EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 23.7.2015

COM(2015) 377 final

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE

GECONSOLIDEERDE JAARREKENING VAN DE EUROPESE UNIE 2014

Geconsolideerde jaarrekening van de
Europese Unie

Begrotingsjaar 2014

INHOUDSOPGAVE

FINANCIEEL MEMORANDUM BESPREKING EN ANALYSE    

NOTA BIJ DE GECONSOLIDEERDE REKENINGEN    

GECONSOLIDEERDE FINANCIËLE STATEN EN TOELICHTINGEN DAARBIJ    

BALANS    

STAAT VAN DE FINANCIËLE RESULTATEN    

KASSTROOMOVERZICHT    

MUTATIEOVERZICHT VAN DE NETTOACTIVA    

TOELICHTINGEN BIJ DE FINANCIËLE STATEN    

SAMENGEVOEGDE VERSLAGEN OVER DE UITVOERING VAN DE BEGROTING EN TOELICHTINGEN DAARBIJ    

FINANCIEEL MEMORANDUM BESPREKING EN ANALYSE

1.EU: Institutioneel bestuur en activiteiten

De Europese Unie (EU) is een economisch en politiek samenwerkingsverband van 28 Europese landen. De Unie is in 1993 in navolging van de Europese Gemeenschap, de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) en Euratom met het Verdrag van Maastricht opgericht. De belangrijkste recente wijziging van de constitutionele basis van de EU, het Verdrag van Lissabon, is op 1 december 2009 in werking getreden.

De EU functioneert als een rechtsstaat. Dat betekent dat alles wat de EU doet, gebaseerd is op verdragen waarmee alle lidstaten van de EU vrijwillig en op democratische wijze hebben ingestemd. De EU heeft een unieke institutionele structuur:

Europese burgers kiezen rechtstreeks de leden van het Europees Parlement (EP);

de Europese Raad, waarin nationale en Europese leiders samenkomen, bepaalt de hoofdlijnen van het beleid;

de regeringen verdedigen hun nationale belangen in de Raad van de Europese Unie ("de Raad");

de belangen van de EU als geheel worden behartigd door de Europese Commissie ("de Commissie"), waarvan de voorzitter is gekozen door het Europees Parlement en wiens leden in onderlinge overeenstemming met de verkozen voorzitter door de nationale regeringen worden voorgedragen voor benoeming en als college ter goedkeuring worden onderworpen aan een stemming van het Europees Parlement.

De EU heeft een eigen rechtsorde, die verschilt van de internationale rechtsorde en integraal deel uitmaakt van de rechtssystemen van de lidstaten. De rechtsorde van de EU steunt op autonome rechtsbronnen. Omdat deze rechtsbronnen van uiteenlopende aard zijn, moest er een hiërarchie worden vastgesteld. Bovenaan staat de primaire wetgeving, belichaamd door de verdragen. Hierna volgen de door de EU gesloten internationale overeenkomsten, de algemene rechtsbeginselen en de afgeleide wetgeving, berustend op de verdragen.

De bronnen van het recht van de EU en hun hiërarchie:

het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU); het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU); het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, andere verdragen en protocollen;

internationale overeenkomsten;

algemene beginselen van het Unierecht;

afgeleide wetgeving.

Het institutionele bestuur van de EU bestaat uit instellingen, agentschappen en andere EU-organen die vermeld staan in toelichting 10 van de toelichtingen bij de financiële staten. Als het gaat om de verantwoordelijkheid voor het opstellen van beleid en het nemen van beslissingen, zijn de belangrijkste instellingen het Europees Parlement, de Europese Raad en de Commissie.

Europees Parlement

Het Europees Parlement is een belangrijk forum voor politieke discussie en besluitvorming op EU-niveau. De leden van het Europees Parlement worden rechtstreeks door kiezers in alle lidstaten gekozen om de belangen van de burger ten aanzien het EU-wetgevingsproces te vertegenwoordigen en ervoor te zorgen dat andere EU-instellingen democratisch te werk gaan.

Het Europees Parlement heeft in de afgelopen jaren en door opeenvolgende wijzigingen in Europese verdragen aanzienlijke wetgevende en budgettaire bevoegdheden gekregen, waardoor het samen met de regeringsvertegenwoordigers van de lidstaten de richting van het Europese project kan bepalen. Het Europees Parlement streeft op die manier naar het bevorderen van de democratie en de mensenrechten: niet alleen in Europa, maar wereldwijd.

Het Europees Parlement is gelijk aan de Raad in de jaarlijkse begrotingsprocedure. Het is vanaf de voorbereidingsfase betrokken bij het begrotingsproces, met name bij het vaststellen van de hoofdlijnen en de aard van de uitgaven, tot aan de vaststelling. Het stelt samen met de Raad de begroting vast en houdt toezicht op de uitvoering ervan. Het Europees Parlement verleent kwijting voor de uitvoering van de EU-begroting op aanbeveling van de Raad. Tot slot moet het Parlement zijn goedkeuring verlenen aan het meerjarig financieel kader (MFK) dat ervoor zorgt dat de uitgaven van de Unie ordelijk en binnen de grenzen van de eigen middelen verlopen. De huidige voorzitter van het Europees Parlement is Martin Schulz.

De Europese Raad en de Raad van de Europese Unie

De Europese Raad, bestaande uit de staatshoofden of regeringsleiders van de lidstaten, zijn voorzitter en de voorzitter van de Commissie, geeft de nodige impulsen voor de ontwikkeling van de EU en bepaalt de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten. De huidige voorzitter van de Europese Raad is Donald Tusk.

De Raad stelt samen met het Europees Parlement via verordeningen en richtlijnen EU-wetgeving vast en neemt daarnaast besluiten en doet niet-bindende aanbevelingen. De Raad bestaat uit een vertegenwoordiger van elke lidstaat op ministerieel niveau die gemachtigd is om de regering van de lidstaat die hij vertegenwoordigt te binden door zijn stemrecht uit te oefenen. De Raad wordt met uitzondering van de formatie Buitenlandse Zaken voorgezeten door een vertegenwoordiger van de lidstaat die het voorzitterschap van de Unie uitoefent op basis van een halfjaarlijks toerbeurtsysteem. Een comité, bestaande uit de permanente vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten (Coreper) bereidt het werk van de Raad voor.

Op de gebieden waarop de Raad bevoegd is, worden besluiten met gekwalificeerde meerderheid genomen, tenzij in de verdragen anders is bepaald (bv. eenparigheid van stemmen of met gewone meerderheid van stemmen). De Raad is een van de twee takken (het Europees Parlement is de andere tak) van de begrotingsautoriteit, die de begroting van de EU vaststelt. Bovendien stelt de Raad besluiten vast uit hoofde van een bijzondere wetgevingsprocedure en met eenparigheid van stemmen, houdende de bepalingen die van toepassing zijn op het stelsel van eigen middelen en het MFK. In dit laatste geval moet het Parlement zijn goedkeuring geven met meerderheid van stemmen van zijn leden. De Raad heeft het meest recente meerjarig financieel kader (2014-2020) in november 2013 vastgesteld.

Europese Commissie

De Commissie is het uitvoerende orgaan van de EU. Zij behartigt de belangen van de EU als geheel (niet die van afzonderlijke landen).

De Commissie heeft als belangrijkste taken:

het doen van wetsvoorstellen die vervolgens door de medewetgevers (het Europees Parlement en de Raad) moeten worden goedgekeurd;

het handhaven van het Europese recht (waar nodig samen met het Hof van Justitie van de EU);

het bepalen van beleidsdoelstellingen en actieprioriteiten die in het jaarlijkse werkprogramma van de Commissie zijn weergegeven, en zorgen dat deze worden uitgevoerd;

zorgen voor het beheer en de uitvoering van het EU-beleid en de begroting;

het vertegenwoordigen van de Unie buiten Europa (bijvoorbeeld onderhandelen over handelsverdragen tussen de EU en landen daarbuiten).

Om de vijf jaar wordt een nieuw team van 28 commissarissen (een uit elke EU-lidstaat) benoemd. De kandidaat voor het voorzitterschap van de Commissie wordt aan het Europees Parlement voorgesteld door de Europese Raad die hierover met gekwalificeerde meerderheid besluit, rekening houdend met de uitslag van de verkiezingen voor het Europees Parlement. De voorzitter van de Commissie wordt vervolgens door het Europees Parlement bij meerderheid van zijn leden gekozen (wat neerkomt op ten minste 376 van de 751 stemmen). Daarna kiest de verkozen voorzitter de 27 andere leden van de Commissie uit de kandidaten die de lidstaten zelf voordragen. De definitieve lijst van kandidaat-commissarissen moet vervolgens door de verkozen voorzitter en de Raad gezamenlijk worden vastgesteld. De Commissie moet in haar geheel door het Europees Parlement worden goedgekeurd. De verschillende commissies van het Europees Parlement onderwerpen de kandidaat-commissarissen eerst aan een beoordelingsgesprek. Het mandaat van de huidige Commissie loopt tot eind oktober 2019. De voorzitter is Jean-Claude Juncker.

De huidige prioriteiten van de Commissie zijn 1) banen, groei en investeringen, 2) de digitale eengemaakte markt, 3) energie-unie en klimaat, 4) de interne markt, 5) de economische en monetaire unie, 6) de vrije handel tussen de EU en de VS, 7) justitie en grondrechten,8) migratie, 9) de EU in de wereld en 10) meer democratie.

Het personeel van de Commissie werkt in departementen, beter bekend als directoraten-generaal of DG's. Elk DG is bevoegd voor een bepaald beleidsterrein en staat onder leiding van een directeur-generaal. De DG's maken wetsontwerpen, maar de voorstellen zijn pas officieel als deze op de vergadering van het college van 28 commissarissen worden goedgekeurd. De DG's beheren daarnaast financieringsinitiatieven op EU-niveau, organiseren openbare raadplegingen en staan in voor de communicatie.

De Commissie stuurt ook een aantal uitvoerende agentschappen aan die de Europese Commissie bijstaan bij het beheer van EU-programma's.

2.Initiatieven en strategieën van de Commissie

De Commissie die in november 2014 aantrad, heeft haar werkprogramma voor 2015 en de nieuwe initiatieven voor de Commissie tot 2019 bepaald. In het werkprogramma zijn de plannen van de Commissie uiteengezet en de acties vastgelegd die voor meer banen, groei en investeringen in 2015 zullen zorgen. Dit programma legt de nadruk op een beperkt aantal concrete nieuwe initiatieven, zoals:

Een nieuwe impuls voor banen, groei en investeringen

een investeringsoffensief van 315 miljard EUR: in de wetgevende follow-up van het plan werd eind 2014 aangekondigd de komende drie jaar publieke en private investeringen in de reële economie aan te boren;

het bevorderen van de integratie en inzetbaarheid op de arbeidsmarkt en

het herzien van de Europa 2020-strategie.

Maatregelenpakket voor de digitale eengemaakte markt 

het scheppen van de voorwaarden voor een bloeiende digitale economie en maatschappij door het wettelijk kader op het gebied van telecommunicatie aan te vullen;

het moderniseren van de regels inzake auteursrechten;

het vereenvoudigen van de regels voor consumenten op het gebied van online en digitaal winkelen;

het verbeteren van de cyberveiligheid; en

van de digitalisering een horizontaal item te maken.

Een veerkrachtige energie-unie en een toekomstgericht klimaatveranderingsbeleid

het tot stand brengen van een Europese energie-unie om de energievoorzieningszekerheid te waarborgen, nationale energiemarkten verder te integreren, de Europese energievraag te verminderen en de energiemix koolstofarm te maken en

een multilaterale aanpak van klimaatverandering.

Een diepere en eerlijkere interne markt

en internemarktstrategie;

een pakket maatregelen voor arbeidsmobiliteit;

een actieplan voor de kapitaalmarktenunie;

een kader voor de afwikkeling van financiële instellingen en

een luchtvaartpakket.

Een handels- en investeringsstrategie voor werkgelegenheid en groei

Een ruimte van recht en grondrechten

toetreding van de EU tot het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en

een Europese veiligheidsagenda.

Een nieuw migratiebeleid 

het ontwikkelen van een nieuwe aanpak van legale migratie om van de EU een aantrekkelijke bestemming te maken voor mensen met talenten en vaardigheden en

het verbeteren van het beheer van de migratie naar de EU door beter samen te werken met derde landen, solidariteit tussen de lidstaten te bevorderen en mensenhandel te bestrijden.

Een krachtiger rol op het wereldtoneel

Europees nabuurschapsbeleid en

doelstellingen voor duurzame ontwikkeling na 2015.

Een rechtvaardig belastingklimaat

een actieplan met maatregelen om belastingontduiking en belastingfraude te bestrijden, waaronder maatregelen op EU-niveau om te komen tot een systeem waarbij het land waar winst wordt gemaakt, ook het land is waar belasting wordt geheven; inclusief automatische inlichtingenuitwisseling over fiscale rulings en stabilisering van de grondslagen voor de vennootschapsbelasting en

verplichte inlichtingenuitwisseling over fiscale rulings.

Een Unie van democratische verandering

een EU-overeenkomst over beter wetgeven;

een verplicht transparantieregister en

de herziening van het besluitvormingsproces aangaande genetisch gemodificeerde organismen.

Een hechtere economische en monetaire unie – blijvende inspanningen om de economische stabiliteit te bevorderen en investeerders warm te maken voor Europa.

De Commissie onderzocht bij het opstellen van het werkprogramma zo'n 450 door het Europees Parlement en de Raad ingediende voorstellen en stelt voor om er 80 in te trekken of te wijzigen. Het voorstel om sommige voorstellen in te trekken is omdat deze niet stroken met de prioriteiten van de nieuwe Commissie. In veel gevallen blijft de Commissie pal achter de nagestreefde doelstellingen staan, maar het heeft geen zin voorstellen te doen die slechts latent aanwezig zijn tijdens onderhandelingen of dan zo verwateren dat ze nooit meer hun oorspronkelijke doel kunnen realiseren. In dat geval zal de Commissie nieuwe, betere manieren voorstellen om de doelstellingen te verwezenijken.

3.EU-begroting: van voorbereiding tot kwijting

4.Begroting en financiering

Het MFK bestaat uit rubrieken met jaarlijkse maxima aan vastleggingskredieten voor elke rubriek. De som van de maxima van alle rubrieken vormt het totale maximum van de vastleggingskredieten. De EU-begroting financiert tal van beleidslijnen en programma's in de hele EU. In overeenstemming met de prioriteiten die de het Europees Parlement en de Raad in het MFK hebben neergelegd, voert de Commissie specifieke programma's, activiteiten en projecten in het veld uit. Het rechtstreekse verband tussen de jaarlijkse begroting en het EU-beleid wordt gegarandeerd via de activiteitsgestuurde begroting (activity based budgeting, afgekort ABB). De nomenclatuur van de activiteitsgestuurde begroting maakt het mogelijk om de beleidsterreinen van de EU duidelijk te identificeren, evenals de totale hoeveelheid middelen die aan elk van deze terreinen wordt toegewezen. De begroting wordt door de Commissie voorbereid en normaal gezien midden december aangenomen door het Europees Parlement en de Raad volgens de procedure van artikel 314 VWEU. Overeenkomstig het evenwichtsbeginsel moeten de totale inkomsten gelijk zijn aan de totale uitgaven voor een bepaald begrotingsjaar.

De EU beschikt over twee grote financieringscategorieën: ontvangsten uit eigen middelen en diverse ontvangsten. De ontvangsten uit eigen middelen vormen het leeuwendeel van de EU-financiering en komen automatisch toe aan de EU om haar in staat te stellen haar begroting te financieren zonder dat hiervoor een later besluit van nationale autoriteiten nodig is. Het totale bedrag van de vereiste eigen middelen om de begroting te financieren wordt bepaald door de totale uitgaven min de diverse ontvangsten. Het totale bedrag aan eigen middelen mag niet meer bedragen dan 1,23 % van het bruto nationaal inkomen (bni) van de EU. De eigen middelen kunnen worden onderverdeeld in de traditionele eigen middelen (zoals douanerechten), de eigen middelen gebaseerd op de belasting op de toegevoegde waarde (btw) en de middelen op basis van het bruto nationaal inkomen (bni). De diverse ontvangsten als gevolg van de activiteiten van de EU (bv. mededingingsgeldboeten) bedragen normaal gezien minder dan 10 % van de totale ontvangsten.

Als algemeen beginsel geldt dat de EU geen geld mag lenen op de kapitaalmarkten of van financiële instellingen om haar begroting te financieren.

5.Hoe de EU-begroting wordt beheerd en besteed

Primaire beleidsuitgaven

De beleidsuitgaven van de EU bestrijken de verschillende rubrieken van het MFK en nemen verschillende vormen aan, afhankelijk van de wijze waarop de financiële middelen worden uitgekeerd en beheerd. Sinds 2014 deelt de Commissie haar uitgaven als volgt in:

Direct beheer: in dit geval valt de begrotingsuitvoering rechtstreeks onder de verantwoordelijkheid van de diensten van de Commissie.

Indirect beheer: in dit geval vertrouwt de Commissie taken tot uitvoering van de begroting toe aan organen van EU- of nationaal recht, zoals de EU-agentschappen.

Gedeeld beheer: in het kader van deze methode worden bepaalde taken tot uitvoering van de begroting aan de lidstaten gedelegeerd. Ongeveer 80 % van de uitgaven valt onder deze beheersvorm, bv. op gebieden als landbouwuitgaven en structurele maatregelen.

De verschillende financiële spelers binnen de Commissie

Het College van commissarissen neemt gezamenlijk de politieke verantwoordelijkheid, maar oefent in de praktijk zijn bevoegdheden om de begroting uit te voeren niet zelf uit. Het delegeert deze taken elk jaar aan individuele ambtenaren die verantwoording dienen af te leggen aan het College en die onderworpen zijn aan het Financieel Reglement (FR) en het Statuut van de ambtenaren. De desbetreffende personeelsleden — meestal directeuren-generaal en diensthoofden — staan bekend als "gedelegeerde ordonnateurs". Zij kunnen op hun beurt hun taken in verband met de uitvoering van de begroting aan "gesubdelegeerde ordonnateurs" delegeren.

De verantwoordelijkheid van de ordonnateurs omvat het hele beheersproces, vanaf het vaststellen wat er moet worden gedaan om de beleidsdoelstellingen te realiseren die door de instelling zijn vastgelegd tot het beheren van de activiteiten die gestart zijn, zowel vanuit operationeel als budgettair standpunt. Elke ordonnateur moet een jaarlijks activiteitenverslag opstellen over de activiteiten die onder zijn verantwoordelijkheid vallen, waarin hij verslag uitbrengt over de beleidsresultaten en getuigt van redelijke zekerheid over het feit dat de middelen die zijn toegekend voor de activiteiten die in zijn verslag zijn beschreven voor hun doel zijn aangewend overeenkomstig de beginselen van goed financieel beheer, en dat de ingestelde controleprocedures de nodige garanties bieden met betrekking tot de wettigheid en de regelmatigheid van de onderliggende verrichtingen. Overeenkomstig artikel 66 van het FR stuurt de Commissie een syntheseverslag over de jaarlijkse activiteitenverslagen naar het Europees Parlement en de Raad, waarmee de Commissie de algehele politieke verantwoordelijkheid neemt voor het beheer van de EU-begroting overeenkomstig artikel 317 VWEU. Dit verslag en de jaarlijkse activiteitenverslagen kunnen worden gevonden op: http://ec.europa.eu/atwork/planning-and-preparing/synthesis-report/index_nl.htm

De rekenplichtige voert de betalings- en invorderingsopdrachten uit die zijn opgesteld door de ordonnateurs en is verantwoordelijk voor het beheer van de kasmiddelen. Hij schrijft de boekhoudkundige principes en methodes voor, valideert de boekhoudsystemen, voert de boekhouding en stelt de jaarrekening van de instelling op. Daarnaast dient de rekenplichtige de jaarrekening af te tekenen en daarbij te verklaren dat die in alle materiële aspecten een getrouw beeld van de vermogenspositie, de resultaten van de verrichtingen en de kasstroom geeft.

Verbintenis tot besteding van de EU-begroting

Voordat een juridische verbintenis met een derde kan worden aangegaan (bv. een contract of een subsidieovereenkomst), moet er in de jaarlijkse begroting een begrotingsonderdeel zijn dat de betrokken activiteit toestaat. Er moeten ook voldoende middelen in het begrotingsonderdeel staan om de uitgaven te dekken. Wanneer aan deze voorwaarden is voldaan, moeten de nodige middelen in de begroting worden gereserveerd met behulp van een begrotingsvastlegging in het boekhoudsysteem en pas dan kan een juridische verbintenis worden aangegaan. Er kan geen geld worden uitgegeven van de EU-begroting tenzij en voordat de ordonnateur een begrotingsvastlegging heeft goedgekeurd.

Zodra de begrotingsvastlegging is goedgekeurd, wordt zij in het boekhoudsysteem van de begroting geregistreerd en worden de kredieten dienovereenkomstig gebruikt. Dit heeft echter geen invloed op de financiële staten (of het grootboek), aangezien er nog geen uitgaven zijn gedaan.

Het verrichten van een betaling

De Commissie neemt deel aan SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) en verricht jaarlijks meer dan 2 miljoen betalingen. Er kan geen enkele betaling verricht worden tenzij er een begrotingsvastlegging is goedgekeurd door de ordonnateur die de betrokken verrichting behandelt.

Voorfinanciering heeft ten doel de begunstigde te voorzien van een voorschot, dat wil zeggen van contante middelen. De voorfinanciering kan worden opgesplitst in een aantal betalingen gedurende een periode die in de desbetreffende juridische verbintenis is vastgesteld. Indien de begunstigde geen subsidiabele uitgaven doet, moet hij de voorfinanciering aan de EU terugbetalen. Voorfinancieringsbetalingen zijn dus geen definitieve uitgaven zolang niet aan de desbetreffende voorwaarden is voldaan, en worden daarom in de EU-balans als activa opgenomen wanneer de eerste betaling is verricht.

Het desbetreffende EU-orgaan zal de kostendeclaraties ontvangen, waarin wordt gerechtvaardigd hoe het bedrag van de voorfinanciering door de begunstigde besteed werd conform de juridische verbintenis. De frequentie waarmee deze kostendeclaraties worden toegezonden, hangt af van het soort actie dat wordt gesubsidieerd, en de voorwaarden.

De subsidiabiliteitscriteria zijn vastgelegd in het basisbesluit, in de oproep tot het indienen van voorstellen, in andere documenten voor de begunstigden van subsidies en/of in de contractuele bepalingen van de subsidieovereenkomst of in het subsidiebesluit. Na analyse worden de subsidiabele bedragen als uitgaven opgenomen en wordt de begunstigde in kennis gesteld van niet-subsidiabele bedragen.

Op grond van het FR en andere geldende wetgeving, met name die op het gebied van landbouw en het cohesiebeleid, kunnen alle uitgaven worden gecontroleerd, ook al is het jaren geleden dat ze gedaan zijn. Als er fouten, onregelmatigheden of frauduleuze zaken worden vastgesteld, wordt er overgegaan tot terugvorderingen of financiële correcties (zie toelichting 6 van de toelichtingen bij de financiële staten).

6.Financiële verslaglegging en boekhouding

De geconsolideerde jaarrekening van de EU verstrekt financiële informatie over de activiteiten van de instellingen, agentschappen en andere organen van de EU gezien vanuit het standpunt van de begrotingsboekhouding en de boekhouding op transactiebasis. Deze rekening omvat niet de jaarrekeningen van de lidstaten.

De jaarrekening van de EU bestaat uit twee afzonderlijke, maar aan elkaar gekoppelde delen:

a)    de financiële staten en

b)    verslagen over de uitvoering van de begroting, waarin de begrotingsuitvoering in detail wordt beschreven.

Het is de verantwoordelijkheid van de rekenplichtige van de Commissie om de financiële staten van de EU op te stellen en ervoor te zorgen dat die in alle materiële opzichten een getrouw beeld geven van de vermogenspositie, de resultaten van de verrichtingen en de kasstromen van de EU.

Naast de bovengenoemde jaarlijkse verslaglegging worden er ook ad-hocverslagen over specifieke zaken opgesteld, zoals het verslag inzake begrotings- en financieel beheer, financiële instrumenten, verstrekte garanties en financiële correcties.

Verslaglegging en verantwoording in de Commissie:

7.Controle en kwijting

Controle

De jaarrekening en het beheer van de middelen van de EU worden gecontroleerd door haar externe controleur, de Europese Rekenkamer (de Rekenkamer), die als onderdeel van haar activiteiten het volgende opstelt voor het Europees Parlement en de Raad:

1)    een jaarverslag over de activiteiten die gefinancierd zijn uit de algemene begroting;

2)    een oordeel, dat gebaseerd is op haar controles en in het jaarverslag is weergegeven in de vorm van een betrouwbaarheidsverklaring over i) de betrouwbaarheid van de rekening en ii) de wettigheid en regelmatigheid van de onderliggende verrichtingen voor wat betreft de ontvangsten die geïnd zijn van belastbare personen en betalingen aan eindbegunstigden en

3)    speciale verslagen over de resultaten van controles van specifieke terreinen.

Kwijting

De laatste stap van een begrotingscyclus is de kwijting van de begroting voor een bepaald begrotingsjaar. Het Europees Parlement is de met kwijting belaste autoriteit binnen de EU. Dit betekent dat na de controle en de voltooiing van de jaarrekening de Raad een aanbeveling moet doen en het Europees Parlement kwijting moet verlenen aan de Commissie en andere EU-organen voor de uitvoering van de EU-begroting voor een bepaald begrotingsjaar. Dat besluit is gebaseerd op een onderzoek van de jaarrekening, het syntheseverslag van de Commissie en het jaarlijkse evaluatieverslag, het jaarverslag, de accountantsverklaring en de speciale verslagen van de Rekenkamer, en de antwoorden van de Commissie op vragen en verdere informatieverzoeken.

De kwijting vormt het politieke aspect van de externe controle van de uitvoering van de begroting. Het is het besluit waarmee het Europees Parlement, op aanbeveling van de Raad, de Commissie (en andere EU-organen) "ontslaat" van haar verantwoordelijkheid voor het beheer van een bepaalde begroting door aan te geven dat die begroting ophoudt te bestaan. Deze kwijtingsprocedure kan drie resultaten opleveren: het verlenen, het uitstellen of het weigeren van de kwijting. De hoorzittingen waarbij commissarissen vragen moeten beantwoorden van de leden van de Commissie begrotingscontrole van het Europees Parlement over de beleidsterreinen die onder hun verantwoordelijkheid vallen, vormen een integrerend deel van de jaarlijkse kwijtingsprocedure in het Europees Parlement. Het definitieve kwijtingsverslag, met daarin specifieke aanbevelingen aan de Commissie om maatregelen te nemen, wordt in plenaire zitting aangenomen. De aanbevelingen tot kwijting van de Raad worden door Ecofin aangenomen. Het kwijtingsverslag van het Europees Parlement en de aanbevelingen tot kwijting van de Raad krijgen navolging in een jaarlijks verslag waarin de Commissie uiteenzet welke concrete maatregelen zij heeft genomen om de gedane aanbevelingen uit te voeren.

8.De geconsolideerde financiële staten van de EU: de financiële situatie in 2014

9.Algemene trends

Ontvangsten

Vijfjarige tendentiële ontwikkeling van de ontvangsten in miljoen EUR:

In 2014 daalden de ontvangsten uit de bni-middelen terwijl andere ontvangsten uit eigen middelen op een vergelijkbaar niveau bleven. De teruggevorderde uitgaven (financiële correcties en terugvorderingen, zie toelichting 3.5 van de van de toelichtingen bij de financiële staten) verdubbelden bijna van 1,8 miljard EUR tot 3,4 miljard EUR als gevolg van de vergevorderde fase van sluiting van de programmeringsperiode 2000-2006 voor het cohesiebeleid en de daarmee verband houdende terugvordering van niet-subsidiabele uitgaven en significante correcties die door de Commissie zijn opgelegd in het landbouwbeleid.

Uitgaven

De belangrijkste posten bij de uitgaven zijn betalingen in het kader van het Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF), het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (Elfpo) en andere instrumenten voor plattelandsontwikkeling, het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (EFRO) en het Cohesiefonds (CF) en het Europees Sociaal Fonds (ESF). In het begrotingsjaar 2014 waren deze goed voor bijna 70 % van de totale uitgaven (113 468 miljoen EUR).

De uitgaven lagen over het algemeen op eenzelfde niveau als vorig jaar. Er werd echter een daling opgemerkt ten aanzien van het EFRO/Cohesiefonds doordat de aan 2014 toegerekende uitgaven alleen verband houden met de programmeringsperiode 2007-2013 en er nog geen uitgaven zijn geboekt voor de huidige periode 2014-2020 door de trage start van de programma's (de uitvoering door de lidstaten is pas in 2015 van start gegaan).

Daarnaast beschouwt de EU toekomstige betalingsverplichtingen als uitgaven die nog niet in de begrotingsboekhouding op kasbasis zijn opgenomen. De ruimere toekomstige betalingsverplichtingen, opgevoerd onder verplichtingen voor landbouw- en plattelandsontwikkeling en de toekomstige betalingsverplichtingen voor pensioenrechten die door Commissarissen, leden van het Europees Parlement en personeelsleden zijn verworden, leiden doorgaans tot hogere uitgaven en een negatief economisch resultaat (deze betalingen worden gefinancierd uit toekomstige begrotingen en zijn nog niet opgenomen in de inkomsten).

Economisch resultaat

Het economische resultaat (tekort) van de periode is gestegen van 4 365 miljoen EUR in 2013 tot 11 280 miljoen EUR in 2014. De belangrijkste reden voor deze stijging is het significante actuariële verlies (nettobedrag van 9,2 miljard EUR) dat verband houdt met de pensioenen en andere personeelsbeloningen als gevolg van de daling van rentevoeten. Dergelijke schommelingen zijn gezien de internationaal toegepaste boekhoudregels en het huidige economische klimaat te verwachten. Er valt een tegengesteld effect te verwachten als de rentevoeten zouden stijgen.

Omdat het een actuariële raming betreft van de waarde van de totale verplichting op een bepaald tijdstip, namelijk 31 december 2014, gebaseerd op verschillende op dat tijdstip geldende hypothesen, zijn in dit verlies nog niet de huidige lasten voor de EU-begroting meegenomen, evenmin als de bedragen die de komende jaren nog uit de EU-begroting aan gepensioneerden moeten worden betaald. Deze betalingen zijn al wel geraamd in het MFK 2014-2020 en zullen via het jaarlijkse begrotingsproces worden uitgevoerd.

Activa

De belangrijkste posten aan de actiefzijde van de balans zijn financiële activa (beleggingen, leningen, geldmiddelen) en voorfinancieringsbedragen die alles bij elkaar goed zijn voor bijna 85 % van de activa van de EU. Het bedrag aan leningen blijft stabiel op ongeveer 60 miljard EUR (zie toelichting 4.3.2 hieronder) en het bedrag aan financiële instrumenten die uit de EU-begroting worden gefinancierd, steeg met bijna 2 miljard EUR (zie toelichting 4.3.1 hieronder). De activa die onder de vaste bedrijfsmiddelen zijn opgenomen onder vaste bedrijfsmiddelen zijn activa die verband houden met het Copernicus-programma (1,5 miljard EUR) en Galileo-activa in aanbouw (1,5 miljard EUR).

In de afgelopen jaren zijn EU-instellingen erin geslaagd de posten geldmiddelen en kasequivalenten aan het einde van het jaar op een laag niveau te houden. Het hoge kassaldo van 17,5 miljard EUR op 31 december 2014 houdt verband met de begrotingsprocedure en de bijdragen aan eigen middelen in verband met btw- en bni-saldi die in december 2014 van de lidstaten zijn ontvangen (zie toelichting 2.8.1 van de toelichtingen bij de financiële staten).

Geldmiddelen en kasequivalenten aan het einde van het jaar

163 miljard EUR aan activa en 221 miljard EUR aan passiva op de EU-balans van 2014

       Activa                            Passiva

Passiva

De passiefzijde bestaat voornamelijk uit vier belangrijke elementen: pensioenen en andere personeelsbeloningen, financiële verplichtingen, schulden en toegerekende lasten. De grootste verandering ten opzichte van 2013 is de verhoging van de pensioenen en andere personeelsbeloningen van 46,8 miljard EUR in 2013 tot 58,6 miljard EUR in 2014, met name als gevolg van de aanzienlijke daling van de rentevoeten (zie hierboven).

Het feit dat de passiva de activa overschrijden, betekent niet dat de EU-instellingen zich in financiële moeilijkheden bevinden, maar eerder dat bepaalde passiva ten laste komen van toekomstige jaarlijkse begrotingen. Heel wat uitgaven worden volgens de boekhoudregels op transactiebasis aan 2014 toegerekend, hoewel zij effectief pas in 2015 (of later) uit de begroting van 2015 of latere jaren zullen worden betaald. De meest significante bedragen waarop moet worden gewezen, zijn activiteiten in het kader van het Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF) (betaald in 2015) en personeelsbeloningen (te betalen in de komende 30 jaar of meer).

10.Voorfinanciering

De Commissie stelt alles in het werk om ervoor te zorgen dat de niveaus van voorfinanciering op een passend niveau worden gehouden. Er moet een evenwicht worden gevonden tussen het verrichten van voldoende controles en de tijdige erkenning van de uitgaven. Er zij op gewezen dat het niveau van de voorfinanciering sterk wordt beïnvloed door de MFK-cyclus: aan het begin van een MFK-periode kan men verwachten dat er omvangrijke voorschotten worden betaald aan lidstaten in het kader van het cohesiebeleid.

De totale voorfinanciering (met uitzondering van andere voorschotten aan de lidstaten) op de balans van de EU bedraagt 45,2 miljard EUR, waarvan 99,8 % betrekking heeft op de activiteiten van de Commissie. Ongeveer 76 % van de voorfinanciering door de Commissie wordt in gedeeld beheer uitgevoerd, wat wil zeggen dat de uitvoering van de begroting aan de lidstaten wordt gedelegeerd (waarbij de Commissie haar rol van toezichthouder behoudt).

Voorfinanciering door de Commissie via de beheersvorm

De meerderheid van de uitgaven in het kader van gedeeld beheer bestaat uit landbouwuitgaven en structurele maatregelen. De meest significante voorfinancieringsbedragen houden verband met het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling en het Cohesiefonds (EFRO en CF), het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (Elfpo) en het Europees Sociaal Fonds (ESF).

Het gedeelde beheer van uitgaven per fonds

11.Financiële instrumenten

12.Financiële instrumenten die onder direct en indirect beheer uit de EU-begroting worden gefinancierd

Het belang en de omvang van de financiële instrumenten voor de uitvoering van de begroting nemen van jaar tot jaar toe. In tegenstelling tot de traditionele begrotingsuitvoeringsmethode van subsidieverstrekking is de grondgedachte achter deze aanpak dat voor elke via de financiële instrumenten uitgegeven euro de eindbegunstigde meer dan 1 euro aan financiële steun ontvangt als gevolg van het hefboomeffect. Dit intelligente gebruik van de EU-begroting is gericht op het maximaliseren van het effect van de beschikbare middelen.

Voor verkoop beschikbare financiële activa van financiële instrumenten die uit de EU-begroting worden gefinancierd

Er worden over het algemeen drie soorten financiële instrumenten gebruikt:

aandeleninstrumenten,

leningsinstrumenten en

garantie-instrumenten.

Hieronder wordt meer informatie verstrekt over deze belangrijke instrumenten.

Garantiefonds (1 996 miljoen EUR aan activa)

Het Garantiefonds dekt de door de EU op besluit van de Raad gegarandeerde leningen, met name leningsoperaties van de Europese Investeringsbank (EIB) buiten de EU, evenals leningen in het kader van macrofinanciële bijstand (MFB-leningen) en leningen van Euratom buiten de EU. Het is een langlopend instrument (vast deel: 1 489 miljoen EUR), beheerd door de EIB en bedoeld om de door de EU gegarandeerde leningen waarvoor van wanbetaling sprake is, te dekken. Het fonds ontvangt zijn middelen uit overmakingen uit de algemene begroting van de EU (om te komen tot 9 % van het bedrag in hoofdsom van de operaties), uit rente over de beleggingen van de activa van het fonds en uit nabetalingen van in gebreke gebleven debiteuren voor wie het fonds de garantie heeft moeten honoreren. Een eventueel jaarlijks overschot wordt teruggeboekt als ontvangsten voor de EU-begroting.

De EU moet een garantiereserve opnemen die leningen aan derde landen dekt. Deze reserve is bedoeld om de verplichtingen van het Garantiefonds te dekken en, indien nodig, aangesproken garanties waarvoor het in het Fonds beschikbare bedrag niet volstaat, zodat deze bedragen ten laste van de begroting kunnen komen. Deze reserve komt overeen met het richtbedrag van 9 % van de aan het einde van het jaar uitstaande leningen.

Financieringsfaciliteit met risicodeling (961 miljoen EUR aan activa)

De financieringsfaciliteit met risicodeling (RSFF) wordt door de EIB beheerd en de beleggingsportefeuille van de Commissie wordt gebruikt om voorzieningen aan te leggen voor financiële risico's in verband met leningen en garanties die door de EIB worden gegeven aan onderzoeksprojecten die daarvoor in aanmerking komen. In totaal heeft de Commissie voor de RSFF maximaal 1 miljard EUR begroot, waarvan maximaal 800 miljoen EUR uit het programma "samenwerking" en maximaal 200 miljoen EUR uit het programma "capaciteiten" komt. De EIB heeft er zich toe verbonden hetzelfde bedrag te verstrekken. Er worden geen nieuwe bijdragen uit de begroting aan de RSFF toebedeeld in het kader van het MFK 2014-2020. Op 31 december 2014 had de Commissie 856 miljoen EUR bijgedragen aan de RSFF (met inbegrip van de bijdragen van EVA- en derde landen). In 2014 werd 375 miljoen EUR van de bijdrage van de EU aan de RSFF overgedragen aan het hierop volgende schuldinstrument in het kader van Horizon 2020. Het als voorwaardelijk passief opgevoerde bedrag (toelichting 5.2.1 van de toelichtingen bij de financiële staten) is het geschatte maximale verlies op 31 december 2014 dat de Commissie zou lijden in geval van wanprestaties inzake leningen of garanties die door de EIB in het kader van de RSFF zijn verstrekt. Opgemerkt zij dat het globale risico van de Commissie beperkt is tot het bedrag van haar bijdrage aan de faciliteit.

Horizon 2020 (643 miljoen EUR aan activa)

Horizon 2020 is een nieuw aandeleninstrument in het kader van het MFK 2014-2020. Horizon 2020 wordt gezien als een middel om de economische groei te stimuleren en banen te creëren en heeft de politieke steun van de Europese leiders en de leden van het Europees Parlement. Zij waren het erover eens dat onderzoek een investering in de toekomst is en daarom centraal moet staan in de blauwdruk van de EU voor slimme, duurzame en inclusieve groei en banen. Door onderzoek en innovatie te koppelen en wetenschap op topniveau, industrieel leiderschap en de aanpak van maatschappelijke uitdagingen te benadrukken, draagt Horizon 2020 eraan bij dit te verwezenlijken. Het doel is om ervoor te zorgen dat Europa wetenschap van wereldklasse voortbrengt, innovatiebelemmeringen uit de weg ruimt en de samenwerking tussen de publieke en private sectoren vereenvoudigt om innovatie tot stand te brengen. Horizon 2020 wordt beheerd door het EIF.

ETF-startersregeling (524 miljoen EUR aan activa)

De startersregeling van de Europese Technologiefaciliteit (ETF) bestrijkt het programma voor groei en werkgelegenheid, het meerjarenprogramma voor ondernemingen en ondernemerschap (MAP), het kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie (CIP), administratief beheerd door het EIF, en ondersteunt de oprichting en de financiering van beginnende kleine en middelgrote ondernemingen door middel van investeringen in geschikte gespecialiseerde durfkapitaalfondsen.

Garantie-instrument voor leningen voor Ten-T-projecten (235 miljoen EUR aan activa)

Het garantie-instrument voor leningen voor Ten-T-projecten (LGTT) verstrekt garanties om het ontvangstenrisico in de eerste fase van de Ten-T-vervoerprojecten te verminderen. De garantie moet meer specifiek stand-bykredietlijnen volledig dekken, die alleen kunnen worden opgevraagd wanneer de kasstromen van het project ontoereikend zijn om bevoorrechte schulden te dekken. Het instrument is een gezamenlijk financieel product van de Commissie en de EIB. De kapitaalbijdrage aan het LGTT voor de financieringsperiode 2007-2013 was aanvankelijk vastgesteld op 1 miljard EUR en gelijkelijk verdeeld tussen de Commissie en de EIB. Bij wijzigingsverordening nr. 670/2012 is een bedrag van 200 miljoen EUR overgeheveld naar het initiatief inzake projectobligaties en nog eens een bedrag van 50 miljoen EUR voor subsidieverlening, waarmee de nog altijd voor het instrument beschikbare totale bijdrage van de EU neerkomt op 250 miljoen EUR.

Op 31 december 2014 had de Commissie 212 miljoen EUR bijgedragen aan het LGTT. Het als voorwaardelijk passief opgevoerde bedrag (toelichting 5.2.1 van de toelichtingen bij de financiële staten) is het geschatte maximale verlies op 31 december 2014 dat de Commissie zou lijden in geval van wanprestaties inzake leningen die door de EIB in het kader van het LGTT zijn verstrekt. Opgemerkt zij dat het algemene risico van de Commissie beperkt is tot het bedrag van haar bijdrage aan het instrument.

Financiële instrumenten (FI) per soort

13.Door de commissie beheerde leningactiviteiten

Krachtens het EU-Verdrag is de EU gemachtigd leningtransacties te doen waarmee de financiële middelen kunnen worden ingezet die nodig zijn om specifieke opdrachten uit te voeren. Namens de EU voert de Commissie momenteel drie belangrijke programma's uit, namelijk macrofinanciële bijstand (MFB), betalingsbalans (BB) en het Europees financieel stabilisatiemechanisme (EFSM), in het kader waarvan zij leningen kan toekennen en deze kan financieren door uitgifte van schuldinstrumenten op de kapitaalmarkten of bij financiële instellingen.

De opgenomen en verstrekte leningactiviteiten van de EU zijn verrichtingen buiten begrotingsverband. Het kapitaal dat nodig is om de leningactiviteiten van de EU in het kader van de bovenvermelde programma's uit te voeren, wordt op de kapitaalmarkten of bij financiële instellingen opgenomen. De EU mag geen leningen opnemen om haar gewone begrotingsuitgaven of een begrotingstekort te financieren. De omvang van de opgenomen leningen varieert van particuliere plaatsingen voor bedragen tot 500 miljoen EUR tot obligaties-emissies met een benchmarkkarakter (ten minste 1 miljard EUR). Aangetrokken middelen worden over het algemeen back-to-back, d.w.z. met dezelfde coupon en looptijd en voor hetzelfde bedrag, uitgeleend aan het begunstigde land. Wel blijft de schuldendienst van de financieringsinstrumenten een juridische verbintenis voor de EU, die ervoor moet zorgen dat alle betalingen volledig en op tijd geschieden. De Commissie beschikt over procedures om ook in het geval van een wanbetaling te zorgen voor de terugbetaling van leningen. Voor elk landprogramma worden het globale toegekende bedrag, het (maximum)aantal te betalen termijnen en de maximale (gemiddelde) looptijd van het leningpakket bij besluiten van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie vastgesteld. Vervolgens moeten de Commissie en de begunstigde lidstaat overeenstemming bereiken over de lening-/financieringsparameters, de termijnen en de betaling van tranches. Daarnaast hangen alle termijnen van de lening (met uitzondering van de eerste) af van de naleving van strenge voorwaarden, met soortgelijke voorwaarden als voor steun van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), in het kader van gezamenlijke EU/IMF-financiële steun, wat een andere factor is die de timing van de financiering beïnvloedt. De timing en looptijden van emissies hangen dus af van de desbetreffende EU-leningactiviteit. De financiering is uitsluitend in euro en de looptijden variëren van drie tot dertig jaar.

Opgenomen leningen van de EU zijn directe en onvoorwaardelijke verbintenissen van de EU en worden gegarandeerd door de 28 lidstaten. Leningen die zijn opgenomen voor de financiering van leningen aan landen buiten de EU zijn gedekt door het Garantiefonds. Mocht een begunstigde lidstaat in gebreke blijven, dan zal de schuldendienst indien mogelijk worden onttrokken uit het beschikbare kassaldo van de Commissie. Mocht dat niet mogelijk zijn, dan zal de Commissie de nodige middelen bij de lidstaten ophalen. De EU-lidstaten zijn op grond van de EU-wetgeving inzake eigen middelen (artikel 12 van Verordening nr. 1150/2000 van de Raad) wettelijk verplicht om voldoende middelen ter beschikking te stellen om te voldoen aan de verplichtingen van de EU. De investeerders zijn dus alleen blootgesteld aan het kredietrisico van de EU, en niet aan dat van de begunstigde van de gefinancierde leningen. Met back-to-backleningen loopt de EU-begroting geen rente- of wisselkoersrisico's.

Betalingsbalans

De betalingsbalansfaciliteit, een financieel beleidsinstrument, biedt de lidstaten van de EU financiële bijstand op middellange termijn. Er kunnen leningen worden verstrekt aan lidstaten die zich voor feitelijke of ernstig dreigende moeilijkheden met betrekking tot hun betalingsbalans of kapitaalverkeer gesteld zien. Alleen lidstaten die niet deelnemen aan de euro, komen voor dit mechanisme in aanmerking. De betalingsbalansbijstand aan Letland werd toegekend voor de invoering van de euro op 1 januari 2014. Het maximale uitstaande bedrag van in het kader van het instrument toegekende leningen is beperkt tot 50 miljard EUR. De leningen die voor deze leningen worden opgenomen, worden door de EU-begroting gewaarborgd. Op 31 december 2014 was de begroting in verband met deze leningen blootgesteld aan een mogelijk risico van ten hoogste 8,6 miljard EUR (de 8,4 miljard EUR hieronder zijnde de nominale waarde).

Hieronder wordt een tabel gegeven met daarin het terugbetalingsschema voor deze leningen.

Tussen november 2008 en mei 2009 werd ten belope van 14,6 miljard EUR aan financiële bijstand verstrekt aan Hongarije, Letland en Roemenië, waarvan medio 2011 een bedrag van 13,4 miljard EUR was uitbetaald. Opgemerkt zij dat het betalingsbalans-bijstandsprogramma voor Hongarije in november 2010 afliep (waarbij 1 miljard EUR nog niet was opgevraagd) en dat de eerste twee terugbetalingen van 2 miljard EUR in december 2011 en nog eens 2 miljard EUR in november 2014 zoals gepland werden ontvangen. Het betalingsbalans-bijstandsprogramma voor Letland liep in januari 2012 af (waarbij 200 miljoen EUR nog niet was opgevraagd) en de eerste twee terugbetalingen van 1 miljard EUR in april 2014 en 1,2 miljard EUR in januari 2015 werden zoals gepland ontvangen. Het eerste betalingsbalans-bijstandsprogramma voor Roemenië liep af in mei 2012 en het volledige toegekende bedrag, 5 miljard EUR, werd uitbetaald. De eerste terugbetaling van 1,5 miljard EUR werd zoals gepland in januari 2015 ontvangen.

In februari 2011 verzocht Roemenië in het kader van de betalingsbalansfaciliteit om verdere anticiperende financiële bijstand (AFB) om nieuwe impulsen aan de economische groei te kunnen geven. Op 12 mei 2011 stemde de Raad in met de terbeschikkingstelling aan Roemenië van anticiperende betalingsbalansbijstand van de EU (AFB) ten belope van maximaal 1,4 miljard EUR (Besluit 2011/288/EU van de Raad), maar die liep eind maart 2013 af zonder te zijn gebruikt. Na een tweede verzoek van Roemenië om AFB, besloot de Raad op 22 oktober 2013 nieuwe AFB anticiperende betalingsbalansbijstand van de EU ten belope van maximaal 2 miljard EUR te verstrekken (Besluit 2013/531/EU van de Raad), die tot 30 september 2015 voor activering beschikbaar blijft. Als om activering wordt gevraagd, wordt deze financiële bijstand verstrekt in de vorm van een lening met een maximale gemiddelde looptijd van acht jaar. Aangezien deze AFB van 2 miljard EUR momenteel het enige actieve programma is in het kader van de betalingsbalansfaciliteit, is dit het enige bedrag dat nog altijd beschikbaar is.

Europees financieel stabilisatiemechanisme

Hieronder wordt een tabel gegeven met daarin het terugbetalingsschema voor deze leningen.

Op 11 mei 2010 nam de Raad het EFSM aan om de financiële stabiliteit in Europa te vrijwaren (Verordening (EU) nr. 407/2010 van de Raad). Dit mechanisme is gebaseerd op artikel 122, lid 2, VWEU en maakt het mogelijk financiële bijstand te verlenen aan een lidstaat in geval van moeilijkheden of ernstige dreiging van grote moeilijkheden, die worden veroorzaakt door buitengewone gebeurtenissen die deze lidstaat niet kan beheersen. De bijstand kan de vorm aannemen van een lening of een kredietlijn. De Commissie gaat namens de EU leningen op de kapitaalmarkten of bij financiële instellingen aan en leent deze middelen aan de begunstigde lidstaat. Voor elk land dat een lening in het kader van het EFSM ontvangt, wordt per kwartaal beoordeeld of de aan de lening gehechte beleidsvoorwaarden zijn vervuld, voordat een andere tranche wordt uitgekeerd.

Volgens de conclusies van de Raad (Ecofin) van 9 mei 2010 worden de middelen van de faciliteit beperkt tot 60 miljard EUR, maar de juridische limiet is vastgelegd in artikel 2, lid 2, van Verordening nr. 407/2010 van de Raad, op grond waarvan het uitstaande bedrag van de leningen of kredietlijnen wordt beperkt tot de beschikbare marge onder het plafond van de eigen middelen. De leningen die worden opgenomen om in het kader van het EFSM leningen te verstrekken, worden door de EU-begroting gewaarborgd: op 31 december 2014 was de begroting in verband met deze leningen blootgesteld aan een mogelijk risico van ten hoogste 47,5 miljard EUR (de bovenvermelde 46,8 miljard EUR zijnde de nominale waarde). Aangezien de leningen in het kader van het EFSM door de EU-begroting worden gewaarborgd, volgt het Europees Parlement de EFSM-acties van de Commissie en oefent het controle uit in het kader van de begrotings- en kwijtingsprocedure. Omdat beide EFSM-programma's zijn afgelopen, zijn in bovenstaande tabel geen beschikbare bedragen opgenomen.

De Raad besloot in december 2010 bij uitvoeringsbesluit een lening aan Ierland van ten hoogste 22,5 miljard EUR toe te kennen, en in mei 2011 een lening aan Portugal van ten hoogste 26 miljard EUR. De initiële uitvoeringsbesluiten stelden rente vast met een marge, hetgeen resulteert in soortgelijke voorwaarden als die welke voor de IMF-bijstand worden gesteld. Met zijn uitvoeringsbesluiten nr. 682/2011 en nr. 683/2011 van 11 oktober 2011 schafte de Raad de rentemarge met terugwerkende kracht af en werd de maximale gemiddelde looptijd van 7,5 jaar verlengd tot 12,5 jaar en de looptijd van afzonderlijke tranches tot 30 jaar. Op 21 juni 2013 stelde de Raad de uitvoeringsbesluiten nr. 313/2013 en nr. 323/2013 vast, waarbij de maximale gemiddelde looptijd van de EFSM-leningen aan Ierland en Portugal met 7 jaar tot 19,5 jaar werd verlengd. Door de verlenging wordt het schuldaflossingsprofiel van beide landen verzacht en worden hun behoeften aan herfinanciering in de post-programmeringsperiode verlaagd.

De laatste drie tranches werden uitgekeerd in 2014: 0,8 miljard EUR voor Ierland en 1,8 miljard EUR voor Portugal in maart 2014 en uiteindelijk 0,4 miljard EUR voor Portugal in november 2014. Portugal heeft tot het verstrijken van het programma geen aanspraak gemaakt op 1,7 miljard EUR van de verleende financiële bijstand. Er zijn momenteel geen bedragen beschikbaar in het kader van het EFSM.

In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van het geplande terugbetalingsschema in nominale waarde voor uitstaande EFSM- en betalingsbalansleningen (in miljoen EUR) op de datum van ondertekening van deze rekening:

Macrofinanciële bijstand (MFB)

Macrofinanciële bijstand is een financieel beleidsinstrument voor niet-gebonden en niet-specifieke betalingsbalans- en/of begrotingssteun aan derde partnerlanden die geografisch gezien dicht bij het grondgebied van de EU gelegen zijn. Macrofinanciële bijstand wordt verstrekt in de vorm van middellange- of langetermijnleningen of subsidies, of een combinatie daarvan, en dient in het algemeen ter aanvulling van de financiering in het kader van een door het IMF gesteund aanpassings- en hervormingsprogramma. Deze leningen worden gewaarborgd door het Garantiefonds (zie toelichting 2.4 bij de financiële staten).

14.Intergouvernementele mechanismen voor financiële stabiliteit buiten het kader van het EU-verdrag: de Europese faciliteit voor financiële stabiliteit en het Europees stabiliteitsmechanisme

De Europese faciliteit voor financiële stabiliteit (EFSF) werd opgericht door de lidstaten van de eurozone en kreeg het mandaat de financiële stabiliteit in Europa te vrijwaren door financiële bijstand te verlenen aan de lidstaten van de eurozone. De EFSF is geen EU-orgaan: zij staat volledig los van en is niet geconsolideerd in de EU-rekeningen. Zij wordt niet gewaarborgd door de EU-begroting. Zij heeft daarom geen gevolgen voor de EU-rekeningen, buiten de hieronder beschreven mogelijke sancties. Met de inwerkingtreding van het ESM (zie hieronder) verstrekte de EFSF na 1 juli 2013 geen nieuwe financiële bijstand.

De Commissie is verantwoordelijk voor het onderhandelen van de beleidsvoorwaarden die aan de financiële bijstand worden verbonden, en voor het toezien op de naleving van die voorwaarden. Verordening nr. 1173/2011 van het Europees Parlement en de Raad maakt het mogelijk sancties op te leggen in de vorm van boeten voor lidstaten met de euro als munt. Deze boeten, namelijk 0,2 % van het bbp van de lidstaat in het voorgaande jaar, kunnen worden toegepast in gevallen waarin een lidstaat geen passende maatregelen heeft genomen om een einde te maken aan zijn buitensporig begrotingstekort, of wanneer de statistieken zijn gemanipuleerd. Verordening nr. 1174/2011 inzake macro-economische onevenwichtigheden voorziet daarnaast ook in een jaarlijkse boete van 0,1 % van het bbp van een lidstaat van de eurozone wanneer een lidstaat niet de gevraagde corrigerende maatregelen heeft genomen of geen toereikend plan met corrigerende maatregelen heeft ingediend. Verordening nr. 1177/2011 wijzigde Verordening nr. 1467/97 over de bespoediging en verduidelijking van de tenuitvoerlegging van de procedure bij buitensporige tekorten. Ook deze gewijzigde verordening voorziet in de mogelijkheid om lidstaten van de eurozone boeten op te leggen (gelijk aan 0,2 % van het bbp plus een variabel bestanddeel). De boeten zullen via de EU-begroting passeren en vervolgens aan de EFSF worden overgedragen. Dit betekent dat die bedragen begrotingsontvangsten en begrotingsuitgaven vormen, zodat ze geen effect hebben op het globale begrotingsresultaat. Zij hebben dus evenmin effect op het economisch resultaat dat in de financiële staten van de EU is opgenomen.

Het Europees stabilisatiemechanisme (ESM) is een intergouvernementele organisatie onder internationaal publiekrecht buiten het kader van de EU-Verdragen. Het ESM-verdrag werd door de destijds 17 lidstaten van de eurozone ondertekend en trad in oktober 2012 in werking. Het ESM heeft de taken overgenomen die door het EFSM en de EFSF werden vervuld, en is zo het enige en permanente mechanisme geworden om te reageren op nieuwe verzoeken om financiële bijstand van lidstaten van de eurozone. De EFSF en het EFSM nemen daarom niet langer aan nieuwe financieringsprogramma's deel en sluiten geen nieuwe leningfaciliteitsovereenkomsten. Opgemerkt zij dat de EU-begroting de ESM-leningen niet zal waarborgen. Aangezien dit mechanisme eigen rechtspersoonlijkheid heeft en rechtstreeks door de lidstaten van de eurozone wordt gefinancierd, is het geen EU-orgaan en is er geen effect op de EU-rekeningen of de EU-begroting, buiten de hieronder beschreven mogelijke sancties.

De geïnde boeten zullen in de EU-begroting worden opgenomen en aan het ESM overgedragen zodra de EFSF niet langer operationeel is. Daarnaast voorziet het Verdrag inzake stabiliteit, coördinatie en bestuur in financiële sancties voor een "verdragsluitende partij", indien die lidstaat niet de nodige maatregelen heeft genomen om een te hoog tekort te voorkomen. De opgelegde financiële sancties (die niet meer kunnen bedragen dan 0,1 % van het bbp) zullen aan het ESM moeten worden betaald, indien deze aan lidstaten van de eurozone worden opgelegd (en hebben dus geen gevolgen voor het begrotingsresultaat van de EU, net als bij de EFSF hierboven), of aan de EU-begroting voor lidstaten die geen lid zijn van de eurozone. In dat laatste geval zal de financiële sanctie een ontvangst zijn voor de EU-begroting en als zodanig in haar rekeningen worden opgenomen.

15.Economische en financiële context van de uitvoering van de EU-begroting

Macro-economisch klimaat

In de context van de staatsschuldencrisis is de economische groei in de EU-lidstaten van 2012 tot 2013 afgenomen en van 2013 tot 2014 toegenomen. De algemene economische situatie van de lidstaten komt tot uiting in de ontvangsten uit eigen middelen van de EU, die hebben geleid tot een lichte stijging van de traditionele eigen middelen en de btw-ontvangsten. Aangezien de ontvangsten uit de bni-middelen restcomponenten zijn die rechtstreeks zijn gekoppeld aan het totale niveau van de door de begrotingsautoriteit vastgestelde betalingskredieten (en deze kredieten zijn verlaagd door de lidstaten in het MFK 2014-2020), nam het bedrag aan ontvangsten uit de bni-middelen af in 2014.

De versterking van het stabiliteits- en groeipact in de EU maakt de weg vrij voor duurzame overheidsfinanciën van de betrokken EU-lidstaten. Het begrotingspact is gericht op de consolidatie van de overheidsfinanciën van de lidstaten en stelt hen in staat hun bbp in de komende jaren te verhogen.

Het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) om de rente op een laag niveau te houden, ondersteunt de stabilisering van de economie van de eurozone. De ECB draagt binnen haar mandaat bij aan de toename van de groei van de eurozone.

Bruto binnenlands product van de EU 28 tegen marktprijzen

Ontvangsten uit de bni-middelen

Niet-gehonoreerde betalingsverzoeken

Als gevolg van het macro-economische klimaat in de EU, leidt de druk op de nationale begrotingen van de lidstaten tot druk op de betalingskredieten van de EU-begroting. Deze ontwikkeling heeft een direct effect op de van de lidstaten en andere begunstigden ontvangen betalingsverzoeken. Het totaal aan niet-gehonoreerde betalingsverzoeken aan het einde van het jaar is toegenomen van 24,3 miljard EUR in 2013 tot 25,8 miljard EUR in 2014. Hoewel er altijd openstaande vorderingen zijn als gevolg van bedragen die vlak voor het einde van het jaar zijn ingediend, is de belangrijkste reden voor de uitzonderlijk hoge bedragen in de afgelopen jaren het tekort aan betalingskredieten.

Niet-gehonoreerde betalingsverzoeken moeten uit toekomstige begrotingen worden gefinancierd. Met dit in het achterhoofd zijn het Europees Parlement, de Raad en de Commissie in mei 2015 een betalingsplan overeengekomen om de EU-begroting opnieuw de duurzame richting op te krijgen. Voor de EU is het van essentieel belang om na te denken over de behoeften op lange termijn wat de betalingskredieten betreft, omdat deze kredieten voorwerp van besluit van de begrotingsautoriteit zijn en zonder deze kredieten geen betalingen kunnen worden gedaan of geldmiddelen kunnen worden overgedragen. Als er eenmaal overeenstemming over is bereikt, worden de kredieten automatisch omgezet in beschikbare geldmiddelen van de EU via het maandelijkse inningsproces van de eigen middelen.

Binnen de Commissie is er wekelijks (soms dagelijks) sprake van prognoses van de kasmiddelen op korte termijn, om ervoor te zorgen dat voldaan kan worden aan de directe betalingsverplichtingen van de EU, met inachtneming van de grenzen van de in de begroting opgenomen betalingskredieten. Deze prognose op korte termijn vormt de basis voor het schatten van het bedrag aan eigen middelen dat maandelijks bij de lidstaten wordt opgevraagd. Op de eerste werkdag van elke maand moeten de lidstaten een twaalfde van het totale bedrag van de in de Uniebegroting opgenomen btw- en bni-middelen bijschrijven op de eigenmiddelenrekeningen van de Commissie. Afhankelijk van de kaspositie van de Commissie kan aan de lidstaten worden gevraagd in het eerste kwartaal van het jaar de btw- en bni-middelen met één of twee maanden te vervroegen. Deze voorschotten worden in mindering gebracht op afroepingen van middelen in de volgende maanden, afhankelijk van de geraamde behoeften aan kasstromen.

Voor de middellange en lange termijn controleert de Commissie nauwgezet de betalingsbehoeften van de EU als onderdeel van haar reguliere werkzaamheden. Dit geldt bijvoorbeeld voor de voorbereiding van voorstellen van de Commissie over het MFK als onderdeel van de opstelling van de jaarlijkse begroting en bij het opstellen van gewijzigde begrotingen. In de onderhandelingsfase van het MFK worden de gebruikte modellen en de onderliggende veronderstellingen op gezette tijden gecontroleerd en wanneer nodig geactualiseerd. De resultaten van de modelsimulatie worden doorgeleid naar de begrotingsonderhandelingen voor de vaststelling van het betalingsplafond van het MFK.

Ontwikkeling van betalings- en vastleggingskredieten, RAL en de achterstand in niet-gehonoreerde betalingsverzoeken, in miljoen EUR

NOTA BIJ DE GECONSOLIDEERDE REKENINGEN

De geconsolideerde jaarrekening van de Europese Unie voor het jaar 2014 is opgesteld op basis van de inlichtingen die de instellingen en organen overeenkomstig artikel 148, lid 2, van het Financieel Reglement van toepassing op de algemene begroting van de Europese Unie hebben verstrekt. Ik verklaar dat de jaarrekening is opgesteld overeenkomstig titel IX van dit Financieel Reglement en de in de toelichtingen bij de financiële staten beschreven boekhoudbeginselen, -regels en -methoden.

Ik heb van de rekenplichtigen van deze instellingen en organen, die voor de betrouwbaarheid instaan, alle inlichtingen verkregen die nodig zijn voor het opstellen van de jaarrekening die een beeld van de activa en de passiva van de Europese Unie en de uitvoering van de begroting geeft.

Ik verklaar dat ik op basis van deze inlichtingen en op basis van de controles die ik noodzakelijk achtte om de jaarrekening van de Europese Commissie te kunnen aftekenen, redelijke zekerheid heb dat de jaarrekening in alle materiële opzichten een getrouw beeld van de vermogenspositie, de resultaten van de verrichtingen en de kasstromen van de Europese Unie geeft.

(getekend)

Manfred Kraff

Rekenplichtige van de Commissie

17 juli 2015

EUROPESE UNIE

BEGROTINGSJAAR 2014

GECONSOLIDEERDE FINANCIËLE STATEN EN TOELICHTINGEN DAARBIJ

Opgelet: doordat de cijfers afgerond zijn tot miljoen euro, kan het lijken alsof sommige financiële gegevens in de tabellen hieronder niet correct zijn opgeteld.

INHOUDSOPGAVE

BALANS    

STAAT VAN DE FINANCIËLE RESULTATEN    

KASSTROOMOVERZICHT    

MUTATIEOVERZICHT VAN DE NETTOACTIVA    

TOELICHTINGEN BIJ DE FINANCIËLE STATEN    

1.    BELANGRIJKSTE GEHANTEERDE GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGLEGGING    

2.    TOELICHTINGEN BIJ DE BALANS    

3.    TOELICHTINGEN BIJ DE STAAT VAN DE FINANCIËLE RESULTATEN    

4.    TOELICHTINGEN BIJ HET KASSTROOMOVERZICHT    

5.    VOORWAARDELIJKE ACTIVA EN PASSIVA EN ANDERE BELANGRIJKE INFORMATIEVERSCHAFFING    

6.    BESCHERMING VAN DE EU-BEGROTING    

7.    FINANCIEEL RISICOBEHEER    

8.    INFORMATIEVERSCHAFFING OVER VERBONDEN PARTIJEN    

9.    GEBEURTENISSEN NA DE BALANSDATUM    

10.    CONSOLIDATIEBEREIK    

BALANS

* Het Europees Parlement heeft op 17 december 2014 een begroting goedgekeurd waarin is bepaald dat de verplichtingen op korte termijn van de Unie worden betaald uit eigen middelen die in 2015 bij de lidstaten worden geïnd of opgevraagd. Daarnaast waarborgen de lidstaten overeenkomstig artikel 83 van het Statuut (Verordening nr. 259/68 van de Raad van 29 februari 1968, zoals gewijzigd) gezamenlijk de uitbetaling van de pensioenen.

STAAT VAN DE FINANCIËLE RESULTATEN

* Nadere informatie wordt gegeven in toelichting 3.18

**

Uitgevoerd door de lidstaten: gedeeld beheer

Uitgevoerd door de Commissie en uitvoerende agentschappen: direct beheer

Uitgevoerd door andere EU-agentschappen en -organen, derde landen, internationale organisaties en andere entiteiten: indirect beheer

KASSTROOMOVERZICHT

MUTATIEOVERZICHT VAN DE NETTOACTIVA

TOELICHTINGEN BIJ DE FINANCIËLE STATEN

1.BELANGRIJKSTE GEHANTEERDE GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGLEGGING

1.1.RECHTSGRONDSLAG EN BOEKHOUDREGELS

De boekhouding van de EU wordt gevoerd overeenkomstig de bepalingen van Verordening (EU, Euratom) nr. 966/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 houdende vaststelling van de financiële regels van toepassing op de algemene begroting van de Unie en tot intrekking van Verordening (EG, Euratom) nr. 1605/2002 van de Raad (PB L 298 van 26.10.2012, blz. 1) (hierna "het Financieel Reglement" genoemd) en Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 1268/2012 van de Commissie van 29 oktober 2012 houdende uitvoeringsvoorschriften van dat Financieel Reglement (PB L 362 van 31.12.2012, blz. 1).

Overeenkomstig artikel 143 van het Financieel Reglement heeft de EU haar financiële staten voorbereid op grond van boekhoudregels op transactiebasis die zijn afgeleid van de internationaal aanvaarde boekhoudnormen voor de overheidssector (Ipsas). De door de rekenplichtige van de Commissie vastgestelde boekhoudregels moeten worden toegepast in alle Europese instellingen en organen die binnen het consolidatiebereik vallen en moeten uitgroeien tot een uniform kader voor het opstellen en presenteren van de rekeningen om tot een geharmoniseerde financiële verslaglegging en consolidatie te komen. De rekeningen worden per kalenderjaar en in euro gevoerd.

1.2.BOEKHOUDBEGINSELEN

De financiële staten zijn bedoeld om een breed scala aan gebruikers nuttige informatie te verschaffen over de vermogenspositie, de resultaten en de kasstromen van een bepaalde organisatie. Voor de EU als een organisatie in de openbare sector moeten deze staten meer in het bijzonder informatie verschaffen die nuttig is voor de besluitvorming en getuigen van de controleerbaarheid van de organisatie met betrekking tot de middelen die aan haar zijn toevertrouwd. Het spreekt voor zich dat dit document in deze geest is opgesteld.

De globale overwegingen (of boekhoudbeginselen) die bij de voorbereiding van de financiële staten moeten worden gevolgd, zijn vastgesteld in EU-boekhoudregel 2 en zijn dezelfde als die welke in Ipsas 1 zijn beschreven, namelijk: juiste weergave, transactiebasis, continuïteit, consistentie van de presentatie, hergroepering, verrekening en vergelijkende informatie. Volgens artikel 144 van het Financieel Reglement moet de financiële verslaglegging informatie verschaffen die relevant, betrouwbaar, vergelijkbaar en begrijpelijk is (kwalitatieve kenmerken).

Bij de voorbereiding van de financiële staten overeenkomstig bovengenoemde regels en beginselen moet het management ramingen maken die van invloed zijn op de bedragen die worden opgegeven voor bepaalde posten in de balans en in de staat van de financiële resultaten, evenals informatie verschaffen over financiële instrumenten en de voorwaardelijke activa en passiva.

1.3.CONSOLIDATIE

CONSOLIDATIEBEREIK

De geconsolideerde financiële staten van de EU omvatten alle betekenisvolle entiteiten waarover zeggenschap wordt uitgeoefend (d.w.z. de EU-instellingen (met inbegrip van de Commissie) en de EU-agentschappen), geassocieerde deelnemingen en gemeenschappelijke ondernemingen, zijnde 52 entiteiten waarover zeggenschap wordt uitgeoefend, zeven gemeenschappelijke ondernemingen en één geassocieerde deelneming. De volledige lijst van geconsolideerde entiteiten kan worden gevonden in toelichting 10 van de EU-rekening. In vergelijking met 2013 blijft het consolidatiebereik ongewijzigd, met dien verstande dat één geassocieerde deelneming nu geherclassificeerd is als een gemeenschappelijke onderneming en de resulterende entiteit na de fusie van 2 andere geassocieerde deelnemingen als een gemeenschappelijke onderneming is geclassificeerd.

ENTITEITEN WAAROVER ZEGGENSCHAP WORDT UITGEOEFEND

Het besluit een entiteit in het consolidatiebereik op te nemen, is gebaseerd op het concept "zeggenschap". Entiteiten waarover zeggenschap wordt uitgeoefend, zijn entiteiten waarin de EU direct of indirect de macht heeft om het financiële en operationele beleid te sturen om voordelen uit hun activiteiten te verwerven. Deze macht moet actueel uitoefenbaar zijn. Entiteiten waarover zeggenschap wordt uitgeoefend, zijn volledig geconsolideerd. De consolidatie begint op de eerste datum waarop de zeggenschap bestaat, en eindigt wanneer die zeggenschap niet langer bestaat.

De meest gebruikelijke indicatoren van zeggenschap binnen de EU zijn de volgende: oprichting van de entiteit bij de oprichtingsverdragen of afgeleide wetgeving, financiering van de entiteit uit de algemene begroting, het bestaan van stemrechten in de bestuursorganen, controle door de Rekenkamer en kwijting door het Europees Parlement. Het is duidelijk dat voor elke entiteit apart moet worden nagegaan of één of alle van de bovengenoemde criteria voldoende zijn om tot zeggenschap te leiden.

Vanuit deze optiek worden de EU-instellingen (met uitzondering van de Europese Centrale Bank - ECB) en -agentschappen (met uitsluiting van de agentschappen van de vroegere tweede pijler) geacht onder de uitsluitende zeggenschap van de EU te staan. Daarom zijn zij in het consolidatiebereik opgenomen. Ook de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) wordt beschouwd als een entiteit waarover zeggenschap wordt uitgeoefend.

Alle materiële verrichtingen en posities tussen entiteiten waarover door de EU zeggenschap wordt uitgeoefend, zijn buiten beschouwing gelaten. Niet-gerealiseerde baten en verliezen op dergelijke verrichtingen zijn niet materieel en zijn daarom niet buiten beschouwing gelaten.

GEMEENSCHAPPELIJKE ONDERNEMINGEN

Een gemeenschappelijke onderneming is een contractuele afspraak waarbij de EU en een of meer partijen (de "ondernemers") een economische activiteit aangaan waarover zij gezamenlijke zeggenschap uitoefenen. Gezamenlijke zeggenschap is het contractueel afgesproken delen van de directe of indirecte zeggenschap over een activiteit met dienstenpotentieel. Belangen in gemeenschappelijke ondernemingen worden verwerkt volgens de vermogensmutatiemethode (zie 1.5.4 hieronder).

GEASSOCIEERDE DEELNEMINGEN

Geassocieerde deelnemingen zijn entiteiten waarover de EU geen zeggenschap uitoefent, maar waarin zij direct of indirect betekenisvolle invloed uitoefent. Er wordt aangenomen dat er sprake is van betekenisvolle invloed wanneer de EU direct of indirect 20 % of meer van de stemrechten bezit. Belangen in geassocieerde deelnemingen worden verwerkt volgens de vermogensmutatiemethode (zie 1.5.4 hieronder).

NIET-GECONSOLIDEERDE ENTITEITEN WAARVAN DE COMMISSIE DE MIDDELEN BEHEERT

De middelen van het gemeenschappelijk stelsel van ziektekostenverzekering voor personeelsleden van de EU, het Europees Ontwikkelingsfonds en het Garantiefonds voor deelnemers worden namens hen door de Commissie beheerd, maar omdat deze entiteiten niet onder zeggenschap van de EU staan, worden zij niet geconsolideerd in haar financiële staten.

1.4.OPSTELLINGSGRONDSLAG

2.Munteenheid en omrekeningsbeginselen

Functionele en rapporteringsvaluta

De financiële staten worden opgemaakt in miljoen euro, aangezien de euro de functionele en rapporteringsvaluta van de EU is.

Verrichtingen en saldi

Verrichtingen in vreemde valuta worden omgerekend in euro tegen de op de transactiedatum geldende wisselkoers. Wisselkoersbaten en -verliezen die voortvloeien uit de afwikkeling van verrichtingen in vreemde valuta's en uit de omrekening aan het einde van het jaar van in vreemde valuta's luidende monetaire activa en passiva worden in de staat van de financiële resultaten opgenomen.

Er worden verschillende omrekeningsmethoden toegepast voor de vaste bedrijfsmiddelen en de immateriële activa, die hun waarde in euro behouden tegen de bij de aankoop geldende koers.

De saldi aan het einde van het jaar van in vreemde valuta's luidende monetaire activa en passiva worden omgerekend in euro tegen de op 31 december geldende wisselkoersen:

Wisselkoersen met de euro

Veranderingen in de reële waarde van monetaire, in vreemde valuta luidende financiële instrumenten die als beschikbaar voor verkoop staan aangemerkt, die verband houden met een onderscheid gemaakt in omrekeningsverschillen, worden opgenomen in de staat van de financiële resultaten. Omrekeningsverschillen betreffende niet-monetaire financiële activa en passiva die tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening zijn gewaardeerd, worden opgenomen in de staat van de financiële resultaten. Omrekeningsverschillen betreffende niet-monetaire financiële instrumenten die als beschikbaar voor verkoop staan aangemerkt, worden opgenomen in de reëlewaardereserve.

3.Gebruik van ramingen

Overeenkomstig de Ipsas en algemeen aanvaarde boekhoudbeginselen bevatten de financiële staten onvermijdelijk bedragen die steunen op ramingen en veronderstellingen die op basis van de meest betrouwbare beschikbare informatie door het management zijn gedaan. Belangrijke ramingen betreffen onder andere, maar niet uitsluitend: de bedragen voor verplichtingen inzake personeelsbeloningen, voorzieningen, financiële risico's verbonden aan voorraden en vorderingen, toegerekende baten en lasten, voorwaardelijke activa en verplichtingen, waardeverminderingen van immateriële activa en vaste bedrijfsmiddelen en bedragen die in de toelichting over de financiële instrumenten zijn opgenomen. De werkelijke bedragen kunnen van deze ramingen afwijken. Veranderingen in ramingen worden weergegeven in de periode waarin ze bekend worden.

3.1.BALANS

4.Immateriële activa

Aangekochte licenties voor computersoftware worden geboekt tegen kostprijs verminderd met de gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingsverliezen. De activa worden lineair afgeschreven over hun geraamde nuttige levensduur. De geraamde nuttige levensduur van immateriële activa hangt af van hun specifieke economische levensduur of van hun juridische levensduur op grond van een overeenkomst. Intern geproduceerde immateriële activa worden in de staat van de financiële resultaten opgenomen als zij aan de relevante criteria van de EU-boekhoudregels voldoen en hebben uitsluitend betrekking op de ontwikkelingsfase van het actief. De opneembare kosten omvatten alle direct toerekenbare kosten die nodig zijn om het actief te creëren, te produceren en voor te bereiden zodat het kan worden gebruikt op de manier die het management beoogt. De kosten voor onderzoeksactiviteiten en de niet-opneembare kosten voor ontwikkeling en onderhoud worden als uitgaven geboekt wanneer ze zich voordoen.    

5.Vaste bedrijfsmiddelen

Alle vaste bedrijfsmiddelen worden geboekt tegen historische kostprijs verminderd met afschrijvingen en waardeverminderingsverliezen. De historische kostprijs omvat uitgaven die direct aan de aanschaf, bouw of overdracht van het actief kunnen worden toegerekend.

De daarna gemaakte kosten worden, naargelang het geval, slechts in de boekwaarde van het actief opgenomen of als afzonderlijk actief geboekt wanneer het waarschijnlijk is dat de daaruit in de toekomst voortkomende economische baten of het daaruit voortkomende dienstenpotentieel aan de EU zullen toevloeien en de kosten op betrouwbare wijze kunnen worden gemeten. De herstel- en onderhoudskosten worden in de staat van de financiële resultaten geboekt tijdens de begrotingsperiode waarin ze zich voordoen.

Op terreinen en kunstwerken worden geen afschrijvingen toegepast, aangezien ervan wordt uitgegaan dat ze een onbeperkte levensduur hebben. Activa in aanbouw worden niet afgeschreven, aangezien deze activa nog niet beschikbaar zijn voor gebruik. De afschrijvingen op andere activa worden voor de toerekening van de kosten aan de restwaarde over hun geraamde levensduur als volgt berekend volgens de lineaire methode:

Baten en verliezen van vervreemdingen worden bepaald door de opbrengsten verminderd met de verkoopkosten te vergelijken met de boekwaarde van het verkochte actief. Ze worden in de staat van de financiële resultaten opgenomen.

Leases

Leases van materiële activa waarbij de EU in wezen alle aan eigendom verbonden risico's en voordelen heeft, worden ingedeeld als financiële leases. Financiële leases worden gekapitaliseerd bij het begin van de leaseovereenkomst tegen de reële waarde van het geleasede actief of de huidige waarde van de minimale leasebetalingen, afhankelijk van welke waarde de laagste is. Elke leasebetaling wordt zo over de financierings- en andere lasten verdeeld dat een constante spreiding van het uitstaande financieringssaldo wordt verkregen. De huurverplichtingen, zonder financieringslasten, worden opgenomen onder financiële verplichtingen (vlottend en niet-vlottend). Het rentebestanddeel van de financieringslasten wordt gespreid over de leaseperiode in de staat van de financiële resultaten opgenomen, zodat voor elke periode een constante periodieke rente over het resterende saldo van de verplichting wordt verkregen. De via financiële lease verkregen activa worden afgeschreven over de levensduur van het actief of de leaseperiode, afhankelijk van welke periode het kortst is.

Leases waarbij de leasegever een significant deel van de aan eigendom verbonden risico's en voordelen behoudt, worden als operationele leases ingedeeld. Betalingen in verband met operationele leases worden lineair over de leaseperiode aan de staat van de financiële resultaten toegerekend.

6.Waardevermindering van niet-financiële activa

Op activa zonder beperkte levensduur worden geen afschrijvingen/waardeverminderingen toegepast; ze worden jaarlijks op waardevermindering beoordeeld. Activa waarop afschrijvingen/waardeverminderingen worden toegepast, worden op waardevermindering gecontroleerd telkens als er op grond van gebeurtenissen of veranderde omstandigheden aanleiding is om te veronderstellen dat de boekwaarde niet realiseerbaar is. Een waardeverminderingsverlies is het bedrag waarmee de boekwaarde van een actief zijn realiseerbare (dienst)waarde overtreft. De realiseerbare (dienst)waarde is de reële waarde van een actief verminderd met de verkoopkosten of de gebruikswaarde ervan, afhankelijk van welke waarde het hoogst is.

De restwaarde en de nuttige levensduur van de immateriële activa en de vaste bedrijfsmiddelen worden ten minste éénmaal per jaar beoordeeld en zo nodig aangepast. De boekwaarde van een actief wordt onmiddellijk verminderd tot de realiseerbare waarde indien de boekwaarde groter is dan de geraamde realiseerbare (dienst)waarde. Indien de gronden voor waardeverminderingen waarmee tijdens de vorige jaren rekening is gehouden, niet langer gelden, worden de waardeverminderingsverliezen dienovereenkomstig teruggeboekt.

7.Beleggingen die worden verwerkt volgens de vermogensmutatiemethode

Participaties in geassocieerde deelnemingen en gemeenschappelijke ondernemingen

Belangen in geassocieerde deelnemingen en gemeenschappelijke ondernemingen worden verwerkt volgens de vermogensmutatiemethode en de eerste maal tegen kostprijs. Het belang van de EU in de resultaten van haar geassocieerde deelnemingen en gemeenschappelijke ondernemingen wordt opgenomen in de staat van de financiële resultaten van de EU, en haar aandeel in mutaties van de reserves in de reserves. De boekwaarde van de geassocieerde deelneming of gemeenschappelijke onderneming in de financiële staten op balansdatum wordt bepaald door de oorspronkelijke kostprijs samen met alle mutaties (verdere bijdragen, aandeel in de economische resultaten en mutaties van de reserves, waardeverminderingen en dividenden). Uitkeringen die van een geassocieerde deelneming of gemeenschappelijke onderneming worden ontvangen, verlagen de boekwaarde van het actief.

Indien het aandeel van de EU in de tekorten van een gemeenschappelijke onderneming gelijk is aan of groter is dan haar belang in de gemeenschappelijke onderneming, neemt de EU haar aandeel in verdere verliezen niet langer op ("verborgen verliezen"). Het niet-opgenomen aandeel van verliezen is het resultaat van een technische boekhoudkundige verrichting die nodig is wanneer de vermogensmutatiemethode wordt toegepast. Die niet-opgenomen verliezen vormen geen verliezen voor de EU en zijn verschuldigd door het feit dat de opname van de uitgave normaal gezien plaatsvindt vóór de kapitaalverhoging voor de bijdrage in natura van de andere deelnemers dan de EU.

Niet-gerealiseerde baten en verliezen op verrichtingen tussen de EU en haar geassocieerde deelnemingen of gemeenschappelijke ondernemingen zijn niet materieel en zijn daarom niet buiten beschouwing gelaten. De boekhoudregels van geassocieerde deelnemingen of gemeenschappelijke ondernemingen kunnen met betrekking tot gelijksoortige verrichtingen en gebeurtenissen onder gelijke omstandigheden verschillen van die van de EU.

Indien er aanwijzingen van waardeverminderingen bestaan, moet worden afgeschreven tot de laagst mogelijke realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde wordt bepaald zoals beschreven in toelichting 1.5.3. Indien de grond voor waardevermindering later niet meer geldt, wordt het waardeverminderingsverlies teruggeboekt tot de boekwaarde die zou zijn bepaald als er geen waardeverminderingsverlies was geboekt.

Bij participaties van 20 % of meer in een durfkapitaalfonds streeft de EU er niet naar betekenisvolle invloed uit te oefenen. Dergelijke fondsen worden daarom als financiële instrumenten behandeld en als voor verkoop beschikbare financiële activa ingedeeld.

8.Financiële activa

Indeling

De EU deelt haar financiële activa in de volgende categorieën in: financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening, leningen en vorderingen, tot einde looptijd aangehouden beleggingen en voor verkoop beschikbare financiële activa. De indeling van de financiële instrumenten wordt bepaald bij de eerste opname en op elke balansdatum herbekeken.

(I)Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening

Financiële activa worden in deze categorie ingedeeld als zij hoofdzakelijk zijn verworven om op korte termijn te worden verkocht of als zij als zodanig door de EU zijn aangewezen. Derivaten worden ook in deze categorie ingedeeld. Activa in deze categorie worden ingedeeld als vlottende activa indien verwacht wordt dat ze binnen de twaalf maanden na de balansdatum zullen worden gerealiseerd. De EU had in dit begrotingsjaar geen financiële activa van deze categorie.

(II)Leningen en vorderingen

Leningen en vorderingen zijn niet-afgeleide financiële activa met vaste of voorzienbare betalingen die niet op een actieve markt zijn genoteerd. Zij ontstaan wanneer de EU rechtstreeks geld, goederen of diensten verstrekt aan een debiteur zonder de bedoeling de vordering te verhandelen. Zij worden onder niet-vlottende activa opgenomen, behalve die met een vervaldatum binnen de twaalf maanden na de balansdatum, ook als de vervaldatum van de gehele lening van meer dan 12 maanden na de balansdatum dateert.

(III)Tot einde looptijd aangehouden beleggingen

Tot einde looptijd aangehouden beleggingen zijn niet-afgeleide financiële activa met vaste of te verwachten betalingen en vaste vervaldagen, die de EU voornemens en bij machte is om tot het einde van de looptijd aan te houden. De EU had in dit begrotingsjaar geen beleggingen van deze categorie.

(IV)Voor verkoop beschikbare financiële activa

Voor verkoop beschikbare financiële activa zijn niet-afgeleide instrumenten die in deze categorie zijn ingedeeld of die niet in een van de andere categorieën zijn ingedeeld. Zij worden opgenomen onder de vlottende of niet-vlottende activa, naargelang de termijn waarbinnen de EU verwacht om ze van de hand te doen, wat doorgaans de resterende looptijd is op de balansdatum. Beleggingen in niet-geconsolideerde entiteiten en andere beleggingen in aandelen (bv. durfkapitaalverrichtingen) die niet volgens de vermogensmutatiemethode worden verwerkt, worden ook als voor verkoop beschikbare financiële activa ingedeeld.

Eerste opname en waardering

Aan- en verkopen van financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening, tot einde looptijd aangehouden beleggingen en voor verkoop beschikbare financiële activa worden opgenomen op de transactiedag, de dag waarop de EU tot de aankoop of de verkoop van het actief overgaat. Leningen worden opgenomen wanneer geld wordt uitbetaald aan de kredietnemer. Financiële instrumenten worden voor het eerst opgenomen tegen reële waarde. In het geval van financiële activa die niet worden gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening, wordt de reële waarde bij de eerste opname met de transactiekosten vermeerderd. Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening worden voor het eerst opgenomen tegen reële waarde en de transactiekosten worden onder de uitgaven opgenomen in de staat van de financiële resultaten.

De reële waarde van een financieel actief bij de eerste opname is gewoonlijk de transactieprijs (d.w.z. de reële waarde van de ontvangen vergoeding). Wanneer een langlopende lening echter renteloos of tegen een rentevoet beneden de marktvoorwaarden wordt verstrekt, kan de reële waarde worden geraamd als de contante waarde van alle toekomstige ontvangsten van kasmiddelen, verdisconteerd met de geldende marktrentevoet voor een vergelijkbaar instrument met een vergelijkbare kredietrating.

Leningen die worden verstrekt, worden gewaardeerd tegen hun nominale bedrag, dat geacht wordt de reële waarde van de lening te zijn. De redenen hiervoor zijn de volgende:

-De "marktomgeving" waarin de EU leningen opneemt, is zeer specifiek en verschilt van de kapitaalmarkt die wordt gebruikt om bedrijfs- of staatsobligaties uit te geven. Omdat de leners op deze markten uit verschillende beleggingen kunnen kiezen, wordt de opportuniteitskost in de marktprijzen verrekend. De EU kan echter niet uit verschillende beleggingen kiezen, omdat zij geen geld mag beleggen op de kapitaalmarkten. Zij neemt alleen leningen op om leningen te verstrekken tegen hetzelfde tarief. Dit betekent dat de EU voor de geleende bedragen niet over alternatieve leningen of beleggingen beschikt. Er is dus geen opportuniteitskost en daarom geen grondslag voor vergelijking met de markttarieven. De leningsoperatie van de EU vormt in feite op zichzelf de markt. Omdat de "optie" van de opportuniteitskost niet van toepassing is, weerspiegelt de marktprijs niet correct het wezen van de leningstransacties van de EU. Daarom is het niet aangewezen om de reële waarde van de door de EU opgenomen leningen te bepalen door naar bedrijfs- of staatsobligaties te verwijzen.

-Aangezien er geen actieve markt of soortgelijke transacties zijn om mee te vergelijken, moet de rentevoet die de EU moet gebruiken om de reële waarde van haar leningsoperaties in het kader van het Europees financieel stabilisatiemechanisme, betalingsbalans of soortgelijke leningen te bepalen, de aangerekende rentevoet zijn.

-Daarnaast is er voor deze leningen het effect van compensatie tussen de opgenomen en de verstrekte leningen, omdat het om back-to-backverrichtingen gaat. De werkelijke rentevoet van de verstrekte lening is gelijk aan de rentevoet waartegen de lening wordt opgenomen. De transactiekosten van de EU die aan de begunstigde van de lening in rekening worden gebracht, worden direct in de staat van de financiële resultaten opgenomen.

Financiële instrumenten worden uitgeboekt wanneer de rechten op kasstromen uit de beleggingen zijn vervallen of zijn overgedragen en de EU in wezen alle aan eigendom verbonden risico's en voordelen heeft overgedragen.

Waardering na eerste opname

(I)Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening worden vervolgens tegen reële waarde gewaardeerd. Baten en verliezen als gevolg van veranderingen in de reële waarde van de categorie "financiële instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening" worden opgenomen in de economische resultatenrekening van de periode waarin zij zich voordoen.

(II)Leningen en vorderingen en tot einde looptijd aangehouden beleggingen worden opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieverentemethode. In het geval van leningen die verstrekt worden uit geleende middelen, wordt dezelfde effectieverentemethode op beide leningen toegepast, aangezien deze leningen de kenmerken hebben van back-to-backverrichtingen en de verschillen tussen de voorwaarden van beide leningen niet materieel zijn. De transactiekosten van de EU die aan de begunstigde van de lening in rekening worden gebracht, worden direct in de staat van de financiële resultaten opgenomen.

(III)Tot einde looptijd aangehouden beleggingen – De EU heeft momenteel geen tot einde looptijd aangehouden beleggingen.

(IV)Voor verkoop beschikbare financiële activa worden vervolgens tegen reële waarde gewaardeerd. Baten en verliezen als gevolg van veranderingen in de reële waarde van voor verkoop beschikbare activa worden opgenomen in de reëlewaardereserve. Wanneer activa die als voor verkoop beschikbare financiële activa zijn ingedeeld, worden uitgeboekt of in waarde worden verminderd, worden de voordien in de reëlewaardereserve opgenomen gecumuleerde waardeaanpassingen opgenomen in de staat van de financiële resultaten. Rente over voor verkoop beschikbare financiële activa die volgens de effectieverentemethode is berekend, wordt in de staat van de financiële resultaten opgenomen. Dividenden op voor verkoop beschikbare vermogensinstrumenten worden opgenomen wanneer het recht van de EU om de betaling te ontvangen is vastgesteld.

De reële waarden van op actieve markten genoteerde beleggingen is gebaseerd op de actuele biedkoers. Indien de markt voor een financieel actief niet actief is (en voor niet-genoteerde effecten), stelt de EU een reële waarde vast met gebruikmaking van waarderingstechnieken. Daarbij gaat het onder meer om het gebruik van recente, vergelijkbare zakelijke verrichtingen als vergelijkingsbasis, vergelijking met de actuele marktwaarde van een ander instrument dat in wezen hetzelfde is, contantewaardeberekeningen en optiewaarderingsmodellen en andere courant door marktdeelnemers gebruikte waarderingstechnieken.

Wanneer de reële waarde van beleggingen in vermogensinstrumenten die niet op een actieve markt zijn genoteerd niet op betrouwbare wijze kan worden vastgesteld, worden de betrokken beleggingen gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met waardeverminderingsverliezen.

Waardevermindering van financiële activa

De EU gaat op elke balansdatum na of er objectief bewijs voorhanden is om te besluiten dat de waarde van een financieel actief verminderd is. De waarde van een financieel actief is verminderd en er worden waardeverminderingsverliezen geleden als, en alleen dan, er objectief bewijs voorhanden is van een waardevermindering als gevolg van gebeurtenissen na de eerste opname van het actief die een weerslag hebben op de op betrouwbare wijze geraamde toekomstige kasstromen van dat financieel actief.

(a)Activa gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs

Indien er objectief bewijs voorhanden is dat een waardeverminderingsverlies is geleden op leningen, vorderingen of tot einde looptijd aangehouden beleggingen die tegen geamortiseerde kostprijs zijn gewaardeerd, is het bedrag van dat verlies het verschil tussen de boekwaarde van het actief en de contante waarde van geraamde toekomstige kasstromen (exclusief toekomstige kredietverliezen), verdisconteerd met de oorspronkelijke effectieve rentevoet van het financiële instrument (realiseerbare waarde). De boekwaarde van het actief wordt verlaagd en het bedrag van het verlies wordt opgenomen in de staat van de financiële resultaten. Indien een lening of tot einde looptijd aangehouden belegging een variabele rente draagt, is de disconteringsvoet voor het bepalen van een eventueel waardeverminderingsverlies de actuele effectieve rentevoet bepaald op basis van het contract. In de berekening van de contante waarde van geschatte toekomstige kasstromen van een financieel actief tegen onderpand wordt rekening gehouden met de kasstromen die uit executie kunnen voortvloeien, verminderd met de kosten van het verwerven en verkopen van het onderpand, ongeacht of executie waarschijnlijk is. Indien in een volgende periode het bedrag van de bijzondere waardeverminderingen afneemt en de daling objectief in verband kan worden gebracht met een gebeurtenis die plaatsvond na de afboeking, wordt de afboeking van het financieel actief teruggeboekt via de staat van de financiële resultaten.

(b)Activa geboekt tegen reële waarde

In het geval van als voor verkoop beschikbare financiële activa ingedeelde beleggingen in eigenvermogensinstrumenten wordt rekening gehouden met een significante of blijvende (aanhoudende) afname van de reële waarde van het instrument beneden de kostprijs om te bepalen of er sprake is van een waardevermindering. Indien dergelijk bewijs aanwezig is met betrekking tot voor verkoop beschikbare financiële activa wordt het gecumuleerde verlies – gewaardeerd als het verschil tussen de verwervingsprijs en de actuele reële waarde verminderd met eventuele eerder in de staat van de financiële resultaten opgenomen waardeverminderingsverliezen op die activa - uit de reserves verwijderd en in de staat van de financiële resultaten opgenomen. In de staat van de financiële resultaten opgenomen waardeverminderingsverliezen worden niet teruggeboekt via de staat van de financiële resultaten. Indien in een latere periode de reële waarde van een schuldinstrument dat als voor verkoop beschikbaar financieel actief is ingedeeld, toeneemt en de toename objectief in verband kan worden gebracht met een gebeurtenis die plaatsvond na opname van het verlies, dient het verlies te worden teruggeboekt via de staat van de financiële resultaten.

Beleggingen in durfkapitaalfondsen

Beleggingen in durfkapitaalfondsen worden als voor verkoop beschikbare activa ingedeeld en worden bijgevolg geboekt tegen reële waarde met verwerking van in de reëlewaardereserve tot uiting komende waardeveranderingen (inclusief omrekeningsverschillen). Omdat zij niet op een actieve markt zijn genoteerd, worden de beleggingen in durfkapitaalfondsen post voor post gewaardeerd tegen kostprijs of toerekenbare intrinsieke waarde ("net asset value") afhankelijk van welke waarde het laagst is. Niet-gerealiseerde baten die voortvloeien uit de waardering van de reële waarde worden opgenomen via de reserves en niet-gerealiseerde verliezen worden getoetst op waardevermindering, teneinde te bepalen of zij als waardeverminderingsverliezen worden opgenomen in de staat van de financiële resultaten of als veranderingen in de reëlewaardereserve.

9.Voorraden

Voorraden worden gewaardeerd tegen kostprijs of de realiseerbare nettowaarde, afhankelijk van welke waarde het laagst is. De kostprijs wordt bepaald aan de hand van de FIFO-methode (first in, first out). De kosten van afgewerkte goederen en werk in uitvoering omvatten de grondstoffen, directe arbeidskosten, andere directe kosten en gerelateerde indirecte productiekosten (gebaseerd op de normale bedrijfscapaciteit). De realiseerbare nettowaarde is de geraamde verkoopprijs in het gewone zakelijke verkeer, verminderd met de afwerkings- en verkoopkosten. Wanneer de voorraden worden aangehouden voor distributie zonder kosten of tegen een nominaal bedrag, worden ze gewaardeerd tegen kostprijs of tegen de actuele vervangingswaarde. De actuele vervangingswaarde is wat de EU zou moeten betalen om het actief op de verslagdatum aan te schaffen.

10.Voorfinanciering

Voorfinanciering heeft ten doel de begunstigde te voorzien van een voorschot, dus van contante middelen. De voorfinanciering kan worden opgesplitst in een aantal betalingen gedurende een periode die in de desbetreffende voorfinancieringsovereenkomst is vastgesteld. Het voorschot wordt terugbetaald of gebruikt voor het doel waarvoor het gedurende de in de overeenkomst vastgestelde periode is verstrekt. Indien de begunstigde geen subsidiabele uitgaven doet, moet hij de voorfinanciering aan de EU terugbetalen. Het voorfinancieringsbedrag kan (geheel of gedeeltelijk) worden verminderd naarmate subsidiabele kosten worden aanvaard (die als uitgaven worden opgenomen) en bedragen worden teruggestort.

Aan het einde van het jaar uitstaande voorfinancieringen worden gewaardeerd tegen het oorspronkelijk uitbetaalde bedrag minus: teruggestorte bedragen, afgewikkelde subsidiabele bedragen, geraamde subsidiabele bedragen die aan het einde van het jaar nog niet zijn afgewikkeld, en waardeverminderingen.

Bedragen die in het Financieel Reglement zijn omschreven als "financiële instrumenten onder gedeeld beheer" worden vanuit boekhoudkundig oogpunt aangemerkt als voorfinanciering. Deze voorfinanciering wordt gewaardeerd tegen de oorspronkelijke bedragen die aan lidstaten werden betaald, verminderd met een raming van de gebruikte bedragen.

Rente op voorfinancieringen wordt opgenomen wanneer ze verworven is volgens de bepalingen van de desbetreffende overeenkomst. Aan het einde van het jaar wordt op basis van de meest betrouwbare informatie een raming van de aan de periode toerekenbare renteopbrengsten gemaakt, die in de balans wordt opgenomen.

11.Vorderingen met tegenprestatie en verhaalbare bedragen zonder tegenprestatie

Als de boekhoudregels van de EU een afzonderlijke presentatie van ruil- en niet-ruiltransacties vereisen met het oog op het opstellen van de rekening, worden vorderingen omschreven als afkomstig van ruiltransacties en verhaalbare bedragen als afkomstig van niet-ruiltransacties die niet voortvloeien uit een contract (soevereine verhaalbare bedragen).

Vorderingen uit ruiltransacties voldoen aan de definitie van financiële instrumenten en worden dus beschouwd als leningen en vorderingen en worden dienovereenkomstig gemeten (zie 1.5.5 hierboven). De in de toelichting op de financiële instrumenten vermelde informatie over vorderingen op ruiltransacties bevat overlopende posten van ruiltransacties omdat zij niet materieel zijn.

Verhaalbare bedragen uit niet-ruiltransacties worden gewaardeerd tegen het oorspronkelijke bedrag (gecorrigeerd voor rente en boeten) minus waardeverminderingen. Er wordt een waardevermindering op verhaalbare bedragen op niet-ruiltransacties geboekt wanneer er objectief bewijs bestaat dat de EU niet alle volgens de oorspronkelijke voorwaarden verschuldigde bedragen zal kunnen innen. De waardevermindering is het verschil tussen de boekwaarde van het actief en het realiseerbare bedrag. De waardevermindering wordt opgenomen in de staat van de financiële resultaten. Daarnaast wordt op basis van vroegere ervaringen een algemene waardevermindering opgenomen voor uitstaande invorderingsopdrachten waarvoor nog geen specifieke waardevermindering is toegepast Zie toelichting 1.5.14 hieronder betreffende de behandeling van aan de periode toerekenbare ontvangsten aan het einde van het jaar. Bedragen weergegeven en opgevoerd als vorderingen op niet-ruiltransacties zijn geen financiële instrumenten omdat zij niet voortvloeien uit een contract. In de toelichting bij de financiële staten worden vorderingen op niet-ruiltransacties echter in voorkomend geval samen met vorderingen op ruiltransacties opgevoerd.

12.Geldmiddelen en kasequivalenten

Geldmiddelen en kasequivalenten zijn financiële instrumenten en worden gedefinieerd als vlottende activa. Zij omvatten liquide middelen, bij banken opvraagbare deposito's, andere kortlopende, zeer liquide beleggingen met een oorspronkelijke looptijd van ten hoogste drie maanden.

13.Pensioenen en andere personeelsbeloningen

Pensioenverplichtingen

Bij de EU worden toegezegd-pensioenregelingen gebruikt. Hoewel de personeelsleden uit hun salaris een derde van de verwachte kosten van deze beloningen betalen, is er geen kapitaaldekking van de verplichting. De in de balans opgenomen verplichting in verband met de toegezegd-pensioenregeling is de contante waarde van de toegezegde pensioenen op de balansdatum. De pensioenverplichtingen worden berekend door actuarissen volgens de methode op basis van opgebouwde rechten (projected unit credit method). De contante waarde van de pensioenverplichtingen wordt bepaald door verrekening van de geraamde toekomstige betalingen met de rente op staatsobligaties luidend in de valuta waarin het pensioen zal worden uitbetaald en met een looptijd die vergelijkbaar is met die van de overeenkomstige pensioenverplichting.

Actuariële winsten en verliezen uit ervaringsaanpassingen en veranderingen in actuariële veronderstellingen worden onmiddellijk in de staat van de financiële resultaten opgenomen. Kosten na pensionering worden onmiddellijk in de staat van de financiële resultaten opgenomen, tenzij werknemers gedurende een bepaalde periode (de wachtperiode) in dienst moeten blijven voordat veranderingen in de pensioenregeling effectief worden. In dat geval worden de kosten na pensionering lineair afgeschreven gedurende de wachtperiode.

Ziektekosten na tewerkstelling

De EU biedt haar personeelsleden verstrekkingen in verband met de gezondheid aan via de terugbetaling van medische uitgaven. Voor de dagelijkse administratie daarvan is een afzonderlijk fonds opgericht. Zowel personeelsleden als gepensioneerden, weduwen en weduwnaars en hun begunstigden komen voor het stelsel in aanmerking. De voordelen die aan "inactieven" worden toegekend (gepensioneerden, wezen enz.) worden als "personeelsbeloningen na tewerkstelling” ingedeeld. Gelet op de aard van deze voordelen is een actuariële berekening aangewezen. De verplichting in de balans is bepaald op een soortgelijke grondslag als die voor de pensioenverplichtingen (zie hierboven).

14.Voorzieningen

Voorzieningen worden opgenomen wanneer de EU een bestaande in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting tegenover derden heeft als gevolg van gebeurtenissen in het verleden, het zeer waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen nodig zal zijn om de verbintenis af te wikkelen en het bedrag op betrouwbare wijze kan worden geraamd. Voor toekomstige exploitatieverliezen moeten geen voorzieningen worden opgenomen. Het bedrag van de voorziening is de beste raming van de uitgaven die naar verwachting nodig zullen zijn om de huidige verbintenis op de verslagdatum af te wikkelen. Indien de te waarderen voorziening een groot aantal posten omvat, wordt de verplichting geraamd door alle mogelijke resultaten af te wegen volgens de waarschijnlijkheid dat ze zich zullen voordoen.

15.Financiële verplichtingen

Financiële verplichtingen worden ingedeeld als financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeverminderingen in de winst-en-verliesrekening of als financiële verplichtingen die tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerd zijn. Opgenomen leningen omvatten leningen van kredietinstellingen en in een waardepapier belichaamde schulden. Zij worden de eerste maal opgenomen tegen reële waarde, zijnde de opbrengsten van de emissie (reële waarde van de ontvangen vergoeding), verminderd met de transactiekosten, en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs aan de hand van de effectieverentemethode; verschillen tussen de opbrengsten verminderd met de transactiekosten en de aflossingswaarde worden gedurende de looptijd van de leningen opgenomen in de staat van de financiële resultaten met gebruikmaking van de effectieverentemethode.

Financiële verplichtingen worden onder de niet-vlottende activa opgenomen, tenzij de looptijd binnen de twaalf maanden na de balansdatum verstrijkt. In het geval van leningen die uit geleende middelen worden verstrekt, mag de effectieverentemethode om materialiteitsoverwegingen niet afzonderlijk voor opgenomen en verstrekte leningen worden toegepast. De transactiekosten van de EU die aan de begunstigde van de lening in rekening worden gebracht, worden direct in de staat van de financiële resultaten opgenomen.

Financiële verplichtingen die zijn ingedeeld tegen reële waarde met verwerking van waardeverminderingen in de winst-en-verliesrekening omvatten derivaten wanneer hun reële waarde negatief is. Zij worden boekhoudkundig op dezelfde manier verwerkt als financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeverminderingen in de winst-en-verliesrekening (zie toelichting 1.5.5). De EU had in dit begrotingsjaar geen financiële activa van deze categorie.

16.Schulden

Een aanzienlijk bedrag van de te betalen posten van de EU heeft geen betrekking op ruiltransacties zoals de aanschaf van goederen of diensten. Het betreft daarentegen onbetaalde kostendeclaraties van begunstigden van subsidies of van andere vormen van EU-financiering (niet-ruiltransacties). Zij worden geregistreerd als crediteuren voor het gevraagde bedrag wanneer de kostendeclaratie wordt ontvangen. Na verificatie en aanvaarding van de subsidiabele kosten, worden de crediteuren gewaardeerd tegen het aanvaarde en subsidiabele bedrag.

Te betalen posten die voortvloeien uit de aanschaf van goederen en diensten worden bij ontvangst van de factuur opgenomen voor het oorspronkelijke bedrag en de overeenkomstige uitgaven worden in de boeken opgenomen wanneer de goederen of diensten worden geleverd en door de EU worden aanvaard.

17.Overlopende posten

Transacties en gebeurtenissen worden in de financiële staten opgenomen in de periode waarop zij betrekking hebben. Wanneer er aan het einde van het jaar geen factuur is opgesteld en de dienst is verstrekt of de goederen zijn geleverd door de EU of er een contractuele overeenkomst bestaat (bv. op grond van een verdrag) worden de aan de periode toerekenbare inkomsten in de financiële staten opgenomen. Wanneer er bovendien aan het einde van het jaar een factuur is opgesteld, maar de dienst nog niet is verstrekt of de goederen nog niet zijn geleverd, worden de ontvangsten uitgesteld en in de volgende boekhoudkundige periode geboekt.

Ook uitgaven worden geboekt in de periode waarop zij betrekking hebben. Aan het einde van de boekhoudkundige periode worden de toegerekende uitgaven opgenomen tegen het geraamde bedrag van de voor de periode verschuldigde overdracht. De berekening van toegerekende uitgaven gebeurt volgens gedetailleerde operationele en praktische richtsnoeren die zijn gepubliceerd door de Commissie en die tot doel hebben te waarborgen dat de financiële staten een getrouw beeld geven van de economische en andere bijzonderheden die zij willen weergeven.

17.1.STAAT VAN DE FINANCIËLE RESULTATEN

18.Ontvangsten

ONTVANGSTEN UIT NIET-RUILTRANSACTIES

De overgrote meerderheid van de ontvangsten van de EU heeft betrekking op niet-ruiltransacties:

Bni- en btw-middelen

De ontvangsten worden opgenomen voor de periode waarvoor de Commissie de door de lidstaten bij te dragen bedragen opvraagt. Ze worden gewaardeerd tegen het opgevraagde bedrag. Omdat de btw- en bni-middelen op ramingen van de gegevens voor het betrokken begrotingsjaar gebaseerd zijn, zijn zij — totdat de lidstaten de definitieve gegevens verstrekken — voor herziening vatbaar naarmate veranderingen optreden. Het effect van een verandering in de raming wordt opgenomen wanneer het netto-overschot of -tekort voor de periode waarin de verandering is opgetreden, wordt bepaald.

Traditionele eigen middelen

De vorderingen op niet-ruiltransacties en de daarmee samenhangende ontvangsten worden opgenomen wanneer de desbetreffende maandelijkse A-boekhouding (met de geïnde rechten en verschuldigde bedragen die gewaarborgd en niet betwist zijn) van de lidstaten wordt ontvangen. Op de verslagdatum worden de voor de periode door de lidstaten geïnde ontvangsten die nog niet aan de Commissie zijn gestort, geraamd en opgenomen als toegerekende inkomsten. De driemaandelijkse B-boekhouding (met de rechten die niet geïnd noch gewaarborgd zijn, en de gewaarborgde bedragen die door de schuldenaar worden betwist) die van de lidstaten is ontvangen, wordt als ontvangsten opgenomen verminderd met de inningskosten waarop de lidstaten recht hebben. Bovendien wordt een waardevermindering opgenomen ten bedrage van het geraamde oninbare gedeelte.

Geldboeten

Ontvangsten uit geldboeten worden opgenomen wanneer het besluit van de EU om een geldboete op te leggen is genomen en officieel ter kennis is gebracht van de betrokkene. Wanneer er twijfel bestaat omtrent de solvabiliteit van de onderneming, wordt een waardevermindering op het recht opgenomen. Na de kennisgeving van het besluit waarbij een geldboete is opgelegd, heeft de debiteur twee maanden de tijd om:

-hetzij het besluit te aanvaarden, waarna hij de geldboete binnen de gestelde termijn moet betalen en het bedrag definitief wordt geïnd door de EU;

-hetzij het besluit niet te aanvaarden, hetgeen betekent dat hij beroep instelt op grond van de EU-wetgeving.

Zelfs indien er beroep is ingesteld, moet de hoofdsom van de geldboete binnen de gestelde termijn van drie maanden worden betaald, want het beroep heeft geen schorsende werking (artikel 278 van het EU-Verdrag). Onder bepaalde omstandigheden kan de onderneming met instemming van de rekenplichtige van de Commissie een bankgarantie voor het bedrag geven.

Indien de onderneming tegen het besluit beroep instelt en de geldboete al voorlopig heeft betaald, wordt het bedrag als een voorwaardelijk passief opgenomen. Aangezien een beroep tegen een besluit van de EU echter geen schorsende werking heeft, wordt het ontvangen geld wel gebruikt om de vordering af te wikkelen. Indien in plaats van betaling een bankgarantie is gegeven, blijft de geldboete een vordering. Indien de kans bestaat dat het Gerecht van eerste aanleg zich ten nadele van de EU uitspreekt, wordt een voorziening opgenomen die dit risico dekt. Indien een bankgarantie is gegeven, wordt de uitstaande vordering afgeschreven zoals vereist. De gecumuleerde rente die de Commissie ontvangt op de bankrekeningen waarop de ontvangen betalingen worden gestort, wordt als ontvangsten opgenomen en eventuele voorwaardelijke passiva worden evenredig verhoogd.

Sinds 2010 worden alle voorlopig geïnde geldboeten door de Commissie beheerd in een speciaal daartoe opgericht fonds, BUFI genoemd, en belegd in financiële instrumenten die als voor verkoop beschikbare financiële activa worden ingedeeld.

ONTVANGSTEN UIT RUILTRANSACTIES

Ontvangsten uit de verkoop van goederen en diensten worden opgenomen wanneer de beduidende risico's en voordelen verbonden aan de eigendom van de goederen op de koper zijn overgegaan. Baten uit een verrichting die de levering van diensten behelst, worden opgenomen in verhouding tot de mate van voltooiing van de verrichting op de verslagdatum.

Renteontvangsten en -uitgaven

Renteontvangsten en -uitgaven worden in de staat van de financiële resultaten opgenomen volgens de effectieverentemethode. Dit is een methode om de geamortiseerde kostprijs van een financieel actief of een financiële verplichting te berekenen en om de rentebaten of -uitgaven toe te rekenen aan de periode waarop ze betrekking hebben. Bij de berekening van de effectieve rente raamt de EU de kasstromen waarbij rekening wordt gehouden met alle contractvoorwaarden van het financieel instrument (bv. vooruitbetalingsopties), maar laat zij toekomstige kredietverliezen buiten beschouwing. Alle vergoedingen betaald of ontvangen door de partijen bij het contract die integraal deel uitmaken van de effectieve rente, transactiekosten en alle andere premies of kortingen, worden in de berekening opgenomen.

Wanneer de boekwaarde van een financieel actief of een groep verwante financiële activa is verlaagd als gevolg van een waardeverminderingsverlies, worden rentebaten opgenomen, vastgesteld aan de hand van de rentevoet waarmee de toekomstige kasstromen zijn verdisconteerd om het waardeverminderingsverlies te bepalen.

Dividendinkomsten

Baten uit dividenden worden opgenomen wanneer het recht om betaling te ontvangen is vastgesteld.

19.Uitgaven

De kosten van niet-ruiltransacties maken het merendeel van de uitgaven van de EU uit. Het gaat om overdrachten aan begunstigden, die van drieërlei aard kunnen zijn: rechten, overdrachten bij overeenkomst en subsidies, bijdragen en giften.

Overdrachten worden als uitgaven opgenomen in de periode waarin de gebeurtenissen die aanleiding geven tot de overdracht zich voordoen, mits de overdracht bij besluit (Financieel Reglement, Personeelsstatuut of ander besluit) is toegestaan of een overeenkomst is ondertekend waarbij de overdracht wordt toegestaan, de begunstigde heeft voldaan aan eventuele subsidiabiliteitscriteria en van het verschuldigde bedrag een redelijke raming kan worden gemaakt.

Betalingsverzoeken of kostendeclaraties die aan de voorwaarden voor erkenning voldoen, worden als uitgaven opgenomen voor het in aanmerking komende bedrag. Aan het einde van het jaar worden in aanmerking komende bedragen die aan de begunstigden verschuldigd zijn, maar waarvoor nog geen declaratie heeft plaatsgevonden, geraamd en geboekt als toegerekende uitgaven.

De kosten van ruiltransacties die voortvloeien uit de aanschaf van goederen en diensten worden opgenomen wanneer de goederen zijn geleverd en door de EU zijn aanvaard. Zij worden gewaardeerd tegen het oorspronkelijke factuurbedrag.

19.1.VOORWAARDELIJKE ACTIVA EN PASSIVA

20.Voorwaardelijke activa

Een voorwaardelijk activum is een mogelijk activum dat voortvloeit uit gebeurtenissen in het verleden en waarvan het bestaan alleen wordt bevestigd door het al dan niet plaatsvinden van een of meer onzekere toekomstige gebeurtenissen waarover de EU niet de volledige controle heeft. Een voorwaardelijk actief wordt opgenomen wanneer een instroom van economische baten of dienstenpotentieel waarschijnlijk is.

21.Voorwaardelijke passiva

Een voorwaardelijk passief is een mogelijk passief dat voortvloeit uit gebeurtenissen in het verleden en waarvan het bestaan alleen wordt bevestigd door het al dan niet plaatsvinden van een of meer onzekere toekomstige gebeurtenissen waarover de EU niet de volledige controle heeft, of een bestaande verplichting die voortvloeit uit gebeurtenissen in het verleden, maar die niet is opgenomen omdat het niet waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen die economische voordelen of dienstenpotentieel in zich bergen vereist zal zijn om de verplichting af te wikkelen of, in zeldzame omstandigheden, omdat het bedrag van de verplichting onvoldoende betrouwbaar kan worden bepaald.

22.TOELICHTINGEN BIJ DE BALANS

ACTIVA

22.1.IMMATERIËLE ACTIVA

Deze bedragen hebben hoofdzakelijk te maken met computersoftware.

22.2.VASTE BEDRIJFSMIDDELEN

De toename van vaste bedrijfsmiddelen is voornamelijk het gevolg van het feit dat activa ter waarde van 1 525 miljoen EUR van het Copernicus-programma (voormalige GMES-programma) zijn overgedragen van het Europees Ruimteagentschap (ESA) naar de Commissie, na ondertekening van de Copernicus-delegatieovereenkomst met het ESA in 2014. Overeenkomstig de in 2014 vastgestelde Copernicus-verordening, heeft de EU de verantwoordelijkheid voor het Copernicus-programma overgenomen en daarom moet zij de activa opnemen op haar balans. Er is 297 miljoen EUR opgenomen aan activa voor de Sentinel-1A-satelliet onder de rubriek "vaste bedrijfsmiddelen", en 1 228 miljoen EUR aan activa in aanbouw voor de andere satellieten die momenteel worden gebouwd. Copernicus is het Europese programma voor aardobservatie. Het bestaat uit een ruimtecomponent met een reeks van zes aardobservatiesatellieten en -instrumenten, een in-situcomponent (samengesteld uit tal van sensoren op de grond, op zee en in de lucht), en een dienstencomponent. Het Copernicus-programma levert de volgende diensten: monitoring van de atmosfeer, monitoring van de klimaatverandering, landmonitoring, zeemonitoring, crisisbeheersing en veiligheidstoepassingen.

Daarnaast zijn op 31 december 2014 in de activa in aanbouw 1 478 miljoen EUR (in 2013: 1 041 miljoen EUR) aan activa opgenomen in verband met het Galileo-project, het wereldwijde systeem voor navigatie per satelliet van de EU, dat wordt gebouwd met de hulp van het ESA. Een bedrag van 17 miljoen EUR aan niet-kapitaliseerbare ontwikkelingskosten is als uitgave opgenomen.

Vaste bedrijfsmiddelen

22.3.BELEGGINGEN DIE WORDEN VERWERKT VOLGENS DE VERMOGENSMUTATIEMETHODE

Belangen in gemeenschappelijke ondernemingen en geassocieerde deelnemingen worden geboekt volgens de vermogensmutatiemethode.

23.Belangen in gemeenschappelijke ondernemingen

* voor een gedetailleerde toelichting van de niet-opgenomen verliezen, zie toelichting 1.5.4.

De volgende bedragen kunnen aan de Commissie worden toegerekend op basis van het percentage van haar belang:

GEMEENSCHAPPELIJKE ONDERNEMING GALILEO IN LIQUIDATIE

De Gemeenschappelijke Onderneming Galileo werd eind 2006 in liquidatie gesteld en het proces is nog aan de gang. De entiteit was in 2014 niet actief en nog altijd in liquidatie.

GEMEENSCHAPPELIJKE ONDERNEMING SESAR

Op 31 december 2014 bezat de Commissie een belang van 43,53 % in Sesar.

INTERNATIONALE ITER-ORGANISATIE VOOR FUSIE-ENERGIE (ITER)

De bijdrage van de EU (Euratom) aan ITER International wordt gegeven via de Gemeenschappelijke Onderneming Fusion for Energy, en omvat ook de bijdragen van de lidstaten en van Zwitserland. De totale bijdrage wordt juridisch gezien beschouwd als een bijdrage van Euratom aan ITER en de lidstaten en Zwitserland hebben geen belang in ITER. Aangezien de EU juridisch gezien de houdster is van het belang in de Gemeenschappelijke Onderneming ITER International, moet zij het belang in haar rekening opnemen. Op 31 december 2014 bezat de Commissie een belang van 40,61 % in ITER.

Gezamenlijke technologie-initiatieven

Om de doelstellingen van de Lissabonstrategie voor groei en werkgelegenheid te bereiken, werden publiek-private partnerschappen (PPP's) in de vorm van gezamenlijke technologie-initiatieven opgericht (GTI's), die via gemeenschappelijke ondernemingen in de zin van artikel 187 van het Verdrag ten uitvoer werden gelegd. De gemeenschappelijke onderneming (GO) Clean Sky, de GO IMI, de GO Ecsel (een samenvoegig van de voormalige GO's Artemis en Eniac), en de GO FCH zijn PPP's, opgericht in de vorm van GTI's. Het belang aan het einde van het jaar is als volgt: 61,39 % in Clean Sky, 80,47 % in IMI, 95,47 % in Ecsel en 70,85 % in FCH.

24.Belangen in geassocieerde deelnemingen

Europees Investeringsfonds

Het belang van de Commissie in het Europees Investeringsfonds (EIF) wordt aangemerkt als een geassocieerde deelneming volgens de vermogensmutatiemethode. Het EIF is de financiële instelling van de EU die gespecialiseerd is in het leveren van durfkapitaal en garanties aan kleine en middelgrote ondernemingen.

De volgende bedragen kunnen aan de Commissie worden toegerekend op basis van het percentage van haar belang:

De Commissie heeft 20 % van haar belang gestort en het niet-opgevraagde saldo bedroeg 809 miljoen EUR.

24.1.VORDERINGEN

25.Voor verkoop beschikbare financiële activa

*    Het Garantiefonds is houder van EFSM-obligaties (20 miljoen EUR) die door de Commissie zijn uitgegeven en daarom buiten beschouwing zijn gelaten. Aangezien het een langlopend instrument is, is er een significant niet-vlottend deel voor verkoop beschikbare financiële activa, te weten 1 489 miljoen EUR.

De EU is voornamelijk de houdster van voor verkoop beschikbare financiële activa in de vorm van garantie-instrumenten en eigenvermogensinstrumenten. De stijging ten opzichte van 2013 is vooral het gevolg is van meer dan 2 miljard EUR aan nieuwe geldboeten die in 2014 zijn opgelegd en in het BUFI-fonds zijn geïnvesteerd, waarbij geen rekening is gehouden met in 2014 afgehandelde lopende geldboeten. Daarnaast ging Horizon 2020, de achtste fase van de Kaderprogramma voor onderzoek en technologische ontwikkeling ("KP8") in 2014 van start, met activa van meer dan een half miljard EUR aan het eind van het jaar.

Reëlewaardehiërarchie van voor verkoop beschikbare financiële activa

In de periode waren er geen overdrachten tussen de bovengenoemde niveaus van waardering van de reële waarde.

Afstemming van financiële activa, gewaardeerd aan de hand van waarderingstechnieken met niet op waarneembare marktgegevens gebaseerde input (niveau 3):

Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling.

Omdat de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBWO) niet beursgenoteerd is en volgens haar statuten participaties ten hoogste tegen aankoopprijs en uitsluitend aan bestaande aandeelhouders mogen worden verkocht, is de participatie van de Commissie gewaardeerd op de kostprijs verminderd met eventuele afschrijvingen voor waardevermindering.

26.Leningen

Deze rubriek omvat de uit opgenomen leningen verstrekte leningen (58 509 miljoen EUR) en uit begroting verstrekte leningen, namelijk leningen met bijzondere voorwaarden en de EGKS in liquidatie verstrekte woningbouwleningen (139 miljoen EUR). Ook inbegrepen zijn kortetermijndeposito's (195 miljoen EUR), die zijn ingedeeld als "leningen".

Uit opgenomen leningen verstrekte leningen

De presentatie van de leningen op de balans (bv. EFSM, BB, Euratom, MFB) van de Commissie op basis van het onderscheid vlottend/niet-vlottend is zodanig verbeterd dat niet meer uitsluitend wordt gekeken naar het einde van de looptijd van de lening, maar ook naar de terugbetalingen die aan het einde van het jaar moeten worden voldaan. Voor de dekking van Euratom-leningen zijn garanties van derden ten belope van 349 miljoen EUR (2013: 387 miljoen EUR) ontvangen. Op 31.12.2014 is een bedrag van 250 miljoen EUR met betrekking tot een leningsovereenkomst in het kader van MFB aan Oekraïne toegekend, maar nog niet uitbetaald.

Effectieve rentevoeten van leningen (uitgedrukt als een rente-interval)

26.1.VOORFINANCIERING

Voorfinanciering maakt een groot deel uit van de totale activa van de EU en krijgt daarom regelmatige en passende aandacht. Het niveau van de voorfinancieringen in de verschillende programma's moet toereikend zijn om de begunstigden te kunnen voorzien van de middelen die zij nodig hebben om hun projecten te kunnen opstarten, maar tegelijkertijd moeten de financiële belangen van de EU worden gevrijwaard en moet er rekening worden gehouden met juridische en operationele beperkingen en overwegingen in verband met kosteneffectiviteit. De Commissie heeft met al deze elementen rekening gehouden om de follow-up van voorfinanciering te proberen te verbeteren.

27.Voorfinanciering

De onder gedeeld beheer en direct beheer vermelde vermindering van de totale voorfinanciering is voornamelijk toe te schrijven aan de afsluiting van de programmeringsperiode 2007-2013 en de geleidelijke oprichting van programma's in het kader van de periode 2014-2020. De voorfinanciering met betrekking tot de oude programma's neemt af als gevolg van de aanvaarding van kosten en ten aanzien van de nieuwe programmeringsperiode zijn er lagere voorschotten uitbetaald.

Wat de structuurfondsen betreft, verklaart deze overgang van programmeringsperioden ook het verkeer tussen vlottende en niet-vlottende saldi. De uitbetaalde nieuwe voorfinanciering met betrekking tot de programmeringsperiode 2014-2020 wordt doorgaans geboekt als niet-vlottend: deze voorschotten zijn (als gevolg van de late goedkeuring van nieuwe programma's) nog altijd beperkt in omvang. De programmeringsperiode 2007-2013 bevindt zich in de afsluitende fase en dus zullen binnen twaalf maanden meer bedragen verschuldigd zijn.

Garanties met betrekking tot voorfinanciering

Dit zijn garanties die de Commissie in bepaalde gevallen verlangt bij de betaling van voorschotten (voorfinanciering) aan begunstigden die geen lidstaten zijn. Er zijn twee waarden om voor dit soort garantie op te nemen: de "nominale waarde" en de "lopende waarde". Voor de "nominale" waarde houdt de gebeurtenis die de waarborg doet ontstaan, verband met het bestaan van de waarborg. Voor de "lopende" waarde is de gebeurtenis die de waarborg doet ontstaan de betaling van voorfinanciering en/of latere verrekeningen. Op 31 december 2014 beliep de "nominale waarde" van de ontvangen garanties in verband met voorfinanciering 957 miljoen EUR. De "lopende waarde" van die garanties beliep 605 miljoen EUR (2013: respectievelijk 1 124 miljoen EUR en 887 miljoen EUR).

Bepaalde voorfinancieringen die in het kader van het zevende kaderprogramma voor onderzoek en technologische ontwikkeling (KP7) en in het kader van Horizon 2020 worden betaald, worden daadwerkelijk gedekt door het Garantiefonds voor deelnemers. Het Garantiefonds voor deelnemers is een instrument voor onderlinge verzekering, dat is opgezet om de risico's te dekken met betrekking tot bedragen die niet worden betaald door deelnemers tijdens de uitvoering van indirecte maatregelen van KP7 en Horizon 2020. Alle deelnemers aan indirecte maatregelen die een subsidie van de EU ontvangen, dragen 5 % bij aan de totale bijdrage aan het kapitaal van het Garantiefonds voor deelnemers.

Op 31 december 2014 bedroegen de door het Garantiefonds voor de deelnemers gedekte voorfinancieringen in totaal 1,8 miljard EUR (2013: 4,5 miljard EUR). Deze daling houdt verband met het feit dat 2014 het laatste jaar was waarin KP7-projecten werden ondertekend en minder middelen voor nieuwe projecten beschikbaar waren. De EU (vertegenwoordigd door de Commissie) treedt op als uitvoerend orgaan van de deelnemers van het Garantiefonds voor de deelnemers, maar het Fonds is eigendom van de deelnemers.

Aan het einde van het jaar beliepen de activa van het Garantiefonds in totaal 1 640 miljoen EUR (2013: 1 658 miljoen EUR). De activa van het Garantiefonds voor de deelnemers bevatten ook financiële activa die door het directoraat-generaal Economische en Financiële zaken worden beheerd. Omdat het Garantiefonds voor de deelnemers een aparte entiteit is, worden de activa van het fonds niet in deze EU-jaarrekening geconsolideerd.

28.Overige voorschotten voor de lidstaten