Afvalhiërarchie

De afvalhiërarchie wordt als prioriteitsvolgorde gehanteerd bij het opstellen van wetgeving en beleidsinitiatieven voor de preventie en het beheer van afvalstoffen. De afvalhiërarchie is de hoeksteen van het beleid en de wetgeving van de Europese Unie (EU) op het gebied van afval, en is vastgelegd in de kaderrichtlijn afvalstoffen van de EU (Richtlijn 2008/98/EG). Het doel ervan is tweeledig:

• de negatieve gevolgen van de productie en het beheer van afvalstoffen tot een minimum beperken, en
• de hulpbronnenefficiëntie verbeteren.

De hiërarchie wordt doorgaans weergegeven in de vorm van een omgekeerde piramide, met bovenaan de opties die de meeste voorkeur genieten en onderaan “verwijdering” als oplossing in laatste instantie voor afvalbeheer.

• Preventie. Maatregelen die worden genomen voordat een stof, materiaal of product afvalstof is geworden, ter vermindering van:
  • de hoeveelheid afvalstoffen, inclusief via het hergebruik van producten of de verlenging van de levensduur van producten;
  • de negatieve gevolgen van de geproduceerde afvalstoffen voor het milieu en de menselijke gezondheid, of
  • het gehalte aan schadelijke stoffen in materialen en producten.
• Voorbereiding voor hergebruik. Elke nuttige toepassing bestaande uit controleren, schoonmaken of repareren, waarbij producten of componenten van producten die afvalstoffen zijn geworden, worden klaargemaakt zodat ze zullen worden hergebruikt zonder dat verdere voorbehandeling nodig is.
• Recycling. Elke nuttige toepassing waardoor afvalstoffen opnieuw worden bewerkt tot producten, materialen of stoffen, voor het oorspronkelijke doel of voor een ander doel. Dit omvat het opnieuw bewerken van organisch afval (bv. composteren), maar het omvat niet energieterugwinning, noch het opnieuw bewerken tot materialen die bestemd zijn om te worden gebruikt als brandstof of als opvulmateriaal.
• Andere nuttige toepassingen (bv. energieterugwinning). Elke handeling met als voornaamste resultaat dat afvalstoffen een nuttig doel dienen door hetzij in de betrokken installatie, hetzij in de ruimere economie andere materialen te vervangen die anders voor een specifieke functie zouden zijn gebruikt, of waardoor de afvalstof voor die functie wordt klaargemaakt.
• Verwijdering. Iedere handeling die geen nuttige toepassing is, zelfs indien de handeling er in tweede instantie toe leidt dat stoffen of energie worden teruggewonnen (bv. storten, verbranden).

ZIE OOK

• Circulaire economie
• Milieu (over het milieubeleid van de EU)
• De EU-afvalstoffenbeheerwet (samenvatting)
• Afvalpreventie en -beheer (Europese Commissie)