(1)

Toegang tot grondstoffen is van essentieel belang voor de economie van de Unie en voor de werking van de interne markt. Bepaalde niet-energetische en niet-agrarische grondstoffen worden kritiek geacht vanwege hun grote economische belang en het grote voorzieningsrisico waaraan zij zijn blootgesteld, vaak als gevolg van een zeer geconcentreerd aanbod uit een beperkt aantal derde landen. Aangezien veel van die kritieke grondstoffen onmisbaar zijn voor de groene en digitale transities en gebruikt worden voor defensie- en luchtvaarttoepassingen, zal de vraag naar die grondstoffen de komende decennia waarschijnlijk exponentieel toenemen. Tegelijkertijd wordt het risico op verstoringen van de voorziening steeds groter gezien de oplopende geopolitieke spanningen en de concurrentie om hulpbronnen. Indien niet goed wordt omgegaan met de toegenomen vraag naar kritieke grondstoffen, kan dat bovendien negatieve gevolgen hebben voor het milieu en de maatschappij.

(2)

Gezien de complexiteit en het transnationale karakter van de kritiekegrondstoffenwaardeketens, dreigen ongecoördineerde nationale maatregelen om voor een veilige en duurzame voorziening van kritieke grondstoffen te zorgen, de werking van de interne markt te ondermijnen. Kritieke grondstoffen worden vaak gewonnen in specifieke landen of regio’s, afhankelijk van de geografische spreiding van de desbetreffende reserves, vervoerd voor verdere verwerking elders en vervolgens op de interne markt verkocht voor gebruik in relevante producten. In het verwerkingsstadium worden kritieke grondstoffen vaak meerdere keren binnen de interne markt ingevoerd en uitgevoerd alvorens ze in een definitieve toepassing worden gebruikt. Evenzo kan recycling aan het einde van de levensduur van relevante producten met het oog op de terugwinning van kritieke grondstoffen plaatsvinden in een ander land of een andere regio dan waar de afvalstoffen worden ingezameld, en zullen de daaruit voortvloeiende secundaire grondstoffen waarschijnlijk opnieuw worden uitgevoerd voor verdere verwerking en verder gebruik. Bovendien zijn kritieke grondstoffen nodig aan het begin van vele industriële waardeketens en zijn zij vaak onmisbare inputs voor een breed scala aan strategische sectoren, waaronder hernieuwbare energie, de digitale industrie, de ruimtevaartsector en de defensiesector. Daarom spelen zij een essentiële rol bij de ondersteuning van economische activiteiten op de interne markt, en verstoringen van de voorziening kunnen aanzienlijke grensoverschrijdende gevolgen tussen de lidstaten hebben.

(3)

Tegen deze achtergrond dreigen ongecoördineerde maatregelen van de lidstaten de mededinging te verstoren en de interne markt te fragmenteren, bijvoorbeeld door uiteenlopende regelgeving voor marktdeelnemers op te leggen, verschillende niveaus van toegang tot voorzieningsrisicomonitoring te bieden, nationale projecten in verschillende mate te ondersteunen of belemmeringen op te werpen voor de grensoverschrijdende handel tussen de lidstaten in kritieke grondstoffen of daarmee verband houdende goederen, waardoor belemmeringen worden opgeworpen voor de behoorlijke werking van de interne markt. Bovendien zouden individuele maatregelen van de lidstaten ontoereikend kunnen zijn om verstoringen van de voorziening van kritieke grondstoffen doeltreffend te voorkomen of zouden zij minder efficiënt kunnen zijn om dat doel te bereiken.

(4)

Ter bescherming van de werking van de interne markt moet daarom een gemeenschappelijk Uniekader worden geschapen om de toegang tot een veilige en duurzame voorziening van kritieke grondstoffen te waarborgen en de economische veerkracht en de open strategische autonomie van de Unie te beschermen.

(5)

Ten eerste moet in dat kader worden bepaald welke grondstoffen als strategisch en kritiek worden beschouwd en de veerkracht van toeleveringsketens voor die grondstoffen in de Unie worden versterkt, onder meer door bepaalde projecten inzake grondstoffen te identificeren en te ondersteunen en die als strategische projecten te erkennen, en door inspanningen te leveren om technologische vooruitgang en hulpbronnenefficiëntie te stimuleren, teneinde de verwachte toename van het verbruik van kritieke grondstoffen in de Unie te matigen. Ten tweede moeten maatregelen worden getroffen waarmee de Unie beter in staat wordt gesteld om bestaande en toekomstige voorzieningsrisico’s te monitoren en te beperken. Ten derde moet het kader maatregelen bevatten om te zorgen voor een meer circulair en duurzamer verbruik van de kritieke grondstoffen in de Unie.

(6)

Om ervoor te zorgen dat de maatregelen van deze verordening gericht zijn op de meest relevante grondstoffen, moeten een lijst van strategische grondstoffen en een lijst van kritieke grondstoffen worden opgesteld. Die lijsten moeten gebaseerd zijn op duidelijke methoden, en de Commissie moet over de toepassing hiervan openlijk en op transparante wijze communiceren. Die lijsten moeten er ook toe dienen de inspanningen van de lidstaten om tot de verwezenlijking van de doelstellingen van deze verordening bij te dragen, te sturen en te coördineren. De lijst van strategische grondstoffen moet grondstoffen bevatten die van groot strategisch belang zijn voor de werking van de interne markt, rekening houdend met het gebruik ervan in strategische technologieën die de groene en digitale transities ondersteunen of in defensie- of ruimtevaarttoepassingen, waarvan het mondiale aanbod en de voorspelde vraag mogelijk sterk verschillen, en waarvan een toename van de productie relatief moeilijk is, bijvoorbeeld vanwege lange aanlooptijden voor nieuwe projecten om het leveringsvermogen te vergroten. De lijst van strategische grondstoffen moet periodiek worden geëvalueerd en zo nodig worden bijgewerkt om rekening te houden met eventuele technologische en economische ontwikkelingen. Om ervoor te zorgen dat de inspanningen om de capaciteiten van de Unie in de hele waardeketen te vergroten, het vermogen van de Unie om de voorzieningsrisico’s te monitoren en te beperken en het aanbod te diversifiëren, gericht zijn op de grondstoffen waarvoor die inspanningen het hardst nodig zijn, moeten bepaalde desbetreffende maatregelen alleen gelden voor de in die lijst opgenomen strategische grondstoffen. De lidstaten mag niet worden belet aanvullende lijsten op te stellen op basis van specifieke nationale behoeften of op nationaal niveau passende maatregelen te nemen.

(7)

De lijst van kritieke grondstoffen moet alle strategische grondstoffen bevatten, plus alle andere grondstoffen die van groot belang zijn voor de economie van de Unie in het algemeen en waarvoor een groot risico bestaat van verstoring van de voorziening die de mededinging allicht zal verstoren en de interne markt allicht zal fragmenteren. Naast de strategische technologieën zouden ook andere sectoren in de toekomst kunnen worden blootgesteld aan grote voorzieningsrisico’s. Om rekening te houden met mogelijke technologische en economische ontwikkelingen, moet de Commissie, in navolging van de huidige praktijk, periodiek een evaluatie uitvoeren op basis van de gegevens over productie, handel, toepassingen, recycling en vervanging van een breed scala aan grondstoffen, met als doel de lijsten van strategische en kritieke grondstoffen bij te werken naar aanleiding van de ontwikkeling van het economisch belang en het voorzieningsrisico van die grondstoffen in de interne markt. De lijst van kritieke grondstoffen moet de grondstoffen bevatten die zowel de benchmark voor economisch belang als die voor het voorzieningsrisico halen of overschrijden, zonder een hiërarchie aan te brengen in hoe kritiek die grondstoffen zijn. Die beoordeling moet worden gebaseerd op het gemiddelde van de recentst beschikbare gegevens over een periode van vijf jaar. De maatregelen met betrekking tot het centraal contactpunt, planning, exploratie, monitoring, circulariteit en duurzaamheid waarin deze verordening voorziet, moeten van toepassing zijn op alle kritieke grondstoffen.

(8)

In de lijsten van strategische en kritieke grondstoffen moet worden gebruikgemaakt van gevestigde benamingen voor de in de lijsten opgenomen grondstoffen. Voor de lijst van strategische grondstoffen moeten de benamingen in voorkomend geval verwijzen naar het niveau van raffinage van de grondstof dat nodig is om ervoor te zorgen dat zij kan worden gebruikt voor de vervaardiging van strategische technologieën. Verwijzingen naar strategische en kritieke grondstoffen moeten worden opgevat als verwijzingen naar de volledige waardeketen van die grondstoffen, ook in hun onverwerkte vorm en in alle stadia van de verwerking die, in voorkomend geval, leidt tot het gespecificeerde niveau van raffinage. Er moet een uitzonderlijke verduidelijking worden gegeven voor de aluminiumwaardeketen, met de vermelding van bauxiet, het belangrijkste erts ervan, en aluminiumoxide, de intermediaire verwerkingsvorm ervan, naast aluminium. Strategische en kritieke grondstoffen worden in veel gevallen gewonnen, verwerkt of gerecycled als nevenproducten van andere belangrijke winnings-, verwerkings- en recyclingprocessen. Daarom mag de aard van grondstoffen als nevenproduct geen invloed hebben op de opneming van grondstoffen in de lijst of op de toepasselijkheid op grondstoffen van de desbetreffende bepalingen van deze verordening.

(9)

Om de uitvoering van taken in verband met de ontwikkeling en financiering van strategische projecten, exploratieprogramma’s, monitoringcapaciteiten of strategische voorraden te ondersteunen en de Commissie passend te adviseren, moet een Europese raad voor kritieke grondstoffen (“de raad kritieke grondstoffen”) worden opgericht. De raad kritieke grondstoffen moet bestaan uit vertegenwoordigers van de lidstaten en de Commissie, en moet voorzien in de deelname van andere partijen als waarnemers, met name het Europees Parlement. Om de nodige deskundigheid voor de uitvoering van bepaalde taken te ontwikkelen, moet de raad kritieke grondstoffen permanente subgroepen voor financiering, draagvlak onder de bevolking, exploratie, monitoring en strategische voorraden, alsmede voor circulariteit, hulpbronnenefficiëntie en vervanging oprichten, die als netwerk moeten fungeren door de relevante nationale autoriteiten bijeen te brengen en indien nodig het bedrijfsleven, de academische wereld, het maatschappelijk middenveld en andere relevante belanghebbenden te raadplegen. De adviezen en aanbevelingen van de raad kritieke grondstoffen moeten niet-bindend zijn en het ontbreken van een dergelijk advies of een dergelijke aanbeveling moet de Commissie niet beletten haar taken uit hoofde van deze verordening uit te voeren.

(10)

Er moeten passende maatregelen worden genomen om een gemeenschappelijke aanpak vast te stellen voor strategische projecten in de Unie die activiteiten betreffen op het gebied van de winning, verwerking of recycling van strategische grondstoffen of die bijdragen tot de productie van relevante vervangende materialen. Die strategische projecten moeten, samen met de inspanningen van de lidstaten, bijdragen aan het vergroten van de capaciteit om een veilige aanvoer van strategische grondstoffen te waarborgen. Ook andere maatregelen, met name inzake exploratie en circulariteit, zijn bedoeld om bij te dragen aan het versterken van de verschillende stadia van de waardeketen.

(11)

Om het toenemende risico voor de Unie op verstoringen van de voorziening die de mededinging kunnen verstoren en de interne markt kunnen fragmenteren, te verminderen, moeten de Commissie en de lidstaten de capaciteit in de verschillende stadia van de strategischegrondstoffenwaardeketen versterken om bij te dragen aan het bereiken van benchmarks met betrekking tot de capaciteiten van de Unie en de diversificatie van de voorziening. Dergelijke benchmarks moeten helpen als leidraad bij de inspanningen om de capaciteiten van de Unie in alle stadia van de strategischegrondstoffenwaardeketen, met inbegrip van winning, verwerking en recycling, te versterken en de diversificatie van de externe voorziening van strategische grondstoffen te vergroten. Het doel moet zijn de capaciteiten voor elke strategische grondstof in elk stadium van de waardeketen te versterken en ernaar te streven de benchmarks voor de totale capaciteit op Unieniveau voor winning, verwerking en recycling van strategische grondstoffen te halen. Ten eerste moet de Unie meer strategische grondstoffen uit eigen bodem gebruiken en de capaciteit opbouwen om de grondstoffen te winnen die nodig zijn om ten minste 10 % van haar verbruik van strategische grondstoffen te produceren. Rekening houdend met het feit dat de winningscapaciteit sterk afhankelijk is van de beschikbaarheid van geologische hulpbronnen in de Unie, hangt het van die beschikbaarheid af of die benchmark kan worden bereikt. Om een volledige waardeketen op te bouwen en eventuele knelpunten in de tussenstadia te voorkomen, moet, ten tweede, de verwerkingscapaciteit van de Unie ook worden vergroot en moet de Unie in staat zijn ten minste 40 % van haar jaarlijkse verbruik van strategische grondstoffen te produceren. Ten derde wordt verwacht dat in de komende decennia een steeds groter aandeel van het verbruik van strategische grondstoffen in de Unie kan worden gedekt door secundaire grondstoffen, waardoor zowel de zekerheid als de duurzaamheid van de grondstoffenvoorziening van de Unie zou worden verbeterd. Met de recyclingcapaciteit van de Unie moet daarom ten minste 25 % van het jaarlijks verbruik van strategische grondstoffen in de Unie kunnen worden geproduceerd en moet de Unie van elke strategische grondstof significant toenemende hoeveelheden uit afvalstoffen kunnen recyclen. Voor afvalstromen en strategische grondstoffen waarvoor voldoende informatie beschikbaar is om de recyclingcapaciteit van de Unie als aandeel van de strategische grondstoffen in die afvalstromen te ramen, moet een aanvullende op afvalstoffen gebaseerde benchmark worden vastgesteld. Begeleidende inspanningen om de hulpbronnenefficiëntie te verbeteren door middel van onderzoek en innovatie, vervanging, bewustmaking en andere relevante maatregelen zullen ook het bereiken van die benchmarks vergemakkelijken. Die benchmarks hebben betrekking op de periode tot 2030, zijn in overeenstemming met de in Verordening (EU) 2021/1119 van het Europees Parlement en de Raad (3) vastgestelde klimaat- en energiedoelstellingen van de Unie en de in Besluit (EU) 2022/2481 van het Europees Parlement en de Raad (4) vastgestelde digitale doelstellingen, en dienen ter ondersteuning daarvan. Met hoogwaardige banen inclusief de ontwikkeling van vaardigheden en baanwisselingen, zullen bovendien de risico’s op de sectorale arbeidsmarkt worden aangepakt en zal worden bijgedragen aan het waarborgen van het concurrentievermogen van de Unie. De Commissie en de lidstaten moeten ook de technologische vooruitgang en hulpbronnenefficiëntie stimuleren om de verwachte toename van het verbruik van kritieke grondstoffen in de Unie tot onder het niveau van passende referentieprognoses te matigen. In het kader van de opstelling van de uitvoeringsmaatregelen op grond van Richtlijn 2009/125/EG van het Europees Parlement en de Raad (5), moet de Commissie rekening houden met de mogelijke bijdrage van vereisten inzake ecologisch ontwerp aan de verwezenlijking van de in deze verordening vastgestelde Unieprioriteiten.

(12)

Voor de voorziening van sommige grondstoffen is de Unie vrijwel volledig afhankelijk van één land. Dergelijke afhankelijkheden scheppen een hoog risico op verstoringen van de voorziening die de mededinging allicht zullen verstoren en de interne markt allicht zullen fragmenteren. Om dergelijke risico’s te beperken en de economische veerkracht van de Unie te vergroten, moeten inspanningen worden geleverd om ervoor te zorgen dat de Unie tegen 2030 in geen enkel stadium van de verwerking afhankelijk is van één derde land voor meer dan 65 % van haar voorziening van een onverwerkte strategische grondstof, waarbij echter bijzondere aandacht moet worden besteed aan landen waarmee de Unie een strategisch partnerschap, een vrijhandelsovereenkomst of andere vormen van samenwerking op het gebied van grondstoffen is aangegaan, aangezien die meer zekerheid bieden met betrekking tot voorzieningsrisico’s.

(13)

Om ervoor te zorgen dat de benchmarks op tijd worden gehaald, moet de Commissie, daarbij ondersteund door de raad kritieke grondstoffen, de voortgang richting de benchmarks en de matiging van de vraag volgen en daar verslag over uitbrengen. Indien de gerapporteerde voortgang richting de benchmarks en de matiging van de vraag in het algemeen onvoldoende is, moet de Commissie nagaan of het treffen van aanvullende maatregelen haalbaar en evenredig is. Indien er enkel een gebrek aan voortgang met betrekking tot één strategische grondstof of een klein aantal strategische grondstoffen is, hoeft de Unie in principe geen aanvullende inspanningen te leveren.

(14)

De Commissie moet, daarbij ondersteund door de raad kritieke grondstoffen, projecten in de Unie aanwijzen die de winning, verwerking of recycling van strategische grondstoffen dan wel de productie en opschaling van materialen die strategische grondstoffen in strategische technologieën kunnen vervangen, willen starten of uitbreiden, teneinde dergelijke projecten te erkennen als strategische projecten. Door doeltreffende ondersteuning van strategische projecten kan de toegang tot grondstoffen in downstreamsectoren worden verbeterd, kunnen — onder meer voor kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s) — economische kansen in de hele waardeketen worden gecreëerd, en kan worden bijgedragen aan het scheppen van banen. Om ervoor te zorgen dat er in de hele Unie strategische projecten worden opgezet, moeten voor die projecten derhalve gestroomlijnde en voorspelbare vergunningsprocedures gelden en moeten die worden ondersteund wat betreft het verkrijgen van toegang tot financiering. Dergelijke maatregelen zouden ook kunnen aanzetten tot verbeteringen in andere vergunningsprocedures en wat de toegang tot financiering betreft voor projecten die verband houden met kritieke of andere grondstoffen. Om gerichte steun te verlenen en voor toegevoegde waarde te zorgen, moeten projecten, voordat zij dergelijke steun ontvangen, worden beoordeeld op een aantal criteria. Grondstoffenprojecten waarbij strategische grondstoffen een nevenproduct zijn, onder meer van ijzerschroot, moeten ook in aanmerking komen voor dergelijke steun, indien zij voldoen aan alle relevante criteria. Om te worden erkend als strategische projecten in de Unie moeten projecten de voorzieningszekerheid van de Unie van strategische grondstoffen versterken. De projecten moeten ook technisch haalbaar zijn, met inbegrip van de verwachte hoeveelheid strategische grondstoffen of vervangende materialen waarmee zij de capaciteit van de Unie vergroten, met uitzondering van materialen die worden geproduceerd voor onderzoeksdoeleinden, zij moeten op ecologisch en maatschappelijk verantwoorde wijze worden uitgevoerd, en zij moeten ook buiten de desbetreffende lidstaten voordelen opleveren, waaronder overloopeffecten verderop in de waardeketen. Indien de Commissie van oordeel is dat aan die criteria is voldaan, moet zij de erkenning als strategisch project door middel van een besluit bekendmaken. Aangezien snelle erkenning essentieel is om de voorzieningszekerheid van de Unie doeltreffend te ondersteunen, moet de beoordelingsprocedure eenvoudig en niet te belastend zijn.

(15)

Bij de beoordeling van de vraag of een project in een derde land of in een land of gebied overzee (LGO) voldoet aan het criterium van voorzieningszekerheid moet met name rekening worden gehouden met de status van LGO’s uit hoofde van het Unierecht. LGO’s kunnen ertoe bijdragen dat de Unie veilige toegang heeft tot een duurzame voorziening van strategische en kritieke grondstoffen, met name in het kader van strategische partnerschappen.

(16)

De Commissie moet, met steun van de raad kritieke grondstoffen, strategische projecten in derde landen of in LGO’s in kaart brengen die de winning, verwerking of recycling van strategische grondstoffen of de productie van materialen die strategische grondstoffen in strategische technologieën kunnen vervangen, willen starten of uitbreiden. Strategische projecten moeten verbeterde toegang tot financiering hebben, zodat zij op doeltreffende wijze kunnen worden uitgevoerd, bijvoorbeeld door middel van toegang tot risicobeperkingsmechanismen voor investeringen. Om ervoor te zorgen dat projecten van toegevoegde waarde zijn, moeten zij worden beoordeeld op een aantal criteria. Met strategische projecten in derde landen moet, net als met strategische projecten in de Unie, de voorzieningszekerheid van de Unie voor strategische grondstoffen worden versterkt, en die projecten moeten technisch haalbaar zijn. Strategische projecten in de Unie en strategische projecten in derde landen of in LGO’s moeten aan hetzelfde niveau van sociale en ecologische duurzaamheid voldoen. Om een strategisch project in een opkomende markt of ontwikkelingsland te worden, moet een project wederzijds voordeel opleveren voor de Unie en voor het desbetreffende derde land en van toegevoegde waarde zijn voor dat land, waarbij ook rekening moet worden gehouden met het gemeenschappelijk handelsbeleid van de Unie. Die waarde kan erin bestaan dat een project bijdraagt tot meerdere stadia van de waardeketen, of dat het project bredere economische en maatschappelijke voordelen oplevert, onder meer het scheppen van werkgelegenheid in overeenstemming met internationale normen. Indien de Commissie van oordeel is dat aan die criteria is voldaan, moet zij de erkenning als strategisch project door middel van een besluit bekendmaken.

(17)

Om de duurzaamheid van de toegenomen productie van kritieke grondstoffen te waarborgen, moeten nieuwe projecten inzake kritieke grondstoffen op duurzame wijze worden gepland en uitgevoerd, met inachtneming van alle duurzaamheidsaspecten die zijn aangehaald in de publicatie van de Commissie van 11 september 2021, getiteld “EU-beginselen voor duurzame grondstoffen”, met inbegrip van het waarborgen van milieubescherming, het voorkomen en minimaliseren van negatieve maatschappelijke effecten door het gebruik van maatschappelijk duurzame praktijken, waaronder eerbiediging van de mensenrechten zoals vrouwenrechten, en transparante bedrijfsvoering. Ook moet ervoor worden gezorgd dat aan projecten te goeder trouw wordt deelgenomen en dat relevante belanghebbenden, zoals plaatselijke gemeenschappen en inheemse volkeren, in het kader van die projecten naar behoren en op billijke wijze worden geraadpleegd. Bijzondere aandacht moet worden besteed aan de eerbiediging van de mensenrechten wanneer een project een mogelijke hervestiging inhoudt. Om projectontwikkelaars een duidelijke en efficiënte wijze te bieden waarop zij aan dit criterium kunnen voldoen, moet naleving van het desbetreffende Unierecht of nationale recht, internationale normen, richtsnoeren en beginselen, waar relevant, of deelname aan een uit hoofde van deze verordening erkende certificeringsregeling voldoende worden geacht.

(18)

In overeenstemming met het voorzorgsbeginsel mag de Commissie projecten op het gebied van diepzeemijnbouw niet erkennen als strategische projecten voordat de gevolgen van diepzeemijnbouw voor het mariene milieu, de biodiversiteit en menselijke activiteiten voldoende zijn onderzocht, de risico’s ervan zijn begrepen en voordat met de technologieën en operationele praktijken kan worden aangetoond dat het milieu er niet ernstig door wordt geschaad.

(19)

Iedere projectontwikkelaar van een project inzake strategische grondstoffen moet een aanvraag bij de Commissie kunnen indienen voor erkenning van diens project als strategisch project. Die aanvraag moet relevante documenten en bewijsmateriaal met betrekking tot de criteria omvatten. Om de maatschappelijke, ecologische en economische levensvatbaarheid en de haalbaarheid van het project, alsook de betrouwbaarheid van de ramingen, beter te kunnen beoordelen, moet de projectontwikkelaar ook een classificatie van het project volgens de kaderclassificatie voor hulpbronnen van de Verenigde Naties verstrekken. Ten behoeve van een objectieve validatie van die classificatie moet de projectontwikkelaar deze onderbouwen met relevant bewijsmateriaal. Ook moet een aanvraag vergezeld gaan van een tijdschema voor het project, zodat kan worden ingeschat wanneer het project zou kunnen bijdragen tot het halen van de benchmarks voor interne capaciteit of diversificatie. Aangezien het voor de doeltreffende uitvoering van mijnbouwprojecten essentieel is dat het publiek die projecten accepteert, moet de projectontwikkelaar ook een plan verstrekken met maatregelen om draagvlak te creëren. Er moet bijzondere aandacht worden besteed aan sociale partners, het maatschappelijk middenveld en toezichtsorganen. De projectontwikkelaar moet ook een ondernemingsplan verstrekken met informatie over de financiële levensvatbaarheid van het project, een overzicht van reeds verworven financiering, de eigendomsstructuur en afnameovereenkomsten, ramingen van de potentiële schepping van werkgelegenheid, en ramingen van de behoefte aan geschoold personeel van het project, ook wat betreft om- en bijscholing. Om de aanvraagprocedure te harmoniseren moet de Commissie één model voor aanvragen verstrekken.

(20)

Aanvragen betreffende projecten die gevolgen kunnen hebben voor inheemse volkeren moeten een plan omvatten met maatregelen die gericht zijn op een zinvolle raadpleging van de getroffen inheemse volkeren, de voorkoming en minimalisering van negatieve gevolgen voor die inheemse volkeren en, waar passend, een billijke compensatie. Als die elementen worden aangepakt in het nationale recht dat op het project van toepassing is, zouden in het plan, bij wijze van alternatief, die maatregelen kunnen worden beschreven. Voor projecten in derde landen met winningsactiviteiten die niet onder Richtlijn 2006/21/EG van het Europees Parlement en de Raad (6) vallen, moet de projectontwikkelaar ook een plan indienen om de milieutoestand van de getroffen gebieden na afloop van de winning te verbeteren. Indien het project zich in een beschermd gebied bevindt, moet de projectontwikkelaar technisch geschikte alternatieve locaties beoordelen en die in een plan beschrijven, met inbegrip van de redenen waarom die niet geschikt worden geacht voor de locatie van het project.

(21)

Om de procedure te structureren moet de Commissie een open oproep organiseren met regelmatige afsluitingsdata, die overeenkomen met de vergaderdata van de raad kritieke grondstoffen, zodat projectontwikkelaars de erkenning van hun projecten als strategische projecten kunnen aanvragen. Om projectontwikkelaars duidelijkheid te verschaffen over hun aanvragen voor strategische projecten, moet de Commissie zich houden aan een termijn voor haar besluit om een project al dan niet als strategisch te erkennen. Om bijzonder complexe zaken of een hoog aantal aanvragen op één afsluitingsdatum op te vangen, moet de Commissie die termijn eenmaal kunnen verlengen. Zij moet haar beoordeling met de raad kritieke grondstoffen delen voorafgaand aan de vergadering van die raad en rekening houden met het advies van de raad kritieke grondstoffen bij haar besluit over de erkenning van een strategisch project.

(22)

Aangezien het voor de doeltreffende uitvoering van een strategisch project nodig is dat de lidstaat op het grondgebied waarvan dat project wordt uitgevoerd, medewerking verleent, moet die lidstaat het recht hebben bezwaar aan te tekenen om daarmee te voorkomen dat een project tegen zijn wens als een strategisch project wordt erkend. Indien de desbetreffende lidstaat een dergelijk bezwaar maakt, moet die lidstaat zijn weigering onderbouwen en daarbij verwijzen naar de in deze verordening bepaalde criteria. Evenzo mag de Unie een project niet tegen de wil van de regering van een derde land als een strategisch project erkennen indien het door dat derde land moet worden uitgevoerd; de Unie mag een dergelijke erkenning dus niet verlenen indien een regering van een derde land bezwaar aantekent.

(23)

Om misbruik van de status van een strategische project te voorkomen moet de Commissie bevoegd zijn om haar erkenning van een strategisch project in te trekken — met dien verstande dat zij die intrekking moet motiveren — na raadpleging van de raad kritieke grondstoffen en de verantwoordelijke projectontwikkelaar, indien het strategisch project niet langer aan de voorwaarden voldoet of indien de erkenning was gebaseerd op een aanvraag die onjuiste informatie bevat die relevant is voor de beoordeling van de selectiecriteria. Om langetermijninvesteringen aan te trekken en juridische voorspelbaarheid te waarborgen, moet een strategisch project in het geval van bijwerkingen van de lijst van strategische grondstoffen in een bijlage, gedurende een redelijke periode na de intrekking zijn status behouden.

(24)

Gezien het belang van strategische projecten voor het waarborgen van de voorzieningszekerheid van strategische grondstoffen en het beschermen van de werking van de interne markt, moeten die projecten van algemeen belang worden geacht. Het waarborgen van de voorzieningszekerheid van strategische grondstoffen is van cruciaal belang voor het slagen van de groene en de digitale transitie en voor de veerkracht van de defensie- en ruimtevaartsectoren. Om bij te dragen aan de voorzieningszekerheid van strategische grondstoffen in de Unie, moeten de lidstaten ondersteuning kunnen bieden bij nationale vergunningsprocedures om de verwezenlijking van strategische projecten, overeenkomstig het Unierecht, te versnellen.

(25)

Met nationale vergunningsprocedures wordt ervoor gezorgd dat projecten inzake kritieke grondstoffen veilig en duurzaam zijn en voldoen aan milieu-, maatschappelijke en veiligheidsvereisten. In de milieuwetgeving van de Unie zijn gemeenschappelijke voorwaarden voor de inhoud van de nationale vergunningsprocedure vastgesteld, waarmee een hoog niveau van milieubescherming wordt gewaarborgd en waardoor het potentieel van de Unie in de hele grondstoffenwaardeketen op duurzame wijze kan worden benut. Daarom moet erkenning als een strategisch project alle toepasselijke vergunningsvoorwaarden voor de desbetreffende projecten, met inbegrip van de voorwaarden van Richtlijn 2011/92/EU van het Europees Parlement en de Raad (7), Richtlijn 92/43/EEG van de Raad (8), Richtlijn 2000/60/EG van het Europees Parlement en de Raad (9), Richtlijn 2010/75/EU van het Europees Parlement en de Raad (10), Richtlijn 2004/35/EG van het Europees Parlement en de Raad (11), Richtlijn 2009/147/EG van het Europees Parlement en de Raad (12) en Richtlijn 2006/21/EG, onverlet laten.

(26)

De onvoorspelbaarheid, complexiteit en de soms buitensporig lange duur van nationale vergunningsprocedures ondermijnen momenteel echter de investeringszekerheid die nodig is voor de doeltreffende ontplooiing van projecten voor strategische grondstoffen. De structuur en de duur van een vergunningsprocedure voor relevante projecten kunnen ook sterk verschillen tussen de lidstaten. Om de doeltreffende uitvoering van die projecten te waarborgen en te bespoedigen, moeten de lidstaten daarom gestroomlijnde en voorspelbare vergunningsprocedures op strategische projecten toepassen. Daartoe moeten strategische projecten op nationaal niveau een prioritaire status krijgen om voor een snelle administratieve afhandeling te zorgen en ervoor te zorgen dat alle daarmee verband houdende gerechtelijke procedures en geschillenbeslechtingsprocedures met spoed worden afgehandeld. Deze verordening mag bevoegde autoriteiten niet beletten de vergunningverlening voor andere projecten dan strategische projecten in de kritiekegrondstoffenwaardeketen te stroomlijnen.

(27)

Gezien hun rol bij het waarborgen van de voorzieningszekerheid van strategische grondstoffen van de Unie en hun bijdrage aan de open strategische autonomie van de Unie en de groene en digitale transities, moeten strategische projecten door de verantwoordelijke vergunningverlenende autoriteit in het algemeen belang worden geacht. Voor zover strategische projecten die negatieve gevolgen hebben voor het milieu, onder het toepassingsgebied van Richtlijn 2000/60/EG, Richtlijn 92/43/EEG of Richtlijn 2009/147/EG of onder het toepassingsgebied vallen van wetgevingshandelingen van de Unie betreffende het herstel van land-, kust- en zoetwaterecosystemen, moet het mogelijk zijn daarvoor een vergunning te verlenen indien de verantwoordelijke vergunningverlenende autoriteit op basis van een beoordeling per geval concludeert dat het algemeen belang dat met het project wordt gediend zwaarder weegt dan die gevolgen, mits aan alle relevante in die rechtshandelingen vastgestelde voorwaarden is voldaan. Bij de beoordeling per geval moet naar behoren rekening worden gehouden met specifieke geologische kenmerken van winningslocaties waardoor de keuze van de locatie vanwege een gebrek aan alternatieve oplossingen voor die locaties wordt beperkt.

(28)

Om de vergunningsprocedure eenvoudiger, efficiënter en transparanter te maken, moeten projectontwikkelaars van projecten inzake kritieke grondstoffen terecht kunnen bij een centraal contactpunt dat verantwoordelijk is voor het faciliteren en coördineren van de gehele vergunningsprocedure. Daartoe moeten de lidstaten een of meer contactpunten oprichten of aanwijzen, waarbij ervoor moet worden gezorgd dat projectontwikkelaars slechts met een enkel centraal contactpunt in contact hoeven te treden. Het moet aan de lidstaten zijn om te beslissen of een centraal contactpunt ook een autoriteit is die vergunningsbesluiten neemt. Om ervoor te zorgen dat hun centrale contactpunten hun taken doeltreffend uitvoeren, moeten de lidstaten hen van voldoende personeel en middelen voorzien. Daarnaast moet de projectontwikkelaar de mogelijkheid hebben om contact op te nemen met een bevoegde administratieve eenheid binnen het centraal contactpunt om ervoor te zorgen dat hij over een toegankelijk contact beschikt.

(29)

De lidstaten moeten, in het licht van hun interne organisatie, kunnen kiezen of zij hun centrale contactpunten op lokaal, regionaal of nationaal niveau oprichten of aanwijzen of op enig ander relevant administratief niveau. Daarnaast moeten de lidstaten op het door hen gekozen administratieve niveau verschillende centrale contactpunten kunnen oprichten of aanwijzen die uitsluitend gericht zijn op projecten voor kritieke grondstoffen die verband houden met een specifiek stadium van de waardeketen, namelijk winning, verwerking of recycling. Tegelijkertijd moeten projectontwikkelaars gemakkelijk het voor hun project verantwoordelijke centraal contactpunt kunnen identificeren. Daartoe moeten de lidstaten ervoor zorgen dat er binnen het geografische gebied dat overeenkomt met het administratieve niveau waarop zij ervoor hebben gekozen centrale contactpunten op te richten of aan te wijzen, niet meer dan één centraal contactpunt verantwoordelijk is per relevant stadium van de waardeketen. Aangezien veel projecten inzake kritieke grondstoffen meer dan één stadium van de waardeketen bestrijken, moeten de lidstaten, om verwarring te voorkomen, ervoor zorgen dat voor dergelijke projecten tijdig één contactpunt wordt aangewezen.

(30)

Om ervoor te zorgen dat de vergunningsstatus van strategische projecten duidelijk is en eventueel misbruik van procesrecht minder doeltreffend te maken zonder daarbij daadwerkelijke rechterlijke toetsing te ondermijnen, moeten de lidstaten waarborgen dat geschillen met betrekking tot de vergunningsprocedure voor strategische projecten tijdig worden afgehandeld. De lidstaten moeten daartoe waarborgen dat de aanvragers en de projectontwikkelaars toegang hebben tot eenvoudige geschillenbeslechtingsprocedures en dat strategische projecten in alle gerechtelijke en geschillenbeslechtingsprocedures met betrekking tot de projecten met spoed worden behandeld, indien en voor zover de nationale wetgeving in zulke spoedprocedures voorziet.

(31)

Om burgers en bedrijven in staat te stellen rechtstreeks te profiteren van de voordelen van de interne markt zonder hen onnodig extra administratief te belasten, voorziet Verordening (EU) 2018/1724 van het Europees Parlement en de Raad (13), waarbij één digitale toegangspoort is opgericht, in algemene regels voor het online verstrekken van informatie, procedures en ondersteunende diensten die relevant zijn voor de werking van de interne markt. De informatievereisten en -procedures die onder deze verordening vallen, moeten voldoen aan de vereisten van Verordening (EU) 2018/1724. Er moet met name worden gegarandeerd dat projectontwikkelaars online toegang hebben tot alle procedures met betrekking tot de vergunningverlening en die volledig online kunnen doorlopen, overeenkomstig artikel 6, lid 1, van en bijlage II bij Verordening (EU) 2018/1724.

(32)

Om projectontwikkelaars en andere investeerders de zekerheid en duidelijkheid te bieden die nodig zijn om meer strategische projecten te ontwikkelen, moeten de lidstaten waarborgen dat de vergunningsprocedure voor dergelijke projecten niet langer duurt dan de vastgestelde termijnen. Voor strategische projecten die alleen betrekking hebben op verwerking of recycling, mag de vergunningsprocedure niet langer dan 15 maanden duren. Voor strategische projecten voor winning moet de maximale duur van de vergunningsprocedure, gezien de complexiteit en omvang van de mogelijke gevolgen van dergelijke projecten, niet meer dan 27 maanden bedragen. De voorbereiding van het milieueffectbeoordelingsrapport op grond van Richtlijn 2011/92/EU valt echter onder de verantwoordelijkheid van de projectontwikkelaar en er mogen geen termijnen voor gelden waaraan de lidstaten gebonden zijn. Daartoe moet het centraal contactpunt de datum meedelen waarop de projectontwikkelaar het milieueffectbeoordelingsrapport moet indienen, en mag de periode tussen die meegedeelde datum en de feitelijke indiening van het verslag niet worden meegeteld voor de termijn. Hetzelfde beginsel moet gelden wanneer het centraal contactpunt, na de vereiste raadplegingen, de projectontwikkelaar in kennis stelt van de mogelijkheid om aanvullende informatie in te dienen om het milieueffectbeoordelingsrapport te vervolledigen. In uitzonderlijke gevallen die verband houden met de aard, complexiteit, locatie of omvang van het voorgestelde project, moeten de lidstaten de termijnen kunnen verlengen. Dergelijke uitzonderlijke gevallen kunnen onvoorziene omstandigheden omvatten die aanleiding geven tot de noodzaak om milieubeoordelingen in verband met het project toe te voegen of af te ronden.

(33)

De lidstaten moeten ervoor zorgen dat de verantwoordelijke autoriteiten over voldoende middelen en personeel beschikken om die autoriteiten in staat te stellen de aan hen opgelegde termijnen daadwerkelijk te halen. Door middel van het bij Verordening (EU) 2021/240 van het Europees Parlement en de Raad (14) ingestelde instrument voor technische ondersteuning, moet de Commissie de lidstaten op hun verzoek bij de vormgeving, ontwikkeling en uitvoering van hervormingen ondersteunen, waaronder de versterking van de administratieve capaciteit voor nationale vergunningsprocedures, zoals het centraal contactpunt.

(34)

De uit hoofde van het Unierecht vereiste milieubeoordelingen en -vergunningen, onder meer met betrekking tot water, bodem, habitats en vogels, zijn integraal onderdeel van de vergunningsprocedure voor een project inzake grondstoffen en zijn essentieel om te waarborgen dat nadelige milieueffecten worden voorkomen of geminimaliseerd. Om ervoor te zorgen dat de vergunningsprocedure voor strategische projecten voorspelbaar is en tijdig kan worden afgerond, moeten echter alle mogelijkheden om de vereiste beoordelingen en toestemmingen te stroomlijnen zonder het niveau van milieubescherming of de kwaliteit van de beoordelingen te verlagen, worden benut. Daartoe moeten de nodige beoordelingen worden gebundeld door middel van een gezamenlijke of gecoördineerde procedure om onnodige overlap te voorkomen. Bovendien moeten projectontwikkelaars en verantwoordelijke autoriteiten uitdrukkelijk overeenstemming bereiken over de reikwijdte van de gebundelde beoordeling voordat die wordt uitgevoerd, teneinde de behoefte aan onnodige follow-upacties te voorkomen. Tot slot moeten projectontwikkelaars voor de toepassing van die gezamenlijke of gecoördineerde procedure met één enkele autoriteit kunnen samenwerken.

(35)

Conflicten over landgebruik kunnen de uitrol van projecten inzake kritieke grondstoffen belemmeren. Met goed ontworpen plannen, waaronder plannen voor ruimtelijke ordening en bestemmingsplannen, waarin rekening wordt gehouden met de mogelijke uitvoering van projecten inzake kritieke grondstoffen en de milieueffecten worden beoordeeld, kan ertoe worden bijgedragen openbare goederen en belangen in balans te brengen, het risico op conflicten te verkleinen en de duurzame uitrol van projecten inzake kritieke grondstoffen in de Unie te versnellen. Daarom moeten de verantwoordelijke nationale, regionale en lokale autoriteiten bij het opstellen van de desbetreffende plannen overwegen voorzieningen voor projecten inzake kritieke grondstoffen te treffen. Dit laat de bestaande vereisten om de potentiële milieueffecten van dergelijke plannen te beoordelen en de vereiste kwaliteit van dergelijke beoordelingen onverlet.

(36)

In de Unie is het vaak lastig om toegang tot financiering voor projecten inzake kritieke grondstoffen te krijgen. Op markten voor kritieke grondstoffen is vaak sprake van instabiele prijzen, lange aanlooptijden en een hoge mate van concentratie en ondoorzichtigheid. Voor financiering van de sector is daarnaast een hoge mate van specialistische kennis nodig, die bij financiële instellingen vaak ontbreekt. Om die problemen te ondervangen en bij te dragen tot een stabiele en betrouwbare voorziening van strategische grondstoffen, moeten de lidstaten en de Commissie bijstand bieden wat betreft de toegang tot financiële en administratieve ondersteuning.

(37)

Een sterke Europese waardeketen is noodzakelijk om de voorzieningszekerheid te waarborgen teneinde de werking van de interne markt te beschermen, en de capaciteit kan alleen worden vergroot met toereikende financiële middelen, waarvan een deel uit bestaande fondsen van de Unie zou kunnen komen. Projecten op het gebied van kritieke grondstoffen, met inbegrip van strategische projecten, zouden in aanmerking kunnen komen voor steun uit dergelijke fondsen indien wordt voldaan aan de vereisten van de desbetreffende programma’s, bijvoorbeeld met betrekking tot de geografische locatie, het milieu of hun bijdrage aan innovatie. De relevante fondsen omvatten programma’s in het kader van het cohesiebeleid, zoals het bij Verordening (EU) 2021/1058 van het Europees Parlement en de Raad (15) opgerichte Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, waarvan de toekenning van subsidies ter bevordering van de regionale cohesie kmo’s in staat kan stellen innovatieve projecten te ontwikkelen, bijvoorbeeld in verband met de vermindering van het energieverbruik bij de verwerking van grondstoffen. Het bij Verordening (EU) 2021/1056 van het Europees Parlement en de Raad (16) opgerichte Fonds voor een rechtvaardige transitie zou ook kunnen worden gebruikt om dergelijke projecten te ondersteunen, voor zover zij bijdragen tot de vermindering van de sociale en economische kosten als gevolg van de groene transitie. Daarnaast zou de faciliteit voor herstel en veerkracht, opgericht bij Verordening (EU) 2021/241 van het Europees Parlement en de Raad (17), en met name het REPowerEU-hoofdstuk ervan, dat gericht is op energiezekerheid en diversificatie van de energievoorziening, kunnen worden ingezet ter ondersteuning van projecten die bijvoorbeeld betrekking hebben op de recycling of terugwinning van grondstoffen. Het bij Richtlijn 2003/87/EG van het Europees Parlement en de Raad (18) ingestelde innovatiefonds, dat met name tot doel heeft schone en innovatieve technologieën naar de markt te leiden, zou subsidies kunnen verstrekken onder meer om de ontwikkeling van de recyclingcapaciteit van met koolstofarme technologieën verband houdende grondstoffen mogelijk te maken. Daarnaast is er ook InvestEU, opgericht bij Verordening (EU) 2021/523 van het Europees Parlement en de Raad (19), het toonaangevende programma van de Unie op het gebied van het stimuleren van investeringen, met name in de groene en de digitale transitie, door het verlenen van financiering en technische bijstand. Door het gebruik van blendingmechanismen draagt InvestEU bij aan het aantrekken van extra publiek en particulier kapitaal. De Commissie zal samenwerken met uitvoerende partners van InvestEU om de ondersteuning van en investeringen in relevante projecten op te schalen, in overeenstemming met de gemeenschappelijke doelstellingen van Verordening (EU) 2021/523 en deze verordening. Tot slot kunnen projecten in derde landen die bijdragen tot de diversificatie van de voorziening van de Unie worden ondersteund via relevante fondsen, zoals het instrument voor nabuurschapsbeleid, ontwikkeling en internationale samenwerking en het bij Verordening (EU) 2021/947 van het Europees Parlement en de Raad (20) opgerichte Europees Fonds voor duurzame ontwikkeling Plus.

(38)

Om de beperkingen van de momenteel vaak gefragmenteerde publieke en particuliere investeringsinspanningen weg te nemen en de integratie en het rendement te bevorderen, moeten de Commissie, de lidstaten en stimuleringsbanken de coördinatie en de totstandbrenging van synergieën tussen de bestaande financieringsprogramma’s op Unie- en nationaal niveau verbeteren en voor een betere coördinatie en samenwerking met de industrie en belangrijke belanghebbenden uit de particuliere sector zorgen. Daartoe moet een speciale subgroep van de raad kritieke grondstoffen worden opgericht, waarin deskundigen van de lidstaten, de Commissie en relevante publieke financiële instellingen bijeen worden gebracht. In die subgroep moeten de afzonderlijke financieringsbehoeften van en de bestaande financieringsmogelijkheden voor strategische projecten worden besproken om projectontwikkelaars de beste manier om toegang te krijgen tot bestaande financieringsmogelijkheden aan te bevelen. De raad kritieke grondstoffen moet bij zijn besprekingen en zijn aanbevelingen voor de financiering van strategische projecten in derde landen met name rekening houden met de Global Gateway-strategie, die is vastgesteld in de gezamenlijke mededeling van de Commissie en de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid van 1 december 2021, getiteld “De Global Gateway”.

(39)

Particuliere investeringen door bedrijven, financiële investeerders en afnemers zijn van essentieel belang. Indien enkel particuliere investeringen niet volstaan, kan voor de doeltreffende uitrol van projecten in de gehele kritiekegrondstoffenwaardeketen overheidssteun nodig zijn, bijvoorbeeld in de vorm van garanties, leningen of investeringen in eigen vermogen of quasi-eigenvermogen. Die overheidssteun kan staatssteun zijn. Dergelijke staatssteun moet een stimulerend effect hebben en noodzakelijk, passend en evenredig zijn. De bestaande richtsnoeren inzake staatssteun, die onlangs grondig zijn herzien met het oog op de dubbele transitiedoelstellingen, bieden voldoende mogelijkheden om onder bepaalde voorwaarden investeringen in de kritiekegrondstoffenwaardeketen te ondersteunen.

(40)

Overheidssteun wordt gebruikt om specifieke vastgestelde tekortkomingen van de markt of suboptimale investeringssituaties op proportionele wijze aan te pakken, en de acties mogen particuliere financiering niet overlappen of verdringen, noch de mededinging op de interne markt verstoren. De acties moeten een duidelijke meerwaarde voor de Unie hebben.

(41)

De prijsvolatiliteit van verschillende strategische grondstoffen, die nog wordt verergerd door de beperkte middelen om deze op termijnmarkten af te dekken, vormen een belemmering voor zowel projectontwikkelaars om financiering voor strategische grondstoffenprojecten veilig te stellen als voor downstreamconsumenten die stabiele en voorspelbare prijzen voor belangrijke productiemiddelen willen veiligstellen. Om de onzekerheid over prijzen voor strategische grondstoffen in de toekomst te verminderen en zo het voorzieningsrisico te beperken, teneinde de werking van de interne markt te beschermen, moet worden voorzien in de invoering van een systeem dat geïnteresseerde afnemers en ontwikkelaars van strategische projecten in staat stelt hun aankoop- of verkoopbiedingen kenbaar te maken en deze met elkaar in contact brengt indien die mogelijk verenigbaar zijn.

(42)

De bestaande kennis en inkaartbrenging van afzettingen van grondstoffen in de Unie zijn ontwikkeld toen het waarborgen van de voorziening van kritieke grondstoffen voor de ontwikkeling van strategische technologieën nog geen prioriteit was. Een gebrek aan actuele geologische informatie over kritieke grondstoffen in de Unie zou de ontwikkeling van winningsprojecten kunnen ondermijnen, waardoor de inspanningen om het voorzieningsrisico te verminderen en de werking van de interne markt te beschermen, worden afgezwakt. Om informatie over de afzettingen van kritieke grondstoffen te verzamelen en bij te werken, moeten de lidstaten, indien nodig gezien de geologische omstandigheden, nationale inkaartbrengingsprogramma’s voor de algemene exploratie van kritieke grondstoffen en de belangrijkste mineralen waarmee zij samen worden gewonnen, opstellen. Dit moet maatregelen omvatten zoals geologische inkaartbrenging, geochemische campagnes, geowetenschappelijke onderzoeken en de herverwerking van bestaande geowetenschappelijke gegevensverzamelingen. Zo vergroot de kans op het vinden van nieuwe afzettingen, wat op zijn beurt investeringen in exploratie moet stimuleren. In de exploratieprogramma’s moet ook het gebruik worden overwogen van nieuwe exploratietechnieken die het mogelijk maken afzettingen op grotere diepten in kaart te brengen dan conventionele technieken. Om de ontwikkeling van winningsprojecten te faciliteren, moeten de lidstaten bepaalde gedurende hun nationale exploratieprogramma verkregen basisinformatie openbaar maken, in voorkomend geval met gebruik van de bij Richtlijn 2007/2/EG van het Europees Parlement en de Raad (21) ingestelde infrastructuur voor ruimtelijke informatie, en meer gedetailleerde informatie verstrekken op verzoek. Het moet voor de Commissie mogelijk zijn om richtsnoeren uit te vaardigen om een geharmoniseerde vorm van de exploratieprogramma’s te bevorderen.

(43)

Van aardobservatie afgeleide ruimtevaartgegevens en -diensten kunnen de inspanningen richting duurzame kritiekegrondstoffenwaardeketens ondersteunen door voor een voortdurende informatiestroom te zorgen die nuttig kan zijn voor activiteiten zoals monitoring en beheer van mijnbouwgebieden, milieu- en sociaaleconomische effectbeoordelingen of exploratie van minerale hulpbronnen. Aangezien aardobservatie ook gegevens over afgelegen en ontoegankelijke gebieden kan leveren, moeten de lidstaten daar bij het opstellen en uitvoeren van hun nationale exploratieprogramma’s voor zover mogelijk rekening mee houden.

(44)

Hoewel de kritiekegrondstoffenwaardeketen in de Unie moet worden versterkt om een grotere voorzieningszekerheid te waarborgen, zullen de toeleveringsketens van kritieke grondstoffen mondiaal en aan externe factoren onderhevig blijven. Uit recente of aanhoudende ontwikkelingen, van de COVID-19-crisis tot de niet-uitgelokte en ongerechtvaardigde militaire agressie tegen Oekraïne, is gebleken hoe kwetsbaar sommige toeleveringsketens van de Unie zijn voor verstoringen. Om ervoor te zorgen dat de industrieën van de Unie en van de lidstaten kunnen anticiperen op verstoringen van de voorziening en voorbereid zijn om met de gevolgen ervan om te gaan, moeten maatregelen worden getroffen om de monitoringcapaciteit te versterken, strategische voorraden te coördineren en de paraatheid van ondernemingen te versterken.

(45)

De lidstaten beschikken niet over dezelfde capaciteit wat betreft bewustzijn van en anticipatie op risico’s, en niet alle lidstaten hebben specifieke structuren opgezet om de toeleveringsketens van kritieke grondstoffen te monitoren en ondernemingen te informeren over de mogelijke risico’s van verstoringen van de voorziening. Evenzo hebben sommige ondernemingen geïnvesteerd in monitoring van hun toeleveringsketens, maar beschikken andere ondernemingen niet over de capaciteit daarvoor. Daarom moet de Commissie, gezien de mondiale dimensie en de complexiteit van toeleveringsketens van kritieke grondstoffen, een specifiek monitoringdashboard ontwikkelen om de voorzieningsrisico’s van kritieke grondstoffen te beoordelen en ervoor te zorgen dat de verzamelde informatie beschikbaar is voor overheidsinstanties en particulieren, waardoor de synergieën tussen de lidstaten worden vergroot. Om ervoor te zorgen dat de waardeketens van de Unie voldoende voorbereid zijn op mogelijke verstoringen van de voorziening die de mededinging kunnen verstoren en de interne markt kunnen fragmenteren, bijvoorbeeld verstoringen die veroorzaakt worden door geopolitieke conflicten, moet de Commissie stresstests uitvoeren om te beoordelen hoe kwetsbaar de toeleveringsketens van strategische grondstoffen zijn en in hoeverre zij blootstaan aan voorzieningsrisico’s. De lidstaten moeten hieraan bijdragen door dergelijke stresstests waar mogelijk uit te voeren via hun voor kritieke grondstoffen verantwoordelijke nationale voorzienings- en informatieorganen. De raad kritieke grondstoffen moet ervoor zorgen dat de uitvoering van de stresstests door de Commissie en de lidstaten wordt gecoördineerd. Indien geen enkele lidstaat in staat is een vereiste stresstest voor een bepaalde strategische grondstof uit te voeren, moet de Commissie deze zelf uitvoeren. De Commissie moet ook mogelijke strategieën voorstellen die overheidsinstanties en particulieren kunnen gebruiken om de voorzieningsrisico’s te beperken, bijvoorbeeld het aanleggen van strategische voorraden of het verder diversifiëren van het aanbod. Om de informatie te verzamelen die nodig is om de monitoring- en stresstestmaatregelen uit te voeren, moet de Commissie samenwerken met de relevante permanente subgroep van de raad kritieke grondstoffen en moeten de lidstaten belangrijke marktdeelnemers in kaart brengen en monitoren.

(46)

Strategische voorraden zijn een belangrijk instrument om de gevolgen van verstoringen van de voorziening, met name van kritieke grondstoffen, te beperken. Hoewel het in het kader van het door de Commissie voorgestelde noodinstrument voor de eengemaakte markt, mogelijk zou zijn om dergelijke strategische voorraden aan te leggen als de waakzaamheidsfase voor de eengemaakte markt is geactiveerd, zijn de lidstaten en ondernemingen niet verplicht om strategische voorraden op te bouwen voordat de voorziening wordt verstoord. Bovendien bestaat er geen coördinatiemechanisme voor de hele Unie waarmee een gemeenschappelijke beoordeling en een analyse van mogelijke overlappingen en synergieën kan worden ontwikkeld. Als eerste stap moeten de lidstaten, rekening houdend met het huidige gebrek aan relevante informatie, de Commissie daarom informatie verstrekken over hun eventuele strategische voorraden en, als die er zijn, over de vraag of die worden beheerd door overheidsinstanties of door marktdeelnemers namens de lidstaten. Die informatie moet in ieder geval betrekking hebben op de omvang van de beschikbare strategische voorraden per strategische grondstof, op geaggregeerd niveau, de vooruitzichten voor de omvang van de strategische voorraden, en de regels en procedures die voor die strategische voorraden gelden. Elk verzoek moet evenredig zijn, rekening houden met de kosten en inspanningen die nodig zijn om de gegevens beschikbaar te stellen en met de gevolgen voor de nationale veiligheid, en passende termijnen voor het verstrekken van de opgevraagde informatie bevatten. De lidstaten moeten informatie over de strategische voorraden van marktdeelnemers aan de analyse kunnen toevoegen, ook al valt dit niet onder een verzoek om informatie. De Commissie moet de gegevens op een veilige manier behandelen en mag alleen geaggregeerde informatie openbaar maken. Als tweede stap moet de Commissie op basis van de verkregen informatie een voorlopige benchmark vaststellen voor wat als een veilige omvang strategische voorraden van de Unie moet worden beschouwd en daarbij rekening houden met het totale jaarlijkse verbruik van de desbetreffende strategische grondstoffen in de Unie. Op basis van een vergelijking tussen huidige strategische voorraden en de totale omvang van de strategische voorraden van strategische grondstoffen in de Unie, moet de raad kritieke grondstoffen, in overleg met de Commissie, de lidstaten niet-bindende adviezen kunnen verstrekken over de wijze waarop de convergentie kan worden vergroot en hen aanmoedigen om hun strategische voorraden aan te leggen en te vergroten. Daarbij moet de raad kritieke grondstoffen nagaan of de stimulansen voor de aanleg van strategische voorraden door particuliere of publieke marktdeelnemers die strategische grondstoffen gebruiken, moeten worden behouden.

(47)

Om verdere coördinatie te bevorderen, moet de Commissie zorgen voor de nodige raadpleging van de lidstaten voorafgaand aan hun deelname aan internationale fora waar dergelijke strategische voorraden kunnen worden besproken, met name via de daartoe bestemde permanente subgroep van de raad kritieke grondstoffen. Om de complementariteit tussen deze verordening en andere horizontale of thematische instrumenten te vergroten, moet de Commissie er eveneens voor zorgen dat de verzamelde en geaggregeerde informatie wordt doorgegeven aan crisisbewakings- of de crisisbeheermechanismen, zoals de adviesgroep van het voorgestelde noodinstrument voor de eengemaakte markt, de bij Verordening (EU) 2023/1781 van het Europees Parlement en de Raad (22) opgerichte Europese Raad voor halfgeleiders, de bij Besluit 2021/C 393 I/02 van de Commissie (23) opgerichte HERA-raad, of de uit hoofde van Verordening (EU) 2022/2372 van de Raad (24) opgerichte Raad voor gezondheidscrises.

(48)

Grote ondernemingen in de Unie die met strategische grondstoffen strategische technologieën vervaardigen moeten een risicobeoordeling uitvoeren van hun toeleveringsketens om ervoor te zorgen dat zij voldoende voorbereid zijn op verstoringen van de voorziening. Dit zal ervoor zorgen dat zij rekening houden met de voorzieningsrisico’s van strategische grondstoffen en indien nodig geschikte mitigatiestrategieën ontwikkelen om beter voorbereid te zijn op verstoringen van de voorziening. Dergelijke grote ondernemingen moeten, als onderdeel van die risicobeoordeling, de oorsprong van hun strategische grondstoffen in kaart brengen, de factoren analyseren die van invloed zouden kunnen zijn op hun voorziening, en hun kwetsbaarheden voor verstoringen van de voorziening beoordelen. Indien kwetsbaarheden worden ontdekt, moeten die in kaart gebrachte grote ondernemingen inspanningen leveren om die kwetsbaarheden te beperken. Die risicobeoordeling moet worden gebaseerd op gegevens die ondernemingen hebben verkregen van hun leveranciers en, indien dergelijke gegevens niet beschikbaar zijn, voor zover mogelijk op gegevens die publiek beschikbaar zijn of worden gepubliceerd door de Commissie. De lidstaten moeten kunnen eisen dat een verslag over die risicobeoordeling wordt toegezonden aan de raad van bestuur van de ondernemingen. Om rekening te houden met de noodzaak om handels- en bedrijfsgeheimen te beschermen en de kwetsbaarheden van ondernemingen bloot te geven, mag dat verslag niet openbaar worden gemaakt. Door die maatregelen moet meer aandacht worden besteed aan de kosten van mogelijke verstoringen van de voorziening, zonder dat welomschreven mitigatiestrategieën verplicht worden gesteld.

(49)

Veel markten voor strategische grondstoffen zijn niet volledig transparant en zijn geconcentreerd aan de aanbodzijde, hetgeen de onderhandelingspositie van verkopers versterkt en de prijzen voor kopers opdrijft. Om de prijzen voor in de Unie gevestigde ondernemingen te helpen verlagen, moet de Commissie een systeem opzetten waarmee de vraag van geïnteresseerde afnemers kan worden gebundeld. Om onevenredige gevolgen voor de mededinging op de interne markt te voorkomen moet de Commissie, in overleg met de raad kritieke grondstoffen, een beoordeling uitvoeren van het effect van het systeem op de markt voor elke strategische grondstof die aan het systeem wordt toegevoegd. Bij de ontwikkeling van een dergelijk systeem moet de Commissie rekening houden met de ervaring die is opgedaan met soortgelijke inspanningen, met name in verband met de gezamenlijke aankoop van gas zoals vastgesteld uit hoofde van Verordening (EU) 2022/2576 van de Raad (25). Alle maatregelen in het kader van dat mechanisme moeten verenigbaar zijn met het mededingingsrecht van de Unie.

(50)

De bepalingen inzake monitoring en strategische voorraden van deze verordening hebben geen harmonisatie van nationale wet- en regelgeving tot gevolg en komen niet in de plaats van bestaande mechanismen. Stimulansen voor monitoring en risicoparaatheid moeten in overeenstemming zijn met het Unierecht. Wetgevingshandelingen van de Unie zoals het voorgestelde noodinstrument voor de eengemaakte markt, die tot doel hebben te anticiperen en te reageren op crises die de werking van de interne markt of van Verordening (EU) 2022/2372 aantasten alsmede de gevolgen van dergelijke crises te beperken, zouden in geval van een crisis of bedreiging van toepassing kunnen zijn op strategische en kritieke grondstoffen voor zover die grondstoffen onder het toepassingsgebied van dergelijke wetgevingshandelingen vallen. Met de uitwisseling van informatie tussen de relevante advies- en bestuursorganen die in het kader van die wetgevingshandelingen zijn opgericht, moet door de Commissie voor complementariteit en samenhang tussen deze verordening en crisisinstrumenten van de Unie worden gezorgd.

(51)

De meeste kritieke grondstoffen zijn metalen, die in principe eindeloos kunnen worden gerecycled, hoewel de kwaliteit daardoor soms verslechtert. Dit biedt de mogelijkheid om over te stappen op een werkelijk circulaire economie in de context van de groene transitie en tegelijkertijd de beschikbaarheid van kritieke grondstoffen te vergroten en zo bij te dragen aan voorzieningszekerheid. Na een eerste fase van snel toenemende vraag naar kritieke grondstoffen voor nieuwe technologieën, waarin primaire winning en verwerking de belangrijkste bron zullen blijven, moet recycling steeds meer de behoefte aan primaire winning en de effecten daarvan verminderen. Dit moet gebeuren met behoud van een hoog niveau van recyclingcapaciteit van de Unie, via een sterke markt voor secundaire kritieke grondstoffen. Momenteel zijn de recyclingpercentages van de meeste kritieke grondstoffen echter laag, waarbij afvalstromen zoals van batterijen, elektrische en elektronische apparatuur en voertuigen voor recycling worden verscheept naar derde landen. Recyclingsystemen en -technologieën zijn vaak niet aangepast aan de specifieke kenmerken van die grondstoffen. Innovatie speelt een belangrijke rol bij het verminderen van de behoefte aan kritieke grondstoffen, het verminderen van de risico’s van een tekort aan aanbod en voor de ontwikkeling van recyclingtechnologieën om kritieke grondstoffen correct en veilig uit afval te halen. Er moet dus onmiddellijk actie worden ondernomen om de verschillende factoren aan te pakken die circulariteit potentieel tegenhouden.

(52)

Belangrijke bevoegdheden op het gebied van circulariteit, bijvoorbeeld op het gebied van systemen voor de inzameling en behandeling van afval, berusten bij de lidstaten. Die bevoegdheden moeten worden ingezet om de inzamelings- en recyclingpercentages van afvalstromen met een groot potentieel voor terugwinning van kritieke grondstoffen, met inbegrip van elektronisch afval, te verhogen, bijvoorbeeld door gebruik te maken van financiële stimulansen zoals kortingen, geldelijke beloningen of statiegeldregelingen, waarbij de integriteit van de interne markt in stand wordt gehouden. Met het oog op een groter gebruik van secundaire kritieke grondstoffen kan dit ook gedifferentieerde vergoedingen voor producentenverantwoordelijkheid omvatten, op voorwaarde dat dergelijke vergoedingen in het nationale recht bestaan, ten gunste van producten die een groter aandeel secundaire kritieke grondstoffen bevatten die worden teruggewonnen uit afval dat wordt gerecycled overeenkomstig de in het Unierecht vastgestelde milieunormen. Dergelijke secundaire kritieke grondstoffen die uit afval worden teruggewonnen, moeten terugwinning omvatten overeenkomstig de normen van derde landen die een bescherming bieden die gelijkwaardig is aan die van de normen van de Unie. De autoriteiten van de lidstaten moeten ook in hun rol als kopers van kritieke grondstoffen en van producten die die grondstoffen bevatten een verschil maken, en nationale onderzoeks- en innovatieprogramma’s voorzien in aanzienlijke middelen om de kennis en technologie op het gebied van de circulariteit van kritieke grondstoffen en de materiaalefficiëntie te verbeteren. Ten slotte moeten de lidstaten de terugwinning van kritieke grondstoffen uit winningsafval bevorderen door de beschikbaarheid van informatie te verbeteren en door juridische, economische en technische belemmeringen aan te pakken. Een mogelijke oplossing die de lidstaten moeten onderzoeken zijn mechanismen voor het spreiden van de risico’s over exploitanten en de lidstaten, teneinde terugwinning uit gesloten afvalinstallaties te bevorderen. De raad kritieke grondstoffen moet ook de uitwisseling van beste praktijken tussen de lidstaten faciliteren met betrekking tot het ontwerp en de uitvoering van hun nationale programma’s.

(53)

Veel regio’s in de Unie hebben een geschiedenis van grondstoffenwinning en beschikken dus over aanzienlijke hoeveelheden winningsafval in gesloten installaties die, omdat het economisch belang ervan pas recent is toegenomen, doorgaans niet zijn onderzocht op hun potentieel voor kritieke grondstoffen. De terugwinning van kritieke grondstoffen uit winningsafvalinstallaties kan de capaciteit van de Unie vergroten en tegelijk economische waarde en werkgelegenheid creëren in voormalige mijnbouwgebieden, die vaak te lijden hebben onder de-industrialisering en achteruitgang. Het gebrek aan aandacht voor en informatie over de aanwezigheid van kritieke grondstoffen, met name in gesloten afvalinstallaties, is een belangrijke reden dat het potentieel van winningsafval voor kritieke grondstoffen niet beter wordt benut.

(54)

De terugwinning van kritieke grondstoffen uit winningsafvalinstallaties moet deel uitmaken van de valorisatie van de desbetreffende afvalinstallaties. Richtlijn 2006/21/EG bevat strenge vereisten voor de bescherming van het milieu en de menselijke gezondheid met betrekking tot afvalbeheer in de winningsindustrie. Hoewel die strenge vereisten moeten worden gehandhaafd, is het passend aanvullende maatregelen te treffen om de terugwinning van kritieke grondstoffen uit winningsafval te maximaliseren.

(55)

Exploitanten van bestaande en nieuwe winningsafvalinstallaties moeten een voorlopige economische evaluatiestudie uitvoeren over de terugwinning van kritieke grondstoffen uit ter plaatse aanwezig winningsafval en uit dergelijk afval dat wordt geproduceerd. Overeenkomstig Richtlijn 2008/98/EG van het Europees Parlement en de Raad (26) vastgestelde afvalhiërarchie, moet prioriteit worden gegeven aan het voorkomen van de productie van afval dat kritieke grondstoffen bevat, door kritieke grondstoffen uit het gewonnen volume te winnen voordat het afval wordt. Bij de uitwerking van die studie moeten exploitanten de nodige informatie verzamelen, waaronder de concentraties en hoeveelheden kritieke grondstoffen in het winningsafval, en een beoordeling uitvoeren van meerdere opties met betrekking tot processen, activiteiten of zakelijke regelingen waarmee terugwinning van kritieke grondstoffen economisch levensvatbaar kan worden gemaakt. Deze verplichting komt bovenop de in Richtlijn 2006/21/EG vastgelegde verplichtingen en de nationale maatregelen tot omzetting van die richtlijn, en is rechtstreeks toepasselijk. Exploitanten en bevoegde autoriteiten moeten er bij de naleving van die verplichting naar streven de administratieve lasten te minimaliseren en procedures voor zover mogelijk te integreren.

(56)

Om het huidige gebrek aan informatie over het potentieel van gesloten winningsafvalinstallaties voor kritieke grondstoffen aan te pakken, moeten de lidstaten, overeenkomstig de mededingingsregels van de Unie, een databank opzetten met alle informatie die relevant is voor het stimuleren van de terugwinning, met name van de hoeveelheden en concentraties kritieke grondstoffen in de winningsafvalinstallatie. Die informatie moet in gebruiksvriendelijke en digitale vorm openbaar worden gemaakt, zodat toegang kan worden verkregen tot gedetailleerdere technische informatie. Om gebruiksvriendelijke toegang tot de informatie te faciliteren, moeten de lidstaten bijvoorbeeld een contactpunt aanwijzen om diepgaander met potentiële ontwikkelaars van projecten voor de terugwinning van kritieke grondstoffen te kunnen overleggen. De databank moet zo zijn ontworpen dat potentiële projectontwikkelaars installaties met een groot potentieel voor economisch levensvatbare terugwinning gemakkelijk kunnen identificeren. Om de beperkte middelen gericht in te zetten, moeten de lidstaten bij het verzamelen van informatie een gefaseerde aanpak volgen en alleen voor de meest veelbelovende installaties de meer belastende stappen voor informatieverzameling uitvoeren. De informatieverzamelingsactiviteiten moeten gericht zijn op het verstrekken van nauwkeurige en representatieve informatie over de winningsafvalinstallaties en het verkrijgen van een zo goed mogelijke indicatie van het potentieel voor terugwinning van kritieke grondstoffen.

(57)

Permanente magneten worden ingebouwd in een grote verscheidenheid aan producten, waarvan windmolens en elektrische voertuigen de belangrijkste en sterkst toenemende toepassingen zijn, maar ook andere producten, waaronder apparaten voor beeldvorming door middel van magnetische resonantie (MRI-apparaten), industriële robots, lichte vervoermiddelen, koelgeneratoren, warmtepompen, elektrische motoren, industriële elektrische pompen, automatische wasmachines, droogtrommels, magnetronovens, stofzuigers en vaatwassers bevatten aanzienlijke hoeveelheden permanente magneten waarvan het de moeite waard is die terug te winnen. Elektrische motoren moeten ook worden aangepakt wanneer zij zijn opgenomen in andere producten. De meeste permanente magneten, en met name de best presterende soorten, bevatten kritieke grondstoffen, zoals neodymium, praseodymium, dysprosium en terbium, boor, samarium, nikkel of kobalt. Recycling van die magneten is mogelijk, maar dit wordt in de Unie momenteel alleen op kleine schaal of in het kader van onderzoeksprojecten gedaan. Permanente magneten moeten daarom een prioritair product zijn om de circulariteit te verhogen, waardoor een secundaire markt voor permanente magneten wordt bevorderd en de voorzieningszekerheid van kritieke grondstoffen wordt gewaarborgd.

(58)

Een voorwaarde voor de doeltreffende recycling van permanente magneten is dat recyclers toegang hebben tot de nodige informatie over de hoeveelheid, de soort en de chemische samenstelling van permanente magneten in een product, hun locatie en de gebruikte coating, kleefstoffen en additieven, en tot informatie over hoe de permanente magneten veilig uit het product kunnen worden afgezonderd. Bovendien moeten permanente magneten die zijn ingebouwd in producten die in de Unie in de handel worden gebracht, mettertijd steeds meer gerecyclede grondstoffen bevatten om recycling van permanente magneten economisch interessant te houden. In een eerste stadium moet ervoor worden gezorgd dat het gehalte aan gerecycled materiaal duidelijk is, en na een beoordeling van het passende niveau en de te verwachten effecten daarvan, moet een minimumgehalte aan gerecycled materiaal worden vastgesteld.

(59)

Kritieke grondstoffen die op de markt van de Unie worden verkocht, worden vaak gecertificeerd met betrekking tot de duurzaamheid van hun productie- en toeleveringsketen. Certificering kan worden verkregen in het kader van een breed scala aan openbare en particuliere certificeringsregelingen met uiteenlopende reikwijdte en striktheid, waardoor verwarring kan ontstaan over de aard en juistheid van claims over de relatieve duurzaamheid van kritieke grondstoffen die op basis van een dergelijke certificering in de Unie in de handel worden gebracht. De Commissie moet worden gemachtigd om uitvoeringshandelingen vast te stellen tot erkenning van certificeringsregelingen die als betrouwbaar moeten worden beschouwd, en die relevante autoriteiten en marktdeelnemers een gemeenschappelijke basis bieden voor de beoordeling van de duurzaamheid van kritieke grondstoffen. Alleen certificeringsregelingen die bepalingen bevatten voor verificatie en monitoring op de naleving door een onafhankelijke derde partij, mogen worden erkend. Wat milieubescherming betreft, moeten certificeringsregelingen betrekking hebben op risico’s in verband met bijvoorbeeld lucht, water, bodem, biodiversiteit en afvalbeheer. De vereisten met betrekking tot alle duurzaamheidsdimensies moeten een hoog niveau van sociale en milieubescherming waarborgen en moeten stroken met het Unierecht of de in een bijlage vermelde internationale instrumenten. Om ervoor te zorgen dat procedures doeltreffend zijn, moeten projectontwikkelaars die een aanvraag tot erkenning als strategisch project indienen, kunnen deelnemen aan een erkende certificeringsregeling om aan te tonen dat hun project op duurzame wijze wordt uitgevoerd, zodat wordt bijgedragen aan een veilige en duurzame voorziening van kritieke grondstoffen. Wanneer van die optie gebruikgemaakt wordt, moeten erkende certificeringsregelingen alle duurzaamheidsdimensies bestrijken. Bij de erkenning van dergelijke certificeringsregelingen moet de Commissie rekening houden met de ervaring die is opgedaan bij de beoordeling van certificeringsregelingen in het kader van andere wetgevingshandelingen van de Unie, met name met betrekking tot de beoordeling van soortgelijke regelingen in het kader van Verordeningen (EU) 2017/821 (27) en (EU) 2023/1542 (28) van het Europees Parlement en de Raad.

(60)

De productie van kritieke grondstoffen heeft in verschillende stadia van de waardeketen gevolgen voor het milieu, of het nu gaat om het klimaat, water, de bodem, fauna of flora. Om die schade te beperken en de productie van duurzamere kritieke grondstoffen te stimuleren, moet de Commissie worden gemachtigd om een systeem voor berekening van de milieuvoetafdruk van kritieke grondstoffen op te zetten dat ook een verificatieproces omvat, teneinde ervoor te zorgen dat informatie over de milieuvoetafdruk van kritieke grondstoffen die in de Unie in de handel worden gebracht publiekelijk wordt getoond en de circulariteit van kritieke grondstoffen wordt bevorderd. Het systeem moet worden gebaseerd op wetenschappelijk verantwoorde beoordelingsmethoden en relevante internationale normen op het gebied van levenscyclusbeoordeling. De vereiste om de milieuvoetafdruk van een kritieke grondstof te vermelden, mag alleen van toepassing zijn als op basis van een beoordeling daarvan is geconcludeerd dat dit zou bijdragen aan de klimaat- en milieudoelstellingen van de Unie door de aanschaf van kritieke grondstoffen met een kleinere milieuvoetafdruk te vergemakkelijken, en dat dit geen onevenredige invloed op de handelsstromen en de economische kosten zou hebben. Wanneer de desbetreffende berekeningsregels zijn vastgesteld, moet de Commissie prestatieklassen voor kritieke grondstoffen uitwerken, zodat potentiële kopers de milieuvoetafdruk van beschikbare kritieke grondstoffen gemakkelijk kunnen vergelijken en de markt meer gericht wordt op duurzamere grondstoffen. Verkopers van kritieke grondstoffen moeten ervoor zorgen dat de milieuvoetafdrukverklaring voor hun klanten beschikbaar is. Transparantie over de relatieve milieuvoetafdruk van in de Unie in de handel gebrachte kritieke grondstoffen zou ook andere beleidsmaatregelen op Unie- en nationaal niveau mogelijk kunnen maken, zoals stimulansen of criteria voor groene overheidsopdrachten waarmee de productie van kritieke grondstoffen met minder milieueffecten wordt bevorderd.

(61)

De in Aanbeveling (EU) 2021/2279 van de Commissie (29) vastgestelde milieuvoetafdrukmethoden, vormen een relevante basis voor de uitwerking van de relevante berekeningsregels. Die berusten op wetenschappelijk verantwoorde beoordelingsmethoden die rekening houden met ontwikkelingen op internationaal niveau en betrekking hebben op milieueffecten, waaronder klimaatverandering en effecten op water, lucht, bodem, hulpbronnen, landgebruik en giftigheid.

(62)

De conformiteit van producten of kritieke grondstoffen met de vereisten om de circulariteit van permanente magneten te verbeteren en inzake de milieuvoetafdrukverklaring van kritieke grondstoffen moet door de verantwoordelijke fabrikant worden beoordeeld voordat die producten of kritieke grondstoffen in de handel worden gebracht en die vereisten moeten doeltreffend worden gehandhaafd door de bevoegde nationale autoriteiten. De bepalingen inzake conformiteit en markttoezicht vastgesteld krachtens Verordening (EU) 2019/1020 van het Europees Parlement en de Raad (30) en Richtlijn 2009/125/EG zijn bedoeld om die uitdaging aan te pakken en moeten daarom ook op die vereisten van toepassing zijn. De Commissie moet daarom de bevoegdheid krijgen om gedelegeerde handelingen vast te stellen om deze verordening aan te vullen met als doel te waarborgen dat die bepalingen in voorkomend geval van toepassing zijn in het kader van deze verordening. Om er voorts voor te zorgen dat de bestaande regelgevingskaders optimaal worden benut, moet de conformiteit van producten waarvoor uit hoofde van Verordening (EU) 2018/858 van het Europees Parlement en de Raad (31) of Verordening (EU) nr. 168/2013 van het Europees Parlement en de Raad (32), typegoedkeuring is vereist, worden gehandhaafd door middel van het bestaande typegoedkeuringssysteem.

(63)

Overeenkomstig artikel 10, lid 1, van Verordening (EU) nr. 1025/2012 van het Europees Parlement en de Raad (33) moet de Commissie een of meer Europese normalisatieorganisaties verzoeken Europese normen op te stellen ter ondersteuning van de doelstellingen van deze verordening.

(64)

De Unie is strategische partnerschappen voor grondstoffen met derde landen aangegaan om het actieplan inzake kritieke grondstoffen van 2020 uit te voeren. Om het aanbod te diversifiëren, moeten die inspanningen worden voortgezet. Om een samenhangend kader te ontwikkelen en te waarborgen voor het aangaan van toekomstige strategische partnerschappen, moeten de lidstaten en de Commissie in de raad kritieke grondstoffen overleggen, onder meer met betrekking tot de vraag of de beoogde doelstellingen met de bestaande partnerschappen worden verwezenlijkt, de prioritering van derde landen voor nieuwe partnerschappen, de inhoud van dergelijke partnerschappen en hun consistentie en mogelijke synergieën met de bilaterale samenwerking van lidstaten met de relevante derde landen. Dit moet plaatsvinden onverminderd de prerogatieven van de Raad overeenkomstig de Verdragen. De Unie moet streven naar wederzijds voordelige partnerschappen met opkomende markten en ontwikkelingslanden die stroken met de Global Gateway-strategie, bijdragen aan de diversificatie van de toeleveringsketen van grondstoffen van de Unie en van toegevoegde waarde zijn voor de productie in die landen.

(65)

Strategische projecten in derde landen, met name waarmee geen strategisch partnerschap bestaat, kunnen bijzonder risicovol zijn voor investeerders en vaak sterk afhankelijk zijn van politieke steun in het derde land. Dit probleem kan worden verlicht door meer risicodeling tussen geïnteresseerde ondernemingen, die handelen in het strategische belang van de Unie. Daarom moet ook steun worden verleend om bedrijven, ook wanneer zij als consortia optreden, in staat te stellen, onverminderd de toepassing van artikel 101 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU), toegang te krijgen tot markten in derde landen die niet onder een strategisch partnerschap of een vrijhandelsovereenkomst vallen. Dergelijke steun zou een ondersteunend netwerk kunnen omvatten om hen te helpen contacten te leggen in het relevante derde land en informatie te verzamelen over de lokale en regionale omstandigheden.

(66)

Het uitblijven van voortgang richting de doelstellingen en de capaciteits- en diversificatiebenchmarks die in deze verordening zijn vastgelegd, zou erop kunnen wijzen dat aanvullende maatregelen moeten worden getroffen. De Commissie moet daarom toezicht houden op de voortgang richting die doelstellingen en benchmarks.

(67)

Om de administratieve lasten voor de lidstaten te minimaliseren, moeten de verschillende rapportageverplichtingen worden gestroomlijnd en moet de Commissie een model ontwikkelen waarmee de lidstaten hun rapportageverplichtingen inzake projecten, exploratie, monitoring of strategische voorraden kunnen nakomen door middel van één regelmatig gepubliceerd document, dat vertrouwelijk of gerubriceerd kan zijn.

(68)

Om een betrouwbare en constructieve samenwerking van bevoegde autoriteiten op Unieniveau en nationaal niveau te waarborgen, moeten alle partijen die betrokken zijn bij de toepassing van deze verordening, de vertrouwelijkheid eerbiedigen van de informatie en gegevens die zij bij de uitvoering van hun taken verkrijgen. De Commissie en de nationale bevoegde autoriteiten, hun ambtenaren, personeelsleden en andere personen die onder toezicht van die autoriteiten werken, alsmede ambtenaren en personeelsleden van andere autoriteiten van de lidstaten, mogen geen informatie openbaar maken die zij op grond van deze verordening hebben verkregen of uitgewisseld indien dergelijke informatie onder de beroepsgeheimhoudingsplicht valt. Dit moet ook gelden voor de raad kritieke grondstoffen. De gegevens die op grond van deze verordening worden verzameld, moeten in een beveiligde omgeving worden verwerkt en opgeslagen.

(69)

Aan de Commissie moet de bevoegdheid worden overgedragen om overeenkomstig artikel 290 VWEU handelingen vast te stellen, teneinde de lijsten van strategische en kritieke grondstoffen bij te werken, benchmarks voor de recyclingcapaciteit van de Unie vast te stellen op basis van de strategische grondstoffen die beschikbaar zijn in afval, de elementen die en het bewijsmateriaal dat in aanmerking moeten worden genomen om te beoordelen of aan de criteria voor de erkenning van strategische projecten is voldaan, aan te passen, de minimale aandelen van uit afval na consumptie teruggewonnen neodymium, dysprosium, praseodymium, terbium, boor, samarium, nikkel en kobalt vast te stellen die de in bepaalde producten ingebouwde permanente magneet moet bevatten, regels voor de berekening en verificatie van de milieuvoetafdruk van verschillende kritieke grondstoffen vast te stellen, en milieuvoetafdrukprestatieklassen te bepalen voor verschillende kritieke grondstoffen. Het is van bijzonder belang dat de Commissie bij haar voorbereidende werkzaamheden tot passende raadpleging overgaat, onder meer op deskundigenniveau, en dat die raadplegingen gebeuren in overeenstemming met de beginselen die zijn vastgelegd in het Interinstitutioneel Akkoord van 13 april 2016 over beter wetgeven (34). Met name om te zorgen voor gelijke deelname aan de voorbereiding van gedelegeerde handelingen ontvangen het Europees Parlement en de Raad alle documenten op hetzelfde tijdstip als de deskundigen van de lidstaten, en hebben hun deskundigen systematisch toegang tot de vergaderingen van de deskundigengroepen van de Commissie die zich bezighouden met de voorbereiding van de gedelegeerde handelingen.

(70)

Om eenvormige voorwaarden te waarborgen voor de uitvoering van deze verordening, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend om: a) de modellen vast te stellen die moeten worden gebruikt voor aanvragen tot erkenning van strategische projecten, voortgangsverslagen met betrekking tot strategische projecten, nationale exploratieprogramma’s, en rapportage door de lidstaten met betrekking tot exploratie, monitoring, strategische voorraden en circulariteit; b) te specificeren welke producten, componenten en afvalstromen moeten worden geacht een relevant potentieel voor terugwinning van kritieke grondstoffen te hebben, en c) de criteria voor erkenning van regelingen met betrekking tot de duurzaamheid van kritieke grondstoffen vast te stellen en te bepalen hoe die moeten worden toegepast. Die bevoegdheden moeten worden uitgeoefend overeenkomstig Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad (35).

(71)

Om ervoor te zorgen dat de bij deze verordening vastgestelde verplichtingen worden nageleefd, moeten de lidstaten voorzien in sancties voor ondernemingen die hun verplichtingen, onder meer op het gebied van risicoparaatheid, rapportage over projecten en informatie over recyclebaarheid, niet nakomen. De lidstaten moeten in hun nationaal recht daarom in doeltreffende, evenredige en afschrikkende sancties voorzien ter bestraffing van de niet-naleving van deze verordening. De lidstaten moeten er ook voor zorgen dat projectontwikkelaars in voorkomend geval toegang hebben tot administratieve of rechterlijke toetsing overeenkomstig nationaal recht.

(72)

De Commissie moet een evaluatie van deze verordening uitvoeren. Overeenkomstig punt 22 van het Interinstitutioneel Akkoord over beter wetgeven, moet die evaluatie worden uitgevoerd op basis van de vijf criteria doelmatigheid, doeltreffendheid, relevantie, samenhang en meerwaarde van de Unie, en moet zij de basis vormen voor effectbeoordelingen van opties voor verdere acties. De Commissie moet bij het Europees Parlement, de Raad en het Europees Economisch en Sociaal Comité een verslag indienen over de uitvoering van deze verordening en over de voortgang bij de verwezenlijking van de doelstellingen ervan, met inbegrip van de capaciteits- en diversificatiebenchmarks. Op basis van de uitvoering van de maatregelen in verband met de transparantie van de milieuvoetafdruk van kritieke grondstoffen, moet in het verslag ook worden beoordeeld of maximumdrempels voor de milieuvoetafdruk moeten worden vastgesteld. De Commissie moet ook de behoefte aan benchmarks voor 2040 en 2050 en voor afzonderlijke strategische grondstoffen evalueren, alsmede de samenhang tussen deze verordening en het milieurecht van de Unie, met name met betrekking tot de prioritaire status van de strategische projecten, de gevolgen van het op grond van deze verordening opgezette gezamenlijke aankoopsysteem voor de mededinging in de interne markt en de geschiktheid om verdere maatregelen vast te stellen om te zorgen voor de toename van de inzameling, sortering en verwerking van afvalstoffen, met name wat metaalschroot betreft.

(73)

Voor zover een van de in deze verordening bedoelde maatregelen staatssteun vormt, doen de bepalingen betreffende dergelijke maatregelen geen afbreuk aan de toepassing van de artikelen 107 en 108 VWEU.

(74)

Daar de doelstellingen van deze verordening, namelijk de werking van de interne markt verbeteren door vaststelling van een kader om de toegang van de Unie tot een veilige, veerkrachtige en duurzame voorziening van kritieke grondstoffen te waarborgen, onder meer door het bevorderen van efficiëntie en circulariteit in de hele waardeketen, niet voldoende door de lidstaten kunnen worden verwezenlijkt, maar vanwege de omvang en de gevolgen ervan beter door de Unie kunnen worden verwezenlijkt, kan de Unie, overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag betreffende de Europese Unie neergelegde subsidiariteitsbeginsel, maatregelen nemen. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel gaat deze verordening niet verder dan nodig is om die doelstellingen te verwezenlijken,