Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52013DC0089

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD over het gebruik dat in 2011 door de instellingen is gemaakt van de Verordeningen van de Raad nr. 495/77, laatstelijk gewijzigd bij Verordening nr. 1945/2006 (over wachtdiensten), nr. 858/2004 (over werkzaamheden met een bezwaarlijk karakter), nr. 300/76, laatstelijk gewijzigd bij Verordening nr. 1873/2006 (over continu- of ploegendienst)

/* COM/2013/089 final */

52013DC0089

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD over het gebruik dat in 2011 door de instellingen is gemaakt van de Verordeningen van de Raad nr. 495/77, laatstelijk gewijzigd bij Verordening nr. 1945/2006 (over wachtdiensten), nr. 858/2004 (over werkzaamheden met een bezwaarlijk karakter), nr. 300/76, laatstelijk gewijzigd bij Verordening nr. 1873/2006 (over continu- of ploegendienst) /* COM/2013/089 final */


VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD

over het gebruik dat in 2011 door de instellingen is gemaakt van de Verordeningen van de Raad nr. 495/77, laatstelijk gewijzigd bij Verordening nr. 1945/2006 (over wachtdiensten), nr. 858/2004 (over werkzaamheden met een bezwaarlijk karakter), nr. 300/76, laatstelijk gewijzigd bij Verordening nr. 1873/2006 (over continu- of ploegendienst)

1.           Inleiding

Overeenkomstig de verordeningen van de Raad over wachtdiensten (nr. 495/77) en werkzaamheden met een bezwaarlijk karakter (nr. 858/2004) moet de Commissie geregeld verslag uitbrengen aan de Raad over het aantal ambtenaren en andere personeelsleden per categorie aan wie de in de betrokken verordeningen bedoelde toeslagen zijn toegekend en over het totaalbedrag van de uitgaven daarvoor.

Dit verslag is gebaseerd op de recentste cijfers voor een heel jaar die beschikbaar waren op het moment van de opstelling en heeft betrekking op 2011. Het verslag bestrijkt alle instellingen en biedt volledigheidshalve ook dezelfde informatie over het gebruik van continu- en ploegendiensten (Verordening nr. 300/76 van de Raad).

2.           Toeslag voor wachtdiensten

De rechtsgrondslag voor deze toeslag wordt gevormd door de artikelen 55 en 56 ter van het Statuut en Verordening nr. 495/77 van de Raad van 8 maart 1977, laatstelijk gewijzigd bij Verordening nr. 1945/2006 van de Raad van 11 december 2006.

De betaling van de toeslag is beperkt tot ambtenaren en andere functionarissen wier bezoldiging ten laste komt van onderzoekskredieten en die werkzaam zijn in:

– een instelling van het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek (JRC); of

– een actie onder contract, of

wier bezoldiging ten laste komt van beleidskredieten en die werkzaam zijn in:

– de bediening van of het toezicht op technische installaties,

– een beveiligingsdienst,

– een ICT-dienst,

– een afdeling die het Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid/Europees Veiligheids- en Defensiebeleid (GBVB/EVDB) of regelingen voor coördinatie in nood- en crisissituaties ondersteunt; of

– een mechanisme dat is opgezet om de lidstaten 24 uur per dag en 7 dagen per week bij te staan (“EM 24/7”) bij de coördinatie in nood- of crisissituaties, of ten behoeve van diensten die met zekerheid taken moeten verrichten voor het garanderen van een mechanisme voor bijstand aan de lidstaten.

De toeslag voor wachtdiensten wordt in punten uitgedrukt. Het aantal punten per uur werkelijk verrichte wachtdienst is als volgt bepaald:

– wachtdienst thuis op een werkdag: 2,15 punten;

– wachtdienst thuis in het weekend: 4,3 punten;

– wachtdienst op het werk op een werkdag: 11 punten;

– wachtdienst op het werk in het weekend: 22 punten.

Elk punt stemt overeen met 0,032% van het basissalaris van een ambtenaar in rang 1, salaristrap 1 (= 0,85 euro in 2011, van kracht sinds 1.7.2010).

2.1.        Aantal begunstigden per soort wachtdienst:

Instelling || Thuis || Thuis en op het werk || Op het werk || Totaal ||

Commissie || 311 || 42 || 43 || 396 ||

- waarvan JRC: || 192 || 13 || 31 || 236 ||

Raad || 50 || 0 || 0 || 50 ||

Parlement || 0 || 0 || 0 || 0 ||

Hof van Justitie || 0 || 0 || 0 || 0 ||

Rekenkamer || 8 || 0 || 7 || 15 ||

Europees Economisch en Sociaal Comité || 0 || 0 || 0 || 0 ||

Comité van de Regio’s || 0 || 0 || 0 || 0 ||

Europese toezichthouder voor gegevensbescherming || 0 || 0 || 0 || 0 ||

EDEO || 28 || 0 || 0 || 28 ||

Ombudsman || 0 || 0 || 0 || 0 ||

Totaal || 397 || 42 || 50 || 489 ||

2.2.        Aantal begunstigden (ambtenaren/tijdelijke functionarissen en arbeidscontractanten):

Instelling || AD || AST || AC || Totaal

FG I || FG II || FG III || FG IV

Commissie || 134 || 230 || 25 || 1 || 6 || 0 || 396

- waarvan JRC: || 86 || 127 || 20 || 0 || 3 || 0 || 236

Raad || 9 || 39 || 2 || 0 || 0 || 0 || 50

Parlement || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Hof van Justitie || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Rekenkamer || 1 || 6 || 8 || 0 || 0 || 0 || 15

Europees Economisch en Sociaal Comité || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Comité van de Regio’s || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Europese toezichthouder voor gegevensbescherming || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

EDEO || 9 || 19 || 0 || 0 || 0 || 0 || 28

Ombudsman || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Totaal || 153 || 294 || 35 || 1 || 6 || 0 || 489

2.3.        Aantal begunstigden per werkgebied:

Instelling || JRC || Acties onder contract || Technische installaties || Veiligheid || ICT || GBVB/EVDB || EM 24/7 || Totaal

Commissie || 236 || 0 || 25 || 25 || 68 || 0 || 42 || 396

- waarvan JRC: || 236 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 236

Raad || 0 || 0 || 26 || 17 || 0 || 7 || 0 || 50

Parlement || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Hof van Justitie || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Rekenkamer || 0 || 0 || 0 || 8 || 7 || 0 || 0 || 15

Europees Economisch en Sociaal Comité || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Comité van de Regio’s || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Europese toezichthouder voor gegevensbescherming || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

EDEO || 0 || 0 || 0 || 2 || 0 || 24 || 2 || 28

Ombudsman || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Totaal || 236 || 0 || 51 || 52 || 75 || 31 || 44 || 489

3.           Toeslag voor werkzaamheden met een bezwaarlijk karakter

De rechtsgrondslag voor deze toeslag wordt gevormd door artikel 56 quater van het Statuut en Verordening nr. 858/2004 van de Raad van 29 april 2004, die in de plaats is gekomen van Verordening nr. 1799/72 van de Raad. De toeslag voor werkzaamheden met een bezwaarlijk karakter wordt uitgedrukt in punten per daadwerkelijk gewerkt uur, waarbij een onderscheid wordt gemaakt in de bijzondere werkomstandigheden volgens de criteria “persoonlijke bescherming”, “werkomgeving” en “aard van de werkzaamheden”. Het aantal punten varieert van 2 (bijvoorbeeld voor werk in ruimten met geluid van gemiddeld meer dan 85 decibel) tot maximaal 50 (bijvoorbeeld voor het dragen van brandwerende kleding van het type autonome duikerpakken). Elk punt stemt overeen met 0,032% van het basissalaris van een ambtenaar in rang 1, salaristrap 1 (= 0,85 euro in 2011, van kracht sinds 1.7.2010).

3.1.        Aantal begunstigden (ambtenaren/tijdelijke functionarissen en arbeidscontractanten):

Instelling || AD || AST || AC || Totaal

FG I || FG II || FG III || FG IV

Commissie || 30 || 176 || 8 || 0 || 19 || 1 || 234

- waarvan JRC: || 30 || 168 || 1 || 0 || 19 || 1 || 219

Raad || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Parlement || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Hof van Justitie || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Rekenkamer || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Europees Economisch en Sociaal Comité || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Comité van de Regio’s || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Europese toezichthouder voor gegevensbescherming || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

EDEO || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Ombudsman || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Totaal || 30 || 176 || 8 || 0 || 19 || 1 || 234

4.           Toeslag voor continu- of ploegendienst

De rechtsgrondslag voor deze toeslag wordt gevormd door artikel 56 bis van het Statuut en Verordening nr. 300/76 van de Raad van 9 februari 1976, laatstelijk gewijzigd bij Verordening nr. 1873/2006 van de Raad van 11 december 2006.

De betaling van de toeslag is beperkt tot ambtenaren en andere functionarissen wier bezoldiging ten laste komt van onderzoekskredieten en die werkzaam zijn in:

– een instelling van het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek (JRC); of

– een actie onder contract, of

wier bezoldiging ten laste komt van beleidskredieten en die werkzaam zijn in:

– een ICT-dienst,

– een beveiligingsdienst,

– een telefooncentrale of informatiedienst of aan een ontvangstbalie,

– een afdeling die het GBVB/EVDB of regelingen voor coördinatie in nood- en crisissituaties ondersteunt;

– een dienst die steun verleent bij de coördinatie in nood- of crisissituaties, of

– de bediening van of het toezicht op technische installaties.

Er is voorzien in vier verschillende tarieven voor de maandelijkse toeslag (cijfers voor het jaar 2011, van kracht sinds 1.7.2010):

– tarief 1: werk in een dienst met twee ploegen, weekenddienst niet inbegrepen: 382,17 euro;

– tarief 2: werk in een dienst met twee ploegen, nacht- en weekenddienst inbegrepen: 576,84 euro;

– tarief 3: 24 uur/dag, weekenddienst niet inbegrepen: 630,69 euro;

– tarief 4: 24 uur/dag, 7 dagen/week: 859,84 euro.

In onderstaande tabel wordt voor 2011 het aantal toeslagen per instelling vermeld.

4.1.        Aantal begunstigden per tarief:

Instelling || Tarief 1 || Tarief 2 || Tarief 3 || Tarief 4 || Totaal

€ 382,17 || € 576,84 || € 630,69 || € 859,84

Commissie || 10 || 26 || 9 || 64 || 109

- waarvan JRC: || 0 || 26 || 9 || 22 || 57

Raad || 55 || 0 || 0 || 23 || 78

Parlement || 21 || 0 || 0 || 5 || 26

Hof van Justitie || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Rekenkamer || 2 || 0 || 0 || 8 || 10

Europees Economisch en Sociaal Comité || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Comité van de Regio's || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Europese toezichthouder voor de gegevensbescherming (EDPS) || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

EDEO || 18 || 0 || 0 || 16 || 34

Ombudsman || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Totaal || 106 || 26 || 9 || 116 || 257

4.2.        Aantal begunstigden (ambtenaren/tijdelijke functionarissen en arbeidscontractanten):

Instelling || AD || AST || AC || Totaal

FG I || FG II || FG III || FG IV

Commissie || 8 || 83 || 16 || 0 || 2 || 0 || 109

- waarvan JRC: || 8 || 43 || 5 || 0 || 1 || 0 || 57

Raad || 0 || 78 || 0 || 0 || 0 || 0 || 78

Parlement || 0 || 25 || 0 || 1 || 0 || 0 || 26

Hof van Justitie || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Rekenkamer || 0 || 0 || 10 || 0 || 0 || 0 || 10

Europees Economisch en Sociaal Comité || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Comité van de Regio’s || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Europese toezichthouder voor gegevensbescherming || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

EDEO || 0 || 34 || 0 || 0 || 0 || 0 || 34

Ombudsman || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Totaal || 8 || 220 || 26 || 1 || 2 || 0 || 257

4.3.        Aantal begunstigden per werkgebied:

Instelling || JRC || Coörd. crisis/ nood || ICT || Veiligheid || Telefoon/ ontvangst || GBVB/ EVDB || Technische installaties || Acties onder contract || Totaal

Commissie || 57 || 0 || 3 || 42 || 3 || 0 || 4 || 0 || 109

- waarvan GCO: || 57 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 57

Raad || 0 || 0 || 0 || 75 || 0 || 3 || 0 || 0 || 78

Parlement || 0 || 0 || 0 || 0 || 26 || 0 || 0 || 0 || 26

Hof van Justitie || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Rekenkamer || 0 || 0 || 0 || 8 || 2 || 0 || 0 || 0 || 10

Europees Economisch en Sociaal Comité || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Comité van de Regio’s || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Europese toezichthouder voor gegevens-bescherming || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 ||

EDEO || 0 || 8 || 4 || 11 || 0 || 11 || 0 || 0 || 34

Ombudsman || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0

Totaal || 57 || 8 || 7 || 136 || 31 || 14 || 4 || 0 || 257

5.           Betrokken diensten en motivering

Het Europees Parlement, de Raad, de Commissie, de EDEO (die een groot deel van ex-DG RELEX van de Commissie heeft overgenomen) en de Rekenkamer doen sinds enige tijd een beroep op toeslagen ter betaling van werkzaamheden met een specifiek karakter, als voornoemd. De Rekenkamer heeft in 2011 een continu- of ploegendienst ingesteld. Tot op heden maakt alleen de Commissie gebruik van de toeslag voor werkzaamheden met een bezwaarlijk karakter, voor het JRC en het Bureau voor infrastructuur en logistiek in Brussel (OIB).

5.1.        Motivering voor wachtdiensten

Commissie:     Onderzoekscentrum:   In 2011 betaalde de Commissie toeslagen voor wachtdiensten aan 396 personeelsleden, van wie ongeveer 60% (236) in een van de onderzoekscentra werkzaam is. Deze situatie is over het algemeen stabiel vergeleken met het jaar daarvoor (in 2010 ontvingen 373 personeelsleden van de Commissie een dergelijke toeslag, van wie ongeveer 60%, namelijk 224, in een van de onderzoekscentra werkzaam was).

De redenen voor een beroep op wachtdiensten houden, net als de voorbije jaren, over het algemeen verband met veiligheid en bescherming (brandweerdienst, radiologische bescherming, stralingsbewaking, enz.). Bij het JRC worden de wachtdiensten in de meeste gevallen thuis verricht, met uitzondering van Ispra en Karlsruhe, waar de wachtdiensten op het werk, of thuis en op het werk worden verricht, naargelang de specifieke aard van de taken.

Overige           In de andere DG's van de Commissie houden de wachtdiensten doorgaans verband met beveiliging, technische installaties en ICT, en met bijstand aan de lidstaten. Vergeleken met het jaar 2010 is er een toename van wachtdiensten op het gebied van ICT en steun aan de lidstaten (EM 24/7)

Conclusie        Het geheel van de wachtdiensten blijft stabiel.

Raad: In 2011 betaalde de Raad toeslagen voor wachtdiensten aan 50 personeelsleden. Vergeleken met het jaar daarvoor is er een afname (in 2010 kregen 76 personeelsleden een dergelijke toeslag). De betrokken werkgebieden blijven de bediening van en het toezicht op technische installaties, beveiligingsdiensten, en ondersteuning van het GBVB/EVDB (hiervoor is de daling van het aantal begunstigden het sterkst, omdat de EDEO een deel van het betrokken personeel van de Raad heeft overgenomen). De wachtdiensten werden uitsluitend thuis verricht.

Rekenkamer: In 2010 heeft de Rekenkamer een ICT-wachtdienst ingesteld. In 2011 betaalde de Rekenkamer toeslagen voor wachtdiensten aan 15 personeelsleden. Vergeleken met het jaar daarvoor (in 2010 ontvingen 4 personeelsleden een dergelijke toeslag) is er een stijging vast te stellen ten gevolge van de invoering van een nieuw werkgebied met wachtdiensten bij de Rekenkamer, nl. de veiligheid.

EDEO: Het vroegere DG RELEX van de Commissie heeft sinds ettelijke jaren gebruik gemaakt van wachtdiensten voor beveiligingsdiensten en ondersteuning van het GBVB/EVDB. In 2011 heeft de EDEO (die een groot deel van het personeel en de taken van het vroegere DG RELEX heeft overgenomen) toeslagen voor wachtdiensten betaald aan 28 personeelsleden voor de volgende werkgebieden: bijstand aan de lidstaten 24 uur/dag en 7 dagen/week (EM 24/7), beveiligingsdiensten, en ondersteuning van het GBVB/EVDB.

5.2.        Motivering voor de toeslag voor werkzaamheden met een bezwaarlijk karakter

Commissie: De Commissie is de enige instelling die in 2011 van deze mogelijkheid gebruik heeft gemaakt. Eerder maakte alleen het JRC ervan gebruik, maar in 2008 heeft ook het OIB deze mogelijkheid ingevoerd voor één van zijn afdelingen (reproductiedienst).

De drie in de verordening genoemde criteria voor werkzaamheden met een bezwaarlijk karakter waarvoor de toeslag kan worden toegekend, waren van toepassing, namelijk:

a) persoonlijke bescherming (bijvoorbeeld het dragen van ongemakkelijke speciale beschermende kleding);

b) werkomgeving (bijvoorbeeld geluidsoverlast, gevaarlijke plaatsen); en

c) aard van de werkzaamheden (bijvoorbeeld het hanteren van bijtende stoffen).

In 2011 was het totale aantal uren dat in deze omstandigheden werd verricht, als volgt verdeeld:

65.138 uren vallende onder het criterium persoonlijke bescherming,

127.637 uren vallende onder het criterium bijzondere werkomstandigheden, en

18.916 uren vallende onder het criterium aard van de werkzaamheden.

5.3.        Motivering voor continu- of ploegendienst

Commissie: Binnen de Commissie heeft het JRC, hoofdzakelijk om technische redenen, het meest behoefte aan deze vorm van organisatie van de arbeid (57 personeelsleden op een totaal van 109 in 2011). Het aantal toeslagen dat bij de Commissie is uitbetaald voor continu- of ploegendienst, is licht gedaald (in 2010 werden 114 toeslagen betaald); de situatie is bijgevolg stabiel.

In 2011 werkten er in de andere DG’s (beleidsbegroting) 52 personen in ploegendienst in de volgende diensten:

– Veiligheid en preventie: 42

– Technische installaties: 4

– Informatie- en communicatietechnologie (ICT): 3

– Telefooncentrale/ontvangstbalie: 3

Alle vier tarieven (soorten toeslagen) worden in de Commissie toegepast, voornamelijk de tarieven 2 en 4, waarbij het laatste (continudienst) vooral voor beveiligingsdiensten wordt toegepast.

Raad: Het aantal toeslagen voor ploegendienst in de Raad bedroeg in 2011 78. Van deze toeslag wordt in de meeste gevallen gebruik gemaakt op het gebied beveiliging en preventie (75 personeelsleden) en op het gebied GBVB/EVDB (3 personeelsleden). De soorten continu- of ploegendienst zijn ofwel werk in een dienst met twee ploegen (tarief 1) ofwel een ononderbroken dienst van 24 uur/dag (tarief 4). Er zij op gewezen dat het aantal toeslagen dat bij de Raad is betaald voor continu- of ploegendienst, in 2011 aanzienlijk is gedaald (78) tegenover het aantal toeslagen dat in 2010 is betaald (106).

Europees Parlement: Sedert 2008 maakt het Europees Parlement gebruik van continu- of ploegendienst. Het aantal toeslagen voor continu- of ploegendienst in het Europees Parlement bedroeg in 2011 26. Van deze toeslag wordt uitsluitend gebruik gemaakt op het gebied telefooncentrale/receptie. De soorten continu- of ploegendienst zijn ofwel werk in een dienst met twee ploegen (tarief 1) ofwel een ononderbroken dienst van 24 uur/dag (tarief 4). Er zij op gewezen dat het aantal toeslagen dat bij het Europees Parlement is betaald voor continu- of ploegendienst, in 2011 licht is gestegen (26) tegenover het aantal toeslagen dat in 2010 is betaald (23).

Rekenkamer: In 2011 heeft de Rekenkamer een continu- of ploegendienst opgezet voor de werkgebieden veiligheid en telefooncentrale/ontvangstbalie. De soorten continu- of ploegendienst zijn ofwel werk in een dienst met twee ploegen (tarief 1) ofwel een ononderbroken dienst van 24 uur/dag (tarief 4).

EDEO: In 2011 betaalde de EDEO (die een groot deel van het personeel en de taken van het vroegere DG RELEX heeft overgenomen) 34 toeslagen voor de werkgebieden ICT, veiligheid, GBVB/EVDB (overgenomen van de Raad) en steun voor coördinatie in nood- of crisissituaties.

6.           Begrotingsuitgaven per instelling en per toeslag (in euro)

Instelling || Continu- of ploegendienst || Wachtdiensten || Werkzaamheden met een bezwaarlijk karakter || Totaal

Commissie || 814.005,21 || 1.673.630,22 || 683.588,52 || 3.171.223,95

- waarvan JRC: || 304.015,74 || 670.082,07 || 629.213,00 || 1.603.310,81

Raad || 452.003,10 || 216.404,39 || 0 || 668.407,49

Parlement || 96.557,43 || 0 || 0 || 96.557,43

Hof van Justitie || 0 || 0 || 0 || 0

Rekenkamer || 65.778,10 || 1.304,60* || 0 || 67.082,70*

Europees Economisch en Sociaal Comité || 0 || 0 || 0 || 0

Comité van de Regio’s || 0 || 0 || 0 || 0

Europese toezichthouder voor gegevensbescherming || 0 || 0 || 0 || 0

EDEO || 252.130 || 35.940 || 0 || 288.070

Ombudsman || 0 || 0 || 0 ||

Totaal || 1.680.473,84 || 1.927.279,21 || 683.588,52 || 4.291.341,57 *

*Onvolledig cijfer door de Rekenkamer medegedeeld (ten gevolge van de niet-opname van de uitgaven voor toeslagen op het gebied van veiligheid en preventie, niet betaald op 31.12.2011)

De totale uitgaven voor alle drie toeslagen in alle Europese instellingen samen bedroegen in 2011 iets minder dan 4,3 miljoen euro.

Top