Bevordering van kankerscreening in de Europese Unie

 

SAMENVATTING VAN:

Aanbeveling over betere preventie met vroegtijdige opsporing: een nieuwe EU-aanpak van kankerscreening

WAT IS HET DOEL VAN DE AANBEVELING?

De aanbeveling is gericht op het verbeteren van de vroegtijdige opsporing van kanker in de Europese Unie (EU), een belangrijk doel van het Europees kankerbestrijdingsplan, door:

• ervoor te zorgen dat in 2025 90 % van de EU-bevolking die daarvoor in aanmerking komt, gescreend wordt op borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker;
• op te roepen tot de stapsgewijze invoering van screeningprogramma’s voor prostaat-, long- en maagkanker op basis van verder onderzoek.

KERNPUNTEN

In 2020 kregen naar schatting 2,7 miljoen mensen in de EU de diagnose kanker. Naar schatting zal één op de twee EU-burgers tijdens zijn leven kanker krijgen, met langdurige gevolgen voor de kwaliteit van leven, en slechts de helft van alle kankerpatiënten zal overleven.

Het Europees kankerbestrijdingsplan is een belangrijke pijler van de Europese gezondheidsunie. Een nieuw, door de EU gesteund kankerscreeningprogramma maakt deel uit van een van de vier hoofdgebieden van het plan, namelijk het verbeteren van vroegtijdige opsporing.

Kankerscreeningprogramma’s

In de aanbeveling worden EU-lidstaten opgeroepen om:

• te zorgen voor gelijke toegang tot screening, rekening te houden met de behoeften van bepaalde sociaaleconomische groepen, mensen met een handicap en mensen die in landelijke of afgelegen gebieden wonen;
• te zorgen voor adequate en tijdige diagnostische procedures, behandelingen, psychologische ondersteuning en nazorg;
• een regelmatige systematische monitoring van screeningprogramma’s in te voeren, inclusief eventuele ongelijkheden, via het Europese informatiesysteem voor kanker en het Europese register voor ongelijkheden op kankergebied;
• meer mensen te laten deelnemen, op basis van volledig geïnformeerde toestemming;
• nieuwe screeningtests te introduceren, rekening houdend met internationale onderzoeksresultaten;
• nieuwe kankerscreeningtests in te voeren in de routinematige gezondheidszorg zodra ze positief zijn beoordeeld in gerandomiseerde onderzoeken;
• onderzoeken uit te voeren op de daaropvolgende diagnostische en behandelingsprocedures, klinische resultaten, bijwerkingen, morbiditeit en kwaliteit van leven;
• te overwegen om potentieel veelbelovende nieuwe screeningtests (of aanpassingen aan de bestaande) in te voeren in de routinematige gezondheidszorg, zodra het bewijs overtuigend is;
• personeel op te leiden op elk niveau om ervoor te zorgen dat ze screening van hoge kwaliteit kunnen leveren;
• ervoor te zorgen dat iedereen voor wie het kankerscreeningprogramma bedoeld is, wordt uitgenodigd om deel te nemen aan het programma;
• gegevens te verzamelen, beheren en evalueren over alle screeningtests, beoordelingen en einddiagnoses, en te overwegen om de gegevens beschikbaar te stellen voor onderzoek, onder andere naar vroegtijdige diagnose en preventie;
• binnen drie jaar en daarna elke vier jaar verslag uit te brengen aan de Europese Commissie over hoe de aanbevelingen worden uitgevoerd.

De Commissie stemt ermee in om:

• samenwerking aan te moedigen tussen de lidstaten op het gebied van onderzoek en het delen van beste praktijken;
• onderzoek naar kankerscreening te ondersteunen , met inbegrip van het snel ontwikkelen van richtlijnen en kwaliteitsborgingsprogramma’s;
• nauw samen te werken met de lidstaten om de interoperabiliteit van informatiesystemen te verbeteren;
• nationale inspanningen aan te vullen, indien gevraagd, door technische ondersteuning te bieden bij voorlichtingsactiviteiten.

Borst-, baarmoederhals- en darmkanker

Bestaande EU-richtlijnen over borst-, darm- en baarmoederhalskanker zullen regelmatig worden bijgewerkt. De herziene EU-aanpak beveelt het volgende aan:

• borstkankerscreening met mammografie voor alle vrouwen in de leeftijd van 50 tot 69 jaar, en stelt het voor voor vrouwen in de leeftijd van 45 tot 74 jaar;
• testen op humaan papillomavirus (HPV) als het voorkeursinstrument voor screening op baarmoederhalskanker voor alle vrouwen in de leeftijd van 30 tot 65 jaar ten minste elke 5 jaar, rekening houdend met de HPV-vaccinatiestatus;
• testen op darmkanker met behulp van fecale immunochemische testen voordat personen tussen 50 en 74 jaar worden doorverwezen voor een follow-up endoscopie of colonoscopie.

Long-, prostaat- en maagkanker

Met financiële steun van EU4Health zullen EU-richtsnoeren voor screening en behandeling van long-, prostaat- en maagkanker worden ontwikkeld. Op basis van verder onderzoek worden de lidstaten uitgenodigd om:

• te onderzoeken hoe haalbaar en effectief lage-dosis computertomografie is voor het screenen van personen met een hoog risico op longkanker, waaronder zware rokers en ex-rokers, en screening te koppelen aan primaire en secundaire preventiebenaderingen;
• te evalueren hoe haalbaar en effectief georganiseerde prostaatkankerscreening is voor mannen, met behulp van prostaat-specifiek antigeen testen in combinatie met magnetische resonantie beeldvorming scannen als follow-up;
• screen-en-teststrategieën te volgen voor Helicobacter pylori (een bacterie die maagkanker kan veroorzaken) voor landen en regio’s met een een hoge incidentie en hoge sterftecijfers in verband met maagkanker.

VANAF WANNEER IS DE AANBEVELING VAN TOEPASSING?

De aanbeveling werd aangenomen op 9 december 2022.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

• Europese gezondheidsunie: de Commissie is ingenomen met de nieuwe EU-aanbevelingen voor kankerscreening — persbericht (Europese Commissie)
• Raad actualiseert aanbeveling voor screening op kanker — persbericht (Raad van de Europese Unie)
• Versterking van Europa in de strijd tegen kanker (Europees Parlement).

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Aanbeveling van de Raad van 9 december 2022 over betere preventie met vroegtijdige opsporing: een nieuwe EU-aanpak van kankerscreening ter vervanging van Aanbeveling 2003/878/EG van de Raad (PB C 473 van 13.12.2022, blz. 1-10).

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Resolutie over versterking van Europa in de strijd tegen kanker — naar een alomvattende en gecoördineerde strategie, P9_TA(2022)0038, Europees Parlement, 16.2.2022.

Verordening (EU) 2021/2282 van het Europees Parlement en de Raad van 15 december 2021 betreffende de evaluatie van gezondheidstechnologie en tot wijziging van Richtlijn 2011/24/EU (PB L 458 van 22.12.2021, blz. 1-32).

Verordening (EU) 2021/522 van het Europees Parlement en de Raad van 24 maart 2021 tot vaststelling van een actieprogramma voor de Unie op het gebied van gezondheid (“EU4Health-programma”) voor de periode 2021-2027, en tot intrekking van Verordening (EU) nr. 282/2014 (PB L 107 van 26.3.2021, blz. 1-29).

Mededeling van de Europese Commissie aan het Europees Parlement en de Raad: Het Europees kankerbestrijdingsplan (COM(2021) 44 final van 3.2.2021).

Richtlijn 2013/59/Euratom van de Raad van 5 december 2013 tot vaststelling van de basisnormen voor de bescherming tegen de gevaren verbonden aan de blootstelling aan ioniserende straling, en houdende intrekking van de Richtlijnen 89/618/Euratom, 90/641/Euratom, 96/29/Euratom, 97/43/Euratom en 2003/122/Euratom (PB L 13 van 17.1.2014, blz. 1-73).

Achtereenvolgende wijzigingen in Richtlijn 2013/59/Euratom werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

Laatste bijwerking 03.04.2023