(1)

Στις 29 Δεκεμβρίου 2020, η Επιτροπή συνήψε, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας («Κοινότητα»), τη συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας, αφενός, και του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας, αφετέρου (1) («συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας»). Η συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας εφαρμόστηκε προσωρινά από την 1η Ιανουαρίου 2021 και άρχισε να ισχύει την 1η Μαΐου 2021. Η συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας καλύπτει θέματα που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της Κοινότητας και συγκεκριμένα τη σύνδεση με το πρόγραμμα έρευνας και κατάρτισης της Κοινότητας και με την ευρωπαϊκή κοινή επιχείρηση για τον διεθνή θερμοπυρηνικό πειραματικό αντιδραστήρα (ITER) και την ανάπτυξη της ενέργειας από τη σύντηξη που διέπονται από το πέμπτο μέρος της συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας (Συμμετοχή σε προγράμματα της Ένωσης, χρηστή δημοσιονομική διαχείριση και δημοσιονομικές διατάξεις).

(2)

Η συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας προβλέπει ότι τα Μέρη μπορούν να θεσπίζουν μονομερή μέτρα, ιδίως όσον αφορά την αναστολή ορισμένων υποχρεώσεων που απορρέουν από την εν λόγω συμφωνία, στις ειδικές περιπτώσεις και υπό τους όρους και τις διαδικασίες που καθορίζονται σε αυτήν. Όσον αφορά τα θέματα που εμπίπτουν στη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας («Συνθήκη Ευρατόμ»), η Κοινότητα μπορεί να θεσπίζει μονομερή μέτρα στις περιπτώσεις και υπό τους όρους που προβλέπονται στα άρθρα 718 και 719 της συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας. Τα εν λόγω μονομερή μέτρα αφορούν τη μερική ή ολική αναστολή της συμμετοχής του Ηνωμένου Βασιλείου σε προγράμματα της Ένωσης, καθώς και τη μερική ή ολική διακοπή της.

(3)

Σε περίπτωση που προκύψει ανάγκη να προστατεύσει τα συμφέροντά της κατά την εφαρμογή της συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας, η Κοινότητα θα πρέπει να είναι σε θέση να προβεί σε κατάλληλη χρήση των μέσων που έχει στη διάθεσή της γρήγορα και με αναλογικό, αποτελεσματικό και ευέλικτο τρόπο, με πλήρη συμμετοχή των κρατών μελών. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να θεσπιστούν κανόνες και διαδικασίες που θα διέπουν τη θέσπιση μονομερών μέτρων κατά την άσκηση των δικαιωμάτων της Κοινότητας στο πλαίσιο της συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας.

(4)

Τα μονομερή μέτρα θα πρέπει να περιορίζονται στα απολύτως αναγκαία για την επίτευξη του σκοπού τους, λαμβανομένης υπόψη της πραγματικής ή δυνητικής ζημίας των συμφερόντων της Κοινότητας που προκύπτει από την υπόθεση. Τα μέτρα θα πρέπει να πληρούν τους όρους που καθορίζονται στα άρθρα 718 και 719 της συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας.

(5)

Οι κανόνες και οι διαδικασίες που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να έχουν προτεραιότητα έναντι τυχόν διατάξεων του δικαίου της Κοινότητας που διέπουν το ίδιο αντικείμενο.

(6)

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ο παρών κανονισμός παραμένει κατάλληλος για τον επιδιωκόμενο σκοπό, η Επιτροπή θα πρέπει να προβεί, εντός τριών ετών από την έναρξη ισχύος του, σε επανεξέταση του πεδίου και της εφαρμογής του και να υποβάλει έκθεση με τα πορίσματά της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Η εν λόγω έκθεση θα πρέπει να συνοδεύεται, κατά περίπτωση, από σχετικές νομοθετικές προτάσεις.

(7)

Η διαδικασία θέσπισης αυτόνομων μέτρων σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2) δυνάμει του παρόντος κανονισμού δεν θίγει τη συνεχή και μόνιμη άσκηση από το Συμβούλιο των καθηκόντων χάραξης πολιτικών, συντονισμού και λήψης αποφάσεων που του ανατίθενται από τις Συνθήκες όσον αφορά την εφαρμογή της συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου.

(8)

Για την άσκηση των εξουσιών που ορίζονται στο άρθρο 16 παράγραφος 1 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στο άρθρο 101 της Συνθήκης Ευρατόμ, η εσωτερική διαδικασία λήψης αποφάσεων σε σχέση με την εφαρμογή της συμφωνίας για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας και της συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας αποτυπώνεται στις αποφάσεις (ΕΕ) 2020/135 (3) και (ΕΕ) 2021/689 του Συμβουλίου (4). Προκειμένου να είναι σε θέση να ασκεί πλήρως τα σχετικά καθήκοντα χάραξης πολιτικών, συντονισμού και λήψης αποφάσεων, το Συμβούλιο θα πρέπει να ενημερώνεται συνεχώς, σε μόνιμη και τακτική βάση, για την εφαρμογή των εν λόγω συμφωνιών, μεταξύ άλλων και για όλες τις δυσκολίες που ενδέχεται να ανακύψουν, ιδίως δε για πιθανές παραβιάσεις των εν λόγω συμφωνιών και για άλλες καταστάσεις που ενδέχεται να οδηγήσουν στη λήψη μέτρων δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Εν προκειμένω, το Συμβούλιο θα πρέπει να ενημερώνεται δεόντως και εγκαίρως για τους πιθανούς τρόπους αντίδρασης που έχει στη διάθεσή της η Κοινότητα ώστε να εξασφαλίζεται η πλήρης και ορθή εφαρμογή των εν λόγω συμφωνιών, καθώς και για τη συνέχεια που δίνεται στα όποια μέτρα ληφθούν.

(9)

Προκειμένου να διασφαλιστούν ενιαίες προϋποθέσεις για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, και ιδίως προκειμένου να διασφαλιστεί η ταχεία, αποτελεσματική και ευέλικτη άσκηση των αντίστοιχων δικαιωμάτων της Κοινότητας στο πλαίσιο της συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες για τη θέσπιση μονομερών μέτρων και για την εφαρμογή των εν λόγω μέτρων, όπως απαιτείται, στην εσωτερική έννομη τάξη της Κοινότητας. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει επίσης να καλύπτουν την τροποποίηση, την αναστολή ή την κατάργηση των θεσπισθέντων μέτρων. Θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011. Δεδομένου ότι τα προβλεπόμενα μέτρα συνεπάγονται την έκδοση πράξεων γενικής εμβέλειας, θα πρέπει να χρησιμοποιείται η διαδικασία εξέτασης για τη θέσπιση των εν λόγω μέτρων. Η Επιτροπή θα πρέπει να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις άμεσης εφαρμογής όταν, σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, επιτακτικοί λόγοι επείγουσας ανάγκης το επιβάλλουν για την κατάλληλη προστασία των συμφερόντων της Κοινότητας,