Europese wetgeving tegen milieucriminaliteit

 

SAMENVATTING VAN:

Richtlijn 2008/99/EG — De bescherming van het milieu door middel van het strafrecht

WAT IS HET DOEL VAN DE RICHTLIJN?

• In deze richtlijn wordt een aantal zware delicten gedefinieerd die schadelijk zijn voor het milieu.
• Deze eist dat EU-lidstaten doeltreffende en evenredige straffen invoeren met een afschrikkende werking voor dergelijke delicten, ongeacht of deze met voorbedachte rade of door ernstige nalatigheid worden gepleegd.

KERNPUNTEN

Typen van wederrechtelijk* gedrag dat schadelijk is voor de menselijke gezondheid of het milieu en onderworpen is aan sancties:

• het lozen, uitstoten of op andere manier vrij laten komen van gevaarlijke materialen in de lucht, de grond of het water;
• het verzamelen, transporteren, terugwinnen of verwijderen van gevaarlijk afval;
• het verschepen van niet-verwaarloosbare hoeveelheden afvalstoffen;
• het exploiteren van een bedrijf waar een gevaarlijke activiteit wordt verricht of waar gevaarlijke stoffen worden opgeslagen (bijv. een verffabriek of chemische fabriek);
• het fabriceren, behandelen, opslaan, gebruiken, transporteren, importeren, exporteren, of verwijderen van nucleair materiaal en gevaarlijke radioactieve materialen;
• het doden, bezitten of verhandelen van beschermde in het wild levende dier- of plantensoorten in niet-verwaarloosbare aantallen;
• het toebrengen van schade aan een beschermde habitat;
• het produceren, verhandelen of gebruiken van ozonafbrekende stoffen (bijv. chemicaliën in blusapparaten of ontvettingsmiddelen).

Sancties

• Lidstaten dienen zeker te stellen dat de delicten of typen wederrechtelijk gedrag die vermeld staan in Artikel 3 van de richtlijn strafbaar worden gesteld met doeltreffende en evenredige, afschrikkende, strafrechtelijke sancties voor individuen.
• Lidstaten dienen te definiëren dat rechtspersonen* aansprakelijk gesteld kunnen worden voor delicten gepleegd in hun voordeel door personen die een leidinggevende functie bekleden die is gebaseerd op een bevoegdheid tot vertegenwoordiging, op een autoriteit tot het nemen van beslissingen uit naam van de rechtspersoon of om controle uit te oefenen binnen de rechtspersoon. Rechtspersonen kunnen ook aansprakelijk worden gesteld als het gebrek aan toezicht of controle door een dergelijke persoon in een leidinggevende functie het mogelijk heeft gemaakt een dergelijk delict te plegen.
• Aansprakelijkheid van rechtspersonen sluit strafrechtelijke procedures tegen natuurlijke personen die plegers, aanstichters of medeplichtigen zijn in het delict waar in de Richtlijn naar wordt verwezen, niet uit.
• Afhankelijk van het rechtsstelsel van de lidstaat kan de aansprakelijkheid van rechtspersonen strafrechtelijk of niet-strafrechtelijk zijn.
• De richtlijn bouwt verder op Richtlijn 2004/35/EG (zie samenvatting), die regels vaststelt op het gebied van aansprakelijkheid inzake het voorkomen en herstellen van milieuschade.
• Lidstaten zijn verantwoordelijk voor de vervolging van milieucriminaliteit. Aangezien niet elk lidstaat hetzelfde rechtstelsel heeft, kunnen criminelen een gebrek aan samenwerking en coördinatie tussen nationale autoriteiten uitbuiten. Netwerken van beroepsbeoefenaars op het gebied van milieu, zoals het netwerk van de Europese Unie voor de Implementatie en Handhaving van de Milieuwetgeving, het EU-forum Milieurechters en het Europees Netwerk van Openbare Aanklagers voor het Milieu, spelen een belangrijke rol bij de uitwisseling van beste praktijken en de ontwikkeling van methoden voor doeltreffende handhaving.

Evaluatie

De richtlijn wordt momenteel herzien.

VANAF WANNEER IS DE RICHTLIJN VAN TOEPASSING?

De richtlijn is sinds 26 december 2008 van toepassing en moest uiterlijk 26 december 2010 in de lidstaten in nationale wetgeving worden omgezet.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

• Bestrijding van milieucriminaliteit (Europese Commissie).

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Richtlijn 2008/99/EG van het Europees Parlement en de Raad van 19 november 2008 inzake de bescherming van het milieu door middel van het strafrecht (PB L 328 van 6.12.2008, blz. 28-37)

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Richtlijn 2004/35/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 april 2004 betreffende milieuaansprakelijkheid met betrekking tot het voorkomen en herstellen van milieuschade (PB L 143 van 30.4.2004, blz. 56-75)

Achtereenvolgende wijzigingen aan Richtlijn 2004/35/EG werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

Laatste bijwerking 14.02.2022