51999AC0457

Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την "Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με ορισμένες νομικές πτυχές του ηλεκτρονικού εμπορίου στην εσωτερική αγορά"(1)

(1999/C 169/14)

Στις 23 Απριλίου 1999 και σύμφωνα με το άρθρο 100Α της ΣΕΚ, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την ανωτέρω πρόταση.

Το τμήμα Εσωτερική Αγορά, Παραγωγή και Κατανάλωση, στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της ΟΚΕ, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή τους στις 15 Aπριλίου 1999 με βάση εισηγητική έκθεση του κ. Glatz.

Στην 363η σύνοδο ολομέλειας (συνεδρίαση της 29ης Απριλίου 1999), η ΟΚΕ υιοθέτησε, με 115 ψήφους υπέρ, 2 κατά και 6 αποχές, την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Εισαγωγή

1.1. Το ηλεκτρονικό εμπόριο μπορεί να προσφέρει νέες ευκαιρίες στους πολίτες και την οικονομία της Ευρώπης: περισσότερη οικονομική ανάπτυξη, δημιουργία θέσεων απασχόλησης, δυνατότητες ανάπτυξης νέων προϊόντων και αγορών, αύξηση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και ευρεία προσφορά εμπορευμάτων και υπηρεσιών στους ευρωπαίους καταναλωτές.

1.1.1. Kατά πόσον οι επιδράσεις που προαναφέρθηκαν εν είδει παραδείγματος θα υπάρξουν πραγματικά στον τομέα της απασχόλησης εξαρτάται από διάφορες προϋποθέσεις. Η ΟΚΕ παροτρύνει την Επιτροπή να πραγματοποιήσει περισσότερες μελέτες με αντικείμενο το θέμα αυτό.

1.1.2. Οι θετικές επιδράσεις θα γίνουν ιδιαιτέρως αισθητές αν η Ευρώπη κατορθώσει να καταλάβει μια σταθερή θέση στον τομέα αυτό και μάλιστα σε παγκόσμια κλίμακα - ιδιαιτέρως έναντι των ΗΠΑ. Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, σήμερα, οι ΗΠΑ διενεργούν το 80 % των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Για το λόγο αυτό, έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ευρώπη να θεσπιστούν μέτρα τα οποία θα της επιτρέψουν να αξιοποιήσει στο μέλλον τις ευκαιρίες που προσφέρουν οι ηλεκτρονικές συναλλαγές και να μην υστερεί της δυναμικής των ΗΠΑ.

1.2. Προκειμένου να απελευθερωθεί το δυναμικό αυτής της εξέλιξης πρέπει, αφενός, να θεσπιστούν νομικοί περιορισμοί γιατο ηλεκτρονικό εμπόριο και, αφετέρου, να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις που είναι απαραίτητες για να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των ενδεχόμενων χρηστών υπηρεσιών που προσφέρει το ηλεκτρονικό εμπόριο (καταναλωτών, αλλά και επιχειρήσεων). Θα πρέπει να βρεθεί η καλύτερη δυνατή ισορροπία μεταξύ αυτών των δύο απαιτήσεων. Λόγω του μεγάλου εύρους της οδηγίας καθώς και των περίπλοκων διασυνδέσεών της με άλλους τομείς, είναι απαραίτητο να εφαρμοστεί με ένα ιδιαίτερα προσεκτικό και υπεύθυνο τρόπο.

1.3. Στόχος της οδηγίας είναι η ενίσχυση του ηλεκτρονικού εμπορίου με την κατάργηση των νομικών εμποδίων. Αν οι νέες μέθοδοι πωλήσεων εξ αποστάσεως τύχουν ευρείας αποδοχής εκ μέρους των πελατών (καταναλωτών αλλά και επιχειρήσεων), η τήρηση των προτύπων προστασίας δεδομένων και καταναλωτών που ισχύουν στο παραδοσιακό εμπόριο θα πρέπει να εξεταστούν εμπεριστατωμένα, βάσει των τεχνικών δεδομένων του ηλεκτρονικού εμπορίου και της πρακτικής εφαρμογής του.

1.4. Η μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών δεν διαθέτει σήμερα πλήρη πρόσβαση σε υπηρεσίες πληροφοριών. Ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες, κυρίως οι ηλικιωμένοι, δεν διαθέτουν ηλεκτρονική διεύθυνση ή αναζητούν αποκλειστικά προσωπική επαφή με τα άτομα με τα οποία συναλλάσσονται. Η ΟΚΕ είναι της άποψης ότι σημαντικές υπηρεσίες οι οποίες έχουν καθημερινό χαρακτήρα (π.χ. η τακτοποίηση τραπεζικών λογαριασμών) πρέπει μακροπρόθεσμα να είναι προσπελάσιμες και με μεθόδους διάφορες της ηλεκτρονικής οδού, ούτως ώστε να μην αποκλεισθούν από τη χρήση τους ορισμένες κοινωνικές ομάδες. Επίσης, η χρήση νέων τεχνολογιών δεν πρέπει να εγείρει εμπόδια για ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες, με τα οποία θα συσχεραίνεται ή θα παρεμποδίζεται η πρόσβασή τους στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Στόχος της ευρωπαίκής πολιτικής πρέπει, συνεπώς, να είναι η αποφυγή του ενδεχόμενου αποκλεισμού ορισμένων πληθυσμιακών ομάδων απο τις υπηρεσίες της κοινωνίας των πληροφοριών, λόγω ελλειπών τεχνικών δυνατοτήτων ή γνώσεων ή λόγω της οικονομικής τους κατάστασης.

1.4.1. Η εκπαίδευση, η κατάρτιση και η διαπαιδαγώγηση των καταναλωτών είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την απρόσκοπτη πρόσβαση άλλων ομάδων καταναλωτών στις υπηρεσίες της κοινωνίας των πληροφοριών.

1.5. Είναι αναμφισβήτητο ότι, για τις μορφές εμπορίου για τις οποίες η διέλευση των εθνικών συνόρων είναι τόσο εύκολη με την εφαρμογή της τεχνολογίας, χρειάζονται λύσεις παγκοσμίου εμβέλειας. Για το λόγο αυτό, τελευταία έχει αρχίσει να διεξάγεται μια εντατική συζήτηση σε διάφορα επίπεδα στο διεθνή χώρο. Το θέμα αυτό εξετάστηκε σε μια σειρά διεθνών διασκέψεων και φόρα με τη συμμετοχή κυβερνήσεων και ενδιαφερόμενων κύκλων. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθούν ιδιαιτέρως οι διασκέψεις του ΟΟΣΑ στο Turku (Νοέμβριος 1997) και την Οττάβα (Οκτώβριος 1998), η Υπουργική Διάσκεψη των G7 στις Βρυξέλλες (Φεβρουάριος 1995), και η Υπουργική Διάσκεψη της Βόννης (Ιούλιος 1997). Στα πλαίσια αυτά έχουν αναληφθεί διάφορες πρωτοβουλίες στους κόλπους του ΠΟΕ. Είναι βέβαιο ότι έχει σημειωθεί πρόοδος. Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτών των συνομιλιών και διαπραγματεύσεων αφορούν συνήθως τον καθορισμό γενικών αρχών.

1.6. Για το λόγο αυτό και εφόσον υπάρχει πρόθεση να αξιοποιηθούν οι οικονομικές και κοινωνικές ευκαιρίες που παρουσιάζονται για την Ευρώπη, πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Το γεγονός ότι το ηλεκτρονικό εμπόριο επιφέρει βαθιές τομές στις συναλλαγές και στη συνύπαρξη των ανθρώπων, ώθησε την Ευρώπη να αναλάβει μια σειρά από πρωτοβουλίες κύριος στόχος των οποίων είναι η θέσπιση ενός σαφούς πλαισίου για την περαιτέρω εξέλιξη του ηλεκτρονικού εμπορίου, για να προωθηθούν οι επενδύσεις στις υπηρεσίες του ηλεκτρονικού εμπορίου, οι οποίες θα έχουν θετικές επιδράσεις για την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

1.6.1. Στις πρωτοβουλίες αυτές περιλαμβάνονται, παραδείγματος χάρη, και οι ακόλουθες:

- η ανακοίνωση "Μία ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για το ηλεκτρονικό εμπόριο(2)"·

- η ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών για την κατοχύρωση ασφάλειας και εμπιστοσύνης στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες: προς ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για ψηφιακές υπογραφές και κρυπτοθέτηση(3)·

- η πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση κοινών προϋποθέσεων για τις ηλεκτρονικές υπογραφές(4)·

- η ανακοίνωση "Παγκοσμιοποίηση και κοινωνία των πληροφοριών: η ανάγκη για ενισχυμένο διεθνή συντονισμό"(5)·

- η πρόταση για ένα πρόγραμμα δράσης για την προώθηση της ασφαλούς χρήσης του Internet(6), που είχε ως στόχο την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στα δίκτυα με τη θέσπιση μιας σειρά μέτρων και, κατ' αυτό τον τρόπο, εντάσσεται στις δράσεις για την προαγωγή του ηλεκτρονικού εμπορίου·

- σε πρόσφατο ψήφισμα που υιοθέτησε στις 14 Μαΐου 1998, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλεί επίσης την Επιτροπή να υποβάλει το συντομότερο δυνατό πρόταση οδηγίας για να επιλυθούν με συνεκτικό τρόπο τα προβλήματα αυτά.

2. Η πρόταση της Επιτροπής

2.1. Στόχος της πρότασης οδηγίας είναι η εξάλειψη των νομικών αβεβαιοτήτων και εμποδίων που προκύπτουν από τις διαφορές μεταξύ των εθνικών νομοθεσιών, με την αναζήτηση λύσεων σε πέντε κεντρικούς τομείς. Έτσι, θα δημιουργηθεί ένα συνεκτικό πλαίσιο για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές.

2.2. Στην πρόταση οδηγίας αναφέρονται πέντε τομείς:

2.2.1. Η εγκατάσταση οργανώσεων παροχής υπηρεσιών: Ορίζεται ο τόπος εγκατάστασης. Πρέπει να απαγορευθούν τα ειδικά καθεστώτα αδειοδότησης για τις υπηρεσίες της κοινωνίας των πληροφοριών. Ο οργανισμός παροχής υπηρεσιών πρέπει να πληροί ορισμένες προϋποθέσεις όσον αφορά την πληροφόρηση, ώστε να εξασφαλίζεται η διαφάνεια των δραστηριοτήτων του.

2.2.2. Εμπορική επικοινωνία (διαφήμιση, απευθείας εμπορική προώθηση κ.λπ.): Στην πρόταση δίνεται ορισμός της έννοιας εμπορική επικοινωνία. Η εμπορική επικοινωνία πρέπει να καλύπτει ορισμένες προϋποθέσεις από πλευράς διαφάνειας. Έτσι, ο χαρακτήρας της πρέπει να είναι σαφής, ενώ είναι ανάγκη να προσδιορίζονται και τα πρόσωπα για λογαριασμό των οποίων γίνεται μια εμπορική επικοινωνία. Οι χρήστες πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν εύκολα εμπορικές επικοινωνίες τις οποίες δεν έχουν ζητήσει.

2.2.3. Συμβάσεις: Οι κανονισμοί που ισχύουν στα κράτη μέλη πρέπει να προσαρμοστούν κατά τέτοιο τρόπο, ώστε οι τυπικές απαιτήσεις να μην εμποδίζουν τη σύναψη συμβάσεων με ηλεκτρονική μορφή. Επίσης, πρέπει να αρθούν οι νομικές ασάφειες, έτσι ώστε για ορισμένες περιπτώσεις να είναι σαφές σε ποια χρονική στιγμή τίθεται σε ισχύ η σύμβαση.

2.2.4. Η ευθύνη των μεσαζόντων: Πρέπει να διευκρινισθεί σε ποιο βαθμό οι οργανώσεις παροχής υπηρεσιών on line είναι υπεύθυνοι για τη μετάδοση ή την αποθήκευση πληροφοριών που προέρχονται από τρίτους. Στην πρόταση προβλέπεται ότι δεν τίθεται θέμα ευθύνης των φορέων παροχής υπηρεσιών σε περίπτωση που δρουν ως διαμεσολαβητές και ότι η ευθύνη αυτή περιορίζεται σε άλλες μεσολαβητικές δραστηριότητες.

2.2.5. Εφαρμογή της νομοθεσίας: Επιβάλλεται να προαχθεί η καθιέρωση κωδίκων δεοντολογίας σε κοινοτική κλίμακα καθώς και η συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών των κρατών μελών. Πρέπει να διευκολυνθεί η καθιέρωση εναλλακτικών συστημάτων για τον αποτελεσματικό διακανονισμό νομικών διαφορών διασυνοριακού χαρακτήρα. Επίσης, πρέπει να επιτραπεί και ο εξωδικαστικός διακανονισμός διαφορών.

3. Γενικές παρατηρήσεις επί του εγγράφου της Επιτροπής

3.1. Είναι αναμφισβήτητο ότι οι διαφορές και η ασάφεια που χαρακτηρίζουν το ισχύον νομικό σύστημα εμποδίζουν το ηλεκτρονικό εμπόριο αλλά και την ανάπτυξη των θετικών επιδράσεών του. Για το λόγο αυτό, οι πρωτοβουλίες που λαμβάνονται προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερη νομική ασφάλεια, τόσο για τους αγοραστές όσο και για τους πωλητές, είναι θετικές.

3.1.1. Το σχέδιο οδηγίας κατατίθεται σε μια κατάλληλη στιγμή από την Επιτροπή, δεδομένου ότι οι επαφές επί νομικών θεμάτων δια της ηλεκτρονικής οδού καθώς και οι ηλεκτρονικές συναλλαγές αποτελούν ένα θέμα το οποίο στα περισσότερα κράτη μέλη ευρίσκεται στο επίκεντρο της επικαιρότητας και παρουσιάζει δυναμική ανάπτυξη. Η στενή διασύνδεση ιδιαιτέρως με την οδηγία για τις ηλεκτρονικές υπογραφές είναι πασιφανής(7).

3.2. Βασικός στόχος της πρότασης οδηγίας που υποβάλλει η Επιτροπή σχετικά με ορισμένες νομικές πτυχές του ηλεκτρονικού εμπορίου στην εσωτερική αγορά είναι η εξάλειψη των νομικών εμποδίων τα οποία παρακωλύουν την επέκταση της προσφοράς ηλεκτρονικών υπηρεσιών σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

3.3. Επιδοκιμάζονται ρητώς τα συνοδευτικά μέτρα για την προστασία των καταναλωτών που περιέχει το σχέδιο (π.χ. η υποχρέωση πληροφόρησης εκ μέρους των φορέων παροχής υπηρεσιών, η ανάπτυξη εξωδικαστικών διακανονισμών διαφορών). Εκείνο που έχει σημασία, κατά την άποψη της ΟΚΕ, είναι να μηνπροωθηθεί η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου σε βάρος των προτύπων προστασίας των καταναλωτών.

3.4. Όπου αυτό δεν δικαιολογείται, δεν θα πρέπει να ισχύουν διαφορετικές νομικές προϋποθέσεις για το ηλεκτρονικό και το εγκατεστημένο εμπόριο. Οι προϋποθέσεις πρέπει να είναι ουδέτερες από τεχνολογική άποψη. Λόγω του ότι, στην περίπτωση του εγκατεστημένου εμπορίου, μπορεί να θεσπιστούν πρόσθετες ειδικές ρυθμίσεις (τυπικές ρυθμίσεις όπως οι κατασκευαστικές προδιαγραφές), ενδέχεται να προκύψουν διακρίσεις και στρεβλώσεις του ανταγωνισμού. Η ΟΚΕ είναι της γνώμης ότι το σημείο αυτό πρέπει να συνεκτιμηθεί στο σκεπτικό για τη δημιουργία καλύτερων προϋποθέσεων για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές.

3.5. Η ιδιαιτερότητα της οδηγίας έγκειται στο ότι στο πεδίο εφαρμογής της εμπίπτουν ευρύτατοι τομείς (π.χ. η εμπορική επικοινωνία, οι συμβάσεις που συνάπτονται με ηλεκτρονικά μέσα), ενώ σε μεμονωμένους τομείς προβλέπεται μόνο μερική εναρμόνιση. Οι ρυθμίσεις που υπερβαίνουν το πλαίσιο αυτό θα μπορούν να εφαρμόζονται σε εθνικό επίπεδο μόνο εφόσον υποστούν μία διαδικασία επιτροπολογίας (άρθρο 22).

3.6. Για τους τομείς οι οποίοι δεν εναρμονίζονται μέσω της οδηγίας αλλά εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της ισχύει η αρχή της χώρας προέλευσης. Αυτό σημαίνει ότι ισχύει η νομοθεσία της χώρας στην οποία είναι εγκατεστημένος ο φορέας παροχής υπηρεσιών. Το σκεπτικό αυτό στηρίζεται στο γεγονός ότι είναι δύσκολο για τους φορείς παροχής υπηρεσιών να προσανατολιστούν στις νομικές προϋποθέσεις που ισχύουν στις χώρες στις οποίες κατευθύνουν την προσφορά τους.

3.6.1. Η οδηγία δεν θίγει την ισχύουσα κοινοτική νομοθεσία. Ωστόσο, δεν αποκλείεται η σύγκρουση με την κοινοτική νομοθεσία, όπως εφαρμόζεται στα κράτη μέλη, διότι ορισμένες οδηγίες που έχουν ως αντικείμενο την προστασία των καταναλωτών υιοθετήθηκαν με τη μορφή ελάχιστων προτύπων. Έτσι, το άρθρο 14 της οδηγίας για την προστασία των καταναλωτών κατά τις εξ αποστάσεως συμβάσεις(8) παρέχει στα κράτη μέλη την δυνατότητα να καθιερώσουν αυστηρότερες διατάξεις για την προστασία των καταναλωτών ή να διατηρήσουν τις ισχύουσες και ιδιαίτερα να απαγορεύσουν, αν αυτό επιβάλλεται για το γενικό συμφέρον, κυρίως την πώληση εξ' αποστάσεως ορισμένων προϊόντων ή υπηρεσιών (π.χ. φαρμακευτικών προϊόντων).

3.6.2. Η ΟΚΕ αναγνωρίζει, κατά βάση, την αρχή της χώρας προέλευσης. Έτσι περιορίζονται τα νομικά έξοδα για τους φορείς παροχής υπηρεσιών της κοινωνίας των πληροφοριών, οι οποίοι περιέρχονται σε πλεονεκτική θέση, κατάσταση η οποία θεωρείται ευκταία. Η αρχή της χώρας προέλευσης προσφέρει, επίσης, τη δυνατότητα της καλύτερης εφαρμογής των κανόνων ασφαλείας, επειδή η ευθύνη αναλαμβάνεται από τις αρχές της ίδιας χώρας.

3.6.3. Για τους χρήστες - ιδιαιτέρως για τους καταναλωτές - η εφαρμογή της αρχής αυτής σημαίνει ότι θα βρεθούν αντιμέτωποι με διάφορες νομοθεσίες, οι οποίες έχουν καθοριστικό χαρακτήρα για το περιεχόμενο, την ποιότητα και τη νομική ασφάλεια των υπηρεσιών της κοινωνίας των πληροφοριών. Λόγω των διαφορών μεταξύ των εθνικών συστημάτων, οι κανόνες που ισχύουν διαφέρουν και αυτοί σημαντικά. Συνεπώς, η εφαρμογή της αρχής της χώρας προέλευσης μπορεί να εκθέσει τους χρήστες σε κίνδυνο, με τη δημιουργία μιας κατάστασης όπου η προστατευτική επίδραση των κανόνων που ισχύουν στη χώρα του χρήστη θα πάψει να υφίσταται.

3.6.4. Επειδή οι καταναλωτές ενός κράτους μέλους ενδέχεται να μην είναι εξοικειωμένοι με τα δικαιώματα που τους παρέχει η νομοθεσία ενός άλλου κράτους, στο οποίο βρίσκεται η έδρα του φορέα παροχής υπηρεσιών, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή οφείλουν να διασφαλίσουν την ταχεία θέσπιση ενός διασυνοριακού δικτύου οργανισμών προστασίας του καταναλωτή ή διαμεσολαβητών, οι οποίοι θα δρουν ως μεσολαβητές και ενδεχομένως ως διαιτητές σε περιπτώσεις διαφορών μεταξύ καταναλωτών που κατοικούν σε μία χώρα και φορέων παροχής υπηρεσιών που έχουν την έδρα τους σε άλλη. Αυτό το δίκτυο θα διατηρεί την έννοια της ενιαίας αγοράς, ενώ ταυτόχρονα θα παρέχει στους καταναλωτές απλούστερα, φθηνότερα και αποτελεσματικότερα ένδικα μέσα από την εκδίκαση, αν και θα διατηρείται το δικαίωμα των καταναλωτών να ασκήσουν αγωγή εάν δεν μείνουν ικανοποιημένοι.

3.6.5. Συνεπώς, η ΟΚΕ κατανοεί ότι, κατ' αυτό τον τρόπο, θα απλοποιηθούν οι διαδικασίες για τους φορείς παροχής υπηρεσιών, ωστόσο, είναι της γνώμης ότι θα πρέπει να επιδειχθεί ιδιαίτερη υπευθυνότητα και να εξεταστούν περισσότερο τα πράγματα όσο οι κανόνες εξακολουθούν να μην έχουν εναρμονισθεί σε υψηλό επίπεδο. Με την άποψη αυτή συμφωνεί και η Επιτροπή στην πρόταση οδηγίας, στην οποία αναφέρονται τομείς στους οποίους δεν θα πρέπει να ισχύσει η γενική αρχή.

3.6.6. Η ΟΚΕ επισημαίνει ότι σε τομείς στους οποίους η νομοθεσία των κρατών μελών παρουσιάζει σημαντικές διαφορές ή όπου η κοινή γνώμη αντιδρά με ιδιαίτερη ευαισθησία (π.χ. διαφήμιση που απευθύνεται στα παιδιά, τυχερά παιχνίδια με διαφημιστικούς στόχους, αποστολή φαρμάκων, ρυθμιζόμενες υπηρεσίες) θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν περαιτέρω εξαιρέσεις. Η εφαρμογή της αρχής της χώρας προέλευσης σε παγκόσμια κλίμακα, για παράδειγμα στη διαφήμιση, θα μπορούσε να φέρει τους χρήστες αντιμέτωπους με διαφημιστικές πρακτικές που είναι πρωτόγνωρες γι' αυτούς. Ιδιαίτερα στους ευαίσθητους τομείς, η καθιέρωση "Forum shopping", δηλαδή η επιλογή του τόπου εγκατάστασης σύμφωνα με τους ευνοϊκότερους κανόνες για τον φορέα παροχής υπηρεσιών, θα ήταν προβληματική, κυρίως εάν ληφθεί υπόψη ότι για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις η δυνατότητα αυτή ισχύει μόνο σε περιορισμένο βαθμό. Για το λόγο αυτό θα ήταν σκόπιμο να καθιερωθούν βασικές αρχές οι οποίες θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως κατευθυντήριο νήμα για τον καθορισμό των τομέων στους οποίους θα ισχύει η αρχή της χώρας προέλευσης και των τομέων όπου προσωρινά δεν θα ισχύει. Είναι αναμφισβήτητο ότι ο παραπάνω προβληματισμός δεν θα πρέπει να δημιουργήσει εμπόδια στην εσωτερική αγορά. Επιπλέον, πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για τη θέσπιση εναρμονισμένων υψηλών προτύπων.

3.7. Η ΟΚΕ παρατηρεί ότι πολλές διατάξεις του σχεδίου της Επιτροπής είναι ασαφείς και ότι πρέπει να δοθούν ακριβέστεροι ορισμοί.

4. Ειδικές παρατηρήσεις

4.1. Άρθρο 2: Ορισμοί

4.1.1. Η ΟΚΕ επισημαίνει ότι, ενόψει της προόδου της τεχνολογικής σύγκλισης, οι ορισμοί ενδέχεται κάτω από ορισμένες συνθήκες να καταστούν σύντομα απαρχαιωμένοι. Όπως διευκρινίζεται στην Πράσινη Βίβλο για τη σύγκλιση στους κλάδους των τηλεπικοινωνιών, των μέσων ενημέρωσης και της τεχνολογίας πληροφοριών(9) οι συγκλίνουσες αγορές θα δημιουργήσουν συνδυασμούςυπηρεσιών οι οποίοι θα συγκεντρώνουν τα χαρακτηριστικά διάφορων κλασικών κατηγοριών υπηρεσιών. Στην περίπτωση των μορφών επικοινωνίας με πολυμέσα όπως είναι, π.χ., οι συσκευές τηλεόρασης με δυνατότητα αναζήτησης στο Internet ή οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές με σύνδεση σε τηλεοπτικά ή ραδιοφωνικά προγράμματα, η ασύρματη τηλεφωνία και η φωνητική τηλεφωνία μέσω του Ίντερνετ, στο μέλλον, δεν θα είναι πλέον δυνατό να χαραχθούν σαφή όρια μεταξύ των μέσων ατομικής και μαζικής επικοινωνίας.

Για το λόγο αυτό, η ΟΚΕ συνιστά να συνεκτιμηθεί η προβληματική αυτή κατά την περαιτέρω εξέταση της πρότασης οδηγίας και να αξιολογηθούν οι πιθανές "παρενέργειες" που μπορεί να έχει κατά τον τελικό ορισμό των εννοιών. Έτσι θα διασφαλιστεί ότι οι ορισμοί δεν θα καταστούν σύντομα απαρχαιωμένοι.

4.1.2. Επιπλέον, ο ορισμός της έννοιας "Υπηρεσίες της κοινωνίας των πληροφοριών" δημιουργεί μια σειρά από ερωτήματα που αφορούν τον καθορισμό ορίων, τα οποία δεν μπορούν να διασαφηνισθούν πλήρως με βάση την οδηγία 94/48/EK(10) και ιδιαιτέρως από το παράρτημα V. Για την καλύτερη κατανόηση των εννοιών και την αποφυγή ασαφειών, η Επιτροπή θα πρέπει (κατά τον ίδιο τρόπο όπως στο παράρτημα V της κατονομαζόμενης οδηγίας) να υποβάλει καταλόγους στους οποίους αναφέρονται ρητώς ποιες από τις υπάρχουσες επί του παρόντος υπηρεσίες συμπεριλαμβάνονται και ποιες αποκλείονται.

4.1.3. Παρόμοιες ασάφειες ισχύουν όσον αφορά τον ορισμό των εννοιών "συντονισμένος τομέας", "εμπορική επικοινωνία" και "εγκατεστημένοι φορείς παροχής υπηρεσιών".

4.1.4. Η έννοια "καταναλωτής" πρέπει να οριστεί ως εξής: καταναλωτής είναι κάθε φυσικό πρόσωπο που είναι εγκατεστημένο στην Κοινότητα και ενεργεί, σε περίπτωση συμβάσεων υπό το πνεύμα της εν λόγω οδηγίας, αποβλέποντας σε στόχους που δεν μπορούν να σχετίζονται με την εμπορική ή επαγγελματική του δραστηριότητα.

4.1.5. Το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας αυτής πρέπει απαραιτήτως να διευκρινισθεί περισσότερο, επειδή θα προκαλέσει πολλά ερωτήματα και θα έχει ευρύτερες συνέπειες.

4.2. Άρθρο 3: Η εσωτερική αγορά

4.2.1. Στο άρθρο 3 ορίζεται ότι το κράτος μέλος στο οποίο είναι εγκατεστημένος ένας φορέας παροχής υπηρεσιών υποχρεούται να μεριμνά ώστε οι δραστηριότητες του φορέα να εναρμονίζονται με την ισχύουσα νομοθεσία (αρχή της χώρας προέλευσης). Οι συνέπειες της αρχής της χώρας προέλευσης εξετάστηκαν ήδη στο σημείο 3.6.

4.3. Άρθρο 4: Η αρχή της μη αναγκαίας προηγούμενης άδειας

4.3.1. Στο άρθρο αυτό ορίζεται ότι η πρόσβαση σε υπηρεσίες της κοινωνίας των πληροφοριών δεν θα υπόκειται σε ειδικούς όρους. Ωστόσο, δεν πρέπει να θιγούν άλλοι, γενικοί κανόνες αδειοδότησης - πράγμα το οποίο προβλέπεται άλλωστε και στην πρόταση οδηγίας.

4.4. Άρθρο 5: Γενικές πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται

4.4.1. Η ΟΚΕ εκφράζει την ιδιαίτερη ικανοποίησή της διότι ο κατάλογος των στοιχειωδών πληροφοριών που πρέπει να παρέχονται, ο οποίος περιλαμβάνεται στην οδηγία σχετικά με την προστασία των καταναλωτών στις πωλήσεις εξ' αποστάσεως, πρόκειται να συμπληρωθεί με σημαντικές πληροφορίες για τον φορέα παροχής υπηρεσιών. Προτείνει δε να συμπεριληφθεί ρητώς στις στοιχειώδεις υποχρεώσεις ενημέρωσης της οδηγίας για τις πωλήσεις εξ' αποστάσεως, συγκεκριμένα στο άρθρο 4 της οδηγίας 97/7/ΕΚ,(11) κατάλογος των πληροφοριών που πρέπει να γνωστοποιούνται στους χρήστες πριν από τη σύναψη σύμβασης, στις οποίες πρέπει να συμπεριλαμβάνεται και η υποχρέωση να προηγείται της σύμβασης μια σαφής, ακριβής και ολοκληρωμένη ενημέρωση των χρηστών σχετικά με τη νομοθεσία που ισχύει για την εν λόγω σύμβαση, ή στο άρθρο 6, στο οποίο προβλέπεται το δικαίωμα προσφυγής των χρηστών.

4.4.2. Ωστόσο, η ΟΚΕ είναι της γνώμης ότι θα ήταν σκόπιμο να παρέχονται και άλλες πληροφορίες χωρίς βέβαια να επιβαρύνονται οι καταναλωτές και οι πωλητές με έναν υπερβολικό όγκο πληροφοριών: (π.χ. για ποιες περιοχές ισχύουν οι εκάστοτε προσφορές, για πόσο χρόνο, προβλεπόμενη προθεσμία παράδοσης, ασφάλεια, γενικοί όροι συναλλαγών).

4.4.3. Επιπλέον, πρέπει να παρέχονται ορισμένες προειδοποιήσεις σχετικά με την ασφάλεια των προϊόντων. Η ενημέρωση των χρηστών για τους ενδεχόμενους κινδύνους (π.χ. με τη μορφή επισημάνσεων ή στις οδηγίες χρήσεως) είναι ένα αποφασιστικής σημασίας κριτήριο αγοράς.

4.4.4. Οι πελάτες πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με επιχειρησιακούς περιορισμούς, σελίδες τηλεφόρτωσης (οπουδήποτε αυτό είναι δυνατό) και άδειες για λογισμικά.

4.5. Άρθρο 6: Εμπορικές επικοινωνίες

4.5.1. Στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης υπάρχει ένας λίγο ή πολύ σαφής διαχωρισμός των διαφημιστικών από τα συντακτικά μηνύματα. Υπάρχει, ωστόσο, κίνδυνος να εξαλειφθεί ο διαχωρισμός αυτός. Συνεπώς, είναι απαραίτητο - ιδιαίτερα στις ηλεκτρονικές συναλλαγές - να αντιμετωπισθεί ο κίνδυνος αυτός.

4.5.2. Η διαφορά μεταξύ διαφήμισης και marketing μπορεί να αναγνωρισθεί επαρκώς από τους αγοραστές (είτε πρόκειται για επιχειρήσεις, είτε για τελικούς καταναλωτές) μόνο εφόσον από το μήνυμα προκύπτει σαφώς ότι πρόκειται για διαφήμιση ή για marketing. Για το λόγο αυτό η ΟΚΕ επιδοκιμάζει με έμφαση τις υποχρεωτικές πληροφορίες που ορίζει το άρθρο 6.

4.6. Άρθρο 7: Μη ζητηθείσα εμπορική επικοινωνία

4.6.1. Συχνά, αυτό που έχει σημασία για τον παραλήπτη της εμπορικής επικοινωνίας δεν είναι μόνο το γεγονός ότι δεν ζήτησε ένα συγκεκριμένο ηλεκτρονικό διαφημιστικό μήνυμα αλλά, για τεχνικούς λόγους, και η ποσότητα της ανεπιθύμητης διαφήμισης που αντιμετωπίζει, τα συνεπακόλουθα έξοδα τηλεφώνου και η απώλεια χωρητικότητας. Η ποσότητα διαφήμισης είναι προβληματική και για τον μεσάζοντα (φορέα παροχής υπηρεσιών).

4.6.2. Το σχέδιο οδηγίας επιτρέπει τη μη ζητηθείσα εμπορική επικοινωνία με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, προβλέπει ωστόσο την επισήμανσή της. Κατ' αυτόν τον τρόπο ο παραλήπτης αλλά και ο φορέας παροχής υπηρεσιών θα έχουν τη δυνατότητα να "φιλτράρουν" τυχόν ανεπιθύμητες διαφημίσεις που διαδίδονται με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο με τη χρησιμοποίηση συγκεκριμένων λογισμικών. Εντούτοις, στην περίπτωση αυτή οι παραλήπτες πρέπει να αναλάβουν οι ίδιοι δράση.

4.6.3. Οι λύσεις αυτές είναι ωστόσο ατελείς. Οι φορείς παροχής υπηρεσιών δεν πρόκειται να "φιλτράρουν" πληροφορίες - με εξαίρεση την προφανή, ιδιαίτερα ενοχλητική επικοινωνία ("spamming") - δεδομένου ότι, αν το κάνουν αυτό, οι χρήστες δεν θα είναι σε θέση να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες τις οποίες επιθυμούν. Επίσης, οι χρήστες δεν θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στα μηνύματα (π.χ. ιδιωτικά) που επιθυμούν, σε περίπτωση που η δυναμικότητα του γραμματοκιβωτίου τους έχει εξαντληθεί λόγω μακρόχρονης απουσίας.

4.6.4. Για το λόγο αυτό η ΟΚΕ προτείνει να εξεταστεί και μια άλλη δυνατότητα που είναι συγκεκριμένα η επιλεκτική χρήση ("Opt-In") από τους ενδιαφερόμενους. Αυτό σημαίνει ότι ο χρήστης που ενδιαφέρεται για συγκεκριμένες πληροφορίες θα μπορεί να εκδηλώνει ρητώς το ενδιαφέρον του κατά την έννοια της "πληροφορικής αυτοδιάθεσης". Αυτή η επιλογή ("Opt-In") που προβλέπεται για τα κράτη μέλη (βλ. παράρτημα ΙΙ), πρέπει να ισχύει για όλους.

4.7. Άρθρο 8: Νομοθετικώς κατοχυρωμένα επαγγέλματα

4.7.1. Η έκδοση της οδηγίας ανταποκρίνεται σε μια εξέλιξη η οποία παρατηρείται γενικώς στους ρυθμιζόμενους τομείς, που δεν είναι, άλλη από το "άνοιγμα" προς τις υπηρεσίες της κοινωνίας των πληροφοριών και αποτελεί αναγνώριση του γεγονότος ότι, από την άποψη αυτή, πρέπει να θεσπιστούν περαιτέρω ρυθμίσεις, με τις οποίες θα εξασφαλίζεται η προστασία των διαφόρων συμφερόντων (προστασία των χρηστών ή των συμμετεχόντων, παροχή αξιόπιστων υπηρεσιών, πρόληψη καταχρήσεων κ.λπ.). Κατά βάση, η ρύθμιση αυτή πρέπει να επιδοκιμαστεί. Ωστόσο, σε μεμονωμένες περιπτώσεις πρέπει να εξετάζεται σε ποιό βαθμό οι αποκλειστικές ρυθμιστικές αρμοδιότητες των κρατών μελών, και με βάση την αρχή της επικουρικότητας, επιτρέπουν το ευρωπαϊκό εμπόριο. Η ΟΚΕ επισημαίνει ότι η ρύθμιση του τομέα με την καθιέρωση κωδίκων δεοντολογίας των επαγγελματικών ενώσεων και οργανώσεων, χωρίς να έχουν καθοριστεί εκ των προτέρων τα κατάλληλα κριτήρια, θα είναι ελλειμματική.

4.8. Άρθρο 9: Συμβάσεις που συνάπτονται με ηλεκτρονικά μέσα

4.8.1. Οι νομικές εθνικές αλλά και οι διατάξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως π.χ. η οδηγία για την καταναλωτική πίστη(12) προβλέπουν για ορισμένες μορφές συμβάσεων γραπτά έντυπα και, επομένως, αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα να διευκολυνθεί σε ορισμένες περιπτώσεις η απόδειξη μέσω της υποχρεωτικώς γραπτής μορφής της σύμβασης ή προκειμένου να επισημανθεί στα συμβαλλόμενα μέρη η ιδιαίτερη σημασία της σύναψης της σύμβασης. Με το άρθρο 9 ζητείται από τα κράτη μέλη να καταργήσουν τις νομικές διατάξεις οι οποίες εμποδίζουν την ουσιαστική χρήση των συμβάσεων που συνάπτονται με ηλεκτρονικά μέσα ή υπονομεύουν τη νομική ισχύ των συμβάσεων αυτών.

4.8.2. Οι απόψεις συμφωνούν ότι οι συμβάσεις που συνάπτονται με ηλεκτρονικά μέσα πρέπει να έχουν νομική ισχύ. Ωστόσο, σε ευαίσθητους εμπορικούς τομείς θα πρέπει να υπάρχειδυνατότητα να επιβάλλονται ορισμένοι όροι σχετικά με τη νομική ισχύ. Άλλωστε κατά τη σύναψη συμβάσεων με ηλεκτρονικά μέσα τα συμβαλλόμενα μέρη χρειάζονται την ίδια προστασία όπως και κατά τη σύναψη συμβάσεων με παραδοσιακά μέσα. Συνεπώς, η ΟΚΕ τονίζει ότι όσον αφορά τις ευαίσθητες συμβάσεις ή δηλώσεις που γίνονται με ηλεκτρονικά μέσα, επιβάλλεται να δημιουργηθούν ενιαία πρότυπα για τις ισχύουσες διατάξεις.

4.8.3. Συνεπώς, πολύ ορθώς, το σχέδιο οδηγίας για την ηλεκτρονική υπογραφή(13) δεν έθιξε θέματα σχετικά με τη νομική ισχύ των συμβάσεων εν γένει. Επομένως τα κράτη μέλη έχουν τη διακριτική ευχέρεια να προβλέπουν την πλήρωση ορισμένων κριτηρίων κωδικοποίησης για ορισμένες μορφές συμβάσεων. Επίσης, έχουν τη διακριτική ευχέρεια να εξαιρέσουν ορισμένες μορφές συμβάσεων από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για τις ηλεκτρονικές υπογραφές ή να θεσπίσουν άλλες διατάξεις όπως π.χ. μία ηλεκτρονική υπογραφή με ειδικές απαιτήσεις ασφαλείας προκειμένου να ισχύουν οι συμβάσεις για τις οποίες ισχύουν ειδικές τυπικές απαιτήσεις και πραγματοποιούνται με ηλεκτρονικά μέσα. Παράλληλα με τις προϋποθέσεις που ορίζονται με την παρούσα οδηγία, η χρήση των ηλεκτρονικών υπογραφών είναι απαραίτητη για την προαγωγή του ηλεκτρονικού εμπορίου.

4.9. Άρθρο 10: Πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται

4.9.1. Η σαφής περιγραφή του τρόπου χρήσης των υπηρεσιών αυτών ενισχύει τη διαφάνεια και συμβάλλει στην εξάλειψη παρερμηνειών οι οποίες ενδέχεται να έχουν ανεπιθύμητες νομικές συνέπειες. Συνεπώς, επιδοκιμάζεται ανεπιφύλακτα.

4.10. Άρθρο 11: Χρονική στιγμή σύναψης της σύμβασης

4.10.1. Προκειμένου να διασφαλιστεί η νομική ισχύς της σύμβασης, ο φορέας παροχής της υπηρεσίας θα πρέπει να έχει λάβει αποδεικτικό παραλαβής της από τον αποδέκτη και αντιστρόφως. Ο σαφής προσδιορισμός της χρονικής στιγμής σύναψης της σύμβασης και η πρόβλεψη μηχανισμού, καθιστούν ευκολότερη τη συνειδητοποίηση και τη διόρθωση σφαλμάτων χειρισμών εκ μέρους του αποδέκτη των υπηρεσιών. Η ΟΚΕ επιδοκιμάζει ρητά την προσέγγιση αυτή. Ταυτόχρονα, επισημαίνει ότι πρέπει να δοθεί σαφής ορισμός της έννοιας "προσφορά", για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο αποφυγής. Έτσι, για παράδειγμα, μια "προσφορά" σε μια ιστοθέση μπορεί να κατανοηθεί από τους πελάτες σε ορισμένα κράτη μέλη ως "πρόσκληση για υποβολή προσφοράς". Εδώ θα πρέπει να διευκρινιστεί η κατάσταση.

4.10.2. Δεν είναι σαφές ποιος καθίσταται υπεύθυνος για την απώλεια ενός μηνύματος η οποία οφείλεται σε τεχνική βλάβη. Επίσης δεν είναι σαφές αν ο τελικός καταναλωτής έχει συνειδητοποιήσει επαρκώς ότι οφείλει να ελέγχει σε τακτικά διαστήματα εάν υπάρχουν στη μνήμη του τερματικού μηνύματα νομικού χαρακτήρα.

4.11. Άρθρα 12 έως 15: Ευθύνη των μεσαζόντων

4.11.1. Με την καθιέρωση ενός διαβαθμισμένου συστήματος απαλλαγής ή περιορισμού της νομικής ευθύνης, δημιουργείται ένα κοινό πλαίσιο νομικής ευθύνης με το οποίο μπορούν νααξιολογηθούν μεμονωμένα οι ετερογενείς δραστηριότητες των φορέων εκμετάλλευσης του διαδικτύου, ανάλογα με τη σχέση που έχουν όσον αφορά τη διάδοση των πληροφοριών, αλλά και τον έλεγχο του περιεχομένου τους. Η ΟΚΕ επιδοκιμάζει τις προσπάθειες για τη θέσπιση σαφών κανόνων για τη ρύθμιση του θέματος της ευθύνης στην περίπτωση των μεσαζόντων και συμμερίζεται την άποψη ότι την πρωταρχική ευθύνη για το περιεχόμενο έχουν οι "παραγωγοί" του.

4.11.2. Τα άρθρα 12 έως 15 απαλλάσσουν εν μέρει τους μεσάζοντες από την ευθύνη για τη διάδοση πληροφοριών. Εδώ πρέπει να διευκρινισθεί ρητά, ότι υπό τις αναφερθείσες συνθήκες, ο φορέας εκμετάλλευσης του δικτύου δεν ευθύνεται για τον ελλιπή έλεγχο του περιεχομένου αλλά, αντίθετα, φέρει ακέραιη ευθύνη της συμπεριφοράς του σχετικά με την προστασία των δεδομένων με βάση την εκάστοτε νομοθεσία περί προστασίας δεδομένων και τηλεπικοινωνιών.

4.12. Άρθρο 17: Εξωδικαστικός διακανονισμός διαφορών

4.12.1. Για την αναγνώριση της νομιμότητας του ηλεκτρονικού εμπορίου, το θέμα της πρόσβασης στη δικαιοσύνη σε περίπτωση διαφορών έχει καθοριστική σημασία. Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για συμβάσεις μικρής αξίας, οι εναλλακτικοί μηχανισμοί διακανονισμού των διαφορών μπορούν να συμπληρώσουν με ιδανικό τρόπο την ισχύουσα νομική διαδικασία. Με την ενσωμάτωση της διαδικασίας εξωδικαστικού διακανονισμού διαφορών στην πρόταση οδηγίας καταβάλλεται μια προσπάθεια η οποία έχει ιδιαίτερη σημασία, ενόψει της υπερβολικής επιβάρυνσης των δικαστηρίων. Η επίσπευση της διευθέτησης διενέξεων με περιορισμένο κόστος συμβάλλει σημαντικά στην ίση πρόσβαση των πολικών στη δικαιοσύνη, η υλοποίησή της όμως είναι δυνατή μόνο εφόσον, αφενός, εξασφαλίζεται μια ορισμένη βασική ποιότητα και, αφετέρου, εξαντληθούν όλες οι υφιστάμενες δυνατότητες.

4.12.2. Η ΟΚΕ προτείνει επίσης να συνεκτιμηθεί σχετικά ο ρόλος των ήδη υφιστάμενων ευρωπαϊκών κέντρων ενημέρωσης των καταναλωτών.

4.13. Άρθρο 18: Μέσα έννομης προστασίας

4.13.1. Η αποτελεσματικότητα της εφαρμογής προσωρινών μέτρων έχει αποδειχθεί στην πράξη. Ικανοποίηση προξενεί το γεγονός ότι το μέσο αυτό θα εφαρμόζεται και στην περίπτωση του διακανονισμού διαφορών κατά τη σύναψη συμβάσεων με ηλεκτρονικά μέσα. Επίσης, φαίνεται σκόπιμη η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας και στις δυνατότητες αγωγής παραλείψεως(14) σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων αυτής της οδηγίας.

4.14. Άρθρο 19: Συνεργασία

4.14.1. Ένα κράτος μέλος θα μπορεί να ανταποκρίνεται στις εκκλήσεις των αρχών ενός άλλου κράτους μέλους και να προσφέρει πληροφορίες και τη συνδρομή του μόνο με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, η οποία επιβάλλει το απόρρητο ή την προστασία των δεδομένων.

4.15. Άρθρο 22: Εξαιρέσεις

4.15.1. Στην πρόταση προβλέπονται διάφορα είδη εξαιρέσεων. Όλα τα "μέτρα" που λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο πρέπει, πάντως, να υποβάλλονται στη αποκαλούμενη διαδικασία επιτροπολογίας την οποία εφαρμόζει η Επιτροπή. Με την προβλεπόμενη επιτροπολογία, η Επιτροπή είναι σε θέση να τροποποιήσει εκ των υστέρων το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας, χωρίς να εξασφαλίζεται η κατάλληλη συμμετοχή των κρατών μελών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη διαδικασία συναπόφασης, σύμφωνα με το άρθρο 189 β της συνθήκης ΕΚ. Επιπλέον, η προβλεπόμενη αρμοδιότητα της Επιτροπής να αποφασίζει σχετικά με τη συμβατότητα των μέτρων με την κοινοτική νομοθεσία, σύμφωνα με το άρθρο 22 παράγραφο 3 εδάφιο δ), θα μπορούσε να θίξει τις αρμοδιότητες του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

4.15.2. Από το καθεστώς αυτό εξαιρούνται άλλωστε ρητώς μόνο οι αποφάσεις δικαστηρίων. Θα πρέπει να διευκρινισθεί αν με τον όρο "μέτρα" στην παράγραφο 3 του άρθρου αυτού νοούνται διοικητικά ή νομικά μέτρα.

4.16. Παραρτήματα

4.16.1. Στο παράρτημα 1 και ιδιαίτερα στο άρθρο 3 θα πρέπει να διευκρινισθεί εάν εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας και τα τυχερά παιχνίδια καθώς και τα παιχνίδια με τη μορφή πυραμίδας.

4.16.2. Οι νομικοί τομείς που απαριθμούνται στο παράρτημα 2 εξαιρούνται από την εφαρμογή της αρχής της χώρας προέλευσης. Στην κατηγορία αυτή συγκαταλέγονται και οι συμβατικές υποχρεώσεις που αφορούν τις συμβάσεις που συνάπτουν καταναλωτές. Θα πρέπει συνεπώς να διασφαλιστεί ότι όσον αφορά τις συμβάσεις που συνάπτουν οι καταναλωτές δεν εξαιρούνται μόνο οι συμβατικές αλλά και οι νομικές υποχρεώσεις. Οι εν λόγω υποχρεώσεις αφορούν για παράδειγμα τη διασαφήνιση και τη μέριμνα. Ωστόσο, στα πλαίσια αυτά θα είναι απαραίτητο να γίνει μια διάκριση από τις εμπορικές επικοινωνίες. Οι προϋποθέσεις που πρέπει να καλύπτουν αυτές δεν υπόκεινται στις προσυμβασιακές υποχρεώσεις με τη στενή έννοια του όρου.

Βρυξέλλες, 28 Απριλίου 1999.

Η Πρόεδρος

της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Beatrice RANGONI MACHIAVELLI

(1) ΕΕ C 30 της 5.2.1999, σ. 4.

(2) COM(97) 157 τελικό της 16.4.1997· Γνωμοδότηση της ΟΚΕ, ΕΕ C 19 της 21.1.1998, σ. 72

(3) COM(97) 503 τελικό της 8.10.1997· Γνωμοδότηση της ΟΚΕ, ΕΕ C 157 της 25.5.1998, σ. 1.

(4) COM(1998) 297 τελικό της 13.5.1998, ΕΕ C 325 της 23.10.1998, σ. 5· Γνωμοδότηση της ΟΚΕ, ΕΕ C 40 της 15.2.1999.

(5) COM(1998) 50 τελικότης 4.2.1998· Γνωμοδότηση της ΟΚΕ, ΕΕ C 284 της 14.9.1998, σ. 6.

(6) COM(97) 582 τελικό EE C 48 της 13.2.1998· Γνωμοδότηση της ΟΚΕ, ΕΕ C 214 της 10.7.1998, σ. 29.

(7) COM(97) 503 τελικότης 8.10.1997· Γνωμοδότηση της ΟΚΕ, ΕΕ C 157 της 25.5.1998, σ. 1 και COM(1998) 297 τελικό, ΕΕ C 325 της 23.10.1998, σ. 5· Γνωμοδότηση ΟΚΕ, ΕΕ C 40 της 15.2.1999, σ. 5.

(8) Οδηγία 97/7/ΕOΚ της 20ης Μαΐου 1997, ΕΕ L 144 της 4.6.1997, σ. 19· Γνωμοδότηση της ΟΚΕ, ΕΕ C 19 της 25.1.1993, σ. 11.

(9) COM(97) 623 τελικό, Γνωμοδότηση της ΟΚΕ, ΕΕ C 214 της 10.7.1998, σ. 79.

(10) Οδηγία 98/48/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουλίου 1998 για την τροποποίηση της οδηγίας 98/34/ΕΚ για την καθιέρωση μιας διαδικασίας πληροφόρησης στον τομέα των τεχνικών προτύπων και προδιαγραφών ΕΕ L 217 της 5.8.1998, σ. 18.

(11) Οδηγία 97/7/ΕΚ της 20 Mαΐου 1997, ΕΕ L 144 της 4.6.1997, σ. 19.

(12) Οδηγία 98/7/ΕΚ της 16ης Φεβρουαρίου 1998, ΕΕ L 101 της 1.4.1998, σ. 17· Γνωμοδότηση της ΟΚΕ, ΕΕ C 30 της 30.1.1997, σ. 94.

(13) COM(1998) 297 τελικό, Γνωμοδότηση της ΟΚΕ, ΕΕ C 40 της 15.2.1999.

(14) Οδηγία 98/27/ΕΚ της 19ης Μαΐου 1998, ΕΕ L 166 της 11.6.1998 σ. 51· Γνωμοδότηση της ΟΚΕ, ΕΕ C 30 της 30.1.1997, σ. 112.