Σύμβαση του Ελσίνκι: πρόληψη της ρύπανσης των διεθνών υδατορευμάτων και λιμνών

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

• Η Σύμβαση παρέχει νομικό πλαίσιο εντός του οποίου 2 ή περισσότερα συμβαλλόμενα μέρη μπορούν να συνεργαστούν με σκοπό:
  • την πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης των υδάτων πέρα των εθνικών συνόρων·
  • την ορθολογική και αμερόληπτη χρησιμοποίηση των διαμεθοριακών υδάτων.
• Τα μέρη πρέπει να λάβουν όλα τα κατάλληλα διαμεθοριακά μέτρα με σκοπό:
  • την πρόληψη, τον έλεγχο και τη μείωση της τρέχουσας ή πιθανής ρύπανσης·
  • τη διασφάλιση οικολογικά αξιόπιστης διαχείρισης των υδάτων, τη συντήρηση των πόρων και την περιβαλλοντική προστασία, μεταξύ άλλων και την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων, εφόσον χρειάζεται·
  • την ορθολογική και αμερόληπτη χρησιμοποίηση των πόρων.
• Τα συμβαλλόμενα μέρη πρέπει:
  • να εφαρμόζουν την αρχή της προληπτικής δράσης, δηλ. το να μην απέχουν από δράση επειδή η επιστήμη δεν έχει ακόμη πλήρως αποδείξει τη σχέση αιτίου και αιτιατού μεταξύ των συγκεκριμένων ουσιών και της ρύπανσης·
  • να εφαρμόζουν την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», δηλ. το συμβαλλόμενο μέρος που είναι υπεύθυνο για την πρόκληση ρύπανσης πληρώνει το κόστος για την πρόληψη, τον έλεγχο και τη μείωση·
  • να διαχειρίζονται τους υδάτινους πόρους με τέτοιον τρόπο ώστε να μην θίγονται οι ανάγκες των μελλοντικών γενεών·
  • να θεσπίσουν προγράμματα για την παρακολούθηση των διαμεθοριακών υδάτων·
  • να συνεργάζονται μεταξύ τους, ιδίως όσον αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών και την έρευνα ώστε να αναπτύξουν αποτελεσματικές τεχνικές για την πρόληψη, τον έλεγχο και τη μείωση της διαμεθοριακής ρύπανσης·
  • να υποστηρίζουν διεθνείς πρωτοβουλίες που σκοπό έχουν να εκπονηθούν κανόνες, κριτήρια και διαδικασίες όσον αφορά τις ευθύνες για τυχόν ρύπανση.
• Τα μέτρα πρέπει:
  • να λαμβάνονται, ει δυνατόν, στην πηγή·
  • να μην προκαλούν, άμεσα ή έμμεσα, τη μεταφορά της ρύπανσης σε άλλους τόπους.
• Συμφωνίες μεταξύ 2 ή περισσοτέρων συμβαλλομένων μερών μπορεί να καλύπτουν θέματα όπως:
  • συγκέντρωση δεδομένων και κατάρτιση καταλόγων·
  • εκπόνηση κοινών προγραμμάτων επιτήρησης·
  • καθορισμός των ορίων εκπομπής για τα λύματα καθώς και κοινών στόχων ποιότητας των υδάτων·
  • δημιουργία μηχανισμών παρακολούθησης και συναγερμού·
  • χρησιμοποίηση μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
• Τα συμβαλλόμενα μέρη μιας συμφωνίας οφείλουν:
  • να παρέχουν βοήθεια το ένα στο άλλο, όταν απαιτείται·
  • να εξασφαλίζουν ότι διατίθενται στο κοινό πληροφορίες για την κατάσταση των διαμεθοριακών υδάτων και για τυχόν μέτρα.
• Το 2003, η Σύμβαση τροποποιήθηκε για να επιτρέψει την προσχώρηση χωρών εκτός της Ευρώπης. Η τροποποίηση τέθηκε σε ισχύ στις 6 Φεβρουαρίου 2013 και με την απόφαση 2013/790/ΕΕ έγινε αποδεκτή. Από τον Μάρτιο του 2016 όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ μπορούν να προσχωρήσουν σε αυτήν.