This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52020AR5859
Opinion of the European Committee of the Regions – Adequate minimum wages in the European Union
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Επαρκείς κατώτατοι μισθοί στην Ευρωπαϊκή Ένωση»
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Επαρκείς κατώτατοι μισθοί στην Ευρωπαϊκή Ένωση»
COR 2020/05859
ΕΕ C 175 της 7.5.2021, p. 89–95
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
- Date of document:
- 19/03/2021; ημερομηνία ψήφισης
- Date of vote:
- 19/03/2021
- Author:
- Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών, Επιτροπή «Κοινωνική πολιτική, εκπαίδευση, απασχόληση, έρευνα και πολιτισμός»
- Responsible body:
- Commission for Social Policy, Education, Employment, Research and Culture, COR_SEDEC
- Rapporteur:
- Peter KAISER
- Form:
- Γνωμοδότηση
- Term of office:
- VII (2020-2025)
- Internal reference:
- SEDEC-VII/014
- Session:
- 143
- Procedure number:
- Link
- European Parliament - Legislative observatory
- Treaty:
- Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
- Legal basis:
- Link
- Link
- Link
- Select all documents mentioning this document
- Earlier related instruments:
-
- 52020PC0682 COR Opinion τροποποιητική γνώμη
- Instruments cited:
- Link
- EUROVOC descriptor:
- Subject matter:
- Directory code:
|
7.5.2021 |
EL |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
C 175/89 |
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Επαρκείς κατώτατοι μισθοί στην Ευρωπαϊκή Ένωση»
(2021/C 175/08)
|
I. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΕΣ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ
Τροπολογία 1
Αιτιολογική σκέψη 21
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
|
Οι κατώτατοι μισθοί θεωρούνται επαρκείς αν είναι δίκαιοι σε σχέση με την κατανομή των μισθών στη χώρα και αν διασφαλίζουν αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Η επάρκεια των νόμιμων κατώτατων μισθών κρίνεται λαμβανομένων υπόψη των εθνικών κοινωνικοοικονομικών συνθηκών, συμπεριλαμβανομένων της αύξησης της απασχόλησης, της ανταγωνιστικότητας και των περιφερειακών και κλαδικών εξελίξεων. Η επάρκεια των νόμιμων κατώτατων μισθών θα πρέπει να αξιολογείται τουλάχιστον σε σχέση με την αγοραστική τους δύναμη, την εξέλιξη της παραγωγικότητας και τη σχέση τους με τα επίπεδα, την κατανομή και την αύξηση των ακαθάριστων μισθών. Η χρήση δεικτών που χρησιμοποιούνται ευρέως σε διεθνές επίπεδο, όπως το 60 % του ακαθάριστου διάμεσου μισθού και το 50 % του ακαθάριστου μέσου μισθού, μπορεί να συμβάλει ως οδηγός για την αξιολόγηση της επάρκειας του κατώτατου μισθού σε σχέση με το γενικό επίπεδο των μισθών. |
Οι κατώτατοι μισθοί θεωρούνται επαρκείς αν είναι δίκαιοι σε σχέση με την κατανομή των μισθών στη χώρα και αν διασφαλίζουν αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Η επάρκεια των νόμιμων κατώτατων μισθών κρίνεται λαμβανομένων υπόψη των εθνικών κοινωνικοοικονομικών συνθηκών, συμπεριλαμβανομένων της αύξησης της απασχόλησης, της ανταγωνιστικότητας και των περιφερειακών και κλαδικών εξελίξεων. Η επάρκεια των νόμιμων κατώτατων μισθών θα πρέπει να αξιολογείται τουλάχιστον σε σχέση με την αγοραστική τους δύναμη, την εξέλιξη της παραγωγικότητας και τη σχέση τους με τα επίπεδα, την κατανομή και την αύξηση των ακαθάριστων μισθών. Οι διεθνώς αναγνωρισμένοι δείκτες , όπως το 60 % του ακαθάριστου διάμεσου μισθού και το 50 % του ακαθάριστου μέσου μισθού συμβάλλουν ως οδηγός για την αξιολόγηση της επάρκειας του κατώτατου μισθού σε σχέση με το γενικό επίπεδο των μισθών. |
Αιτιολογία
Στο πλαίσιο της διαδικασίας διαβούλευσης, οι αναφερόμενοι δείκτες έχουν αποκρυσταλλωθεί ως κοινά αποδεκτές ενδεικτικές τιμές αναφοράς.
Τροπολογία 2
Άρθρο 3 παράγραφος 3
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
|
«συλλογικές διαπραγματεύσεις»: όλες οι διαπραγματεύσεις που διεξάγονται μεταξύ, αφενός, ενός εργοδότη, μίας ομάδας εργοδοτών ή μίας ή περισσότερων οργανώσεων εργοδοτών και, αφετέρου, μίας ή περισσότερων οργανώσεων εργαζομένων για τον καθορισμό των συνθηκών εργασίας και των όρων απασχόλησης· και/ή για τη ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων· και/ή για τη ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ εργοδοτών ή των οργανώσεών τους και οργάνωσης εργαζομένων ή οργανώσεων εργαζομένων· |
«συλλογικές διαπραγματεύσεις»: όλες οι διαπραγματεύσεις που διεξάγονται μεταξύ, αφενός, ενός εργοδότη, μίας ομάδας εργοδοτών ή μίας ή περισσότερων οργανώσεων εργοδοτών και, αφετέρου, μίας ή περισσότερων συνδικαλιστικών οργανώσεων για τον καθορισμό των συνθηκών εργασίας και των όρων απασχόλησης· και/ή για τη ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων· και/ή για τη ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ εργοδοτών ή των οργανώσεών τους και συνδικαλιστικών οργανώσεων· |
Αιτιολογία
Σύμφωνα με την κοινωνική νομοθεσία της ΕΕ και τις υποχρεώσεις της ΕΕ βάσει του διεθνούς δικαίου, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις είναι οι κοινωνικοί εταίροι των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Για παράδειγμα, τα συμβούλια εργαζομένων δεν διαθέτουν επαρκή θεσμική νομιμοποίηση.
Τροπολογία 3
Άρθρο 4 παράγραφος 2
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
|
Τα κράτη μέλη στα οποία η κάλυψη από συλλογικές διαπραγματεύσεις υπολείπεται του 70 % των εργαζομένων κατά την έννοια του άρθρου 2, επιπροσθέτως, θεσπίζουν πλαίσιο με τους αναγκαίους πρόσφορους όρους για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, είτε με νόμο κατόπιν διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους είτε με συμφωνία με αυτούς, και εκπονούν σχέδιο δράσης για την προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Το σχέδιο δράσης δημοσιοποιείται και κοινοποιείται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. |
Τα κράτη μέλη στα οποία η κάλυψη από συλλογικές διαπραγματεύσεις υπολείπεται του 70 % των εργαζομένων κατά την έννοια του άρθρου 2, επιπροσθέτως, θεσπίζουν πλαίσιο με τους αναγκαίους πρόσφορους όρους για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, είτε με νόμο κατόπιν διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους είτε με συμφωνία με αυτούς, και εκπονούν σχέδιο δράσης για την προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και για την οικοδόμηση και ενίσχυση της ικανότητας των κοινωνικών εταίρων. Το σχέδιο δράσης δημοσιοποιείται και κοινοποιείται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. |
Αιτιολογία
Σκοπός είναι η εξασφάλιση συνοχής με το άρθρο 4 παράγραφος 1.
Τροπολογία 4
Άρθρο 5 παράγραφος 1
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
|
Τα κράτη μέλη με νόμιμους κατώτατους μισθούς λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίζουν ότι ο καθορισμός και η επικαιροποίηση των νόμιμων κατώτατων μισθών διέπονται από κριτήρια που καθορίζονται για την προώθηση της επάρκειας, με στόχο την επίτευξη αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας και διαβίωσης, κοινωνικής συνοχής και σύγκλισης προς τα πάνω. Τα κράτη μέλη καθορίζουν τα εν λόγω κριτήρια σύμφωνα με τις εθνικές πρακτικές τους, είτε με σχετική εθνική νομοθεσία, είτε με αποφάσεις των αρμόδιων φορέων, είτε με τριμερείς συμφωνίες. Τα κριτήρια καθορίζονται κατά τρόπο σταθερό και σαφή. |
Τα κράτη μέλη με νόμιμους κατώτατους μισθούς λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίζουν ότι ο καθορισμός και η επικαιροποίηση των νόμιμων κατώτατων μισθών διέπονται από κριτήρια που καθορίζονται για την προώθηση της επάρκειας, με στόχο την επίτευξη αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας και διαβίωσης, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής και σύγκλισης προς τα πάνω. Στο επίπεδο των κρατών μελών τα εν λόγω κριτήρια καθορίζονται σύμφωνα με τις πρακτικές που ισχύουν στα κράτη μέλη , είτε με σχετική νομοθεσία, είτε με αποφάσεις των αρμόδιων φορέων, είτε με τριμερείς συμφωνίες. Τα κριτήρια καθορίζονται κατά τρόπο σαφή και συνοδεύονται από χρονοδιάγραμμα . |
Αιτιολογία
Επισημαίνεται η εδαφική διάσταση.
Τροπολογία 5
Άρθρο 5 παράγραφος 2
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
||||
|
Τα εθνικά κριτήρια της παραγράφου 1 περιλαμβάνουν τουλάχιστον τα ακόλουθα στοιχεία: |
Τα εθνικά κριτήρια της παραγράφου 1 περιλαμβάνουν τουλάχιστον τα ακόλουθα στοιχεία: |
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
Αιτιολογία
Οι φόροι και οι κοινωνικές παροχές καθώς και η παραγωγικότητα της εργασίας αποτελούν κατά κανόνα παραμέτρους που χαρακτηρίζουν την κάθε επιμέρους επιχείρηση και δεν είναι κατάλληλες για την εκτίμηση της επάρκειας των κατώτατων μισθών.
Τροπολογία 6
Άρθρο 5 παράγραφος 3
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
|
Τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν ενδεικτικές τιμές αναφοράς για την καθοδήγηση της εκτίμησής τους ως προς την επάρκεια των νόμιμων κατώτατων μισθών σε σχέση με το γενικό επίπεδο των ακαθάριστων μισθών, όπως αυτές που χρησιμοποιούνται συνήθως σε διεθνές επίπεδο . |
Τα κράτη μέλη παραμένουν αρμόδια για τον καθορισμό των νόμιμων κατώτατων μισθών. Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση ότι οι νόμιμοι κατώτατοι μισθοί είναι επαρκείς και ότι δρομολογείται ετήσια διαδικασία σύγκλισης με σκοπό να επιτευχθεί, το συντομότερο δυνατόν, κατώτατο όριο τουλάχιστον 60 % του ακαθάριστου εθνικού διάμεσου μισθού πλήρους απασχόλησης και 50 % του εθνικού ακαθάριστου μέσου μισθού πλήρους απασχόλησης. |
Αιτιολογία
Για λόγους συνοχής με την τροπολογία 1 στην αιτιολογική σκέψη 21.
Τροπολογία 7
Άρθρο 6 παράγραφος 1
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
|
Τα κράτη μέλη μπορούν να επιτρέπουν διαφορετικά επίπεδα νόμιμου κατώτατου μισθού για συγκεκριμένες ομάδες εργαζομένων . Τα κράτη μέλη διατηρούν τις εν λόγω διαφοροποιήσεις στο ελάχιστο και διασφαλίζουν ότι οι υπάρχουσες διαφοροποιήσεις δεν εισάγουν διακρίσεις, είναι αναλογικές, κατά περίπτωση χρονικά περιορισμένες, και δικαιολογούνται αντικειμενικά και λογικά από θεμιτό στόχο . |
Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι καμία κατηγορία εργαζομένων δεν εξαιρείται από την προστασία του νόμιμου κατώτατου μισθού. |
Αιτιολογία
Δεν θα πρέπει να υπάρχουν κίνητρα για υποελάχιστο επίπεδο νόμιμου κατώτατου μισθού για συγκεκριμένες ομάδες εργαζομένων.
Tροπολογία 8
Άρθρο 6 παράγραφος 2
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
|
Τα κράτη μέλη μπορούν να επιτρέπουν κρατήσεις δια νόμου οι οποίες μειώνουν την αμοιβή που καταβάλλεται στους εργαζομένους σε επίπεδο χαμηλότερο εκείνου του νόμιμου κατώτατου μισθού. Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι εν λόγω κρατήσεις από τους νόμιμους κατώτατους μισθούς είναι αναγκαίες, αντικειμενικά δικαιολογημένες και αναλογικές. |
Τα κράτη μέλη μπορούν να επιτρέπουν κρατήσεις δια νόμου — μέσω της χορήγησης κοινωνικών παροχών ή παροχών σε είδος— οι οποίες μειώνουν την αμοιβή που καταβάλλεται στους εργαζομένους σε επίπεδο χαμηλότερο εκείνου του νόμιμου κατώτατου μισθού. Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι εν λόγω κρατήσεις από τους νόμιμους κατώτατους μισθούς είναι αναγκαίες, αντικειμενικά δικαιολογημένες και αναλογικές. Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι τα φιλοδωρήματα, οι υπερωρίες και άλλες έκτακτες πληρωμές εξαιρούνται από τον υπολογισμό των νόμιμων κατώτατων μισθών και καταβάλλονται επιπλέον αυτών. |
Αιτιολογία
Αυτονόητη
Τροπολογία 9
Άρθρο 9
|
Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή |
Τροπολογία της ΕτΠ |
|
Δημόσιες συμβάσεις Σύμφωνα με την οδηγία 2014/24/ΕΕ, την οδηγία 2014/25/ΕΕ και την οδηγία 2014/23/ΕΕ, τα κράτη μέλη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα για να διασφαλίζουν ότι, κατά την εκτέλεση δημόσιων συμβάσεων ή συμβάσεων παραχώρησης, οι οικονομικοί φορείς συμμορφώνονται με τους μισθούς που καθορίζονται από τις συλλογικές συμβάσεις για τον σχετικό κλάδο και γεωγραφική περιοχή και με τους νόμιμους κατώτατους μισθούς, στο μέτρο που υφίστανται. |
Δημόσιες συμβάσεις Σύμφωνα με την οδηγία 2014/24/ΕΕ, την οδηγία 2014/25/ΕΕ και την οδηγία 2014/23/ΕΕ, τα κράτη μέλη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα για να διασφαλίζουν ότι, κατά την εκτέλεση δημόσιων συμβάσεων ή συμβάσεων παραχώρησης, οι οικονομικοί φορείς συμμορφώνονται με τις αμοιβές και άλλες συνθήκες εργασίας που καθορίζονται από τις συλλογικές συμβάσεις για τον σχετικό κλάδο και γεωγραφική περιοχή και με τους νόμιμους κατώτατους μισθούς, στο μέτρο που υφίστανται καθώς και με το δικαίωμα σε συλλογικές διαπραγματεύσεις. Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν επίσης ότι οι οικονομικοί φορείς, ως προϋπόθεση για την ανάθεση δημόσιων συμβάσεων, υποχρεούνται να συμμορφώνονται με τους μισθούς και άλλες συνθήκες εργασίας που προβλέπονται από νόμους και/ή συλλογικές συμβάσεις, να σέβονται το δικαίωμα σε συλλογικές διαπραγματεύσεις και να αναγνωρίζουν και να διαπραγματεύονται με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις. |
Αιτιολογία
Αυτονόητη
II. ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
|
1. |
επικροτεί το γεγονός ότι η Επιτροπή έχει προβεί σε αλλαγή νοοτροπίας αναφορικά με τους κατώτατους μισθούς, με τους επαρκείς κατώτατους μισθούς να αποτελούν πλέον βασικό δικαίωμα και προϋπόθεση για μια κοινωνική, δίκαιη και βιώσιμη οικονομία της αγοράς στο εσωτερικό της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς. Το οικονομικό, κοινωνικό και κοινωνιακό κόστος του μισθολογικού ντάμπινγκ και του μισθολογικού χάσματος στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπερβαίνει κατά πολύ τυχόν βραχυπρόθεσμα κέρδη για τις επιχειρήσεις· |
|
2. |
επικροτεί το γεγονός ότι η πρόταση της Επιτροπής θεσπίζει ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για την ενίσχυση της κάλυψης των συλλογικών διαπραγματεύσεων και για δίκαιους και επαρκείς κατώτατους μισθούς, οι οποίοι μπορούν να συμβάλουν στην καταπολέμηση της φτώχειας των εργαζομένων. Η ΕτΠ επισημαίνει το αίτημα που περιέχεται στην πρόταση της Επιτροπής για δημιουργία πλαισίου για επαρκείς κατώτατους μισθούς και για καλύτερη πρόσβαση των εργαζομένων σε εξασφαλισμένο κατώτατο μισθό, ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη τόσο τις ιδιαιτερότητες των εθνικών συστημάτων, όσο και την αυτονομία και τη συμβατική ελευθερία των κοινωνικών εταίρων. Σύμφωνα με παλαιότερα αιτήματα της ΕτΠ, η πρόταση της Επιτροπής δεν αποτελεί γενική προσέγγιση και βασίζεται στο σκεπτικό με το οποίο συμφωνεί η ΕτΠ ότι «οι εύρυθμα λειτουργούσες συλλογικές διαπραγματεύσεις και οι ολοκληρωμένες συλλογικές συμβάσεις εργασίας αποτελούν το βασικό μέσο για την επίτευξη δίκαιων αμοιβών και άλλων συνθηκών εργασίας, καθώς οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες γνωρίζουν καλύτερα τον κλάδο και την περιοχή τους» (1)· |
|
3. |
σημειώνει ότι, έως τη λήξη της προθεσμίας της 21ης Ιανουαρίου 2021, τρία εθνικά κοινοβούλια από τα είκοσι που ασχολήθηκαν με την πρόταση της Επιτροπής είχαν υποβάλει αιτιολογημένες γνώμες στο πλαίσιο του μηχανισμού ελέγχου της επικουρικότητας· |
|
4. |
διακρίνει στην πρόταση της Επιτροπής την εφαρμογή των ευρωπαϊκών στόχων της ενίσχυσης της κοινωνικής και εδαφικής συνοχής και της πρόληψης των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού (άρθρο 3 ΣΕΕ) και μια συνέχεια με τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων (αρχή 6) (2), καθώς και με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (άρθρο 31), τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη (άρθρο 4) και τη σύμβαση της ΔΟΕ αριθ. 131· Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τις περιοχές όπου οι διαφορές στους κατώτατους μισθούς σε ολόκληρη την ΕΕ οδηγούν σε μη ισορροπημένες μεταναστευτικές ροές εντός της ΕΕ, οι οποίες μπορεί να αποσταθεροποιήσουν την τοπική κοινότητα, καθώς και να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη δημογραφική εικόνα της περιοχής καταγωγής· |
|
5. |
επισημαίνει ότι η ανάγκη για «ανοδική σύγκλιση» των κατώτατων μισθών είναι μεγάλη, με δεδομένη μεταξύ άλλων τη διαπίστωση ότι οι χαμηλοί μισθοί εξακολουθούν να αποτελούν χαρακτηριστικό της απασχόλησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, περίπου ένας στους έξι εργαζόμενους είναι χαμηλόμισθος. Τα τελευταία χρόνια, οι χαμηλοί μισθοί σε πολλά κράτη μέλη δεν συμβαδίζουν με τους υπόλοιπους μισθούς, στοιχείο που έχει οδηγήσει σε αύξηση της μισθολογικής ανισότητας. Το ποσοστό των εργαζομένων που κινδυνεύουν από φτώχεια έχει αυξηθεί από 8,3 % το 2010 σε 9,3 % το 2018. Επίσης, η έξαρση της νόσου COVID-19 επέδρασε αρνητικά στους μισθούς των εργαζομένων, ιδίως εκείνων με το χαμηλότερο εισόδημα, σε τομείς όπως ο καθαρισμός, το λιανικό εμπόριο, η ιατροφαρμακευτική και η μακροχρόνια περίθαλψη και η φροντίδα κατ’ οίκον. Τομείς που υπάγονται εν μέρει ή εξ ολοκλήρου στην αρμοδιότητα των τοπικών και των περιφερειακών αρχών. Από διαδικτυακή έρευνα του Eurofound για το 2020 προέκυψε ότι ποσοστό σχεδόν 40 % των ερωτηθέντων από την ΕΕ ανέφεραν ότι η οικονομική τους κατάσταση επιδεινώθηκε σε σχέση με πριν από την πανδημία και σχεδόν οι μισοί ανέφεραν ότι δεν μπορούν να καλύψουν τα έξοδά τους (47 % τον Απρίλιο του 2020)· Επιπλέον, ενώ αποτελούν το 48 % των εργαζομένων γενικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν το 59 % των εργαζομένων που αμείβονται με τον ελάχιστο μισθό. Αυτό συμβάλλει στο μισθολογικό και στο συνταξιοδοτικό χάσμα μεταξύ των φύλων και στη φτώχεια των εργαζομένων γυναικών (3). Ως εκ τούτου, η ανοδική σύγκλιση θα συμβάλει στη μείωση τόσο της φτώχειας των εργαζομένων όσο και του μισθολογικού και του συνταξιοδοτικού χάσματος μεταξύ των φύλων· |
|
6. |
φρονεί ότι η νομική βάση του άρθρου 153 ΣΛΕΕ που προτείνεται από την Επιτροπή σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας και κατ’ εφαρμογή της νομολογίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (C-268/06 Impact, 2008) δεν επιτρέπει καμία απευθείας παρέμβαση στον καθορισμό των αμοιβών στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πρόταση της Επιτροπής μπορεί να περιλαμβάνει μόνο μια διαδικασία με στόχους, η οποία θα αναγνωρίζει πλήρως τις υφιστάμενες εθνικές νομοθεσίες για τους κατώτατους μισθούς και τον ρόλο των κοινωνικών εταίρων· |
|
7. |
επισημαίνει στην Επιτροπή την ανάγκη υιοθέτησης πολυδιάστατης προσέγγισης για την καταπολέμηση της φτώχειας των εργαζομένων. Η ανάλυση της ίδιας της Επιτροπής δείχνει ότι η καταπολέμηση της φτώχειας των εργαζομένων αποτελεί σύνθετη πρόκληση στην οποία πρόσθετοι παράγοντες, όπως το φορολογικό σύστημα, οι πρωτοβουλίες κατάρτισης, το επίπεδο κοινωνικών παροχών και οι πολιτικές απασχόλησης, καθώς και η παρακολούθηση του θετικού δικαίου, διαδραματίζουν καίριο ρόλο. Οι τομείς αυτοί εμπίπτουν κυρίως στην αρμοδιότητα των κρατών μελών και, ως εκ τούτου, η επιτυχία μιας ευρωπαϊκής διαδικασίας για επαρκείς κατώτατους μισθούς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την προθυμία των κρατών μελών να προσαρμόσουν τις παραμέτρους αυτές· |
|
8. |
επισημαίνει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 154 της ΣΛΕΕ, η Επιτροπή διεξήγαγε διαβούλευση σε δύο στάδια με τους κοινωνικούς εταίρους σχετικά με την ανάληψη πιθανής δράσης εκ μέρους της ΕΕ στον τομέα των κατώτατων μισθών πριν από την υποβολή του σχεδίου της. Στο πρώτο στάδιο, κατά το διάστημα από 14 Ιανουαρίου έως 25 Φεβρουαρίου 2020, η Επιτροπή προέβη σε διαβουλεύσεις με τους κοινωνικούς εταίρους σχετικά με την ανάγκη για μια πρωτοβουλία σχετικά με τους κατώτατους μισθούς και την πιθανή κατεύθυνση μιας τέτοιας πρωτοβουλίας. Στο δεύτερο στάδιο, κατά το διάστημα από 3 Ιουνίου έως 4 Σεπτεμβρίου 2020, η Επιτροπή διαβουλεύθηκε με τους κοινωνικούς εταίρους σχετικά με το περιεχόμενο και την επιλογή νομικής πράξης για τη σχεδιαζόμενη πρόταση. Η πρόταση οδηγίας λαμβάνει υπόψη τις συνεισφορές των μερών, ιδίως όσον αφορά το ζήτημα της αυτονομίας των κοινωνικών εταίρων. Είναι, ως εκ τούτου, ιδιαίτερα σημαντικό η Επιτροπή να υποστηρίξει μελλοντικά την ανάπτυξη ικανοτήτων και την αυτονομία των κοινωνικών εταίρων σε ευρωπαϊκό και σε εθνικό επίπεδο, δεδομένου ότι η νομοθεσία δεν αποτελεί εγγύηση για ισχυρούς κοινωνικούς εταίρους. Συγκεντρώθηκαν επίσης οι απόψεις του ευρέος κοινού μέσα από τις απαντήσεις που δόθηκαν στο τακτικό Ευρωβαρόμετρο 92 (φθινόπωρο 2019), το οποίο περιλάμβανε ερωτήσεις σχετικά με τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (μεταξύ των οποίων ο κατώτατος μισθός)· |
|
9. |
θεωρεί ότι ένας αξιοπρεπής μισθός δεν συνεπάγεται απλώς και μόνο την εξάλειψη της ακραίας φτώχειας. Στόχος είναι να εξασφαλιστεί ότι οι άνθρωποι θα έχουν την οικονομική δυνατότητα για έναν τρόπο ζωής που θα περιλαμβάνει τα στοιχειώδη και θα συμμετέχουν στην κοινωνική και πολιτιστική ζωή. Αφορά το συγκεκριμένο πλαίσιο και επιδιώκει κάτι περισσότερο από τους μισθούς φτώχειας για να διασφαλιστεί ότι οι άνθρωποι θα μπορούν να καλύπτουν τις βασικές τους ανάγκες· |
|
10. |
επισημαίνει ότι, με βάση το άρθρο 153 παράγραφος 1 στοιχείο β) της ΣΛΕΕ και λαμβάνοντας πλήρως υπόψη το άρθρο 153 παράγραφος 5, έχουν ήδη εγκριθεί αρκετές οδηγίες που περιλαμβάνουν διατάξεις σχετικά με τις αμοιβές (4)· |
|
11. |
υποστηρίζει ότι η αρχή της ίσης αμοιβής για εργασία ίσης αξίας πρέπει να τηρείται στις περιπτώσεις εκείνες όπου οι κατώτατοι μισθοί καθορίζονται ανά τομέα· |
|
12. |
υποστηρίζει σθεναρά ότι το σχέδιο οδηγίας δεν επιβάλλει ελάχιστη κοινωνική εναρμόνιση· η πρόταση της Επιτροπής διατυπώνεται με τρόπο που να περιλαμβάνει απαγόρευση της υποβάθμισης για το υψηλότερο από την προτεινόμενη οδηγία εγγυημένο επίπεδο προστασίας που ισχύει στα κράτη μέλη (άρθρο 16)· |
|
13. |
αναγνωρίζει ότι, στην πρόταση οδηγίας της, η Επιτροπή εξαιρεί από το κεφάλαιο ΙΙ της οδηγίας για τον νόμιμο κατώτατο μισθό τα κράτη μέλη στα οποία οι μισθοί καθορίζονται σε συλλογικές συμβάσεις. |
|
14. |
διαβλέπει ότι η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία της πρότασης της Επιτροπής έγκειται στο ότι δημιουργεί μια βάση για τη δρομολόγηση της ανοδικής σύγκλισης των κατώτατων μισθών μέσω διαλόγου με τα κράτη μέλη· |
|
15. |
επισημαίνει την έντονη περιφερειακή διάσταση του ζητήματος του κατάλληλου κατώτατου μισθού, ακόμα και αν αυτή εμπεριέχεται σε ανεπαρκή βαθμό στην πρόταση της Επιτροπής. Η περιφερειακή διάσταση προκύπτει από την ύπαρξη περιφερειακών συλλογικών συμβάσεων, από την έντονη αλληλεπίδραση μεταξύ κατώτατου μισθού και κοινωνικής και εδαφικής συνοχής και από το γεγονός ότι η τοπική αυτοδιοίκηση φέρει την τελική ευθύνη για τη διαμόρφωση των μισθών, μεταξύ άλλων και ως εργοδότης, ανάλογα με τις τοπικές και περιφερειακές συνθήκες· |
|
16. |
εφιστά την προσοχή στη μελέτη που ανατέθηκε από την ΕτΠ με θέμα «Δίκαιοι κατώτατοι μισθοί — Η τοπική και περιφερειακή προοπτική» (5). Υπογραμμίζει, ειδικότερα, το συμπέρασμα ότι η γενική εισαγωγή των περιφερειακών κατώτατων μισθών δεν μπορεί να διατηρηθεί για διάφορους λόγους, όπως τα θεσμικά πλαίσια, οι αρμοδιότητες και οι παραδόσεις που θέτουν τον καθορισμό των κατώτατων μισθών πρωτίστως σε εθνικό επίπεδο, αλλά ότι, ταυτόχρονα, υπάρχουν πολλές δυνατότητες για τον ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην επιβολή, την προώθηση και την παρακολούθηση των κατώτατων μισθών· |
|
17. |
προειδοποιεί ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ του αριθμού των ατόμων που εξαρτώνται από τον κατώτατο μισθό στις αστικές και τις αγροτικές περιοχές, και τονίζει ότι, για να μπορέσει να καλυφθεί το αίτημα για σύγκλιση προς πιο επαρκείς κατώτατους μισθούς, πρέπει να εξευρεθούν καινοτόμες προσεγγίσεις για να βοηθήσουν τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να αποκτήσουν την απαραίτητη χρηματοδότηση στους προϋπολογισμούς τους οι οποίοι έχουν πληγεί σοβαρά από την πανδημία COVID-19· |
|
18. |
φρονεί ότι η εκπόνηση εθνικών σχεδίων δράσης που περιγράφεται στο άρθρο 4 παράγραφος 2 για την προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων στα κράτη μέλη θα μπορούσε να γίνει πιο συγκεκριμένη μέσω της αναφοράς πιθανών στοιχείων ενός τέτοιου σχεδίου δράσης· |
|
19. |
θέτει ουσιαστικά το ερώτημα εάν πρέπει να αναθεωρηθεί ο ορισμός του εργαζομένου που προβλέπεται στην οδηγία σε επίπεδο ΕΕ. Η παραπομπή σε νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου από το 1986 (υπόθεση Lawrie Blum) δεν λαμβάνει σε καμία περίπτωση υπόψη την ύπαρξη νέων μορφών εργασίας, ιδίως επισφαλών μορφών στο πλαίσιο της οικονομίας των πλατφορμών· |
|
20. |
υπενθυμίζει, όσον αφορά τη σύναψη συμβάσεων, την απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ στην υπόθεση C-115/14 (της 17ης Νοεμβρίου 2015), που ορίζει ότι το δίκαιο της ΕΕ δεν απαγορεύει τον αποκλεισμό από τη διαδικασία συνάψεως συμβάσεως προσφέροντος ο οποίος αρνείται να δεσμευθεί ότι θα καταβάλλει στο οικείο προσωπικό που απασχολεί τον νόμιμο κατώτατο μισθό (6)· |
|
21. |
υπογραμμίζει ότι στο σχέδιο οδηγίας δεν γίνεται ρητή αναφορά στο γεγονός ότι η παρακολούθηση της εφαρμογής της οδηγίας θα μπορούσε να συνδεθεί με τη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, μέσω προσαρμογής του κοινωνικού πίνακα αποτελεσμάτων· στέκεται κριτικά έναντι σε μια τέτοια επιλογή εφόσον η διαδικασία του Εξαμήνου δεν υποβληθεί σε εκ βάθρων μεταρρύθμιση με σκοπό την απόκτηση μεγαλύτερης διαφάνειας, δημοκρατικότερης μορφής (δικαίωμα συναπόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου) και τη συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης και των κοινωνικών εταίρων· |
|
22. |
φρονεί ότι η διαδικασία σύγκλισης για δικαιότερο κατώτατο μισθό θα πρέπει να συνοδευτεί από πρόταση της Επιτροπής για μέτρα για μεγαλύτερη μισθολογική διαφάνεια, η οποία θα αποτελούσε μεταξύ άλλων σημαντικό μέσο για την κάλυψη του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων και για την πρόληψη πρακτικών που εισάγουν διακρίσεις με βάση τη φυλή, τις πεποιθήσεις, την ηλικία, την αναπηρία ή τον γενετήσιο προσανατολισμό (7). |
Βρυξέλλες, 19 Μαρτίου 2021.
Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών
Απόστολος ΤΖΙΤΖΙΚΩΣΤΑΣ
(1) Βλ. σημείο 31 της γνωμοδότησης της ΕτΠ με θέμα «Μια ισχυρή κοινωνική Ευρώπη για δίκαιες μεταβάσεις» (εισηγήτρια: Anne Karjalainen) (ΕΕ C 440 της 18.12.2020, σ. 42).
(2) 6. Μισθοί: Οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα σε δίκαιους μισθούς που επιτρέπουν αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Διασφαλίζονται επαρκείς ελάχιστοι μισθοί, κατά τρόπο που επιτρέπει την εκπλήρωση των αναγκών του εργαζομένου και της οικογένειάς του με βάση τις εθνικές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, ενώ παράλληλα διασφαλίζονται η πρόσβαση στην απασχόληση και η παροχή κινήτρων για την αναζήτηση εργασίας. Αποτρέπεται η φτώχεια των εργαζομένων.
Ο καθορισμός όλων των μισθών γίνεται με διαφανή και προβλέψιμο τρόπο, σύμφωνα με τις εθνικές πρακτικές και με σεβασμό της αυτονομίας των κοινωνικών εταίρων.
(3) Eurofound (2017), In-work poverty in the EU (Φτώχεια των εργαζομένων στην ΕΕ), Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Λουξεμβούργο.
(4) Βλέπε, μεταξύ άλλων, 1) οδηγία 2006/54 ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουλίου 2006, για την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης (ΕΕ L 204 της 26.7.2006, σ. 23), 2) οδηγία 2008/94 ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2008, περί προστασίας των μισθωτών σε περίπτωση αφερεγγυότητας του εργοδότη (ΕΕ L 283 της 28.10.2008, σ. 36) και 3) οδηγία (ΕΕ) 2019/1158 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 2019, σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές (ΕΕ L 188 της 12.7.2019, σ. 79).
(5) https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/6f084eaa-879e-11eb-ac4c-01aa75ed71a1/language-en
(6) Σύμφωνα με την απόφαση αυτή, ως συμβατή με το δίκαιο της ΕΕ νοείται κάθε νομοθετική ρύθμιση περιφερειακής αρχής κράτους μέλους η οποία υποχρεώνει τους προσφέροντες και τους υπεργολάβους τους να δεσμευθούν ότι θα καταβάλλουν έναν κατώτατο μισθό στο προσωπικό που απασχολείται στην εκτέλεση των παροχών που αποτελούν το αντικείμενο της δημόσιας συμβάσεως.
(7) Βλ. σημείο 32 της γνωμοδότησης της ΕτΠ με θέμα «Μια ισχυρή κοινωνική Ευρώπη για δίκαιες μεταβάσεις» (εισηγήτρια: Anne Karjalainen) (ΕΕ C 440 της 18.12.2020, σ. 42).
