EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 62015TO0600

Postanowienie Sądu (pierwsza izba) z dnia 28 września 2016 r.
Pesticide Action Network Europe (PAN Europe) i in. przeciwko Komisji Europejskiej.
Skarga o stwierdzenie nieważności – Środki ochrony roślin – Substancja czynna o nazwie sulfoksaflor – Włączenie do załącznika do rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 540/2011 – Brak bezpośredniego oddziaływania – Niedopuszczalność.
Sprawa T-600/15.

Court reports – general

ECLI identifier: ECLI:EU:T:2016:601

POSTANOWIENIE SĄDU (pierwsza izba)

z dnia 28 września 2016 r. ( *1 )

„Skarga o stwierdzenie nieważności — Środki ochrony roślin — Substancja czynna o nazwie sulfoksaflor — Włączenie do załącznika do rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 540/2011 — Brak bezpośredniego oddziaływania — Niedopuszczalność”

W sprawie T‑600/15,

Pesticide Action Network Europe (PAN Europe), z siedzibą w Brukseli (Belgia),

Bee Life European Beekeeping Coordination (Bee Life), z siedzibą w Louvain-la-Neuve (Belgia),

Unione nazionale associazioni apicoltori italiani (Unaapi), z siedzibą w Castel San Pietro Terme (Włochy),

reprezentowane przez adwokatów B. Kloostrę i A. van den Biesena,

strona skarżąca,

przeciwko

Komisji Europejskiej, reprezentowanej przez L. Pignataro-Nolin, G. von Rintelena i P. Ondrůška, działających w charakterze pełnomocników,

strona pozwana,

mającej za przedmiot wniosek oparty na art. 263 TFUE zmierzający do stwierdzenia nieważności rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2015/1295 z dnia 27 lipca 2015 r. w sprawie zatwierdzenia substancji czynnej sulfoksaflor, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 dotyczącym wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin, oraz zmiany załącznika do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 540/2011 (Dz.U. 2015, L 199, s. 8),

SĄD (pierwsza izba)

w składzie podczas narady: H. Kanninen, prezes, I. Pelikánová (sprawozdawca) i L. Calvo-Sotelo Ibáñez-Martín, sędziowie,

sekretarz: E. Coulon,

wydaje następujące

Postanowienie

Okoliczności powstania sporu

1

W dniu 1 września 2011 r. Irlandia otrzymała, zgodnie z art. 7 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącego wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylającego dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG (Dz.U. 2009. L 309, s. 1), wniosek o zatwierdzenie substancji czynnej sulfoksaflor.

2

W dniu 23 listopada 2012 r. Irlandia przedłożyła Komisji Europejskiej projekt sprawozdania z oceny, w którym to sprawozdaniu oceniono, czy można oczekiwać, że wspomniana substancja czynna spełnia kryteria zatwierdzenia przewidziane w art. 4 rozporządzenia nr 1107/2009.

3

Na podstawie art. 12 ust. 3 rozporządzenia nr 1107/2009 Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wezwał wnioskodawcę ubiegającego się o zatwierdzenie, aby dostarczył dodatkowe informacje. Ocena dodatkowych informacji przez Irlandię została przedłożona EFSA w styczniu 2014 r. w formie zaktualizowanego projektu sprawozdania z oceny.

4

W dniu 12 maja 2014 r. EFSA opublikowała swoje wnioski dotyczące kolegialnego przeglądu dotyczącego oceny ryzyka związanego z substancją sulfoksaflor używaną jako pestycyd, w ramach rozporządzenia nr 1107/2009. Nowa wersja tych wniosków została opublikowana przez EFSA w dniu 11 marca 2015 r.

5

W dniu 11 grudnia 2014 r. Komisja przedstawiła Stałemu Komitetowi ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz sprawozdanie z przeglądu dotyczące sulfoksafloru oraz projekt rozporządzenia przewidującego zatwierdzenie tej substancji aktywnej.

6

W dniu 27 lipca 2015 r. Komisja przyjęła rozporządzenie wykonawcze (UE) 2015/1295 w sprawie zatwierdzenia substancji czynnej sulfoksaflor, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 dotyczącym wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin, oraz zmiany załącznika do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 540/2011 (Dz.U. 2015, L 199, s. 8) (zwane dalej „zaskarżonym aktem”).

Postępowanie i żądania stron

7

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 22 października 2015 r. skarżące, Pesticide Action Network Europe (PAN Europe), Bee Life European Beekeeping Coordination (Bee Life) i Unione nazionale associazioni apicoltori italiani (Unaapi), wniosły rozpatrywaną niniejszym skargę.

8

Osobnym pismem, złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 25 stycznia 2016 r., Komisja podniosła zarzut niedopuszczalności na podstawie art. 130 regulaminu Sądu. Skarżące przedłożyły swoje uwagi w przedmiocie tego zarzutu w dniu 11 marca 2016 r.

9

Pismami złożonymi w sekretariacie Sądu w dniach, odpowiednio, 31 marca i 5 kwietnia 2016 r. European Crop Protection Association (ECPA), a także Dow AgroSciences Ltd i Dow AgroSciences Iberica SA wniosły o dopuszczenie ich do sprawy w charakterze interwenientów popierających żądania Komisji.

10

Komisja wnosi do Sądu o:

uznanie skargi za niedopuszczalną;

obciążenie wnoszących odwołanie kosztami postępowania.

11

Skarżące wnoszą do Sądu o:

stwierdzenie nieważności zaskarżonego aktu;

obciążenie Komisji kosztami postępowania.

Co do prawa

12

Na mocy art. 130 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem, jeżeli pozwany o to wnosi, Sąd może wydać rozstrzygnięcie w przedmiocie niedopuszczalności skargi lub niewłaściwości Sądu bez rozpatrywania sprawy co do istoty.

13

W takim przypadku, zgodnie z art. 130 § 7 regulaminu postępowania, Sąd rozstrzyga w przedmiocie wniosku w możliwie najkrótszym czasie lub, jeżeli uzasadniają to szczególne okoliczności, pozostawia go do rozstrzygnięcia w wyroku.

14

W niniejszej sprawie Sąd uznaje, że po zapoznaniu się z aktami sprawy ma wystarczającą wiedzę, w związku z czym postanawia orzec bez dalszych czynności procesowych.

W przedmiocie legitymacji procesowej skarżących

15

Komisja z różnych względów podważa legitymację procesową skarżących. Twierdzi, po pierwsze, że zaskarżony akt nie dotyczy skarżących bezpośrednio, a po drugie, że nie dotyczy on ich indywidualnie i że wymaga środków wykonawczych.

16

Zgodnie z art. 263 akapit czwarty TFUE każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść, na warunkach przewidzianych w akapitach pierwszym i drugim, skargę na akty, których jest adresatem lub które dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie, oraz na akty regulacyjne, które dotyczą jej bezpośrednio i nie wymagają środków wykonawczych.

17

Bezspornym jest, że skarżące nie są adresatami zaskarżonego aktu. Wobec tego mogą mieć legitymację procesową wyłącznie w przypadkach drugim i trzecim, o których mowa w art. 263 akapit czwarty TFUE. Ponieważ oba te przypadki zakładają, że zaskarżony akt bezpośrednio dotyczy skarżących, należy najpierw zbadać ten warunek.

18

Jeśli chodzi o wymóg, by zaskarżany akt dotyczył jednostki bezpośrednio, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem akt ten, po pierwsze, powinien mieć bezpośredni wpływ na sytuację prawną jednostki oraz, po drugie, nie może on pozostawiać jakiegokolwiek zakresu uznania po stronie jego adresatów, których obowiązkiem jest go wykonać; wykonanie to ma mieć charakter automatyczny i ma wynikać z samych przepisów Unii, bez potrzeby stosowania przepisów pośrednich (wyroki: z dnia 5 maja 1998 r., Dreyfus/Komisja, C‑386/96 P, EU:C:1998:193, pkt 43; z dnia 29 czerwca 2004 r., Front national/Parlament, C‑486/01 P, EU:C:2004:394, pkt 34; z dnia 10 września 2009 r., Komisja/Ente per le Ville vesuviane i Ente per le Ville vesuviane/Komisja, C‑445/07 P i C‑455/07 P, EU:C:2009:529, pkt 45).

19

Ponadto choć prawdą jest, że – jak wskazują skarżące – art. 263 akapit czwarty TFUE nie jest wierną kopią dawnego art. 230 akapit czwarty WE, to jednak nadal, jako że określony w art. 263 akapit czwarty warunek bezpośredniego wpływu nie został zmieniony, orzecznictwo przytoczone w pkt 18 powyżej ma zastosowani również w niniejszej sprawie (zob. podobnie postanowienia: z dnia 9 lipca 2013 r., Regione Puglia/Komisja, C‑586/11 P, niepublikowane, EU:C:2013:459, pkt 31; z dnia 15 czerwca 2011 r., Ax/Rada, T‑259/10, niepublikowane, EU:T:2011:274, pkt 21, z dnia 12 października 2011 r., GS/Parlament i Rada, T‑149/11, niepublikowane, EU:T:2011:590, pkt 19).

20

W tym względzie, w pierwszej kolejności, Komisja twierdzi, że mechanizm ustanowiony w uregulowaniach mających zastosowanie w niniejszej sprawie wyklucza możliwość, aby zaskarżony akt dotyczył skarżących bezpośrednio. W szczególności według Komisji państwa członkowskie nie działają w sposób automatyczny w ramach procedury zezwolenia. Przeciwnie, przysługują im szerokie uprawnienia dyskrecjonalne i znaczna elastyczność, w szczególności jeśli chodzi o całościową ocenę techniczną i określenie warunków zezwolenia właściwe dla sytuacji na ich terytorium i w rejonie, do którego należą.

21

W drugiej kolejności Komisja podnosi, że nawet gdyby państwo członkowskie udzieliło w przyszłości zezwolenia na środek ochrony roślin zawierający sulfoksaflor, możliwy wpływ tego zezwolenia na sytuację skarżących miałby wyłącznie charakter faktyczny, a ich prawa i obowiązki, a więc ich sytuacja prawna, nie uległyby żadnej zmianie.

22

Po pierwsze skarżące podnoszą, że zatwierdzenie substancji czynnej sulfloksaflor przez zaskarżone rozporządzenie powoduje bezpośrednie skutki prawne.

23

Po drugie skarżące twierdzą, że z orzecznictwa sądów Unii wynika, iż należy uznać, że dany akt dotyczy bezpośrednio podmiotów nie tylko, jeżeli bezpośrednio zmienia ich sytuację prawną, ale również jeżeli bezpośrednio zmienia ich sytuację faktyczną.

24

Przedmiotem zaskarżonego aktu jest zatwierdzenie, pod pewnymi warunkami, substancji czynnej sulfoksaflor jako składnika środków ochrony roślin zgodnie z rozporządzeniem nr 1107/2009 i wpisanie tej substancji do załącznika do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 540/2011 z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 w odniesieniu do wykazu zatwierdzonych substancji czynnych (Dz.U. 2011, L 153, s. 1).

25

Skutkiem prawnym zatwierdzenia sulfoksafloru i wpisania go do wykazu zatwierdzonych substancji czynnych jest umożliwienie państwom członkowskim, z zastrzeżeniem szeregu dodatkowych warunków określonych w art. 29 rozporządzenia nr 1107/2009, wydania zezwolenia na dopuszczenie do obrotu środków ochrony roślin zawierających sulfoksaflor, jeżeli zostanie złożony właściwy wniosek.

26

Zatem to na sytuację prawną państw członkowskich, a także sytuację prawną potencjalnych wnioskodawców ubiegających się o zezwolenie na wprowadzenie do obrotu środków ochrony roślin zawierających sulfoksaflor zaskarżony akt oddziałuje bezpośrednio.

27

Ponadto żaden z argumentów wysuniętych przez skarżące nie może podważyć stwierdzenia, że ani przedmiotem, ani celem zaskarżonego aktu nie jest przyznanie praw bądź nałożenie obowiązków na podmioty inne niż państwa członkowskie i potencjalni wnioskodawcy ubiegający się o zezwolenia na wprowadzenie do obrotu.

W przedmiocie argumentów dotyczących prawa własności i prawa do prowadzenia działalności handlowej

28

Skarżące podnoszą, że zatwierdzenie substancji czynnej sulfoksaflor przez zaskarżone rozporządzenie powoduje bezpośrednie skutki prawne w stosunku do członków Unaapi, określając w sposób ostateczny, na przykład, dopuszczalne poziomy narażenia i warunki zmniejszania ryzyka. Zatem, ze względu na jego szkodliwy wpływ na pszczoły, zatwierdzenie sulfoksafloru stanowi zdaniem skarżących zagrożenie dla działalności produkcyjnej wykonywanej przez pszczelarzy i w konsekwencji powoduje skutki prawne w odniesieniu do ich prawa własności i ich prawa do prowadzenia działalności handlowej.

29

W tym względzie z akt sprawy wynika, że Unaapi jest stowarzyszeniem włoskich pszczelarzy mającym na celu promowanie, ochronę i poprawę włoskiego pszczelarstwa we wszystkich aspektach, dzięki pomocy, koordynacji i reprezentacji pszczelarzy i stowarzyszeń pszczelarskich, które są jej członkami. W szczególności Unaapi reprezentuje interesy pszczelarzy wobec instytucji i administracji na poziomie krajowym i międzynarodowym.

30

W tym kontekście należy przypomnieć, że skargi wniesione przez stowarzyszenia takie jak Unaapi są w szczególności dopuszczalne, zgodnie z orzecznictwem, wtedy, gdy reprezentują interesy swoich członków, którzy sami byliby uprawnieni do wniesienia skargi (zob. podobnie postanowienie z dnia 30 września 1997 r., Federolio/Komisja, T‑122/96, EU:T:1997:142, pkt 61; z dnia 28 czerwca 2005 r., FederDoc i in./Komisja, T‑170/04, EU:T:2005:257, pkt 49, wyrok z dnia 18 marca 2010 r., Forum 187/Komisja, T‑189/08, EU:T:2010:99, pkt 58). W niniejszym przypadku należy zatem zbadać, czy zaskarżony akt dotyczy członków Unaapi bezpośrednio.

31

Ponadto, co się tyczy domniemanego oddziaływania na przysługujące członkom Unaapi prawo własności i prawo prowadzenia działalności handlowej, skarżące powołują się na okoliczność, że zatwierdzenie sulfoksafloru stanowiłoby zagrożenie dla ich działalności produkcyjnej.

32

Po pierwsze wystarczy w tym względzie wskazać, że – przy założeniu, iż stosowanie środków ochrony roślin zawierających sulfoksaflor może rzeczywiście stanowić zagrożenie dla działalności gospodarczej członków Unaapi – owe konsekwencje ekonomiczne nie dotyczyłyby ich sytuacji prawnej, lecz wyłącznie ich sytuacji faktycznej (zob. podobnie wyrok z dnia 27 czerwca 2000 r., Salamander i in/Parlament i Rada, T‑172/98 i od T‑175/98 do T‑177/98, EU:T:2000:168, pkt 62; postanowienie z dnia 11 lipca 2005 r., Bonino i in./Parlament i Rada, T‑40/04, EU:T:2005:279, pkt 56).

33

Po drugie należy przypomnieć, że owo domniemane zagrożenie wymaga jeszcze wydania przez państwo członkowskie zezwolenia na środek ochrony roślin zawierający sulfoksaflor. Tymczasem, jak słusznie wskazała Komisja, wydanie takiego zezwolenia nie stanowi automatycznej konsekwencji zatwierdzenia sulfoksafloru. W ramach badania warunków zezwolenia określonych w art. 29 rozporządzenia nr 1107/2009, państwom członkowskim przysługuje bowiem władza uznaniowa i znaczny zakres swobody. Ponadto rubryka „Przepisy szczegółowe” w załączniku do rozporządzenia wykonawczego nr 540/2011, zmienionego zaskarżonym aktem, zawiera dodatkowe i konkretne kryteria podlegające ocenie państwa członkowskiego rozpatrującego wniosek o zezwolenie. Jak zauważyła Komisja, zagrożenie dla pszczół będzie zależało od warunków użycia danego produktu, które zostaną określone w zezwoleniach wydanych przez państwa członkowskie. W konsekwencji oddziaływanie zaskarżonego aktu na prawo własności i działalność gospodarczą członków Unaapi, nawet gdyby chciano uznać je za prawne, nie mogłoby w każdym razie zostać uznane za bezpośrednie.

34

Z tego samego powodu należy również odrzucić argumenty skarżących oparte na domniemanym uwzględnianiu, w szczególności przez orzecznictwo dotyczące pomocy państwa, oddziaływania wyłącznie faktycznego jako oddziaływania bezpośredniego.

35

Te same rozważania odnoszą się do poziomów dopuszczalnego narażenia i warunków zmniejszania ryzyka, co do których skarżące twierdzą, że zostały określone w sposób ostateczny w zaskarżonym akcie. Wspomniane poziomy i warunki – przy założeniu, że faktyczne mogą stanowić zagrożenie dla działalności handlowej i dla ulów należących do członków Unaapi – będą mogły rzeczywiście powodować takie skutki jedynie w przypadku, niepewnym, kiedy państwa członkowskie wydadzą zezwolenia na środki ochrony roślin zawierające sulfoxaflor.

36

W konsekwencji członkowie Unaapi nie mogą opierać się na domniemanych naruszeniach ich prawa własności i prawa do prowadzenia działalności handlowej, aby twierdzić, że zaskarżony akt dotyczy ich bezpośrednio.

W przedmiocie argumentów dotyczących celów kampanii prowadzonej przez PAN Europe i Bee Life

37

Skarżące twierdzą, że zaskarżony akt ma bezpośredni wpływ na cele, którym służy europejska kampania na rzecz ochrony pszczół przed szkodliwymi środkami owadobójczymi takimi jak sulfoksaflor prowadzona przez PAN Europe i Bee Life, i z tego powodu oddziałuje bezpośrednio na te dwie skarżące.

38

W tym względzie ze skargi wynika, że PAN Europe jest organizacją ochrony środowiska, o zakresie ogólnoeuropejskim, działającą w 24 państwach, z których 21 jest członkami UE. Na mocy swojego statusu jej celem jest w szczególności promowanie działań zmierzających do ograniczenia, a nawet do wyeliminowania użycia pestycydów. Z akt sprawy wynika, że Bee Life również jest organizacja ochrony środowiska. Zgodnie ze swoim statutem ma ona na celu w szczególności wskazywanie i rozwiązywanie problemów środowiskowych owadów zapylających, a w szczególności pszczół miodnych, oraz działanie na rzecz lepszej ochrony środowiska, szczególnie na rzecz rolnictwa zgodnego z dobrostanem zapylaczy i różnorodnością biologiczną.

39

Ponadto należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem organizacje ochrony środowiska, takie jak PAN Europe i Bee Life, powinny móc korzystać ze skutecznej ochrony sądowej praw, które czerpią z porządku prawnego Unii, jednak prawo do takiej ochrony nie może podważać przesłanek ustanowionych dla wszystkich osób, czy to fizycznych, czy prawnych, w art. 263 akapit czwarty TFUE (zob. postanowienie z dnia 24 września 2009 r., Município de Gondomar/Komisja, C‑501/08 P, niepublikowany, EU:C:2009:580, pkt 38 ei przytoczone tam orzecznictwo; postanowienia z dnia 13 marca 2015 r., European Coalition to End Animal Experiments/ECHA, T‑673/13, EU:T:2015:167, pkt 63).

40

W niniejszym przypadku po pierwsze wystarczy stwierdzić, że zaskarżony akt nie oddziałuje na prawo PAN Europe i Bee Life do prowadzenia kampanii służących dowolnie wybranym przez nie celom środowiskowym, natomiast organizacje ochrony środowiska nie maja żadnego prawa, w porządku prawnym Unii, do tego, aby akty Unii nie wpływały na cele ich kampanii. W konsekwencji, jeżeli zaskarżony akt oddziałuje na cel kampanii prowadzonej przez PAN Europe i Bee Life, chodzi w każdym razie wyłącznie o oddziaływanie faktyczne, a nie prawne.

41

Po drugie, jak zostało wskazane powyżej, ponieważ rzeczywiste użycie środków ochrony roślin zawierających sulfoksaflor zależy od zezwolenia, niepewnego, na takie środki przez państwa członkowskie, wobec tego ewentualne oddziaływanie zaskarżonego aktu na cele kampanii PAN Europe i Bee Life byłoby wyłącznie pośrednie.

42

W konsekwencji PAN Europe i Bee Life nie mogą opierać się na domniemanym oddziaływaniu zaskarżonego aktu na prowadzona przez nie kampanię, aby twierdzić, że wspomniany akt dotyczy ich bezpośrednio.

W przedmiocie argumentów dotyczących uczestnictwa w podejmowaniu decyzji

43

Skarżące twierdzą, że Bee Life posiada legitymację procesową ze względu na jej uczestnictwo w podejmowaniu decyzji. Bee Life złożyła bowiem, zgodnie z art. 12 rozporządzenia nr 1107/2009, pisemne uwagi do projektu sprawozdania z oceny sulfoksafloru.

44

Wystarczy w tym względzie zauważyć, że rzeczywiście w pewnych wypadkach fakt, że strona skarżąca uczestniczyła w postępowaniu administracyjnym, które poprzedziło wydanie zaskarżonego aktu, pozwolił – wraz z innymi okolicznościami – uznać, że ów akt dotyczył jej indywidualnie w rozumieniu art. 263 akapit czwarty TFUE (zob. podobnie wyroki: z dnia 19 maja 1994 r., Air France/Komisja, T‑2/93, EU:T:1994:55, pkt 44, 47; z dnia 6 lipca 1995 r., AITEC i in./Komisja, od T‑447/93 do T‑449/93, EU:T:1995:130, pkt 36). Takie uczestnictwo nie pozwala natomiast stwierdzić, że dany akt bezpośrednio dotyczy strony skarżącej.

45

Wobec tego Bee Life w oparciu o fakt, że złożyła pisemne uwagi do projektu sprawozdania z oceny sulfoksafloru, nie może twierdzić, iż zaskarżony akt dotyczy jej bezpośrednio,

W przedmiocie argumentów dotyczących Karty praw podstawowych Unii Europejskiej

46

Skarżące twierdzą, że przy wykładni przesłanki dotyczącej bezpośredniego oddziaływania należy uwzględnić ich prawa do ochrony środowiska i do skutecznej ochrony sądowej, uznane, odpowiednio, w art. 37 i 48 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, która zgodnie z art. 6 ust. 1 TUE ma taką samą moc prawną jak traktaty unijne, co powinno prowadzić do wykładni art. 263 akapit czwarty TFUE otwierającej im możliwość wniesienia skargi o stwierdzenie nieważności do sądów Unii w sprawach dotyczących środowiska. Ich zdaniem z orzecznictwa Trybunału wynika, że stosowanie ogólnych zasad wyższego rzędu przyjętych w prawie Unii może prowadzić w pewnych wypadkach do szerszego interpretowania kryteriów dopuszczalności.

47

W tym względzie, w zakresie, w jakim skarżące powołują się na art. 37 karty praw podstawowych, wystarczy zauważyć, że wspomniany artykuł zawiera jedynie zasadę przewidującą ogólne zobowiązanie Unii co do celów, do których powinna zmierzać w swoich politykach, nie zaś prawo do wniesienia skargi przed sądy Unii w sprawach dotyczących środowiska.

48

Karta praw podstawowych odróżnia bowiem cele i prawa, jak wynika to na przykład z jej art. 51 ust. 1 zdanie drugie, a także z jej art. 52 ust. 2 i 5. Wyjaśnienia dotyczące karty praw podstawowych (Dz.U. 2007, c 303, s. 17), które, zgodnie z art. 52 ust. 7 owej karty „są należycie uwzględniane przez sądy Unii i państw członkowskich” wskazują ponadto, co się tyczy art. 52 ust. 5 karty praw podstawowych, że zasady mogą być wykonywane poprzez akty prawodawcze lub wykonawcze przyjęte przez Unię zgodnie z jej uprawnieniami i przez państwa członkowskie jedynie gdy wykonują prawa Unii, wobec czego stają się istotne dla sądów i trybunałów jedynie wtedy, gdy są interpretowane lub poddawane kontroli, natomiast stanowią one podstawy do żadnych praw bezpośrednich do podejmowania działań pozytywnych przez instytucje Unii lub władze państw członkowskich, co jest spójne zarówno z orzecznictwem Trybunału, jak i z podejściem stosowanym w systemach konstytucyjnych państw członkowskich względem „zasad”. W tym zakresie wspomniane wyjaśnienia przytaczają w szczególności, tytułem przykładu, art. 37 karty praw podstawowych.

49

Ponadto jeśli chodzi o art. 47 karty praw podstawowych, to zgodnie z utrwalonym orzecznictwem celem tego artykułu nie jest zmiana systemu kontroli sądowej ustanowionego w traktatach, a w szczególności przesłanek dopuszczalności skarg wnoszonych bezpośrednio do sądów Unii, co wynika również z wyjaśnień do omawianego artykułu, które zgodnie z art. 6 ust. 1 akapit trzeci TUE i z art. 52 ust. 7 karty praw podstawowych należy brać pod uwagę przy wykładni owej karty (zob. podobnie wyroki: z dnia 22 stycznia 2013 r., Sky Österreich, C‑283/11, EU:C:2013:28, pkt 42; z dnia 18 lipca 2013 r., Alemo-Herron i in., C‑426/11, EU:C:2013:521, pkt 32; dnia 3 października 2013 r., Inuit Tapiriit Kanatami i in./Parlament i Rada, C‑583/11 P, EU:C:2013:625, pkt 97).

50

Stąd przesłanki dopuszczalności określone w art. 263 akapit czwarty TFUE należy interpretować w świetle podstawowego prawa do skutecznej ochrony sądowej, jednakże w sposób niepowodujący pominięcia tych przesłanek, które są wyraźnie przewidziane w traktacie FUE (zob. podobnie wyrok z dnia 3 października 2013 r., Inuit Tapiriit Kanatami i in./Parlament i Rada, C‑583/11 P, EU:C:2013:625, pkt 98 i przytoczone tam orzecznictwo).

51

Prawdą jest, że skarżące – jak słusznie wskazują – nie twierdziły, iż art. 47 karty praw podstawowych powinien zastąpić art. 263 akapit czwarty TFUE, tylko iż drugie z wymienionych postanowień, a w szczególności kryterium bezpośredniego oddziaływania, powinno być interpretowane mniej ściśle, w zgodzie z pierwszym z wymienionych postanowień. Jednak nie wydaje się, żeby gwarancja udzielona w art. 47 karty praw podstawowych wykraczała poza gwarancje już zapewnione przez prawo Unii, potwierdzone w szczególności przez orzecznictwo przywołane w pkt 18 powyżej. Nie twierdzą tak zresztą same skarżące.

52

Jak z tego wynika, skarżące nie mogą powoływać się na art. 37 i 47 karty praw podstawowych, aby podważyć wykładnię art. 263 akapit czwarty TFUE, a w szczególności wykładnię kryterium bezpośredniego oddziaływania, wynikającą z utrwalonego orzecznictwa sądów Unii.

W przedmiocie argumentów dotyczących konwencji z Aarhus

53

Skarżące podnoszą, że Sad powinien przyjąć wykładnię art. 263 akapit czwarty TFUE w świetle konwencji Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, sporządzonej w Aarhus (Dania) w dniu 25 czerwca 1998 r. i zatwierdzonej w imieniu Wspólnoty Europejskiej decyzją Rady 2005/370/WE z dnia 17 lutego 2005 r. (Dz.U. 2005, L 124, s. 1, zwanej dalej „konwencją z Aarhus”).

54

W szczególności skarżące powołują się na art. 9 ust. 3 konwencji z Aarhus, który stanowi, iż „każda ze stron zapewnia, że członkowie społeczeństwa spełniający wymagania, o ile takie istnieją, określone w prawie krajowym, mają dostęp do administracyjnej lub sądowej procedury umożliwiającej kwestionowanie działań lub zaniechań osób prywatnych lub władz publicznych naruszających przepisy jej prawa krajowego w dziedzinie środowiska”. W oparciu o wspomniane postanowienie dochodzą one do wnioski, że przesłanka dotycząca bezpośredniego oddziaływania ustanowiona przez art. 263 akapit czwarty TFUE powinna być interpretowana w sposób zapewniający skuteczną ochronę prawną i dostęp do sprawiedliwości, w sprawach dotyczących środowiska, na korzyść społeczeństwa i organizacji ochrony środowiska.

55

Po pierwsze w tym względzie należy przypomnieć, że na mocy art. 216 ust. 2 TFUE umowy międzynarodowe zawarte przez Unię wiążą jej instytucje i w konsekwencji mają pierwszeństwo przed wydawanymi przez nie aktami prawa wtórnego (wyroki: z dnia 3 czerwca 2008 r., Intertanko i in., C‑308/06, EU:C:2008:312, pkt 42; z dnia 13 stycznia 2015 r., Rada i in./Vereniging Milieudefensie i Stichting Stop Luchtverontreiniging Utrecht, od C‑401/12 P do C‑403/12 P, EU:C:2015:4, pkt 52; z dnia 13 stycznia 2015 r., Rada i Komisja/Stichting Natuur en Milieu i Pesticide Action Network Europe, C‑404/12 P i C‑405/12 P, EU:C:2015:5, pkt 44).

56

Jak z tego wynika, umowy międzynarodowe zawarte przez Unię, w tym konwencja z Aarhus, nie mają pierwszeństwa przed prawem pierwotnym Unii, wobec czego odstępstwo od art. 263 akapit czwarty TFUE na podstawie wspomnianej konwencji nie jest dopuszczalne.

57

Po drugie zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału przepisy umowy międzynarodowej, której stroną jest Unia, mogą zostać bezpośrednio powołane przez jednostki wyłącznie pod warunkiem, po pierwsze, że nie sprzeciwiają się temu charakter ani struktura tej umowy, oraz po drugie, że treść tych postanowień jest bezwarunkowa i dostatecznie jasna (zob. wyroki: z dnia 14 grudnia 2000 r., Dior i in.,C‑300/98 i C‑392/98, EU:C:2000:688, pkt 42; z dnia 13 stycznia 2015 r., Rada i in./Vereniging Milieudefensie i Stichting Stop Luchtverontreiniging Utrecht, od C‑401/12 P do C‑403/12 P, EU:C:2015:4, pkt 54 i przytoczone tam orzecznictwo).

58

Tymczasem Trybunał stwierdził już, że art. 9 ust. 3 konwencji z Aarhus nie zawiera żadnego bezwarunkowego i dostatecznie precyzyjnego zobowiązania regulującego bezpośrednio sytuację prawną jednostek i z tego względu nie odpowiada tym wymogom. Skoro bowiem tylko „członkowie społeczeństwa spełniający wymagania, o ile takie istnieją, określone w prawie krajowym” mają prawa przewidziane we wspomnianym art. 9 ust. 3, przepis ten jest uzależniony – w zakresie jego wykonania lub skutków – od wydania kolejnego aktu (wyroki: z dnia 8 marca 2011 r., Lesoochranárske zoskupenie, C‑240/09, EU:C:2011:125, pkt 45; z dnia 13 stycznia 2015 r., Rada i in./Vereniging Milieudefensie i Stichting Stop Luchtverontreiniging Utrecht, od C‑401/12 P do C‑403/12 P, EU:C:2015:4, pkt 55).

59

W konsekwencji przed sądami Unii jednostki nie mogą powołać się bezpośrednio na art. 9 ust. 3 konwencji z Aarhus.

60

Po trzecie należy w każdym razie wskazać, że skarżące nie wykazały, iż art. 263 akapit czwarty TFUE, zgodnie z jego wykładnią dokonaną przez sądy Unii, jest niezgodny z art. 9 ust. 3 konwencji z Aarhus. W gruncie rzeczy bowiem sama konwencja z Aarhus, poprzez sformułowanie „członkowie społeczeństwa spełniający wymagania, o ile takie istnieją, określone w prawie krajowym”, uzależnia prawa przyznawane przez jej art. 9 ust. 3 członkom społeczeństwa od spełniania przez nich kryteriów dopuszczalności wynikających z art. 263 akapit czwarty TFUE.

61

Jak z tego wynika, należy oddalić argumenty skarżących dotyczące konwencji z Aarhus.

W przedmiocie legitymacji procesowej skarżących

62

Z powyższych rozważań wynika, że żadne postanowienie zaskarżonego aktu nie stosuje się bezpośrednio do skarżących, tak aby przyznawało im prawa lub nakładało na nie obowiązki. W konsekwencji zaskarżony akt nie ma żadnego wpływu na ich sytuację prawną, wobec czego nie jest spełniona przesłanka dotycząca bezpośredniego oddziaływania wynikająca z przypadków drugiego i trzeciego, o których mowa w art. 263 akapit czwarty TFUE.

63

Ponieważ skarżące nie są adresatami zaskarżonego aktu (zob. pkt 17 powyżej), więc rozpatrywana niniejszym skarga powinna zostać oddalona jako niedopuszczalna, bez potrzeby badania pozostałych przesłanek dopuszczalności.

W przedmiocie wniosków o wstąpienie do sprawy w charakterze interwenienta

64

Zgodnie z art. 142 § 2 regulaminu postępowania interwencja ma charakter akcesoryjny względem postępowania głównego i staje się bezprzedmiotowa w szczególności w razie uznania skargi za niedopuszczalną.

65

W konsekwencji umorzone zostaje postępowanie w przedmiocie wniosków (ECPA), Dow AgroSciencesi Dow AgroSciences Ibericao dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta.

W przedmiocie kosztów

66

Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

67

Ponieważ skarżące przegrały sprawę, należy obciążyć je ich własnymi kosztami, jak również kosztami poniesionymi przez Komisję, zgodnie z jej żądaniem.

68

Zgodnie z art. 144 § 10 regulaminu postępowania w razie wydania orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie głównej przed wydaniem rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta składający wniosek o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta i strony główne pokrywają własne koszty związane z postępowaniem w przedmiocie tego wniosku.

69

Wobec tego niniejszej sprawie skarżące, Komisja, ECPA, Dow AgroSciences i Dow AgroSciences Iberica pokrywają własne koszty związane z wnioskami ECPA, Dow AgroSciences i Dow AgroSciences Iberica o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta.

 

Z powyższych względów

SĄD (pierwsza izba),

postanawia, co następuje:

 

1)

Skarga zostaje odrzucona jako niedopuszczalna.

 

2)

Umorzone zostaje postępowanie w przedmiocie wniosków European Crop Protection Association (ECPA), Dow AgroSciences Ltd i Dow AgroSciences Iberica SA o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta.

 

3)

Pesticide Action Network Europe (PAN Europe), Bee Life European Beekeeping Coordination (Bee Life) i Unione nazionale associazioni apicoltori italiani (Unaapi) pokrywają własne koszty oraz koszty poniesione przez Komisję Europejską.

 

4)

PAN Europe, Bee Life, l’Unaapi, Komisja, l’ECPA, Dow AgroSciences i Dow AgroSciences Iberica pokrywają własne koszty związane z wnioskami o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta.

Sporządzono w Luksemburgu w dniu 28 września 2016 r.

 

Sekretarz

E. Coulon

Prezes

H. Kanninen


( *1 ) Język postępowania: angielski.

Top