την αναθεώρηση της οδηγίας-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική το 2021 και, με βάση τα αποτελέσματα, θα αναθεωρήσει ενδεχομένως την οδηγία έως το 2023·

    -θα καταρτίσει κατευθυντήριες γραμμές για μια προσέγγιση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού βασισμένη στα οικοσυστήματα και θα προωθήσει την πολλαπλή χρήση του θαλάσσιου χώρου με συνδυασμό διαφορετικών δραστηριοτήτων στην ίδια τοποθεσία (για παράδειγμα, συστήματα θαλασσοκαλλιέργειας και υπεράκτιας ανανεώσιμης ενέργειας).

    4.2    Συμμετοχή των πολιτών και ωκεανογραφικός γραμματισμός

    Η πολιτική για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία θα ενθαρρύνει τη συμμετοχή των πολιτών και θα βελτιωθεί χάρη σε αυτή.

    Οι πολίτες της Ένωσης και ιδίως οι νέοι αποδίδουν ιδιαίτερη αξία στην υγεία των θαλασσών και των ωκεανών και υποστηρίζουν μια βιώσιμη προσέγγισή τους. Η ανησυχία των πολιτών για τα πλαστικά απορρίμματα στους ωκεανούς αποδεικνύει το γεγονός αυτό, αν και παραμένει εξαιρετικά σημαντική η διεύρυνση της ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με τη σημασία των θαλασσών και των ωκεανών για τη ζωή στον πλανήτη. Οι σύγχρονες εφαρμογές για φορητές συσκευές προσφέρουν στους πολίτες τη δυνατότητα επιτήρησης, παρακολούθησης ή αναφοράς των παρατηρούμενων περιβαλλοντικών ζημιών. Ένα από τα καθήκοντα της υποψήφιας αποστολής για τους ωκεανούς είναι η χρήση νέων τρόπων συμμετοχής και ενδυνάμωσης των πολιτών της ΕΕ. Αυτό θα συμβάλει στη διασφάλιση της περιβαλλοντικής ακεραιότητας των μελλοντικών επιχειρήσεων και θα υποστηρίξει άμεσα την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.

    -Η Συμμαχία EU4Ocean 51 , μια πρωτοβουλία που συστάθηκε πρόσφατα από την Επιτροπή, θα δημιουργήσει δίκτυα ευρωπαϊκών σχολείων, τα οποία θα εισαγάγουν το θέμα των ωκεανών στις σχολικές αίθουσες. Θα δώσει τη δυνατότητα στις οργανώσεις που ασχολούνται με τη διατήρηση των ωκεανών να υλοποιήσουν κοινά έργα για τη συμμετοχή των πολιτών και την ενίσχυση του αντικτύπου και της απήχησης.

    -Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τη Διακυβερνητική Ωκεανογραφική Επιτροπή της UNESCO, τα κράτη μέλη και διεθνείς εταίρους με στόχο να συμβάλει στο πρόγραμμα ωκεανογραφικού γραμματισμού της πρωτοβουλίας «Δεκαετία ωκεανολογίας για βιώσιμη ανάπτυξη» των Ηνωμένων Εθνών για την περίοδο 2021-2030.

    4.3    Θαλάσσιες λεκάνες, περιφερειακή συνεργασία και στήριξη παράκτιων περιοχών

    Οι παράκτιες περιοχές και τα νησιά αποτελούν βασικούς παράγοντες της γαλάζιας οικονομίας. Επειδή συχνά βρίσκονται στην ίδια θαλάσσια λεκάνη, υπάρχει σαφής προστιθέμενη αξία για την αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων και την προστασία των κοινών αγαθών μέσω της περιφερειακής συνεργασίας. Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να υποστηρίζει τη συνεργασία, να αναπτύσσει προσαρμοσμένες στρατηγικές για κάθε ευρωπαϊκή θαλάσσια λεκάνη και να επεκτείνει την ίδια προσέγγιση συνεργασίας στις γειτονικές χώρες που μοιράζονται με την ΕΕ μια λεκάνη, έμβιους θαλάσσιους πόρους και γεωοικονομικά χαρακτηριστικά. 

    Οι στρατηγικές για τις θαλάσσιες λεκάνες αποδεικνύονται αποτελεσματικές, καθώς συγκεντρώνουν ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων φορέων (εθνικές κυβερνήσεις, παράκτιες περιοχές, πόλεις, ερευνητικά ιδρύματα, εκπαιδευτικά δίκτυα και επιχειρήσεις) και τους επιτρέπουν να διοχετεύσουν τις εργασίες τους σε συγκεκριμένα έργα και δράσεις που υποστηρίζουν τη βιώσιμη γαλάζια οικονομία, όπως, για παράδειγμα, βιώσιμες προσφορές στον τομέα του τουρισμού. Η Επιτροπή υποστηρίζει τα πλαίσια για τις θαλάσσιες λεκάνες και τα μακροπεριφερειακά πλαίσια συνεργασίας, όπως το σχέδιο δράσης 2020 για τον Ατλαντικό 52 · τη θαλάσσια στρατηγική για τη Δυτική Μεσόγειο 53 · το κοινό θαλάσσιο θεματολόγιο για τη Μαύρη Θάλασσα 54 , τη στρατηγική της ΕΕ για την περιοχή της Αδριατικής και του Ιονίου 55   και τη στρατηγική της ΕΕ για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας 56 ·

    Πάνω από τα μισά τουριστικά καταλύματα της ΕΕ βρίσκονται σε παράκτιες περιοχές και το 30 % των διανυκτερεύσεων πραγματοποιούνται σε παραθαλάσσια θέρετρα. O θαλάσσιος και παράκτιος τουρισμός, αν και αποτελεί πυλώνα της γαλάζιας οικονομίας και συνδέεται στενά με πολλούς άλλους τομείς της, έχει υποστεί καταστροφικές συνέπειες από την πανδημία. Οι απαγορεύσεις κυκλοφορίας έχουν επηρεάσει τις θέσεις εργασίας και τα μέσα βιοπορισμού και έχουν μειώσει σημαντικά την ικανότητα επενδύσεων του τομέα στην ανάπτυξη πιο ανθεκτικών και βιώσιμων υπηρεσιών και αλυσίδων εφοδιασμού. Για την επίτευξη κοινωνικής ανθεκτικότητας και την τόνωση της δημιουργίας θέσεων εργασίας και οικονομικών ευκαιριών για τις παράκτιες κοινότητες, απαιτούνται επενδύσεις. Σε αυτήν την κατεύθυνση, η Επιτροπή έχει καθορίσει ένα πλαίσιο για την αποκατάσταση του ασφαλούς τουρισμού και την προετοιμασία του εδάφους για έναν ανθεκτικότερο και πιο βιώσιμο τομέα 57 .

    Μολονότι οι φιλικές προς το κλίμα και βιώσιμες ταξιδιωτικές εμπειρίες σημείωναν ήδη αυξημένη απήχηση στους ταξιδιώτες τα τελευταία χρόνια, η πανδημία ενίσχυσε περαιτέρω τη ζήτηση για «αργό τουρισμό» και για προορισμούς που συνδυάζουν υπαίθριες και φυσιολατρικές δραστηριότητες. Η βιωσιμότητα αναμένεται να αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία στις τουριστικές επιλογές, με τους περιφερειακούς και τοπικούς προορισμούς να γίνονται παράγοντες τόνωσης της ανάκαμψης 58 . Οι φιλοδοξίες αυτές και οι τάσεις για ένα πιο βιώσιμο τουριστικό οικοσύστημα θα πρέπει να καθοδηγήσουν τη χρήση των χρηματοδοτικών πόρων και των επενδύσεων σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

    Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία δεσμεύεται να αποδώσει ιδιαίτερη προσοχή στον ρόλο των εξόχως απόκεντρων περιφερειών της ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη την ευπάθειά τους στην κλιματική αλλαγή και στις φυσικές καταστροφές, καθώς και τα μοναδικά τους πλεονεκτήματα όσον αφορά τη βιοποικιλότητα και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

    Για τη στήριξη της ανάκαμψης στις παράκτιες περιοχές, η Επιτροπή έχει ως στόχο:

    -να βοηθήσει τους δήμους και τις περιφέρειες να διαχειριστούν την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση σε τοπικό επίπεδο και να αξιοποιήσουν πλήρως τα κονδύλια και τα κίνητρα της ΕΕ. Η Επιτροπή θα αναπτύξει δέσμη μέτρων στήριξης («Σχέδιο για τοπικές πράσινες συμφωνίες») και θα παράσχει στρατηγική καθοδήγηση (π.χ. πρόκληση «Έξυπνες πόλεις»). Θα καλέσει τα κράτη μέλη να ενσωματώσουν τις στρατηγικές για τις θαλάσσιες λεκάνες και τις μακροπεριφερειακές στρατηγικές στον προγραμματισμό των κονδυλίων της ΕΕ 59 ·

    -να προωθήσει και να στηρίξει, μέσω των κονδυλίων της ΕΕ, την ανάπτυξη του θαλάσσιου και παράκτιου οικοτουρισμού. Η στήριξη της ΕΕ θα έχει ως στόχο την ανάδειξη της ποικιλόμορφης θαλάσσιας κληρονομιάς της ηπείρου, την έξυπνη διαχείριση των τουριστικών ροών, τη διαφοροποίηση της προσφοράς και την επέκταση του τουρισμού εκτός της περιόδου αιχμής·

    -να συνεχίσει να στηρίζει τις εξόχως απόκεντρες περιοχές, σύμφωνα με την ανακοίνωσή της του 2017 60 , στην αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρουν οι μεγάλες αποκλειστικές οικονομικές ζώνες τους, στην προστασία των εξαιρετικά ποικιλόμορφων οικοσυστημάτων τους, στην ανάπτυξη των δικών τους στρατηγικών βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας και στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων σε σχέση με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή·

    -να εξακολουθήσει να επενδύει σε μια ειδική σχέση με τις γειτονικές χώρες και τις χώρες της διεύρυνσης για την ανάπτυξη αλυσίδων εφοδιασμού της γαλάζιας οικονομίας που θα ενισχύσουν τους δεσμούς με την ΕΕ (σύμφωνα με την ανακοίνωση για την επανεξέταση της εμπορικής πολιτικής). Ο Μηχανισμός Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας, ο Μηχανισμός Προενταξιακής Βοήθειας και άλλα κονδύλια της ΕΕ θα παρέχουν συνεχή στήριξη για πρωτοβουλίες συνεργασίας, ιδίως για την εφαρμογή της 2ης υπουργικής δήλωσης για τη βιώσιμη γαλάζια οικονομία 61 από την Ένωση για τη Μεσόγειο, την ανανεωμένη εταιρική σχέση με τις χώρες της Νότιας Γειτονίας 62 και το οικονομικό και επενδυτικό σχέδιο για τα Δυτικά Βαλκάνια.

    4.4    Ασφάλεια στη θάλασσα

    Ένας ασφαλής και προστατευμένος θαλάσσιος χώρος αποτελεί προϋπόθεση για τη διαφύλαξη των στρατηγικών συμφερόντων της ΕΕ, όπως η ελευθερία της ναυσιπλοΐας, ο έλεγχος των εξωτερικών συνόρων ή ο εφοδιασμός με βασικά υλικά, καθώς και για την προστασία των οικονομικών δραστηριοτήτων και των πολιτών, τόσο στη θάλασσα όσο και στην ξηρά.

    Η στρατηγική της ΕΕ για την ασφάλεια των θαλασσών και το σχετικό σχέδιο δράσης καθορίζουν μια συνεργατική απάντηση στις εσωτερικές και εξωτερικές προκλήσεις της εποχής μας στον τομέα της θαλάσσιας ασφάλειας. Μια τέτοια πρόκληση είναι η περιβαλλοντική ασφάλεια, η οποία περιλαμβάνει την πρόβλεψη και τη διαχείριση της κλιματικής αλλαγής και την πρόληψη των παράνομων απορρίψεων, της απόρριψης αποβλήτων, των ατυχημάτων και άλλων περιβαλλοντικών κινδύνων. Η ανταλλαγή πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων των επιτόπιων, εναέριων και δορυφορικών δεδομένων, αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων ασφαλείας, την πρόληψη παράνομων δραστηριοτήτων στη θάλασσα και την επιβολή του νόμου. Η συνεργασία όσον αφορά τα καθήκοντα της ακτοφυλακής μεταξύ τριών βασικών οργανισμών της ΕΕ 63 δημιουργεί σημαντικές οικονομίες κλίμακας με τη μείωση των επικαλύψεων, την ανάπτυξη επιχειρήσεων πολλαπλού σκοπού και την κοινή χρήση αεροσκαφών και σκαφών για επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, αντιμετώπισης της πετρελαϊκής ρύπανσης κ.λπ. Για την ενίσχυση της ανταλλαγής πληροφοριών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναπτύξει ένα κοινό περιβάλλον ανταλλαγής πληροφοριών για τον θαλάσσιο τομέα (ΚΠΑΠ) 64 .

    Το ΚΠΑΠ θα επιτρέψει στις αρχές από πολλούς πολιτικούς και στρατιωτικούς τομείς (ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών, έλεγχος της αλιείας, ετοιμότητα και αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης, προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, τελωνεία, έλεγχος των συνόρων, γενική επιβολή του νόμου και άμυνα) και σε διασυνοριακό επίπεδο να ανταλλάσσουν πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο για οποιοδήποτε συμβάν στη θάλασσα. Η συμμετοχή στο ΚΠΑΠ είναι προαιρετική. Η τρέχουσα μεταβατική του φάση, η οποία λήγει το 2023, τελεί υπό τη διαχείριση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα με τη στενή συμμετοχή των κρατών μελών και άλλων οργάνων της ΕΕ. Ο Οργανισμός είναι επίσης η εντεταλμένη οντότητα για την παροχή δορυφορικών προϊόντων στο πλαίσιο της υπηρεσίας θαλάσσιας επιτήρησης Copernicus.

    Η Επιτροπή πρόκειται να:

    -προτείνει την ανάπτυξη της επιχειρησιακής φάσης του ΚΠΑΠ το 2024, με την επιφύλαξη των αποτελεσμάτων της μεταβατικής φάσης, για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των αρχών θαλάσσιας επιτήρησης στην ΕΕ.

    4.5    Προώθηση της βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας στο εξωτερικό

    Η προώθηση μιας βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να περιορίζεται στα σύνορά μας. Πολλές από τις αλυσίδες αξίας της γαλάζιας οικονομίας είναι παγκόσμιες και εκτεθειμένες στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, ενώ και οι οικονομικοί φορείς της ΕΕ ασκούν επιχειρηματικές δραστηριότητες σε όλο τον κόσμο. Ως εκ τούτου, η ευθύνη μας δεν έγκειται μόνο στην υπεράσπιση της αγοράς της ΕΕ από μη βιώσιμα προϊόντα και πρακτικές, αλλά και στη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις της ΕΕ στην παγκόσμια αγορά και στην προώθηση της εμπειρογνωσίας, της περιβαλλοντικής δράσης και του κράτους δικαίου της ΕΕ.

    Σύμφωνα με το θεματολόγιο για τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών που εγκρίθηκε το 2016 65 και το νομικό πλαίσιο που θεσπίστηκε από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία διεθνώς. Θα εξακολουθήσει να προωθεί την επιστημονικά τεκμηριωμένη διαχείριση των ωκεάνιων φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένης της αλιείας, στηρίζοντας τη βιώσιμη θαλάσσια ανάπτυξη στο πλαίσιο των εταιρικών σχέσεων και συμφωνιών της ΕΕ και προωθώντας τη βιώσιμη αλιεία στις περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης της αλιείας. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να καταπολεμά την παράνομη αλιεία και την απάτη στον τομέα των θαλασσινών προϊόντων στο πλαίσιο των κανονισμών της ΕΕ. Μέσω των συμφωνιών σύμπραξης βιώσιμης αλιείας, θα εξακολουθήσει να βελτιώνει τη διακυβέρνηση της αλιείας στις χώρες εταίρους και να συμβάλλει στην ανάπτυξη των τοπικών οικονομιών.

    Στις διεθνείς διαπραγματεύσεις, η ΕΕ θα πρέπει να υποστηρίζει ότι η εκμετάλλευση θαλάσσιων ορυκτών πόρων της περιοχής του διεθνούς βυθού δεν μπορεί να πραγματοποιείται πριν ερευνηθούν επαρκώς οι επιπτώσεις που έχει η εξόρυξη σε βαθέα υδάτων στο θαλάσσιο περιβάλλον, στη βιοποικιλότητα και στις ανθρώπινες δραστηριότητες, πριν γίνουν κατανοητοί οι κίνδυνοι και πριν αποδειχθεί ότι οι τεχνολογίες και οι επιχειρησιακές πρακτικές δεν βλάπτουν σοβαρά το περιβάλλον.

    Η Επιτροπή θα προβεί στις ακόλουθες ενέργειες:

    -θα υποστηρίξει, κατά την 15η διάσκεψη των μερών της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τη βιολογική ποικιλότητα, ένα φιλόδοξο παγκόσμιο πλαίσιο για τη βιοποικιλότητα μετά το 2020, το οποίο θα προστατεύει και θα αποκαθιστά τα θαλάσσια οικοσυστήματα και τους οικοτόπους και θα περιλαμβάνει παγκόσμια συμφωνία για την προστασία τουλάχιστον του 30 % της παγκόσμιας θαλάσσιας περιοχής·

    -θα υποστηρίξει τη σύναψη μιας φιλόδοξης, νομικά δεσμευτικής συμφωνίας για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα περιοχών εκτός εθνικής δικαιοδοσίας στην 4η διακυβερνητική διάσκεψη στο πλαίσιο της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας με στόχο την προώθηση της διατήρησης και της βιώσιμης χρήσης των πόρων της ανοικτής θάλασσας·

    -θα ηγηθεί των προσπαθειών για την επίτευξη παγκόσμιας συμφωνίας για τα πλαστικά και για να προωθήσει την υιοθέτηση της προσέγγισης κυκλικής οικονομίας για τα πλαστικά, η οποία θα θέσει τη βάση για μια ισχυρότερη και πιο συντονισμένη αντιμετώπιση της ρύπανσης από πλαστικά σε παγκόσμιο επίπεδο·

    -θα συνεχίσει να εργάζεται για την ολοκλήρωση των πολυμερών διαπραγματεύσεων σχετικά με τις επιδοτήσεις στον τομέα της αλιείας στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου — εφαρμογή του στόχου βιώσιμης ανάπτυξης 14.6 — για την απαγόρευση ορισμένων μορφών αλιευτικών επιδοτήσεων που συμβάλλουν στην πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα και την υπεραλίευση, και για την εξάλειψη των επιδοτήσεων που συμβάλλουν στην παράνομη, λαθραία και άναρχη αλιεία·

    -θα χρησιμοποιήσει όλη τη διπλωματική της επιρροή και τις ικανότητες προσέγγισης που διαθέτει για να συμβάλει στην επίτευξη συμφωνίας σχετικά με τον χαρακτηρισμό τριών τεράστιων θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών στον Νότιο Ωκεανό (Ανατολική Ανταρκτική, Θάλασσα του Weddell και Χερσόνησος της Ανταρκτικής) στο πλαίσιο της Επιτροπής για τη Διατήρηση της Θαλάσσιας Χλωρίδας και Πανίδας της Ανταρκτικής·

    -θα στηρίξει τις χώρες εκτός ΕΕ να προωθήσουν και να διαφοροποιήσουν τις βιώσιμες, δίκαιες και συμπεριληπτικές γαλάζιες οικονομίες τους. θα εξασφαλίσει χρηματοδοτική στήριξη από τις πολλαπλές πηγές χρηματοδότησης που είναι διαθέσιμες για την ενσωμάτωση της προσέγγισης της βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας στη συνεργασία για τη διακυβέρνηση των ωκεανών σε όλο τον κόσμο. Η Επιτροπή θα εξετάσει το ενδεχόμενο δημιουργίας μιας γαλάζιας επιχειρησιακής ομάδας ΕΕ-Αφρικής·

    -θα υποστηρίξει πολυμερείς πρωτοβουλίες όπως η δεκαετία του ΟΗΕ για την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων και η δεκαετία ωκεανολογίας του ΟΗΕ για βιώσιμη ανάπτυξη (2021-2030), ιδίως για υποδομές παρατήρησης, μοντελοποίησης και ανταλλαγής δεδομένων για τους ωκεανούς·

    -θα προωθήσει διεθνώς τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό μέσω της συνεργασίας με τη Διακυβερνητική Ωκεανογραφική Επιτροπή της UNESCO 66 ·

    -θα επικαιροποιήσει το θεματολόγιο για τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών υπό το πρίσμα των πρόσφατων διαβουλεύσεων και συστάσεων του Διεθνούς Φόρουμ για τη Διακυβέρνηση των Ωκεανών. Το θεματολόγιο θα πρέπει να διασφαλίζει ότι η γαλάζια οικονομία προστατεύει και δεν βλάπτει το θαλάσσιο οικοσύστημα· θα πρέπει να προωθεί τη διαφανή και χωρίς αποκλεισμούς λήψη αποφάσεων και να βελτιώνει τα πρότυπα κοινωνικής βιωσιμότητας.

    5.Συμπέρασμα

    Η παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζει τις προτάσεις της Επιτροπής για τη θαλάσσια πολιτική της τρέχουσας δεκαετίας, ώστε η μετάβαση που προβλέπεται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία να γίνει πραγματικότητα στην οικονομία των ωκεανών. Η προσεχής αποστολή για τους ωκεανούς, τις θάλασσες και τα ύδατα θα συμπληρώσει το θεματολόγιο αυτό. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ, κατά περίπτωση, για την υλοποίηση του θεματολογίου και των μέτρων που έχουν κατατεθεί. Θα προσεγγίσει όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς του θαλάσσιου τομέα ώστε να συνεργαστεί μαζί τους για τη διαμόρφωση μιας βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας με δίκαιο και ισότιμο τρόπο.

    (1)

     COM(2019) 640 final.

    (2)

    COM(2020) 442 final.

    (3)

    Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2020), Έκθεση για τη γαλάζια οικονομία, 2020.

    (4)

    Στόχος Βιώσιμης Ανάπτυξης 14 - Προστασία και βιώσιμη χρήση των ωκεανών, των θαλασσών και των θαλάσσιων πόρων για βιώσιμη ανάπτυξη.

    (5)

    COM(2020) 380 final.

    (6)

    Υποψήφια αποστολή για τους ωκεανούς «Υγιείς ωκεανοί, θάλασσες, παράκτια και εσωτερικά ύδατα».

    (7)

    COM(2020) 741 final.

    (8)

    COM(2020) 789 final.

    (9)

    Οδηγία 2003/96/ΕΚ του Συμβουλίου, της 27ης Οκτωβρίου 2003, σχετικά με την αναδιάρθρωση του κοινοτικού πλαισίου φορολογίας των ενεργειακών προϊόντων και της ηλεκτρικής ενέργειας.

    (10)

    Οδηγία 2013/53/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Νοεμβρίου 2013, για τα σκάφη αναψυχής και τα ατομικά σκάφη και την κατάργηση της οδηγίας 94/25/ΕΚ.

    (11)

      https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12312-FuelEU-Maritime- .

    (12)

    COM(2020) 301 final.

    (13)

    Στο νέο σχέδιο δράσης 2.0 για τον Ατλαντικό, οι λιμένες χαρακτηρίζονται επίσης ως πύλες και κόμβοι προτεραιότητας για τη γαλάζια οικονομία, ενώ με την πρωτοβουλία WestMed συστάθηκε τεχνική ομάδα για τις βιώσιμες μεταφορές και την πράσινη ναυτιλία. 

    (14)

    SWD(2018) 254 final.

    (15)

    Οδηγία 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Ιουνίου 2008 περί πλαισίου κοινοτικής δράσης στο πεδίο της πολιτικής για το θαλάσσιο περιβάλλον (οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική).

    (16)

    Οδηγία (ΕΕ) 2019/904 της 5ης Ιουνίου 2019 σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον.

    (17)

    COM(2018) 368 (πρόταση αναθεώρησης που βρίσκεται επί του παρόντος στο στάδιο της πρώτης ανάγνωσης από τους συννομοθέτες).

    (18)

     Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 508/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΤΘΑ) — πολιτική συμφωνία της 3ης Δεκεμβρίου 2020.

    (19)

    Με πιθανή χρήση συνδεδεμένων εργαλείων εξοπλισμένων με αισθητήρες του διαδικτύου των πραγμάτων.

    (20)

    Οδηγία (ΕΕ) 2019/883 για την τροποποίηση της οδηγίας 2010/65/ΕΕ.

    (21)

    COM(2020) 98 final.

    (22)

    Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1257/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Νοεμβρίου 2013, για την ανακύκλωση πλοίων και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1013/2006 και της οδηγίας 2009/16/ΕΚ.

    (23)

     Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1257/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Νοεμβρίου 2013, για την ανακύκλωση πλοίων και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1013/2006 και της οδηγίας 2009/16/ΕΚ.

    (24)

    Άνθρακας που αποθηκεύεται από τα παράκτια και ωκεάνια οικοσυστήματα.

    (25)

    Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητη η πλήρης εφαρμογή των ακόλουθων πράξεων: οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική (2008/56/ΕΚ), οδηγία για τα άγρια πτηνά (2009/147/ΕΚ), οδηγία για τους οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ), οδηγία 2011/92/ΕΕ, οδηγία 2001/42/ΕΚ, κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1380/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με την κοινή αλιευτική πολιτική, κανονισμός (ΕΕ) 2019/1241 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 2019, σχετικά με τη διατήρηση αλιευτικών πόρων και την προστασία θαλάσσιων οικοσυστημάτων μέσω τεχνικών μέτρων, στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα [COM(2020) 380 final].

    (26)

     Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή, Ειδική έκθεση για τους ωκεανούς και την κρυόσφαιρα σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα, περίληψη για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τμήμα B.3.1,  https://www.ipcc.ch/srocc/chapter/summary-for-policymakers/ .

    (27)

      https://www.eea.europa.eu/themes/water/europes-seas-and-coasts .

    (28)

      SEC(2021) 89 final .

    (29)

    Απόφαση 2010/631/ΕΕ του Συμβουλίου, της 13ης Σεπτεμβρίου 2010, σχετικά με τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του πρωτοκόλλου για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών της Μεσογείου στη σύμβαση για την προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος και των παρακτίων περιοχών της Μεσογείου.

    (30)

    COM(2020) 381 final.

    (31)

     Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1380/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013 , σχετικά με την Κοινή Αλιευτική Πολιτική, την τροποποίηση των κανονισμών του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 1954/2003 και (ΕΚ) αριθ. 1224/2009 και την κατάργηση των κανονισμών του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 2371/2002 και (ΕΚ) αριθ. 639/2004 και της απόφασης 2004/585/ΕΚ του Συμβουλίου.

    (32)

    Η ΕΕ εξακολουθεί να εισάγει πάνω από το 70 % των θαλασσινών προϊόντων που καταναλώνει. Τα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας αντιπροσωπεύουν μόλις το 25 % της κατανάλωσης θαλασσινών στην ΕΕ και ο τομέας υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 2 % της παγκόσμιας παραγωγής προϊόντων υδατοκαλλιέργειας. Η παραγωγή προϊόντων υδατοκαλλιέργειας εξακολουθεί να παρουσιάζει υψηλό βαθμό συγκέντρωσης τόσο όσον αφορά τα κράτη μέλη της ΕΕ όσο και τα εκτρεφόμενα είδη, εξού και οι σημαντικές προοπτικές διαφοροποίησης.

    (33)

    COM(2021) 236 final.

    (34)

    https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12555-Organic-farming-action-plan-for-the-development-of-EU-org.

    (35)

    Κανονισμός (ΕΕ) 2015/2283 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Νοεμβρίου 2015, σχετικά με τα νέα τρόφιμα, την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1169/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 258/97 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1852/2001 της Επιτροπής.

    (36)

      https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12780-Towards-a-strong-and-sustainable-EU-Algae-sector.

    (37)

    https://emodnet.eu/en. Το EMODnet συγκεντρώνει περισσότερους από 120 οργανισμούς για την παροχή δεδομένων σχετικά με το θαλάσσιο περιβάλλον σε επτά επιστημονικούς τομείς: βαθυμετρία, γεωλογία, οικότοποι του θαλάσσιου βυθού, χημεία, βιολογία, φυσική και ανθρώπινες δραστηριότητες. Τα δεδομένα υποβάλλονται σε επεξεργασία ώστε να γίνουν «FAIR» (ευρέσιμα, προσβάσιμα, διαλειτουργικά και επαναχρησιμοποιήσιμα).

    (38)

    Το θεματικό ψηφιακό δίδυμο για τους ωκεανούς θα προγραμματιστεί και θα προστεθεί στο σύστημα «Προορισμός η Γη» από το 2023 και μετά.

    (39)

      https://www.oceandecade.org/ .

    (40)

      https://blueindicators.ec.europa.eu/  

    (41)

    EUMOFA: https://www.eumofa.eu/ .

    (42)

    COM(2020) 66 final.

    (43)

    Αρκετά παραδείγματα παρατίθενται στο δίκτυό τους: FARNET.

    (44)

      https://www.unepfi.org/blue-finance/ .

    (45)

      https://webgate.ec.europa.eu/maritimeforum/en/frontpage/1451 .

    (46)

    COM(2020) 274 final.

    (47)

     Το σχέδιο προτείνει στους βασικούς ενδιαφερόμενους φορείς (επιχειρήσεις, συνδικάτα, ερευνητικά ινστιτούτα, ιδρύματα εκπαίδευσης και κατάρτισης και δημόσιες αρχές) να δημιουργήσουν τομεακές συμπράξεις, να αναπτύξουν στρατηγικές δεξιότητες και συγκεκριμένα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τη γεφύρωση των κενών δεξιοτήτων στους τομείς τους.

    (48)

      https://www.projectmates.eu/ .

    (49)

    Σύμφωνα με διεθνώς αναγνωρισμένες αρχές και πλαίσια, συμπεριλαμβανομένων των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, της Διακήρυξης της ΔΟΕ σχετικά με τις θεμελιώδεις αρχές και δικαιώματα στην εργασία και της Σύμβασης Ναυτικής Εργασίας.

    (50)

    Οδηγία 2014/89/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 2014, περί θεσπίσεως πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό.

    (51)

      https://webgate.ec.europa.eu/maritimeforum/en/node/4484 .

    (52)

      http://www.atlanticstrategy.eu/en .

    (53)

      https://www.westmed-initiative.eu/ .

    (54)

      https://blackseablueconomy.eu/206/common-maritime-agenda-black-sea .

    (55)

      https://www.adriatic-ionian.eu/ .

    (56)

      https://www.balticsea-region-strategy.eu/about/about .

    (57)

    Πιο συγκεκριμένα, με την ανακοίνωση για τον τουρισμό και τις μεταφορές το 2020 και μετά, τη στρατηγική εμβολιασμού της ΕΕ, την ανακοίνωση για ασφαλή επανέναρξη των δραστηριοτήτων, το ψηφιακό πράσινο πιστοποιητικό και την πλατφόρμα/εφαρμογή Re-open EU.

    (58)

    UNWTO «Principles for the transition to a green travel and tourism economy» («Αρχές για τη μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία για τα ταξίδια και τον τουρισμό»).

    (59)

    SWD(2020) 206 final.

    (60)

    COM(2017) 623 final.

    (61)

      https://ufmsecretariat.org/wp-content/uploads/2021/02/Declaration-UfM-Blue-Economy-EN-1.pdf .

    (62)

    JOIN(2021) 2.

    (63)

    Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA), Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας (EFCA) και Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη Διαχείριση της Επιχειρησιακής Συνεργασίας στα Εξωτερικά Σύνορα των Κρατών Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRONTEX).

    (64)

      http://emsa.europa.eu/cise.html .

    (65)

    SWD(2016) 352 final.

    (66)

    «Κοινός χάρτης πορείας για την επιτάχυνση των διαδικασιών θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού παγκοσμίως», Μάρτιος 2017.

    Top