Actieplan voor een geïntegreerd maritiem beleid

Voor het behoud van de mariene hulpbronnen wil de Europese Commissie de invoering van een horizontaal en sectoroverschrijdend geïntegreerd marien beleid gaan invoeren waarin alle aspecten van onze relatie tot zeeën en oceanen tot hun recht komen. Het door de Commissie voorgestelde bestuurskader en de bijbehorende doelstellingen en instrumenten worden in deze mededeling uitgewerkt, die zijn basis vindt in de strategieën van Lissabon en Göteborg.

BESLUIT

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's van 10 oktober 2007 – Een geïntegreerd maritiem beleid voor de Europese Unie [COM(2007) 575 definitief – Niet in het Publicatieblad bekendgemaakt].

SAMENVATTING

Voor de uitvoering van een geïntegreerd maritiem beleid is een duidelijk beheerskader vereist. De Commissie heeft een taskforce voor maritiem beleid opgezet om de interactie tussen de sectorale beleidsgebieden te analyseren en te coördineren. Ook heeft zij de hulp ingeroepen van de agentschappen van de Europese Unie (EU) met taken op maritiem gebied om bij te dragen tot de ontwikkeling van het nieuwe beleid. Bovendien moeten voor de uitwerking van nieuwe maritieme beleidsmaatregelen het maatschappelijk middenveld en alle belanghebbende partijen geraadpleegd worden en globale effectbeoordelingen worden uitgevoerd.

Doelstellingen

Een geïntegreerd maritiem beleid van de EU moet in de eerste plaats tot doel hebben optimale voorwaarden voor het duurzame gebruik van de zeeën en oceanen te scheppen om zo de groei van de maritieme sectoren en de kustregio's mogelijk te maken. Om het concurrentievermogen, de veiligheid en beveiliging van de sector te waarborgen, verbindt de Europese Commissie zich ertoe:

• een strategie uit te werken voor de mildering van de impact van de klimaatverandering op kustregio's;
• de beroepskwalificaties te verbeteren en de maritieme opleidingen uit te breiden om betere carrièrekansen in de sector te kunnen bieden;
• een Europese maritieme ruimte tot stand te brengen zonder administratieve of douanebarrières alsmede een omvattende zeevervoerstrategie voor 2008-2018 uit te werken om de efficiëntie en het concurrentievermogen van de maritieme vervoerssector in Europa te verbeteren;
• richtsnoeren te geven voor de toepassing van de desbetreffende milieuwetgeving op de havens en een nieuw havenbeleid voor te stellen waarin plaats wordt ingeruimd voor de diverse functies van de havens;
• de oprichting van multisectorale clusters te bevorderen en technologische innovatie in de scheepsbouw- en energiesector stimuleren ten einde het economische concurrentievermogen te waarborgen zonder het milieu aan te tasten;
• de internationale inspanningen ter vermindering van de door schepen veroorzaakte luchtverontreiniging en uitstoot van broeikasgassen te steunen;
• maatregelen te nemen tegen teruggooi, illegale, niet-aangemelde en niet-gereglementeerde visserij en andere destructieve visserijpraktijken.

Een tweede prioritaire doelstelling betreft het opbouwen van een kennis- en innovatiebasis voor het maritieme beleid. Mariene wetenschap, mariene technologie en marien onderzoek dragen bij tot de analyse van de effecten van menselijke activiteiten op mariene systemen, en bieden oplossingen om de achteruitgang van het milieu en de gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan. De Europese Commissie is voornemens:

• een omvattende Europese strategie voor marien en maritiem onderzoek te presenteren;
• het inzicht in maritieme aangelegenheden uit hoofde van het 7e kaderprogramma te verbeteren;
• steun te verlenen voor de oprichting van een Europees partnerschap op het gebied van mariene wetenschap, met het oog op een georganiseerde dialoog tussen de wetenschappelijke wereld, de maritieme sector en de beleidsmakers.

Een geïntegreerd beleid moet ook een optimale levenskwaliteit in de kustregio's en ultraperifere regio's kunnen waarborgen waarbij wetenschappelijke ontwikkeling en respect voor het milieu hand in hand gaan. De Commissie beoogt met name:

• het kusttoerisme te bevorderen;
• een databank voor te bereiden over de Gemeenschapsmiddelen die beschikbaar zijn voor maritieme projecten en kustregio's;
• een communautaire strategie voor rampenpreventie in die regio's voor te stellen;
• het maritieme potentieel van ultraperifere regio's en eilanden te ontwikkelen.

Verder streeft de EU ernaar zijn leiderschap in internationale maritieme aangelegenheden te bevorderen. Een geïntegreerd beheer maakt het mogelijk het internationaal beheer van maritieme aangelegenheden te verbeteren en de prioriteiten van de EU op dit gebied te verwezenlijken. Dit is van bijzonder belang aangezien de problemen in de maritieme sector van wereldomvattende aard zijn. De Commissie bevordert in dit verband in het bijzonder:

• de samenwerking op het gebied van maritieme aangelegenheden in het kader van het Europees uitbreidingsbeleid, het Europees nabuurschapsbeleid en de noordelijke dimensie alsmede een gestructureerde dialoog met de belangrijkste partners aangezien de toepassing van internationale overeenkomsten door de partners van wezenlijk belang is;
• dat de lidstaten de op dit vlak belangrijke instrumenten ratificeren en toepassen.

De laatste doelstelling van dit geïntegreerd beleid is het vergroten van de zichtbaarheid van het maritieme Europa en van het imago van de maritieme activiteiten en beroepen. Daartoe komt de Commissie met voorstellen voor concrete acties en instrumenten zoals:

• de ontwikkeling van pedagogische hulpmiddelen (Europese zeeatlas) en van instrumenten die ons gemeenschappelijke maritieme erfgoed illustreren;
• de invoering van een jaarlijkse Dag van de zee die vanaf 2008 gevierd zal worden.

Instrumenten

Drie instrumenten zijn bij de ontwikkeling van een gemeenschappelijk maritiem beleid van bijzonder belang:

• een Europees netwerk voor maritieme controle om een veilige exploitatie van de zee en de beveiliging van de Europese maritieme grenzen te waarborgen. Deze problemen houden immers niet op bij de grens. De Commissie bevordert in het bijzonder de samenwerking tussen kustwachtinstanties en andere ter zake bevoegde overheidsdiensten en verbindt zich ertoe de interoperabiliteit van de controlesystemen te verbeteren;
• een geïntegreerd beheer (land en zee) van de kustgebieden ter bevordering van de maritieme ruimtelijke ordening. Hoewel de bevoegdheid op dit gebied bij de lidstaten ligt, is een inspanning op Europese schaal van wezenlijk belang. De Commissie zal in 2008 een stappenplan opstellen voor een gemakkelijkere ontwikkeling van dit instrument;
• een omvattende en toegankelijke bron van gegevens en informatie over de natuurlijke omstandigheden en menselijke activiteiten in de oceanen ten einde de strategische besluitvorming over maritiem beleid te vergemakkelijken. Er zullen maatregelen worden genomen om een Europees marien observatie- en datanetwerk tot stand te brengen en de wateren van de lidstaten op meerdimensionale wijze in kaart te brengen.

Context

De mededeling bouwt voort op het met het Groenboek over het maritiem beleid van de Unie op gang gebrachte overleg, waarmee de Europese Raad de Commissie in juni heeft verzocht een actieplan te ontwikkelen.

GERELATEERDE BESLUITEN

Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad van 29 oktober 2010 tot vaststelling van een programma ter ondersteuning van de verdere ontwikkeling van een geïntegreerd maritiem beleid [COM(2010) 494 definitief – Niet in het Publicatieblad bekendgemaakt]. Met onderhavig voorstel wordt een programma opgezet ter ondersteuning van de voorziene maatregelen voor de verdere ontwikkeling en uitvoering van het geïntegreerd maritiem beleid. Het ligt in het verlengde van de voorbereidende acties en proefprojecten die tussen januari 2011 en december 2013 zullen worden gestart. Het programma zal financiële middelen ter beschikking stellen om de doelstellingen en de prioriteiten van het in 2007 goedgekeurde actieplan te realiseren.

Medebeslissingsprocedure (COD/2010/0257)

Mededeling van de Commissie van 8 oktober 2010 – Mariene kennis 2020: mariene gegevens en observatie voor slimme en duurzame groei [COM(2010) 461 – Niet in het Publicatieblad bekendgemaakt]. Deze mededeling bevat een actieplan dat deel uitmaakt van de drie sectoroverschrijdende instrumenten die in het geïntegreerd maritiem beleid van de EU zijn voorzien. Dit uit drie delen bestaande actieplan heeft tot doel de betrouwbaarheid van de gegevens over het mariene milieu te verbeteren, het gebruik ervan te vereenvoudigen en goedkoper te maken en de concurrentie tussen de gebruikers van deze gegevens te bevorderen.

Mededeling van de Commissie van 15 oktober 2009 – Naar de integratie van de maritieme bewaking: een gemeenschappelijke gegevensuitwisselingstructuur voor het maritieme gebied van de EU [COM(2009) 538 – Niet in het Publicatieblad bekendgemaakt]. Deze mededeling vormt het tweede sectoroverschrijdende instrument dat in het geïntegreerd maritiem beleid van de EU is voorzien. De mededeling bevat de leidende beginselen voor de ontwikkeling van een gemeenschappelijke gegevensuitwisselingsstructuur voor het maritieme gebied en zet de invoering van een dergelijke structuur in de steigers. Hiertoe moet de coördinatie en de coherentie tussen de Europese Commissie, de lidstaten en de gesprekspartners worden verbeterd.

Mededeling van de Commissie van 25 november 2008 – Routekaart naar maritieme ruimtelijke ordening: werken aan gemeenschappelijke principes in de EU [COM(2008) 791 definitief – Niet in het Publicatieblad bekendgemaakt]. Maritieme ruimtelijke ordening is een instrument van het geïntegreerd maritiem beleid dat moet zorgen voor een betere coördinatie tussen de belanghebbenden en een optimaal gebruik van de zeeën en oceanen. In deze mededeling omschrijft de Commissie een geheel van grondbeginselen die stoelen op de bestaande praktijk en regelgeving. Deze beginselen zullen als basis dienen voor de discussie over een gemeenschappelijke aanpak van maritieme ruimtelijke ordening.

Verslag van de Commissie van 15 oktober 2009 over het geïntegreerd maritiem beleid van de EU [COM(2009) 540 definitief – Niet in het Publicatieblad bekendgemaakt]. De Commissie geeft een overzicht van de vooruitgang die sinds de goedkeuring van de mededeling van 2007 in het kader van het geïntegreerd maritiem beleid (GMB) is geboekt en stelt voor de toekomst zes strategische richtsnoeren vast:

• versterking van het geïntegreerd maritiem bestuur: de instellingen, de lidstaten en de kustgebieden van de EU dienen efficiënte structuren op te zetten met het oog op sectoroverschrijdende samenwerking en raadpleging van de betrokken partijen. Deze structuren moeten ervoor zorgen dat de synergieën tussen de sectorale beleidsterreinen die gevolgen hebben op maritiem gebied optimaal worden benut. In de mate van het mogelijke dient hokjesdenken in de sectorale beleidsvorming te worden vermeden;
• ontwikkeling van sectoroverschrijdende instrumenten, zoals maritieme ruimtelijke ordening, een uitgebreide mariene kennis, exhaustieve databanken over mariene aangelegenheden en geïntegreerde maritieme bewaking. Deze instrumenten kunnen aanzienlijke economische investeringsstromen op gang brengen en het beheer van de Europese maritieme ruimte verbeteren;
• afbakening van grenzen voor maritieme activiteiten teneinde de duurzaamheid ervan te garanderen: in de kaderrichtlijn mariene strategie wordt voor deze grenzen rekening gehouden met het effect van de ontwikkeling van de maritieme activiteiten op de zeeën en de oceanen;
• op specifieke zeegebieden gebaseerde strategieën: deze strategieën dragen bij tot de geslaagde tenuitvoerlegging van het GMB. Binnen elke specifieke strategie kunnen de beleidsprioriteiten en -instrumenten worden aangepast aan de kenmerkende geografische, economische en politieke omstandigheden van elke grote maritieme regio van Europa;
• versterking van de internationale dimensie van het geïntegreerd maritiem beleid: de EU moet analoog aan haar inspanningen tegen piraterij en destructieve visserijpraktijken het voortouw nemen op het gebied van beter mondiaal maritiem bestuur;
• duurzame economische groei, werkgelegenheid en innovatie: de EU moet samenhangende, globale economische prioriteiten stellen om de ontwikkeling van het intracommunautaire maritieme vervoer te bevorderen alsook investeringen aanmoedigen, het project inzake schonere schepen voortzetten, energieproductie op zee stimuleren, enz. Zij dient er ook op toe te zien dat het maritieme beleid en de kustgebieden ten volle in aanmerking worden genomen in het kader van het debat over territoriale cohesie.

De Commissie dient in de loop van 2010 een verslag te publiceren over de tenuitvoerlegging van deze zes strategische richtsnoeren.

Laatste wijziging: 03.12.2010