Edizzjoni Provviżorja

SENTENZA TAL‑QORTI TAL‑ĠUSTIZZJA (L‑Ewwel Awla)

25 ta’ April 2024 (*)

“Nuqqas ta’ Stat li jwettaq obbligu – Artikolu 258 TFUE – Protezzjoni tal-persuni li jirrapportaw ksur tad-dritt tal-Unjoni – Direttiva (UE) 2019/1937 – Assenza ta’ traspożizzjoni u ta’ komunikazzjoni tal-miżuri ta’ traspożizzjoni – Artikolu 260(3) TFUE – Talba għall-kundanna għall-ħlas ta’ somma f’daqqa u ta’ pagamenti ta’ penalità ta’ kuljum – Kriterji għad-determinazzjoni tal-ammont tas-sanzjoni – Applikazzjoni awtomatika ta’ koeffiċjent ta’ gravità – Determinazzjoni tal-kapaċità ta’ ħlas tal-Istat Membru – Kriterju demografiku”

Fil-Kawża C‑147/23

li għandha bħala suġġett rikors għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu skont l-Artikolu 258 u tal-Artikolu 260(3) TFUE, imressaq fl‑10 ta’ Marzu 2023,

Il-Kummissjoni Ewropea, irrappreżentata minn J. Baquero Cruz u M. Owsiany-Hornung, bħala aġenti,

rikorrenti,

vs

Ir-Repubblika tal-Polonja, irrappreżentata minn B. Majczyna, bħala aġent,

konvenuta,

SENTENZA TAL‑QORTI TAL‑ĠUSTIZZJA (L‑Ewwel Awla)

komposta minn A. Arabadjiev, President tal-Awla, T. von Danwitz, P. G. Xuereb, A. Kumin u I. Ziemele (Relatriċi), Imħallfin,

Avukat Ġenerali: N. Emiliou,

Reġistratur: A. Calot Escobar,

wara li rat il-proċedura bil-miktub,

wara li semgħet il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, ippreżentati fis-seduta tal‑14 ta’ Marzu 2024,

tagħti l-preżenti

Sentenza

1        Permezz tar-rikors tagħha, il-Kummissjoni Ewropea titlob li l-Qorti tal-Ġustizzja jogħġobha:

–        tiddikjara li, billi ma adottatx l-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji biex tikkonforma ruħha mad-Direttiva (UE) 2019/1937 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta’ Ottubru 2019 dwar il-protezzjoni ta’ persuni li jirrapportaw dwar ksur tal-liġi tal-Unjoni (ĠU 2019, L 305, p. 17), u billi ma kkomunikatx dawn id-dispożizzjonijiet lill-Kummissjoni, ir-Repubblika tal-Polonja naqset milli twettaq l-obbligi tagħha taħt l-Artikolu 26(1) u (3) ta’ din id-direttiva;

–        timponi fuq ir-Repubblika tal-Polonja l-ħlas ta’ somma f’daqqa li tikkorrispondi għall-ogħla miż-żewġ ammonti li ġejjin:

–        ammont f’daqqa ta’ kuljum ta’ EUR 13 700 immultiplikat bin-numru ta’ jiem li ddekorrew bejn id-data ta’ wara l-iskadenza tat-terminu għat-traspożizzjoni tad-Direttiva 2019/1937 stabbilit fiha u d-data tal-waqfien tal-ksur, jew, fil-każ fejn is-sitwazzjoni ma tkunx ġiet irregolarizzata, id-data tal-għoti tas-sentenza f’din il-kawża;

–        ammont f’daqqa minimu ta’ EUR 3 836 000;

–        jekk in-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu kkonstatat fl-ewwel inċiż jippersisti sal-għoti tas-sentenza f’din il-kawża, jimponi fuq ir-Repubblika tal-Polonja l-ħlas ta’ pagamenti ta’ penalità fl-ammont ta’ EUR 53 430 għal kull jum ta’ dewmien b’effett mid-data tal-għoti ta’ din is-sentenza u sal-osservanza mir-Repubblika tal-Polonja tal-obbligi li jirriżultaw mid-Direttiva 2019/1937, u

–        tikkundanna lir-Repubblika tal-Polonja għall-ispejjeż.

 Il‑kuntest ġuridiku

 Id‑Direttiva 2019/1937

2        Il-premessa 1 tad-Direttiva 2019/1937 tipprovdi:

“[...] [L-]informaturi potenzjali spiss jiġu skoraġġuti milli jirrapportaw it-tħassib jew is-suspetti tagħhom għax jibżgħu minn xi ritaljazzjoni. F’dan il-kuntest, l-importanza li tiġi pprovduta protezzjoni bbilanċjata u effettiva lill-informaturi hija dejjem aktar rikonoxxuta kemm fil-livell tal-Unjoni [Ewropea] kif ukoll f’dak internazzjonali”.

3        Skont l-Artikolu 1 ta’ din id-direttiva:

“L-iskop ta’ din id-Direttiva huwa li jittejjeb l-infurzar tal-liġi u l-politiki tal-Unjoni f’oqsma speċifiċi billi jiġu stabbiliti standards minimi komuni li jipprevedu protezzjoni ta’ livell għoli għal persuni li jirrapportaw ksur tal-liġi tal-Unjoni”.

4        L-Artikolu 26 tal-imsemmija Direttiva 2019/1937 jipprevedi:

“1.      L-Istati Membri għandhom idaħħlu fis-seħħ il-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi meħtieġa sabiex jikkonformaw ma’ din id-Direttiva sas‑17 ta’ Diċembru 2021.

[...]

3.      Meta l-Istati Membri jadottaw id-dispożizzjonijiet imsemmija fil-paragrafi 1 u 2, dawk id-dispożizzjonijiet għandhom jinkludu referenza għal din id-Direttiva jew jiġu akkumpanjati b’tali referenza meta jiġu ppubblikati uffiċjalment. L-Istati Membri għandhom jiddeterminaw il-mod kif għandha ssir dik ir-referenza. Huma għandhom jikkomunikaw minnufih lill-Kummissjoni t-test ta’ dawk id-dispożizzjonijiet”.

 Il-Komunikazzjoni tal-2023

5        Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni 2023/C 2/01, intitolata “Sanzjonijiet finanzjarji fi proċedimenti ta’ ksur” (ĠU 2023, C 2, p. 1, iktar ’il quddiem il-“Komunikazzjoni tal‑2023”), tiddedika l-punti 3 u 4 tagħha rispettivament għall-“Pagament ta’ penali” u għal “Ħlas ta’ somma f’daqqa”.

6        Il-punt 3 ta’ din il-komunikazzjoni jipprevedi, fit-tieni paragrafu tiegħu:

“L-ammont tal-pagament ta’ penali ta’ kuljum huwa kkalkolat kif ġej:

–        multiplikazzjoni ta’ ammont b’rata fissa b’koeffiċjent għas-serjetà u koeffiċjent għal kemm idum,

–        multiplikazzjoni tar-riżultat miksub b’ammont stabbilit mill-Istat Membru (il-fattur n) li jirrifletti l-kapaċità ta’ ħlas tal-Istat Membru kkonċernat”.

7        Il-punt 3.2 tal-imsemmija komunikazzjoni, dwar l-applikazzjoni tal-koeffiċjent ta’ gravità fil-kuntest tal-kalkolu tal-pagamenti ta’ penalità ta’ kuljum, huwa fformulat kif ġej:

“Ksur li jikkonċerna n-nuqqas ta’ konformità ta’ Stat Membru ma’ sentenza jew in-nuqqas tiegħu li jinnotifika miżuri li jittrasponu direttiva adottata skont proċedura leġiżlattiva dejjem jitqies bħala serju. Biex tadatta l-ammont tal-penali għaċ-ċirkostanzi speċifiċi tal-każ, il-Kummissjoni tiddetermina l-koeffiċjent għas-serjetà fuq il-bażi ta’ żewġ parametri: l-importanza tar-regoli tal-Unjoni li nkisru jew li ma ġewx trasposti u l-effetti tal-ksur fuq l-interessi ġenerali u partikolari.

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet żviluppati hawn taħt, is-serjetà tal-ksur hija ddeterminata minn koeffiċjent stabbilit mill-Kummissjoni ta’ bejn minimu ta’ 1 u massimu ta’ 20”.

8        Il-punt 3.2.2 tal-istess komunikazzjoni jipprovdi:

“Għal azzjonijiet ippreżentati skont l-Artikolu 260(3) TFUE, il-Kummissjoni tapplika sistematikament koeffiċjent għas-serjetà ta’ 10 f’każ ta’ nuqqas sħiħ ta’ notifika ta’ miżuri ta’ traspożizzjoni. F’Unjoni bbażata fuq ir-rispett tal-istat tad-dritt, id-direttivi leġiżlattivi kollha għandhom jitqiesu ta’ importanza ugwali u jirrikjedu traspożizzjoni sħiħa mill-Istati Membri fl-iskadenzi li jistabbilixxu.

Fil-każ ta’ nuqqas parzjali ta’ notifika tal-miżuri ta’ traspożizzjoni, għandha titqies l-importanza tad-diskrepanza fit-traspożizzjoni meta jiġi stabbilit il-koeffiċjent għas-serjetà li jkun anqas minn 10. Barra minn hekk, jistgħu jitqiesu l-effetti tal-ksur fuq l-interessi ġenerali u partikolari [...]”.

9        Skont il-punt 3.3 tal-Komunikazzjoni tal‑2023, intitolat “Applikazzjoni tal-koeffiċjent għal kemm idum”:

“[...]

Il-koeffiċjent għal kemm idum huwa espress bħala multiplikatur ta’ bejn 1 u 3. Dan jiġi kkalkolat b’rata ta’ 0,10 fix-xahar mid-data tal-ewwel sentenza jew mill-jum wara l-iskadenza għat-traspożizzjoni tad-direttiva inkwistjoni.

[...]”

10      Il-punt 3.4 ta’ din il-komunikazzjoni, intitolat “Il-kapaċità tal-Istat Membru li jħallas”, jipprevedi:

“[...]

Il-livell ta’ sanzjoni meħtieġ biex iservi bħala deterrent se jvarja skont il-kapaċità tal-Istati Membri li jħallsu. Dan l-effett ta’ deterrent huwa rifless fil-fattur n. Huwa ddefinit bħala medja ġeometrika ponderata tal-prodott domestiku gross (PDG) [...] tal-Istat Membru kkonċernat meta mqabbla mal-medja tal-PDG tal-Istati Membri, b’piż ta’ tnejn, u tal-popolazzjoni tal-Istat Membru kkonċernat, meta mqabbla mal-medja tal-popolazzjonijiet tal-Istati Membri, b’piż ta’ wieħed. Dan jirrappreżenta l-kapaċità li l-Istat Membru kkonċernat iħallas meta mqabbel mal-kapaċità tal-Istati Membri l-oħra li jħallsu:

[...]

[...] il-Kummissjoni ddeċidiet li tirrevedi l-metodu tagħha għall-kalkolu tal-fattur n, li issa jibbaża l-aktar fuq il-PDG tal-Istati Membri u t-tieni fuq il-popolazzjoni tagħhom bħala kriterju demografiku li jippermetti li tinżamm devjazzjoni raġonevoli bejn id-diversi Stati Membri. Meta titqies il-popolazzjoni tal-Istati Membri għal terz tal-kalkolu tal-fattur n, il-varjazzjoni tal-fatturi n tal-Istati Membri titnaqqas b’mod raġonevoli, meta mqabbla ma’ kalkolu bbażat biss fuq il-PDG tal-Istati Membri. Dan iżid ukoll element ta’ stabbiltà fil-kalkolu tal-fattur n, billi l-popolazzjoni x’aktarx li ma hijiex se tvarja b’mod sinifikanti fuq bażi annwali. B’kuntrast għal dan, il-PDG ta’ Stat Membru jista’ jesperjenza varjazzjonijiet annwali ogħla, b’mod partikolari f’perjodi ta’ kriżi ekonomika. Fl-istess ħin, billi l-PDG tal-Istat Membru għadu jammonta għal żewġ terzi tal-kalkolu, jibqa’ l-fattur predominanti għall-finijiet tal-valutazzjoni tal-kapaċità tiegħu li jħallas.

[...]”

11      Il-punt 4.2 tal-imsemmija komunikazzjoni jippreċiża l-metodu ta’ kalkolu tas-somma f’daqqa kif ġej:

“Is-somma f’daqqa tiġi kkalkolata b’mod ġeneralment simili għall-metodu għall-kalkolu tal-pagament ta’ penali, jiġifieri:

–        il-multiplikazzjoni ta’ ammont b’rata fissa b’koeffiċjent għas-serjetà,

–        il-multiplikazzjoni tar-riżultat bil-fattur n,

–        il-multiplikazzjoni tar-riżultat bin-numru ta’ jiem li l-ksur jippersisti [...]

[...]”.

12      Il-punt 4.2.1 tal-istess komunikazzjoni jipprevedi:

“Biex tiġi kkalkolata s-somma f’daqqa, l-ammont ta’ kuljum għandu jiġi mmultiplikat bin-numru ta’ jiem li l-ksur jippersisti. Dan tal-aħħar huwa ddefinit kif ġej:

[...]

–        għal azzjonijiet ippreżentati skont l-Artikolu 260(3) TFUE, dan huwa n-numru ta’ jiem bejn il-jum wara l-iskadenza għat-traspożizzjoni stabbilita fid-direttiva inkwistjoni u d-data li fiha jintemm il-ksur, jew, fin-nuqqas ta’ konformità, id-data li fiha tingħata s-sentenza skont l-Artikolu 260 TFUE.

[...]”.

13      Skont il-punt 4.2. 2 tal-Komunikazzjoni tal-2023:

“Għall-kalkolu tas-somma f’daqqa, il-Kummissjoni tapplika l-istess koeffiċjent għas-serjetà u l-istess fattur n fiss bħal għall-kalkolu tal-pagament ta’ penali [...]

L-ammont b’rata fissa għas-somma f’daqqa huwa anqas minn dak għall-pagamenti ta’ penali. [...]

L-ammont b’rata fissa applikabbli għas-somma f’daqqa huwa stabbilit fil-punt 2 tal-Anness I.

[...]”.

14      L-Anness I ta’ din il-komunikazzjoni, intitolat “Data użata għad-determinazzjoni tas-sanzjonijiet finanzjarji proposti lill-Qorti ” jipprevedi, fil-punt 1 tiegħu, li l-ammont b’rata fissa tal-pagamenti ta’ penalità msemmi fil-punt 3 tal-imsemmija komunikazzjoni huwa stabbilit għal EUR 3 000 kuljum, fil-punt 2 tiegħu, li l-ammont tas-somma f’daqqa msemmi fil-punt 4.2.2 tal-imsemmija komunikazzjoni huwa stabbilit għal EUR 1 000 għal kuljum, li jikkorrispondi għal terz tal-ammont b’rata fissa tal-pagamenti ta’ penalità, u, fil-punt 3 tiegħu, li l-fattur “n” għar-Repubblika tal-Polonja huwa stabbilit għal 1.37. Fil-punt 5 ta’ dan l-Anness I, huwa ppreċiżat li s-somma f’daqqa minima stabbilita għar-Repubblika tal-Polonja tammonta għal EUR 3 836 000.

 Il-proċedura prekontenzjuża

15      Fis‑27 ta’ Jannar 2022, il-Kummissjoni bagħtet ittra ta’ intimazzjoni lir-Repubblika tal-Polonja, li fiha allegat li din tal-aħħar kienet naqset milli tikkomunika lilha l-miżuri adottati għat-traspożizzjoni tad-Direttiva 2019/1937. Fir-risposta tagħha tat‑23 ta’ Marzu 2022, ir-Repubblika tal-Polonja sempliċement indikat li tali miżuri kienu fil-proċess li jiġu adottati.

16      Fil‑15 ta’ Lulju 2022, il-Kummissjoni bagħtet opinjoni motivata lir-Repubblika tal-Polonja, li fiha stiednet lil din tal-aħħar sabiex twettaq l-obbligi tagħha skont id-Direttiva 2019/1937 fi żmien xahrejn, li jibdew jiddekorru mid-data tan-notifika tal-imsemmija opinjoni.

17      Fir-risposta tagħha tal‑15 ta’ Settembru 2022, ir-Repubblika tal-Polonja enfasizzat in-neċessità li jsiru konsultazzjonijiet ministerjali fil-fond dwar il-kwistjonijiet li jaqgħu taħt id-Direttiva 2019/1937, b’tali mod li t-tlestija tax-xogħlijiet parlamentari hija prevista għall-aħħar tas-sena 2022 u li l-pubblikazzjoni fil-Ġurnal Uffiċjali Pollakk tal-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi li jippermettu li jkun hemm konformità mad-Direttiva 2019/1937 ser tkun prevista għax-xahar ta’ Jannar 2023. Permezz ta’ posta elettronika tal‑11 ta’ Jannar 2023, dan l-Istat Membru ppreċiża li din il-pubblikazzjoni kellha ssir matul ix-xahar ta’ Awwissu 2023.

18      Huwa f’dawn iċ-ċirkustanzi li l-Kummissjoni ddeċidiet, fil‑15 ta’ Frar 2023, li tadixxi lill-Qorti tal-Ġustizzja b’dan ir-rikors.

 Fuq in‑nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu taħt l-Artikolu 258 TFUE

 L‑argumenti tal‑partijiet

19      Il-Kummissjoni tfakkar li, skont it-tielet paragrafu tal-Artikolu 288 TFUE, l-Istati Membri huma obbligati jadottaw id-dispożizzjonijiet neċessarji għat-traspożizzjoni tad-direttivi fis-sistema ġuridika nazzjonali tagħhom, fit-termini stabbiliti minn dawn id-direttivi, u jikkomunikaw immedjatament dawn id-dispożizzjonijiet lill-Kummissjoni.

20      Din l-istituzzjoni tippreċiża li l-eżistenza ta’ kull nuqqas ta’ twettiq ta’ dawn l-obbligi għandha tiġi evalwata skont kif kienet is-sitwazzjoni tal-Istat Membru fl-iskadenza tat-terminu stabbilit fl-opinjoni motivata li hija indirizzatilha.

21      Issa, f’dan il-każ, ir-Repubblika tal-Polonja ma adottatx l-imsemmija dispożizzjonijiet u lanqas ma informat lill-Kummissjoni bl-adozzjoni tagħhom qabel l-iskadenza tat-terminu stabbilit fl-opinjoni motivata tal‑15 ta’ Lulju 2022.

22      Filwaqt li tirrikonoxxi n-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu inkwistjoni, ir-Repubblika tal-Polonja tiġġustifika d-dewmien tat-traspożizzjoni tad-Direttiva 2019/1937 fl-ordinament ġuridiku nazzjonali tagħha, qabel kollox, abbażi tan-neċessità li jittawwal ix-xogħol leġiżlattiv fid-dawl tal-kamp ta’ applikazzjoni wiesa’ ta’ din id-direttiva. L-adozzjoni tal-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji sabiex ikun hemm konformità mal-imsemmija direttiva kienet teħtieġ konsultazzjonijiet pubbliċi wiesgħa mmexxija mill-Ministeru għall-Familja u għall-Politika Soċjali. L-abbozz ta’ liġi li jirrigwarda t-traspożizzjoni tad-Direttiva 2019/1937, barra minn hekk, ġie emendat diversi drabi matul il-ftehimiet interministerjali.

23      Sussegwentement, il-proċedura ta’ tfassil tal-liġi ta’ traspożizzjoni tad-Direttiva 2019/1937 ġiet imdewma minħabba d-diffikultajiet ikkawżati mill-pandemija tal-COVID-19, li fixklet l-organizzazzjoni tax-xogħol leġiżlattiv.

24      Fl-aħħar nett, il-gwerra fl-Ukraina u l-influss ta’ refuġjati li rriżultaw minnha mmobilizzaw ħafna r-riżorsi tal-Ministeru tal-Familja u tal-Politika Soċjali, responsabbli mit-tfassil tal-imsemmija liġi.

25      Fir-replika tagħha, il-Kummissjoni tirrileva, minn naħa, li l-leġiżlatur tal-Unjoni qies li terminu ta’ sentejn kien suffiċjenti sabiex jippermetti lill-Istati Membri jikkonformaw ruħhom mal-obbligi tagħhom fil-qasam tat-traspożizzjoni tad-Direttiva 2019/1937. Issa, id-diffikultajiet invokati mir-Repubblika tal-Polonja huma relatati ma’ dispożizzjonijiet, prattiċi jew sitwazzjonijiet tal-ordinament ġuridiku nazzjonali tagħha li, skont ġurisprudenza stabbilita, ma jistgħux jiġġustifikaw dewmien fit-traspożizzjoni tal-imsemmija direttiva.

26      Min-naħa l-oħra, iċ-ċirkustanzi partikolari marbuta mal-pandemija tal-COVID-19 kif ukoll mal-gwerra fl-Ukraina jistgħu jkunu rilevanti sabiex jiġġustifikaw tali dewmien biss bil-kundizzjoni li l-att tal-Unjoni kkonċernat jipprevedi l-possibbiltà ta’ derogi jew ta’ eċċezzjonijiet f’tali ċirkustanzi jew li l-kriterji ta’ sitwazzjoni ta’ forza maġġuri jkunu ssodisfatti, li ma huwiex il-każ f’dan il-każ. Barra minn hekk, l-Istati Membri jistgħu jinvokaw il-forza maġġuri biss għall-perijodu neċessarju sabiex jegħlbu l-ostakoli li jirriżultaw mis-sitwazzjoni inkwistjoni, perijodu li ma jistax jippersisti għal sentejn. Issa, dan ir-rikors ġie ppreżentat iktar minn tlettax-il xahar wara l-iskadenza tat-terminu għat-traspożizzjoni ta’ sentejn previst mid-Direttiva 2019/1937. Fl-aħħar nett, it-tieni invażjoni tal-Ukraina mill-Federazzjoni Russa bdiet fl‑24 ta’ Frar 2002, jiġifieri wara l-iskadenza ta’ dan it-terminu.

 Il‑kunsiderazzjonijiet tal‑Qorti tal‑Ġustizzja

27      Skont l-Artikolu 26(1) tad-Direttiva 2019/1937, l-Istati Membri għandhom, mhux iktar tard mis‑17 ta’ Diċembru 2021, l-obbligu li jaddottaw liġijiet, regolamenti u dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji sabiex jikkonformaw ruħhom mad-direttiva. Barra minn hekk, skont l-Artikolu 26(3) ta’ din id-direttiva, huma l-Istati Membri li għandhom jikkomunikaw lill-Kummissjoni t-test ta’ dawn id-dispożizzjonijiet.

28      Skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, l-eżistenza ta’ nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu għandha tiġi evalwata skont kif kienet is-sitwazzjoni tal-Istat Membru meta skada t-terminu stabbilit fl-opinjoni motivata tal-Kummissjoni, b’tali mod li l-bidliet li jkunu seħħew sussegwentement ma jkunux jistgħu jittieħdu inkunsiderazzjoni mill-Qorti tal-Ġustizzja (sentenzi tal‑25 ta’ Frar 2021, Il‑Kummissjoni vs Spanja (Direttiva data personali – qasam kriminali), C‑658/19, EU:C:2021:138, punt 15, kif ukoll dik tad‑29 ta’ Frar 2024, Il‑Kummissjoni vs L‑Irlanda (Servizzi ta’ midja awdjoviżiva), C‑679/22, EU:C:2024:178, punt 28 u l-ġurisprudenza ċċitata).

29      F’dan il-każ, ġie stabbilit terminu ta’ xahrejn, fl-opinjoni motivata tal‑15 ta’ Lulju 2022, lir-Repubblika tal-Polonja sabiex tikkonforma ruħha mal-obbligi tagħha msemmija f’din l-opinjoni.

30      Issa, kif jirriżulta mir-risposta u mill-kontroreplika ppreżentati mir-Repubblika tal-Polonja f’din il-proċedura, fl-iskadenza tat-terminu stabbilit fl-opinjoni motivata tal‑15 ta’ Lulju 2022, ir-Repubblika tal-Polonja ma kinitx adottat il-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji sabiex tikkonforma ruħha mad-Direttiva 2019/1937 u, għaldaqstant, dan l-Istat Membru lanqas ma kien ikkomunika dawn id-dispożizzjonijiet lill-Kummissjoni fl-iskadenza ta’ dan it-terminu.

31      Madankollu, kif indikat fil-punti 22 sa 24 ta’ din is-sentenza, skont ir-Repubblika tal-Polonja, diversi ċirkustanzi jiġġustifikaw in-nuqqas ta’ osservanza tat-terminu għat-traspożizzjoni ta’ din id-direttiva.

32      L-ewwel nett, dan l-Istat Membru jsostni l-estensjoni tax-xogħlijiet leġiżlattivi fid-dawl tal-kamp ta’ applikazzjoni wiesa’ tal-imsemmija direttiva.

33      F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, Stat Membru ma jistax jeċċepixxi dispożizzjonijiet, prattiċi jew sitwazzjonijiet tal-ordinament ġuridiku nazzjonali tiegħu sabiex jiġġustifika nuqqas ta’ osservanza tal-obbligi li jirriżultaw mid-dritt tal-Unjoni, bħall-assenza ta’ traspożizzjoni ta’ direttiva fit-terminu stabbilit (sentenza tal‑25 ta’ Frar 2021, Il‑Kummissjoni vs Spanja (Direttiva data personali – qasam kriminali), C‑658/19, EU:C:2021:138, punt 19 u l-ġurisprudenza ċċitata).

34      Barra minn hekk, skont l-Artikolu 26(1) tad-Direttiva 2019/1937, il-leġiżlatur tal-Unjoni qies li terminu għat-traspożizzjoni ta’ sentejn kien suffiċjenti sabiex jippermetti lill-Istati Membri jikkonformaw ruħhom mal-obbligi tagħhom.

35      It-tieni nett, ir-Repubblika tal-Polonja ssostni li l-proċedura ta’ traspożizzjoni ta’ din id-direttiva ddewmet minħabba d-diffikultajiet ikkawżati mill-pandemija tal-COVID-19 kif ukoll mill-influss ta’ refuġjati li jirriżultaw mill-aggressjoni kontra l-Ukraina.

36      Issa, minn naħa, anki jekk jitqies li r-Repubblika tal-Polonja tqis li d-diffikultajiet organizzattivi marbuta mal-pandemija tal-COVID-19 u mal-influss ta’ refuġjati li jirriżultaw mill-aggressjoni kontra l-Ukraina jikkostitwixxu każ ta’ forza maġġuri li pprekluda t-traspożizzjoni tad-Direttiva 2019/1937 fit-terminu stabbilit, għandu, qabel kollox, jiġi kkonstatat li dan l-Istat Membru jirreferi għall-ewwel darba fl-istadju tar-risposta għal dawn l-avvenimenti bħala ġustifikazzjoni għad-dewmien fit-traspożizzjoni ta’ din id-direttiva. Sussegwentement, skont ġurisprudenza stabbilita, anki jekk il-kunċett ta’ “forza maġġuri” ma jippreżupponix impossibbiltà assoluta, dan jeżiġi madankollu li n-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu inkwistjoni jkun dovut għal ċirkustanzi esterni għal dak li jinvokahom, anormali u imprevedibbli, li l-konsegwenzi tagħhom ma setgħux jiġu evitati minkejja d-diliġenza kollha użata, fejn barra minn hekk sitwazzjoni ta’ forza maġġuri tista’ tiġi invokata biss għall-perijodu neċessarju sabiex jiġu rrimedjati dawn id-diffikultajiet (sentenza tat‑8 ta’ Ġunju 2023, Il‑Kummissjoni vs Is‑Slovakkja (Dritt tat‑terminazzjoni mingħajr spejjeż, C‑540/21, EU:C:2023:450, punt 81). Issa, għalkemm kriżi sanitarja ta’ skala bħal dik tal-pandemija tal-COVID-19 kif ukoll l-influss ta’ refuġjati li jirriżultaw mill-aggressjoni kontra l-Ukraina huma avvenimenti estranji għar-Repubblika tal-Polonja, anormali u imprevedibbli, xorta jibqa’ l-fatt li dan l-Istat Membru kellu jaġixxi bid-diliġenza kollha meħtieġa billi jinforma fi żmien xieraq lill-Kummissjoni bid-diffikultajiet li ltaqgħet magħhom, tal-inqas qabel l-iskadenza tat-terminu stabbilit fl-opinjoni motivata tal‑15 ta’ Lulju 2022. Fl-aħħar nett, huwa paċifiku li r-Repubblika tal-Polonja kienet għadha ma ttrasponietx id-Direttiva 2019/1937 fi tmiem il-fażi bil-miktub ta’ din il-proċedura, jiġifieri kważi sena wara l-iskadenza tat-terminu previst fl-opinjoni motivata tal‑15 ta’ Lulju 2022 u iktar minn sena u nofs wara l-iskadenza tat-terminu previst fl-Artikolu 26(1) ta’ din id-direttiva.

37      F’dawn iċ-ċirkustanzi, in-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu inkwistjoni ma jistax jiġi ġġustifikat la mis-seħħ ta’ pandemija matul is-sena 2020, u lanqas mid-diffikultajiet li ltaqa’ magħhom dan l-Istat Membru minħabba l-aggressjoni kontra l-Ukraina, avvenimenti li, kif irrileva, essenzjalment, l-Avukat Ġenerali fil-punti 45 u 48 tal-konklużjonijiet tiegħu, jista’ jkollhom biss effett indirett fuq il-proċess ta’ traspożizzjoni tal-imsemmija direttiva.

38      Għaldaqstant, ir-Repubblika tal-Polonja ma tistax tinvoka utilment dawn iċ-ċirkustanzi sabiex tiġġustifika l-assenza ta’ traspożizzjoni tad-Direttiva 2019/1937 fit-terminu stabbilit. Konsegwentement, għandu jiġi kkonstatat li, billi ma adottatx, sal-iskadenza tat-terminu mogħti fl-opinjoni motivata tal‑15 ta’ Lulju 2022, il-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji sabiex tikkonforma ruħha mad-Direttiva 2019/1937 u, għalhekk, billi ma kkomunikatx dawn id-dispożizzjonijiet lill-Kummissjoni, ir-Repubblika tal-Polonja naqset milli twettaq l-obbligi tagħha taħt l-Artikolu 26(1) u (3) ta’ din id-direttiva.

 Fuq is‑sanzjonijiet pekunjarji skont l-Artikolu 260(3) TFUE

 L‑argumenti tal‑partijiet

39      Peress li qieset li n-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu li bih hija akkużata r-Repubblika tal-Polonja kien għadu jippersisti fil-mument li fih il-Kummissjoni adixxiet lill-Qorti tal-Ġustizzja b’dan ir-rikors, il-Kummissjoni tipproponi, abbażi tal-Artikolu 260(3) TFUE, li timponi fuq dan l-Istat Membru l-ħlas kemm ta’ somma f’daqqa kif ukoll ta’ pagamenti ta’ penalità ta’ kuljum.

40      Sabiex jiġu stabbiliti l-ammonti ta’ dawn is-sanzjonijiet pekunjarji, il-Kummissjoni tibbaża ruħha fuq il-prinċipji ġenerali msemmija fil-punt 2 tal-Komunikazzjoni tal‑2023 kif ukoll fuq il-metodu ta’ kalkolu li jinsab fil-punti 3 u 4 ta’ din l-istess komunikazzjoni. B’mod partikolari, din l-istituzzjoni tindika li d-determinazzjoni tal-imsemmija sanzjonijiet għandha tkun ibbażata fuq il-kriterji fundamentali li huma l-gravità tal-ksur, it-tul tiegħu u n-neċessità li jiġi żgurat l-effett dissważiv tas-sanzjoni sabiex jiġu evitati r-reċidivi.

41      Fl-ewwel lok, fir-rigward tal-gravità tal-ksur, il-Kummissjoni tfakkar li l-koeffiċjent applikabbli skont il-Kommunikazzjoni tal‑2023 huwa bejn minimu ta’ 1 u massimu ta’ 20. Din l-istituzzjoni tippreċiża li, skont il-punt 3.2.2 ta’ din il-kommunikazzjoni, hija tapplika sistematikament koeffiċjent ta’ gravità ta’ 10 f’każ ta’ nuqqas sħiħ ta’ twettiq tal-obbligu ta’ komunikazzjoni tal-miżuri ta’ traspożizzjoni ta’ direttiva, kull nuqqas ta’ traspożizzjoni ta’ direttiva u ta’ kommunikazzjoni ta’ dawn il-miżuri li jkollu l-istess grad ta’ gravità, indipendentement min-natura tad-dispożizzjonijiet tad-direttiva kkonċernata. Tali awtomatiċità tippermetti li tiġi ggarantita l-ugwaljanza tal-Istati Membri quddiem it-Trattati, konformement mal-Artikolu 4(2) TUE.

42      Fit-tieni lok, fir-rigward tat-tul tal-ksur, il-Kummissjoni tirrileva li, skont il-punt 3.3 tal-Komunikazzjoni tal‑2023, il-koeffiċjent ta’ tul huwa espress bħala multiplikatur ta’ bejn 1 u 3 u huwa kkalkolat b’rata ta’ 0.10 fix-xahar mill-ġurnata ta’ wara l-iskadenza tat-terminu għat-traspożizzjoni tad-direttiva inkwistjoni sal-mument li fih il-Kummissjoni tiddeċiedi li tadixxi lill-Qorti tal-Ġustizzja. Peress li t-tul ta’ dan il-perijodu huwa, f’dan il-każ, ta’ 13-il xahar, il-koeffiċjent tad-dewmien li għandu jintuża huwa ta’ 1.3.

43      Fir-rigward, fit-tielet lok, tal-kriterju relatat man-neċessità li jiġi żgurat l-effett dissważiv tas-sanzjoni fid-dawl tal-kapaċità ta’ ħlas tal-Istat Membru kkonċernat, dan huwa espress bil-fattur “n” stabbilit għal kull Stat Membru fil-punt 3 tal-Anness I tal-Komunikazzjoni tal‑2023. Il-kalkolu tiegħu huwa bbażat fuq ir-relazzjoni bejn il-PDG tal-Istat ikkonċernat u l-PDG medju nazzjonali tal-Unjoni mmultiplikat bir-relazzjoni ta’ bejn il-popolazzjoni ta’ dak l-Istat u l-popolazzjoni medja nazzjonali tal-Unjoni. L-ewwel relazzjoni hija peżata b’żewġ terzi filwaqt li t-tieni relazzjoni hija peżata b’terz. Minn dan jirriżulta li, fir-rigward tar-Repubblika tal-Polonja, il-fattur “n” huwa ta’ 1.37. Skont il-Kummissjoni, it-teħid inkunsiderazzjoni tal-popolazzjoni tal-Istat Membru kkonċernat bħala kriterju sekondarju għall-iffissar ta’ dan il-fattur jippermetti li tinżamm differenza raġonevoli tal-fattur “n” bejn l-Istati Membri u li tiġi ggarantita ċerta stabbiltà ta’ dan il-koeffiċjent, konformement mal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja. Barra minn hekk, peress li d-data użata mill-Kummissjoni hija aġġornata kull sena, għandhom jitqiesu kif xieraq il-varjazzjonijiet fil-PDG tal-Istat Membru kkonċernat.

44      Konsegwentement, l-ewwel nett, fir-rigward tal-kalkolu tal-ammont tas-somma f’daqqa, il-Kummissjoni tipproponi, skont il-punt 4.2 tal-Kommunikazzjoni tal‑2023, li jintuża koeffiċjent ta’ gravità ta’ 10 u li jiġi applikat l-fattur “n” ta’ 1.37. Il-prodott ta’ dawn iż-żewġ elementi għandu jiġi mmultiplikat bl-ammont tas-somma f’daqqa stabbilita fil-punt 2 tal-Anness I ta’ din il-komunikazzjoni, jiġifieri 1,000 EUR, li jikkorrispondi għas-somma ta’ 13,700 EUR, liema somma għandha tiġi mmultiplikata bin-numru ta’ ġranet li waqthom in-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu ppersista, konformement mal-punt 4.2.1 tal-imsemmija kommunikazzjoni. Il-Kummissjoni tindika li l-ħlas ta’ din is-somma f’daqqa għandu jiġi impost bil-kundizzjoni li jkun ogħla minn EUR 3 836 000, ammont tas-somma f’daqqa minimu stabbilit għar-Repubblika tal-Polonja skont il-punt 5 tal-Anness I tal-Komunikazzjoni tal‑2023.

45      It-tieni nett, fir-rigward tal-iffissar tal-ammont tal-pagamenti ta’ penalità, il-Kummissjoni tipproponi li tiġi mmultiplikata s-somma f’daqqa tal-pagamenti ta’ penalità stabbiliti fil-punt 1 tal-Anness I tal-Komunikazzjoni tal‑2023, li tammonta għal EUR 3 000 kuljum, bil-koeffiċjent ta’ gravità ta’ 10, bil-koeffiċjent ta’ tul ta’ 1.3 kif ukoll bil-fattur “n” ta’ 1.37, li jikkorrispondi għal pagamenti ta’ penalità ta’ ammont ta’ EUR 53 430 kuljum.

46      Fl-aħħar nett, il-Kummissjoni tipproponi li jiġi kkunsidrat li d-data li fiha jidħol fis-seħħ l-obbligu ta’ ħlas hija dik tal-għoti tas-sentenza li ser tingħata f’din il-kawża.

47      Ir-Repubblika tal-Polonja tqis li l-ammonti tal-pagamenti ta’ penalità u tas-somma f’daqqa proposti mill-Kummissjoni huma eċċessivi u sproporzjonati.

48      Minn naħa, dan l-Istat Membru jirrileva li l-applikazzjoni sistematika ta’ koeffiċjent ta’ gravità ta’ 10 fil-każ ta’ nuqqas sħiħ ta’ twettiq tal-obbligu ta’ komunikazzjoni tal-miżuri ta’ traspożizzjoni ta’ direttiva tipprekludi kull teħid inkunsiderazzjoni taċ-ċirkustanzi speċifiċi u partikolari għall-proċess leġiżlattiv u tal-istat ta’ progress tal-leġiżlazzjoni nazzjonali. F’dan il-każ, dispożizzjonijiet differenti tad-Direttiva 2019/1937 jikkorrispondu għal regoli fis-seħħ fil-leġiżlazzjoni nazzjonali eżistenti li, anki jekk ma ġewx ikkomunikati bħala tali lill-Kummissjoni, għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni għad-determinazzjoni tal-koeffiċjent ta’ gravità. Qabelxejn, il-Kodiċi tax-Xogħol Pollakk jinkludi dispożizzjoni li timplimenta l-Artikolu 19 tad-Direttiva 2019/1937. Sussegwentement, il-Kodiċi ta’ Proċedura Amministrattiva Pollakk jipprevedi l-ħolqien ta’ kanali ta’ rapportar għall-ksur tad-dritt, kif ukoll il-protezzjoni tal-persuni li jirrapportaw dan il-ksur. Fl-aħħar nett, il-Liġi Pollakka dwar id-Dritt Bankarju timponi fuq il-banek l-implimentazzjoni ta’ sistemi ta’ ġestjoni u ta’ kontroll intern li jippermettu r-rapporti dwar ksur tad-dritt u jiżguraw il-protezzjoni tal-persuni li jirrapportaw dan il-ksur.

49      Issa, l-iffissar awtomatiku ta’ koeffiċjent ta’ gravità ma jippermettix li jittieħdu inkunsiderazzjoni dawn l-elementi tal-leġiżlazzjoni nazzjonali u lanqas il-konsegwenzi konkreti tan-nuqqas tat-twettiq ta’ obbligu kkonstatat fuq l-interessi privati u pubbliċi.

50      Barra minn hekk, ir-Repubblika tal-Polonja tirrileva li hija kkooperat mal-Kummissjoni matul il-proċedura prekontenzjuża kollha, b’tali mod li dan il-fatt għandu jwassal, fil-fehma tagħha, għal tnaqqis tal-koeffiċjent ta’ gravità.

51      Min-naħa l-oħra, l-inklużjoni ta’ kriterju demografiku fil-kuntest tal-metodu ta’ kalkolu tal-fattur “n” ikollha bħala konsegwenza li s-sanzjoni pekunjarja ma tirriflettix il-kapaċità finanzjarja reali tal-Istat Membru kkonċernat, li tmur kontra l-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja. Fil-każ partikolari tagħha, ir-Repubblika tal-Polonja tenfasizza li l-applikazzjoni ta’ tali kriterju demografiku twassal għal aggravazzjoni mhux iġġustifikata tal-fattur “n”.

52      Fi kwalunkwe każ, ir-Repubblika tal-Polonja tqis li l-ammonti tas-sanzjonijiet pekunjarji mitluba mill-Kummissjoni għandhom jiġu riveduti minħabba tnaqqis qawwi fir-rata ta’ tkabbir ekonomiku kif ukoll minħabba inflazzjoni għolja matul is-sena 2023 f’dan l-Istat Membru.

53      Fir-replika tagħha, il-Kummissjoni ssostni, fir-rigward tal-fattur ta’ gravità, l-ewwel nett, li, jekk il-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi li tieħu inkunsiderazzjoni l-importanza tad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni, kif issostni essenzjalment ir-Repubblika tal-Polonja, il-konsegwenza ta’ dan tkun li dan il-fattur ikollu jiżdied peress li d-Direttiva 2019/1937 hija ta’ importanza partikolari kemm għall-interess ġenerali kif ukoll għall-interessi partikolari. Sussegwentement, id-dispożizzjonijiet nazzjonali invokati minn dan l-Istat Membru huma irrilevanti fil-kuntest tad-determinazzjoni tal-imsemmi fattur ta’ gravità peress li dawn ma ġewx innotifikati lilha bħala miżuri ta’ traspożizzjoni ta’ din id-direttiva. Fl-aħħar nett, il-kooperazzjoni leali invokata mill-imsemmi Stat Membru ma għandha ebda rwol fil-każ ta’ nuqqas totali ta’ komunikazzjoni tal-miżuri ta’ traspożizzjoni ta’ direttiva u, fi kwalunkwe każ, il-kooperazzjoni in bona fide mal-Kummissjoni ma tistax tikkostitwixxi ċirkustanza attenwanti peress li din hija obbligu taħt l-Artikolu 4(3) TUE.

54      Fil-kontroreplika tagħha, ir-Repubblika tal-Polonja ssostni li l-Kummissjoni ma tistax tinjora, fil-kuntest tal-iffissar tal-koeffiċjent ta’ gravità, il-leġiżlazzjoni nazzjonali applikabbli għas-sempliċi raġuni li din ma ġietx innotifikata lilha. Barra minn hekk, l-abbozz ta’ liġi dwar il-protezzjoni ta’ persuni li jirrapportaw ksur tad-dritt tal-Unjoni laħaq l-istadji suċċessivi tal-proċess leġiżlattiv.

 Il‑kunsiderazzjonijiet tal‑Qorti tal‑Ġustizzja

 Fuq l‑applikazzjoni tal‑Artikolu 260(3) TFUE

55      L-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 260(3) TFUE jipprevedi li meta l-Kummissjoni tippreżenta rikors quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja skont l-Artikolu 258 TFUE peress li tkun tqis li l-Istat Membru kkonċernat naqas mill-obbligu tiegħu li jikkomunika miżuri ta’ traspożizzjoni ta’ direttiva adottata konformement ma’ proċedura leġiżlattiva, hija tista’, meta jidhrilha li jkun xieraq, tindika l-ammont ta’ pagament ta’ somma f’daqqa jew ta’ pagament ta’ penalità li għandu jitħallas minn dan l-Istat Membru, li hija tkun tqis xieraq għaċ-ċirkustanzi. Konformement mat-tieni subparagrafu ta’ dan l-Artikolu 260(3) TFUE, jekk il-Qorti tal-Ġustizzja tikkonstata n-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu, hija tkun tista’ timponi fuq l-Istat Membru kkonċernat il-ħlas ta’ somma f’daqqa jew pagament ta’ penalità li ma jkunx jaqbeż l-ammont indikat mill-Kummissjoni u l-obbligu tal-ħlas jidħol fis-seħħ fid-data stabbilita mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza tagħha.

56      Peress li, kif jirriżulta mill-punt 38 ta’ din is-sentenza, huwa stabbilit li, fl-iskadenza tat-terminu stabbilit fl-opinjoni motivata tal‑15 ta’ Lulju 2022, ir-Repubblika tal-Polonja la kienet adottat u lanqas, għaldaqstant, ikkomunikat lill-Kummissjoni il-liġijiet, regolamenti u dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji għat-traspożizzjoni fid-dritt intern tagħha tad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2019/1937, in-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu hekk ikkonstatat jaqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 260(3) TFUE.

57      Barra minn hekk, għandu jitfakkar li l-għan imfittex bl-introduzzjoni tal-mekkaniżmu li jinsab fl-Artikolu 260(3) TFUE ma huwiex biss li l-Istati Membri jiġu mħeġġa jtemmu, fl-iqsar żmien possibbli, nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu li, fl-assenza ta’ tali dispożizzjoni, ikollu t-tendenza li jippersisti, iżda wkoll li jtaffi u jħaffef il-proċedura għall-impożizzjoni ta’ sanzjonijiet pekunjarji li jikkonċernaw in-nuqqas ta’ twettiq tal-obbligu ta’ komunikazzjoni tal-miżuri nazzjonali ta’ traspożizzjoni ta’ direttiva adottata konformement mal-proċedura leġiżlattiva (sentenza tad‑29 ta’ Frar 2024, Il‑Kummissjoni vs L‑Irlanda (Servizzi ta’ midja awdjoviżiva), C‑679/22, EU:C:2024:178, punt 68 u l-ġurisprudenza ċċitata).

58      Sabiex jintlaħaq dan l-għan, l-Artikolu 260(3) TFUE jipprevedi l-impożizzjoni ta’ żewġ tipi ta’ sanzjonijiet pekunjarji, jiġifieri somma f’daqqa u pagamenti ta’ penalità ta’ kuljum.

59      Għalkemm l-impożizzjoni ta’ pagamenti ta’ penalità ta’ kuljum tkun tidher partikolarment xierqa sabiex Stat Membru jiġi mħeġġeġ itemm, fl-iqsar żmien possibbli, in-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu, il-kundanna għall-ħlas ta’ somma f’daqqa tiddependi iktar fuq l-evalwazzjoni tal-konsegwenzi tan-nuqqas ta’ eżekuzzjoni tal-obbligi tal-Istat Membru kkonċernat fuq l-interessi privati u pubbliċi, b’mod partikolari meta n-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu jkun ippersista għal perijodu twil (sentenza tad‑29 ta’ Frar 2024, Il‑Kummissjoni vs L‑Irlanda (Servizzi ta’ midja awdjoviżiva), C‑679/22, EU:C:2024:178, punt 70 u l-ġurisprudenza ċċitata).

60      F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni timmotiva n-natura u l-ammont tas-sanzjonijiet pekunjarji mitluba, billi tieħu inkunsiderazzjoni l-linji gwida li hija adottat, bħal dawk li jinsabu fil-komunikazzjonijiet tagħha, li, filwaqt li ma jorbtux lill-Qorti tal-Ġustizzja, jikkontribwixxu sabiex jiżguraw it-trasparenza, il-prevedibbiltà u ċ-ċertezza legali tal-azzjoni meħuda mill-Kummissjoni. (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑13 ta’ Jannar 2021, Il‑Kummissjoni vs Is‑Slovenja (MiFID II) (C‑628/18, EU:C:2021:1, punt 50).

61      F’dan il-każ, il-Kummissjoni bbażat ruħha fuq il-Komunikazzjoni tal‑2023 sabiex tiġġustifika l-kundanna tar-Repubblika tal-Polonja għall-ħlas ta’ pagamenti ta’ penalità ta’ kuljum u ta’ somma f’daqqa, kif ukoll sabiex tistabbilixxi l-ammonti.

 Fuq l‑opportunità li jiġu imposti s-sanzjonijiet pekunjarji kif proposti mill‑Kummissjoni

62      Hija ġurisprudenza stabbilita li, sabiex tevalwa l-opportunità li timponi sanzjoni pekunjarja, hija l-Qorti tal-Ġustizzja li għandha, f’kull kawża u skont iċ-ċirkustanzi tal-każ li tkun adita bih kif ukoll tal-livell ta’ persważjoni u ta’ dissważjoni li jidhrilha meħtieġ, li tiddeċiedi dwar s-sanzjonijiet pekunjarji xierqa, b’mod partikolari, għall-prevenzjoni tar-repetizzjoni ta’ ksur analogu tad-dritt tal-Unjoni (sentenzi tat‑13 ta’ Jannar 2021, Il‑Kummissjoni vs Is‑Slovenja (MiFID II), C‑628/18, EU:C:2021:1, punt 71, u tad‑29 ta’ Frar 2024, Il‑Kummissjoni vs L‑Irlanda (Servizzi ta’ midja awdjoviżiva), C‑679/22, EU:C:2024:178, punt 72).

63      L-ewwel nett, fir-rigward tal-impożizzjoni ta’ somma f’daqqa, għandu jiġi kkunsidrat li, minkejja l-fatt li r-Repubblika tal-Polonja kkooperat mas-servizzi tal-Kummissjoni matul il-proċedura prekontenzjuża u li hija żammet lil dawn tal-aħħar informati bid-diffikultajiet li dan l-Istat Membru ltaqa’ magħhom meta pprova jiżgura t-traspożizzjoni fid-dritt nazzjonali tad-Direttiva 2019/1937, l-elementi legali u fattwali kollha relatati man-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu kkonstatat, jiġifieri l-assenza totali ta’ komunikazzjoni tal-liġijiet, tar-regolamenti u tad-dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji għat-traspożizzjoni ta’ din id-direttiva fl-iskadenza tat-terminu stabbilit fl-opinjoni motivata tal‑15 ta’ Lulju 2022 u anki fid-data tal-eżami tal-fatti mill-Qorti tal-Ġustizzja, jikkostitwixxu indikatur tal-fatt li l-prevenzjoni effettiva tar-repetizzjoni futura ta’ ksur analogu tad-dritt tal-Unjoni hija ta’ natura li tirrikjedi l-adozzjoni ta’ miżuri dissważivi bħall-impożizzjoni ta’ somma f’daqqa (ara, b’analoġija, is-sentenzi tal‑25 ta’ Frar 2021, Il‑Kummissjoni vs Spanja (Direttiva data personali – qasam kriminali), C‑658/19, EU:C:2021:138, punt 70, u tad‑29 ta’ Frar 2024, Il‑Kummissjoni vs L‑Irlanda (Servizzi ta’ midja awdjoviżiva), C‑679/22, EU:C:2024:178, punt 73).

64      It-tieni nett, fir-rigward tal-impożizzjoni ta’ pagamenti ta’ penalità, tali sanzjoni hija imposta bħala prinċipju biss sakemm jippersisti n-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu li dawn il-pagamenti ta’ penalità huma intiżi li jissanzjonaw sal-eżami tal-fatti mill-Qorti tal-Ġustizzja, li għandu jitqies li seħħ fid-data tal-għeluq tal-proċedura (sentenza tad‑29 ta’ Frar 2024, Il‑Kummissjoni vs L‑Irlanda (Servizzi ta’ midja awdjoviżiva), C‑679/22, EU:C:2024:178, punt 89). Għandu jiġi ppreċiżat li, f’każ fejn, bħal f’dan il-każ, ma tkun inżammet l-ebda seduta, id-data li għandha tittieħed inkunsiderazzjoni f’dan ir-rigward hija dik tal-għeluq tal-fażi bil-miktub.

65      F’dan il-każ, ma huwiex ikkontestat li, fid-data tal-għeluq tal-fażi bil-miktub tal-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, jiġifieri fid‑9 ta’ Awwissu 2023, ir-Repubblika tal-Polonja la kienet adottat u lanqas, għaldaqstant, ikkomunikat il-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji għat-traspożizzjoni tad-Direttiva 2019/1937 fid-dritt intern tagħha. Konsegwentement, għandu jiġi kkonstatat li dan l-Istat Membru ppersista fin-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu tiegħu sal-eżami tal-fatti mill-Qorti tal-Ġustizzja.

66      Għaldaqstant, il-Qorti tal-Ġustizzja tikkunsidra li l-kundanna tar-Repubblika tal-Polonja għall-ħlas ta’ pagamenti ta’ penalità ta’ kuljum, mitluba mill-Kummissjoni, tikkostitwixxi mezz finanzjarju xieraq sabiex jiġi żgurat li dan l-Istat Membru jtemm, fl-iqsar żmien possibbli, in-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu kkonstatat u josserva l-obbligi tiegħu taħt id-Direttiva 2019/1937. Min-naħa l-oħra, peress li ma jistax jiġi eskluż li, fil-jum tal-għoti tas-sentenza f’din il-kawża, it-traspożizzjoni ta’ din id-direttiva tkun kompletament mlestija, dawn il-pagamenti ta’ penalità għandhom jiġu imposti biss sa fejn in-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu jkun għadu jippersisti fid-data tal-għoti ta’ din is-sentenza (ara, b’analoġija, is-sentenzi tal‑25 ta’ Frar 2021, Il‑Kummissjoni vs Spanja (Direttiva data personali – qasam kriminali), C‑658/19, EU:C:2021:138, punt 61, u tad‑29 ta’ Frar 2024, Il‑Kummissjoni vs L‑Irlanda (Servizzi ta’ midja awdjoviżiva), C‑679/22, EU:C:2024:178, punt 91).

 Fuq l‑ammont tas‑sanzjonijiet pekunjarji

–       Fuq il‑metodu tal‑iffissar tal‑ammont tas‑sanzjonijiet pekunjarji

67      B’applikazzjoni tal-Artikolu 260(3) TFUE, il-Qorti tal-Ġustizzja biss hija kompetenti sabiex timponi sanzjoni pekunjarja fuq Stat Membru. Madankollu, fil-kuntest ta’ proċedura mibdija abbażi ta’ din id-dispożizzjoni, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha biss setgħa diskrezzjonali limitata, peress li, fil-każ ta’ konstatazzjoni ta’ nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu minn din tal-aħħar, il-proposti tal-Kummissjoni jorbtu lill-Qorti tal-Ġustizzja fir-rigward tan-natura tas-sanzjoni pekunjarja li hija tista’ timponi u fir-rigward tal-ammont massimu tas-sanzjoni li hija tista’ tagħti (sentenza tat‑13 ta’ Jannar 2021, Il‑Kummissjoni vs Is‑Slovenja (MiFID II), C‑628/18, EU:C:2021:1, punti 49 u 51).

68      Fl-eżerċizzju tas-setgħa diskrezzjonali tagħha f’dan il-qasam, kif inkwadrat mill-proposti tal-Kummissjoni, hija l-Qorti tal-Ġustizzja, kif tfakkar fil-punt 62 ta’ din is-sentenza, li għandha tistabbilixxi l-ammont tas-sanzjonijiet pekunjarji imposti fuq Stat Membru skont l-Artikolu 260(3) TFUE b’tali mod li dan l-ammont ikun, minn naħa, adattat għaċ-ċirkustanzi u, min-naħa l-oħra, proporzjonat għall-ksur imwettaq. Fost il-fatturi rilevanti f’dan ir-rigward hemm, b’mod partikolari, elementi bħall-gravità tan-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu kkonstatat, il-perijodu li matulu dan in-nuqqas ikun ippersista kif ukoll il-kapaċità ta’ ħlas tal-Istat Membru inkwistjoni (sentenzi tat‑13 ta’ Jannar 2021, Il‑Kummissjoni vs Is‑Slovenja (MiFID II), C‑628/18, EU:C:2021:1, punt 74, u tad‑29 ta’ Frar 2024, Il‑Kummissjoni vs L‑Irlanda (Servizzi ta’ midja awdjoviżiva), C‑679/22, EU:C:2024:178, punti 74 u 93).

69      Bl-istess mod, għandu jiġi imfakkar ukoll li, fil-kuntest ta’ setgħa diskrezzjonali, il-linji gwida bħal dawk inklużi fil-komunikazzjonijiet tal-Kummissjoni, li jistabbilixxu regoli indikattivi ta’ varjabbli matematiċi, ma jorbtux lill-Qorti tal-Ġustizzja, iżda jikkontribwixxu sabiex tiġi ggarantita t-trasparenza, il-prevedibbiltà u ċ-ċertezza legali tal-azzjoni meħuda mill-Kummissjoni nnifisha meta dik l-istituzzjoni tagħmel proposti lill-Qorti tal-Ġustizzja (ara, f’dan is-sens, sentenzi tal‑11 ta’ Diċembru 2012, Il‑Kummissjoni vs Spanja, C‑610/10, EU:C:2012:781, punt 116, kif ukoll tal‑20 ta’ Jannar 2022, Il‑Kummissjoni vs Il‑Greċja (Irkupru ta’ għajnuna mill-Istat – Ferronikil), C‑51/20, EU:C:2022:36, punti 95 u 110).

70      L-ewwel nett, fir-rigward tal-gravità tan-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu kkonstatat, mill-punt 3.2 tal-Komunikazzjoni tal‑2023 jirriżulta li, skont il-Kummissjoni, l-assenza ta’ komunikazzjoni tal-miżuri ta’ traspożizzjoni ta’ direttiva adottata fil-kuntest ta’ proċedura leġiżlattiva huwa dejjem ikkunsidrat bħala gravi. Għaldaqstant, dan in-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu jiġġustifika l-applikazzjoni awtomatika ta’ koeffiċjent ta’ gravità ta’ 10.

71      Ir-Repubblika tal-Polonja tikkontesta l-livell ta’ dan il-koeffiċjent u l-awtomatiċità tal-applikazzjoni tiegħu fiċ-ċirkustanzi tan-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu kkonstatat.

72      F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li l-obbligu tal-adozzjoni tal-miżuri li jiżguraw t-traspożizzjoni kompleta ta’ direttiva u tal-obbligu ta’ komunikazzjoni ta’ dawn id-dispożizzjonijiet lill-Kummissjoni jikkostitwixxu obbligi essenzjali ta’ Stati Membri sabiex tiġi żgurata l-effettività sħiħa tad-dritt tal-Unjoni, u li n-nuqqas ta’ twettiq ta’ dawn l-obbligi għandu, għaldaqstant, jitqies bħala ta’ gravità ċerta (ara, f’dan is-sens, sentenza tad‑29 ta’ Frar 2024, Il‑Kummissjoni vs L‑Irlanda (Servizzi ta’ midja awdjoviżiva), C‑679/22, EU:C:2024:178, punt 75 u l-ġurisprudenza ċċitata).

73      F’dan il-każ, għandu jiġi enfasizzat li d-Direttiva 2019/1937 hija strument kruċjali tad-dritt tal-Unjoni sa fejn hija tistabbilixxi, skont l-Artikolu 1 tagħha, moqri flimkien mal-premessa 1 tagħha, regoli minimi komuni li jiżguraw livell għoli ta’ protezzjoni bbilanċjata u effettiva tal-persuni li jirrapportaw ksur ta’ dan id-dritt f’oqsma li fihom tali ksur jista’ jippreġudika b’mod partikolari l-interess ġenerali. Fil-fatt, billi tistabbilixxi sistema ta’ protezzjoni tal-persuni li jirrapportaw ksur tad-dritt tal-Unjoni f’kuntest professjonali, din id-direttiva tikkontribwixxi għall-prevenzjoni ta’ preġudizzju għall-interess pubbliku, f’oqsma partikolarment sensittivi, bħal dawk tal-kuntratti pubbliċi, tal-prevenzjoni tal-ħasil tal-flus u tal-finanzjament tat-terroriżmu, tal-protezzjoni tal-ambjent jew tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni. Għalhekk, id-dispożizzjonijiet tal-imsemmija direttiva jipprevedu l-obbligu, kemm għall-entitajiet tas-settur pubbliku kif ukoll għal dawk tas-settur privat, li jistabbilixxu kanali ta’ rapportar interni, proċeduri ta’ riċeviment u ta’ segwitu tar-rapporti, filwaqt li jiggarantixxu d-drittijiet tal-persuni li jirrapportaw ksur tad-dritt tal-Unjoni kif ukoll il-kundizzjonijiet li fihom dawn jistgħu jibbenefikaw mill-protezzjoni hekk prevista.

74      Issa, l-assenza ta’ traspożizzjoni tad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2019/1937 neċessarjament tippreġudika l-osservanza tad-dritt tal-Unjoni u l-applikazzjoni uniformi u effettiva tiegħu, peress li ksur ta’ dan id-dritt jista’ ma jkunx is-suġġett ta’ senjalazzjoni jekk il-persuni li jkunu jafu b’tali ksur ma jibbenefikawx minn protezzjoni kontra eventwali ritaljazzjoni.

75      Madankollu, l-ammont tas-sanzjonijiet pekunjarji imposti fuq Stat Membru skont l-Artikolu 260(3) TFUE għandu jiġi adattat għaċ-ċirkustanzi u proporzjonat mal-ksur imwettaq, kif tfakkar fil-punt 68 ta’ din is-sentenza.

76      Għalhekk, l-applikazzjoni awtomatika tal-istess koeffiċjent ta’ gravità fil-każijiet kollha ta’ assenza ta’ traspożizzjoni kompleta ta’ direttiva u, għaldaqstant, ta’ assenza ta’ komunikazzjoni tal-miżuri ta’ traspożizzjoni ta’ din id-direttiva neċessarjament tostakola l-adattament tal-ammont tas-sanzjonijiet pekunjarji għaċ-ċirkustanzi li jikkaratterizzaw il-ksur u l-impożizzjoni ta’ sanzjonijiet proporzjonati.

77      B’mod partikolari, kif irrileva l-Avukat Ġenerali fil-punti 84 sa 89 tal-konklużjonijiet tiegħu, billi tippreżumi li l-ksur tal-obbligu ta’ komunikazzjoni tal-miżuri ta’ traspożizzjoni ta’ direttiva għandu jitqies li għandu l-istess gravità tkun liema tkun id-direttiva kkonċernata, il-Kummissjoni ma hijiex f’pożizzjoni li tadatta s-sanzjonijiet pekunjarji skont il-konsegwenzi tan-nuqqas ta’ eżekuzzjoni ta’ dan l-obbligu fuq l-interessi privati u pubbliċi, kif jipprovdi l-punt 3.2.2 tal-Komunikazzjoni tal‑2023.

78      F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni ma tistax tinvoka l-prinċipju ta’ ugwaljanza tal-Istati Membri quddiem it-Trattati, kif stabbilit fl-Artikolu 4(2) TUE, sabiex tiġġustifika applikazzjoni awtomatika ta’ koeffiċjent ta’ gravità uniku fil-każ ta’ assenza ta’ traspożizzjoni kompleta ta’ direttiva u, għaldaqstant, ta’ assenza ta’ komunikazzjoni tal-miżuri neċessarji għat-traspożizzjoni tagħha. Fil-fatt, huwa ċar li l-konsegwenzi tan-nuqqas ta’ eżekuzzjoni tal-obbligi imposti fuq l-Istati Membri fuq l-interessi privati u pubbliċi inkwistjoni jistgħu jvarjaw, mhux biss, minn Stat Membru għal ieħor, iżda wkoll skont il-kontenut normattiv tad-direttiva mhux trasposta. Issa, skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, dan il-prinċipju jeżiġi b’mod partikolari li sitwazzjonijiet differenti ma jiġux ittrattati b’mod ugwali, sakemm tali trattament ma jkunx oġġettivament iġġustifikat (sentenza tad‑19 ta’ Diċembru 2018, Il‑Kummissjoni vs L‑Awstrija, C‑51/18, EU:C:2018:1035, punt 55 u l-ġurisprudenza ċċitata).

79      Konsegwentement, il-Kummissjoni ma tistax tinħeles mill-obbligu tagħha li tevalwa, f’kull Stat Membru u għal kull każ speċifiku, il-konsegwenzi tal-ksur ikkonstatat fuq l-interessi privati u pubbliċi billi tillimita ruħha għall-applikazzjoni awtomatika ta’ koeffiċjent ta’ gravità fil-kuntest tal-iffissar tas-sanzjonijiet pekunjarji, u dan billi tieħu inkunsiderazzjoni eventwali ċirkustanzi attenwanti jew aggravanti. B’mod partikolari, f’dan il-każ, in-nuqqas ta’ twettiq tal-obbligu li jiġu adottati l-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji għat-traspożizzjoni tad-Direttiva 2019/1937 huwa partikolarment serju peress li, kif ġie enfasizzat fil-punt 73 ta’ din is-sentenza, id-dispożizzjonijiet ta’ din id-direttiva, sa fejn huma intiżi li jipproteġu l-persuni li jirrapportaw il-ksur tad-dritt tal-Unjoni fl-oqsma koperti minnha, jikkontribwixxu sabiex jiżguraw l-applikazzjoni uniformi u effettiva ta’ dan id-dritt.

80      It-tieni nett, fil-kuntest tal-evalwazzjoni tat-tul tal-ksur, għandu jitfakkar li, fir-rigward tal-bidu tal-perijodu li għandu jittieħed inkunsiderazzjoni sabiex jiġi stabbilit l-ammont tas-somma f’daqqa, id-data li għandha tittieħed inkunsiderazzjoni għall-evalwazzjoni tat-tul tan-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu inkwistjoni ma hijiex dik tal-iskadenza tat-terminu stabbilit fl-opinjoni motivata tal-Kummissjoni, iżda d-data li fiha jiskadi t-terminu għat-traspożizzjoni previst mid-direttiva inkwistjoni (sentenza tad‑29 ta’ Frar 2024, Il‑Kummissjoni vs L‑Irlanda (Servizzi ta’ midja awdjoviżiva), C‑679/22, EU:C:2024:178, punt 81 u l-ġurisprudenza ċċitata).

81      It-tielet nett, fir-rigward tal-kapaċità ta’ ħlas tal-Istat Membru inkwistjoni, mill-ġurisprudenza jirriżulta li, bla ħsara għall-possibbiltà għall-Kummissjoni li tipproponi sanzjonijiet finanzjarji bbażati fuq diversi kriterji, sabiex tippermetti, b’mod partikolari, li tinżamm differenza raġonevoli bejn id-diversi Stati Membri, għandu jittieħed inkunsiderazzjoni l-PDG ta’ dan l-Istat bħala fattur predominanti għall-finijiet tal-evalwazzjoni tal-kapaċità ta’ ħlas tiegħu u tal-iffissar ta’ sanzjonijiet suffiċjentement dissważivi u proporzjonati, sabiex tiġi evitata b’mod effettiv ir-repetizzjoni futura ta’ ksur analogu tad-dritt tal-Unjoni (sentenzi tal‑20 ta’ Jannar 2022, Il‑Kummissjoni vs Il‑Greċja (Irkupru ta’ għajnuna mill-Istat – Ferronikil), C‑51/20, EU:C:2022:36, punti 111, 116 u 130, kif ukoll tat‑28 ta’ Settembru 2023, Il‑Kummissjoni vs Ir‑Renju Unit (Immarkar fiskali tan-nafta), C‑692/20, EU:C:2023:707, punt 115).

82      F’ dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja iddeċidiet b’mod ripetut li għandha tittieħed inkunsiderazzjoni l-evoluzzjoni reċenti tal-PGD ta’ Stat Membru kif tkun fid-data tal-eżami tal-fatti mill-Qorti tal-Ġustizzja (sentenza tal‑20 ta’ Jannar 2022, Il‑Kummissjoni vs Il‑Greċja (Irkupru ta’ għajnuna mill-Istat – Ferronikil), C‑51/20, EU:C:2022:36, punt 107 u l-ġurisprudenza ċċitata).

83      F’dan il-każ, il-fattur “n”, li jirrappreżenta l-kapaċità ta’ ħlas tal-Istat Membru kkonċernat meta mqabbel mal-kapaċità ta’ ħlas tal-Istati Membri l-oħra, applikat mill-Kummissjoni skont il-punti 3.4. u 4.2. tal-Komunikazzjoni tal‑2023, huwa ddefinit bħala medja ġeometrika ponderata tal-PDG tal-Istat Membru kkonċernat meta mqabbel mal-medja tal-PDG tal-Istati Membri, li tgħodd għal żewġ terzi tal-kalkolu tal-fattur “n”, u tal-popolazzjoni tal-Istat Membru kkonċernat meta mqabbla mal-medja tal-popolazzjoni tal-Istati Membri, li tgħodd għal terz tal-kalkolu tal-fattur “n”, kif jirriżulta mill-ekwazzjoni msemmija fil-punt 10 ta’ din is-sentenza. Il-Kummissjoni tiġġustifika dan il-metodu ta’ kalkolu tal-fattur “n” kemm bl-għan li tinżamm differenza raġonevoli tal-fatturi “n” tal-Istati Membri, meta mqabbla ma’ kalkolu bbażat biss fuq il-PDG tal-Istati Membri kif ukoll l-għan li tiġi żgurata ċerta stabbiltà fil-kalkolu tal-fattur “n”, peress li huwa improbabbli li l-popolazzjoni tvarja b’mod sinjifikattiv fuq bażi annwali.

84      Fl-ewwel lok, għalkemm huwa minnu li l-metodu ta’ kalkolu tal-fattur “n” li jirriżulta mill-Komunikazzjoni tal‑2023 jieħu inkunsiderazzjoni prinċipalment il-PGD tal-Istat Membru kkonċernat, għandu madankollu jiġi kkonstatat li dan il-metodu huwa bbażat fuq il-preżunzjoni li teżisti korrelazzjoni bejn id-daqs tal-popolazzjoni ta’ Stat Membru u l-kapaċità ta’ ħlas tagħha, li ma huwiex neċessarjament il-każ. Għaldaqstant, it-teħid inkunsiderazzjoni ta’ kriterju demografiku kif jirriżulta mill-imsemmi metodu jwassal għal separazzjoni tal-fattur “n” mill-kapaċità reali ta’ ħlas tal-Istat Membru kkonċernat, li jista’ jwassal għall-iffissar ta’ fattur “n” li ma jikkorrispondix neċessarjament għal din il-kapaċità, kif irrileva l-Avukat Ġenerali fil-punti 119 sa 121 tal-konklużjonijiet tiegħu.

85      Fit-tieni lok, għalkemm it-teħid inkunsiderazzjoni ta’ kriterju demografiku għall-iffissar tal-fattur “n”, għad-determinazzjoni tal-kapaċità ta’ ħlas tal-Istat Membru kkonċernat, jippermetti li tinżamm differenza bejn il-fatturi “n” tal-Istati Membri, dan l-għan ma jistax jiġġustifika li l-kapaċità ta’ ħlas ta’ dan l-Istat Membru tiġi ddeterminata skont kriterji li ma jirriflettux din il-kapaċità.

86      Għaldaqstant, id-determinazzjoni tal-kapaċità ta’ ħlas tal-Istat Membru kkonċernat ma tistax tinkludi fil-metodu ta’ kalkolu tal-fattur “n” it-teħid inkunsiderazzjoni ta’ kriterju demografiku skont il-modalitajiet previsti fil-punti 3.4 u 4.2 tal-Komunikazzjoni tal‑2023.

–       Fuq is‑somma f’daqqa

87      Konformement mal-ġurisprudenza mfakkra fil-punt 68 ta’ din is-sentenza, għall-finijiet tal-kalkolu tas-somma f’daqqa li għall-ħlas tagħha Stat Membru jista’ jiġi kkundannat skont l-Artikolu 260(3) TFUE, hija l-Qorti tal-Ġustizzja, fl-eżerċizzju tas-setgħa diskrezzjonali tagħha, li għandha tistabbilixxi l-ammont b’tali mod li jkun, minn naħa, adattat għaċ-ċirkustanzi u, min-naħa l-oħra, proporzjonat mal-ksur imwettaq. Fost il-fatturi rilevanti f’dan ir-rigward jinsabu b’mod partikolari elementi bħall-gravità tan-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu kkonstatat, il-perijodu li matulu dan tal-aħħar ippersista kif ukoll il-kapaċità ta’ ħlas tal-Istat Membru inkwistjoni (sentenza tad‑29 ta’ Frar 2024, Il‑Kummissjoni vs L‑Irlanda (Servizzi ta’ midja awdjoviżiva), C‑679/22, EU:C:2024:178, punt 74 u l-ġurisprudenza ċċitata).

88      F’dak li jirrigwarda, l-ewwel nett, il-gravità tal-ksur imwettaq, din ma tistax tiġi stabbilita bl-applikazzjoni awtomatika ta’ koeffiċjent ta’ gravità, hekk kif ġie ppreċiżat fil-punt 79 ta’ din is-sentenza.

89      Barra minn hekk, għandu jitfakkar li, għar-raġunijiet imsemmija fil-punti 72 sa 74 ta’ din is-sentenza, in-nuqqas ta’ twettiq tal-obbligu li jiġu adottati l-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji għat-traspożizzjoni kompleta tad-Direttiva 2019/1937 kif ukoll l-obbligu ta’ komunikazzjoni ta’ dawn id-dispożizzjonijiet lill-Kummissjoni għandu jitqies li huwa ta’ gravità partikolarment serja.

90      Il-gravità ta’ dan in-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu hija, barra minn hekk, imsaħħa mill-fatt li, fi tmiem il-proċedura bil-miktub, ir-Repubblika tal-Polonja kienet għadha ma adottatx il-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji għat-traspożizzjoni tad-Direttiva 2019/1937, kif ikkonċeda dan l-istess Stat Membru fl-osservazzjonijiet bil-miktub tiegħu.

91      Madankollu, ir-Repubblika tal-Polonja sostniet, fir-risposta tagħha, mingħajr ma ġiet kontradetta f’dan ir-rigward mill-Kummissjoni, li ċerti regoli li jipproteġu l-persuni li jirrapportaw ksur tad-dritt, li huma konformi mar-rekwiżiti tad-Direttiva 2019/1937, diġà jeżistu fil-leġiżlazzjoni tagħha.

92      F’dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jiġi kkonstatat, kif irrileva, essenzjalment, l-Avukat Ġenerali fil-punt 144 tal-konklużjonijiet tiegħu, li ma ġiex stabbilit li l-konsegwenzi tan-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu kkonstatat f’dan il-każ fuq l-interessi privati u pubbliċi kienu negattivi daqs il-każ ta’ assenza ta’ traspożizzjoni kompleta tad-Direttiva 2019/1937. Sa fejn il-Kummissjoni ssostni li ma hemmx lok li tittieħed inkunsiderazzjoni din il-leġiżlazzjoni nazzjonali fil-kuntest tal-evalwazzjoni tal-fattur ta’ gravità peress li din ma ġietx innotifikata lilha, huwa biżżejjed li jiġi kkonstatat li dan l-argument huwa irrilevanti peress li l-assenza ta’ notifika ma jbiddel xejn mill-fatt li l-eżistenza tal-imsemmija leġiżlazzjoni għandha impatt fuq dawn l-interessi.

93      Xorta jibqa’ l-fatt li r-Repubblika tal-Polonja stess irrikonoxxiet, fir-risposta tagħha, li r-regoli li jipproteġu l-persuni li jirrapportaw ksur tad-dritt huma mifruxa fl-ordinament ġuridiku Pollakk u ma jinkludux, kuntrarjament għal dak li jeżiġi l-Artikolu 26(3) tad-Direttiva 2019/1937, riferiment espliċitu għall-protezzjoni ta’ dawn il-persuni.

94      Issa, l-assenza ta’ regoli speċifiċi u ċari dwar il-protezzjoni tal-persuni li jirrapportaw il-ksur tad-dritt tal-Unjoni, kif previst mid-Direttiva 2019/1937, tipprekludi protezzjoni effettiva ta’ dawn il-persuni u għalhekk tista’ tqiegħed inkwistjoni l-applikazzjoni uniformi u effettiva ta’ dan id-dritt fl-oqsma koperti minn din id-direttiva.

95      Fil-fatt, kif tfakkar fil-punt 73 ta’ din is-sentenza, billi tistabbilixxi sistema ta’ protezzjoni tal-persuni li jirraportaw ksur tad-dritt tal-Unjoni f’kuntest professjonali, id-Direttiva 2019/1937 tikkontribwixxi għall-prevenzjoni ta’ preġudizzju għall-interess pubbliku, f’oqsma partikolarment sensittivi, bħal dawk tal-kuntratti pubbliċi, tal-prevenzjoni tal-ħasil tal-flus u l-finanzjament tat-terroriżmu, tal-protezzjoni tal-ambjent u tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni.

96      Issa, kif indikat fil-punt 74 ta’ din is-sentenza, fl-assenza ta’ protezzjoni effettiva, il-persuni li jkunu jafu bi ksur tad-dritt tal-Unjoni f’dawn l-oqsma jistgħu jiġu dissważi milli jindikawhom peress li, meta jagħmlu dan, huma jistgħu jesponu ruħhom għal ritaljazzjoni.

97      Għaldaqstant, fid-dawl tal-għan stabbilit fl-Artikolu 1 tad-Direttiva 2019/1937, moqri flimkien mal-premessa 1 tagħha, din id-direttiva hija intiża, kif tfakkar fil-punt 73 ta’ din is-sentenza, li tistabbilixxi regoli minimi komuni li jiżguraw livell għoli ta’ protezzjoni bbilanċjata u effettiva tal-persuni li jirrapportaw dwar ksur tad-dritt tal-Unjoni, b’tali mod li l-assenza ta’ adozzjoni tal-liġijiet, tar-regolamenti u tad-dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji għat-traspożizzjoni kompleta u preċiża ta’ din id-direttiva hija ta’ gravità partikolarment serja.

98      Barra minn hekk, fir-rigward tal-fatt li r-Repubblika tal-Polonja ssostni li hija kkoperat mal-Kummissjoni matul il-proċedura prekontenzjuża, għandu jitfakkar li l-obbligu ta’ kooperazzjoni leali mal-Kummissjoni jaqa’ fi kwalunkwe każ fuq l-Istati Membri skont l-Artikolu 4(3) TUE, li jimplika li kull Stat Membru huwa obbligat jiffaċilita għal din l-istituzzjoni t-twettiq tal-missjoni tagħha li, skont l-Artikolu 17 TUE, hija li tiżgura, bħala gwardjan tat-Trattati, l-applikazzjoni tad-dritt tal-Unjoni taħt l-istħarriġ tal-Qorti tal-Ġustizzja. Għaldaqstant, hija biss kooperazzjoni mal-Kummissjoni kkaratterizzata minn passi li juru l-intenzjoni ta’ konformità fl-iqsar żmien possibbli mal-obbligi li jirriżultaw mid-direttiva li tista’ ttieħed inkunsiderazzjoni bħala ċirkustanza attenwanti fil-kuntest tal-evalwazzjoni tal-gravità tal-ksur (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑28 ta’ Settembru 2023, Il‑Kummissjoni vs Ir‑Renju Unit (Immarkar fiskali tan-nafta), C‑692/20, EU:C:2023:707, punti 106 u 107 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

99      Issa, f’dan il-każ, kif jirriżulta mill-punt 17 ta’ din is-sentenza, ir-Repubblika tal-Polonja kienet ħabbret fl-ittra tagħha tal‑15 ta’ Settembru 2022 li l-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji sabiex tikkonforma ruħha mad-Direttiva 2019/1937 kienu ser jiġu ppubblikati fil-Ġurnal Uffiċjali Pollakk matul ix-xahar ta’ Jannar 2023, jew anke matul ix-xahar ta’ Awwissu 2023, kif imħabbar permezz ta’ posta elettronika tal‑11 ta’ Jannar 2023, li ma kienx il-każ. F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-kooperazzjoni tar-Repubblika tal-Polonja mal-Kummissjoni matul il-proċedura prekontenzjuża ma tistax tittieħed inkunsiderazzjoni bħala ċirkustanza attenwanti.

100    Sussegwentement, fir-rigward tat-tul tal-ksur, huwa paċifiku li r-Repubblika tal-Polonja ma kinitx, fl-iskadenza tat-terminu għat-traspożizzjoni previst fl-Artikolu 26(1) tad-Direttiva 2019/1937, jiġifieri fis‑17 ta’ Diċembru 2021, adottat il-liġijiet, ir-regolamenti jew id-dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji sabiex tiżgura t-traspożizzjoni ta’ din id-direttiva u, għaldaqstant, lanqas ma kienet ikkomunikat dawn id-dispożizzjonijiet lill-Kummissjoni.

101    Peress li l-proċedura bil-miktub quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja ngħalqet fid‑9 ta’ Awwissu 2023, in-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu inkwistjoni dam għaddej sena u tmien xhur fid-data ta’ dan l-għeluq.

102    Fl-aħħar nett, fir-rigward tad-determinazzjoni tal-kapaċità ta’ ħlas tar-Repubblika tal-Polonja, ma hemmx lok, kif ġie ppreċiżat fil-punti 84 sa 86 ta’ din is-sentenza, li tittieħed inkunsiderazzjoni, fil-metodu ta’ kalkolu tal-fattur “n”, l-importanza tal-popolazzjoni ta’ dan l-Istat Membru, kif għamlet il-Kummissjoni skont il-Komunikazzjoni tal‑2023.

103    Fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet u fid-dawl tas-setgħa diskrezzjonali mogħtija lill-Qorti tal-Ġustizzja fl-Artikolu 260(3) TFUE, li jipprovdi li, fir-rigward tas-somma f’daqqa li l-ħlas tagħha hija timponi, hija ma tistax tistabbilixxi ammont li jeċċedi l-ammont indikat mill-Kummissjoni, hemm lok li jitqies li l-prevenzjoni effettiva tar-repetizzjoni futura ta’ ksur analogu għal dak li jirriżulta mill-ksur tal-Artikolu 26(1) tad-Direttiva 2019/1937 u li jippreġudika l-effettività sħiħa tad-dritt tal-Unjoni tirrikjedi l-impożizzjoni ta’ ħlas ta’ somma f’daqqa li l-ammont tagħha għandu jiġi ffissat għal EUR 7 000 000.

–       Fuq il‑pagamenti ta’ penalità ta’ kuljum

104    Fl-eżerċizzju tas-setgħa diskrezzjonali tagħha, hija l-Qorti tal-Ġustizzja li għandha tistabbilixxi l-pagamenti ta’ penalità ta’ kuljum b’tali mod li dawn, minn naħa, ikunu xierqa għaċ-ċirkustanzi u proporzjonati man-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu kkonstatat kif ukoll mal-kapaċità ta’ ħlas tal-Istat Membru kkonċernat u, min-naħa l-oħra, ma jaqbżux, konformement mat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 260(3) TFUE, l-ammont indikat mill-Kummissjoni (sentenza tad‑29 ta’ Frar 2024, Il‑Kummissjoni vs L‑Irlanda (Servizzi ta’ midja awdjoviżiva), C‑679/22, EU:C:2024:178, punt 92 u l-ġurisprudenza ċċitata).

105    Fil-kuntest tal-evalwazzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja sabiex jiġi stabbilit l-ammont tal-pagamenti ta’ penalità, il-kriterji li għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni sabiex tiġi żgurata n-natura koerċittiva tagħhom, għall-finijiet ta’ applikazzjoni uniformi u effettiva tad-dritt tal-Unjoni huma, bħala prinċipju, it-tul tal-ksur, il-grad ta’ gravità tiegħu, u l-kapaċità ta’ ħlas tal-Istat Membru inkwistjoni. Għall-applikazzjoni ta’ dawn il-kriterji, il-Qorti tal-Ġustizzja hija mitluba tieħu inkunsiderazzjoni, b’mod partikolari, il-konsegwenzi tan-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu fuq l-interessi pubbliċi u privati kif ukoll l-urġenza li teżisti sabiex l-Istat Membru kkonċernat jikkonforma ruħu mal-obbligi tiegħu (sentenza tal‑25 ta’ Frar 2021, Il‑Kummissjoni vs Spanja (Direttiva data personali – qasam kriminali), C‑658/19, EU:C:2021:138, punt 63 u l-ġurisprudenza ċċitata).

106    F’dak li jirrigwarda, qabelxejn, il-gravità tal-ksur inkwistjoni, huwa paċifiku li, fl-iskadenza tat-terminu stabbilit fl-opinjoni motivata tal‑15 ta’ Lulju 2022, ir-Repubblika tal-Polonja kienet naqset milli twettaq l-obbligi tagħha taħt l-Artikolu 26(1) tad-Direttiva 2019/1937, b’tali mod li, fid-dawl ukoll tal-kunsiderazzjonijiet li jinsabu fil-punti 91 sa 97 ta’ din is-sentenza, hemm lok li jitqies li l-effettività sħiħa tad-dritt tal-Unjoni manifestament ma ġietx żgurata.

107    Sussegwentement, fir-rigward tat-tul tal-ksur, li għandu jittieħed inkunsiderazzjoni sabiex jiġi stabbilit l-ammont tal-pagamenti ta’ penalità li għandhom jiġu imposti, għandu jiġi kkonstatat li n-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu inkwistjoni kompla wara l-iskadenza tat-terminu stabbilit fl-opinjoni motivata tal‑15 ta’ Lulju 2022.

108    Fl-aħħar nett, fir-rigward tad-determinazzjoni tal-kapaċità ta’ ħlas tar-Repubblika tal-Polonja, ma hemmx lok, kif ġie ppreċiżat fil-punti 84 sa 86 ta’ din is-sentenza, li tittieħed inkunsiderazzjoni, fil-metodu ta’ kalkolu tal-fattur “n”, l-importanza tal-popolazzjoni ta’ dan l-Istat Membru, kif għamlet il-Kummissjoni skont il-Komunikazzjoni tal‑2023.

109    Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti u fid-dawl tas-setgħa diskrezzjonali mogħtija lill-Qorti tal-Ġustizzja mill-Artikolu 260(3) TFUE, li jipprovdi li din ma tistax, għal dak li jikkonċerna l-pagamenti ta’ penalità li hija timponi, tiffissa ammont li jeċċedi l-ammont indikat mill-Kummissjoni, fil-każ fejn in-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu kkonstatat fil-punt 38 ta’ din is-sentenza jippersisti fid-data tal-għoti ta’ din is-sentenza, ir-Repubblika tal-Polonja għandha tiġi kkundannata tħallas lill-Kummissjoni, b’effett minn din id-data u sakemm dan l-Istat Membru jkun temm dan in-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu, pagament ta’ penalità ta’ kuljum fl-ammont ta’ EUR 40 000.

 Fuq l‑ispejjeż

110    Skont l-Artikolu 138(1) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja, il-parti li titlef il-kawża għandha tiġi kkundannata għall-ispejjeż, jekk dawn ikunu ntalbu. Peress li l-Kummissjoni talbet li r-Repubblika tal-Polonja tiġi kkundannata għall-ispejjeż u peress li din tilfet fir-rigward tal-motivi tagħha, hemm lok li hija tiġi kkundannata tbati, minbarra l-ispejjeż tagħha, dawk sostnuti mill-Kummissjoni.

Għal dawn il-motivi, Il‑Qorti tal‑Ġustizzja (L-Ewwel Awla) taqta’ u tiddeċiedi:

1)      Billi ma adottatx, sal-iskadenza tat-terminu mogħti fl-opinjoni motivata tal-Kummissjoni Ewropea tal‑15 ta’ Lulju 2022, il-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi neċessarji sabiex tikkonforma ruħha mad-Direttiva (UE) 2019/1937 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta’ Ottubru 2019 dwar il-protezzjoni ta’ persuni li jirrapportaw dwar ksur tal-liġi tal-Unjoni, u, għaldaqstant, billi ma kkomunikatx dawn id-dispożizzjonijiet lill-Kummissjoni, ir-Repubblika tal-Polonja naqset milli twettaq l-obbligi tagħha taħt skont l-Artikolu 26(1) u (3) ta’ din id-direttiva.

2)      Billi, sal-jum tal-eżami tal-fatti mill-Qorti tal-Ġustizzja, ma kinitx adottat l-miżuri neċessarji sabiex tittrasponi fid-dritt intern tagħha id-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2019/1937 u lanqas, għaldaqstant, ma kkomunikat dawn il-miżuri lill-Kummissjoni Ewropea, ir-Repubblika tal-Polonja ppersistiet fin-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu tagħha.

3)      Ir-Repubblika tal-Polonja hija kkundanata tħallas lill-Kummissjoni Ewropea:

–        somma f’daqqa ta’ ammont ta’ EUR 7 000 000;

–        fil-każ li n-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu kkonstatat fil-punt 1 tad-dispożittiv ikun għadu jippersisti fid-data tal-għoti ta’ din is-sentenza, pagament ta’ penalità ta’ kuljum fl-ammont ta’ EUR 40 000 b’effett minn din id-data u sa meta dan l-Istat Membru jkun temm in-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu.

4)      Ir-Repubblika tal-Polonja hija kkundannata tbati, minbarra l-ispejjeż tagħha, dawk sostnuti mill-Kummissjoni Ewropea.

Firem

*      Lingwa tal-kawża: il-Pollakk.