Ο όρος «διαπραγματευτής βασικών εμπορευμάτων» καλύπτει ένα ευρύ φάσμα οικονομικών παραγόντων στις αγορές της ενέργειας και των βασικών εμπορευμάτων: ορισμένοι διαπραγματεύονται αποκλειστικά συμβάσεις παραγώγων επί βασικών εμπορευμάτων και μοιάζουν με επιχειρήσεις επενδύσεων από άποψη λειτουργιών και κινδύνων, ενώ άλλοι διαπραγματεύονται παράγωγα επί βασικών εμπορευμάτων απλώς ως επικουρική δραστηριότητα της παραγωγής βασικών εμπορευμάτων. Οι απαιτήσεις που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 575/2013 (ο «κανονισμός για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις» ή «ΚΚΑ») και στην οδηγία 2013/36/ΕΕ (η «οδηγία για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις» ή «ΟΚΑ») εφαρμόζονται τόσο επί των πιστωτικών ιδρυμάτων όσο και επί των επιχειρήσεων επενδύσεων. Το καθεστώς προληπτικής εποπτείας που ισχύει για τις επιχειρήσεις επενδύσεων απορρέει από εκείνο που επιβάλλεται στα πιστωτικά ιδρύματα, προσαρμοσμένο σε συνάρτηση με τις επενδυτικές υπηρεσίες τις οποίες παρέχουν.

Βάσει του άρθρου 493 παράγραφος 1 και του άρθρου 498 παράγραφος 1 του ΚΚΑ, οι διαπραγματευτές βασικών εμπορευμάτων («επιχειρήσεις επενδύσεων η βασική επιχειρηματική δραστηριότητα των οποίων αφορά αποκλειστικά την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών ή τα χρηματοπιστωτικά μέσα που ορίζονται στο παράρτημα I τμήμα Γ σημεία 5, 6, 7, 9 και 10 της οδηγίας 2004/39/ΕΚ, και για τις οποίες δεν ίσχυε η οδηγία 93/22/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 10ης Μαΐου 1993, σχετικά με τις επενδυτικές υπηρεσίες στον τομέα των κινητών αξιών στις 31 Δεκεμβρίου 2006») απαλλάσσονται από τις απαιτήσεις μεγάλων χρηματοδοτικών ανοιγμάτων και από τις απαιτήσεις ιδίων κεφαλαίων, αντιστοίχως.

Και οι δύο απαλλαγές λήγουν στις 31 Δεκεμβρίου 2017. Αυτή η «ρήτρα λήξης ισχύος» συμπεριλήφθηκε αρχικά στον ΚΚΑ, προκειμένου να δοθεί χρόνος στις ρυθμιστικές αρχές να προσδιορίσουν μια κανονιστική ρύθμιση προληπτικής εποπτείας προσαρμοσμένη στο προφίλ κινδύνου των διαπραγματευτών βασικών εμπορευμάτων 1 . Για τον σκοπό αυτό, βάσει του άρθρου 493 παράγραφος 2 και του άρθρου 498 παράγραφος 2 του ΚΚΑ ανατίθεται την Επιτροπή να συντάξει εκθέσεις έως το τέλος του 2015. Βάσει των εν λόγω εκθέσεων, η Επιτροπή δύναται να αποφασίσει να υποβάλει προτάσεις τροποποίησης του ΚΚΑ. Η Επιτροπή οφείλει επίσης να υποβάλει, εντός της ιδίας προθεσμίας, έκθεση σχετικά με το κατάλληλο σύστημα προληπτικής εποπτείας των επιχειρήσεων επενδύσεων εν γένει. Και εδώ πάλι, η έκθεση μπορεί να συνοδεύεται από πρόταση της Επιτροπής.

Δεδομένου ότι οι προαναφερόμενες εκθέσεις είναι συναφείς, η Επιτροπή αποφάσισε να προβεί σε ενιαία επανεξέταση (στο εξής, «επανεξέταση των επιχειρήσεων επενδύσεων») και να προετοιμάσει ενιαία έκθεση για τα ανωτέρω θέματα. Αυτό κρίθηκε αναγκαίο προκειμένου να διασφαλιστεί η διαμόρφωση ενός συνεκτικού πλαισίου προληπτικής εποπτείας για όλα τα είδη επιχειρήσεων επενδύσεων. Οι εργασίες σχετικά με την επανεξέταση των επιχειρήσεων επενδύσεων βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη: η Επιτροπή ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ) και την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕΑΚΑΑ) να παράσχουν τεχνικές συμβουλές επί του θέματος. Η γνωμοδότηση αναμένεται έως το τέλος Σεπτεμβρίου 2015. Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει τις συμβουλές για την προετοιμασία της δικής της έκθεσης. Σε περίπτωση που η Επιτροπή αποφασίσει να αλλάξει το υφιστάμενο πλαίσιο προληπτικής εποπτείας για τις επιχειρήσεις επενδύσεων, στην έκθεση θα περιγράφονται λεπτομερώς τα επόμενα βήματα της επανεξέτασης των επιχειρήσεων επενδύσεων και, σε αδρές γραμμές, οι αλλαγές τις οποίες προτίθεται να επιφέρει η Επιτροπή.

Η επανεξέταση των επιχειρήσεων επενδύσεων είναι ένα πολύπλοκο έργο, το οποίο δεν θα έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του τρέχοντος έτους. Ως εκ τούτου, είναι ελάχιστες οι πιθανότητες να προετοιμαστεί, να εκδοθεί και να εφαρμοστεί οποιαδήποτε νομοθεσία ενδέχεται να προκύψει από αυτή την επανεξέταση, πριν λήξουν οι ισχύουσες απαλλαγές (δηλ. πριν από το τέλος του 2017). Το γεγονός αυτό έχει συνέπειες για τους διαπραγματευτές βασικών εμπορευμάτων: εάν δεν υφίσταται έως τότε ειδικό πλαίσιο προληπτικής εποπτείας, που ενδέχεται να προκύψει από την επανεξέταση των επιχειρήσεων επενδύσεων, θα υπόκεινται στις πλήρεις απαιτήσεις του ΚΚΑ/της ΟΚΑ, αρχής γενομένης από την 1η Ιανουαρίου 2018.

Υπάρχουν δύο προβλήματα σχετικά με αυτό το σενάριο. Πρώτον, οι διαπραγματευτές βασικών εμπορευμάτων θα υπαχθούν στις πλήρεις απαιτήσεις του ΚΚΑ/της ΟΚΑ, χωρίς συνειδητή (και εμπεριστατωμένη) απόφαση ότι η μεταχείριση αυτή είναι όντως η πλέον ενδεδειγμένη για αυτούς. Δεύτερον, αν υποτεθεί ότι η επανεξέταση των επιχειρήσεων επενδύσεων θα καταλήξει σε ένα ειδικά προσαρμοσμένο πλαίσιο προληπτικής εποπτείας για τους διαπραγματευτές βασικών εμπορευμάτων, αυτοί θα στερηθούν ένα σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο. Θα περάσουν από τη σημερινή μεταχείριση, όπου απαλλάσσονται από τις απαιτήσεις μεγάλων χρηματοδοτικών ανοιγμάτων και ιδίων κεφαλαίων, σε μια προσωρινή μεταχείριση, που θα περιλαμβάνει όλες τις απαιτήσεις του ΚΚΑ/της ΟΚΑ, και, τελικά, στο προαναφερθέν ειδικά προσαρμοσμένο πλαίσιο μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα (ένα έως δύο έτη). Αυτό το αποτέλεσμα δεν είναι επιθυμητό.

Ως εκ τούτου, για να αποφευχθεί η εμφάνιση αυτής της κατάστασης, είναι σκόπιμο να παραταθούν οι υφιστάμενες απαλλαγές που προβλέπονται στον ΚΚΑ. Για την παράταση θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ο χρόνος που θα χρειαστεί για την ολοκλήρωση της επανεξέτασης των επιχειρήσεων επενδύσεων και για την προετοιμασία, την έκδοση και την εφαρμογή της νομοθεσίας που ενδέχεται να προκύψει από την επανεξέταση αυτή.

Η παρούσα πρόταση είναι απολύτως σύμφωνη με τις υφιστάμενες διατάξεις του ΚΚΑ (θα παρατείνει μια υπάρχουσα απαλλαγή που περιλαμβάνεται σε αυτόν). Είναι επίσης απολύτως συνεκτική με το γενικό πνεύμα της επανεξέτασης των επιχειρήσεων επενδύσεων (εξεύρεση του κατάλληλου πλαισίου προληπτικής εποπτείας για τις επιχειρήσεις επενδύσεων), για την οποία ανατίθεται εντολή στον εν λόγω κανονισμό (θα επιτρέψει να διατηρηθεί η υφιστάμενη μεταχείριση των διαπραγματευτών βασικών εμπορευμάτων, μέχρις ότου ολοκληρωθεί η επανεξέταση και τεθούν σε εφαρμογή τυχόν νομοθετικές προτάσεις που θα προκύψουν από αυτήν).

Η παρούσα πρόταση είναι συναφής με την εκτελεστική νομοθεσία βάσει της οδηγίας 2014/65/ΕΕ (οδηγία «MiFiD 2»), όπου θα επισημαίνονται οι διαπραγματευτές βασικών εμπορευμάτων που θα ταξινομούνται ως επιχειρήσεις επενδύσεων 2 . Είναι επίσης συναφής με τις πολιτικές στον τομέα των ενεργειακών αγορών, δεδομένου ότι οι διαπραγματευτές βασικών εμπορευμάτων δραστηριοποιούνται στις αγορές αυτές (και μάλιστα μπορεί να είναι μέρος μεγάλων ενεργειακών ομίλων) 3 .

Εφόσον η πρόταση τροποποιεί τον ΚΚΑ, επελέγη η ίδια νομική βάση.

Οι ισχύουσες απαλλαγές περιλαμβάνονται στο δίκαιο της Ένωσης, και συγκεκριμένα στον ΚΚΑ. Δεδομένου ότι ο ΚΚΑ δεν παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να παρατείνουν τις εν λόγω απαλλαγές, αυτές μπορούν να παραταθούν μόνον σε ενωσιακό επίπεδο.

Η παρούσα πρόταση είναι σύμφωνη με την αρχή της αναλογικότητας, καθόσον επιφέρει μια πολύ περιορισμένη αλλαγή της ισχύουσας νομοθεσίας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα που περιγράφεται στο τμήμα 1.

Επελέγη κανονισμός, διότι για την παράταση απαιτείται τροποποίηση του ΚΚΑ.

Όπως προαναφέρθηκε, επί του παρόντος είναι υπό επανεξέταση το πλαίσιο προληπτικής εποπτείας που ισχύει για τις επιχειρήσεις επενδύσεων (συμπεριλαμβανομένων των διαπραγματευτών βασικών εμπορευμάτων), όπως προβλέπεται στον ΚΚΑ και την ΟΚΑ. Τα αποτελέσματα της επανεξέτασης αυτής θα προσδιορίσουν την κατάλληλη μεταχείριση προληπτικής εποπτείας για τους διαπραγματευτές βασικών εμπορευμάτων. Σκοπός της παρούσας πρότασης είναι να παραταθεί η υφιστάμενη μεταχείριση των διαπραγματευτών βασικών εμπορευμάτων, έως ότου ολοκληρωθεί η επανεξέταση των επιχειρήσεων επενδύσεων και τεθούν σε εφαρμογή ενδεχόμενες αλλαγές του ισχύοντος πλαισίου προληπτικής εποπτείας που θα προκύψουν από αυτήν.

Δεν πραγματοποιήθηκαν ειδικές διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Δεν ζητήθηκε ούτε χρησιμοποιήθηκε γνώμη εξωτερικών εμπειρογνωμόνων.

Δεν προβλέπεται εκτίμηση επιπτώσεων για την παρούσα πρόταση, διότι δεν θα έχει σημαντικές οικονομικές, περιβαλλοντικές ή κοινωνικές επιπτώσεις. Αντιθέτως, μπορεί να υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις, αν δεν παραταθούν οι απαλλαγές και, κατά συνέπεια, οι διαπραγματευτές βασικών εμπορευμάτων υπαχθούν στις πλήρεις απαιτήσεις που προβλέπονται στον ΚΚΑ/την ΟΚΑ (χωρίς καμία ανάλυση του κατά πόσον η μεταχείριση αυτή θα ήταν η ενδεδειγμένη για αυτούς).

Η πρόταση δεν συνεπάγεται αλλαγές στην κανονιστική επιβάρυνση των διαπραγματευτών βασικών εμπορευμάτων σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση. Αν υποτεθεί ότι η επανεξέταση των επιχειρήσεων επενδύσεων θα καταλήξει στη διαμόρφωση ενός νέου πλαισίου προληπτικής εποπτείας για τους διαπραγματευτές βασικών εμπορευμάτων, η παρούσα πρόταση αποσκοπεί μάλλον να αποφευχθεί η περίπτωση να υπαχθούν οι διαπραγματευτές βασικών εμπορευμάτων στις πλήρεις απαιτήσεις του ΚΚΑ/της ΟΚΑ (με την επακόλουθη κανονιστική επιβάρυνση) μόνο και μόνο για να υπαχθούν στο προαναφερθέν νέο πλαίσιο αμέσως μετά.

Με άλλα λόγια, η παρούσα πρόταση αποσκοπεί να αποτρέψει μια προσωρινή αύξηση της κανονιστικής επιβάρυνσης για τους διαπραγματευτές βασικών εμπορευμάτων.

Η πρόταση δεν έχει επιπτώσεις στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Η παρούσα πρόταση δεν έχει δημοσιονομικές επιπτώσεις.

Σκοπός της παρούσας πρότασης είναι να παραταθεί η περίοδος κατά την οποία οι διαπραγματευτές βασικών εμπορευμάτων απαλλάσσονται από ορισμένες απαιτήσεις που καθορίζονται στον ΚΚΑ. Δεν χρειάζονται ειδικά σχέδια εφαρμογής, δεδομένου ότι η παράταση ισχύει άμεσα και επιτρέπει τη συνέχιση των υφιστάμενων πρακτικών. Για τους ίδιους λόγους, δεν υπάρχει ανάγκη να τεθούν σε εφαρμογή συγκεκριμένα πλαίσια παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων. Αυτά θα χρειαστεί μάλλον να διαμορφωθούν σε περίπτωση τυχόν αλλαγών του πλαισίου προληπτικής εποπτείας που ισχύει για τους διαπραγματευτές βασικών εμπορευμάτων, που ενδέχεται να προκύψουν από την επανεξέταση των επιχειρήσεων επενδύσεων.

Άνευ αντικειμένου.

Οι διατάξεις της πρότασης αφορούν μόνον την παράταση των απαλλαγών για τους διαπραγματευτές βασικών εμπορευμάτων από τις απαιτήσεις μεγάλων χρηματοδοτικών ανοιγμάτων και ιδίων κεφαλαίων που καθορίζονται στον ΚΚΑ. Στα προηγούμενα τμήματα της παρούσας αιτιολογικής έκθεσης ήδη παρέχεται λεπτομερής επεξήγηση των λόγων και του σκεπτικού όπου βασίζεται η πρόταση και οι διατάξεις της.