This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52016IR1813
Opinion of the European Committee of the Regions — An EU Roadmap for Cycling
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Οδικός χάρτης της ΕΕ για την ποδηλασία»
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Οδικός χάρτης της ΕΕ για την ποδηλασία»
ΕΕ C 88 της 21.3.2017, p. 49–53
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
21.3.2017 |
EL |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
C 88/49 |
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Οδικός χάρτης της ΕΕ για την ποδηλασία»
(2017/C 088/10)
|
ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
Αλλαγή προτύπου και οδικός χάρτης της ΕΕ για την ποδηλασία
1. |
υπενθυμίζει ότι από τη δεκαετία του 1950 και μετά οι μεταφορές, ο πολεοδομικός και ο χωροταξικός σχεδιασμός έδιναν συστηματικά προτεραιότητα στις ατομικές μηχανοκίνητες μεταφορές έναντι της ενεργού κινητικότητας και των δημόσιων μεταφορών σε πολλές περιοχές της Ευρώπης. Η χρήση του αυτοκινήτου έχει καταστεί ο κύριος τρόπος μεταφοράς, ακόμη και για μικρές αποστάσεις. Η εξέλιξη αυτή συνέβαλε καθοριστικά σε πολυάριθμες σοβαρές προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, η ατμοσφαιρική ρύπανση, ο θόρυβος, η οδική ασφάλεια, η συμφόρηση, η χαμηλή ποιότητα του δημόσιου χώρου, η εξάρτηση του μεταφορικού κλάδου από το πετρέλαιο και η συνεπαγόμενη επιβάρυνση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, τα ανεπαρκή επίπεδα σωματικής άσκησης μεγάλου τμήματος του πληθυσμού κ.λπ.· ειδικά η τελευταία έχει επιφέρει μια σειρά πρόσθετων προβλημάτων (π.χ. καθυστερήσεις στην ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων, ιδίως των παιδιών, παχυσαρκία, προβλήματα συγκέντρωσης κ.λπ.)· |
2. |
ζητεί, προκειμένου να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις, να πραγματοποιηθεί αλλαγή προτύπου στις μεταφορές και στον σχεδιασμό/στις πολιτικές χρήσης γης· για τον σκοπό αυτό όμως απαιτείται νέα βιώσιμη ιεράρχηση των τρόπων μετακίνησης, να τοποθετηθούν κίνητρα και μέτρα για να καταστούν οι ενεργοί τρόποι μετακίνησης (πεζοπορία και ποδηλασία) πιο ασφαλείς και ελκυστικοί σε πρώτη προτεραιότητα, να ακολουθήσει η προώθηση των δημόσιων συγκοινωνιών σε δεύτερη, η ανάπτυξη της συλλογικής/κοινής χρήσης αυτοκινήτων τρίτη και η ατομική χρήση ιδιωτικού αυτοκινήτου τελευταία, και να καταστεί δυνατή η απαραίτητη ολοκλήρωση των διαφόρων τρόπων μεταφοράς. Η ιεράρχηση αυτή πρέπει να ενσωματωθεί σε όλες τις πτυχές του κυκλοφοριακού σχεδιασμού, όπου συμπεριλαμβάνονται τα ακόλουθα: προτεραιότητα στην κυκλοφοριακή ροή για τους ενεργούς χρήστες μεταφορών, επενδύσεις σε υποδομές, κατανομή μεριδίου της οδικής επιφάνειας, προσαρμογή των κωδίκων οδικής κυκλοφορίας ως προς την προτεραιότητα κ.λπ.· |
3. |
αναγνωρίζει ότι η αλλαγή προτύπου στην πολιτική μεταφορών αποτελεί κοινή προσπάθεια όλων των επιπέδων διακυβέρνησης, από το τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο έως το εθνικό και το ευρωπαϊκό, αλλά φτάνει και μέχρι την παγκόσμια διακυβέρνηση. Ευελπιστεί, σχετικά, ότι θα βελτιωθεί η ολοκλήρωση των διαφόρων επιπέδων προγραμματισμού —ιδίως δε του περιφερειακού και του τοπικού—, ώστε να εξασφαλιστεί η ενεργός συστράτευση όλων των παραγόντων της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων, των ΜΚΟ, των συνδικαλιστικών οργανώσεων, των πανεπιστημιακών κ.λπ. |
4. |
τονίζει ότι πρέπει να δοθεί ώθηση, στο πλαίσιο των μέσων περιφερειακού χωροταξικού σχεδιασμού, στη βελτίωση της πρόσβασης των πεζών και των ποδηλατών στις στάσεις των διαφόρων μέσων δημόσιας συγκοινωνίας και στη διαμόρφωση, στα σημεία συνάντησης του συστήματος, ασφαλών, προσβάσιμων για όλους και ελκυστικών ελεύθερων χώρων και χώρων στάθμευσης για ποδήλατα και, ενδεχομένως, χώρων για υπηρεσίες κοινής χρήσης ποδηλάτων· |
5. |
επισημαίνει ότι οι αλλαγές στις πολιτικές και η χορήγηση πόρων, τόσο ανθρώπινων όσο και οικονομικών, υποκινούνται από φιλόδοξους πολιτικούς στόχους και, κατά συνέπεια, συνιστά στην Επιτροπή να ενστερνισθεί τον διπλασιασμό της χρήσης του ποδηλάτου σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ μέσα στην επόμενη δεκαετία (προκειμένου το σημερινό ποσοστό των μετακινήσεων με ποδήλατο, το οποίο αντιπροσωπεύει περίπου το 7-8 % του μεριδίου των μεταφορικών μέσων, να πλησιάσει το 15 %)· |
6. |
καλεί την Επιτροπή να αναλύσει το δυναμικό του ποδηλάτου στο μερίδιο των μεταφορικών μέσων στην ΕΕ σε μακροπρόθεσμη βάση (2030/2040/2050), να εκτιμήσει τις επενδύσεις και τα υπόλοιπα μέτρα που απαιτούνται για την υλοποίηση του συγκεκριμένου δυναμικού και να διεξαγάγει λεπτομερή ανάλυση κόστους — οφέλους. Θα πρέπει να βασίσει την ανάλυση αυτή στα υφιστάμενα, δοκιμασμένα μέσα, όπως το εργαλείο οικονομικής αξιολόγησης της υγείας (HEAT) για την πεζοπορία και την ποδηλασία, το οποίο αναπτύχθηκε από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, και να τα αναπτύξει περαιτέρω, λαμβάνοντας υπόψη μια εγκάρσια προσέγγιση του ποδηλάτου σε τομείς όπως η οικονομία, το περιβάλλον, το κλίμα, η ενεργειακή απόδοση, οι μεταφορές, η εκπαίδευση, η υγεία, ο αθλητισμός κ.λπ.· |
7. |
επικροτεί θερμά την πρωτοβουλία που ανέλαβαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) (1) και τα κράτη μέλη (2) να ζητήσουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσει έναν οδικό χάρτη/μια στρατηγική της ΕΕ για την ποδηλασία. Η «δήλωση των κρατών μελών για το ποδήλατο ως φιλικό προς το περιβάλλον μέσο μεταφοράς», που εγκρίθηκε κατά τη διάρκεια της λουξεμβουργιανής προεδρίας της ΕΕ τον Οκτώβριο του 2015, ζητεί επίσης τη σύσταση ευρωπαϊκών συντονιστικών κέντρων για την ποδηλασία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή· |
8. |
χαιρετίζει τη διακήρυξη του Παρισιού του 2014 που υιοθετήθηκε από το πανευρωπαϊκό πρόγραμμα μεταφορών, υγείας και περιβάλλοντος (THE PEP — Transport, Health, Environment Pan-European Programme) και στηρίζει σθεναρά την ανάπτυξη ενός πανευρωπαϊκού γενικού σχεδίου για την προώθηση της ποδηλασίας από τα κράτη μέλη του, την ΠΟΥ, την Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE) και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη (3)· |
9. |
ζητεί να συμπεριληφθεί ένας οδικός χάρτης της ΕΕ για την ποδηλασία στο πρόγραμμα εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το έτος 2018. Στον εν λόγω χάρτη θα εξετάζεται η αυξανόμενη ζήτηση για συντονισμένη δράση σε επίπεδο ΕΕ προκειμένου να αξιοποιηθούν τα πασίγνωστα οφέλη της ποδηλασίας για το περιβάλλον, την υγεία και την οικονομία. Παράλληλα, στο πλαίσιο του εν λόγω οδικού χάρτη, πρέπει να διασφαλιστεί η ανάληψη δράσεων που αυξάνουν την ευαισθητοποίηση και τη διάδοση των πλεονεκτημάτων, προκειμένου να δημιουργηθεί μια συνήθεια ή μια νοοτροπία χρήσης του ποδηλάτου· |
10. |
επισημαίνει ότι, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η στρατηγική ανάπτυξη εθνικών δικτύων ποδηλατοδρόμων εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών και ότι η ΕΕ θα πρέπει, συνεπώς, να αναλάβει υποστηρικτικό ρόλο, ιδίως όσον αφορά τις διασυνοριακές διασυνδέσεις των εν λόγω δικτύων, τις στρατηγικές των χωρών και των περιφερειών με μικρότερη καθημερινή παρουσία ποδηλατών, καθώς και τον συντονισμό και την ανάπτυξη του ευρωπαϊκού δικτύου ποδηλατοδρόμων· |
11. |
τονίζει ωστόσο ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι οι κύριοι παράγοντες για τη διαμόρφωση των συνθηκών του αυριανού αστικού και περιφερειακού συστήματος μεταφορών και κινητικότητας, με πλήρη εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, δεδομένου ότι η αστική κινητικότητα και οι αστικές μεταφορές αποτελούν αρμοδιότητα των τοπικών και των περιφερειακών αρχών. Στο πλαίσιο αυτό, η εμπειρία καταδεικνύει ότι ο λεπτομερής σχεδιασμός για την ποδηλασία μπορεί να ενσωματωθεί στις τοπικές στρατηγικές για τις μεταφορές, προκειμένου να αναπτυχθούν φιλόδοξα οράματα για την ποδηλασία τα οποία να μπορούν να έχουν τη στήριξη των τοπικών κοινοτήτων. Με τη σειρά τους, οι περιφερειακές εταιρικές σχέσεις και οι στρατηγικές για τις μεταφορές μπορούν επίσης να εντάξουν την ποδηλασία στις περιφερειακές πολιτικές και να διαμορφώσουν σχετικά προγράμματα στήριξης· |
12. |
επαναλαμβάνει, συνεπώς, την έκκλησή της να αποκτήσουν οι αυτοδιοικητικές αρχές πιο ενεργό ρόλο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων (4) και πιστεύει ότι, ως η φωνή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, η ΕτΠ πρέπει να ηγηθεί της συζήτησης σχετικά με τις πρωτοβουλίες της ΕΕ για την προώθηση της ποδηλασίας, διότι οι πόλεις και οι περιφέρειες αναμένεται να επωφεληθούν περισσότερο από τις δράσεις αυτές· |
13. |
θεωρεί επίσης την ποδηλασία κεντρικό στοιχείο για τη βιώσιμη αστική κινητικότητα, καθώς και κεντρικό στοιχείο ενός ολοκληρωμένου αστικού θεματολογίου της ΕΕ· |
Χρηματοδότηση
14. |
επισημαίνει ότι υπάρχουν ισχυρά επιστημονικά στοιχεία που τεκμηριώνουν ότι οι επενδύσεις σε υποδομές ποδηλασίας έχουν συντελεστή κόστους — οφέλους τουλάχιστον 1:5 (5). Τα οικονομικά οφέλη προέρχονται από διαφορετικές πηγές: πρώτον, όσον αφορά τη δημιουργία κυρίως τοπικών θέσεων εργασίας στην κατασκευή ποδηλάτων, στο λιανικό εμπόριο, στην επισκευή ή στη συντήρηση, στην κατασκευή ή στη συντήρηση υποδομών, καθώς και σε τομείς όπως ο ποδηλατικός τουρισμός, οι μεταφορές, καθώς και άλλες υπηρεσίες· δεύτερον, όσον αφορά τη βελτίωση της δημόσιας υγείας λόγω αύξησης της σωματικής άσκησης και μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της ηχορρύπανσης· τρίτον, η μειωμένη κυκλοφοριακή συμφόρηση οδηγεί σε μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης, των καθυστερήσεων και των χαμένων ωρών εργασίας, καθώς και σε μείωση της σπατάλης καυσίμων. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής στα αστικά κέντρα και να αυξηθεί παράλληλα η ελκυστικότητά τους. Τέλος, η αποτελεσματικότερη χρήση της γης συνεπάγεται επίσης οικονομικά οφέλη· |
15. |
επαναλαμβάνει, ως εκ τούτου, την έκκληση των υπουργών μεταφορών στη «δήλωση σχετικά με το ποδήλατο ως φιλικό προς το περιβάλλον μέσο μεταφοράς» για κατάρτιση ενός στρατηγικού εγγράφου της ΕΕ με θέμα την ποδηλασία, το οποίο να καθορίζει «μια πολιτική της ΕΕ και τα χρηματοδοτικά μέσα που έχουν ήδη κινητοποιηθεί ή που πρέπει να κινητοποιηθούν για να αυξηθεί το μερίδιο του ποδηλάτου ως μεταφορικού μέσου και να προωθηθεί η απασχόληση που συνδέεται με τον κλάδο του ποδηλάτου στην ΕΕ, καθώς και να περιλαμβάνει την ποδηλασία […] στις πολιτικές και τα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ» (6)· |
16. |
ζητεί επιπλέον να διαμορφωθεί μια μελλοντοστραφής επενδυτική πολιτική της ΕΕ για τις μεταφορές, η οποία θα βελτιώνει τη δημόσια υγεία και θα επενδύει, με πλήρη συνεκτίμηση της συμφωνίας του Παρισιού κατά την COP 21, τους πόρους που διαθέτει η ΕΕ για τις μεταφορές στην ποδηλασία (7)· |
17. |
προτείνει, κατά γενικό κανόνα, για κάθε σχετικό έργο υποδομής που συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ να λαμβάνεται όσο το δυνατόν περισσότερο υπόψη το ποδήλατο, συμπεριλαμβανομένης και της περίπτωσης πιθανού αρνητικού αντικτύπου στο ποδήλατο εξαιτίας της κατασκευής αυτοκινητοδρόμων, σιδηροδρομικών υποδομών κ.λπ. (δηλαδή τήρηση της αρχής «συνεκτίμηση της ποδηλασίας σε όλα τα έργα υποδομών»). Επιπλέον, στο πλαίσιο του προγραμματισμού των εργασιών 2018-2020 του προγράμματος έρευνας και καινοτομίας «Ορίζοντας 2020» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (κινητικότητα για την ανάπτυξη), η ποδηλασία θα πρέπει να εισαχθεί ως αυτοτελής χρηματοδοτική προτεραιότητα· |
18. |
καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θεσπίσει ελάχιστα κριτήρια ποιότητας των ποδηλατικών υποδομών για σχετικά έργα που συγχρηματοδοτούνται από την ΕΕ, ιδίως κριτήρια σχεδιασμού του δικτύου που να συνεκτιμούν την ασφάλεια, τη λειτουργικότητα και τη σήμανση, έτσι ώστε να αξιοποιούνται σωστά τα χρήματα των ευρωπαίων φορολογούμενων· επιπλέον, ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη και τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές προκειμένου να αναπτύξουν εθνικές κατευθυντήριες γραμμές, καθώς και μια βάση δεδομένων με τις βέλτιστες πρακτικές και ανταλλαγές γνώσεων για την παροχή ποδηλατικών υποδομών. Επίσης, καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ορίσει κριτήρια όσον αφορά τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την οικονομική βιωσιμότητα των κύριων δράσεων· |
19. |
προτείνει να συμπεριληφθεί το EuroVelo, το δίκτυο ποδηλατικών διαδρομών μεγάλων αποστάσεων (8), στο ΔΕΔ-Μ, επιτυγχάνοντας έτσι τη βελτίωση των διασυνοριακών συνδέσεων, την ανάπτυξη τουριστικών δυνατοτήτων και την ενίσχυση της προσβασιμότητας των κέντρων των πόλεων, και προτείνει τη χρήση των κονδυλίων της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη» και για αστικούς κόμβους, π.χ. για την κατασκευή αστικών και περιαστικών (ταχέων) ποδηλατικών οδών· |
Οδική ασφάλεια
20. |
υπογραμμίζει ότι ο φόβος ατυχήματος κατά την ποδηλασία εν μέσω μηχανοκίνητων μεταφορικών μέσων συμβάλλει στην ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι η ποδηλασία αποτελεί επικίνδυνη δραστηριότητα. Ο φόβος αυτός είναι εν μέρει αβάσιμος, δεδομένου του γεγονότος ότι η πλειονότητα των ατυχημάτων είναι προσωπικά ατυχήματα, στα οποία δεν εμπλέκονται άλλα οχήματα παρά μόνο ο ίδιος ο ποδηλάτης. Αυτός ο φόβος αποτρέπει τους ανθρώπους από την ποδηλατική δραστηριότητα και μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο για τη χρήση του ποδηλάτου· |
21. |
υπενθυμίζει ότι ο περιορισμός των μέγιστων ορίων επιτρεπόμενης ταχύτητας σε κατοικημένες περιοχές και η τήρηση αυτών των ορίων συνιστά έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες μείωσης των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων. Οι συγκρούσεις ποδηλατών με οχήματα που κινούνται με μεγάλη ταχύτητα αποτελούν σημαντική αιτία θανάτου και σοβαρού τραυματισμού ποδηλατών· η ΕτΠ ζητεί, συνεπώς, να διατυπώσει η ΕΕ συστάσεις προς τις εθνικές, τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές για την καλύτερη διαχείριση της ταχύτητας και τη δυνατότητα λήψης μέτρων για ηπιότερη κυκλοφορία με την καθιέρωση, μεταξύ άλλων, του ορίου ταχύτητας των 30 km/h (20 mph) σε ορισμένες οδούς στις αστικές περιοχές, καθώς και για τη συνεκτίμηση του ποδηλάτου, καθιστώντας δυνατή τη συνύπαρξη διαφόρων χρηστών: πεζών, ποδηλάτων, αυτοκινήτων, βαρέων επαγγελματικών οχημάτων, οχημάτων πρώτων βοηθειών (ασθενοφόρων, πυροσβεστικής υπηρεσίας κ.λπ.). Επιπλέον, θα πρέπει να γίνει σταδιακή έγκριση τύπου έξυπνων συστημάτων προσαρμογής της ταχύτητας σε όλα τα νέα τετράτροχα οχήματα, λεωφορεία και βαρέα φορτηγά οχήματα που θα λάβουν άδεια κυκλοφορίας στο δημόσιο οδικό δίκτυο της ΕΕ· τονίζει ότι υπάρχει προφανής διαφορά ανάμεσα στην πραγματική, αντικειμενική ασφάλεια της χρήσης του ποδηλάτου και στην υποκειμενική αντίληψη της ασφάλειας που τρέφουν πολλοί άνθρωποι. Προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί αυτή η διαφορά, θα πρέπει επίσης να προωθηθούν ήπιες δράσεις πληροφόρησης και επικοινωνίας, όπως, π.χ., αποτελεσματικές εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού. Μόνον εάν μειωθεί ο φόβος που τρέφουν οι άνθρωποι για την ποδηλασία και βελτιωθεί η υποκειμενική αντίληψη της ασφάλειας, μπορούν να αισθανθούν άνετα οι επιφυλακτικοί ποδηλάτες με τη χρήση του ποδηλάτου ως μέσου μεταφοράς· |
22. |
υπενθυμίζει εξάλλου ότι, παρά το σχετικά μικρό ποσοστό τους επί του συνολικού αριθμού μηχανοκίνητων οχημάτων στις αστικές περιοχές, τα μεγαλύτερα και βαρύτερα οχήματα εμπλέκονται δυσανάλογα σε ατυχήματα με θανάτους ποδηλατών· |
23. |
εκφράζει τη λύπη της για την εξαιρετικά αργή μείωση των θανατηφόρων ατυχημάτων ποδηλατών και υποστηρίζει, στο πλαίσιο αυτό, την καθιέρωση σε επίπεδο ΕΕ ενός στόχου σχετικά με τους σοβαρούς τραυματισμούς και τη διερεύνηση της πλημμελούς αναφοράς των σοβαρών τραυματισμών. Στο πλαίσιο αυτό, ο οδικός χάρτης της ΕΕ για την ποδηλασία πρέπει να θέτει ως αρχή εργασίας την επιδίωξη μηδενικού αριθμού θανάτων και την εξασφάλιση παγκόσμιας πρωτοπορίας στον τομέα της ασφάλειας και της προστασίας των ποδηλατών· |
24. |
ζητεί την έγκαιρη αναθεώρηση του κανονισμού για τη γενική ασφάλεια, ιδίως σε ό, τι αφορά τις βελτιώσεις της άμεσης ορατότητας για τους οδηγούς βαρέων φορτηγών οχημάτων, οι οποίες θα μπορούσαν να συμπληρωθούν από άλλα υποχρεωτικά συστήματα ενεργητικής ασφάλειας, όπως αισθητήρες για την ανίχνευση των ποδηλατών και αυτοματοποιημένα συστήματα πέδησης, προκειμένου να αποφεύγονται οι συγκρούσεις· |
25. |
ζητεί την επικαιροποίηση του κανονισμού σχετικά με την έγκριση τύπου των οχημάτων με κινητήρα όσον αφορά την προστασία των πεζών και άλλων ανεπαρκώς προστατευόμενων χρηστών των οδών (9) προκειμένου να συμπεριλάβει και τις διαδικασίες δοκιμών για την προστασία του ποδηλάτη σε περίπτωση μετωπικής σύγκρουσης με αυτοκίνητο· |
26. |
ζητεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο ενσωμάτωσης ειδικών μέτρων για τη βελτίωση της ασφαλούς κυκλοφορίας των ποδηλάτων στις ισχύουσες οδηγίες της ΕΕ, όπως π.χ. στην οδηγία για την ασφάλεια των υποδομών της ΕΕ στις σήραγγες και στις υποδομές των ΔΕΔ-Μ (10) στους αστικούς και αγροτικούς δρόμους. |
Αστική κινητικότητα και ευφυή συστήματα μεταφορών
27. |
ζητεί οι προσεχείς κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής για την αστική εφοδιαστική (11) να αναγνωρίσουν το τεράστιο δυναμικό που ενέχει η μετάβαση της παράδοσης υπηρεσιών και αγαθών μέχρι 250 kg σε ηλεκτρικά ποδήλατα μεταφοράς φορτίου και, συνεπώς, να προτείνει τις παραδόσεις φορτίου μέσω ποδηλάτου ως την προτιμώμενη επιλογή, εφόσον είναι δυνατόν· |
28. |
υπογραμμίζει ότι ο αστικός χωροταξικός σχεδιασμός και ο σχεδιασμός των μεταφορών πρέπει να είναι στενά συνδεδεμένοι και να ενσωματώνονται σε όλους τους τομείς της τοπικής κινητικότητας· |
29. |
υπογραμμίζει ότι έχει κεφαλαιώδη σημασία η εκπαίδευση σχετικά με την οδική ασφάλεια, οι κανόνες οδικής κυκλοφορίας, καθώς και ορισμένοι κανόνες που αφορούν συγκεκριμένα τους ποδηλάτες να αρχίζουν να διδάσκονται ήδη από το σχολείο, καθώς και ότι τούτο θα συμβάλει στον περιορισμό των ατυχημάτων με ποδηλάτες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να συμβάλει στη διευκόλυνση της διάδοσης των δοκιμασμένων τοπικών σχολικών προγραμμάτων που προωθούν τη συνεργασία σχολείων, αστυνομίας και άλλων ενδιαφερόμενων φορέων, με σκοπό οι νεαροί ποδηλάτες να αποκτήσουν καλή γνώση των ορθών ποδηλατικών τεχνικών, καθώς και των βασικών εννοιών σχετικά με τον τρόπο μέτρησης της ισχύος και της ταχύτητας των δυνητικών συγκρούσεων στον δρόμο, και παράλληλα να προάγονται τα οφέλη της ποδηλασίας ως κοινωνικού, υγιεινού και ουσιαστικά ασφαλούς μέσου μεταφοράς· |
30. |
επαναλαμβάνει τη θέση της ΕτΠ ότι οι εθνικές και οι δημοτικές ρυθμίσεις πρόσβασης των οχημάτων στις πόλεις και η χρέωση χρήσης των οδικών υποδομών μπορούν να αποτελέσουν αποτελεσματικά μέσα διαχείρισης των αντικρουόμενων απαιτήσεων για περισσότερους αστικούς δρόμους και αντιμετώπισης κρίσιμων προβλημάτων όπως η κυκλοφοριακή συμφόρηση, η ρύπανση και η άτακτη αστική εξάπλωση (urban sprawl) (12) και υπογραμμίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι οι επικείμενες μη δεσμευτικές κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αστική προσβασιμότητα (13) θα πρέπει να δίνουν συστηματικά προτεραιότητα στην ποδηλασία· συνιστά στις τοπικές και στις περιφερειακές αρχές να επανεπενδύσουν στο ποδήλατο μέρος των εσόδων από τα καθεστώτα περιορισμού της πρόσβασης, προκειμένου να δημιουργήσουν ελκυστικές εναλλακτικές λύσεις όσον αφορά τη χρήση του αυτοκινήτου· |
31. |
επισημαίνει ότι ο συνδυασμός ποδηλασίας και δημόσιων συγκοινωνιών είναι αμοιβαία επωφελής, η δε πολυτροπικότητα έχει καθοριστική σημασία για την εξασφάλιση της επιτυχίας και της απρόσκοπτης λειτουργίας των δικτύων αστικών μεταφορών· επαναλαμβάνει την έκκληση της ΕτΠ για την υποχρεωτική δημοσιοποίηση των δρομολογίων και άλλων ταξιδιωτικών πληροφοριών και για πλήρη προσβασιμότητα από όλους τους πολίτες της ΕΕ (14), καθώς και για την ανάπτυξη συστημάτων ΤΠ και εφαρμογών οδικού σχεδιασμού που να συνεκτιμούν τη διατροπικότητα· επίσης, ζητεί, όσον αφορά την πολυτροπικότητα, να ενσωματώνονται πλήρως η ποδηλασία και τα συστήματα κοινόχρηστων ποδηλάτων στα τεχνικά πρότυπα, στη νομοθεσία της ΕΕ και στα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ προγράμματα Ε & Α, ιδίως σε ό, τι αφορά τον προγραμματισμό των μετακινήσεων, την έκδοση εισιτηρίων, τη στάθμευση κ.λπ. Οι υποδομές τόσο στο εσωτερικό όσο και γύρω από σταθμούς λεωφορείων και τρένων πρέπει να βελτιωθούν, προκειμένου να διευκολυνθεί η εύκολη αλλαγή μεταξύ μεταφορικών μέσων: τρένου, λεωφορείου και ποδηλάτου (15)· |
Ηλεκτρονική κινητικότητα και πολιτικές δημόσιων προμηθειών
32. |
προτείνει οι πολιτικές για την ηλεκτροκίνηση σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης να λαμβάνουν πάντοτε υπόψη τη χρήση του ηλεκτρικού ποδηλάτου. |
33. |
συμβουλεύει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συμπεριλάβει την ποδηλασία στην αναθεώρηση των κριτηρίων για τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις της ΕΕ στον τομέα των μεταφορών. Τα κριτήρια ανάθεσης δεν θα πρέπει να επιδιώκουν μόνο οριακές βελτιώσεις στα επιβατικά αυτοκίνητα και τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα (ΕΕΟ) που προμηθεύονται οι αγοραστές του Δημοσίου, αλλά και τη μεταστροφή σε φιλικά προς το περιβάλλον μέσα μεταφοράς, όπως το ποδήλατο. Ως εκ τούτου, τα κριτήρια ανάθεσης, σύμφωνα με τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις της ΕΕ, θα πρέπει να καθιστούν υποχρεωτικό τον έλεγχο προκειμένου να διαπιστώνεται εάν μπορούν να προτιμώνται τα ποδήλατα [συμπεριλαμβανομένων των ποδηλάτων με ηλεκτρική υποβοήθηση (pedelec)] αντί των επιβατικών αυτοκινήτων και τα ποδήλατα μεταφοράς φορτίου (συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρικών και με ηλεκτρική υποβοήθηση ποδηλάτων μεταφοράς φορτίου) αντί των ελαφρών επαγγελματικών οχημάτων. Ομοίως, συστήνει την ενσωμάτωση κριτηρίων καινοτομίας για τις δημόσιες συμβάσεις, έτσι ώστε να διευκολύνονται όλες οι πτυχές της τεχνολογικής ανάπτυξης και η διάδοση στα κράτη μέλη. |
Κλιματική αλλαγή και ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα
34. |
αναγνωρίζει ότι χρειάζεται ένα μείγμα πολιτικών για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής, την επίτευξη των στόχων της ΕΕ στον τομέα των μεταφορών όσον αφορά την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στα αστικά κέντρα. Σε αυτό περιλαμβάνονται τεχνικές λύσεις, αλλαγές στις πολιτικές καθώς και κίνητρα για να αποφεύγονται οι άσκοπες μετακινήσεις. Φιλόδοξα προγράμματα για την ανάδειξη της ποδηλασίας πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος οποιασδήποτε στρατηγικής για το μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και για την ποιότητα του αέρα, ανεξάρτητα από το επίπεδο διακυβέρνησης. Οι φιλόδοξες πολιτικές για την ποδηλασία μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη 11 από τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών (16). |
Δεδομένα για την ποδηλασία
35. |
τονίζει ότι η ύπαρξη αξιόπιστων και συγκρίσιμων στοιχείων είναι απαραίτητη για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων και για τη μέτρηση του αντικτύπου των παρεμβάσεων πολιτικής και χρηματοδότησης και, κατά συνέπεια, συνιστά στην Επιτροπή (Eurostat) να αναπτύξει μια κοινή μεθοδολογία συλλογής στοιχείων και εναρμονισμένους ορισμούς για τα εθνικά και αστικά στοιχεία σχετικά με τη χρήση του ποδηλάτου. |
Συντονιστικά κέντρα για την ποδηλασία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών
36. |
εκφράζει την ικανοποίησή της για τον διορισμό ενός αρμοδίου για το ποδήλατο στη Γενική Διεύθυνση Κινητικότητας και Μεταφορών (ΓΔ MOVE), αλλά επισημαίνει ότι η θέση αυτή θα πρέπει να αναβαθμιστεί σε συντονιστικό κέντρο για την ποδηλασία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή· το κέντρο πρέπει να είναι επανδρωμένο με προσωπικό που να αντιστοιχεί σε τουλάχιστον ένα ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης (ΙΠΑ), καθώς και να διαθέτει επαφές για τα ζητήματα ποδηλασίας σε όλες τις συναρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με καθήκον τη διυπηρεσιακή διαβούλευση και τον συντονισμό εντός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής· |
37. |
ζητεί από την Επιτροπή να στηρίξει έναν μηχανισμό ανταλλαγής πληροφοριών που θα διαθέτει επαρκείς πόρους, έτσι ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες των κρατών μελών και των τοπικών και των περιφερειακών αρχών για πρόσβαση σε ορθές πρακτικές, μελέτες περιπτώσεων, εκθέσεις, δυνατότητες χρηματοδότησης κ.λπ. σχετικά με το ποδήλατο (17). |
Βρυξέλλες, 12 Οκτωβρίου 2016.
Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών
Markku MARKKULA
(1) Η έκθεση 2015/2005(INI) ζητεί να θεσπιστεί ένας «Χάρτης πορείας της ΕΕ για την ποδηλασία στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2016».
(2) Δήλωση με θέμα το ποδήλατο ως φιλικό προς το περιβάλλον μέσο μεταφοράς — Άτυπη συνάντηση των υπουργών Μεταφορών της ΕΕ στο Λουξεμβούργο στις 7 Οκτωβρίου 2015. http://www.eu2015lu.eu/en/actualites/communiques/2015/10/07-info-transports-declaration-velo/07-Info-Transport-Declaration-of-Luxembourg-on-Cycling-as-a-climate-friendly-Transport-Mode---2015-10-06.pdf
(3) http://www.unece.org/fileadmin/DAM/thepep/documents/Déclaration_de_Paris_EN.pdf.
(4) Γνωμοδότηση με θέμα «Εφαρμογή της λευκής βίβλου του 2011 σχετικά με τις μεταφορές», εισηγητής: ο κ. Σπύρος Σπυρίδων (EL/EPP) (ΕΕ C 195 της 12.6.2015, σ. 10).
(5) Το Υπουργείο Μεταφορών του Ηνωμένου Βασιλείου υπολόγισε τον συντελεστή κόστους — οφέλους των επιδοτήσεων του ποδηλάτου στο 1:5,5, στη μελέτη του με τίτλο «Value for Money Assessment for Cycling Grants», 2014· το ερευνητικό γραφείο Transport and Mobility Leuven εκτίμησε ότι οι επενδύσεις στη μητροπολιτική περιφέρεια των Βρυξελλών επιτυγχάνουν συντελεστή κόστους — οφέλους 1:5-1:9, στην έκθεσή του με τίτλο «Impact et potentiel de l’usage du vélo sur l’économie et l’emploi en Région de Bruxelles-Capitale: Les effets directs et indirects de l’usage du vélo en 2002, 2012 et 2020», 2014· ο συντελεστής κόστους — οφέλους στο Ελσίνκι υπολογίστηκε στο 1:8, στην έκθεση του δήμου του Ελσίνκι με τίτλο «Helsinki Bicycle Account 2015».
(6) Στις πολιτικές που αναφέρονται στη δήλωση περιλαμβάνονται τα εξής: σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για την αστική κινητικότητα 2013, πολιτικές κατευθύνσεις για την οδική ασφάλεια 2011-2020, Civitas 2020, ELTIS, Urbact και ευρωπαϊκή εβδομάδα κινητικότητας και σχετικά χρηματοδοτικά μέσα (όπως ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία, τα προγράμματα COSME και «Ορίζοντας 2020»).
(7) Σε αυτό περιλαμβάνονται οι υποδομές αλλά και οι υπηρεσίες κινητικότητας, όπως η συλλογική χρήση ποδηλάτων, τα συστήματα έξυπνων μεταφορών, το φιλικό προς το ποδήλατο τροχαίο υλικό κ.λπ.
(8) http://www.eurovelo.org/
(9) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 78/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Ιανουαρίου 2009, σχετικά με την έγκριση τύπου μηχανοκίνητων οχημάτων όσον αφορά την προστασία των πεζών και άλλων ανεπαρκώς προστατευόμενων χρηστών των οδών, για την τροποποίηση της οδηγίας 2007/46/ΕΚ και για την κατάργηση των οδηγιών 2003/102/ΕΚ και 2005/66/ΕΚ (ΕΕ L 35 της 4.2.2009, σ. 1).
(10) Οδηγία 2004/54/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις ασφαλείας για τις σήραγγες του Διευρωπαϊκού Οδικού Δικτύου (ΕΕ L 167 της 30.4.2004, σ. 39), οδηγία 2008/96/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Νοεμβρίου 2008, για τη διαχείριση της ασφάλειας των οδικών υποδομών (ΕΕ L 319 της 29.11.2008, σ. 59).
(11) http://ec.europa.eu/transport/facts-fundings/tenders/index_en.htm
(12) Γνωμοδότηση με θέμα «Δέσμη μέτρων για την αστική κινητικότητα», εισηγητής: ο κ. Albert Bore (UK/PES) (ΕΕ C 271 της 19.8.2014, σ. 18).
(13) http://ec.europa.eu/transport/themes/urban/news/2015-11-27-guidance-acces-regulations_en.htm.
(14) Γνωμοδότηση με θέμα «Υπηρεσίες σχεδιασμού και ενημέρωσης σχετικά με τις πολυτροπικές μετακινήσεις», εισηγητής: ο κ. Peter OSVALD (CZ/PSE) (ΕΕ C 19 της 21.1.2015, σ. 36).
(15) Έργο Bitibi που στηρίζεται από την Intelligent Energy Europe.
(16) World Cycling Alliance/ECF, «Cycling delivers on the Global Goals», 2015. https://ecf.com/sites/ecf.com/files/The%20Global%20Goals_internet.pdf
(17) Το Παρατηρητήριο Αστικής Κινητικότητας (ELTIS — European Local Transport Information Service) έχει συγκεντρώσει πολλά παραδείγματα ορθής πρακτικής (www.eltis.org).