Αρχή της επικουρικότητας

Η αρχή της επικουρικότητας ορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στόχος της είναι να εξασφαλίζει ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται στο εγγύτερο δυνατό επίπεδο προς τον πολίτη, και ότι διενεργούνται διαρκείς έλεγχοι ώστε να εξακριβώνεται ότι η δράση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) είναι δικαιολογημένη δεδομένων των διαθέσιμων δυνατοτήτων σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο.

Πιο συγκεκριμένα, είναι η αρχή δυνάμει της οποίας η ΕΕ δεν αναλαμβάνει δράση (εκτός από τους τομείς που εμπίπτουν στην αποκλειστική της αρμοδιότητα), παρά μόνο εφόσον η δράση αυτή είναι πιο αποτελεσματική από την αντίστοιχη δράση σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο.

Είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αρχή της αναλογικότητας, η οποία ορίζει ότι καμία δράση της ΕΕ δεν πρέπει να υπερβαίνει τα δέοντα για την επίτευξη των στόχων των συνθηκών. Μια άλλη συναφής αρχή, η αρχή της δοτής αρμοδιότητας, δηλώνει ότι τυχόν τομείς πολιτικής που δεν έχουν συμφωνηθεί ρητά στις συνθήκες από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ εξακολουθούν να εμπίπτουν στον τομέα αρμοδιότητάς τους.

Υπάρχουν δύο σχετικά πρωτόκολλα στο παράρτημα της Συνθήκης της Λισαβόνας:

• Το πρωτόκολλο αριθ. 1 για τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων ενθαρρύνει τη συμμετοχή των εθνικών κοινοβουλίων σε δραστηριότητες της ΕΕ, και απαιτεί τα έγγραφα και οι προτάσεις της ΕΕ να διαβιβάζονται άμεσα στα εν λόγω κοινοβούλια, ώστε αυτά να μπορούν να τα/τις εξετάσουν πριν λάβει απόφαση το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Το πρωτόκολλο αριθ. 2 ορίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να λαμβάνει υπόψη την περιφερειακή και τοπική διάσταση όλων των σχεδίων νομοθετικών πράξεων καθώς και να προβαίνει σε λεπτομερή δήλωση για τον τρόπο με τον οποίον τηρείται η αρχή της επικουρικότητας. Το πρωτόκολλο επιτρέπει στα εθνικά κοινοβούλια να αντιταχθούν σε μια πρόταση επειδή αυτή παραβιάζει την εν λόγω αρχή. Ως αποτέλεσμα αυτού, η πρόταση πρέπει να επανεξεταστεί και μπορεί να διατηρηθεί, να τροποποιηθεί ή να αποσυρθεί από την Επιτροπή ή να μπλοκαριστεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή το Συμβούλιο.

Σε περίπτωση παραβίασης της αρχής της επικουρικότητας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών ή τα κράτη μέλη μπορούν να κάνουν προσφυγή για μια πράξη που έχει εκδοθεί απευθείας στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
• Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
• Κατανομή αρμοδιοτήτων
• Ευρωπαϊκή Επιτροπή
• Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών
• Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
• Ευρωπαϊκή Ένωση
• Νομοθετικές πράξεις
• Κράτη μέλη
• Εθνικά κοινοβούλια και διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ
• Αρχή της δοτής αρμοδιότητας
• Αρχή της αναλογικότητας
• Συνθήκες
• Η αρχή της επικουρικότητας (σύνοψη)
• Η Συνθήκη της Λισαβόνας (σύνοψη)
• Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (σύνοψη)
• Η αρχή της επικουρικότητας (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο).