This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52012AR1112
Opinion of the Committee of the Regions on ‘Innovating for sustainable growth: a bioeconomy for Europe’
Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Καινοτομία για βιώσιμη ανάπτυξη: μια βιοοικονομία για την Ευρώπη»
Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Καινοτομία για βιώσιμη ανάπτυξη: μια βιοοικονομία για την Ευρώπη»
ΕΕ C 17 της 19.1.2013, p. 45–50
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
19.1.2013 |
EL |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
C 17/45 |
Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Καινοτομία για βιώσιμη ανάπτυξη: μια βιοοικονομία για την Ευρώπη»
2013/C 17/09
Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ σημειώνει ότι:
— |
οι βιοεπιστήμες και η βιοτεχνολογία συνεισφέρουν τα μέγιστα στις κύριες πολιτικές επιδιώξεις της ΕΕ στους τομείς της υγείας, της αειφόρου οικονομικής ανάπτυξης, καθώς και της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας· |
— |
η μετάβαση στη βιοοικονομία είναι προϋπόθεση για την πρωτοπορία της ΕΕ στον τομέα αυτόν, ιδίως όσον αφορά την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα· |
— |
στον «Ορίζοντα 2020», η βιοοικονομία – μαζί με την επισιτιστική ασφάλεια και την αειφόρο γεωργία – χαρακτηρίζεται ως "κοινωνική πρόκληση" και η Επιτροπή προτείνει προϋπολογισμό ύψους σχεδόν 4,5 δισ. ευρώ, πράγμα που επικροτεί η ΕτΠ· |
— |
απαιτούνται τουλάχιστον 25 έτη πριν η βιοοικονομία μπορέσει να ανταγωνιστεί τη βασισμένη στα ορυκτά καύσιμα οικονομία και γι’ αυτόν τον λόγο χρειάζονται μακροπρόθεσμες επενδύσεις (στην Ε&Α), στρατηγικές (πέραν του 2020) και συνεργασία των ενδιαφερομένων φορέων σε όλη την αλυσίδα προστιθέμενης αξίας με σκοπό τη μετάδοση γνώσης μεταξύ των φορέων αυτών· |
— |
η βιοοικονομία θα εξασφαλίσει νέες θέσεις εργασίας και ευκαιρίες καινοτομίας στην αλυσίδα προστιθέμενης αξίας της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένου του γεωργικού τομέα· |
— |
η χωροταξική πολιτική είναι σημαντική για τη διατήρηση εκτάσεων που προορίζονται για γεωργική και δασοκομική εκμετάλλευση· |
— |
το σχέδιο δράσης που προτείνει η Επιτροπή δεν περιλαμβάνει μέτρα για την αύξηση της αποδοτικότητας από πλευράς φυσικών πόρων. |
Εισηγητής |
Ο κ. Rogier VAN DER SANDE (NL/ALDE), μέλος του Συμβουλίου της Επαρχίας της Νότιας Ολλανδίας |
Έγγραφο αναφοράς |
Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών - Καινοτομία για βιώσιμη ανάπτυξη: μια βιοοικονομία για την Ευρώπη COM(2012) 60 final |
I. Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
Κύρια μηνύματα
1. |
επιδοκιμάζει την παρούσα ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την οποία προκρίνεται η ευρύτερη και πιο βιώσιμη χρήση της ανανεώσιμης ενέργειας και εκφράζεται το αίτημα της μετάβασης της κοινωνίας από τα ορυκτά καύσιμα στα βιοκαύσιμα με τη στήριξη της έρευνας και της καινοτομίας· |
2. |
συμφωνεί με την άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι η βιοοικονομία αποτελεί καθοριστικό στοιχείο της ευφυούς και οικολογικής ανάπτυξης και ότι συμβάλλει στην επίτευξη τόσο των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» όσο και των εμβληματικών πρωτοβουλιών της Ένωσης καινοτομίας και της αποδοτικής, από πλευράς πόρων, Ευρώπης. Επαναλαμβάνει δε ότι οι βιοεπιστήμες και η βιοτεχνολογία συνεισφέρουν τα μέγιστα στις κύριες πολιτικές επιδιώξεις της ΕΕ στους τομείς της υγείας, της αειφόρου οικονομικής ανάπτυξης, καθώς και της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας (1)· |
3. |
αναγνωρίζει ότι η μετάβαση στη βιοοικονομία είναι προϋπόθεση για την πρωτοπορία της ΕΕ στον σχετικό τομέα, ιδίως όσον αφορά την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα. Τονίζει επίσης ότι η βιοοικονομία προσφέρει πολλές δυνατότητες τόνωσης της απασχόλησης και όχι μόνο στον γεωργικό τομέα. Εξάλλου, σημειώνει τη φθίνουσα πορεία των φυσικών πόρων παγκοσμίως· η ΕΕ πρέπει να επισπεύσει τη δράση της, εφόσον επιθυμεί να παραμείνει ανταγωνιστική στον τομέα της βιοοικονομίας, δεδομένου ότι άλλες χώρες στον πλανήτη (π.χ. η Κίνα και οι ΗΠΑ) ακολουθούν παρόμοιες στρατηγικές και ενθαρρύνουν την ανάληψη πρωτοβουλιών στις αγορές. Επίσης, η ΕτΠ πιστεύει ότι η ΕΕ πρέπει να δώσει μια πειστική απάντηση στον τομέα της βιοοικονομίας με γνώμονα την καινοτομία· |
4. |
πιστεύει ότι από το σχέδιο δράσης που περιγράφεται στην ανακοίνωση απουσιάζουν τα πρακτικά μέτρα και εργαλεία που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των ενδεχόμενων εμποδίων και κινδύνων κατά τη μετάβαση στη βιοοικονομία. Πρέπει να δοθεί έμφαση τόσο στην αποφυγή επικαλύψεων ή αντιφάσεων στους κανονισμούς, όσο και στη διαθεσιμότητα επιχειρηματικών κεφαλαίων· |
5. |
κρίνει θετικό το γεγονός ότι η βιοοικονομία χαρακτηρίζεται ως «κοινωνικής πρόκληση»«Ορίζοντα 2020» (2), καθώς και ότι η Επιτροπή προτείνει, μαζί με την επισιτιστική ασφάλεια και την αειφόρο γεωργία, προϋπολογισμό ύψους σχεδόν 4,5 δισ. ευρώ. Έτσι, υπάρχουν τα περιθώρια λήψης ρηξικέλευθων μέτρων για την αντιμετώπιση ζητημάτων όπως η επισιτιστική ασφάλεια, η ανεπάρκεια φυσικών πόρων, η αειφόρος γεωργία, η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, η γονιμότητα του εδάφους ή η κλιματική αλλαγή σε συνδυασμό με την αειφόρο οικονομική ανάπτυξη. Επισημαίνει, ωστόσο, ότι η επικέντρωση των πόρων αυτών στους τομείς «επισιτιστική ασφάλεια, αειφόρος γεωργία, έρευνα στον τομέα της θάλασσας και της ναυτιλίας, και βιοοικονομίας» συνεπάγεται περιορισμό σε σχέση με τους τομείς που έχει συμπεριλάβει η Επιτροπή στην ανακοίνωση για την βιοοικονομία. Υπογραμμίζει δε ότι απαιτούνται τουλάχιστον 25 έτη πριν η βιοοικονομία μπορέσει να ανταγωνιστεί τη βασισμένη στα ορυκτά καύσιμα οικονομία. Γι’ αυτόν τον λόγο χρειάζονται μακροπρόθεσμες επενδύσεις (στην έρευνα και την καινοτομία), στρατηγικές (πέραν του 2020) και συνεργασία των ενδιαφερομένων φορέων σε όλη την αλυσίδα προστιθέμενης αξίας με σκοπό τη μετάδοση γνώσης μεταξύ των φορέων αυτών· |
6. |
θεωρεί ότι έλλειψη φυσικών πόρων θα συντελέσει τελικά στη μετάβαση του γεωργικού τομέα από την πρωταρχική λειτουργία του ως προμηθευτή τροφίμων σε αυτή του προμηθευτή ποικίλων οργανικών προϊόντων (εκτός των ειδών διατροφής) και θα ενισχύσει την αειφορία του. Η βιοοικονομία θα εξασφαλίσει νέες θέσεις εργασίας και ευκαιρίες καινοτομίας στην αλυσίδα προστιθέμενης αξίας, συμπεριλαμβανομένου του γεωργικού τομέα. Συν τοις άλλοις, η ΕτΠ πιστεύει (3) ότι, για να αξιοποιηθούν πλήρως οι φυσικοί πόροι, στο έπακρο, απαιτείται στενή συνεργασία των τομέων της γεωργίας, της βιοοικονομίας και των επιστημών με σκοπό τη δημιουργία ενός βιώσιμου και πιο αποδοτικού γεωργικού τομέα. Η εντατικοποίηση της πρωτογενούς παραγωγής δεν πρέπει ωστόσο να αποβεί σε βάρος της αρχής της βιωσιμότητας. Υπογραμμίζει συνεπώς τη σημασία της χωροταξικής πολιτικής για τη διατήρηση εκτάσεων που προορίζονται για γεωργική και δασοκομική εκμετάλλευση· |
7. |
συμφωνεί ότι προϋποθέσεις για την ταχύτερη μετάβαση σε μια βιώσιμη βιοοικονομία της ΕΕ είναι τόσο η ασφαλής και επαρκής παροχή υψηλής ποιότητας οργανικών προϊόντων αειφόρου επεξεργασίας, όσο και η ύπαρξη αποδοτικών, από πλευράς πόρων, συστημάτων πρωτογενούς παραγωγής. Επισημαίνει ότι το σχέδιο δράσης που προτείνει η Επιτροπή δεν περιλαμβάνει μέτρα για την αύξηση της αποδοτικότητας από πλευράς φυσικών πόρων· |
Η υλοποίηση της (διατομεακής) βιοοικονομίας
8. |
υπογραμμίζει ότι πρέπει να δοθεί περισσότερη έμφαση στη στρατηγική, στις πολιτικές, στη ρύθμιση και στην παροχή κινήτρων στον τομέα της βιοοικονομίας. Απαιτούνται συνεχής συντονισμός, σαφής πολιτική δέσμευση και περαιτέρω αλληλεπίδραση των ενωσιακών πολιτικών («Ορίζοντας 2020», Πολιτική συνοχής, ΚΓΠ, οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα) προκειμένου να αποφευχθούν οι ανακολουθίες στις πολιτικές επιδιώξεις και διασφαλιστεί η ίση μεταχείριση όλων των ενδιαφερομένων· |
9. |
επικροτεί τις προσπάθειες και τις φιλοδοξίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την άσκηση ολοκληρωμένης διατομεακής και διαθεματικής πολιτικής στον τομέα της βιοοικονομίας. Σημειώνει, πάντως, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να επιτύχει άρτιο πολιτικό συντονισμό, καθώς και ότι δεν λαμβάνει ακόμα υπόψη της το εύρος εφαρμογής της πολιτικής αυτής σε τοπική και περιφερειακή κλίμακα· |
10. |
υποστηρίζει την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ορίσει ευρέως και ενιαία την έννοια της «βιοοικονομίας». Φρονεί δε ότι λόγω του διατομεακού χαρακτήρα της βιοοικονομίας ενδεχομένως να ποικίλλει και ο τρόπος με τον οποίο την αντιλαμβάνονται οι ενωσιακοί, εθνικοί και περιφερειακοί παράγοντες που δραστηριοποιούνται στον τομέα. Προτείνει η πυραμίδα της βιομάζας (βλ. διάγραμμα 1) (4) να αποτελέσει το περίγραμμα μίας πιο συγκροτημένης ανάλυσης των αξιών και της προτιμητέας χρήσης της βιομάζας· |
11. |
πιστεύει ότι η ΕΕ πρέπει να αναπτύξει και να υλοποιήσει το δικό της σαφές και μακρόπνοο όραμα για τη βιοοικονομία βασιζόμενη στα διάφορα στρώματα της πυραμίδας της βιομάζας (βλ. διάγραμμα 1, τα υψηλότερα στρώματα αντιστοιχούν σε μεγαλύτερη αξία). Είναι της άποψης ότι η ΕΕ οφείλει να ενεργήσει με κριτήριο την αξία, εστιάζοντας στα ανώτερα στρώματα της πυραμίδας και προκρίνοντας τη χρήση βιομάζας δεύτερης και τρίτης γενιάς (5). Αναγνωρίζει ότι οι επενδύσεις σε βιομάζα πρώτης γενιάς αποτελούν το αναγκαίο πρώτο βήμα για τη μετάβαση σε αυτήν της δεύτερης και τρίτης γενιάς. Τέλος, η ΕτΠ φρονεί ότι όλες οι σχετικές με τη βιοοικονομία διατομεακές πολιτικές πρέπει να είναι συνυφασμένες με τους ενωσιακούς στόχους·
|
12. |
θεωρεί ότι η ΕΕ πρέπει να καταλάβει και να διατηρήσει τα πρωτεία όσον αφορά την κατάρτιση κριτηρίων βιωσιμότητας για τη βελτιστοποίηση της προσφοράς και ζήτησης βιομάζας («ανανεώσιμοι βιολογικοί πόροι»), τη βιώσιμη χρήσης της γης, τις αυξημένες δυνατότητες της γεωργικής παραγωγής και την περαιτέρω χρήση βιομάζας δεύτερης και τρίτης γενιάς, ελαχιστοποιώντας τις ενδεχόμενες αρνητικές συνέπειες της μη βιώσιμης χρήσης βιομάζας πρώτης γενιάς και δίνοντας ικανοποιητική απάντηση στο δίλημμα καύσιμα ή τρόφιμα· |
13. |
συμβουλεύει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκπονήσει ενιαίο χάρτη πορείας στον οποίο να αναλύονται τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν για την ανάπτυξη της βιοοικονομίας, λαμβάνοντας υπόψη την αλυσίδα της προστιθέμενης αξίας και το ήδη συντελεσθέν έργο (της εκάστοτε Ευρωπαϊκής Τεχνολογικής Πλατφόρμας, του ΟΟΣΑ κ.τ.λ.). Επίσης, η ΕτΠ ζητά να εφαρμοστούν πρακτικά μέτρα και μέσα, χωρίς να παραγνωρίζονται οι ιδιαιτερότητες της κάθε περιφέρειας. Υπογραμμίζει δε τις δυνατότητες της διαπεριφερειακής συνεργασίας για την αλυσίδα της προστιθέμενης αξίας· |
14. |
επισημαίνει ότι η βιοοικονομία εκτείνεται σε ένα ευρύ φάσμα τομέων πολιτικής αρμοδιότητας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ως εκ τούτου, για να διευκολυνθεί περαιτέρω η υλοποίηση ενωσιακών πρωτοβουλιών και προγραμμάτων σχετικών με τη βιοοικονομία, η ΕτΠ προτείνει τα διάφορα συναφή αιτήματα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάζονται μέσω της μονοαπευθυντικής διαδικασίας· |
Μέσα πολυεπίπεδης διαχείρισης και επικουρικότητα
15. |
κρίνει θετικό το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεκτιμά στην ανακοίνωσή της την περιφερειακή διάσταση της βιοοικονομίας και θεωρεί ότι τόσο η ανακοίνωση όσο και όλες οι προτάσεις του Σχεδίου δράσης για τη βιοοικονομία συμμορφώνονται με την αρχή της επικουρικότητας· |
16. |
σημειώνει ότι ελάχιστα είναι τα κράτη μέλη της ΕΕ που στηρίζουν ενεργά προς το παρόν την ανάπτυξη της βιοοικονομίας. Επίσης επισημαίνεται ότι οι σχετικές στρατηγικές υλοποιούνται από τις εθνικές κυβερνήσεις με ενδεικτικό παράδειγμα την κοινή περιφερειακή στρατηγική της βιοοικονομίας Biobased Delta Europe (στις νοτιοδυτικές Κάτω Χώρες και στη Φλάνδρα). Η ΕτΠ πιστεύει ότι απαιτείται να διαμορφωθεί ένα συνολικότερο πλαίσιο και να επιδειχθεί πιο συνεργατικό ευρωπαϊκό πνεύμα. Επιπλέον, θεωρεί ότι πρέπει να ενισχυθούν οι τοπικές και περιφερειακές πρωτοβουλίες μέσω αφ’ ενός μεν της εφαρμογής στρατηγικών βιοοικονομίας σε όλα τα επίπεδα συνεργασίας (ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό), αφ’ ετέρου δε του συντονισμού των διατομεακών δράσεων. Προς τούτο, πρέπει να δημιουργηθούν μηχανισμοί συντονισμού των (διατομεακών) πεδίων πολιτικής που σχετίζονται με τη βιοοικονομία σε ενωσιακή, εθνική, περιφερειακή και τοπική κλίμακα. |
17. |
υποστηρίζει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη σύσταση ομάδας βιοοικονομίας, η οποία θα συμβάλλει στην εμπέδωση των συνεργειών και της συνοχής μεταξύ των σχετικών πολιτικών, και παράλληλα θα αναλύει και θα αξιολογεί τις πρακτικές προεκτάσεις των πολιτικών δράσεων στον τομέα της βιοοικονομίας. Κατά την ΕτΠ, η ακριβής αποστολή της εν λόγω ομάδας είναι ακόμα ασαφής και το ίδιο ισχύει για το πρακτικό μέρος της λειτουργίας της, καθώς και τον τρόπο συμμετοχής των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Αντ’ αυτής, η ΕτΠ προτείνει τη συγκρότηση ενός φόρουμ ή ομάδας πολλαπλών ενδιαφερομένων που θα συνέρχονται σε τριπλή βάση (επιχειρήσεις, ερευνητικά ιδρύματα, τοπικές και περιφερειακές αρχές) προκειμένου να ανταλλάσσουν γνώσεις, ιδέες και να συζητούν λύσεις για την «οργανική» κοινωνία και ενέργειες με στόχο τη μετάβαση από μια οικονομία βασισμένη στα ορυκτά καύσιμα στη βιοοικονομία. Η ΕτΠ φρονεί ότι στο φόρουμ αυτό θα πρέπει να εκπροσωπείται ικανός αριθμός των συναφών τομέων, δημιουργώντας έτσι μια στέρεα βάση για τη διευκόλυνση της διατομεακής προσέγγισης της βιοοικονομίας· |
18. |
πιστεύει ότι ποικίλλουν η λειτουργία και ο ρόλος της εκάστοτε εθνικής, περιφερειακής και τοπικής πλατφόρμας βιοοικονομίας και άρα καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να χαράξει ειδικές κατευθυντήριες γραμμές για την περιγραφή των αρμοδιοτήτων των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών ομάδων βιοοικονομίας. Τονίζει δε ότι αυτές οι ομάδες βιοοικονομίας πρέπει να συντονίζουν την πολιτική, επιστημονική και επιχειρηματική κοινότητα με σκοπό την επίτευξη συναίνεσης ως προς τα μέτρα που θα πρέπει να λαμβάνονται σε προανταγωνιστικό στάδιο. Ζητά να ακολουθηθεί μια κατά τόπους προσέγγιση, με γνώμονα αφ’ ενός τις εκάστοτε γεωγραφικές, αναπτυξιακές, περιβαλλοντικές και περιφερειακές συνθήκες και προτεραιότητες, και αφ’ ετέρου τις υφιστάμενες περιφερειακές πρωτοβουλίες. Επίσης, η ΕτΠ φρονεί ότι κάθε περιφέρεια πρέπει «να εκθέτει τη δική της περίπτωση» και να χαράσσει τη δική της περιφερειακή στρατηγική βιοοικονομίας· |
19. |
υπογραμμίζει τη σημαντική λειτουργία των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην υλοποίηση και στην ανάπτυξη της βιοοικονομίας. Αναγνωρίζει ότι οι εν λόγω αρχές συμβάλλουν τα μέγιστα στον καθορισμό των κινδύνων και των πιθανών εμποδίων στην επιτόπια εφαρμογή και, συνεπώς, τάσσεται σαφώς υπέρ της ενεργού συμμετοχής τους στη συγκρότηση, την οργάνωση και την υλοποίηση της ομάδας βιοοικονομίας. Ζητά δε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να φανεί αρκετά ευέλικτη και να διευκρινίσει τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες των περιφερειακών ή / και εθνικών ομάδων, τον τρόπο επικοινωνίας τους, καθώς και το πώς η περιφερειακή ή / και τοπική πείρα θα αξιοποιηθεί από την ομάδα βιοοικονομίας της ΕΕ· |
20. |
είναι της άποψης ότι η επιτυχία της μετάβασης στη βιοοικονομία εξαρτάται από την ενεργό συμμετοχή της κοινωνίας πολιτών στις διαδικασίες σχεδιασμού και εφαρμογής και, άρα υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η ενημέρωση του κοινού. Παροτρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναδείξει τη σχέση των επιστημών με την κοινωνία και τη χάραξη πολιτικής, καθώς και τη σημασία του ρόλου των τοπικών και περιφερειακών αρχών σε αυτή τη μετάβαση· |
21. |
πιστεύει ότι η μετάβαση στη βιοοικονομία θα τελεσφορήσει μόνο σε μια κοινωνία «βιολογικής» παραγωγής και άρα θεωρεί ότι οι ΜΚΟ, μαζί με τις οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών, πρέπει να δραστηριοποιηθούν περαιτέρω στα πρώτα στάδια της μετάβασης και να εκπροσωπούνται στις προαναφερθείσες ομάδες· |
22. |
επισημαίνει τις δυνατότητες που προσφέρει η βιοοικονομία για την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην ΕΕ. Προς τούτο απαιτούνται εργαζόμενοι υψηλής εξειδίκευσης που θα αναζητούν καινοτόμες λύσεις και θα αναπτύξουν τη βάση των γνώσεων στην οποία θα θεμελιωθεί η βιοοικονομία. Τονίζει επίσης ότι οι εξελίξεις που άπτονται της βιοοικονομίας πρέπει να ενσωματωθούν στη διδακτέα ύλη τόσο της βασικής όσο και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μέσω κύκλων σπουδών και επιμορφωτικών προγραμμάτων με γνωστικό αντικείμενο τη γεωργία, τη χημεία και τα τρόφιμα. Ωστόσο, η εκπαίδευση εμπίπτει στις αρμοδιότητες των κρατών μελών, σύμφωνα με το άρθρο 165 ΣλΕΕ και ως εκ τούτου, δεν μπορούν να θεσπιστούν απαιτήσεις σε αυτόν τον τομέα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. |
23. |
πιστεύει ότι η συνεργασία στη βάση του υποδείγματος του τριπλού έλικα είναι αναγκαία για την επίτευξη της καινοτομίας και για την αξιοποίηση της γνώσης στη βιοοικονομία. Το υπόδειγμα του τριπλού έλικα απαιτεί επίσης εκσυγχρονισμό και ανάπτυξη με στόχο την εύρυθμη λειτουργία των περιφερειακών οικοσυστημάτων καινοτομίας. Ο τομέας ωφελείται βέβαια από την ευρεία και θετική συμμετοχή των πολιτών και ως εκ τούτου είναι πρωτοπόρος στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά την έρευνα υψηλής έντασης με γνώμονα παράλληλα την καινοτομική δραστηριότητα των χρηστών· |
Μια ουσιαστική βιοοικονομία στην εσωτερική αγορά και στις παγκόσμιες αγορές
24. |
τονίζει τη σημασία των συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα για την ταχύτερη μετάβαση στη βιοοικονομία. Φρονεί ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη μετουσίωση της επιστημονικής έρευνας σε πρακτικές εφαρμογές και στην εισαγωγή της στην αγορά με τη μορφή νέων προϊόντων ή τεχνικών. Η συμβολή των περιφερειακών ΜΜΕ στην καινοτομία είναι άκρως σημαντική και επομένως πρέπει να στηριχθούν με δραστικό και συγκροτημένο τρόπο οι δραστηριότητες στον τομέα αυτόν· |
25. |
θεωρεί ότι πρέπει να διευκολυνθεί η πρόσβαση των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση μέσω επενδύσεων σε νέες επιχειρήσεις, σε επιχειρηματικά κεφάλαια, μέσω της στήριξης της μεταφοράς τεχνογνωσίας, της απλοποίησης της οικείας νομοθεσίας και της αξιοποίησης της γνώσης στο πεδίο της βιοοικονομίας. Επίσης, η ΕτΠ εισηγείται τη συγκρότηση μιας ομάδας ΜΜΕ η οποία θα λειτουργεί ως σύμβουλος της ομάδας βιοοικονομίας και θα μεριμνά για την εφαρμογή μιας προσέγγισης προσανατολισμένης στις επιχειρήσεις· |
26. |
εκφράζει την ανησυχία της γιατί, στην παρούσα πολιτική και οικονομική συγκυρία στην ΕΕ, δεν στηρίζεται η χρήση της βιομάζας ως (πρώτης) ύλης· |
27. |
τονίζει ότι η μετάβαση στη βιοοικονομία πρέπει να μην αντιβαίνει στην πραγμάτωση της εσωτερικής αγοράς και στην εμπορική πολιτική· |
Περιφερειακά παραδείγματα και χρηματοδοτικά μέσα
28. |
επιδοκιμάζει την ανάδειξη ενωσιακών δικτύων περιφερειών και συμπράξεων στο πεδίο της βιοοικονομίας με χαρακτηριστικά παραδείγματα τη συνεργασία Φλάνδρας-ΝΔ Κάτω Χωρών, τη ΒΔ Γαλλία, το γερμανικό κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, την περιφέρεια Ελσίνκι (Φινλανδία), τη Στυρία (Αυστρία) και τις πρωτοβουλίες της Σουηδίας, της Εσθονίας και της Ουγγαρίας. Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να στηρίξει αυτά τα δίκτυα και τις συμπράξεις με σκοπό την περαιτέρω ανταλλαγή πείρας, την επεξεργασία προτάσεων για κοινά έργα με άλλες περιφέρειες, καθώς και τη συμμετοχή τους στην ομάδα βιοοικονομίας. Συν τοις άλλοις, η ΕτΠ τονίζει τη σημασία που έχει η αμοιβαία μαθητεία όσον αφορά τη σύσταση επενδυτικών ταμείων και τη μεταφορά τεχνογνωσίας· |
29. |
πιστεύει ότι έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα οι πρωτοβουλίες από τη βάση προς τα άνω για τη δημιουργία μια κοινωνίας βασισμένης στη βιοοικονομία, καθώς και ότι είναι ύψιστης σημασίας η επιλογή μιας προσέγγισης με άξονα τις επιχειρήσεις και τη ζήτηση να συνδυάζεται με μία προσέγγιση με άξονα την εκάστοτε κυβέρνηση· |
30. |
επισημαίνει ότι πρέπει οι περιφέρειες παραγωγής βιομάζας να μπορούν να εκμεταλλευτούν την τεχνολογική καινοτομία και να μην θεωρούνται απλώς ως προμηθευτές βιομάζας. Απαιτείται συνεπώς να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στη μετάδοση τεχνογνωσίας και στην αξιοποίηση της γνώσης. Πιστεύει ότι οι αστικές και οι αγροτικές περιφέρειες πρέπει να διατηρούν στενές σχέσεις μεταξύ τους για τη μετάδοση της τεχνογνωσίας και την αξιοποίηση της γνώσης· |
31. |
θεωρεί ότι μέρος των κονδυλίων της ΚΓΠ πρέπει να ενισχύσει, μαζί με τον «Ορίζοντα 2020», την «Ευρωπαϊκή Σύμπραξη Καινοτομίας για τη γεωργική παραγωγικότητα και βιωσιμότητα» στην προσπάθεια να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ της έρευνας και της ανάπτυξης αφ’ ενός και των γεωργικών μεθόδων αφ’ ετέρου, με στόχο τη διεύρυνση της βάσης των γνώσεων και την αξιοποίησή τους (6)· |
32. |
προτείνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διευκολύνει την προβολή και την καταγραφή των βέλτιστων πρακτικών, των συντελούμενων δράσεων και των διαθέσιμων βιο-προϊόντων των περιφερειών και των περιφερειακών συμπράξεων, βασιζόμενη σε ήδη υπάρχοντα προγράμματα και αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί όπως το πρόγραμμα ABC-Europe, Cluster-IP, που χρηματοδοτούνται από την ΓΔ Επιχειρήσεων και Βιομηχανίας (7), τα προγράμματα Interreg στα πλαίσια της περιφερειακής πολιτικής και οι Περιφέρειες Γνώσης που εντάσσονται στο ΠΠ7 (8), προάγοντας τον πολυταμειακό προγραμματισμό· |
33. |
ενστερνίζεται την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δεσμεύσει μέρος των κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) για την υλοποίηση έργων με στόχο την προαγωγή μίας οικονομίας χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών για τις λιγότερο ανεπτυγμένες, τις ευρισκόμενες σε μεταβατικό στάδιο καθώς και τις «πλουσιότερες» περιφέρειες. Πιστεύει ότι τούτο θα ενισχύσει την ομαλή μετάβαση στην κοινωνία της βιοοικονομίας. Επισημαίνει επίσης τις δυνατότητες των "στρατηγικών έξυπνης ειδίκευσης" να βοηθήσουν τις περιφέρειες ώστε να προσεγγίσουν με τρόπο πιο στρατηγικό και σφαιρικό το ζήτημα της βιοοικονομίας· |
34. |
προτείνει να στηριχθούν οι προηγμένες στο πεδίο της βιοοικονομίας περιφέρειες στην προσπάθειά τους να λάβουν τα απαιτούμενα μέτρα στις αλυσίδες προστιθέμενης αξίας της βιοοικονομίας και να συνδέσουν τη δράση τους με αυτή των λιγότερο προηγμένων περιφερειών. Θεωρεί ότι τόσο οι προηγμένες όσο και οι λιγότερο προηγμένες περιφέρειες πρέπει να εγκαθιδρύσουν από κοινού πιλοτικές μονάδες, στις οποίες οι νέες επιχειρήσεις θα μπορούν να δοκιμάζουν νέα προϊόντα σε ένα προστατευμένο περιβάλλον. Κατά την ΕτΠ, ο δρόμος προς την αριστεία οδηγεί στην αποδοτική χρήση των πόρων σε συνδυασμό με τη συνοχή. Τέλος, η ΕτΠ υποστηρίζει πρωτοβουλίες όπως οι Περιφέρειες Γνώσης, οι οποίες αποτελούν χρήσιμο δίαυλο ανταλλαγής γνώσης, συμβάλλουν σημαντικά στην υιοθέτηση και στην αποτελεσματική εφαρμογή της έρευνας, καθώς και στη δημιουργία νέων μορφών συνεργασίας στην έρευνα· |
35. |
είναι πεπεισμένη ότι τόσο οι Κοινότητες Γνώσης και Καινοτομίας (ΚΓΚ) όσο και οι Περιφερειακές Κοινότητες Υλοποίησης και Καινοτομίας (ΠΚΥΚ) μπορούν να δώσουν λύσεις σε μακροπρόθεσμα κοινωνικά ζητήματα, καθώς και να εντοπίσουν και να αξιοποιήσουν νέες ευκαιρίες καινοτομίας στην ΕΕ. Επομένως, καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δρομολογήσει μια ΚΓΚ επικεντρωμένη στην βιοοικονομία ενόψει του νέου κύματος ΚΓΚ της περιόδου 2014-2020 (9)· |
36. |
δεδομένων των παραπάνω, διαπιστώνει ότι όλοι οι ενδιαφερόμενοι (σε ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο) συναισθάνονται την ανάγκη ανάπτυξης μιας βιοοικονομίας ή μιας οικονομίας χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Η επιδίωξη και η ευόδωση αυτού του στόχου προϋποθέτουν τη ρήξη με τον μέχρι τώρα τρόπο σκέψης και δράσης καθότι οι περιφέρειες συντελούν αποφασιστικά στην πρακτική εφαρμογή του, η ΕτΠ προσφέρει τις ειδικές γνώσεις της και δηλώνει πρόθυμη να συνεργαστεί στενά με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην προαγωγή, στην επόμενη φάση, της στρατηγικής της βιοοικονομίας στην ΕΕ· |
37. |
ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβεί στις ακόλουθες ενέργειες σε επίπεδο ΕΕ:
καλεί επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να χαράξει μια ενωσιακή στρατηγική με θέμα:
|
38. |
κρίνει ότι οι περιφέρειες μπορούν να προσφέρουν τα εξής:
|
Βρυξέλλες, 30 Νοεμβρίου 2012
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών
Ramón Luis VALCÁRCEL SISO
(1) CdR 174/2007 fin EN
(2) COM(2011) 808 final
(3) Βλ. CdR 1749/2012 – NAT-V-022.
(4) Η έκθεση τιτλοφορείται: De Ecopyramide – Biomassa beter benutten (Derksen et al 2008) και η σύνοψη στα αγγλικά: Ecopyramid – better biomass efficiency (Οικοπυραμίδα – αρτιότερη απόδοση της βιομάζας)
http://www.innovatienetwerk.org/en/bibliotheek/rapporten/342/DeEcopyramide
(5) Γενικά, τα βιοκαύσιμα πρώτης γενιάς παράγονται από σιτηρά (π.χ. σιτάρι, αραβόσιτος), ελαιόσπορα (π.χ. κράμβη, φοινικέλαιο) και καλλιέργειες ζάχαρης (π.χ. ζαχαρότευτλα, ζαχαροκάλαμα) με τη χρήση της ήδη υπάρχουσας τεχνολογίας. Τα βιοκαύσιμα δεύτερης γενιάς προέρχονται εν πολλοίς από κυτταρινούχα υλικά (λιγνοκυτταρινούχη πρώτη ύλη τροφοδοσίας), και γεωργικά υπολείμματα ή ειδικά καλλιεργούμενα φυτά (τα οποία δεν προορίζονται για την παραγωγή τροφίμων), τα δε καύσιμα τρίτης γενιάς μπορούν να ορισθούν ως καλλιεργούμενες μορφές βιομάζας που είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές όσον αφορα το φως και τη χρήση της γης, αλλά χωρίς να έχουν τη μορφή των καλλιεργειών τροφίμων. Τα φύκια είναι το καλύτερο παράδειγμα του συγκεκριμένου είδους βιομάζας, καθώς από αυτά πράγονται έλαια και άλλα πολύ αξιόλογα προϊόντα. πβλ. http://www.biofuelstp.eu/fuelproduction.html και http://biofuelsandthepoor.com/facts-and-definition.:
(6) Σχέδιο γνωμοδότησης της Επιτροπής των Περιφερειών όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Σύμπραξη Καινοτομίας για τη γεωργική παραγωγικότητα και βιωσιμότητα, CdR 1749/2012 (NAT-V-022).
(7) http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/biotechnology/index_en.htm και http://www.europe-innova.eu/web/guest/cluster-cooperation/cluster-innovation-platform.
(8) ftp://ftp.cordis.europa.eu/pub/fp7/kbbe/docs/regional-biotech-report.pdf, http://cordis.europa.eu/fp7/kbbe/library_nl.html
(9) Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΙΚΤ), με τις οικείες Κοινότητες Γνώσης και Καινοτομίας (ΚΓΚ) σε διάφορα πεδία, θα εξετάσει το 2014 θέματα που σχετίζονται με τη βιοοικονομία, ιδίως στο πλαίσιο της προτεινόμενης ΚΓΚ «Food4future» (Τρόφιμα για το μέλλον), βλ. COM(2012) 60 final, τα προϊόντα της βιοοικονομίας δεν εξαντλούνται στα είδη διατροφής. Είναι σημαντικό να μην παραληφθεί το στοιχείο των μη τροφίμων ως μέρος της συνολικής αλυσίδας προστιθέμενης αξίας της βιοοικονομίας.