Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 62020CJ0219

    Wyrok Trybunału (szósta izba) z dnia 10 lutego 2022 r.
    LM przeciwko Bezirkshauptmannschaft Hartberg-Fürstenfeld.
    Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Landesverwaltungsgericht Steiermark.
    Odesłanie prejudycjalne – Swoboda świadczenia usług – Delegowanie pracowników – Dyrektywa 96/71/WE – Artykuł 3 ust. 1 lit. c) – Warunki pracy i zatrudnienia – Wynagrodzenie – Artykuł 5 – Sankcje – Termin przedawnienia – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej – Artykuł 41 – Prawo do dobrej administracji – Artykuł 47 – Skuteczna ochrona sądowa.
    Sprawa C-219/20.

    ECLI identifier: ECLI:EU:C:2022:89

     WYROK TRYBUNAŁU (szósta izba)

    z dnia 10 lutego 2022 r. ( *1 )

    Odesłanie prejudycjalne – Swoboda świadczenia usług – Delegowanie pracowników – Dyrektywa 96/71/WE – Artykuł 3 ust. 1 lit. c) – Warunki pracy i zatrudnienia – Wynagrodzenie – Artykuł 5 – Sankcje – Termin przedawnienia – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej – Artykuł 41 – Prawo do dobrej administracji – Artykuł 47 – Skuteczna ochrona sądowa

    W sprawie C‑219/20

    mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Landesverwaltungsgericht Steiermark (regionalny sąd administracyjny w Styrii, Austria) postanowieniem z dnia 12 maja 2020 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 26 maja 2020 r., w postępowaniu:

    LM

    przeciwko

    Bezirkshauptmannschaft Hartberg-Fürstenfeld,

    przy udziale

    Österreichische Gesundheitskasse,

    TRYBUNAŁ (szósta izba),

    w składzie: L. Bay Larsen (sprawozdawca), wiceprezes Trybunału, pełniący obowiązki prezesa szóstej izby, N. Jääskinen i M. Safjan, sędziowie,

    rzecznik generalny: M. Bobek,

    sekretarz: A. Calot Escobar,

    uwzględniając pisemny etap postępowania,

    rozważywszy uwagi, które przedstawili:

    w imieniu LM – P. Cernochova, Rechtsanwältin,

    w imieniu rządu austriackiego – A. Posch, J. Schmoll i C. Leeb, w charakterze pełnomocników,

    w imieniu rządu belgijskiego – M. Jacobs, M. Van Regemorter i C. Pochet, w charakterze pełnomocników,

    w imieniu rządu polskiego – B. Majczyna, w charakterze pełnomocnika,

    w imieniu Komisji Europejskiej – B.-R. Killmann i P.J.O. Van Nuffel, w charakterze pełnomocników,

    podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,

    wydaje następujący

    Wyrok

    1

    Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 41 ust. 1 oraz art. 47 akapit drugi Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”) oraz art. 6 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisanej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. (zwanej dalej „EKPC”).

    2

    Wniosek ten został złożony w ramach sporu między LM a Bezirkshauptmannschaft Hartberg-Fürstenfeld (starostwem powiatowym Hartberg-Fürstenfeld, Austria) w przedmiocie grzywny nałożonej na LM przez ten organ z powodu uchybienia zobowiązaniom ciążącym na LM na mocy prawa austriackiego w zakresie wynagrodzenia pracowników delegowanych.

    Ramy prawne

    Prawo Unii

    Dyrektywa 96/71

    3

    Artykuł 3 ust. 1 dyrektywy 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1996 r. dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia usług (Dz.U. 1997, L 18, s. 1 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 5, t. 2, s. 431) przewiduje:

    „1.   Państwa członkowskie zapewnią, że [by] bez względu na to, jakie prawo stosuje się w odniesieniu do stosunku pracy, przedsiębiorstw[a], o których mowa w art. 1 ust. 1, będą gwarantowały [gwarantowały] pracownikom delegowanym na ich terytorium [terytorium tego państwa] warunki [pracy i] zatrudnienia, obejmujące następujące zagadnienia, które w państwie członkowskim, gdzie wykonywana jest praca, ustalone są przez:

    przepisy ustawowe, wykonawcze lub administracyjne,

    i/lub

    umowy zbiorowe lub orzeczenia arbitrażowe uznane za powszechnie stosowane w rozumieniu ust. 8, o ile dotyczą one rodzajów działalności wymienionych w [z]ałączniku:

    […]

    c)

    minimalne stawki płacy, wraz ze stawką za nadgodziny; niniejszy podpunkt nie ma zastosowania do uzupełniających zakładowych systemów emerytalnych;

    […]

    Dla celów niniejszej dyrektywy pojęcie minimalnej stawki płacy, o której mowa w ust. 1 [tiret drugim] lit. c), jest zdefiniowane przez prawo krajowe lub przez praktykę [względnie praktyki] państwa członkowskiego, na którego terytorium pracownik jest delegowany”.

    4

    Artykuł 5 tej dyrektywy stanowi:

    „Państwa członkowskie podejmą odpowiednie środki na wypadek nieprzestrzegania niniejszej dyrektywy.

    […]”.

    Dyrektywa 2014/67

    5

    Artykuł 9 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/67/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie egzekwowania dyrektywy 96/71, zmieniającej rozporządzenie (UE) nr 1024/2012 w sprawie współpracy administracyjnej za pośrednictwem systemu wymiany informacji na rynku wewnętrznym („rozporządzenie w sprawie IMI”) (Dz.U. 2014, L 159, s. 11) stanowi:

    „Państwa członkowskie mogą wprowadzać jedynie wymogi administracyjne i środki kontrolne niezbędne do zapewnienia skutecznego monitorowania zgodności z zobowiązaniami ustanowionymi w niniejszej dyrektywie i dyrektywie [96/71], o ile takie wymogi i środki są uzasadnione i proporcjonalne zgodnie z prawem Unii.

    W tym celu państwa członkowskie mogą wprowadzić w szczególności następujące środki:

    […]

    b)

    wymóg przechowywania, udostępniania […] kart płac, rozliczeń czasu pracy wskazujących rozpoczęcie, zakończenie i długość dnia pracy oraz dowodów wypłaty wynagrodzeń lub kopii dokumentów równoważnych; […]

    c)

    wymóg dostarczenia w rozsądnym terminie dokumentów, o których mowa w lit. b), po zakończeniu okresu delegowania, na wniosek organów przyjmującego państwa członkowskiego;

    […]”.

    Prawo austriackie

    6

    Paragraf 7i ust. 5 i 7 Arbeitsvertragsrechts-Anpassungsgesetz (ustawy w sprawie dostosowania prawa stosowanego do umów o pracę, BGBl., 459/1993), w brzmieniu mającym zastosowanie do sporu rozpatrywanego w postępowaniu głównym, (zwanej dalej „AVRAG”) stanowi:

    „5.   Kto jako pracodawca zatrudnia lub zatrudniał pracownika, nie wypłacając mu przynajmniej wynagrodzenia należnego zgodnie z ustawą, rozporządzeniem lub układem zbiorowym pracy według poszczególnych kryteriów zaszeregowania, wyjąwszy składniki wynagrodzenia wymienione w § 49 ust. 3 ogólnej ustawy austriackiej o zabezpieczeniu społecznym, popełnia naruszenie administracyjne i podlega karze grzywny nakładanej przez rejonowy organ administracji. W przypadku zaniżenia wynagrodzenia, które obejmuje kilka kolejnych okresów rozliczeniowych, dochodzi do pojedynczego naruszenia administracyjnego. […] Jeżeli zaniżenie wynagrodzenia dotyczy co najwyżej trzech pracowników, grzywna w odniesieniu do każdego pracownika, którego dotyczy naruszenie, wynosi od 1000 EUR do 10000 EUR, a w wypadku powtarzającego się naruszenia od 2000 EUR do 20000 EUR, jeżeli naruszenie dotyczy więcej niż trzech pracowników, grzywna w odniesieniu do każdego pracownika, którego dotyczy naruszenie, wynosi od 2000 EUR do 20000 EUR, a w wypadku powtarzającego się naruszenia od 4000 EUR do 50000 EUR.

    […]

    7.   Termin przedawnienia ścigania (przewidziany w § 31 ust. 1 ustawy o karach administracyjnych) wynosi trzy lata od dnia wymagalności wynagrodzenia. W przypadku zaniżeń wynagrodzenia, które obejmują kilka kolejnych okresów rozliczeniowych, termin przedawnienia ścigania w rozumieniu zdania pierwszego rozpoczyna bieg od dnia wymagalności wynagrodzenia za ostatni z okresów rozliczeniowych, w których zaniżano wynagrodzenie. Termin przedawnienia karalności (przewidziany w § 31 ust. 2 ustawy o karach administracyjnych) wynosi w takich przypadkach pięć lat. W odniesieniu do dodatków terminy, o których mowa w pierwszych dwóch zdaniach, rozpoczynają bieg od końca danego roku kalendarzowego (ust. 5 zdanie trzecie)”.

    Postępowanie główne i pytanie prejudycjalne

    7

    GVAS s. r. o., spółka z siedzibą w Słowacji, delegowała kilku pracowników do Austrii.

    8

    Na podstawie ustaleń dokonanych w trakcie kontroli przeprowadzonej w dniu 19 czerwca 2016 r. starostwo powiatowe Hartberg-Fürstenfeld nałożyło na LM, jako przedstawiciela GVAS, na podstawie § 7i ust. 5 AVRAG, grzywnę w wysokości 6600 EUR z powodu nieprzestrzegania obowiązków w zakresie wynagrodzenia w odniesieniu do czterech pracowników delegowanych.

    9

    Decyzja ta została doręczona LM w dniu 20 lutego 2020 r.

    10

    LM odwołał się od tej decyzji do Landesverwaltungsgericht Steiermark (regionalnego sądu administracyjnego w Styrii, Austria).

    11

    Sąd ten wyjaśnia, że powziął wątpliwości co do zgodności z prawem Unii § 7i ust. 7 AVRAG, który przewiduje pięcioletni okres przedawnienia w odniesieniu do naruszenia zarzucanego LM na podstawie § 7i ust. 5 AVRAG. Uważa on, że taki termin jest szczególnie długi w przypadku drobnego wykroczenia z zakresu prawa karnego administracyjnego popełnionego w wyniku niedbalstwa i że nie ma pewności, czy dana osoba może się odpowiednio bronić, zwłaszcza gdy obrona ta ma miejsce prawie pięć lat po wystąpieniu zarzucanych okoliczności faktycznych.

    12

    W tych okolicznościach Landesverwaltungsgericht Steiermark (regionalny sąd administracyjny w Styrii, Austria) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

    „Czy art. 6 [EKPC] oraz art. 41 ust. 1 i art. 47 akapit drugi [karty] należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie normie prawa krajowego, która w postępowaniu administracyjnym o charakterze karnym przewiduje obligatoryjnie pięcioletni okres przedawnienia w przypadku czynu zabronionego popełnionego w wyniku niedbalstwa?”.

    W przedmiocie pytania prejudycjalnego

    W przedmiocie właściwości Trybunału i dopuszczalności wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym

    13

    Rządy austriacki i belgijski twierdzą, że Trybunał nie jest właściwy do orzekania w przedmiocie wykładni art. 6 EKPC.

    14

    W tym względzie zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunał nie jest właściwy na podstawie art. 267 TFUE do orzekania o wykładni przepisów prawa międzynarodowego, które wiążą państwa członkowskie poza ramami prawa Unii. (postanowienie z dnia 6 listopada 2019 r., EOS Matrix, C‑234/19, niepublikowane EU:C:2019:986, pkt 27 i przytoczone tam orzecznictwo).

    15

    W związku z tym Trybunał nie jest właściwy do udzielenia odpowiedzi na zadane pytanie w zakresie, w jakim dotyczy ono wykładni art. 6 EKPC, podczas gdy Trybunał jest właściwy do dokonania wykładni art. 47 akapit drugi karty, który odpowiada, jak uściślono w wyjaśnieniach dotyczących karty praw podstawowych (Dz.U. 2007, C 303, s. 17), art. 6 ust. 1 EKPC (zob. podobnie wyrok z dnia 2 lutego 2021 r., Consob, C‑481/19, EU:C:2021:84, pkt 37).

    16

    Ponadto rząd austriacki kwestionuje dopuszczalność wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym.

    17

    Rząd ten uważa, że wniosek ten nie spełnia wymogów przewidzianych w art. 94 regulaminu postępowania przed Trybunałem.

    18

    Twierdzi on z jednej strony, że uzasadnienie pytania jest zwięzłe i dotyczy zasadniczo proporcjonalności kar, podczas gdy zadane pytanie prejudycjalne dotyczy terminu przedawnienia przewidzianego w będącym przedmiotem postępowania głównego uregulowaniu krajowym.

    19

    Z drugiej strony wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym nie zawiera wskazania związku między przepisami prawa Unii, o których wykładnię się wnosi, a będącymi przedmiotem sporu przepisami prawa krajowego.

    20

    Należy w tym względzie przypomnieć, że pytania dotyczące wykładni prawa Unii, z którymi zwrócił się sąd krajowy na gruncie stanu prawnego i faktycznego, za którego ustalenie jest on odpowiedzialny, przy czym prawidłowość tych ustaleń nie podlega ocenie Trybunału, korzystają z domniemania, iż mają one znaczenie dla sprawy. Odrzucenie przez Trybunał wniosku sądu krajowego jest możliwe tylko wtedy, gdy jest oczywiste, że wykładnia prawa Unii, o którą wnioskowano, nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym lub przedmiotem sporu przed sądem krajowym, gdy problem jest natury hipotetycznej bądź gdy Trybunał nie dysponuje elementami stanu faktycznego albo prawnego, które są konieczne do udzielenia użytecznej odpowiedzi na pytania, które zostały mu przedstawione [zob. podobnie wyrok z dnia 2 września 2021 r., INPS (Zasiłek z tytułu urodzenia dziecka i zasiłek macierzyński dla osób posiadających jedno zezwolenie) , C‑350/20, EU:C:2021:659, pkt 39 i przytoczone tam orzecznictwo].

    21

    Ponadto wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym powinien zawierać, zgodnie z art. 94 lit. c) regulaminu postępowania, przedstawienie powodów, dla których sąd odsyłający powziął wątpliwości w kwestii wykładni prawa Unii, oraz związku, jaki wykazuje on między tymi przepisami a ustawodawstwem krajowym mającym zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym.

    22

    W niniejszej sprawie sąd odsyłający przedstawił wątpliwości, jakie powziął co do zgodności terminu przedawnienia przewidzianego w przepisach będących przedmiotem postępowania głównego z zasadą przestrzegania prawa do obrony, i wskazał powody, które skłoniły go do wniesienia o wykładnię niektórych przepisów prawa Unii.

    23

    Sąd odsyłający wskazał również w niniejszej sprawie art. 41 i 47 karty jako przepisy prawa Unii, które jego zdaniem wymagają wykładni.

    24

    W tym względzie należy przypomnieć, że zakres zastosowania karty w odniesieniu do działań państw członkowskich został określony w jej art. 51 ust. 1, zgodnie z którym postanowienia karty mają zastosowanie do państw członkowskich wyłącznie w zakresie, w jakim państwa te stosują prawo Unii, przy czym postanowienie to potwierdza utrwalone orzecznictwo Trybunału, zgodnie z którym gwarantowane w porządku prawnym Unii prawa podstawowe znajdują zastosowanie we wszystkich sytuacjach podlegających prawu Unii, jednak nie poza takimi sytuacjami [wyrok z dnia 19 listopada 2019 r., A.K. i in. (Niezależność Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego), C‑585/18, C‑624/18 i C‑625/18, EU:C:2019:982, pkt 78 i przytoczone tam orzecznictwo].

    25

    Tymczasem należy zauważyć, że sąd odsyłający nie wyjaśnia, które przepisy prawa Unii wykonuje uregulowanie będące przedmiotem postępowania głównego.

    26

    W tym stanie rzeczy z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wynika, że niniejsza sprawa wpisuje się w kontekst delegowania pracowników oraz że termin przedawnienia przewidziany w uregulowaniu będącym przedmiotem postępowania głównego dotyczy naruszenia związanego z zaniżeniem wynagrodzenia pracowników delegowanych.

    27

    Z okoliczności tych wynika, że spór w postępowaniu głównym dotyczy sankcji nałożonej z tytułu uchybienia obowiązkowi związanemu z minimalną stawką płacy przewidzianemu w art. 3 ust. 1 akapit pierwszy lit. c) dyrektywy 96/71.

    28

    W celu zapewnienia przestrzegania najważniejszych bezwzględnie wiążących norm ochrony minimalnej art. 3 ust. 1 akapit pierwszy dyrektywy 96/71 przewiduje, że państwa członkowskie zapewnią, iż bez względu na to, jakie prawo stosuje się do stosunku pracy, w ramach transgranicznego świadczenia usług przedsiębiorstwa będą gwarantowały pracownikom delegowanym na ich terytorium warunki pracy i zatrudnienia, obejmujące zagadnienia wymienione w tym przepisie, czyli m.in. minimalną stawkę płacy (zob. podobnie wyrok z dnia 7 listopada 2013 r., Isbir, C‑522/12, EU:C:2013:711, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo).

    29

    Ponadto z art. 5 tej dyrektywy wynika, że prawodawca Unii pozostawił państwom członkowskim określenie odpowiednich sankcji w celu zapewnienia wykonania tego obowiązku.

    30

    W tym kontekście ze wskazówek przedstawionych przez sąd odsyłający wynika, że uregulowanie krajowe będące przedmiotem postępowania głównego, które sankcjonuje zaniżanie wynagrodzenia pracowników delegowanych i określa termin przedawnienia mający zastosowanie do tego naruszenia, stanowi stosowanie prawa Unii w rozumieniu art. 51 ust. 1 karty. Wynika z tego, że zgodnie z orzecznictwem, o którym mowa w pkt 24 niniejszego wyroku, wskazówki te są wystarczające do wykazania związku między kartą, do której odnosi się sąd odsyłający, a tym uregulowaniem krajowym.

    31

    W świetle tych elementów należy stwierdzić, że sąd odsyłający uczynił zadość obowiązkom określonym w art. 94 lit. c) regulaminu postępowania.

    32

    Postawione pytanie należy zatem uznać za dopuszczalne.

    Co do istoty

    33

    Tytułem wstępu należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w ramach ustanowionej w art. 267 TFUE procedury współpracy między sądami krajowymi a Trybunałem do tego ostatniego należy udzielenie sądowi odsyłającemu użytecznej odpowiedzi, która umożliwi mu rozstrzygnięcie zawisłego przed nim sporu i z tego też względu Trybunał musi w razie potrzeby przeformułować przedłożone mu pytanie (wyrok z dnia 3 marca 2020 r., Gómez del Moral Guasch, C‑125/18, EU:C:2020:138, pkt 27 i przytoczone tam orzecznictwo).

    34

    Ponadto należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału okoliczność, iż sąd odsyłający zadał pytanie, powołując się jedynie na określone przepisy prawa Unii, nie stoi na przeszkodzie temu, by Trybunał przekazał temu sądowi wszelkie elementy wykładni, które mogą być pomocne w rozstrzygnięciu rozpatrywanej przez niego sprawy, niezależnie od tego, czy sąd ten powołał się na nie w treści pytań. W tym względzie do Trybunału należy wyprowadzenie z całości informacji przedstawionych mu przez sąd krajowy, a w szczególności z uzasadnienia postanowienia odsyłającego, tych aspektów prawa Unii, które wymagają wykładni w świetle przedmiotu sporu (wyrok z dnia 7 marca 2017 r., X i X, C‑638/16 PPU, EU:C:2017:173, pkt 39 i przytoczone tam orzecznictwo).

    35

    W tym względzie należy zauważyć, że jak wynika z pkt 28 i 29 niniejszego wyroku, uregulowanie krajowe, takie jak to będące przedmiotem postępowania głównego, które sankcjonuje zaniżanie wynagrodzenia pracowników delegowanych i które określa termin przedawnienia mający zastosowanie do tego naruszenia, określa sankcje za nieprzestrzeganie obowiązku związanego z minimalną stawką płacy przewidzianego w art. 3 ust. 1 akapit pierwszy lit. c) dyrektywy 96/71, a zatem stanowi wdrożenie art. 5 tej dyrektywy.

    36

    Ponadto art. 41 karty, do którego odnosi się sąd odsyłający, nie jest istotny do celów udzielania temu sądowi wyjaśnień w odniesieniu do sporu w postępowaniu głównym. Z brzmienia tego postanowienia wyraźnie bowiem wynika, że jest ono adresowane nie do państw członkowskich, lecz wyłącznie do instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii (wyrok z dnia 24 listopada 2020 r., Minister van Buitenlandse Zaken, C‑225/19 i C‑226/19, EU:C:2020:951, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo).

    37

    W tym stanie rzeczy należy również przypomnieć, że prawo do dobrej administracji ustanowione w art. 41 karty odzwierciedla ogólną zasadę prawa Unii, która ma zastosowanie do państw członkowskich przy wdrażaniu przez nie tego prawa (zob. podobnie wyrok z dnia 24 listopada 2020 r., Minister van Buitenlandse Zaken, C‑225/19 i C‑226/19, EU:C:2020:951, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo). Trybunał może zatem odpowiedzieć na pytanie prejudycjalne w świetle tej ogólnej zasady prawa Unii.

    38

    W tych okolicznościach należy uznać, że poprzez swoje pytanie sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 5 dyrektywy 96/71 w związku z art. 47 karty i w świetle ogólnej zasady prawa Unii dotyczącej prawa do dobrej administracji należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu przewidującemu pięcioletni termin przedawnienia w odniesieniu do naruszeń obowiązków dotyczących wynagrodzenia pracowników delegowanych.

    39

    Jak wynika z art. 5 tej dyrektywy, prawodawca Unii pozostawił państwom członkowskim określenie odpowiednich sankcji w celu zapewnienia w szczególności przestrzegania obowiązku związanego z minimalną stawką płacy przewidzianego w art. 3 ust. 1 akapit pierwszy lit. c) wspomnianej dyrektywy.

    40

    Ponadto należy zauważyć, że ta sama dyrektywa nie określa przepisów regulujących przedawnienie w zakresie nakładania przez władze krajowe sankcji za nieprzestrzeganie przepisów dyrektywy 96/71, w szczególności jej art. 3.

    41

    W braku uregulowań Unii w tej dziedzinie tego rodzaju szczegółowe zasady należą do wewnętrznego porządku prawnego państw członkowskich zgodnie z zasadą autonomii proceduralnej tychże państw. Niemniej jednak nie mogą one być mniej korzystne od tych dotyczących podobnych sytuacji o charakterze wewnętrznym (zasada równoważności) ani zorganizowane w taki sposób, by czyniły wykonywanie uprawnień przyznanych przez porządek prawny Unii nadmiernie utrudnionym lub praktycznie niemożliwym (zasada skuteczności) (zob. podobnie wyroki: z dnia 16 lipca 2020 r., Caixabank i Banco Bilbao Vizcaya Argentaria, C‑224/19 i C‑259/19, EU:C:2020:578, pkt 83 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 21 stycznia 2021 r., Whiteland Import Export, C‑308/19, EU:C:2021:47, pkt 45, 46 i przytoczone tam orzecznictwo).

    42

    Państwa członkowskie, wdrażając prawo Unii, są również zobowiązane do zapewnienia poszanowania prawa do skutecznego środka prawnego, zapisanego w art. 47 akapit pierwszy karty, co stanowi potwierdzenie zasady skutecznej ochrony sądowej [zob. podobnie wyrok z dnia 15 kwietnia 2021 r., État belge (Okoliczności zaistniałe po wydaniu decyzji o przekazaniu), C‑194/19, EU:C:2021:270, pkt 43 i przytoczone tam orzecznictwo].

    43

    W odniesieniu w pierwszej kolejności do zasady równoważności przestrzeganie tej zasady zakłada, że sporna zasada ma zastosowanie bez rozróżnienia do środków zaskarżenia opartych na naruszeniu prawa Unii, jak i do środków zaskarżenia opartych na naruszeniu prawa krajowego mających podobny przedmiot i podstawę [zob. podobnie wyrok z dnia 27 lutego 2020 r., Land Sachsen-Anhalt (Wynagrodzenie urzędników i sędziów), od C‑773/18 do C‑775/18, EU:C:2020:125, pkt 67 i przytoczone tam orzecznictwo].

    44

    W tym względzie należy zauważyć, że z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym nie wynika w żaden sposób, że termin przedawnienia przewidziany przez uregulowanie będące przedmiotem postępowania głównego narusza tę zasadę. Do sądu odsyłającego należy jednak zbadanie ewentualnego naruszenia omawianej zasady.

    45

    Jeżeli chodzi w drugiej kolejności o zasadę skuteczności, należy podkreślić, że państwa członkowskie mają obowiązek zapewnienia w każdym przypadku skutecznej ochrony uprawnień przyznanych przez prawo Unii, a w szczególności zagwarantowanie poszanowania, z jednej strony, zasady zgodnie z którą adresaci decyzji, które w sposób odczuwalny oddziałują na ich interesy, powinni być w stanie skutecznie przedstawić swoje stanowisko odnośnie do elementów, na których organ administracyjny zamierza oprzeć swoją decyzję, oraz z drugiej strony, poszanowania prawa każdego do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony uprzednio na mocy ustawy, zapisanego w art. 47 akapit drugi karty (zob. podobnie wyroki: z dnia 14 września 2017 r., The Trustees of the BT Pension Scheme, C‑628/15, EU:C:2017:687, pkt 59 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 9 listopada 2017 r., Ispas, C‑298/16, EU:C:2017:843, pkt 31).

    46

    W tym względzie należy przypomnieć, że zasada równości broni stanowiąca integralną część ustanowionej w tym postanowieniu zasady skutecznej ochrony sądowej praw, które podmioty prawa wywodzą z prawa Unii, w tym znaczeniu, że stanowi ona jej konsekwencję, podobnie jak między innymi zasada kontradyktoryjności stanowi konsekwencję samego pojęcia rzetelnego procesu, oznacza obowiązek zaoferowania każdej ze stron rozsądnej możliwości przedstawienia swojej sprawy, w tym dowodów, na warunkach, które nie stawiają jej w wyraźnie mniej korzystnej sytuacji w stosunku do strony przeciwnej (zob. podobnie wyrok z dnia 16 października 2019 r., Glencore Agriculture Hungary, C‑189/18, EU:C:2019:861, pkt 61 i przytoczone tam orzecznictwo).

    47

    W odniesieniu do uregulowania krajowego takiego jak to będące przedmiotem postępowania głównego należy przypomnieć, że – jak wynika z pkt 35 niniejszego wyroku – uregulowanie, które sankcjonuje zaniżanie wynagrodzenia pracowników delegowanych i które określa pięcioletni termin przedawnienia dla takiego naruszenia, ma na celu zapewnienie przestrzegania obowiązku związanego z minimalną stawką płacy przewidzianego w art. 3 ust. 1 akapit pierwszy lit. c) tej dyrektywy.

    48

    Jednakże transgraniczny charakter sytuacji delegowania pracowników i ścigania za takie naruszenie może sprawić, że praca właściwych organów krajowych będzie stosunkowo skomplikowana i może zatem uzasadniać ustanowienie wystarczająco długiego okresu przedawnienia, aby umożliwić właściwym organom krajowym ściganie i sankcjonowanie takiego naruszenia.

    49

    Ponadto, zważywszy na znaczenie, jakie dyrektywa 96/71 nadaje obowiązkowi związanemu z minimalną stawką płacy, od usługodawców delegujących pracowników na terytorium danego państwa członkowskiego można racjonalnie oczekiwać, aby przez kilka lat przechowywali dowody wypłaty wynagrodzenia tym pracownikom.

    50

    W tym względzie należy również zauważyć, że art. 9 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2014/67 wyraźnie upoważnia państwa członkowskie do wymagania od usługodawców prowadzących działalność w innym państwie członkowskim, aby po zakończeniu okresu delegowania, na wniosek właściwych organów, w rozsądnym terminie, dostarczyli określone dokumenty, w tym dowody wypłaty wynagrodzeń.

    51

    W świetle zaś rozważań przedstawionych w dwóch poprzednich punktach niniejszego wyroku nie wydaje się nieracjonalne, że w wyniku terminu przedawnienia takiego jak rozpatrywany w postępowaniu głównym, usługodawcy mający siedzibę w innych państwach członkowskich są zobowiązani przechowywać i dostarczać dowody wypłaty wynagrodzeń przez okres pięciu lat.

    52

    W tych okolicznościach nie wydaje się, aby ustanowienie pięcioletniego terminu przedawnienia w odniesieniu do naruszenia związanego z zaniżaniem wynagrodzenia pracowników delegowanych narażało sumienny podmiot gospodarczy na ryzyko niemożności przedstawienia w skuteczny sposób swojego stanowiska odnośnie do elementów, na których organ administracyjny zamierza oprzeć swoją decyzję o ukaraniu go za popełnienie takiego naruszenia, ani na ryzyko niemożności przedstawienia swojej sprawy, w tym swoich dowodów, przed sądem.

    53

    W świetle ogółu powyższych rozważań na zadane pytanie należy odpowiedzieć, że art. 5 dyrektywy 96/71 w związku z art. 47 karty i w świetle ogólnej zasady prawa Unii dotyczącej prawa do dobrej administracji należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu przewidującemu pięcioletni termin przedawnienia w odniesieniu do naruszeń obowiązków dotyczących wynagrodzenia pracowników delegowanych.

    W przedmiocie kosztów

    54

    Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

     

    Z powyższych względów Trybunał (szósta izba) orzeka, co następuje:

     

    Artykuł 5 dyrektywy 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1996 r. dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia usług w związku z art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej i w świetle ogólnej zasady prawa Unii dotyczącej prawa do dobrej administracji należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu przewidującemu pięcioletni termin przedawnienia w odniesieniu do naruszeń obowiązków dotyczących wynagrodzenia pracowników delegowanych.

     

    Podpisy


    ( *1 ) Język postępowania: niemiecki.

    Top