13.10.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 345/11

1.

Η ευρωπαϊκή κοινωνία και οι πολίτες της αξιώνουν μια αξιόπιστη, ευρέως αποδεκτή και στιβαρή Ευρωπαϊκή Ένωση. Εδώ και περισσότερο από μία δεκαετία, η Ευρωπαϊκή Ένωση υφίσταται πολιτικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς κλυδωνισμούς, με συνέπεια να ενισχύονται η απαισιόδοξη στάση και η αβεβαιότητα των πολιτών. Η ΕΕ χρειάζεται συνολικές στρατηγικές για την προώθηση της ευημερίας των πολιτών της, ισχυρές και βιώσιμες επενδύσεις, δημιουργικότητα και επιχειρηματικότητα καθώς και στρατηγικές για να αντιμετωπίσει το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ φτωχών και πλουσίων, την ανισότητα φτώχειας και πλούτου. Η τρέχουσα οικονομική ανάκαμψη δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να αποτελεί δικαιολογία για να μείνουμε παθητικοί θεατές. Αντιθέτως, η ΕΟΚΕ ζητεί επίμονα να εξευρεθεί μια μελετημένη και συνεκτική λύση για την ενίσχυση της αξιοπιστίας και της εμπιστοσύνης, καθώς και να δοθεί έμφαση σε συγκεκριμένα αποτελέσματα για τους πολίτες και τις τεράστιες δυνατότητες της Ευρώπης.

2.

Πρέπει να αποφεύγονται οι ανυπόστατες προσδοκίες. Πρώτιστη επιδίωξη πρέπει να είναι η ανάδειξη μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης ικανής να παράσχει πλήρεις και ίσες ευκαιρίες σε όλους. Οι οικονομικοί, κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι αλληλένδετοι. Είναι ουσιώδες να δοθεί η δυνατότητα στην Ευρώπη να προσαρμοστεί στη βαθιά διεργασία μετασχηματισμού και στον έντονο παγκόσμιο ανταγωνισμό, και να διαμορφώσει ουσιαστικά την παγκοσμιοποίηση με βάση τις αξίες της ΕΕ.

3.

Πρέπει να σταματήσει η γνωστή τακτική, τόσο στο παρελθόν όσο και σήμερα, ότι «φταίνε οι Βρυξέλλες». Τόσο τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων μερών —όπως οι κοινωνικοί εταίροι και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών— πρέπει να επιδείξουν κοινή προσήλωση στον στόχο τους σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο. Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι η νομιμοποίηση των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε τελευταία ανάλυση εξαρτάται από την ποιότητα της δημοκρατικής διαδικασίας.

4.

Αν θέλουμε να προοδεύσουμε, πρέπει να εμπνεόμαστε από μια κοινή αντίληψη για τα ιδανικά, από τα οποία εμφορούνταν οι ιδρυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα οποία μετέπειτα αποτυπώνονταν σε κάθε επίτευγμα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να κάνει χρήση τόσο των νομοθετικών μέσων όσο και των καθοδηγητικών, χρηματοδοτικών και συνεργατικών δυνατοτήτων που διαθέτει, έτσι ώστε να σημειώσει πρόοδο προς όλες τις επιθυμητές κατευθύνσεις. Εν προκειμένω, η Συνθήκη της Λισαβόνας δείχνει τον δρόμο.

5.

Η ΕΟΚΕ δεν πιστεύει ότι μια επιλογή μεταξύ των σεναρίων (2) είναι επιτυχής μέθοδος εμπέδωσης μιας κοινής αντίληψης για τα ιδανικά ή για τη χάραξη της μελλοντικής πορείας. Πρώτον, η ΕΕ δεν ξεκινά από το μηδέν. Συνεπώς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να βασίζει τις προτάσεις της σε ενδελεχή ανάλυση της ιστορικής πορείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (δηλαδή των επιτευγμάτων και των αστοχιών της) σαν μια πολύτιμη πηγή για το μέλλον. Οι δεσμεύσεις των κρατών μελών στο πλαίσιο της Δήλωσης της Ρώμης αποτελούν θετικό και υγιές σημείο εκκίνησης (3). Τα πέντε σενάρια που απευθύνονται στα κράτη μέλη προσδίδουν έμφαση σε θεσμικές αλλαγές και, ως εκ τούτου, στερούνται άμεσης σημασίας για τους ευρωπαίους πολίτες. Επίσης, φαίνονται τεχνητά.

6.

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, το πρώτο σενάριο, αυτό της απλής επιβίωσης, δεν αποτελεί επιλογή. Το πέμπτο σενάριο φαίνεται ελκυστικό σε ορισμένους, αλλά επί του παρόντος δεν είναι ρεαλιστικό. Το δεύτερο σενάριο, με αποκλειστικό προσανατολισμό στην κοινή αγορά, είναι πάρα πολύ περιορισμένο. Το τέταρτο σενάριο απαιτεί συμφωνία μεταξύ των 27 κρατών μελών, με ενδεχόμενη συνέπεια την παράλυση της ΕΕ και την προαγωγή φυγόκεντρων τάσεων που θα θέσουν σε κίνδυνο τους στόχους και τις αξίες της Ένωσης. Σύμφωνα με το τρίτο σενάριο, η θέσπιση μηχανισμών διαφοροποιημένης ολοκλήρωσης, όπως η ενισχυμένη συνεργασία, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα χρήσιμο μέσο για να ξεπεραστούν τα εμπόδια σε συγκεκριμένους τομείς και να προωθηθεί μια θετική δυναμική στη διαδικασία ολοκλήρωσης της ΕΕ. Ωστόσο, πρόκειται για μέσα που επιτρέπουν την επίτευξη στόχων πολιτικής και όχι αυτοσκοπό. Αν και θα πρέπει να συστήνονται ως μέσα για την αντιμετώπιση της παράλυσης ή των εμποδίων όσον αφορά την επιθυμητή νομοθεσία της ΕΕ, η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη να προωθηθεί η σύγκλιση εντός της Ένωσης και να καταπολεμηθούν ο κατακερματισμός και οι διαιρέσεις. Επομένως, σε μια συμφωνία μεταξύ των πρωτοπόρων χωρών ή των χωρών-καταλυτών θα πρέπει να μπορούν ανά πάσα στιγμή να προσχωρούν και άλλες πρόθυμες χώρες, ενώ θα πρέπει να υπερισχύει μια κοινή αντίληψη για τα ιδανικά.

7.

Τα στρατηγικά ζητήματα πρέπει να αναλύονται υπό κοινό πρίσμα, προς αποφυγή φυγόκεντρων τάσεων ή της διαγραφόμενης προοπτικής να έχουμε μια Ευρώπη πολλαπλών επιλογών. Η ΕΟΚΕ προκρίνει μια εξέλιξη σύμφωνα με την οποία θα διαμορφωθούν συνθήκες καλύτερου διαμοιρασμού της πολιτικής εξουσίας μεταξύ όλων των αρμόδιων φορέων. Όλα αυτά εξαρτώνται κατά κύριο λόγο από την πολιτική βούληση και, ως εκ τούτου, πρέπει να αποτελέσουν βασικό ζήτημα σε έναν αυθεντικό διάλογο για το μέλλον.

8.

Πρέπει να εξαλειφθεί η παραδοσιακή διάκριση μεταξύ του εθνικού και του ενωσιακού επίπεδου. Μέσα από τις κοινές προκλήσεις και τις αλληλένδετες πραγματικότητες ανά την Ευρώπη αναδεικνύεται η ανάγκη για μια κοινή αποστολή. Απαιτείται επίσης η αναγνώριση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας, παράλληλα με την εθνική. Στη χάραξη πολιτικής πρέπει να περικλείονται και να συμμετέχουν όλα τα επίπεδα της κοινωνίας. Για να επιτυγχάνεται η στήριξη των πολιτών, οι στόχοι πρέπει να είναι κοινοί και ο αντίκτυπος των αποφάσεων και των πολιτικών πρέπει να αξιολογείται συστηματικά σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

9.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) οφείλει να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση της μελλοντικής κατεύθυνσης της Ευρώπης. Επιπλέον, υπάρχει θεμελιώδης ανάγκη προώθησης της συμμετοχής των εθνικών κοινοβουλίων, καθώς και αλληλεπίδρασής τους με το ΕΚ.

10.

Οι κεντρικοί στόχοι πρέπει να συνοδεύονται από συμφωνία των κρατών μελών σχετικά με

11.

Όποιο σενάριο και να επιλεχθεί για το μέλλον της Ευρώπης, η ΕΟΚΕ επιθυμεί μια συνεκτική και συνεπή Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολλές από τις τρέχουσες πολιτικές είναι μέρος της περαιτέρω ολοκλήρωσης, μιας μακροπρόθεσμης διεργασίας, την οποία η ΕΟΚΕ υποστηρίζει πλήρως. Για σχεδόν όλα αυτά τα θέματα, η ΕΟΚΕ έχει προσφάτως διατυπώσει τις λεπτομερείς παρατηρήσεις και προτάσεις της για το μέλλον.

12.

Η ενιαία αγορά —σε όλες τις οικονομικές και κοινωνικές εκφάνσεις της και ως μέρος ενός βιώσιμου αναπτυξιακού υποδείγματος— είναι η απαραίτητη συγκολλητική ουσία για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Μέσω αυτής πρέπει να εξασφαλίζονται πραγματικά ισότιμοι όροι. Στο ίδιο πνεύμα, η ΟΝΕ θεωρείται ένα αποφασιστικό βήμα προς τα εμπρός. Εντούτοις, παρά την εντυπωσιακή πρόοδό της, παραμένει ασταθές σαν οικοδόμημα. Η ΟΝΕ βρίσκεται στο επίκεντρο των μελλοντικών εξελίξεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και, άρα, η εμβάθυνσή της είναι καθοριστικής σημασίας. Η ΕΟΚΕ προκρίνει μια σταδιακή πορεία προς μια πολιτική ένωση με ένα πλήθος μακροοικονομικών και μικροοικονομικών μέτρων και διατάξεων, καθώς και έναν ισχυρό κοινωνικό πυλώνα. Η ολοκλήρωση της ΟΝΕ προϋποθέτει μια ουσιαστική οικονομική διακυβέρνηση η οποία θα περιλαμβάνει την ενωσιακή διαχείριση του χρηματοπιστωτικού τομέα, καλά σχεδιασμένες μεταρρυθμίσεις στα εκάστοτε κράτη μέλη, καθώς και προσεγγίσεις κοινής αποδοχής όσον αφορά τις πολιτικές για την αγορά εργασίας. Χάρη στην καλύτερη διακυβέρνηση αναμένεται να ενισχυθούν η σύγκλιση και το πνεύμα αλληλεγγύης σε ολόκληρη την ευρωζώνη. Αρωγός στην προσπάθεια αυτή μπορούν να σταθούν οι ικανότατες δημόσιες υπηρεσίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ζώνη του ευρώ θα πρέπει να αρχίσει να συνεργάζεται στενότερα και σε άλλους τομείς.

13.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει, επίσης, την ανάγκη για πιο συνεκτική διακυβέρνηση, βαθύτερη ολοκλήρωση και πλήρη δέσμευση των κρατών μελών όσον αφορά τα εξής:

14.

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, τα κοινωνικά θέματα και η εκπαίδευση πρέπει να αντιμετωπίζονται πιο συστηματικά σε επίπεδο ΕΕ, έτσι ώστε να επιτυγχάνονται αξιόπιστες λύσεις. Η κοινωνική ασφάλιση και η εκπαίδευση ως επί το πλείστον υπόκεινται στην αρχή της επικουρικότητας και, ως εκ τούτου, εμπίπτουν στο πεδίο της εθνικής νομοθεσίας και των αντίστοιχων διαδικασιών λήψης αποφάσεων, συχνά με την ενεργό συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων. Ο καταμερισμός αρμοδιοτήτων μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών πρέπει να εφαρμόζεται καλύτερα στις κοινωνικές υποθέσεις. Λόγω των αυξημένων εντάσεων στις αγορές εργασίας εξαιτίας της ψηφιακής επανάστασης, των διαρθρωτικών αδυναμιών στις αγορές εργασίας και της παγκοσμιοποίησης, η ΕΟΚΕ ζητεί μια πιο εμφανή ευρωπαϊκή δέσμευση με σκοπό την επιδίωξη μεγαλύτερης σύγκλισης όσον αφορά ορισμένες κοινωνικές και εργασιακές συνθήκες, και την παράλληλη προώθηση της δημιουργίας ποιοτικών θέσεων εργασίας, της δίκαιης κινητικότητας και της θετικής δέσμευσης των πολιτών. Πρέπει δε να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη νεολαία και την ανεργία των νέων. Ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων, της κοινωνίας των πολιτών γενικότερα και του κοινωνικού διαλόγου είναι ύψιστης σημασίας.

15.

Είναι απαραίτητη η μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική σύγκλιση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι αποκλίσεις μεταξύ των εθνικών οικονομιών, του πολιτισμού και των παραδόσεων των διαφόρων κοινωνικών συστημάτων. Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν πρέπει να παραμείνει αμέτοχη αλλά οφείλει να αναλάβει τις σαφώς καθορισμένες ευθύνες της. Χρειάζονται ουσιαστικές συζητήσεις μεταξύ των κοινωνικών εταίρων (και άλλων ενδιαφερομένων μερών) πριν από τη χάραξη κοινής περαιτέρω πορείας. Επιπλέον, η ΕΟΚΕ επισημαίνει τη σημασία της ουσιαστικής εφαρμογής στα κράτη μέλη των οδηγιών της ΕΕ για κοινωνικά ζητήματα.

16.

Η εκπαίδευση εμπίπτει και αυτή στην αρχή της επικουρικότητας. Εντούτοις, είναι αναμφισβήτητο ότι το κοινωνικό και οικονομικό μέλλον της Ευρώπης, καθώς και η συμμετοχή των πολιτών, συνδέονται στενά με τα σύγχρονα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης όλων των βαθμίδων. Το μέλλον της νέας γενιάς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εκπαίδευση. Οι δεξιότητες είναι καθοριστικός παράγοντας για τους νέους καθώς και τις παλαιότερες γενιές. Συνεπώς, η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να συμμετάσχει ενεργά στη διαδικασία εκσυγχρονισμού, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Επίσης, η εκπαίδευση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην επικοινωνιακή προβολή της Ευρώπης: η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την ανάγκη κατάλληλης πληροφόρησης και εκπαίδευσης σχετικά με την ΕΕ (συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών αξιών και της ιθαγένειας) στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

17.

Πρέπει να αποκατασταθεί η ελεύθερη κυκλοφορία των ατόμων στον χώρο Σένγκεν. Αυτό σημαίνει εξ ορισμού ότι τα κοινά σύνορα πρέπει να ελέγχονται πιο αποτελεσματικά. Παράλληλα, η λυπηρή όξυνση του φαινομένου της διεθνούς τρομοκρατίας (συμπεριλαμβανομένων των δολοφονιών και του ηλεκτρονικού εγκλήματος) αποτελεί σοβαρή πηγή ανησυχίας για τους πολίτες και πρέπει να αντιμετωπιστεί. Η συνεργασία μεταξύ των αστυνομικών υπηρεσιών και των δικαστικών αρχών είναι απαραίτητη περισσότερο από ποτέ.

18.

Τα εν λόγω πεδία σχετίζονται άμεσα με την εξωτερική πολιτική και με το οξύ πρόβλημα των αποτυχημένων κρατών και των εμφυλίων πολέμων στη γειτονία της Ευρώπης, καθώς και με τις επακόλουθες μεταναστευτικές ροές που επί του παρόντος επισκιάζουν όλα τα άλλα ευρωπαϊκά θέματα. Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ μιας κοινής πολιτικής για τη μετανάστευση που να διασφαλίζει την προστασία των προσφύγων σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, υπέρ ενός κοινού συστήματος ασύλου, υπέρ της καταπολέμησης της παράνομης μετανάστευσης και της εμπορίας ανθρώπων, και υπέρ της πρόκρισης των νόμιμων οδών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο ίδιο πλαίσιο, η ΕΕ πρέπει να θεσπίσει ουσιαστικές εταιρικές σχέσεις με γειτονικές χώρες, και ιδίως να επαναδρομολογήσει μια πραγματική ευρωμεσογειακή πολιτική.

19.

Για πρώτη φορά μετά το 1945, η Ευρώπη βρίσκεται σε τέτοιο βαθμό αντιμέτωπη με την πρόκληση να φροντίσει τα του οίκου της. Οι σχέσεις στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ και με τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς η εύρυθμη κοινή ευρωπαϊκή διαχείριση των προβλημάτων που ανακύπτουν στις γειτονικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθιστούν εξαιρετικά επείγουσα την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής κοινής εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφαλείας, από τις οποίες θα εξαρτηθεί, εκ των πραγμάτων, η επιτυχία της εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας.