1.   Με τον παρόντα κανονισμό θεσπίζεται το πρόγραμμα-πλαίσιο έρευνας και καινοτομίας «Ορίζων Ευρώπη» (το «πρόγραμμα») για την περίοδο που θα διαρκέσει το ΠΔΠ 2021-2027, καθορίζονται οι κανόνες συμμετοχής σχετικά με έμμεσες δράσεις του προγράμματος και διάδοσης αυτών και προσδιορίζεται το πλαίσιο που διέπει την ενωσιακή στήριξη για δραστηριότητες Ε&Κ για την ίδια περίοδο.

Ο παρών κανονισμός καθορίζει τους στόχους του προγράμματος, τον προϋπολογισμό για την περίοδο 2021 έως 2027, τις μορφές χρηματοδότησης από την Ένωση και τους κανόνες για την παροχή της εν λόγω χρηματοδότησης.

2.   Το πρόγραμμα υλοποιείται με:

3.   Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται στο ειδικό πρόγραμμα για την έρευνα στον τομέα της άμυνας που αναφέρεται στο παρόν άρθρο παράγραφος 2 στοιχείο γ), με εξαίρεση το άρθρο 1, το άρθρο 5, το άρθρο 7 παράγραφος 1 και το άρθρο 12 παράγραφος 1.

4.   Οι όροι «Ορίζων Ευρώπη», «το πρόγραμμα» και «το ειδικό πρόγραμμα» που χρησιμοποιούνται στον παρόντα κανονισμό αναφέρονται μόνο σε θέματα σχετικά με το ειδικό πρόγραμμα που αναφέρεται στην παράγραφο 2 στοιχείο α), εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά.

5.   Το ΕΙΤ εφαρμόζει το πρόγραμμα σύμφωνα με τους στρατηγικούς του στόχους για την περίοδο 2021 έως 2027, όπως ορίζονται στο στρατηγικό θεματολόγιο καινοτομίας του ΕΙΤ, λαμβανομένου υπόψη του στρατηγικού σχεδιασμού που αναφέρεται στο άρθρο 6 και στο ειδικό πρόγραμμα που αναφέρεται στο παρόν άρθρο παράγραφος 2 στοιχείο α).

1.   Γενικός στόχος του προγράμματος είναι η επίτευξη επιστημονικού, τεχνολογικού, οικονομικού και κοινωνικού αντίκτυπου των επενδύσεων της Ένωσης στην Ε&Κ, ώστε να ενισχυθεί η επιστημονική και τεχνολογική βάση της Ένωσης, να προωθηθεί η ανταγωνιστικότητα της Ένωσης σε όλα τα κράτη μέλη, και μεταξύ άλλων στη βιομηχανία της, να επιτευχθούν οι στρατηγικές προτεραιότητες της Ένωσης και να υλοποιηθούν οι στόχοι και οι πολιτικές της Ένωσης, να αντιμετωπιστούν οι παγκόσμιες προκλήσεις, όπως οι ΣΒΑ, σύμφωνα με τις αρχές της Ατζέντας του 2030 και της συμφωνίας του Παρισιού, και να ενισχυθεί ο ΕΧΕ. Το πρόγραμμα θα μεγιστοποιήσει έτσι την ενωσιακή προστιθέμενη αξία, εστιάζοντας σε στόχους και δραστηριότητες που δεν μπορούν να υλοποιηθούν αποτελεσματικά από τα κράτη μέλη μεμονωμένα, αλλά σε συνεργασία.

2.   Το πρόγραμμα έχει τους ακόλουθους ειδικούς στόχους:

1.   Για το ειδικό πρόγραμμα που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο α) και το ΕΙΤ, το πρόγραμμα διαρθρώνεται ως ακολούθως σε μέρη, τα οποία συμβάλλουν στην επίτευξη των γενικών και ειδικών στόχων που ορίζονται στο άρθρο 3:

2.   Οι γενικές γραμμές των δραστηριοτήτων του προγράμματος ορίζονται στο παράρτημα Ι του παρόντος κανονισμού.

1.   Το πρόγραμμα υλοποιείται μέσω άμεσης διαχείρισης ή μέσω έμμεσης διαχείρισης από τους φορείς χρηματοδότησης.

2.   Χρηματοδότηση μέσω του προγράμματος μπορεί να παρέχεται μέσω έμμεσων δράσεων σε οποιαδήποτε από τις μορφές που προβλέπονται στον δημοσιονομικό κανονισμό, ωστόσο οι επιχορηγήσεις αποτελούν την κύρια μορφή στήριξης μέσω του προγράμματος. Χρηματοδότηση μέσω του προγράμματος μπορεί επίσης να παρέχεται μέσω βραβείων, προμηθειών και χρηματοδοτικών μέσων στο πλαίσιο συνδυαστικών πράξεων, καθώς και στήριξη με τη μορφή μετοχικού κεφαλαίου βάσει του μέσου Accelerator.

3.   Οι κανόνες συμμετοχής και διάδοσης που θεσπίζονται στον παρόντα κανονισμό εφαρμόζονται στις έμμεσες δράσεις.

4.   Οι βασικοί τύποι δράσεων που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο του προγράμματος καθορίζονται στο άρθρο 2. Οι μορφές χρηματοδότησης όπως αναφέρονται στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου χρησιμοποιούνται με ευελιξία σε όλο το φάσμα των στόχων του προγράμματος, ενώ η χρήση τους καθορίζεται με βάση τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του κάθε στόχου.

5.   Το πρόγραμμα στηρίζει επίσης άμεσες δράσεις. Εάν οι εν λόγω άμεσες δράσεις συνεισφέρουν σε πρωτοβουλίες που θεσπίζονται δυνάμει του άρθρου 185 ή 187 ΣΛΕΕ, η εν λόγω συνεισφορά δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μέρος της χρηματοδοτικής συνεισφοράς σε αυτές τις πρωτοβουλίες.

6.   Η υλοποίηση του ειδικού προγράμματος που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο α) και των ΚΓΚ του ΕΙΤ υποστηρίζεται από διαφανή και στρατηγικό προγραμματισμό των δραστηριοτήτων Ε&Κ, όπως ορίζεται στο ειδικό πρόγραμμα που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο α), ιδίως για τον πυλώνα «Παγκόσμιες προκλήσεις και ευρωπαϊκή βιομηχανική ανταγωνιστικότητα», και καλύπτει επίσης συναφείς δραστηριότητες σε άλλους πυλώνες και στο μέρος «Διεύρυνση της συμμετοχής και ενίσχυση του ΕΧΕ».

Η Επιτροπή διασφαλίζει την έγκαιρη συμμετοχή κρατών μελών και εκτεταμένες ανταλλαγές με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που θα συμπληρώνονται από διαβουλεύσεις με τους συμφεροντούχους και το ευρύ κοινό.

Ο στρατηγικός προγραμματισμός διασφαλίζει την εναρμόνιση με άλλα σχετικά ενωσιακά προγράμματα και την ευθυγράμμιση με τις ενωσιακές προτεραιότητες και δεσμεύσεις, και αυξάνει τη συμπληρωματικότητα και τις συνέργειες με τα χρηματοδοτικά προγράμματα και τις προτεραιότητες σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτόν τον ΕΧΕ. Οι τομείς για ενδεχόμενες αποστολές και οι τομείς για ενδεχόμενες θεσμοθετημένες ευρωπαϊκές συμπράξεις καθορίζονται στο παράρτημα VI.

7.   Κατά περίπτωση, προκειμένου να καταστεί δυνατή η ταχύτερη πρόσβαση των μικρών συνεργατικών κοινοπραξιών (consortia) σε κονδύλια, μπορεί να προταθεί ταχεία διαδικασία έρευνας και καινοτομίας (διαδικασία FTRI) στο πλαίσιο ορισμένων προσκλήσεων υποβολής προτάσεων που προορίζονται για την επιλογή δράσεων έρευνας και καινοτομίας ή δράσεων καινοτομίας στον πυλώνα «Παγκόσμιες προκλήσεις και ευρωπαϊκή βιομηχανική ανταγωνιστικότητα» και στο μέσο Pathfinder του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας.

Μια πρόσκληση υποβολής προτάσεων στο πλαίσιο της διαδικασίας FTRI έχει τα ακόλουθα σωρευτικά χαρακτηριστικά:

Οι προσκλήσεις υποβολής προτάσεων που ακολουθούν τη διαδικασία FTRI προσδιορίζονται στο πρόγραμμα εργασιών.

8.   Οι δραστηριότητες του προγράμματος υλοποιούνται κυρίως μέσω ανοικτών και ανταγωνιστικών προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο αποστολών και ευρωπαϊκών συμπράξεων.

1.   Οι δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας που διεξάγονται στο πλαίσιο του ειδικού προγράμματος που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο α) και του ΕΙΤ εστιάζονται αποκλειστικά σε εφαρμογές μη στρατιωτικού χαρακτήρα. Δεν επιτρέπονται οι μεταφορές πιστώσεων μεταξύ του ποσού το οποίο διατίθεται για το ειδικό πρόγραμμα που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο α) και για το ΕΙΤ και του ποσού το οποίο διατίθεται για το ειδικό πρόγραμμα που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο γ), και αποφεύγονται οι περιττές επικαλύψεις των δύο προγραμμάτων.

2.   Το πρόγραμμα διασφαλίζει την πολυεπιστημονική προσέγγιση και, όπου αρμόζει, παρέχει την ένταξη των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών σε όλες τις ομάδες και δραστηριότητες που αναπτύσσονται στο πλαίσιο του προγράμματος, μεταξύ άλλων και στις ειδικές προσκλήσεις υποβολής προτάσεων σε θέματα κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών.

3.   Τα συνεργατικά μέρη του προγράμματος διασφαλίζουν την ισορροπία μεταξύ χαμηλότερων και υψηλότερων ΕΤΕ, και έτσι καλύπτουν το σύνολο της αλυσίδας αξίας.

4.   Το πρόγραμμα διασφαλίζει την αποτελεσματική προώθηση και ενσωμάτωση της συνεργασίας με τρίτες χώρες και διεθνείς οργανώσεις και πρωτοβουλίες με βάση τα αμοιβαία οφέλη, τα ενωσιακά συμφέροντα, τις διεθνείς δεσμεύσεις και, κατά περίπτωση, την αμοιβαιότητα.

5.   Το πρόγραμμα βοηθά τις χώρες της διεύρυνσης ώστε να αυξηθεί η συμμετοχή τους σε αυτό και να προωθηθεί μία ευρεία γεωγραφική κάλυψη όσον αφορά συνεργατικά έργα, μεταξύ άλλων με τη διάδοση της επιστημονικής αριστείας, την ενίσχυση των νέων συνεργατικών δεσμών, την τόνωση της κυκλοφορίας εγκεφάλων, καθώς και με την εφαρμογή του άρθρου 24 παράγραφος 2 και του άρθρου 50 παράγραφος 5. Οι προσπάθειες αυτές αντανακλώνται σε ανάλογα μέτρα από τα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων και μέσω του ορισμού ελκυστικών αμοιβών για τους ερευνητές, με στήριξη από ενωσιακά, εθνικά και περιφερειακά κονδύλια. Χωρίς να υπονομεύονται τα κριτήρια αριστείας, ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στη γεωγραφική ισορροπία, ανάλογα με την κατάσταση στον οικείο τομέα Ε&Κ, σε ομάδες αξιολόγησης και όργανα όπως συμβούλια και ομάδες εμπειρογνωμόνων.

6.   Το πρόγραμμα διασφαλίζει την αποτελεσματική προώθηση ίσων ευκαιριών για όλους και την αποτελεσματική προώθηση της ισότητας των φύλων, συμπεριλαμβανομένης της ενσωμάτωσης της ισότητας των φύλων στο περιεχόμενο της Ε&Κ. Αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των αιτιών της έλλειψης ισότητας μεταξύ των φύλων. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στην εξασφάλιση της κατά το δυνατόν ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων σε ομάδες αξιολόγησης και σε άλλους συναφείς συμβουλευτικούς φορείς, όπως συμβούλια και ομάδες εμπειρογνωμόνων.

7.   Το πρόγραμμα υλοποιείται σε συνέργεια με άλλα προγράμματα της Ένωσης, ενώ στοχεύει παράλληλα στη μέγιστη διοικητική απλούστευση. Στο παράρτημα IV παρατίθεται μη εξαντλητικός κατάλογος συνεργειών με άλλα προγράμματα της Ένωσης.

8.   Το πρόγραμμα συνεισφέρει στην αύξηση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στην Ε&Κ στα κράτη μέλη, ώστε να συμβάλει με τον τρόπο αυτόν στην επίτευξη συνολικών επενδύσεων στην έρευνα και την ανάπτυξη που θα αντιστοιχούν στο 3 % τουλάχιστον του ΑΕγχΠ της Ένωσης.

9.   Κατά την υλοποίηση του προγράμματος, η Επιτροπή συνεχίζει να αποσκοπεί στη διοικητική απλούστευση και σε μείωση του φόρτου για τους αιτούντες και τους δικαιούχους.

10.   Στο πλαίσιο του γενικού στόχου της Ένωσης για την ενσωμάτωση των δράσεων για το κλίμα στις τομεακές πολιτικές και τα ταμεία της Ένωσης, οι δράσεις στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος αφιερώνουν τουλάχιστον το 35 % των δαπανών σε στόχους σχετικούς με το κλίμα, κατά περίπτωση. Η διάσταση του κλίματος ενσωματώνεται επαρκώς στο περιεχόμενο της Ε&Κ.

11.   Το πρόγραμμα προωθεί τη συνδημιουργία και τον κοινό σχεδιασμό μέσω της συμμετοχής των πολιτών και της κοινωνίας των πολιτών.

12.   Το πρόγραμμα εξασφαλίζει τη διαφάνεια και λογοδοσία της δημόσιας χρηματοδότησης σε έργα Ε&Κ και, ως εκ τούτου, προασπίζει το δημόσιο συμφέρον.

13.   H Επιτροπή ή ο αρμόδιος φορέας χρηματοδότησης εξασφαλίζουν ότι παρέχονται σε όλους τους δυνητικούς συμμετέχοντες επαρκείς κατευθυντήριες γραμμές και πληροφορίες κατά τον χρόνο δημοσίευσης της πρόσκλησης υποβολής προτάσεων, ιδίως όσον αφορά την εφαρμοστέα πρότυπη συμφωνία επιχορήγησης.

1.   Οι αποστολές προγραμματίζονται υπό τον πυλώνα «Παγκόσμιες προκλήσεις και ευρωπαϊκή βιομηχανική ανταγωνιστικότητα», επιτρέπεται όμως να επωφελούνται και από δράσεις που διεξάγονται στο πλαίσιο άλλων μερών του προγράμματος, καθώς και από συμπληρωματικές δράσεις που διεξάγονται δυνάμει άλλων προγραμμάτων της Ένωσης. Οι αποστολές επιτρέπουν ανταγωνιστικές λύσεις, με αποτέλεσμα πανευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία και αντίκτυπο.

2.   Οι αποστολές καθορίζονται και διεξάγονται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό και το ειδικό πρόγραμμα που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο α), διασφαλίζοντας την ενεργή και έγκαιρη συμμετοχή των κρατών μελών και εκτενή διάλογο με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι αποστολές και ο σκοπός, ο προϋπολογισμός, οι στόχοι, το πεδίο εφαρμογής, οι δείκτες και τα ορόσημά τους προσδιορίζονται στα στρατηγικά σχέδια Ε&Κ ή στα προγράμματα εργασιών, κατά περίπτωση. Οι αξιολογήσεις των προτάσεων στο πλαίσιο αποστολών πραγματοποιείται σύμφωνα με το άρθρο 29.

3.   Κατά τα πρώτα τρία έτη του προγράμματος, προγραμματίζεται το 10 % κατ’ ανώτατο όριο του ετήσιου προϋπολογισμού του πυλώνα ΙΙ μέσω ειδικών προσκλήσεων υποβολής προτάσεων για την εκτέλεση των αποστολών. Για τα υπόλοιπα έτη του προγράμματος, το ποσοστό αυτό μπορεί να αυξηθεί μετά από θετική αξιολόγηση της διαδικασίας επιλογής και της διαχείρισης των αποστολών. Η Επιτροπή κοινοποιεί το συνολικό δημοσιονομικό μερίδιο κάθε προγράμματος εργασιών που διατίθεται για τις αποστολές.

4.   Οι αποστολές:

5.   Η Επιτροπή παρακολουθεί και αξιολογεί κάθε αποστολή σύμφωνα με τα άρθρα 50 και 52 και το παράρτημα V, συμπεριλαμβανομένης της προόδου προς την επίτευξη βραχυπρόθεσμων, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων, καλύπτοντας την υλοποίηση, την παρακολούθηση και τη σταδιακή κατάργηση των αποστολών. Μια αξιολόγηση των πρώτων αποστολών στο πλαίσιο του προγράμματος θα πραγματοποιηθεί το αργότερο το 2023 και προτού ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση σχετικά με τη δημιουργία νέων αποστολών, ή τη συνέχιση, τον τερματισμό ή τον αναπροσανατολισμό των εν εξελίξει αποστολών. Τα αποτελέσματα της εν λόγω αξιολόγησης δημοσιοποιούνται και περιλαμβάνουν, ενδεικτικά, ανάλυση της διαδικασίας επιλογής τους, καθώς και της διακυβέρνησης, του προϋπολογισμού, της εστίασης και της προόδου τους μέχρι τη στιγμή εκείνη.

1.   Η Επιτροπή συγκροτεί το ΕΣΚ, ως υπηρεσία μιας στάσης υπό κεντρική διαχείριση, για την υλοποίηση δράσεων στο πλαίσιο του πυλώνα ΙΙΙ «Καινοτόμος Ευρώπη» που συνδέονται με το ΕΣΚ. Το ΕΣΚ εστιάζει κυρίως στη ρηξικέλευθη και ανατρεπτική καινοτομία, ιδίως με στόχο την καινοτομία που δημιουργεί αγορές, και στην παράλληλη στήριξη όλων των ειδών καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένης της επαυξητικής καινοτομίας.

Το ΕΣΚ λειτουργεί σύμφωνα με τις παρακάτω αρχές:

2.   Το ΕΣΚ είναι ανοικτό σε όλους τους τύπους φορέων καινοτομίας, μεταξύ άλλων ιδιώτες, πανεπιστήμια, ερευνητικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις (ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων νεοφυών επιχειρήσεων, και, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μικρές εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης) καθώς και μεμονωμένους δικαιούχους και πολυεπιστημονικές κοινοπραξίες (consortia). Τουλάχιστον το 70 % του προϋπολογισμού του ΕΣΚ διατίθεται για ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων νεοφυών επιχειρήσεων.

3.   Το διοικητικό συμβούλιο του ΕΣΚ και τα χαρακτηριστικά διαχείρισής του περιγράφονται στην απόφαση (ΕΕ) 2021/764.

1.   Μέρη του προγράμματος μπορούν να υλοποιούνται μέσω ευρωπαϊκών συμπράξεων. Η συμμετοχή της Ένωσης σε ευρωπαϊκές συμπράξεις λαμβάνει τις εξής μορφές:

2.   Οι ευρωπαϊκές συμπράξεις:

3.   Οι ευρωπαϊκές συμπράξεις σύμφωνα με την παράγραφο 1 στοιχεία α) και β) του παρόντος άρθρου προσδιορίζονται σε στρατηγικά σχέδια Ε&Κ προτού υλοποιηθούν σε προγράμματα εργασιών.

4.   Στο παράρτημα III προβλέπονται οι διατάξεις και τα κριτήρια για την επιλογή, την υλοποίηση, την παρακολούθηση και τη σταδιακή κατάργηση των ευρωπαϊκών συμπράξεων.

1.   Το χρηματοδοτικό κονδύλιο για την υλοποίηση του προγράμματος-πλαισίου για την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2021 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2027 ανέρχεται σε 86 123 000 000 EUR σε τρέχουσες τιμές για το ειδικό πρόγραμμα που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο α) και για το ΕΙΤ και σε 7 953 000 000 EUR σε τρέχουσες τιμές για το ειδικό πρόγραμμα που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο γ).

2.   Η ενδεικτική κατανομή του ποσού που αναφέρεται στην παράγραφο 1 για το ειδικό πρόγραμμα του άρθρου 1 παράγραφος 2 στοιχείο α) και για το ΕΙΤ έχει ως εξής:

3.   Ως αποτέλεσμα της ειδικής προσαρμογής προγραμμάτων που προβλέπεται στο άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2093 του Συμβουλίου, το ποσό που αναφέρεται στην παράγραφο 1 για το ειδικό πρόγραμμα που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο α) του παρόντος κανονισμού και για το ΕΙΤ αυξάνεται με πρόσθετη χρηματοδότηση ύψους 3 000 000 000 EUR σε σταθερές τιμές του 2018, όπως ορίζεται στο παράρτημα II του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2093 του Συμβουλίου.

4.   Η ενδεικτική κατανομή του ποσού που αναφέρεται στην παράγραφο 3 είναι η εξής:

5.   Προκειμένου να αντιμετωπίζονται απρόβλεπτες καταστάσεις ή νέες εξελίξεις και ανάγκες, η Επιτροπή μπορεί, στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας προϋπολογισμού, να παρεκκλίνει από τα ποσά που καθορίζονται στην παράγραφο 2 έως 10 % κατ’ ανώτατο όριο. Δεν επιτρέπονται παρεκκλίσεις από τα ποσά που αναφέρονται στην παράγραφο 2 στοιχείο β) σημείο vii), ούτε από το συνολικό ποσό που προβλέπεται για το μέρος «Διεύρυνση της συμμετοχής και Ενίσχυση του ΕΧE» στην παράγραφο 2.

6.   Το ποσό που αναφέρεται στις παραγράφους 1 και 3 του παρόντος άρθρου για το ειδικό πρόγραμμα του άρθρου 1 παράγραφος 2 στοιχείο α) και το ΕΙΤ μπορεί επίσης να καλύπτει δαπάνες για την προετοιμασία, την παρακολούθηση, τους ελέγχους, τους λογιστικούς ελέγχους, την αξιολόγηση, καθώς και άλλες δραστηριότητες και δαπάνες που απαιτούνται για την διαχείριση και την υλοποίηση του προγράμματος, όπως, μεταξύ άλλων, όλες τις διοικητικές δαπάνες, και την αξιολόγηση της επίτευξης των στόχων του προγράμματος. Οι διοικητικές δαπάνες που συνδέονται με τις έμμεσες δράσεις δεν υπερβαίνουν το 5 % του συνολικού ποσού των έμμεσων δράσεων του ειδικού προγράμματος που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο α) και του ΕΙΚΤ. Επιπλέον, το ποσό που αναφέρεται στις παραγράφους 1 και 3 του παρόντος άρθρου για το ειδικό πρόγραμμα του άρθρου 1 παράγραφος 2 στοιχείο α) και το ΕΙΤ μπορεί επίσης να καλύπτει:

7.   Εφόσον είναι αναγκαίο ώστε να καταστεί εφικτή η διαχείριση δράσεων που δεν θα έχουν ολοκληρωθεί έως την 31η Δεκεμβρίου 2027, μπορούν να εγγραφούν στον προϋπολογισμό της Ένωσης πιστώσεις πέραν του 2027, με σκοπό την κάλυψη των δαπανών που προβλέπονται στην παράγραφο 6.

8.   Οι δημοσιονομικές δεσμεύσεις για δράσεις άνω του ενός οικονομικού έτους μπορούν να κατανέμονται σε ετήσιες δόσεις επί σειρά ετών.

9.   Σύμφωνα με το άρθρο 193 παράγραφος 2 δεύτερο εδάφιο στοιχείο α) του δημοσιονομικού κανονισμού, σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις που προσδιορίζονται στην απόφαση χρηματοδότησης και για περιορισμένο χρονικό διάστημα, οι δραστηριότητες που υποστηρίζονται βάσει του παρόντος κανονισμού και οι υποκείμενες δαπάνες μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμες από την 1η Ιανουαρίου 2021, ακόμη και αν υλοποιήθηκαν και πραγματοποιήθηκαν πριν από την υποβολή της αίτησης επιχορήγησης.

1.   Με την επιφύλαξη του άρθρου 3 παράγραφοι 3, 4, 7 και 9 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/2094, τα μέτρα που αναφέρονται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 του εν λόγω κανονισμού εφαρμόζονται στο πλαίσιο του προγράμματος με τα ποσά που αναφέρονται στο άρθρο 2 παράγραφος 2 στοιχείο α) σημείο iv) του εν λόγω κανονισμού.

2.   Τα ποσά που αναφέρονται στο άρθρο 2 παράγραφος 2 στοιχείο α) στοιχείο iv) του κανονισμού (ΕΕ) 2020/2094 αποτελούν εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό όπως ορίζεται στο άρθρο 3 παράγραφος 1 του εν λόγω κανονισμού. Τα εν λόγω πρόσθετα ποσά διατίθενται αποκλειστικά σε δράσεις Ε&Κ που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης της COVID-19, ιδίως των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών της αλλά και των συνεπειών στην κοινωνία. Δίνεται προτεραιότητα στις καινοτόμες ΜΜΕ και επιδεικνύεται ιδιαίτερη προσοχή στην ενσωμάτωσή τους σε συνεργατικά έργα στο πλαίσιο του πυλώνα ΙΙ.

3.   Η ενδεικτική κατανομή των ποσών που αναφέρονται στο άρθρο 2 παράγραφος 2 στοιχείο α) στοιχείο iv) του κανονισμού (ΕΕ) 2020/2094 έχει ως εξής:

1.   Το πρόγραμμα ενθαρρύνει την ανοικτή επιστήμη ως προσέγγιση της επιστημονικής διαδικασίας με βάση τη συνεργασία και τη διάδοση της γνώσης, ιδίως σύμφωνα με τα ακόλουθα στοιχεία τα οποία διασφαλίζονται σύμφωνα με το άρθρο 39 παράγραφος 3 του παρόντος κανονισμού:

2.   Προωθείται και ενθαρρύνεται η αρχή της αμοιβαιότητας στην ανοικτή επιστήμη σε όλες τις συμφωνίες σύνδεσης και συνεργασίας με τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των συμφωνιών που υπογράφονται από φορείς χρηματοδότησης επιφορτισμένους με την έμμεση διαχείριση του προγράμματος.

3.   Εξασφαλίζεται υπεύθυνη διαχείριση των ερευνητικών δεδομένων σύμφωνα με τις αρχές FAIR, δηλαδή την «ευρεσιμότητα», την «προσβασιμότητα», τη «διαλειτουργικότητα» και τη «δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης». Δίνεται επίσης προσοχή στη μακροπρόθεσμη διατήρηση των δεδομένων.

4.   Προωθούνται και ενθαρρύνονται και άλλες πρακτικές ανοικτής επιστήμης, μεταξύ άλλων προς όφελος των ΜΜΕ.

1.   Το πρόγραμμα υλοποιείται σε συνέργεια με άλλα ενωσιακά προγράμματα, σύμφωνα με την αρχή του άρθρου 7 παράγραφος 7.

2.   Η σφραγίδα αριστείας απονέμεται για προσκλήσεις υποβολής προτάσεων που προσδιορίζονται στο πρόγραμμα εργασιών. Σύμφωνα με την οικεία διάταξη του κανονισμού περί κοινών διατάξεων για το 2021-2027 και της οικείας διάταξης του κανονισμού για τα στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ, το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ+ ή το ΕΓΤΑΑ μπορούν να υποστηρίζουν:

3.   Οι χρηματοδοτικές συνεισφορές στο πλαίσιο προγραμμάτων που συγχρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ+, το ΕΤΘΑ και το ΕΓΤΑΑ μπορούν να θεωρούνται συνεισφορές του συμμετέχοντος κράτους μέλους σε ευρωπαϊκές συμπράξεις βάσει του άρθρου 10 παράγραφος 1 στοιχεία β) και γ) του παρόντος κανονισμού, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι οικείες διατάξεις του κανονισμού περί κοινών διατάξεων για το 2021-2027 και των κανονισμών που αφορούν το κάθε ταμείο.

4.   Δράση που έχει λάβει συνεισφορά από άλλο πρόγραμμα της Ένωσης μπορεί επίσης να λάβει συνεισφορά από το πρόγραμμα, υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω συνεισφορές δεν καλύπτουν τις ίδιες δαπάνες. Οι κανόνες του οικείου προγράμματος της Ένωσης εφαρμόζονται στην αντίστοιχη συνεισφορά του στη δράση. Η σωρευτική χρηματοδότηση δεν υπερβαίνει τις συνολικές επιλέξιμες δαπάνες της δράσης. Η υποστήριξη από τα διάφορα ενωσιακά προγράμματα μπορεί να υπολογίζεται κατ’ αναλογία, σύμφωνα με τα έγγραφα όπου καθορίζονται οι προϋποθέσεις για την υποστήριξη.

5.   Πόροι που διατίθενται στα κράτη μέλη υπό καθεστώς επιμερισμένης διαχείρισης μπορούν, κατόπιν αιτήματος του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους, να μεταφέρονται στο πρόγραμμα με την επιφύλαξη των οικείων διατάξεων του κανονισμού περί κοινών διατάξεων για το 2021-2027. Η Επιτροπή εκτελεί τους εν λόγω πόρους άμεσα, σύμφωνα με το άρθρο 62 παράγραφος 1 πρώτο εδάφιο στοιχείο α) του δημοσιονομικού κανονισμού, ή έμμεσα, σύμφωνα με το στοιχείο γ) του εν λόγω εδαφίου. Οι πόροι αυτοί χρησιμοποιούνται προς όφελος του οικείου κράτους μέλους.

6.   Όταν η Επιτροπή δεν έχει αναλάβει νομική δέσμευση στο πλαίσιο άμεσης ή έμμεσης διαχείρισης για τους πόρους που μεταφέρονται σύμφωνα με την παράγραφο 5, οι αντίστοιχοι αδέσμευτοι πόροι μπορούν να μεταφερθούν σε ένα ή περισσότερα αντίστοιχα προγράμματα πηγή, κατόπιν αιτήματος του κράτους μέλους, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις του κανονισμού περί κοινών διατάξεων για το 2021-2027 .

1.   Το πρόγραμμα είναι ανοικτό στη σύνδεση με τις ακόλουθες τρίτες χώρες (συνδεδεμένες χώρες):

2.   Η σύνδεση με το πρόγραμμα για κάθε τρίτη χώρα που αναφέρεται στην παράγραφο 1 στοιχείο δ) συνάδει με τις προϋποθέσεις που καθορίζονται σε συμφωνία η οποία καλύπτει τη συμμετοχή της τρίτης χώρας σε κάθε πρόγραμμα της Ένωσης, υπό τον όρο ότι η συμφωνία:

Οι συνεισφορές που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο στοιχείο β) της παρούσας παραγράφου αποτελούν έσοδα για ειδικό προορισμό σύμφωνα με το άρθρο 21 παράγραφος 5 του δημοσιονομικού κανονισμού·

3.   Στο πεδίο σύνδεσης κάθε τρίτης χώρας με το πρόγραμμα συνυπολογίζεται ανάλυση των οφελών για την Ένωση και ο στόχος της επίτευξης οικονομικής ανάπτυξης στην Ένωση μέσω της καινοτομίας. Αντιστοίχως, μέρη του προγράμματος μπορούν να μην συμπεριλαμβάνονται στη συμφωνία σύνδεσης συγκεκριμένης χώρας, εξαιρουμένων των μελών του ΕΟΧ, των υπό προσχώρηση χωρών, υποψήφιων χωρών και δυνάμει υποψήφιων χωρών ή οντοτήτων.

4.   Στον βαθμό που είναι δυνατόν, στη συμφωνία σύνδεσης προβλέπεται η αμοιβαία συμμετοχή νομικών οντοτήτων που είναι εγκατεστημένες στην Ένωση σε ισοδύναμα προγράμματα συνδεδεμένων χωρών σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται στα εν λόγω προγράμματα.

5.   Οι όροι για τον καθορισμό του ύψους της χρηματοδοτικής συνεισφοράς εξασφαλίζουν τακτική αυτόματη διόρθωση τυχόν σημαντικών ανισορροπιών σε σύγκριση με το ποσό που λαμβάνουν οι οντότητες που είναι εγκατεστημένες στη συνδεδεμένη χώρα μέσω της συμμετοχής στο πρόγραμμα, λαμβανομένων υπόψη των δαπανών διαχείρισης, εκτέλεσης και λειτουργίας του προγράμματος. Η διάθεση των χρηματοδοτικών συνεισφορών συνεκτιμά το επίπεδο συμμετοχής των νομικών οντοτήτων των συνδεδεμένων χωρών σε κάθε μέρος του προγράμματος.

1.   Οι κανόνες που καθορίζονται στον παρόντα τίτλο δεν εφαρμόζονται στις άμεσες δράσεις που αναλαμβάνονται από το ΚΚΕρ.

2.   Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, οι φορείς χρηματοδότησης δύνανται να παρεκκλίνουν από τους κανόνες που καθορίζονται στον παρόντα τίτλο, εξαιρουμένων των άρθρων 18, 19 και 20, εάν:

1.   Με την επιφύλαξη της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου, μόνον οι δράσεις που υλοποιούν τους στόχους του άρθρου 3 είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση.

Δεν χρηματοδοτούνται τα ακόλουθα ερευνητικά πεδία:

2.   Η έρευνα σε ανθρώπινα ενήλικα και εμβρυικά βλαστοκύτταρα μπορεί να χρηματοδοτείται αναλόγως του περιεχομένου της επιστημονικής πρότασης και του νομικού πλαισίου των συμμετεχόντων κρατών μελών. Καμία χρηματοδότηση, εντός ή εκτός της Ένωσης, δεν παρέχεται για ερευνητικές δραστηριότητες που απαγορεύονται σε όλα τα κράτη μέλη. Καμία χρηματοδότηση δεν παρέχεται σε κράτος μέλος για ερευνητική δραστηριότητα η οποία απαγορεύεται στο εν λόγω κράτος μέλος.

1.   Οι δράσεις που υλοποιούνται στο πλαίσιο του προγράμματος συμμορφώνονται με τις αρχές δεοντολογίας και το σχετικό ενωσιακό, εθνικό και διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων του Χάρτη και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών καθώς και των συμπληρωματικών πρωτοκόλλων της.

Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στην αρχή της αναλογικότητας, στο δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή, στο δικαίωμα προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, στο δικαίωμα στη σωματική και διανοητική ακεραιότητα του ατόμου, στο δικαίωμα της μη εισαγωγής διακρίσεων και στην ανάγκη διασφάλισης της προστασίας του περιβάλλοντος και υψηλού επιπέδου προστασίας της ανθρώπινης υγείας.

2.   Οι νομικές οντότητες που συμμετέχουν σε μία δράση υποβάλλουν:

3.   Οι προτάσεις ελέγχονται συστηματικά με σκοπό τον εντοπισμό δράσεων που εγείρουν πολύπλοκα ή σοβαρά δεοντολογικά ζητήματα και υποβάλλονται σε αξιολόγηση δεοντολογίας. Η αξιολόγηση δεοντολογίας διενεργείται από την Επιτροπή, εκτός εάν έχει ανατεθεί στον φορέα χρηματοδότησης. Όλες οι δράσεις που αφορούν τη χρήση ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων ή ανθρώπινων εμβρύων είναι αντικείμενο διενέργειας αξιολόγησης δεοντολογίας. Οι έλεγχοι και οι αξιολογήσεις δεοντολογίας διενεργούνται με την υποστήριξη εμπειρογνωμόνων σε ζητήματα δεοντολογίας. Η Επιτροπή και οι φορείς χρηματοδότησης διασφαλίζουν τη διαφάνεια των διαδικασιών δεοντολογίας με την επιφύλαξη του απόρρητου χαρακτήρα του περιεχομένου των εν λόγω διαδικασιών.

4.   Οι νομικές οντότητες που συμμετέχουν σε μία δράση μεριμνούν ώστε να αποκτήσουν όλες τις εγκρίσεις ή άλλα υποχρεωτικά έγγραφα από τις αρμόδιες εθνικές και τοπικές επιτροπές δεοντολογίας ή άλλους φορείς, όπως αρχές προστασίας δεδομένων, πριν από την έναρξη των σχετικών δραστηριοτήτων. Τα εν λόγω έγγραφα φυλάσσονται σε αρχείο και διαβιβάζονται στην Επιτροπή ή τον οικείο φορέα χρηματοδότησης κατόπιν αιτήματος.

5.   Εφόσον κρίνεται σκόπιμο, οι έλεγχοι δεοντολογίας διενεργούνται από την Επιτροπή ή τον οικείο φορέα χρηματοδότησης. Σε περίπτωση σοβαρών ή πολύπλοκων δεοντολογικών ζητημάτων, οι έλεγχοι δεοντολογίας διενεργούνται από την Επιτροπή, εκτός εάν η Επιτροπή αναθέσει το έργο αυτό στον φορέα χρηματοδότησης.

Οι έλεγχοι δεοντολογίας διενεργούνται με την υποστήριξη εμπειρογνωμόνων σε ζητήματα δεοντολογίας.

6.   Οι δράσεις που δεν πληρούν τις δεοντολογικές απαιτήσεις των παραγράφων 1 έως 4 και που, ως εκ τούτου, δεν είναι δεοντολογικά αποδεκτές, απορρίπτονται ή διακόπτονται μόλις εξακριβωθεί ότι είναι δεοντολογικά απαράδεκτες.

1.   Οι δράσεις που υλοποιούνται βάσει του προγράμματος τηρούν τους εφαρμοστέους κανόνες ασφάλειας και, συγκεκριμένα, τους κανόνες για την προστασία των διαβαθμισμένων πληροφοριών από την άνευ αδείας δημοσιοποίηση, και συμμορφώνονται, μεταξύ άλλων, με κάθε συναφή ενωσιακή και εθνική νομοθεσία. Στην περίπτωση έρευνας που διεξάγεται εκτός της Ένωσης και χρησιμοποιεί ή παράγει διαβαθμισμένες πληροφορίες, απαιτείται επίσης, επιπλέον της συμμόρφωσης με τις εν λόγω απαιτήσεις, η σύναψη συμφωνίας περί ασφάλειας μεταξύ της Ένωσης και της τρίτης χώρας στην οποία θα διεξαχθεί η έρευνα.

2.   Εφόσον κρίνεται σκόπιμο, οι προτάσεις περιλαμβάνουν αυτοαξιολόγηση ασφάλειας στην οποία επισημαίνονται τυχόν ζητήματα ασφάλειας και περιγράφεται λεπτομερώς ο τρόπος αντιμετώπισής των εν λόγω ζητημάτων με στόχο τη συμμόρφωση με τη συναφή ενωσιακή και εθνική νομοθεσία.

3.   Εφόσον κρίνεται σκόπιμο, η Επιτροπή ή ο οικείος φορέας χρηματοδότησης διεξάγει αναλυτικό έλεγχο ασφάλειας για προτάσεις που εγείρουν ζητήματα ασφάλειας.

4.   Κατά περίπτωση, οι δράσεις που διενεργούνται στο πλαίσιο του προγράμματος συμμορφώνονται με την απόφαση (ΕΕ, Ευρατόμ) 2015/444 και τους κανόνες εφαρμογής της.

5.   Οι νομικές οντότητες που συμμετέχουν σε δράση μεριμνούν ώστε οι διαβαθμισμένες πληροφορίες που χρησιμοποιούνται ή παράγονται από τη δράση να προστατεύονται από την άνευ αδείας δημοσιοποίηση. Παρέχουν προσωπικό αποδεικτικό εξουσιοδότησης ασφαλείας ή αποδεικτικό εξουσιοδότησης ασφαλείας του φορέα από τις αρμόδιες εθνικές αρχές ασφαλείας, πριν από την έναρξη των οικείων δραστηριοτήτων.

6.   Εάν ανεξάρτητοι εξωτερικοί εμπειρογνώμονες πρέπει να χειρίζονται διαβαθμισμένες πληροφορίες, απαιτείται η δέουσα εξουσιοδότηση ασφαλείας πριν από τον διορισμό των εν λόγω εμπειρογνωμόνων.

7.   Εφόσον κρίνεται σκόπιμο, η Επιτροπή ή ο οικείος φορέας χρηματοδότησης δύναται να διενεργεί ελέγχους ασφαλείας.

8.   Οι δράσεις που δεν τηρούν τους κανόνες ασφάλειας σύμφωνα με το παρόν άρθρο μπορεί να απορριφθούν ή να διακοπούν ανά πάσα στιγμή.

1.   Κάθε νομική οντότητα, ανεξαρτήτως του τόπου εγκατάστασής της και συμπεριλαμβανομένων νομικών οντοτήτων από μη συνδεδεμένες τρίτες χώρες ή διεθνών οργανισμών, μπορεί να συμμετέχει σε δράσεις στο πλαίσιο του προγράμματος, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις του παρόντος κανονισμού, καθώς και τυχόν προϋποθέσεις που ορίζονται στο πρόγραμμα εργασιών ή στην πρόσκληση υποβολής προτάσεων.

2.   Με εξαίρεση δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις όπου το πρόγραμμα εργασιών ορίζει διαφορετικά, οι νομικές οντότητες που σχηματίζουν κοινοπραξία (consortium) είναι επιλέξιμες για συμμετοχή σε δράσεις του προγράμματος υπό την προϋπόθεση ότι η κοινοπραξία (consortium) περιλαμβάνει:

3.   Οι δράσεις έρευνας αιχμής του ΕΣΕ, οι δράσεις του ΕΣΚ, οι δράσεις κατάρτισης και κινητικότητας ή οι δράσεις συγχρηματοδότησης προγράμματος μπορούν να υλοποιούνται από μία ή περισσότερες νομικές οντότητες, υπό την προϋπόθεση ότι μία από τις εν λόγω νομικές οντότητες είναι εγκατεστημένη σε κράτος μέλος ή συνδεδεμένη χώρα, βάσει συμφωνίας που συνάπτεται σύμφωνα με το άρθρο 16.

4.   Οι δράσεις συντονισμού και στήριξης μπορούν να υλοποιούνται από μία ή περισσότερες νομικές οντότητες οι οποίες μπορούν να είναι εγκατεστημένες σε κράτος μέλος, συνδεδεμένη χώρα ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, σε άλλη τρίτη χώρα.

5.   Για δράσεις που αφορούν στρατηγικούς πόρους, συμφέροντα, την αυτονομία ή την ασφάλεια της Ένωσης, στο πρόγραμμα εργασιών μπορεί να προβλέπεται η δυνατότητα περιορισμού της συμμετοχής σε νομικές οντότητες που είναι εγκατεστημένες μόνο σε κράτη μέλη ή, σε νομικές οντότητες που είναι εγκατεστημένες σε συγκεκριμένες συνδεδεμένες ή άλλες τρίτες χώρες, πέραν των νομικών οντοτήτων που είναι εγκατεστημένες σε κράτη μέλη. Κάθε περιορισμός της συμμετοχής νομικών οντοτήτων εγκατεστημένων σε συνδεδεμένες χώρες που είναι μέλη του ΕΟΧ συνάδει με τους όρους και τις προϋποθέσεις της Συμφωνίας για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο. Για δεόντως αιτιολογημένους και εξαιρετικούς λόγους, προκειμένου να εξασφαλίζεται η προστασία των στρατηγικών συμφερόντων της Ένωσης και των κρατών μελών της, το πρόγραμμα εργασιών μπορεί επίσης να αποκλείει τη συμμετοχή νομικών οντοτήτων εγκατεστημένων στην Ένωση ή σε συνδεδεμένες χώρες που ελέγχονται άμεσα ή έμμεσα από μη συνδεδεμένες τρίτες χώρες ή από νομικές οντότητες μη συνδεδεμένων τρίτων χωρών σε επιμέρους προσκλήσεις υποβολής προτάσεων, ή να εξαρτά τη συμμετοχή τους από προϋποθέσεις που ορίζονται στο πρόγραμμα εργασιών.

6.   Κατά περίπτωση και όταν αιτιολογείται δεόντως, μπορούν να προβλέπονται στο πρόγραμμα εργασιών κριτήρια επιλεξιμότητας πέραν αυτών που καθορίζονται στις παραγράφους 2 έως 5, προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι ειδικές απαιτήσεις πολιτικής ή ο χαρακτήρας και οι στόχοι της δράσης, όπως, για παράδειγμα, ο αριθμός των νομικών οντοτήτων, ο τύπος της νομικής οντότητας και ο τόπος εγκατάστασης.

7.   Για δράσεις που λαμβάνουν ποσά δυνάμει του άρθρου 15 παράγραφος 5, η συμμετοχή περιορίζεται σε μία μόνο νομική οντότητα που είναι εγκατεστημένη στη δικαιοδοσία της εξουσιοδοτούσας διαχειριστικής αρχής, εκτός εάν έχει συμφωνηθεί διαφορετικά με την εν λόγω διαχειριστική αρχή.

8.   Εφόσον αναφέρεται στο πρόγραμμα εργασιών, το Κοινό Κέντρο Ερευνών δύναται να συμμετέχει σε δράσεις.

9.   Το Κοινό Κέντρο Ερευνών, διεθνείς οργανισμοί ευρωπαϊκής έρευνας και νομικές οντότητες που έχουν συσταθεί δυνάμει του δικαίου της Ένωσης θεωρούνται ότι είναι εγκατεστημένα σε κράτος μέλος διαφορετικό από αυτά στα οποία είναι εγκατεστημένες άλλες νομικές οντότητες που συμμετέχουν στη δράση.

10.   Για τις δράσεις έρευνας αιχμής του ΕΣΕ, τις δράσεις κατάρτισης και κινητικότητας και όταν προβλέπεται στο πρόγραμμα εργασιών, οι διεθνείς οργανισμοί με έδρα σε κράτος μέλος ή συνδεδεμένη χώρα θεωρούνται ότι είναι εγκατεστημένοι στο εν λόγω κράτος μέλος ή την εν λόγω συνδεδεμένη χώρα. Για άλλα μέρη του προγράμματος, θεωρείται ότι οι διεθνείς οργανισμοί, εκτός των διεθνών οργανισμών ευρωπαϊκής έρευνας, είναι εγκατεστημένοι σε μη συνδεδεμένη τρίτη χώρα.

1.   Οι νομικές οντότητες είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση εάν είναι εγκατεστημένες σε κράτος μέλος ή σε συνδεδεμένη χώρα. Μόνο νομικές οντότητες εγκατεστημένες στη δικαιοδοσία της εξουσιοδοτούσας διαχειριστικής αρχής είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση για δράσεις που λαμβάνουν ποσά δυνάμει του άρθρου 15 παράγραφος 5, εκτός εάν έχει συμφωνηθεί διαφορετικά από την εν λόγω διαχειριστική αρχή.

2.   Οι νομικές οντότητες που είναι εγκατεστημένες σε μη συνδεδεμένη τρίτη χώρα αναλαμβάνουν το κόστος της συμμετοχής τους. Ωστόσο, μία νομική οντότητα που είναι εγκατεστημένη σε μη συνδεδεμένες τρίτες χώρες χαμηλού έως μεσαίου εισοδήματος και, κατ’ εξαίρεση, άλλες μη συνδεδεμένες τρίτες χώρες είναι επιλέξιμη για χρηματοδότηση στο πλαίσιο δράσης, εάν:

3.   Συνδεδεμένες οντότητες είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση στο πλαίσιο δράσης, εάν είναι εγκατεστημένες σε κράτος μέλος, συνδεδεμένη χώρα ή σε τρίτη χώρα που ορίζεται στο πρόγραμμα εργασιών που έχει εγκρίνει η Επιτροπή.

4.   Η Επιτροπή θέτει τακτικά στη διάθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου πληροφορίες σχετικά με το ποσό των χρηματοδοτικών συνεισφορών της Ένωσης που παρέχονται σε νομικές οντότητες εγκατεστημένες σε συνδεδεμένες και μη συνδεδεμένες τρίτες χώρες. Όσον αφορά τις συνδεδεμένες χώρες, οι εν λόγω πληροφορίες αφορούν επίσης το δημοσιονομικό τους ισοζύγιο.

1.   Το περιεχόμενο των προσκλήσεων υποβολής προτάσεων για όλες τις δράσεις περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα εργασιών.

2.   Εφόσον απαιτείται για την επίτευξη των στόχων τους, οι προσκλήσεις υποβολής προτάσεων μπορούν, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, να έχουν περιορισμούς με στόχο την ανάπτυξη επιπλέον δραστηριοτήτων ή την προσθήκη επιπλέον εταίρων σε υφιστάμενες δράσεις. Επιπλέον, το πρόγραμμα εργασιών μπορεί να παρέχει τη δυνατότητα προσχώρησης νομικών οντοτήτων από χώρες με χαμηλές επιδόσεις Ε&Κ σε ήδη επιλεγμένες συνεργατικές δράσεις Ε&Κ, με τη συγκατάθεση της αντίστοιχης κοινοπραξίας (consortium) και υπό τον όρο ότι οι νομικές οντότητες από τις εν λόγω χώρες δεν συμμετέχουν ήδη.

3.   Δεν απαιτείται πρόσκληση υποβολής προτάσεων για δράσεις συντονισμού και στήριξης ή για δράσεις συγχρηματοδότησης προγράμματος οι οποίες:

4.   Στο πρόγραμμα εργασιών καθορίζονται προσκλήσεις υποβολής προτάσεων στις οποίες δύνανται να χορηγηθούν σφραγίδες αριστείας. Οι πληροφορίες σχετικά με την αίτηση και την αξιολόγηση επιτρέπεται να κοινοποιούνται σε ενδιαφερόμενες αρχές χρηματοδότησης, κατόπιν προηγούμενης έγκρισης από τον αιτούντα, με την επιφύλαξη σύναψης συμφωνιών περί τήρησης του απορρήτου.

1.   Οι δράσεις μπορούν να περιλαμβάνουν ή να έχουν ως πρωταρχικό τους στόχο τη σύναψη προεμπορικών συμβάσεων ή τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων καινοτόμων λύσεων προς υλοποίηση από δικαιούχους που είναι αναθέτουσες αρχές ή αναθέτοντες φορείς όπως ορίζονται στις οδηγίες 2014/24/ΕΕ (29) και 2014/25/ΕΕ (30) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

2.   Οι διαδικασίες σύναψης συμβάσεων:

Στην περίπτωση σύναψης προεμπορικών συμβάσεων, κατά περίπτωση και με την επιφύλαξη των αρχών που αναγράφονται στο στοιχείο α), η διαδικασία σύναψης συμβάσεων μπορεί να απλουστευθεί ή να επιταχυνθεί, και μπορεί να προβλέπονται ειδικοί όροι, όπως ο περιορισμός του τόπου εκτέλεσης των παρεχόμενων δραστηριοτήτων στην επικράτεια των κρατών μελών και των συνδεδεμένων χωρών.

3.   Ο ανάδοχος που παράγει αποτελέσματα σε προεμπορική σύμβαση είναι κύριος τουλάχιστον των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας που συνδέονται με τα εν λόγω αποτελέσματα. Οι αναθέτουσες αρχές απολαύουν τουλάχιστον δικαιωμάτων ατελούς πρόσβασης στα αποτελέσματα για ίδια χρήση και του δικαιώματος να παραχωρούν ή να απαιτούν από τους συμμετέχοντες αναδόχους να παραχωρούν μη αποκλειστικές άδειες σε τρίτα μέρη με σκοπό την εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων, εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής, υπό θεμιτές και λογικές προϋποθέσεις, χωρίς δικαίωμα παραχώρησης παρεπόμενης άδειας. Εάν ανάδοχος δεν εκμεταλλευτεί εμπορικώς τα αποτελέσματα εντός καθοριζόμενου στη σύμβαση χρονικού διαστήματος μετά τη σύναψη προεμπορικής σύμβασης, οι αναθέτουσες αρχές δύνανται να απαιτήσουν από τον ανάδοχο, αφότου τον συμβουλευτούν όσον αφορά τους λόγους για τη μη εκμετάλλευση, να μεταβιβάσει τυχόν κυριότητα των αποτελεσμάτων στις αναθέτουσες αρχές.

1.   Πέραν των εξαιρέσεων που προβλέπει το άρθρο 198 παράγραφος 5 του δημοσιονομικού κανονισμού, επαληθεύεται μόνο η χρηματοδοτική ικανότητα του συντονιστή και μόνον εάν η αιτούμενη επιχορήγηση της Ένωσης για τη δράση είναι ίση ή μεγαλύτερη των 500 000 EUR.

2.   Κατά παρέκκλιση από την παράγραφο 1, αν συντρέχουν λόγοι αμφισβήτησης της χρηματοδοτικής ικανότητας ενός αιτούντα, ή αν συντρέχει μεγαλύτερος κίνδυνος λόγω της συμμετοχής σε πάνω από μια εν εξελίξει δράσεις χρηματοδοτούμενες από προγράμματα Ε&Κ της Ένωσης, η Επιτροπή ή ο οικείος φορέας χρηματοδότησης επαληθεύει επίσης την χρηματοδοτική ικανότητα των λοιπών αιτούντων, ή των συντονιστών ακόμη και όταν η αιτούμενη επιχορήγηση είναι κάτω του κατώτατου ορίου που αναφέρεται στην παράγραφο 1.

3.   Εάν άλλη νομική οντότητα είναι διαρθρωτικός εγγυητής της χρηματοδοτικής ικανότητας, επαληθεύεται η χρηματοδοτική ικανότητα της εν λόγω άλλης νομικής οντότητας.

4.   Στην περίπτωση όπου η χρηματοδοτική ικανότητα ενός αιτούντα είναι αδύναμη, η Επιτροπή ή ο οικείος φορέας χρηματοδότησης δύναται να επιβάλλει ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή του αιτούντος την υποβολή δήλωσης από κοινού και εις ολόκληρον ευθύνης από συνδεδεμένη οντότητα.

5.   Η συνεισφορά στον μηχανισμό που προβλέπεται στο άρθρο 37 του παρόντος κανονισμού θεωρείται επαρκής εγγύηση δυνάμει του άρθρου 152 του δημοσιονομικού κανονισμού. Καμία συμπληρωματική εγγύηση ή ασφάλεια δεν γίνεται δεκτή από τους δικαιούχους, ούτε τους επιβάλλεται.

1.   Οι προτάσεις αξιολογούνται με βάση τα ακόλουθα κριτήρια χορήγησης:

2.   Το κριτήριο του στοιχείου α) της παραγράφου 1 είναι το μόνο που εφαρμόζεται σε προτάσεις για δράσεις έρευνας αιχμής του ΕΣΕ.

3.   Το πρόγραμμα εργασιών καθορίζει περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με την εφαρμογή των κριτηρίων χορήγησης που αναφέρονται στην παράγραφο 1, μεταξύ άλλων και τυχόν συντελεστές στάθμισης, κατώτατα όρια, και, όπου αρμόζει, κανόνες για την αντιμετώπιση ex aequo προτάσεων, λαμβανομένων υπόψη των στόχων της πρόσκλησης υποβολής προτάσεων. Οι προϋποθέσεις για την αντιμετώπιση των ex aequo προτάσεων μπορούν να περιλαμβάνουν, αλλά όχι περιοριστικά, τα ακόλουθα κριτήρια: ΜΜΕ, φύλο και γεωγραφική ποικιλία.

4.   Η Επιτροπή και άλλοι φορείς χρηματοδότησης λαμβάνουν υπόψη τη δυνατότητα διαδικασίας υποβολής σε δύο στάδια και διαδικασίας αξιολόγησης και όπου αρμόζει, το ενδεχόμενο αξιολόγησης ανωνυμοποιημένων προτάσεων κατά το πρώτο στάδιο της αξιολόγησης βάσει ενός ή περισσοτέρων από τα κριτήρια χορήγησης που αναφέρονται στην παράγραφο 1.

1.   Οι προτάσεις αξιολογούνται από την επιτροπή αξιολόγησης, η οποία αποτελείται από ανεξάρτητους εξωτερικούς εμπειρογνώμονες.

Για δραστηριότητες του ΕΣΚ, αποστολές και σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, όπως ορίζεται στο πρόγραμμα εργασιών που εγκρίνει η Επιτροπή, η επιτροπή αξιολόγησης μπορεί να απαρτίζεται εν μέρει ή, στην περίπτωση των δράσεων συντονισμού και στήριξης, εν μέρει ή εν όλω από εκπροσώπους θεσμικών οργάνων ή οργανισμών της Ένωσης, όπως αναφέρεται στο άρθρο 150 του δημοσιονομικού κανονισμού

Η επιτροπή αξιολόγησης μπορεί να επικουρείται από ανεξάρτητους παρατηρητές.

2.   Όπου απαιτείται, η επιτροπή αξιολόγησης κατατάσσει τις προτάσεις που βρίσκονται πάνω από τα εφαρμοστέα κατώτατα όρια, σύμφωνα με τα ακόλουθα κριτήρια:

Για δραστηριότητες του ΕΣΚ, αποστολές και σε άλλες δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, όπως ορίζεται λεπτομερώς στο πρόγραμμα εργασιών που εγκρίνει η Επιτροπή, η επιτροπή αξιολόγησης μπορεί επίσης να προτείνει προσαρμογές των προτάσεων, εφόσον οι εν λόγω προσαρμογές απαιτούνται για τη συνοχή του χαρτοφυλακίου. Οι εν λόγω προσαρμογές πραγματοποιούνται σύμφωνα με τους όρους συμμετοχής και συμμορφώνονται με την αρχή της ίσης μεταχείρισης. Η επιτροπή του προγράμματος ενημερώνεται σχετικά με τέτοιες περιπτώσεις.

3.   Η διαδικασία αξιολόγησης σχεδιάζεται κατά τέτοιον τρόπο ώστε να αποφεύγεται οποιαδήποτε σύγκρουση συμφερόντων και μεροληψία. Είναι εγγυημένη η διαφάνεια όσον αφορά τα κριτήρια αξιολόγησης και τη μέθοδο βαθμολόγησης της πρότασης.

4.   Σύμφωνα με το άρθρο 200 παράγραφος 7 του δημοσιονομικού κανονισμού, οι αιτούντες λαμβάνουν παρατηρήσεις σχετικά με την αξιολόγηση της πρότασής τους σε όλα τα στάδια της αξιολόγησης και, στην περίπτωση απόρριψης, ενημερώνονται για τους λόγους της απόρριψης.

5.   Οι νομικές οντότητες που είναι εγκατεστημένες σε χώρες με χαμηλές επιδόσεις στην Ε&Κ και έχουν συμμετάσχει επιτυχώς στη συνιστώσα «Διεύρυνση της συμμετοχής και διάδοση της αριστείας» λαμβάνουν, κατόπιν αιτήματος, απόδειξη της συμμετοχής τους, η οποία μπορεί να συνοδεύει προτάσεις στα συνεργατικά μέρη του προγράμματος που συντονίζουν.

1.   Οι αιτούντες δύνανται να ζητήσουν επανεξέταση της αξιολόγησης, αν θεωρούν ότι η εφαρμοστέα διαδικασία αξιολόγησης δεν εφαρμόστηκε ορθά στην πρότασή τους (31).

2.   Μόνο οι διαδικαστικές παράμετροι της αξιολόγησης μπορούν να είναι αντικείμενο αίτησης για επανεξέταση της αξιολόγησης. Η εκτίμηση της αξίας της πρότασης δεν είναι αντικείμενο επανεξέτασης της αξιολόγησης.

3.   Η αίτηση επανεξέτασης της αξιολόγησης αφορά συγκεκριμένη πρόταση και υποβάλλεται εντός 30 ημερών από την κοινοποίηση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης.

Μια επιτροπή επανεξέτασης της αξιολόγησης γνωμοδοτεί σχετικά με τις διαδικαστικές πτυχές της αξιολόγησης ο δε πρόεδρος και το προσωπικό της προέρχονται από την Επιτροπή ή τον αρμόδιο φορέα χρηματοδότησης και δεν συμμετέχουν στην αξιολόγηση των προτάσεων. Η επιτροπή επανεξέτασης της αξιολόγησης μπορεί να συστήσει ένα από τα ακόλουθα:

4.   Η επανεξέταση της αξιολόγησης δεν καθυστερεί τη διαδικασία επιλογής προτάσεων που δεν υπόκεινται στην εν λόγω επανεξέταση.

5.   Η Επιτροπή εξασφαλίζει ότι υφίσταται διαδικασία που επιτρέπει στους συμμετέχοντες να προβαίνουν σε άμεσες ερωτήσεις και καταγγελίες σχετικά με τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα. Πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο υποβολής των ερωτήσεων ή καταγγελιών διατίθενται στο κοινό μέσω διαδικτύου.

1.   Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 194 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο του δημοσιονομικού κανονισμού, ισχύουν οι ακόλουθες προθεσμίες:

2.   Στο πρόγραμμα εργασιών μπορούν να προβλέπονται συντομότερες προθεσμίες από αυτές που προβλέπονται στην παράγραφο 1.

3.   Πλέον των εξαιρέσεων που προβλέπονται στο άρθρο 194 παράγραφος 2 δεύτερο εδάφιο του δημοσιονομικού κανονισμού, οι αναφερόμενες στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου προθεσμίες μπορούν να παρατείνονται για δράσεις του ΕΣΕ, για αποστολές και για δράσεις που υπόκεινται σε αξιολόγηση δεοντολογίας ή έλεγχο ασφάλειας.

1.   Σε περίπτωση που δικαιούχος δεν τηρεί τις υποχρεώσεις που υπέχει όσον αφορά την τεχνική υλοποίηση της δράσης, οι λοιποί δικαιούχοι τηρούν τις εν λόγω υποχρεώσεις χωρίς συμπληρωματική χρηματοδότηση της Ένωσης, εκτός εάν απαλλάσσονται ρητώς από αυτή την υποχρέωση. Η οικονομική ευθύνη κάθε δικαιούχου περιορίζεται στο οικείο χρέος με την επιφύλαξη των διατάξεων που σχετίζονται με τον μηχανισμό.

2.   Η συμφωνία επιχορήγησης μπορεί να καθορίζει ορόσημα και συναφείς δόσεις προχρηματοδότησης. Εάν τα ορόσημα δεν επιτευχθούν, η δράση μπορεί να ανασταλεί, να τροποποιηθεί, ή, όπου αιτιολογείται δεόντως, να διακοπεί.

3.   Μία δράση μπορεί επίσης να διακοπεί εάν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα δεν παρουσιάζουν πλέον ενδιαφέρον για την Ένωση για επιστημονικούς ή τεχνολογικούς λόγους ή επίσης, στην περίπτωση του μέσου Accelerator, για οικονομικούς λόγους ή, στην περίπτωση του ΕΣΚ και των αποστολών, επίσης επειδή τα προσδοκώμενα αποτελέσματα δεν παρουσιάζουν πλέον ενδιαφέρον στο πλαίσιο χαρτοφυλακίου δράσεων. Η Επιτροπή ακολουθεί διαδικασία συνεννόησης με τον συντονιστή δράσης και, κατά περίπτωση, με ανεξάρτητους εξωτερικούς εμπειρογνώμονες, προτού αποφασίσει να διακόψει μια δράση, σύμφωνα με το άρθρο 133 του δημοσιονομικού κανονισμού.

1.   Η Επιτροπή, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, εκπονεί πρότυπες συμφωνίες επιχορήγησης μεταξύ της Επιτροπής ή του αρμόδιου φορέα χρηματοδότησης και των δικαιούχων σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό. Σε περίπτωση που κριθεί αναγκαία σημαντική τροποποίηση της πρότυπης συμφωνίας επιχορήγησης, με στόχο, μεταξύ άλλων, την περαιτέρω απλούστευση για τους δικαιούχους, η Επιτροπή προβαίνει, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, στην ενδεδειγμένη αναθεώρησή της εν λόγω πρότυπης συμφωνίας επιχορήγησης.

2.   Οι συμφωνίες επιχορήγησης καθορίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των δικαιούχων, καθώς και εκείνα της Επιτροπής ή του αρμοδίου φορέα χρηματοδότησης, σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό. Επίσης καθορίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των νομικών οντοτήτων που καθίστανται δικαιούχοι κατά την εκτέλεση της δράσης, καθώς επίσης και τον ρόλο και τα καθήκοντα ενός συντονιστή.

1.   Για κάθε δράση εφαρμόζεται ένα ποσοστό χρηματοδότησης για όλες τις δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο της εν λόγω δράσης. Το μέγιστο ποσοστό ανά δράση καθορίζεται στο πρόγραμμα εργασιών.

2.   Έως το 100 % των συνολικών επιλέξιμων δαπανών για μια δράση στο πλαίσιο του προγράμματος μπορεί να επιστραφεί, με εξαίρεση τις ακόλουθες περιπτώσεις:

3.   Τα ποσοστά χρηματοδότησης που καθορίζονται στο παρόν άρθρο εφαρμόζονται επίσης στην περίπτωση δράσεων στις οποίες έχει καθοριστεί ενιαίος συντελεστής, μοναδιαία δαπάνη ή κατ’ αποκοπή ποσό για όλη τη δράση ή μέρος αυτής.

1.   Οι έμμεσες επιλέξιμες δαπάνες είναι 25 % επί των συνολικών άμεσων επιλέξιμων δαπανών, εξαιρουμένων των άμεσων επιλέξιμων δαπανών υπεργολαβίας, χρηματοδοτικής στήριξης σε τρίτα μέρη και τυχόν μοναδιαίων δαπανών ή κατ’ αποκοπή ποσών που περιλαμβάνουν έμμεσες δαπάνες.

Κατά περίπτωση, έμμεσες δαπάνες που περιλαμβάνονται σε μοναδιαίες δαπάνες ή κατ’ αποκοπή ποσά υπολογίζονται με βάση τον ενιαίο συντελεστή που αναφέρεται στο πρώτο εδάφιο, με εξαίρεση τις μοναδιαίες δαπάνες αγαθών και υπηρεσιών που τιμολογούνται εσωτερικά οι οποίες υπολογίζονται με βάση το πραγματικό κόστος, σύμφωνα με τη συνήθη πρακτική κοστολόγησης των δικαιούχων.

2.   Κατά παρέκκλιση από την παράγραφο 1, οι έμμεσες δαπάνες μπορούν να δηλώνονται με τη μορφή κατ’ αποκοπή ποσού ή μοναδιαίων δαπανών, εφόσον αυτό προβλέπεται στο πρόγραμμα εργασιών.

1.   Επιπροσθέτως των κριτηρίων που ορίζονται στο άρθρο 186 του δημοσιονομικού κανονισμού, για τους δικαιούχους που αμείβονται βάσει έργου, οι δαπάνες προσωπικού είναι επιλέξιμες έως την αμοιβή που θα καταβαλλόταν για εργασία σε έργα Ε&Κ χρηματοδοτούμενα από εθνικά προγράμματα, συμπεριλαμβανομένων των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και άλλων δαπανών που συνδέονται με τις αποδοχές του προσωπικού το οποίο συμμετέχει στη δράση, οι οποίες απορρέουν από την εθνική νομοθεσία ή τη σύμβαση εργασίας.

2.   Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 190 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού, οι δαπάνες για πόρους διατιθέμενους από τρίτα μέρη με τη μορφή συνεισφορών σε είδος είναι επιλέξιμες έως το ύψος των άμεσων επιλέξιμων δαπανών του τρίτου μέρους.

3.   Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 192 του δημοσιονομικού κανονισμού, έσοδα παραγόμενα από την εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων δεν θεωρούνται έσοδα της δράσης.

4.   Οι δικαιούχοι μπορούν να χρησιμοποιούν τις συνήθεις πρακτικές κοστολόγησής τους για να προσδιορίζουν και να δηλώνουν τις δαπάνες που πραγματοποιούνται σε σχέση με μια δράση, σύμφωνα με το σύνολο των όρων και των προϋποθέσεων που καθορίζονται στη συμφωνία επιχορήγησης, όπως ορίζεται στον παρόντα κανονισμό και στο άρθρο 186 του δημοσιονομικού κανονισμού.

5.   Κατά από το άρθρο 203 παράγραφος 4 του δημοσιονομικού κανονισμού, η υποβολή πιστοποιητικού οικονομικών καταστάσεων είναι υποχρεωτική κατά την πληρωμή του υπολοίπου, εάν το ποσό που ζητείται για πραγματικές δαπάνες και μοναδιαίες δαπάνες υπολογιζόμενο σύμφωνα με τις συνήθεις πρακτικές κοστολόγησης είναι ίσο ή μεγαλύτερο από 325 000 EUR.

Τα πιστοποιητικά οικονομικών καταστάσεων μπορούν να εκδίδονται από εγκεκριμένο εξωτερικό ελεγκτή ή, στην περίπτωση δημόσιων φορέων, από αρμόδιο και ανεξάρτητο δημόσιο λειτουργό, σύμφωνα με το άρθρο 203 παράγραφος 4 του δημοσιονομικού κανονισμού.

6.   Κατά περίπτωση, για τις επιχορηγήσεις κατάρτισης και κινητικότητας των δράσεων MSCA, η συνεισφορά της Ένωσης λαμβάνει δεόντως υπόψη τυχόν πρόσθετες δαπάνες του δικαιούχου που συνδέονται με άδειες μητρότητας, γονικές άδειες, αναρρωτικές άδειες, ειδικές άδειες ή με αλλαγές στον προσλαμβάνοντα οργανισμό υποδοχής ή αλλαγές στην οικογενειακή κατάσταση του ερευνητή κατά τη διάρκεια ισχύος της συμφωνίας επιχορήγησης.

7.   Οι δαπάνες που σχετίζονται με την ανοικτή πρόσβαση, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων διαχείρισης δεδομένων, είναι επιλέξιμες για επιστροφή δαπανών όπως ορίζεται περαιτέρω στη συμφωνία επιχορήγησης.

1.   Συστήνεται μηχανισμός αλληλασφάλισης (ο «μηχανισμός») ο οποίος αντικαθιστά και διαδέχεται το ταμείο που συστήθηκε δυνάμει του άρθρου 38 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1290/2013. Ο μηχανισμός καλύπτει τον κίνδυνο που συνδέεται με τη μη είσπραξη ποσών οφειλόμενων από τους δικαιούχους:

Η κάλυψη του κινδύνου σχετικά με τους φορείς χρηματοδότησης, όπως αναφέρεται στο στοιχείο γ) του πρώτου εδαφίου, μπορεί να εφαρμόζεται με σύστημα έμμεσης κάλυψης που ορίζεται στην εφαρμοστέα συμφωνία και λαμβανομένης υπόψη της φύσης του φορέα χρηματοδότησης.

2.   Η διαχείριση του μηχανισμού ασκείται από την Ένωση, εκπροσωπούμενη από την Επιτροπή η οποία ενεργεί ως εκτελεστικό όργανο. Η Επιτροπή θεσπίζει ειδικούς κανόνες για τη λειτουργία του μηχανισμού.

3.   Οι δικαιούχοι καταβάλλουν συνεισφορά ύψους 5 % επί της χρηματοδότησης της Ένωσης για τη δράση. Βάσει περιοδικών διαφανών αξιολογήσεων, η Επιτροπή δύναται να αυξήσει την εν λόγω συνεισφορά έως το 8 % ή να τη μειώσει κάτω του 5 %. Η συνεισφορά των δικαιούχων στον μηχανισμό αντισταθμίζεται από την αρχική προχρηματοδότηση και καταβάλλεται στον μηχανισμό για λογαριασμό των δικαιούχων. Η εν λόγω συνεισφορά δεν υπερβαίνει το ποσό της αρχικής προχρηματοδότησης.

4.   Η συνεισφορά των δικαιούχων επιστρέφεται κατά την πληρωμή του υπολοίπου.

5.   Τυχόν χρηματοοικονομική απόδοση παραγόμενη από τον μηχανισμό προστίθεται στον μηχανισμό. Εάν η απόδοση δεν είναι επαρκής ο μηχανισμός δεν παρεμβαίνει, και η Επιτροπή ή ο οικείος φορέας χρηματοδότησης εισπράττει τυχόν οφειλόμενα ποσά απευθείας από τους δικαιούχους.

6.   Τα εισπραττόμενα ποσά αποτελούν εισόδημα ειδικού προορισμού για τον μηχανισμό υπό την έννοια του άρθρου 21 παράγραφος 5 του δημοσιονομικού κανονισμού. Μετά την ολοκλήρωση όλων των επιχορηγήσεων των οποίων κίνδυνοι καλύπτονται από τον μηχανισμό, όλα τα εκκρεμή ποσά εισπράττονται από την Επιτροπή και εισέρχονται στον προϋπολογισμό της Ένωσης, με την επιφύλαξη αποφάσεων της νομοθετικής αρχής.

7.   Ο μηχανισμός μπορεί να επεκταθεί σε δικαιούχους οποιουδήποτε άλλου προγράμματος της Ένωσης υπό την άμεση διαχείριση. Η Επιτροπή εγκρίνει όρους συμμετοχής για δικαιούχους άλλων προγραμμάτων.

1.   Οι δικαιούχοι έχουν την κυριότητα των αποτελεσμάτων που παράγουν. Μεριμνούν ώστε οι υπάλληλοί τους ή οποιαδήποτε άλλα μέρη να μπορούν να ασκούν τυχόν δικαιώματά τους επί των αποτελεσμάτων κατά τρόπο συμβατό με τις υποχρεώσεις των δικαιούχων στη συμφωνία επιχορήγησης.

Δύο ή περισσότεροι δικαιούχοι είναι συγκύριοι των αποτελεσμάτων όταν:

Οι συγκύριοι συμφωνούν γραπτώς όσον αφορά την κατανομή και τους όρους άσκησης της συγκυριότητάς τους. Εκτός εάν έχει συμφωνηθεί διαφορετικά στη συμφωνία κοινοπραξίας (consortium) ή στη συμφωνία συγκυριότητας, κάθε συγκύριος δύναται να χορηγεί σε τρίτα μέρη μη αποκλειστικές άδειες εκμετάλλευσης των αποτελεσμάτων που τελούν υπό καθεστώς συγκυριότητας (χωρίς δικαίωμα παραχώρησης παρεπόμενης άδειας), υπό την προϋπόθεση ότι οι συγκύριοι έχουν ενημερωθεί εκ των προτέρων και έχουν λάβει δίκαιη και εύλογη αποζημίωση. Οι συγκύριοι δύνανται να συμφωνήσουν γραπτώς όσον αφορά την εφαρμογή άλλου καθεστώτος πλην της συγκυριότητας.

2.   Οι δικαιούχοι που έχουν λάβει χρηματοδότηση από την Ένωση προστατεύουν επαρκώς τα αποτελέσματά τους εάν η προστασία είναι εφικτή και δικαιολογημένη, λαμβανομένων υπόψη όλων των συναφών ζητημάτων, όπως, για παράδειγμα, των προοπτικών εμπορικής εκμετάλλευσης και τυχόν άλλων έννομων συμφερόντων. Κατά τη λήψη απόφασης σχετικά με την προστασία, οι δικαιούχοι συνυπολογίζουν επίσης τα έννομα συμφέροντα των άλλων δικαιούχων στη δράση.

1.   Κάθε δικαιούχος που έχει λάβει χρηματοδότηση από την Ένωση καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων που κατέχει ή φροντίζει για την εκμετάλλευσή τους από άλλη νομική οντότητα. Η εκμετάλλευση μπορεί να είναι άμεση από τους δικαιούχους ή έμμεση, ιδίως μέσω μεταβίβασης και παραχώρησης αδειών όσον αφορά τα αποτελέσματα σύμφωνα με το άρθρο 40.

Στο πρόγραμμα εργασιών μπορούν να προβλέπονται πρόσθετες υποχρεώσεις εκμετάλλευσης.

Εάν, παρά τις προσπάθειες δικαιούχου για άμεση ή έμμεση εκμετάλλευση των οικείων αποτελεσμάτων, τα αποτελέσματα δεν αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης εντός δεδομένης προθεσμίας καθοριζόμενης στη συμφωνία επιχορήγησης, ο δικαιούχος χρησιμοποιεί κατάλληλη επιγραμμική πλατφόρμα καθοριζόμενη στη συμφωνία επιχορήγησης προς αναζήτηση ενδιαφερόμενων μερών για την εκμετάλλευση αυτών των αποτελεσμάτων. Η εν λόγω υποχρέωση μπορεί να αίρεται βάσει αιτήματος του δικαιούχου εφόσον αυτό δικαιολογείται.

2.   Οι δικαιούχοι διαδίδουν το ταχύτερο δυνατόν τα αποτελέσματά τους σε μορφότυπο διαθέσιμο στο κοινό, με την επιφύλαξη τυχόν περιορισμών λόγω προστασίας της διανοητικής ιδιοκτησίας, κανόνων ασφάλειας ή έννομων συμφερόντων.

Στο πρόγραμμα εργασιών μπορούν να προβλέπονται πρόσθετες υποχρεώσεις διάδοσης, ενώ ταυτόχρονα διαφυλάσσονται τα οικονομικά και επιστημονικά συμφέροντα της Ένωσης.

3.   Οι δικαιούχοι μεριμνούν ώστε η ανοικτή πρόσβαση στις επιστημονικές δημοσιεύεις να εφαρμόζεται σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στη συμφωνία επιχορήγησης. Ειδικότερα, οι δικαιούχοι διασφαλίζουν ότι οι ίδιοι ή οι δημιουργοί διατηρούν επαρκή δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας ώστε να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις ανοικτής πρόσβασης που υπέχουν.

Η ανοικτή πρόσβαση σε ερευνητικά δεδομένα συνιστά τον γενικό κανόνα σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που καθορίζονται στη συμφωνία επιχορήγησης, διασφαλίζοντας το ενδεχόμενο εξαιρέσεων με βάση την αρχή «ανοικτή στο μέτρο του δυνατού, κλειστή στο μέτρο του αναγκαίου», λαμβανομένων υπόψη των έννομων συμφερόντων των δικαιούχων, μεταξύ άλλων της εμπορικής εκμετάλλευσης και τυχόν άλλων περιορισμών, όπως είναι οι κανόνες προστασίας δεδομένων, η ιδιωτική ζωή, η εμπιστευτικότητα, το εμπορικό απόρρητο, τα ανταγωνιστικά συμφέροντα της Ένωσης, οι κανόνες ασφάλειας ή τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας.

Στο πρόγραμμα εργασιών μπορούν να προβλέπονται πρόσθετα κίνητρα ή πρόσθετες υποχρεώσεις με σκοπό την τήρηση των πρακτικών ανοικτής επιστήμης.

4.   Οι δικαιούχοι διαχειρίζονται όλα τα ερευνητικά δεδομένα που παράγονται σε δράση του προγράμματος, σύμφωνα με τις αρχές FAIR και τη συμφωνία επιχορήγησης, και εκπονούν σχέδιο διαχείρισης δεδομένων.

Στο πρόγραμμα εργασιών μπορούν να προβλέπονται, εφόσον δικαιολογείται, πρόσθετες υποχρεώσεις χρήσης του ΕΝΑΕ για την αποθήκευση ερευνητικών δεδομένων και τη χορήγηση πρόσβασης σε αυτά.

5.   Οι δικαιούχοι που προτίθενται να διαδώσουν τα αποτελέσματά τους ενημερώνουν εκ των προτέρων τους λοιπούς δικαιούχους στη δράση. Κάθε δικαιούχος μπορεί να διατυπώσει αντιρρήσεις εφόσον μπορεί να αποδείξει ότι η διάδοση των αποτελεσμάτων θα μπορούσε να θίξει σοβαρά τα έννομα συμφέροντά του επί των οικείων αποτελεσμάτων ή προϋπαρχόντων στοιχείων. Στην περίπτωση αυτή, τα αποτελέσματα δεν διαδίδονται παρά μόνον εφόσον ληφθούν κατάλληλα μέτρα διασφάλισης των εν λόγω έννομων συμφερόντων.

6.   Οι προτάσεις περιλαμβάνουν σχέδιο εκμετάλλευσης και διάδοσης των αποτελεσμάτων, εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά στο πρόγραμμα εργασιών. Εάν η προσδοκώμενη εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων συνεπάγεται την ανάπτυξη, δημιουργία, κατασκευή και διάθεση στην αγορά προϊόντος ή διαδικασίας ή τη δημιουργία και παροχή υπηρεσίας, το σχέδιο περιλαμβάνει στρατηγική για την εν λόγω εκμετάλλευση. Εάν στο σχέδιο προβλέπεται η εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων πρωτίστως σε μη συνδεδεμένες τρίτες χώρες, οι νομικές οντότητες περιγράφουν λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο η εν λόγω εκμετάλλευση εξακολουθεί να θεωρείται ότι εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Ένωσης.

Οι δικαιούχοι επικαιροποιούν το σχέδιο εκμετάλλευσης και διάδοσης των αποτελεσμάτων κατά τη διάρκεια της δράσης και μετά την περάτωση της δράσης, όπως ορίζει η συμφωνία επιχορήγησης.

7.   Για τους σκοπούς της παρακολούθησης και διάδοσης εκ μέρους της Επιτροπής ή ενός οικείου φορέα χρηματοδότησης, οι δικαιούχοι παρέχουν τυχόν ζητούμενες πληροφορίες σχετικά με την εκμετάλλευση και τη διάδοση των αποτελεσμάτων τους σύμφωνα με τη συμφωνία επιχορήγησης. Με την επιφύλαξη των έννομων συμφερόντων των δικαιούχων, οι εν λόγω πληροφορίες δημοσιοποιούνται.

1.   Οι δικαιούχοι μπορούν να μεταβιβάζουν την κυριότητα των αποτελεσμάτων τους. Διασφαλίζουν ότι οι υποχρεώσεις που υπέχουν ισχύουν και για τον νέο κύριο, καθώς και ότι ο τελευταίος έχει την υποχρέωση μεταφοράς τους σε κάθε μεταγενέστερη μεταβίβαση.

2.   Οι δικαιούχοι που προτίθενται να μεταβιβάσουν την κυριότητα των αποτελεσμάτων ενημερώνουν εκ των προτέρων κάθε άλλον δικαιούχο που εξακολουθεί να έχει δικαιώματα πρόσβασης στα αποτελέσματα, εκτός εάν έχει συμφωνηθεί διαφορετικά γραπτώς για συγκεκριμένα τρίτα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των συνδεόμενων οντοτήτων, ή εκτός εάν αυτό είναι αδύνατον δυνάμει της ισχύουσας νομοθεσίας. Η ενημέρωση αυτή περιλαμβάνει επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τον νέο κύριο, ώστε οι ενδιαφερόμενοι να μπορούν να εκτιμήσουν τις επιπτώσεις στα οικεία δικαιώματα πρόσβασης.

Οι δικαιούχοι μπορούν να προβάλλουν αντιρρήσεις όσον αφορά τη μεταβίβαση της κυριότητας των αποτελεσμάτων από άλλον δικαιούχο εφόσον μπορούν να αποδείξουν ότι η μεταβίβαση θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τα οικεία δικαιώματα πρόσβασης, εκτός εάν έχει συμφωνηθεί διαφορετικά γραπτώς για συγκεκριμένα τρίτα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των συνδεόμενων οντοτήτων. Στην περίπτωση αυτή, η μεταβίβαση δεν πραγματοποιείται, μέχρις ότου επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ των ενδιαφερόμενων δικαιούχων. Η συμφωνία επιχορήγησης ορίζει εν προκειμένω χρονικά όρια.

3.   Οι δικαιούχοι δύνανται να παραχωρούν άδειες επί των οικείων αποτελεσμάτων ή να χορηγούν με άλλον τρόπο το δικαίωμα εκμετάλλευσής τους, μεταξύ άλλων, σε αποκλειστική βάση, εφόσον αυτό δεν θίγει τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις τους. Επιτρέπεται η παραχώρηση αποκλειστικών αδειών εκμετάλλευσης αποτελεσμάτων, υπό τον όρο ότι όλοι οι άλλοι ενδιαφερόμενοι δικαιούχοι συμφωνούν ότι παραιτούνται των σχετικών δικαιωμάτων πρόσβασης.

4.   Σε δικαιολογημένες περιπτώσεις, η συμφωνία επιχορήγησης παρέχει, για την Επιτροπή ή τον οικείο φορέα χρηματοδότησης, το δικαίωμα προβολής αντιρρήσεων όσον αφορά τη μεταβίβαση της κυριότητας αποτελεσμάτων ή τη χορήγηση αποκλειστικής άδειας επί των αποτελεσμάτων, εάν:

Εάν προβλέπεται το δικαίωμα προβολής αντιρρήσεων, ο δικαιούχος ενημερώνει εκ των προτέρων για την πρόθεσή του να μεταβιβάσει την κυριότητα αποτελεσμάτων ή να χορηγήσει αποκλειστική άδεια επί των αποτελεσμάτων. Το δικαίωμα προβολής αντιρρήσεων μπορεί να αίρεται γραπτώς όσον αφορά μεταβιβάσεις ή χορήγηση αδειών σε συγκεκριμένες νομικές οντότητες, εφόσον εφαρμόζονται μέτρα για τη διασφάλιση των συμφερόντων της Ένωσης.

1.   Τα αιτήματα άσκησης δικαιωμάτων πρόσβασης και η παραίτηση από δικαιώματα πρόσβασης διατυπώνονται γραπτώς.

2.   Τα δικαιώματα πρόσβασης δεν περιλαμβάνουν το δικαίωμα παραχώρησης παρεπόμενης άδειας, εκτός εάν έχει συμφωνηθεί διαφορετικά με τον εκχωρούντα το δικαίωμα.

3.   Πριν από την προσχώρησή τους στη συμφωνία επιχορήγησης οι δικαιούχοι αλληλοενημερώνονται σχετικά με κάθε περιορισμό που αφορά την παραχώρηση πρόσβασης στα οικεία προϋπάρχοντα στοιχεία.

4.   Εάν δικαιούχος δεν συμμετέχει πλέον στη δράση, αυτό δεν θίγει τις υποχρεώσεις που υπέχει όσον αφορά την παραχώρηση πρόσβασης.

5.   Εάν δικαιούχος αθετήσει τις υποχρεώσεις που υπέχει, οι δικαιούχοι δύνανται να συμφωνήσουν ότι ο εν λόγω δικαιούχος δεν διαθέτει πλέον δικαιώματα πρόσβασης.

6.   Οι δικαιούχοι παραχωρούν πρόσβαση:

7.   Εκτός εάν έχει συμφωνηθεί διαφορετικά από τους δικαιούχους, αυτοί παραχωρούν επίσης πρόσβαση στα οικεία αποτελέσματα και, με την επιφύλαξη τυχόν περιορισμών που αναφέρονται στην παράγραφο 3, στα οικεία προϋπάρχοντα στοιχεία σε νομική οντότητα η οποία:

Η πρόσβαση παραχωρείται υπό θεμιτές και λογικές προϋποθέσεις που θα πρέπει να συμφωνηθούν.

8.   Αίτημα για πρόσβαση για λόγους εκμετάλλευσης μπορεί να υποβάλλεται έως και ένα έτος μετά την περάτωση της δράσης, εκτός εάν οι δικαιούχοι συμφωνήσουν διαφορετική προθεσμία.

9.   Οι δικαιούχοι που έχουν λάβει χρηματοδότηση από την Ένωση παραχωρούν ατελώς πρόσβαση στα οικεία αποτελέσματα στα θεσμικά και λοιπά όργανα και οργανισμούς της Ένωσης για την ανάπτυξη, την εφαρμογή και την παρακολούθηση πολιτικών ή προγραμμάτων της Ένωσης. Η πρόσβαση περιορίζεται σε μη εμπορική και μη ανταγωνιστική χρήση.

Τα εν λόγω δικαιώματα πρόσβασης δεν καλύπτουν τα προϋπάρχοντα στοιχεία των δικαιούχων.

Για δράσεις υπό την ομάδα «Πολιτική προστασία για την κοινωνία», οι δικαιούχοι που έχουν λάβει χρηματοδότηση της Ένωσης παραχωρούν επίσης ατελώς πρόσβαση στα οικεία αποτελέσματα στις εθνικές αρχές κρατών μελών για την ανάπτυξη, την εφαρμογή και την παρακολούθηση των οικείων πολιτικών ή προγραμμάτων στον συγκεκριμένο τομέα. Η πρόσβαση περιορίζεται σε μη εμπορική και μη ανταγωνιστική χρήση και υπόκειται σε διμερή συμφωνία που ορίζει συγκεκριμένες προϋποθέσεις, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα εν λόγω δικαιώματα πρόσβασης χρησιμοποιούνται μόνο για τον σκοπό για τον οποίο προορίζονται και ότι εφαρμόζονται οι δέουσες υποχρεώσεις εμπιστευτικότητας. Το κράτος μέλος, θεσμικό ή άλλο όργανο και οργανισμός της Ένωσης που υποβάλλει το αίτημα ενημερώνει όλα τα κράτη μέλη για τα εν λόγω αιτήματα.

10.   Στο πρόγραμμα εργασιών μπορούν να προβλέπονται, κατά περίπτωση, πρόσθετα δικαιώματα πρόσβασης.

1.   Σε δράσεις του ΕΣΕ, δράσεις κατάρτισης και κινητικότητας, δράσεις σύναψης προεμπορικών συμβάσεων, δράσεις σύναψης δημόσιων συμβάσεων καινοτόμων λύσεων, δράσεις συγχρηματοδότησης προγράμματος και δράσεις συντονισμού και στήριξης μπορούν να εφαρμόζονται ειδικές διατάξεις σχετικά με την κυριότητα, την εκμετάλλευση και τη διάδοση, τη μεταβίβαση και την παραχώρηση αδειών, καθώς και τα δικαιώματα πρόσβασης.

2.   Οι ειδικές διατάξεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 καθορίζονται στη συμφωνία επιχορήγησης και δεν μεταβάλλουν τις αρχές και τις υποχρεώσεις σχετικά με την ανοικτή πρόσβαση.

1.   Εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά στο παρόν κεφάλαιο, η χορήγηση και η διαχείριση βραβείων παροχής κινήτρων ή αναγνώρισης στο πλαίσιο του προγράμματος συνάδει με τον τίτλο IX του δημοσιονομικού κανονισμού.

2.   Εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά στο πρόγραμμα εργασιών ή τους κανόνες του διαγωνισμού, κάθε νομική οντότητα, ανεξαρτήτως του τόπου εγκατάστασής της, μπορεί να συμμετέχει σε διαγωνισμό.

3.   Η Επιτροπή ή ο οικείος φορέας χρηματοδότησης δύναται, κατά περίπτωση, να διοργανώνει διαγωνισμούς βραβείων με:

4.   Τα προγράμματα εργασιών ή οι κανόνες του διαγωνισμού περιλαμβάνουν υποχρεώσεις σχετικά με την επικοινωνία και, κατά περίπτωση, την εκμετάλλευση και τη διάδοση, καθώς και τα δικαιώματα κυριότητας και πρόσβασης, συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων για τη χορήγηση αδειών.

1.   Εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά στο παρόν κεφάλαιο, οι προμήθειες στο πλαίσιο του προγράμματος διεξάγονται σύμφωνα με τον τίτλο VII του δημοσιονομικού κανονισμού.

2.   Οι προμήθειες μπορούν να λαμβάνουν τη μορφή σύναψης προεμπορικών συμβάσεων ή σύναψης δημόσιων συμβάσεων καινοτόμων λύσεων, εκτελούμενης από την Επιτροπή ή τον οικείο φορέα χρηματοδότησης για ίδιο λογαριασμό ή από κοινού με αναθέτουσες αρχές κρατών μελών και συνδεδεμένων χωρών. Σε τέτοιες περιπτώσεις, εφαρμόζονται οι κανόνες που προβλέπονται στο άρθρο 26.

1.   Οι συνιστώσες «επιχορήγηση» και «επιστρεπτέα προκαταβολή» της μεικτής χρηματοδότησης του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και της μεικτής χρηματοδότησης του ΕΣΚ υπάγονται στις διατάξεις των άρθρων 34 έως 37.

2.   Η μεικτή χρηματοδότηση του ΕΣΚ υλοποιείται σύμφωνα με το άρθρο 48 του παρόντος κανονισμού. Στήριξη από μεικτή χρηματοδότηση του ΕΣΚ μπορεί να παρέχεται μέχρις ότου η δράση να μπορεί να χρηματοδοτείται ως συνδυαστική πράξη ή ως χρηματοδοτική και επενδυτική πράξη που καλύπτεται πλήρως από την εγγύηση της Ένωσης στο πλαίσιο του προγράμματος InvestEU. Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 209 του δημοσιονομικού κανονισμού, οι όροι που προβλέπονται στην παράγραφο 2 του εν λόγω άρθρου, ιδίως δε τα στοιχεία α) και δ), δεν εφαρμόζονται κατά τη χορήγηση της μεικτής χρηματοδότησης του ΕΣΚ.

3.   Η μεικτή χρηματοδότηση του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» μπορεί να χορηγείται σε συγχρηματοδότηση προγράμματος, όταν προβλέπεται σε κοινό πρόγραμμα κρατών μελών και συνδεδεμένων χωρών η διάθεση χρηματοδοτικών μέσων για τη στήριξη επιλεχθεισών δράσεων. Οι εν λόγω δράσεις αξιολογούνται και επιλέγονται σύμφωνα με τα άρθρα 15, 23, 24, 27, 28 και 29 του παρόντος κανονισμού. Οι προϋποθέσεις εκτέλεσης της μεικτής χρηματοδότησης του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» συνάδουν με το άρθρο 32 κατ’ αναλογία προς το άρθρο 48 παράγραφος 10, όπως επίσης και με τυχόν πρόσθετες και αιτιολογημένες προϋποθέσεις που καθορίζονται στο πρόγραμμα εργασιών.

4.   Οι επιστροφές, όπως, μεταξύ άλλων, οι επιστρεπτέες προκαταβολές και τα έσοδα από τη μεικτή χρηματοδότηση του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και τη μεικτή χρηματοδότηση του ΕΣΚ θεωρούνται εσωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό, σύμφωνα με το άρθρο 21 παράγραφος 3 στοιχείο στ) και το άρθρο 21 παράγραφος 4 του δημοσιονομικού κανονισμού.

5.   Η μεικτή χρηματοδότηση του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και η μεικτή χρηματοδότηση του ΕΣΚ παρέχεται κατά τρόπο που προωθεί την ανταγωνιστικότητα της Ένωσης χωρίς να στρεβλώνει τον ανταγωνισμό στην εσωτερική αγορά.

1.   Το μέσο Pathfinder παρέχει επιχορηγήσεις σε έργα αιχμής υψηλού κινδύνου, τα οποία υλοποιούνται από κοινοπραξίες (consortia) ή μεμονωμένους δικαιούχους, με στόχο την ανάπτυξη ριζοσπαστικών καινοτομιών και τη δημιουργία νέων ευκαιριών στην αγορά. Το μέσο Pathfinder υποστηρίζει τα πρώιμα στάδια της επιστημονικής, τεχνολογικής ή υπερπροηγμένης τεχνολογικής έρευνας και ανάπτυξης, μεταξύ άλλων την εξακρίβωση της δυνατότητας υλοποίησης και τα πρωτότυπα επικύρωσης τεχνολογίας.

Το Pathfinder εκτελείται κυρίως μέσω ανοικτής πρόσκλησης υποβολής προτάσεων από τη βάση προς την κορυφή, με τακτικές προθεσμίες ανά έτος, και επίσης προβλέπει ανταγωνιστικές προκλήσεις για την ανάπτυξη βασικών στρατηγικών στόχων που απαιτούν υπερπροηγμένη τεχνολογία (deep-tech) και ριζοσπαστική σκέψη.

2.   Οι μεταβατικές δραστηριότητες του μέσου Pathfinder βοηθούν φορείς έρευνας και καινοτομίας κάθε είδους να προετοιμάζουν το έδαφος για την εμπορική ανάπτυξη στην Ένωση, όπως δραστηριότητες επίδειξης και μελέτες σκοπιμότητας για την αξιολόγηση πιθανών επιχειρηματικών σχεδίων, καθώς και να υποστηρίζουν τη δημιουργία τεχνοβλαστών και νεοφυών επιχειρήσεων:

Η προκήρυξη και το περιεχόμενο των προσκλήσεων υποβολής προτάσεων στο πλαίσιο των μεταβατικών δραστηριοτήτων του χρηματοδοτικού μέσου Pathfinder καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψη τους στόχους και τον προϋπολογισμό που προβλέπονται στο πρόγραμμα εργασιών του σχετικού χαρτοφυλακίου δράσεων·

Επιτρέπεται η χορήγηση πρόσθετων επιχορηγήσεων πάγιου ποσού έως 50 000 EUR σε κάθε πρόταση που έχει ήδη επιλεγεί στο πλαίσιο του μέσου Pathfinder και στο πλαίσιο των μεταβατικών δραστηριοτήτων του οικείου χρηματοδοτικού μέσου Pathfinder, κατόπιν πρόσκλησης υποβολής προτάσεων, για τη διεξαγωγή συμπληρωματικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων επειγουσών δράσεων συντονισμού και στήριξης, για την ενίσχυση της κοινότητας δικαιούχων του χαρτοφυλακίου, όπως η αξιολόγηση πιθανών τεχνοβλαστών, οι δυνητικές καινοτομίες που δημιουργούν αγορές ή η ανάπτυξη επιχειρηματικού σχεδίου. Η επιτροπή του προγράμματος που συγκροτήθηκε στο πλαίσιο του ειδικού προγράμματος ενημερώνεται σχετικά με τέτοιες περιπτώσεις.

3.   Τα κριτήρια χορήγησης που αναφέρονται στο άρθρο 28 εφαρμόζονται στο μέσο Pathfinder.

1.   Το μέσο Accelerator αποσκοπεί στη στήριξη της καινοτομίας που κυρίως δημιουργεί αγορές. Στηρίζει αποκλειστικά μεμονωμένους δικαιούχους και παρέχει κυρίως μεικτή χρηματοδότηση. Υπό ορισμένες συνθήκες, μπορεί επίσης να παρέχει στήριξη μόνο υπό τη μορφή επιχορηγήσεων και μόνο υπό τη μορφή ιδίων κεφαλαίων.

Το μέσο Accelerator παρέχει τα ακόλουθα είδη στήριξης:

Η στήριξη μόνο υπό τη μορφή επιχορηγήσεων στο πλαίσιο του μέσου Accelerator παρέχεται μόνο υπό τις ακόλουθες σωρευτικές προϋποθέσεις:

2.   Ο δικαιούχος του μέσου Accelerator είναι νομική οντότητα που μπορεί να θεωρείται νεοφυής επιχείρηση, ΜΜΕ ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μικρή εταιρεία μεσαίας κεφαλαιοποίησης που σκοπεύει να επεκταθεί και είναι εγκατεστημένη σε κράτος μέλος ή συνδεδεμένη χώρα. Η πρόταση μπορεί να υποβάλλεται είτε από τον δικαιούχο είτε, κατόπιν εκ των προτέρων συμφωνίας του δικαιούχου, από ένα ή περισσότερα φυσικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες που προτίθενται να προχωρήσουν σε σύσταση ή στήριξη του εν λόγω δικαιούχου. Στην τελευταία περίπτωση, η συμφωνία χρηματοδότησης υπογράφεται με τον δικαιούχο και μόνον.

3.   Με μια μόνο απόφαση χορήγησης καλύπτονται και χρηματοδοτούνται όλες οι μορφές συνεισφοράς της Ένωσης που παρέχεται στο πλαίσιο μεικτής χρηματοδότησης του ΕΣΚ.

4.   Οι προτάσεις αξιολογούνται με βάση τις αξίες καθεμιάς από αυτές από ανεξάρτητους εξωτερικούς εμπειρογνώμονες και επιλέγονται για χρηματοδότηση μέσω ανοικτής πρόσκλησης υποβολής προτάσεων με καταληκτικές ημερομηνίες, σύμφωνα με τα άρθρα 27, 28 και29, με την επιφύλαξη της παραγράφου 5 του παρόντος άρθρου.

5.   Οι υποβαλλόμενες προτάσεις αξιολογούνται με βάση τα ακόλουθα κριτήρια χορήγησης:

6.   Κατόπιν συναίνεσης των ενδιαφερόμενων δικαιούχων, η Επιτροπή ή οι φορείς χρηματοδότησης που υλοποιούν το πρόγραμμα (συμπεριλαμβανομένων των ΚΓΚ του ΕΙΤ) δύνανται να υποβάλλουν απευθείας προς αξιολόγηση, σύμφωνα με το κριτήριο χορήγησης που αναφέρεται στην παράγραφο 5 στοιχείο γ), πρόταση για δράση καινοτομίας και διείσδυσης στην αγορά η οποία ήδη πληροί τα κριτήρια χορήγησης που αναφέρονται στην παράγραφο 5 στοιχεία α) και β), υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι ακόλουθες σωρευτικές προϋποθέσεις:

7.   Μπορεί να χορηγείται σφραγίδα αριστείας, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι ακόλουθες σωρευτικές προϋποθέσεις:

8.   Στην περίπτωση πρότασης που έχει εκπληρώσει τα κριτήρια της αξιολόγησης, ανεξάρτητοι εξωτερικοί εμπειρογνώμονες προτείνουν αντίστοιχη στήριξη του μέσου Accelerator, με βάση τον συνεπαγόμενο κίνδυνο, τους πόρους και τον χρόνο που απαιτούνται για την κυκλοφορία και τη διείσδυση της καινοτομίας στην αγορά.

Η Επιτροπή δύναται να απορρίψει, εάν αυτό δικαιολογείται, πρόταση που έχει γίνει δεκτή από τους ανεξάρτητους εξωτερικούς εμπειρογνώμονες, μεταξύ άλλων, για λόγους μη συμμόρφωσης με τους στόχους πολιτικών της Ένωσης. Η επιτροπή του προγράμματος ενημερώνεται σχετικά με τους λόγους μιας τέτοιας απόρριψης.

9.   Η συνιστώσα «επιχορήγηση» ή «επιστρεπτέα προκαταβολή» της στήριξης του μέσου Accelerator δεν υπερβαίνει το 70 % των συνολικών επιλέξιμων δαπανών της επιλεχθείσας δράσης καινοτομίας.

10.   Οι προϋποθέσεις εκτέλεσης των συνιστωσών «ίδια κεφάλαια» και «επιστρεπτέα στήριξη» της στήριξης του μέσου Accelerator ορίζονται στην απόφαση (ΕΕ) 2021/764.

11.   Στη σύμβαση για την επιλεχθείσα δράση καθορίζονται ειδικά μετρήσιμα ορόσημα και οι αντίστοιχες προχρηματοδοτήσεις και πληρωμές σε δόσεις της στήριξης του μέσου Accelerator.

Στην περίπτωση της μεικτής χρηματοδότησης του ΕΣΚ, μπορούν να δρομολογούνται δραστηριότητες που αντιστοιχούν σε δράση καινοτομίας και να καταβάλλεται η πρώτη προχρηματοδότηση της επιχορήγησης ή της επιστρεπτέας προκαταβολής πριν από την εκτέλεση άλλων συνιστωσών της χορηγηθείσας μεικτής χρηματοδότησης του ΕΣΚ. Η εκτέλεση των εν λόγω συνιστωσών εξαρτάται από την επίτευξη των ειδικών οροσήμων που καθορίζονται στη σύμβαση.

12.   Σύμφωνα με τη σύμβαση, η δράση αναστέλλεται, τροποποιείται ή, με τη δέουσα αιτιολόγηση, διακόπτεται εάν δεν επιτευχθούν τα μετρήσιμα ορόσημα. Μπορεί επίσης να διακοπεί, εάν δεν είναι εφικτή η προσδοκώμενη διείσδυση στην αγορά, ιδίως στην Ένωση.

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και κατόπιν γνωμοδοσίας του ΕΣΚ, η Επιτροπή δύναται να αποφασίσει να αυξήσει τη στήριξη του μέσου Accelerator κατόπιν επανεξέτασης του έργου από ανεξάρτητους εξωτερικούς εμπειρογνώμονες. Η επιτροπή του προγράμματος ενημερώνεται σχετικά με τέτοιες περιπτώσεις.

1.   Οι ανεξάρτητοι εξωτερικοί εμπειρογνώμονες εντοπίζονται και επιλέγονται με προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος μεταξύ μεμονωμένων ατόμων και μέσω προσκλήσεων απευθυνόμενων σε αρμόδιους οργανισμούς όπως υπηρεσίες έρευνας, ερευνητικά ινστιτούτα, πανεπιστήμια, οργανισμοί τυποποίησης, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών ή επιχειρήσεις, με σκοπό τη δημιουργία βάσης δεδομένων για υποψηφίους.

Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 237 παράγραφος 3 του δημοσιονομικού κανονισμού, η Επιτροπή ή ο αρμόδιος φορέας χρηματοδότησης μπορεί, κατ’ εξαίρεση και σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, να επιλέγει με τρόπο διαφανή οποιονδήποτε μεμονωμένο εμπειρογνώμονα διαθέτει τις ενδεδειγμένες δεξιότητες χωρίς να λαμβάνει υπόψη τη βάση δεδομένων, υπό την προϋπόθεση ότι στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος δεν έχουν εντοπιστεί κατάλληλοι ανεξάρτητοι εξωτερικοί εμπειρογνώμονες.

Οι εν λόγω εμπειρογνώμονες αποδεικνύουν την ανεξαρτησία τους και την ικανότητά τους να υποστηρίζουν τους στόχους του προγράμματος.

2.   Σύμφωνα με το άρθρο 237 παράγραφοι 2 και 3 του δημοσιονομικού κανονισμού, οι ανεξάρτητοι εξωτερικοί εμπειρογνώμονες αμείβονται βάσει τυποποιημένων όρων. Εφόσον δικαιολογείται και σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μπορεί να εγκρίνεται κατάλληλο επίπεδο αμοιβής πέραν των τυποποιημένων όρων με βάση τα σχετικά πρότυπα της αγοράς, ιδίως για ειδικούς εμπειρογνώμονες υψηλού επιπέδου. Οι δαπάνες αυτές καλύπτονται από το πρόγραμμα.

3.   Επιπροσθέτως των πληροφοριών που αναφέρονται στο άρθρου 38 παράγραφοι 2 και 3 του δημοσιονομικού κανονισμού, τα ονόματα των ανεξάρτητων εξωτερικών εμπειρογνωμόνων που συμμετέχουν στην αξιολόγηση αιτήσεων επιχορήγησης καθώς και ο οικείος τομέας εμπειρογνωσίας τους, δημοσιεύονται τουλάχιστον μία φορά ανά έτος στον διαδικτυακό τόπο της Επιτροπής ή του φορέα χρηματοδότησης. Οι πληροφορίες αυτές συγκεντρώνονται, υποβάλλονται σε επεξεργασία και δημοσιεύονται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1725 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (33).

4.   Η Επιτροπή ή ο αρμόδιος φορέας χρηματοδότησης λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη των συγκρούσεων συμφερόντων όσον αφορά τη συμμετοχή ανεξάρτητων εξωτερικών εμπειρογνωμόνων, σύμφωνα με το άρθρο 61 και το άρθρο 150 παράγραφος 5 του δημοσιονομικού κανονισμού.

Η Επιτροπή ή ο αρμόδιος φορέας χρηματοδότησης εξασφαλίζουν ότι, σε περίπτωση που ένας εμπειρογνώμων αντιμετωπίζει σύγκρουση συμφερόντων σε ό,τι αφορά θέμα για το οποίο καλείται να εκφέρει γνώμη, ο εν λόγω εμπειρογνώμων δεν προχωρά σε κρίση, δεν παρέχει συμβουλές και δεν προσφέρει τη βοήθειά του στο συγκεκριμένο θέμα.

5.   Κατά τον διορισμό ανεξάρτητων εξωτερικών εμπειρογνωμόνων, η Επιτροπή ή ο αρμόδιος φορέας χρηματοδότησης λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα ώστε να επιτύχουν μια ισορροπημένη σύνθεση στις ομάδες εμπειρογνωμόνων και τις ομάδες αξιολόγησης όσον αφορά τις δεξιότητες, την πείρα, τις γνώσεις, μεταξύ άλλων όσον αφορά την εξειδίκευση, ιδίως στο πεδίο των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών, τη γεωγραφική ποικιλότητα και το φύλο, ανάλογα με την κατάσταση στο πεδίο της δράσης.

6.   Εφόσον κρίνεται σκόπιμο, διασφαλίζεται επαρκής αριθμός ανεξάρτητων εξωτερικών εμπειρογνωμόνων για κάθε πρόταση, προκειμένου να εξασφαλίζεται η ποιότητα της αξιολόγησης.

7.   Οι πληροφορίες για το επίπεδο αμοιβής όλων των ανεξάρτητων εξωτερικών εμπειρογνωμόνων γνωστοποιούνται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο.

1.   Η Επιτροπή παρακολουθεί συνεχώς τη διαχείριση και την υλοποίηση του προγράμματος, του ειδικού προγράμματος που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο α) και των δραστηριοτήτων του ΕΙΤ. Προκειμένου να ενισχυθεί η διαφάνεια, τα δεδομένα δημοσιοποιούνται επίσης με προσβάσιμο τρόπο στην ιστοσελίδα της Επιτροπής, σύμφωνα με την τελευταία επικαιροποίηση. Ειδικότερα, στην ίδια βάση δεδομένων περιλαμβάνονται τα δεδομένα για τα έργα που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του ΕΣΕ, των ευρωπαϊκών συμπράξεων, των αποστολών, του ΕΣΚ και του ΕΙΤ.

Στη βάση δεδομένων περιλαμβάνονται:

2.   Για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική αξιολόγηση της προόδου του προγράμματος ως προς την επίτευξη των στόχων του, ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις, σύμφωνα με το άρθρο 55, για την τροποποίηση του παραρτήματος V όσον αφορά τους δείκτες κατεύθυνσης αντικτύπου, όταν κρίνεται απαραίτητο, και τον καθορισμό γραμμών αναφοράς και στόχων καθώς και για τη συμπλήρωση του παρόντος κανονισμού με διατάξεις για την καθιέρωση ενός πλαισίου παρακολούθησης και αξιολόγησης.

3.   Το σύστημα υποβολής εκθέσεων σχετικά με τις επιδόσεις διασφαλίζει ότι τα δεδομένα για την παρακολούθηση της υλοποίησης και των αποτελεσμάτων του προγράμματος συλλέγονται αποτελεσματικά, αποδοτικά και έγκαιρα, με τρόπο που δεν αυξάνει τον διοικητικό φόρτο για τους δικαιούχους. Για τον σκοπό αυτόν, επιβάλλονται αναλογικές απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων στους αποδέκτες κονδυλίων της Ένωσης, μεταξύ άλλων και στο επίπεδο των ερευνητών που συμμετέχουν στις δράσεις, ώστε να είναι σε θέση να παρακολουθούν τη σταδιοδρομία και την κινητικότητά τους και όπως αρμόζει, στα κράτη μέλη.

4.   Η ποιοτική ανάλυση από την Επιτροπή και τους ενωσιακούς ή εθνικούς φορείς χρηματοδότησης συμπληρώνει, κατά το δυνατόν, τα ποσοτικά δεδομένα.

5.   Τα μέτρα που αποσκοπούν στη διευκόλυνση συνεργατικών δεσμών στην ευρωπαϊκή Ε&Κ παρακολουθούνται και επανεξετάζονται στο πλαίσιο των προγραμμάτων εργασιών.

1.   Οι αποδέκτες ενωσιακής χρηματοδότησης μνημονεύουν ρητώς την προέλευση των εν λόγω κονδυλίων και εξασφαλίζουν την προβολή της, ιδίως κατά την προώθηση των δράσεων και των αποτελεσμάτων τους (μεταξύ άλλων για βραβεία), παρέχοντας συνεκτική, αποτελεσματική και αναλογική στοχευμένη πληροφόρηση σε πολλά ακροατήρια, συμπεριλαμβανομένων των μέσων ενημέρωσης και του κοινού.

2.   Η Επιτροπή προβαίνει σε ενέργειες πληροφόρησης και επικοινωνίας για το πρόγραμμα, τις δράσεις υπό την αιγίδα του προγράμματος και σχετικά με τα αποτελέσματα που επιτυγχάνονται. Επιπλέον, παρέχει έγκαιρη και λεπτομερή ενημέρωση στα κράτη μέλη και στους δικαιούχους. Υπηρεσίες ανάπτυξης επαφών βασισμένες σε τεκμηρίωση, ανάλυση και δικτυακές συνάφειες παρέχονται σε ενδιαφερόμενες οντότητες, προκειμένου να συγκροτηθούν κοινοπραξίες (consortia) για συνεργατικά έργα, με ιδιαίτερη προσοχή στον εντοπισμό ευκαιριών δικτύωσης για νομικές οντότητες από χώρες με χαμηλές επιδόσεις στην Ε&Κ. Βάσει της ανάλυσης αυτής, μπορούν να διοργανώνονται στοχευμένες εκδηλώσεις ανάπτυξης επαφών σε συνάρτηση με ειδικές προσκλήσεις υποβολής προτάσεων.

3.   Επιπλέον, η Επιτροπή καταρτίζει στρατηγική διάδοσης και εκμετάλλευσης για την αύξηση της διαθεσιμότητας και της διάδοσης των αποτελεσμάτων και των γνώσεων Ε&Κ του προγράμματος, ώστε να επιταχυνθεί η εκμετάλλευση για τους σκοπούς της υιοθέτησης από την αγορά και να ενισχυθεί σημαντικά ο αντίκτυπος του προγράμματος.

4.   Οι χρηματοδοτικοί πόροι που διατίθενται στο πρόγραμμα συμβάλλουν επίσης στην προβολή των πολιτικών προτεραιοτήτων της Ένωσης, καθώς και σε δραστηριότητες πληροφόρησης, επικοινωνίας, δημοσιότητας, διάδοσης και εκμετάλλευσης, στον βαθμό που αυτές οι προτεραιότητες είναι συναφείς με τους στόχους που αναφέρονται στο άρθρο 3.

1.   Οι αξιολογήσεις του προγράμματος διεξάγονται εγκαίρως ώστε να χρησιμοποιούνται για την τεκμηρίωση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων του προγράμματος, το επόμενο πρόγραμμα-πλαίσιο και άλλες πρωτοβουλίες συναφείς με την Ε&Κ.

2.   Η ενδιάμεση αξιολόγηση του προγράμματος διενεργείται με τη συνδρομή ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων επιλεγμένων βάσει διαφανούς διαδικασίας όταν υπάρχουν επαρκείς διαθέσιμες πληροφορίες για την υλοποίηση του προγράμματος, το αργότερο όμως τέσσερα έτη από την έναρξη της εν λόγω υλοποίησης. Περιλαμβάνει ανάλυση του χαρτοφυλακίου και αξιολόγηση του μακροπρόθεσμου αντικτύπου των προηγούμενων προγραμμάτων-πλαισίων και αποτελεί τη βάση για την προσαρμογή ή τον επαναπροσδιορισμό του προγράμματος, κατά περίπτωση. Αξιολογεί την αποτελεσματικότητα, την αποδοτικότητα, τη συνάφεια, τη συνεκτικότητα και την ενωσιακή προστιθέμενη αξία του προγράμματος.

3.   Αφού ολοκληρωθεί η υλοποίηση του προγράμματος, το αργότερο όμως τέσσερα έτη από τη λήξη της περιόδου που προβλέπεται στο άρθρο 1, η Επιτροπή ολοκληρώνει την τελική αξιολόγηση του προγράμματος. Σε αυτήν περιλαμβάνεται αξιολόγηση του μακροπρόθεσμου αντικτύπου των προηγούμενων προγραμμάτων-πλαισίων.

4.   Η Επιτροπή δημοσιεύει και κοινοποιεί τα συμπεράσματα των αξιολογήσεων, μαζί με τις παρατηρήσεις της, και τα παρουσιάζει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών.

1.   Το σύστημα ελέγχου του προγράμματος διασφαλίζει κατάλληλη ισορροπία μεταξύ εμπιστοσύνης και ελέγχου, λαμβάνοντας υπόψη τις διοικητικές και λοιπές δαπάνες των ελέγχων σε όλα τα επίπεδα, ιδίως για τους δικαιούχους. Οι κανόνες ελέγχου πρέπει να είναι σαφείς, σταθεροί και συνεκτικοί καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος.

2.   Η στρατηγική λογιστικού ελέγχου του προγράμματος βασίζεται στον δημοσιονομικό έλεγχο αντιπροσωπευτικού δείγματος των δαπανών στο σύνολο του προγράμματος. Το αντιπροσωπευτικό δείγμα συμπληρώνεται από στοιχεία που επιλέγονται βάσει εκτίμησης των κινδύνων που συνδέονται με τις δαπάνες. Οι δαπάνες που λαμβάνουν κοινή χρηματοδότηση από διαφορετικά προγράμματα της Ένωσης υποβάλλονται μόνο μια φορά σε λογιστικό έλεγχο ο οποίος καλύπτει όλα τα εμπλεκόμενα προγράμματα και τους αντίστοιχους εφαρμοστέους κανόνες τους.

3.   Επιπλέον, η Επιτροπή ή ο οικείος φορέας χρηματοδότησης δύναται να βασίζεται σε ελέγχους συστημάτων και διαδικασιών σε επίπεδο δικαιούχου. Οι εν λόγω έλεγχοι είναι προαιρετικοί για ορισμένους τύπους δικαιούχων και εξετάζουν τα συστήματα και τις διαδικασίες ενός δικαιούχου, και συμπληρώνονται από λογιστικό έλεγχο συναλλαγών. Διεξάγονται από αρμόδιο ανεξάρτητο ελεγκτή που διαθέτει τα απαιτούμενα προσόντα για τη διεξαγωγή υποχρεωτικών ελέγχων λογιστικών εγγράφων σύμφωνα με την οδηγία 2006/43/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (34). Οι έλεγχοι συστημάτων και διαδικασιών μπορούν να χρησιμοποιούνται από την Επιτροπή ή από τον οικείο φορέα χρηματοδότησης για τον καθορισμό της συνολικής διασφάλισης της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης των δαπανών και την επανεξέταση του επιπέδου των εκ των υστέρων ελέγχων και των πιστοποιητικών οικονομικών καταστάσεων.

4.   Σύμφωνα με το άρθρο 127 του δημοσιονομικού κανονισμού, η Επιτροπή ή ο οικείος φορέας χρηματοδότησης δύναται να βασίζεται σε λογιστικούς ελέγχους σχετικά με τη χρήση των συνεισφορών της Ένωσης, οι οποίοι διενεργούνται από άλλα ανεξάρτητα και αρμόδια πρόσωπα ή οντότητες, είτε αυτά ενεργούν κατ’ εντολή των θεσμικών οργάνων ή οργανισμών της Ένωσης είτε όχι.

5.   Λογιστικοί έλεγχοι μπορούν να διενεργούνται έως και δύο έτη μετά την πληρωμή του υπολοίπου.

6.   Η Επιτροπή δημοσιεύει κατευθυντήριες γραμμές ελέγχου, με σκοπό να διασφαλίσει την αξιόπιστη και ομοιόμορφη εφαρμογή και ερμηνεία των ελεγκτικών διαδικασιών και κανόνων καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος.

1.   Ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις υπό τους όρους του παρόντος άρθρου.

2.   Η προβλεπόμενη στο άρθρο 50 παράγραφος 2 εξουσία έκδοσης κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων ανατίθεται στην Επιτροπή έως την 31η Δεκεμβρίου 2028.

3.   Η εξουσιοδότηση που προβλέπεται στο άρθρο 50 παράγραφος 2 μπορεί να ανακληθεί ανά πάσα στιγμή από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή το Συμβούλιο. Η απόφαση ανάκλησης περατώνει την εξουσιοδότηση που προσδιορίζεται στην εν λόγω απόφαση. Αρχίζει να ισχύει την επομένη της δημοσίευσης της απόφασης στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε μεταγενέστερη ημερομηνία που ορίζεται σε αυτή. Δεν θίγει το κύρος των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων που ισχύουν ήδη.

4.   Πριν από την έκδοση μιας κατ’ εξουσιοδότηση πράξης, η Επιτροπή διεξάγει διαβουλεύσεις με εμπειρογνώμονες που ορίζουν τα κράτη μέλη σύμφωνα με τις αρχές της διοργανικής συμφωνίας της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου.

5.   Μόλις εκδώσει κατ’ εξουσιοδότηση πράξη, η Επιτροπή την κοινοποιεί ταυτόχρονα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο.

6.   Οι κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις που εκδίδονται δυνάμει του άρθρου 50 παράγραφος 2 τίθενται σε ισχύ μόνο εφόσον δεν έχει διατυπωθεί αντίρρηση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή το Συμβούλιο εντός δύο μηνών από την ημέρα που η πράξη κοινοποιείται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο ή αν, πριν λήξει αυτή η περίοδος, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενημερώσουν αμφότερα την Επιτροπή ότι δεν θα προβάλουν αντιρρήσεις. Η προθεσμία αυτή παρατείνεται κατά δύο μήνες κατόπιν πρωτοβουλίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή του Συμβουλίου.

1.   Ο παρών κανονισμός δεν θίγει τη συνέχιση ή την τροποποίηση των δράσεων που έχουν ξεκινήσει δυνάμει των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1290/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1291/2013, οι οποίοι εξακολουθούν να εφαρμόζονται στις εν λόγω δράσεις μέχρι τη λήξη τους. Τα σχέδια εργασίας και οι δράσεις που προβλέπονται σε σχέδια εργασίας που έχουν εγκριθεί δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1290/2013 και δυνάμει των βασικών πράξεων των αντίστοιχων φορέων χρηματοδότησης εξακολουθούν να διέπονται από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1290/2013 και τις εν λόγω βασικές πράξεις μέχρι την ολοκλήρωσή τους.

2.   Το χρηματοδοτικό κονδύλιο για το πρόγραμμα μπορεί επίσης να καλύψει δαπάνες τεχνικής και διοικητικής συνδρομής που είναι αναγκαίες για την εξασφάλιση της μετάβασης μεταξύ του προγράμματος και των μέτρων που θεσπίστηκαν δυνάμει κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1291/2013.