EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 17.6.2022

COM(2022) 310 final

2022/0202(NLE)

Voorstel voor een

BESLUIT VAN DE RAAD

inzake de ondertekening, namens de Europese Unie, en de voorlopige toepassing van de Overeenkomst betreffende het goederenvervoer over de weg tussen de Europese Unie en de Republiek Moldavië

TOELICHTING

1.ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

•Motivering en doel van het voorstel

Door de aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne is het goederenvervoer vanuit de Republiek Moldavië zeer moeilijk geworden. Moldavische vervoersexploitanten moeten alternatieve routes zoeken om doorvoer over Oekraïens grondgebied te vermijden. Tot dusver is dit de enige manier om de markten ten oosten van Oekraïne te bereiken. Omdat doorvoer door Oekraïne onmogelijk is, bestaat het risico dat Moldavische vervoersexploitanten langetermijnovereenkomsten voor de levering van goederen (met name landbouwproducten) met hun handelspartners in het oosten niet kunnen nakomen. Dit hangt samen met het feit dat exploitanten nu mogelijk andere ondernemingspartners moeten zoeken en daardoor meer bilaterale vervoersactiviteiten met lidstaten van de Europese Unie moeten verrichten.

Het goederenvervoer over de weg tussen de Unie en de Republiek Moldavië wordt momenteel geregeld door twee grote mechanismen, namelijk bilaterale vervoersovereenkomsten tussen lidstaten en de Republiek Moldavië en vergunningen in het kader van het multilaterale quotasysteem van de Europese Conferentie van Ministers van Verkeer (ECMT) binnen het International Transport Forum. Beide mechanismen leggen quota’s op aan vervoerders van beide partijen, voor wat doorvoer en bilaterale handel betreft.

Gezien de situatie in Oekraïne zouden Moldavische exploitanten meer doorvoer in de Europese Unie en meer bilaterale vervoersactiviteiten met lidstaten moeten verrichten. Dit zou ook de Moldavische samenleving en economie ondersteunen, die ernstig getroffen zijn door de Russische aanvalsoorlog. Bovendien heeft Moldavië voorlopige opvang geboden aan meer dan 350 000 vluchtelingen uit Oekraïne die op doorreis zijn naar andere landen. Dit extra vervoer over de weg, in vergelijking met normale tijden, zal echter zeer waarschijnlijk tot gevolg hebben dat de quota’s in de bilaterale overeenkomsten tussen lidstaten en de Republiek Moldavië, alsook de quota’s die via het ECMT binnen het International Transport Forum zijn verleend, worden overschreden.

Deze overeenkomst inzake wegvervoer tussen de Europese Unie en de Republiek Moldavië zou derhalve in de plaats komen van bestaande bilaterale vervoersovereenkomsten tussen lidstaten en Moldavië en zou het gebruik van alternatieve routes door exploitanten vergemakkelijken, aangezien het bilateraal vervoer en de doorvoer tussen de twee partijen zouden worden geliberaliseerd.

Het is dan ook passend een overeenkomst te ondertekenen waarbij het goederenvervoer tussen de Europese Unie en de Republiek Moldavië wordt geliberaliseerd voor wat bilateraal vervoer en doorvoer betreft. Deze overeenkomst moet beperkt zijn in de tijd, maar het moet mogelijk zijn ze te verlengen.

•Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie

2.RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID

•Rechtsgrondslag

•Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)

•Evenredigheid

•Keuze van het instrument

3.EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING

•Evaluatie van bestaande wetgeving en controle van de resultaatgerichtheid ervan

•Raadpleging van belanghebbenden

•Bijeenbrengen en gebruik van expertise

•Effectbeoordeling

•Resultaatgerichtheid en vereenvoudiging

•Grondrechten

4.GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING

5.OVERIGE ELEMENTEN

•Uitvoeringsplanning en regelingen betreffende controle, evaluatie en rapportage

•Toelichtende stukken (bij richtlijnen)

•Artikelsgewijze toelichting

Artikel 1 machtigt de Europese Unie de overeenkomst te ondertekenen, onder voorbehoud van de sluiting ervan.

Artikel 2 vraagt aan het Secretariaat-generaal van de Raad om het volmachtinstrument op te stellen dat de persoon die daartoe door de Commissie is aangewezen, machtiging verleent de overeenkomst te ondertekenen, onder voorbehoud van de sluiting ervan.

Artikel 3 heeft betrekking op de voorlopige toepassing overeenkomstig artikel 12 van de overeenkomst.

2022/0202 (NLE)

Voorstel voor een

BESLUIT VAN DE RAAD

inzake de ondertekening, namens de Europese Unie, en de voorlopige toepassing van de Overeenkomst betreffende het goederenvervoer over de weg tussen de Europese Unie en de Republiek Moldavië

DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,

Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, en met name artikel 91, in samenhang met artikel 218, lid 5,

Gezien het voorstel van de Europese Commissie,

Overwegende hetgeen volgt:

(1)Op 2 juni 2022 heeft de Raad de Commissie gemachtigd onderhandelingen op te starten met de Republiek Moldavië over een Overeenkomst inzake goederenvervoer over de weg tussen de Europese Unie en de Republiek Moldavië (hierna “de overeenkomst”).

(2)De onderhandelingen werden met succes afgerond op 15 juni 2022.

(3)Gezien de ernstige verstoringen van de vervoerssector in de Republiek Moldavië ten gevolge van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne, moeten Moldavische vervoersexploitanten alternatieve doorvoerroutes zoeken over het grondgebied van de Europese Unie en nieuwe markten vinden om hun goederen naar uit te voeren.

(4)Aangezien de vergunningen in het kader van het multilaterale quotasysteem van de Europese Conferentie van Ministers van Verkeer (ECMT) binnen het International Transport Forum en de bestaande bilaterale overeenkomsten met de Republiek Moldavië niet de nodige flexibiliteit bieden aan de Moldavische exploitanten van vervoer over de weg om meer vervoersactiviteiten via en met de Europese Unie te verrichten, is het van cruciaal belang het goederenvervoer over de weg te liberaliseren voor bilateraal vervoer en doorvoer.

(5)Deze overeenkomst, die in de tijd beperkt is maar kan worden verlengd, moet derhalve dringend worden ondertekend namens de Europese Unie, onder voorbehoud van de sluiting ervan op een later tijdstip.

(6)Deze overeenkomst moet voorlopig worden toegepast overeenkomstig artikel 12, zodat het gunstige effect ervan op het goederenvervoer zich zo snel mogelijk laat voelen.

HEEFT HET VOLGENDE BESLUIT VASTGESTELD:

Artikel 1

De ondertekening van de Overeenkomst inzake het goederenvervoer over de weg tussen de Europese Unie en de Republiek Moldavië wordt hierbij goedgekeurd namens de Europese Unie, onder voorbehoud van de sluiting ervan op een later tijdstip.

De tekst van de overeenkomst wordt als bijlage 1 bij dit besluit gevoegd.

Artikel 2

Het Secretariaat-generaal van de Raad stelt het volmachtinstrument op dat de persoon of personen die daartoe door de Commissie is (zijn) aangewezen, machtiging verleent de overeenkomst te ondertekenen, onder voorbehoud van de sluiting ervan.

Artikel 3

De overeenkomst wordt voorlopig toegepast overeenkomstig artikel 12, vanaf de dag van de ondertekening ervan, in afwachting van de inwerkingtreding.

Artikel 4

Dit besluit treedt in werking op de datum waarop het wordt vastgesteld.

Gedaan te Brussel,

(1)

   Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie en hun lidstaten, enerzijds, en de Republiek Moldavië, anderzijds

EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 17.6.2022

COM(2022) 310 final

BIJLAGE

bij

Besluit van de Raad

inzake de ondertekening, namens de Europese Unie, en de voorlopige toepassing van de Overeenkomst betreffende het goederenvervoer over de weg tussen de Europese Unie en de Republiek Moldavië

BIJLAGE

OVEREENKOMST TUSSEN DE EUROPESE UNIE EN MOLDAVIË INZAKE GOEDERENVERVOER OVER DE WEG

DE EUROPESE UNIE, hierna "de Unie" genoemd,

enerzijds,

en

DE REPUBLIEK MOLDAVIË,

anderzijds,

hierna afzonderlijk “partij” en gezamenlijk “de partijen” genoemd,

1.ZICH BEWUST VAN de belangrijke verstoringen waarmee de vervoerssector in de Republiek Moldavië wordt geconfronteerd als gevolg van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne.

2.ERKENNENDE dat de essentiële vervoersroutes door Oekraïne onbeschikbaar zijn voor Moldavische uitvoer en dat de toeleveringsketens en de voedselzekerheid dringend moeten worden beschermd door gebruik te maken van alternatieve routes vanuit de Republiek Moldavië via het grondgebied van de Europese Unie.

3.GELEID DOOR DE WENS de Moldavische samenleving en economie te ondersteunen door ondernemers van goederenvervoer over de weg uit de Unie en Moldavië waar nodig toe te staan vrachtvervoer te verrichten naar en over het Moldavische grondgebied, en door de Republiek Moldavië in staat te stellen haar economische en vervoerspatronen verder aan te passen om het hoofd te bieden aan de gevolgen van de Russische aanvalsoorlog voor de internationale markten.

4.VASTSTELLEND dat het huidige systeem, dat gebaseerd is op een beperkt aantal vergunningen van de lidstaten, de Moldavische ondernemers van goederenvervoer over de weg niet de nodige flexibiliteit biedt om hun activiteiten naar en met de Unie uit te breiden.

5.VASTBESLOTEN er in de toekomst voor te zorgen dat de voorwaarden voor markttoegang voor goederenvervoer over de weg tussen de partijen die momenteel beschikbaar zijn voor wegvervoerondernemers die in een van de partijen zijn gevestigd, in geen geval restrictiever zullen zijn dan de huidige situatie.

6.VASTBESLOTEN de Moldavische economie te helpen door de doorvoer en het bilaterale internationale vervoer tussen de Unie en de Republiek Moldavië te liberaliseren, teneinde het noodzakelijke goederenvervoer mogelijk te maken en beide partijen dezelfde wederzijdse rechten te verlenen om doorvoer en bilateraal internationaal vervoer tussen deze grondgebieden te verrichten.

7.Er NOTA VAN NEMEND dat in bijlage X bij de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie en hun lidstaten, enerzijds, en de Republiek Moldavië, anderzijds (hierna “de Associatieovereenkomst” genoemd), Moldavië zich ertoe verbindt zijn wetgeving inzake wegvervoer geleidelijk in overeenstemming te brengen met de in die bijlage genoemde Uniewetgeving en internationale instrumenten.

8.GELEID DOOR DE WENS de bepalingen van deze overeenkomst te onderwerpen aan het hoofdstuk over geschillenbeslechting van de Associatieovereenkomst.

9.ERKENNENDE dat het onmogelijk is te anticiperen op de duur van de gevolgen van de Russische aanvalsoorlog voor de vervoerssector en de infrastructuur in Oekraïne, die ook gevolgen heeft voor Moldavische exploitanten, en dat de partijen derhalve uiterlijk drie maanden voor het verstrijken van deze overeenkomst overleg zullen plegen in het gemengd comité om na te gaan of het nodig is de overeenkomst te verlengen.

10.ERKENNENDE dat de Europese Overeenkomst nopens de arbeidsvoorwaarden voor de bemanningen van motorrijtuigen in het internationale vervoer over de weg (AETR) ervoor zal zorgen dat het vervoer in het kader van deze overeenkomst de arbeidsomstandigheden van bestuurders en eerlijke concurrentie eerbiedigt en de verkeersveiligheid niet in gevaar brengt.

ZIJN ALS VOLGT OVEREENGEKOMEN:

Artikel 1

Doelstellingen

1.Deze overeenkomst heeft tot doel het goederenvervoer over de weg tussen en over het grondgebied van de Europese Unie en de Republiek Moldavië tijdelijk te vergemakkelijken door aanvullende rechten inzake doorvoer en vervoer van goederen tussen de partijen te verlenen aan exploitanten die in een van de partijen zijn gevestigd, naar aanleiding van de ernstige gevolgen van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne voor de wegvervoerssector in de Republiek Moldavië.

2.Deze overeenkomst mag niet zodanig worden uitgelegd dat zij tot gevolg heeft dat de toegang tot de markt van internationale wegvervoersdiensten tussen de partijen wordt beperkt of dat de voorwaarden voor toegang tot die markt anderszins worden verstrengd in vergelijking met de situatie op de dag voorafgaand aan de datum van inwerkingtreding van deze overeenkomst.

Artikel 2

Toepassingsgebied

Deze overeenkomst is van toepassing op doorvoer en internationaal vervoer van goederen over de weg tussen de partijen voor rekening van derden en doet geen afbreuk aan de toepassing van de regels die zijn vastgesteld in het multilaterale quotasysteem van de Europese Conferentie van Ministers van Verkeer in het kader van het International Transport Forum. Goederenvervoer over de weg binnen een lidstaat van de Europese Unie of tussen lidstaten van de Europese Unie valt buiten het toepassingsgebied van deze overeenkomst. Doorvoer over het grondgebied van de andere partij voor goederenvervoer tussen derde landen valt niet onder deze overeenkomst.

Artikel 3

Definities

Voor de toepassing van deze overeenkomst wordt verstaan onder:

(1)“partij van vestiging”: de partij waar een ondernemer van goederenvervoer over de weg is gevestigd;

(2)“ondernemer van goederenvervoer over de weg”: een natuurlijke of rechtspersoon die goederenvervoer met een commercieel oogmerk verricht en die in een partij is gevestigd, in overeenstemming met de wetgeving van die partij, en van diezelfde partij toestemming heeft gekregen om met motorvoertuigen of combinaties van voertuigen internationaal goederenvervoer voor rekening van derden te verrichten;

(3)“voertuig”: een in een van de partijen geregistreerd motorvoertuig of een combinatie van voertuigen waarvan ten minste het trekkende voertuig in een van de partijen is geregistreerd, uitsluitend gebruikt voor vervoer van goederen;

(4)“doorvoer”: bewegingen van voertuigen, zonder goederen te laden of te lossen, op het grondgebied van een partij, door een in de andere partij gevestigde ondernemer van goederenvervoer over de weg;

(5)“bilateraal internationaal vervoer”: beladen ritten met een voertuig van het grondgebied van de partij van vestiging naar het grondgebied van de andere partij en omgekeerd, met of zonder doorvoer over het grondgebied van een derde land.

Artikel 4

Toegang tot wegvervoersdiensten

Ondernemers van goederenvervoer over de weg hebben het recht het volgende goederenvervoer over de weg te verrichten:

(a)beladen ritten met een voertuig waarvan het punt van vertrek en het punt van aankomst zich op het grondgebied van twee verschillende partijen bevinden, met of zonder doorvoer over het grondgebied van een derde land;

(b)beladen ritten met een voertuig van het grondgebied van de partij van vestiging naar het grondgebied van dezelfde partij, met doorvoer via het grondgebied van de andere partij;

(c)beladen ritten met een voertuig van of naar het grondgebied van de partij van vestiging naar een derde land met doorvoer over het grondgebied van de andere partij;

(d)lege ritten met een voertuig, in combinatie met de in de punten a), b) en c) bedoelde ritten.

Artikel 5

Duur

1.Deze overeenkomst is van toepassing tot en met 31 maart 2023.

2.Uiterlijk drie maanden voor het verstrijken van de overeenkomst plegen de partijen in het kader van het in artikel 6, lid 2, bedoelde gemengd comité overleg om na te gaan of de overeenkomst moet worden verlengd.

Artikel 6

Gemengd comité

1.Er wordt een gemengd comité opgericht. Het houdt toezicht op en volgt de toepassing en uitvoering van deze overeenkomst en toetst regelmatig de werking van de overeenkomst in het licht van de doelstellingen.

2.Het gemengd comité wordt bijeengeroepen op verzoek van een van de medevoorzitters. Het wordt eveneens uiterlijk drie maanden voor het verstrijken van de overeenkomst bijeengeroepen om te beoordelen of het nodig is deze overeenkomst voort te zetten overeenkomstig artikel 5, lid 2, en een daartoe strekkend besluit vast te stellen. Het gemengd comité neemt een besluit over deze voortzetting, met inbegrip van de duur ervan, in voorkomend geval, overeenkomstig lid 5 van dit artikel.

3.Het gemengd comité bestaat uit vertegenwoordigers van de partijen. De vertegenwoordigers van de lidstaten van de Europese Unie mogen de vergaderingen van het gemengd comité als waarnemer bijwonen.

4.Het gemengd comité wordt om beurt voorgezeten door een vertegenwoordiger van de Europese Unie en een vertegenwoordiger van de Republiek Moldavië.

5.Het gemengd comité neemt zijn besluiten met eenparigheid van stemmen. De besluiten zijn bindend voor de partijen, die de nodige maatregelen treffen voor de uitvoering ervan.

6.Het gemengd comité stelt zijn reglement van orde vast.

Artikel 7

Geschillenbeslechting 1

Wanneer tussen de partijen een geschil ontstaat over de interpretatie en toepassing van deze overeenkomst, zijn de bepalingen van titel V, hoofdstuk 14, van de Associatieovereenkomst op overeenkomstige wijze van toepassing.

Artikel 8

Naleving van verplichtingen

1.Elke partij draagt de volledige verantwoordelijkheid voor de naleving van alle bepalingen van deze overeenkomst.

2.Elke partij ziet erop toe dat alle nodige maatregelen worden genomen om uitvoering te geven aan de bepalingen van deze overeenkomst, met inbegrip van de naleving ervan op alle overheidsniveaus en door personen die overheidsgezag uitoefenen. Elke partij handelt te goeder trouw om ervoor te zorgen dat de doelstellingen van deze overeenkomst worden verwezenlijkt.

3.Deze overeenkomst is een specifieke overeenkomst in de zin van artikel 458, lid 1, van de Associatieovereenkomst. Een partij kan passende maatregelen in verband met deze overeenkomst nemen in geval van een bijzonder ernstige en substantiële schending van een van de in artikel 2, lid 1, van de Associatieovereenkomst als essentiële elementen omschreven verplichtingen, die een bedreiging vormt voor de internationale vrede en veiligheid en een onmiddellijke reactie vereist. Dergelijke passende maatregelen worden genomen overeenkomstig artikel 455 van de Associatieovereenkomst.

Artikel 9

Vrijwaringsmaatregelen

1.Elke partij kan passende vrijwaringsmaatregelen nemen indien zij van oordeel is dat vervoersactiviteiten door ondernemers van goederenvervoer over de weg van de andere partij een gevaar vormen voor de verkeersveiligheid. Vrijwaringsmaatregelen worden genomen met volledige inachtneming van het internationaal recht, zijn evenredig en, wat hun reikwijdte en duur betreft, beperkt tot wat strikt noodzakelijk is om de situatie te verhelpen of het evenwicht van deze overeenkomst te handhaven. Voorrang wordt gegeven aan maatregelen die de werking van deze overeenkomst zo weinig mogelijk verstoren.

2.Alvorens in overleg te treden, stelt de betrokken partij de andere partij in kennis van de genomen maatregelen en verstrekt zij alle relevante informatie.

3.De partijen plegen onmiddellijk overleg in het gemengd comité teneinde een voor elke partij aanvaardbare oplossing te vinden.

4.Alle uit hoofde van dit artikel genomen maatregelen worden opgeschort zodra de in gebreke blijvende partij opnieuw voldoet aan de bepalingen van deze overeenkomst of wanneer het gevaar voor de verkeersveiligheid ophoudt te bestaan.

Artikel 10

Territoriale toepassing

Deze overeenkomst is van toepassing, enerzijds, op het grondgebied waarop het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie van toepassing zijn, onder de in die verdragen neergelegde voorwaarden, en, anderzijds, op het grondgebied van de Republiek Moldavië.

De toepassing ervan wordt tijdelijk opgeschort in de gebieden waarover de regering van de Republiek Moldavië niet feitelijk het gezag uitoefent. De toepassing ervan kan worden hervat na een besluit van de Associatieraad of het Gemengd Associatiecomité, waarin wordt bevestigd dat de Republiek Moldavië de volledige naleving van de overeenkomst kan waarborgen.

Artikel 11

Beëindiging

1.Een partij kan te allen tijde de andere partij langs diplomatieke kanalen schriftelijk meedelen dat zij besloten heeft deze overeenkomst te beëindigen. De overeenkomst wordt twee weken na deze kennisgeving beëindigd, tenzij de kennisgevende partij een latere datum aangeeft waarop deze kennisgeving van kracht wordt. In het laatste geval mag de datum uiterlijk twee maanden na de datum van de kennisgeving vallen.

2.Ondernemers van goederenvervoer over de weg wier voertuig zich na het verstrijken van deze overeenkomst op het grondgebied van de andere partij bevindt, mogen over het grondgebied van die partij reizen om terug te keren naar het grondgebied van de partij waar zij gevestigd zijn.

3.Voor alle duidelijkheid: de datum van de in lid 1 bedoelde kennisgeving is de datum waarop de kennisgeving aan de andere partij wordt bezorgd.

4.Het verstrijken van deze overeenkomst, overeenkomstig artikel 5, of de beëindiging ervan, overeenkomstig lid 1 van het onderhavige artikel, mag niet tot gevolg hebben dat de voorwaarden voor toegang tot de markt voor wegvervoersdiensten tussen de partijen worden verstrengd ten opzichte van de situatie op de dag vóór de inwerkingtreding van deze overeenkomst. Bij gebreke van een latere overeenkomst tussen de partijen zijn de rechten op toegang tot de markt die zijn vastgesteld in de op die dag bestaande bilaterale overeenkomsten tussen lidstaten van de Europese Unie en de Republiek Moldavië opnieuw van toepassing vanaf de datum waarop deze overeenkomst verstrijkt of wordt beëindigd.

Artikel 12

Inwerkingtreding en voorlopige toepassing

1.Deze overeenkomst wordt door de partijen volgens hun eigen procedures geratificeerd of goedgekeurd. Deze overeenkomst treedt in werking op de dag waarop de Partijen elkaar in kennis stellen van de voltooiing van hun interne daartoe vereiste rechtsprocedures.

2.Niettegenstaande lid 1 komen de Unie en de Republiek Moldavië overeen deze overeenkomst voorlopig toe te passen vanaf de dag van ondertekening ervan.

3.Voor de toepassing van de relevante bepalingen van deze overeenkomst worden verwijzingen in die bepalingen naar “de datum van inwerkingtreding van deze overeenkomst” begrepen als “de datum van voorlopige toepassing van deze overeenkomst” overeenkomstig lid 2 van dit artikel.

Gedaan in het Bulgaars, Deens, Duits, Engels, Ests, Fins, Frans, Grieks, Hongaars, Iers, Italiaans, Kroatisch, Lets, Litouws, Maltees, Nederlands, Pools, Portugees, Roemeens, Sloveens, Slowaaks, Spaans, Tsjechisch en Zweeds, waarbij alle teksten gelijkelijk authentiek zijn.

TEN BLIJKE WAARVAN de ondergetekende gevolmachtigden, daartoe naar behoren gemachtigd, deze overeenkomst hebben ondertekend.

Gedaan te Brussel op ...

   Voor de Europese Unie

   Voor de Republiek Moldavië

(1)    Om twijfel te voorkomen, mogen noch dit artikel, noch deze overeenkomst aldus worden uitgelegd dat daaraan rechten kunnen worden ontleend of dat ze verplichtingen bevatten waarop rechtstreeks een beroep kan worden gedaan bij de rechterlijke instanties van de partijen.