Ftehimiet ta’ kreditu għall-konsumatur (2023)

 

SOMMARJU TA’:

Id-Direttiva (UE) 2023/2225 dwar ftehimiet ta’ kreditu għall-konsumaturi u li tħassar id-Direttiva 2008/48/KE

X’INHU L-GĦAN TAD-DIRETTIVA?

Hija tistabbilixxi r-regoli tal-Unjoni Ewropea (UE) dwar il-konsumatur* ftehimiet ta’ kreditu*.

PUNTI EWLENIN

Id-direttiva:

• tapplika għal ftehimiet ta’ kreditu li permezz tagħhom il-konsumaturi jissellfu flus biex jixtru prodotti u servizzi;
• ma tapplikax għal ċerti kategoriji ta’ ftehim, b’mod partikolari:
  • ftehimiet ta’ kreditu ggarantiti minn self ipotekarju jew sigurtà komparabbli oħra fuq il-proprjetà immobbli;
  • kreditu ta’ aktar minn EUR 100 000;
  • skemi ta’ kreditu bla ħlas jew b’imgħax baxx għall-impjegati;
  • pagamenti differiti taħt ċerti kundizzjonijiet;
  • ftehimiet ta’ kiri jew leasing li ma joffrux jew jirrikjedux ix-xiri tal-oġġett ikkonċernat;
• tippermetti lill-Istati Membri tal-UE jeżentaw mir-regoli tal-UE ċerti ftehimiet, bħal dawk marbuta ma’ karti tad-differiti ta’ debitu taħt ċerti kundizzjonijiet;
• tirrikjedi li l-informazzjoni fornuta lill-konsumaturi skont ir-regoli tal-UE tingħata bla ħlas;
• tistipula li l-fornituri tal-kreditu lir-residenti legali fl-UE ma jistgħux jiddiskriminaw għal raġunijiet ta’ nazzjonalità, post ta’ residenza jew fatturi oħra bħas-sess, ir-razza jew il-kulur elenkati fl-Artikolu 21 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea.

Rekwiżiti ta’ informazzjoni qabel ftehim

Reklamar u kummerċjalizzazzjoni

• Il-komunikazzjonijiet kollha għandhom ikunu ġusti, ċari u li ma jiżgwidawx.
• Ir-reklamar għandu jinkludi t-twissija: “Twissija! Is-self tal-flus jiswa l-flus.” jew frażijiet ekwivalenti.
• Id-direttiva tipprojbixxi r-reklamar qarrieqi li:
  • jissuġġerixxi li l-kreditu itejjeb is-sitwazzjonijiet finanzjarji tal-konsumaturi;
  • jispeċifika ftehimiet ta’ kreditu pendenti jew bażijiet ta’ data li bi ftit jew ebda influwenza fuq valutazzjoni tal-applikazzjoni tal-kreditu;
  • jindika b’mod falz li l-kreditu iżid ir-riżorsi finanzjarji, it-tfaddil jew l-istandards tal-għajxien.

L-Istati Membri jistgħu jipprojbixxu r-reklamar li:

• jenfasizza l-faċilità jew il-veloċità tal-akkwist ta’ kreditu;
• jagħmel skontijiet kondizzjonali fuq it-teħid ta’ kreditu;
• joffri perjodi ta’ konċessjoni ta’ aktar minn 3 xhur għal ħlas lura.

Informazzjoni standard dwar ir-reklamar għandha:

• tkunu tinsta’ tinqra faċilment jew tinstema’ b’mod ċar;
• tispeċifika b’mod ċar, konċiż u prominenti dan li ġej:
  • ir-rata ta’ self, inkluż kwalunkwe spiża,
  • l-ammont totali ta’ kreditu,
  • ir-rata perċentwali annwali ta’ ħlas (Anness III jistabbilixxi kif dan jiġi kkalkulat),
  • id-durata tal-ftehim dwar il-kreditu, fejn applikabbli,
  • it-total li għandu jitħallas mill-konsumatur u l-ammont ta’ pagamenti parzjali, fejn applikabbli;
• jinkludi eżempju rappreżentattiv tad-diversi termini.

L-informazzjoni ġenerali għandha:

• tkun ċara u komprensibbli u disponibbli bil-miktub jew fuq mezz ieħor durabbli magħżul mill-konsumatur;
• tinkludi tal-anqas dan li ġej:
  • l-identità u d-dettalji ta’ kuntatt tal-fornitur tal-informazzjoni,
  • l-iskopijiet li għalihom jista’ jintuża l-kreditu, matul il-ftehim u spejjeż ulterjuri possibbli,
  • rati ta’ self u eżempju tal-ispiża totali għall-konsumatur,
  • firxa ta’ għażliet ta’ rimbors, kundizzjonijiet għal ħlas lura bikri u d-dritt għal dettalji tal-irtirar,
  • indikazzjoni ta’ kwalunkwe servizzi anċillari meħtieġa biex jinkiseb il-kreditu,
  • twissija ġenerali dwar il-konsegwenzi possibbli jekk ma tkunx konformi mat-termini tal-ftehim.

L-informazzjoni prekuntrattwali għandha:

• tingħata lill-klijent “fil-ħin” u jkun fiha spjegazzjonijiet adegwati, sabiex ikunu jistgħu jqabblu offerti differenti u jieħdu deċiżjoni infurmata qabel ma jintrabtu bi ftehim;
• tinkludu l-elementi kollha fil-formola Ewropea standard ta’ informazzjoni dwar il-kreditu għall-konsumatur stabbilita fl-Anness I, bid-dettalji ewlenin fuq l-ewwel paġni;
• tuża l-formola Ewropea ta’ informazzjoni dwar il-kreditu għall-konsumatur fl-Anness II għal ftehimiet ta’ kreditu li huma konklużi mill-organizzazzjonijiet li joperaw għall-benefiċċju reċiproku tal-membri tagħhom;
• tinforma lill-konsumaturi meta tippreżentahom b’offerta personalizzata bbażata fuq ipproċessar awtomatizzat ta’ data personali.

Id-direttiva:

• tipprojbixxi l-“irbit”, sakemm il-ftehim ta’ kreditu ma jkunx disponibbli separatament minn prodotti finanzjarji jew servizzi oħra fuq l-offerta;
• tippermetti r-“raggruppar”, fejn il-ftehim ta’ kreditu jkun disponibbli separatament iżda mhux neċessarjament fuq l-istess termini u kundizzjonijiet bħal meta jkunu gruppati ma’ prodotti jew servizzi oħra fuq l-offerta;
• tippermetti lill-kredituri jeħtieġu li konsumatur jiftaħ jew iżomm kont ta’ pagament jew tfaddil biex jakkumula l-kapital jew is-servizz tal-kreditu, jew li jkollu politika rilevanti tal-assigurazzjoni;
• tipprojbixxi l-użu ta’ kwalunkwe data personali dwar il-kanċer għal politika tal-assigurazzjoni fi żmien 15-il sena wara t-tmiem tat-trattament;
• teħtieġ li l-kredituri jinfurmaw lill-konsumaturi b’mod espliċitu jekk servizzi anċillary humiex qed jiġu, jew jistgħux jkunu, ipprovduti lilhom; il-ftehim tal-konsumatur mhux se jiġi dedott għall-konklużjoni ta’ kwalunkwe ftehim ta’ kreditu jew għax-xiri ta’ servizzi anċillari ppreżentati permezz ta’ għażliet standard (bħal kaxxi mmarkati minn qabel);
• tistabbilixxi regoli ċari dwar il-forniment ta’ servizzi konsultattivi;
• tipprojbixxi kwalunkwe għotja ta’ kreditu mingħajr talba minn qabel u ftehim espliċitu tal-konsumatur.

Valutazzjoni tal-affidabbiltà tal-kreditu, bażijiet tad-data u kuntratti

Il-kredituri għandhom jivvalutaw u jivverifikaw bir-reqqa l-affidabbiltà tal-kredit tal-konsumatur, jeżaminaw informazzjoni rilevanti u preċiża dwar id-dħul, l-ispejjeż u ċirkostanzi finanzjarji u ekonomiċi oħra tagħhom.

L-Istati Membri għandhom, fil-każ ta’ kreditu transkonfinali, jiżguraw aċċess għall-kredituri minn Stati Membri oħra għal bażijiet ta’ data użati f’dak l-Istat Membru biex jivvalutaw l-affidabilità tal-kreditu tal-konsumaturi. Il-kundizzjonijiet għall-aċċess għal tali bażijiet ta’ data għandhom ikunu nondiskriminatorji.

Il-kuntratti tal-ftehim ta’ kreditu għandhom jinkludu informazzjoni simili għal dik ipprovduta fil-fażi prekuntrattwali, iżda f’aktar dettall.

Il-kredituri għandhom jinfurmaw lill-konsumaturi dwaf:

• modifiki fit-termini u l-kundizzjonijiet fil-ftehim qabel dawn isiru u, fejn applikabbli, il-ħtieġa għal kunsens għall-konsumaturi jew spjegazzjoni tal-bidliet introdotti bl-operat tal-liġi*;
• bidliet fir-rati ta’ self fil-ħin, qabel ma jidħlu fis-seħħ;
• kull tnaqqis jew kanċellazzjoni tal-faċilità ta’ overdraft, tal-inqas 30 jum qabel il-jum meta t-tnaqqis jew il-kanċellazzjoni attwali tal-faċilità ta’ overdrat tidħol fis-seħħ;
• id-dettalji finanzjarji ta’ kwalunkwe nfiq eċċessiv* faċilità fil-ftehim.

Il-konsumaturi:

• jistgħu jirtiraw minn ftehim fi żmien 14-il jum mingħajr ma jagħtu raġuni;
• Jistgħu jtemmu ftehim ta’ kreditu b’mod miftuħ mingħajr ħlas fi kwalunkwe ħin, sakemm ma jkunx fih perjodu ta’ avviż miftiehem, li ma jistax jaqbeż xahar;
• ikollhom id-dritt li jagħmlu ħlas lura bikri, sakemm il-kreditur jirċievi kumpens ġust u oġġettivament iġġustifikat.

L-Istati Membri:

• japplikaw miżuri għall-prevenzjoni tal-abbuż u jiżguraw li l-konsumaturi ma jiġux iċċarġjati rati ta’ self eċċessivament għoljin;
• jitolbu lill-kredituri u lil kwalunkwe intermedjarji jaġixxu b’mod onest, ġust, trasparenti u professjonali, filwaqt li jqisu d-drittijiet u l-interessi tal-klijenti tagħhom;
• jistabbilixxu rekwiżiti minimi ta’ għarfien u kompetenza għall-kredituri u għall-persunal tagħhom;
• jippromwovu l-edukazzjoni finanzjarja għall-konsumaturi dwar self responsabbli u l-ġestjoni tad-dejn;
• jitolbu lill-kredituri jeżerċitaw, fejn xieraq, tolleranza raġonevoli qabel jinbdew il-proċeduri ta’ infurzar;
• jiżguraw li servizzi ta’ konsulenza tad-dejn indipendenti jkunu disponibbli għall-konsumaturi f’diffikultà mal-impenji finanzjarji tagħhom;
• jissuġġettaw lill-kredituri u lill-intermedjarji tal-kreditu għar-rekwiżiti ta’ ammissjoni, reġistrazzjoni u superviżjoni, issorveljati minn awtorità indipendenti;
• jipprovdu lill-konsumaturi b’aċċess għal proċeduri ta’ riżoluzzjoni ta’ tilwim barra mill-qorti adegwati, fil-pront u effettivi;
• jaħtru awtoritajiet biex jimplimentaw id-direttiva u jiddeterminaw il-penali għall-ksur.

Il-Kummissjoni Ewrope:

• għandha s-setgħa li tadotta atti delegati;
• tivvaluta, sal-20 ta’ Novembru 2025, jekk il-leġiżlazzjoni għandhiex tipproteġi lill-konsumaturi li jissellfu u jinvestu permezz ta’ pjattaformi lta’ finanzjament kollettiv li, għalkemm ma jaġixxux bħala kredituri jew intermedjarji, jiffaċilitaw il-kreditu bejn il-konsumaturi;
• tevalwa d-direttiva sal-20 ta’ Novembru 2029 u kull 4 snin wara dan.

Id-direttiva tħassar id-Direttiva 2008/48/KE dwar ftehimiet ta’ kreditu għall-konsumatur mill-20 ta’ Novembru 2026.

MINN META JAPPLIKAW IR-REGOLI?

Id-direttiva kellha tiġi trasposta fil-liġi nazzjonali sal-20 ta’ Novembru 2025. Dawn ir-regoli għandhom japplikaw mill-20 ta’ Novembru 2026.

SFOND

Għal aktar informazzjoni, ara:

• Kreditu tal-konsumaturi (il-Kummissjoni Ewropea).

TERMINI EWLENIN

DOKUMENT PRINĊIPALI

Id-Direttiva (UE) 2023/2225 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-18 ta’ Ottubru 2023 dwar ftehimiet ta’ kreditu għall-konsumaturi u li tħassar id-Direttiva 2008/48/KE (ĠU L, 2023/2225, 30.10.2023).

DOKUMENTI RELATATI

Id-Direttiva 2008/48/KE tal-Parliament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 t’April 2008 dwar ftehimiet ta’ kreditu għal konsumaturi u li tħassar id-Direttiva tal-Kunsill 87/102/KEE (ĠU L 133, 22.5.2008, pp. 66–92).

L-emendi suċċessivi għad-Direttiva 2008/48/KE ġew inkorporati fit-test oriġinali. Din il-verżjoni konsolidata għandha valur dokumentarju biss.

l-aħħar aġġornament 04.01.2024