EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 62014CJ0503
Judgment of the Court (Fourth Chamber) of 21 December 2016.#European Commission v Portuguese Republic.#Failure of a Member State to fulfil obligations — Articles 21 TFEU, 45 TFEU and 49 TFEU — Articles 28 and 31 of the Agreement on the European Economic Area — Freedom of movement for persons — Freedom of movement for workers — Freedom of establishment — Taxation of natural persons on capital gains resulting from a share exchange — Taxation of natural persons on capital gains resulting from a transfer of all the assets used in the exercise of a business or professional activity — Exit taxation of individuals — Immediate recovery of taxation — Difference in treatment between natural persons who exchange shares and maintain their residence in the national territory and those who make such an exchange and transfer their residence to the territory of another Member State of the European Union or the European Economic Area — Difference in treatment between natural persons transferring all the assets related to an activity carried out on an individual basis to a company with its head office and effective management in Portugal and those who carry out such a transfer to a company with its head office or its effective management in the territory of another Member State of the European Union or of the European Economic Area — Proportionality.#Case C-503/14.
Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja (Ir-Raba' Awla) tal-21 ta’ Diċembru 2016.
Il-Kummissjoni Ewropea vs Ir-Repubblika Portugiża.
Nuqqas ta’Stat li jwettaq obbligu — L-Artikoli 21, 45 u 49 TFUE — Artikoli 28 u 31 tal-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea — Moviment liberu tal-persuni — Moviment liberu tal-ħaddiema — Libertà ta’ stabbiliment — Taxxa ta’ persuni fiżiċi fuq il-qligħ kapitali li jirriżulta minn trasferiment ta’ kapital azzjonarju — Taxxa ta’ persuni fiżiċi fuq il-qligħ kapitali li jirriżulta mit-trasferiment tal-assi kollha użati għall-eżerċizzju ta’ attività ta’ negozju u professjonali — Taxxa tal-ħruġ fuq l-individwi — Irkupru immedjat tat-taxxa — Differenza fit-trattament bejn il-persuni fiżiċi li jittrasferixxu l-kapital azzjonarju u jżommu r-residenza tagħhom fit-territorju nazzjonali u dawk li jwettqu dan it-trasferiment u jċaqilqu r-residenza tagħhom fit-territorju ta’ Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea jew lejn iż-Żona Ekonomika Ewropea — Differenza fit-trattament bejn il-persuni fiżiċi li jittrasferixxu l-assi kollha marbuta ma’ attività eżerċitata abbażi individwali lil kumpannija li għandha s-sede tagħha u l-amministrazzjoni effettiva tagħha fit-territorju Portugiż u dawk li jwettqu tali trasferiment lejn kumpannija li għandha s-sede tagħha u l-amministrazzjoni effettiva tagħha fi Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea jew taż-Żona Ekonomika Ewropea — Proporzjonalità.
Kawża C-503/14.
Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja (Ir-Raba' Awla) tal-21 ta’ Diċembru 2016.
Il-Kummissjoni Ewropea vs Ir-Repubblika Portugiża.
Nuqqas ta’Stat li jwettaq obbligu — L-Artikoli 21, 45 u 49 TFUE — Artikoli 28 u 31 tal-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea — Moviment liberu tal-persuni — Moviment liberu tal-ħaddiema — Libertà ta’ stabbiliment — Taxxa ta’ persuni fiżiċi fuq il-qligħ kapitali li jirriżulta minn trasferiment ta’ kapital azzjonarju — Taxxa ta’ persuni fiżiċi fuq il-qligħ kapitali li jirriżulta mit-trasferiment tal-assi kollha użati għall-eżerċizzju ta’ attività ta’ negozju u professjonali — Taxxa tal-ħruġ fuq l-individwi — Irkupru immedjat tat-taxxa — Differenza fit-trattament bejn il-persuni fiżiċi li jittrasferixxu l-kapital azzjonarju u jżommu r-residenza tagħhom fit-territorju nazzjonali u dawk li jwettqu dan it-trasferiment u jċaqilqu r-residenza tagħhom fit-territorju ta’ Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea jew lejn iż-Żona Ekonomika Ewropea — Differenza fit-trattament bejn il-persuni fiżiċi li jittrasferixxu l-assi kollha marbuta ma’ attività eżerċitata abbażi individwali lil kumpannija li għandha s-sede tagħha u l-amministrazzjoni effettiva tagħha fit-territorju Portugiż u dawk li jwettqu tali trasferiment lejn kumpannija li għandha s-sede tagħha u l-amministrazzjoni effettiva tagħha fi Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea jew taż-Żona Ekonomika Ewropea — Proporzjonalità.
Kawża C-503/14.
Court reports – general
ECLI identifier: ECLI:EU:C:2016:979
SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Ir-Raba’Awla)
21 ta’ Diċembru 2016 ( *1 )
“Nuqqas ta’Stat li jwettaq obbligu — L-Artikoli 21, 45 u 49 TFUE — Artikoli 28 u 31 tal-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea — Moviment liberu tal-persuni — Moviment liberu tal-ħaddiema — Libertà ta’ stabbiliment — Taxxa ta’ persuni fiżiċi fuq il-qligħ kapitali li jirriżulta minn trasferiment ta’ kapital azzjonarju — Taxxa ta’ persuni fiżiċi fuq il-qligħ kapitali li jirriżulta mit-trasferiment tal-assi kollha użati għall-eżerċizzju ta’ attività ta’ negozju u professjonali — Taxxa tal-ħruġ fuq l-individwi — Irkupru immedjat tat-taxxa — Differenza fit-trattament bejn il-persuni fiżiċi li jittrasferixxu l-kapital azzjonarju u jżommu r-residenza tagħhom fit-territorju nazzjonali u dawk li jwettqu dan it-trasferiment u jċaqilqu r-residenza tagħhom fit-territorju ta’ Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea jew lejn iż-Żona Ekonomika Ewropea — Differenza fit-trattament bejn il-persuni fiżiċi li jittrasferixxu l-assi kollha marbuta ma’ attività eżerċitata abbażi individwali lil kumpannija li għandha s-sede tagħha u l-amministrazzjoni effettiva tagħha fit-territorju Portugiż u dawk li jwettqu tali trasferiment lejn kumpannija li għandha s-sede tagħha u l-amministrazzjoni effettiva tagħha fi Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea jew taż-Żona Ekonomika Ewropea — Proporzjonalità”
Fil-Kawża C-503/14,
li għandu bħala suġġett rikors għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu taħt l-Artikolu 258 TFUE, imressaq fil-11 ta’ Novembru 2014,
Il-Kummissjoni Ewropea, irrappreżentata minn G. Braga da Cruz u W. Roels, bħala aġenti,
rikorrenti,
kontra,
Ir-Repubblika Portugiża, irrappreżentata minn L. Inez Fernandes, M. Rebelo u J. Martins da Silva, bħala aġenti,
konvenuta,
sostnuta minn:
Ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja, irrappreżentata minn T. Henze u K. Petersen, bħala aġenti,
intervenjenti,
IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Ir-Raba’Awla),
komposta minn T. von Danwitz, President tal-Awla, E. Levits, C. Vajda (Relatur), K. Jürimäe u C. Lycourgos, Imħallfin,
Avukat Ġenerali, M. Wathelet,
Reġistratur: M. Ferreira, Amministratur Prinċipali,
wara li rat il-proċedura bil-miktub u wara s-seduta tas-16 ta’ Marzu 2016,
wara li semgħet il-Konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, ippreżentati fis-seduta tal‑Ħamis, 12 ta’ Mejju 2016,
tagħti l-preżenti
Sentenza
1 |
Permezz tar-rikors tagħha, il-Kummissjoni Ewropea titlob lill-Qorti tal-Ġustizzja li tikkonstata li, billi tadotta u żżomm fis-seħħ id-dispożizzjonijiet tal-Artikoli 10 u 38 tal-Código do Imposto sobre o Rendimento das Pessoas Singulares (kodiċi dwar it-taxxa fuq id-dħul ta’ persuni fiżiċi, iktar ’il quddiem is-“CIRS”), li skonthom kontribwent li jittrasferixxi l-kapital azzjonarju u r-residenza tiegħu fi Stat ieħor li ma huwiex ir-Repubblika Portugiża jew li jipproċedi bit-trasferiment ta’ attivi u ta’ passivi marbuta ma’ attività eżerċitata fuq bażi individwali ta’ trasferiment ta’ ishma ta’ impriża mhux residenti għandu, l-ewwel nett għandu għat-tranżazzjonijiet inkwistjoni, jinkludi kull dħul mhux realizzat fil-bażi taxxabbli tal-aħħar eżerċizzju fiskali li għalih jitqies dejjem li huwa kontribwent residenti u, fit-tieni każ, ma jistax jibbenefika minn posponiment tat-taxxa minħabba t-tranżazzjoni inkwistjoni, ir-Repubblika Portugiża naqqset milli twettaq l-obbligi tagħha skont l-Artikoli 21, 45 u 49 TFUE kif ukoll l-Artikoli 28 u 31 tal-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea, tat-2 ta’ Mejju 1992 (ĠU 1994, L 1, p. 3, iktar ’il quddiem il-“Ftehim ŻEE”). |
I – Il-kuntest ġuridiku
A – Il-Ftehim ŻEE
2 |
L-Artikolu 28 tal-Ftehim ŻEE jipprevedi: “(1) Ghandha tiġi assigurata l-libertà tal-moviment lill-haddiema fost l-Istati Membri tal-KE u fl-Istati ta’ l-EFTA. (2) Din il-libertà ta’ moviment ghandha tfisser l-abolizzjoni ta’ kull diskriminazzjoni msejsa fuq ċittadinanza bejn ħaddiema ta’ l-Istati Membri tal-KE u l-Istati ta’ l-EFTA ghal dak li għandu x’jaqsam ma’ l-impiegi, rimunerazzjoni u kondizzjonijiet ohra tax-xoghol u ta’ l-impieg. (3) Għandha tfisser id-dritt, suġġett għal limitazzjonijiet ġustifikati għal raġunijiet ta’ ordni pubbliku, sigurtà pubblika jew sahha pubblika:
(4) Id-dispożizzjonijiet ta’ dan l-artikolu ma japplikawx għal impjieg fis-servizz pubbliku. (5) L-Anness V fih dispożizzjonijiet speċifiċi dwar il-moviment liberu tal-ħaddiema.” |
3 |
L-Artikolu 31 tal-Ftehim ŻEE jaqra kif ġej: “(1) Fil-qafas tad-dispożizzjonijiet ta’ dan il-Ftehim, ma ghandu jkun hemm l-ebda restrizzjoni għal-libertà ta’ stabbiliment ta’ cittadini ta’ Stat Membru tal-KE jew ta’ Stat ta’ l-EFTA fit-territorju ta’ xi iehor minn dawn l-Istati. Dan għandu japplika ukoll għat-twaqqif ta’ aġenziji, ferghat jew kumpanniji sussidjarji minn citttadini ta’ xi Stat Membru tal-KE jew Stat ta’ l-EFTA stabbiliti fit-territorju ta’ xi wieħed minn dawn l-Istati. Il-libertà ta’ stabbiliment ghandha tinkludi d-dritt li wiehed jibda’ jew jeżercita attivitajiet bħala persuna li tahdem għal rasha u li jwaqqaf u jimmaniġġa impriżi, b’mod partikolari kumpanniji jew ditti fit-tifsira ta’ l-Artikolu 34, it-tieni paragrafu, taht il-kondizzjonijiet stabbiliti għaċ-ċittadini tieghu stess bil-liġi tal-pajjiż fejn dak l-istabbiliment hu effettwat, bla hsara ghad-dispożizzjonijiet tal-Kapitolu 4. (2) Id-dispożizzjonijiet partikolari applikabbli għad-dritt ta’ stabbiliment jinsabu fl-Annessi VIII sa XI.” |
B – Id-dritt Portugiż
4 |
Skont l-Artikolu 10 tas-CIRS, bit-titolu, “Qligħ Kapitali”: “(1) Huwa qligħ kapitali l-qligħ miksub li, mingħajr ma jitqies li huwa dħul min-negozju u professjonali, mill-kapital jew mill-proprjetà immobbli, jirriżulta minn:
[…] (3) Il-qligħ jitqies li nkiseb fil-mument meta jsiru l-atti previsti fil-paragrafu 1 […] […] (4) Il-qligħ issuġġettat għat-taxxa fuq id-dħul tal-persuni fiżiċi huwa kkostitwit:
[…] (8) Fil-każ tat-trasferiment tal-kapital azzjonarju bil-kundizzjonijiet previsti fl-Artikolu 73(5) u fl-Artikolu 77(2) tal-kodiċi dwar it-taxxa fuq id-dħul ta’ persuni ġuridiċi, l-attribuzzjoni, minħabba dan it-trasferiment, ta’ titoli li jirrappreżentaw il-kapital azzjonarju tal-kumpannija lill-azzjonisti tal-kumpannija akkwistata, ma tagħtix lok għat-taxxa fuq dawn tal-aħħar, jekk għall-finijiet fiskali huma jkomplu jivvalutaw il-kapital azzjonarju ġdid bil-valur l-antik. Dan il-valur jiġi ddeterminat skont id-dispożizzjonijiet ta’ dan il-kodiċi, mingħajr ħsara għat-taxxa fuq il-valuri ta’ flus li eventwalment jiġu allokati lilhom. (9) Fil-każ imsemmi fil-paragrafu preċedenti, xieraq li barra minn hekk jiġi osservat li:
(10) Id-dispożizzjonijiet tal-paragrafi 8 u 9 japplikaw ukoll, mutatis mutandis, fir-rigward tal-attribuzzjoni ta’ ishma jew titoli fil-każ ta’ amalgamazzjoni jew diviżjoni li għalihom japplika l-Artikolu 74 tal-kodiċi dwar it-taxxa fuq id-dħul ta’ persuni ġuridiċi. […]” |
5 |
L-Artikolu 38, intitolat “Dħul ta’ assi għall-bejgħ ta’ kapital ta’ kumpannija”, jipprevedi: “(1) Ma hemm l-ebda ħtieġa li jiġi stabbilit id-dħul taxxabbli skont il-bejgħ tal-kapital azzjonarju li jirriżulta mit-trasferiment tal-assi kollha użati għall-eżerċizzju ta’ attività ta’ negozju jew professjonali minn persuna fiżika, sakemm jiġu ssodisfatti l-kundizzjonijiet li ġejjin:
(2) Id-dispożizzjonijiet tal-paragrafu preċedenti ma japplikawx jekk xi beni li għalihom ġiet posposta t-taxxa fuq il-qligħ, fis-sens tal-punt (b) tal-Artikolu 10(3), huma parti mill-assi ttrasferiti. (3) Il-qligħ li jirriżulta mit-trasferiment b’titolu oneruż, għal kwalunkwe titolu jkun xi jkun, tal-partijiet tal-kapital riċevuti inkambju għat-trasferiment imsemmi fil-paragrafu 1 jiġi klassifikat, fuq perijodu ta’ ħames snin li jibda jgħodd mid-data tal-istess, bħala dħul min-negozju u professjonali, u jitqies li huwa dħul nett tal-kategorija B. Matul dan il-perijodu, ma tista’ ssir ebda tranżazzjoni tal-kapital azzjonarju li jibbenefika minn skemi ta’ newtralità, taħt piena li jitqies, fil-mument li jsiru dawn it-tranżazzjonijiet, li l-qligħ ikun sar u li jkun jeħtieġ li dan jiżdied bi 15% għal kull sena jew parti ta’ sena li tkun għaddiet li minnha jkun ġie kkonstatat id-dħul tal-assi għall-bejgħ tal-kapital tal-kumpannija, u dan jiżdied mad-dħul tas-sena li matulha jkunu kkonstatati dawn it-tranżazzjonijiet.” |
6 |
Skont l-Artikolu 77(1) tal-kodiċi dwar it-taxxa fuq id-dħul ta’ persuni ġuridiċi: “Meta s-sistema stabbilita fl-Artikolu 38(1) tas-[CIRS] hija applikabbli, il-beni li jikkostitwixxu l-attiv u l-passiv tal-assi li huma s-suġġett tat-trasferiment għandhom jiġu inklużi fil-kontabbiltà tal-kumpannija li lilha jiġu ttrasferiti, fil-valuri msemmija fl-imsmemi paragrafu (1)(ċ), u d-determinazzjoni tad-dħul taxxabbli ta’ din il-kumpannija għandu jsir kif ġej:
|
II – Il-proċedura prekontenzjuża
7 |
Fis-17 ta’ Ottubru 2008, il-Kummissjoni bagħtet ittra ta’ intimazzjoni lir-Repubblika Portugiża, li fiha stmat li dan l-Istat Membru naqas milli jwettaq l-obbligi tiegħu skont l-Artikoli 18, 39 u 43 KE li saru, rispettivament, l-Artikoli 21, 45 u 49 TFUE, kif ukoll l-Artikoli 28 u 31 tal-Ftehim ŻEE peress li ntaxxa qligħ kapitali moħbi fil-każ ta’ trasferiment ta’ kapital azzjonarju meta persuna fiżika tittrasferixxi r-residenza tagħha fi Stat Membru ieħor jew fil-każ tat-trasferiment lil kumpannija ta’ attivi u passivi marbuta mal-eżerċizzju ta’ attività ekonomika jew professjonali minn persuna fiżika jekk il-kumpannija li lilha ġew ittrasferiti l-attivi u l-passivi għandha s-sede tagħha jew l-amministrazzjoni effettiva tagħha fi Stat ieħor. |
8 |
Ir-Repubblika Portugiża rrispondiet l-imsemmija ittra ta’ intimazzjoni permezz ta’ ittra datata l-15 ta’ Mejju 2009, billi kkontestat il-pożizzjoni tal-Kummissjoni. |
9 |
Peress li ma kinitx konvinta minn din ir-risposta, fit-3 ta’ Novembru 2009, il-Kummissjoni bagħtet opinjoni motivata li fiha hija qieset li r-Repubblika Portugiża naqset milli twettaq l-obbligi tagħha billi adottat u żammet d-dispożizzjonijiet tal-Artikoli 10 u 38 tas-CIRS, li skont liema persuna taxxabbli li tittrasferixxi r-residenza tgħha fi Stat ieħor jew li tittrasferixxi l-attivi u l-passivi marbuta ma’ attività eżerċitata fuq bażi individwali bi trasferiment ta’ kapital azzjonarju li għandha s-sede tagħha u l-amministrazzjoni effettiva tagħha fit-territorju ta’ Stat ieħor għandu jinkludi kull dħul mhux magħmul fil-bażi taxxabbli tal-aħħar eżerċizzju fiskali li għalih jitqies dejjem li huwa kontribwent residenti. Il-Kummissjoni talbet ukoll lill-imsemmi Stat Membru biex jieħu l-miżuri meħtieġa sabiex jikkonforma ruħu mal-opinjoni motivata f’terminu ta’ xahrejn mid-data tal-wasla tagħha. |
10 |
Ir-Repubblika Portugiża rrispondiet għal din l-opinjoni motivata billi qieset li l-ilmenti tal-Kummissjoni huma infondati. |
11 |
Fit-28 ta’ Ottubru 2011, il-Kummissjoni indirizzat, lil din tal-aħħar, ittra ta’ intimazzjoni supplimentari, li fiha din l-istituzzjoni għamlet riferiment għall-verżjoni aġġornata tal-Artikolu 10(9)(a) tas-CIRS, filwaqt li indikat li l-pożizzjoni tagħha li esprimiet fl-ittra ta’ intimazzjoni u fl-opinjoni motivata baqgħet l-istess. Barra minn hekk, hija żammet il-pożizzjoni tagħha dwar l-Artikolu 38 tas-CIRS, kif jirriżulta mill-ittra ta’ intimazzjoni u mill-opinjoni motivata. |
12 |
Wara r-risposta tar-Repubblika Portugiża għall-imsemmija ittra ta’ intimazzjoni supplimentari, li fiha dan l-Istat Membru kompla jqis l-ilmenti tal-Kummissjoni bħala infondati, fit-22 ta’ Novembru 2012, il-Kummissjoni bagħtet opinjoni motivata supplimentari lil dan l-Istat Membru li fiha, minn naħa, hija tenniet l-ilment tagħha fuq il-bażi li l-Artikoli 10 u 38 tas-CIRS kienu jiksru l-Artikoli 21, 45 u 49 TFUE kif ukoll l-Artikoli 28 u 31 tal-Ftehim ŻEE, u, min-naħa l-oħra, stiednet lil dan l-Istat Membru biex jikkonforma ma’ din l-opinjoni motivata supplimentari fi żmien xahrejn. |
13 |
Billi r-Repubblika Portugiża, fir-risposta tagħha tat-23 ta’ Jannar 2013, reġgħet sostniet li l-pożizzjoni tal-Kummissjoni kienet żbaljata, din tal-aħħar ddeċidiet li tippreżenta dan ir-rikors. |
III – Fuq ir-rikors
A – Fuq l-allegat nuqqas ta ’ preċiżjoni u ta ’ reqqa fid-definizzjoni tas-suġġett tal-kawża
1. L-argumenti tal-partijiet
14 |
Mingħajr ma tqajjem formalment eċċezzjoni ta’ inammissibbiltà tar-rikors, ir-Repubblika Portugiża targumenta li l-emendi magħmula mill-Kummissjoni għat-talbiet magħmula fir-rikors meta mqabbla ma’ dawk li jidhru fl-opinjoni motivata u fl-opinjoni motivata supplimentari jmorru lil hinn mis-sempliċi dettalji u jikkostitwixxu emendi sostanzjali tas-suġġett inizjali tal-kawża kif jirriżulta minn dawn l-opinjonijiet motivati. Fil-fatt, skont dan l-Istat Membru, l-ilmenti li jidhru fl-imsemmija opinjonijiet motivati ma jikkorrispondux għall-kliem tal-Artikoli 10 u 38 tas-CIRS, dispożizzjonijiet li madankollu fuqhom ibbażat ruħha l-Kummissjoni, b’tali mod li ebda sitwazzjoni ta’ nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu ma kienet possibbli. |
15 |
Il-Kummissjoni tenfasizza li hija wettqet emendi żgħar għat-talbiet tar-rikors tagħha meta mqabbla ma’ dawk li jidhru fl-opinjoni motivata supplimentari, sabiex tinkludi d-dettalji trażmessi mir-Repubblika Portugiża matul il-proċedura amministrattiva u, b’mod partikolari, fir-risposta tagħha għall-opinjoni motivata supplimentari. Hija tqis li dawn l-emendi ma jbiddlu xejn mis-sens u l-portata tal-ilmenti mqajma kontra dan l-Istat Membru u li d-drittijiet tad-difiża tal-imsemmi Stat Membru ġew perfettament irrispettati. |
2. Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja
16 |
Għandu jitfakkar li, skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, għalkemm huwa veru li s-suġġett tar-rikors imressaq skont l-Artikolu 258 TFUE huwa ddefinit mill-proċedura prekontenzjuża prevista f’din id-dispożizzjoni u li, konsegwentement, l-opinjoni motivata tal-Kummissjoni u r-rikors għandhom ikunu bbażati fuq ilmenti identiċi, din il-kundizzjoni, fi kwalunkwe każ, ma tistax tfisser li timponi li f’kull każ għandu jintuża eżattament l-istess kliem fit-tnejn li huma, iżda meta s-suġġett tal-kawża ma jkunx ġie estiż jew immodifikat. Għalhekk, il-Kummissjoni tista’ tippreċiża l-ilmenti inizjali tagħha fir-rikors tagħha, bil-kundizzjoni madankollu li hija ma tibdilx is-suġġett tal-kawża (ara s-sentenza tal-21 ta’ Jannar 2016, Il-Kummissjoni vs Ċipru, C-515/14, EU:C:2016:30, punti 12 u 13 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
17 |
F’dan il-każ, il-Kummissjoni indikat b’mod ċar kemm fil-kuntest tal-proċedura prekontenzjuża kif ukoll quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja li hija tallega lir-Repubblika Portugiża li, billi adottat u żammet fis-seħħ l-Artikoli 10 u 38 tas-CIRS, hija naqset milli twettaq l-obbligi tagħha li jirriżultaw mill-Artikoli 21, 45 u 49 TFUE kif ukoll mill-Artikoli 28 u 31 tal-Ftehim ŻEE. |
18 |
Barra minn hekk, qari flimkien tad-dispożittiv tal-opinjoni motivata u tal-opinjoni motivata supplimentari mal-Artikoli 10 u 38 tas-CIRS jippermetti lir-Repubblika Portugiża li tifhem, minn naħa, liema huma s-sitwazzjonijiet, previsti mid-dispożizzjonijiet inkwistjoni, li l-Kummissjoni ssemmi fl-opinjonijiet motivati tagħha u, min-naħa l-oħra, il-konsegwenzi legali li jirriżultaw mill-imsemmija dispożizzjonijiet għal dawn is-sitwazzjonijiet u li din l-istituzzjoni kkunsidrat bħala li jmorru kontra d-dritt tal-Unjoni. |
19 |
Minn dan isegwi li, il-Kummissjoni la estendiet u lanqas emendat is-suġġett tar-rikors kif kien limitat mill-proċedura prekontenzjuża. |
20 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, l-argument tar-Repubblika Portugiża, ibbażat fuq l-allegat nuqqas ta’ preċiżjoni u ta’ reqqa fil-limitazzjoni tas-suġġett tal-kawża, ma jistax jikkontesta l-ammissibbiltà tar-rikors u għandu, għaldaqstant, jiġi miċħud. |
B – Fuq il-mertu
21 |
Minn naħa, il-Kummissjoni tilmenta li r-Repubblika Portugiża, billi adottat u żammet l-Artikolu 10 tas-CIRS, skont liema persuna taxxabbli li jittrasferixxi l-kapital azzjonarju u r-residenza tiegħu fi Stat ieħor jew fi Stat taż-Żona Ekonomika Ewropea (ŻEE) għandu jinkludi, għall-operazzjonijiet inkwistjoni, kull dħul mhux realizzat fil-bażi taxxabbli tal-aħħar eżerċizzju fiskali li għalih jitqies dejjem li huwa kontribwent residenti, naqset milli twettaq l-obbligi tagħha skont l-Artikoli 21, 45 u 49 TFUE u tal-Artikoli 28 u 31 tal-Ftehim ŻEE. |
22 |
Min-naħa l-oħra, il-Kummissjoni tilmenta li dan l-Istat Membru, billi adotta u billi żamm l-Artikolu 38 tas-CIRS, skont liema persuna taxxabbli li tittrasferixxi l-attivi u l-passivi marbuta ma’ attività eżerċitata fuq bażi individwali bi trasferiment ta’ kapital azzjonarju li għandha s-sede tagħha u l-amministrazzjoni effettiva tagħha fit-territorju ta’ Stat ieħor jew ta’ Stat ieħor taż-ŻEE ma tistax tibbenefika minn posponiment tat-taxxa minħabba t-tranżazzjoni inkwistjoni, naqas milli jwettaq l-obbligi tiegħu skont l-Artikoli 49 TFUE u 31 tal-Ftehim ŻEE. |
23 |
Dawn l-ilmenti għandhom jiġu evalwati b’mod separat. |
1. Fuq il-qligħ kapitali meta jkun hemm trasferiment ta’ kapital azzjonarju
a) L-argumenti tal-partijiet
24 |
Il-Kummissjoni targumenta li, fil-qasam tat-taxxa fuq il-qligħ kapitali li jirriżulta minn trasferiment ta’ kapital azzjonarju, l-Artikolu 10 tas-CIRS jirreżerva trattament fiskali żvantaġġuż għall-persuni taxxabbli li jitilqu mit-territorju Portugiż meta mqabbla ma’ dawk li jżommu r-residenza tagħhom fil-Portugall. Fil-fatt, azzjonista jew imsieħeb isir persuna taxxabbli, bis-sempliċi fatt tat-trasferiment tar-residenza tiegħu barra mill-Portugall, tat-taxxa fuq il-qligħ kapitali inkwistjoni li tikkorrispondi għad-differenza bejn il-valur reali tal-azzjonijiet rċevuti u l-valur tal-akkwist tat-titoli l-antiki. Għall-kuntrarju, jekk l-azzjonist jew l-imsieħeb iżomm ir-residenza tiegħu fil-Portugall, il-valur tal-kapital azzjonarju rċevut huwa ekwiparabbli għal dak tal-ishma ttrasferiti. Għalhekk, f’każ ta’ żamma tar-residenza fil-Portugall, l-azzjonist jew l-imsieħeb ikun intaxxat biss fil-mument tat-trasferiment definittiv tal-kapital azzjonarju rċevut, salv f’każ ta’ ħlas supplimentari fi flus kontanti. |
25 |
Il-Kummissjoni tikkunsidra li l-vantaġġ tal-proposta ta’ taxxa fuq il-qligħ kapitali li jirriżulta minn trasferiment ta’ kapital azzjonarju fir-rigward tal-persuni taxxabbli li jirresjedu fit-territorju Portugiż joħloq differenza ta’ trattament bejn dawn u l-persuni taxxabbli li jiddeċiedu li jittrasferixxu r-residenza tagħhom fi Stat Membru ieħor jew fi Stat taż-ŻEE, li ma huwiex kompatibbli la mal-Artikoli 21, 45 u 49 TFUE u lanqas mal-Artikoli 28 u 31 tal-Ftehim ŻEE. |
26 |
F’dan ir-rigward, hija bbażat ruħha fuq is-sentenzi tal-11 ta’ Marzu 2004, de Lasteyrie du Saillant (C-9/02, EU:C:2004:138), u tas-7 ta’ Settembru 2006, N (C‑470/04, EU:C:2006:525), li jirrigwardaw it-taxxa ta’ ħruġ ta’ persuni fiżiċi, li hija qieset applikabbli għal dan il-każ. Min-naħa l-oħra, skont il-Kummissjoni, is-sentenza tad-29 ta’ Novembru 2011, National Grid Indus (C-371/10, EU:C:2011:785), li fiha l-Qorti tal-Ġustizzja rrikonoxxiet għall-ewwel darba li leġiżlazzjoni nazzjonali fil-qasam tat-taxxa tal-ħruġ tista’ tiġi ġġustifikata mill-għan li huwa intiż li jiżgura t-tqassim tas-setgħa ta’ taxxa bejn l-Istati Membri, ma tistax tkun applikabbli f’dan il-każ minħabba li tirrigwarda biss t-taxxa ta’ persuni ġuridiċi. |
27 |
Anki jekk il-Kummissjoni tirrikonoxxi l-leġittimità tal-għan segwit mil-leġiżlatur Portugiż li jiżgura l-effikaċja tas-sistema fiskali, hija tikkunsidra li d-dispożizzjoni nazzjonali inkwistjoni ma hijiex proporzjonata, madankollu d-dritt tal-Unjoni, u b’mod iktar partikolari d-Direttiva tal-Kunsill 2011/16/UE, tal-15 ta’ Frar 2011, dwar il-kooperazzjoni amministrattiva fil-qasam tat-taxxa u li tħassar id-Direttiva 77/799/KEE (ĠU 2011, L 64, p. 1) u d-Direttiva tal-Kunsill 2010/24/UE, tas-16 ta’ Marzu 2010, dwar l-assistenza reċiproka għall-irkupru ta’ talbiet relatati ma’ taxxi, dazji u miżuri oħra (ĠU 2010, L 84, p. 1), jipprevedu diġà mekkaniżmi ta’ informazzjoni bejn l-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri u ta’ assistenza reċiproka fil-qasam tal-irkupru tat-taxxa li jippermettu li jintlaħaq dan l-għan mingħajr ma jkun hemm għalfejn isiru restrizzjonijiet għal-libertajiet fundamentali stabbiliti mit-Trattat FUE. |
28 |
Barra minn hekk, ir-Repubblika Portugiża tista’ pereżempju titlob lill-kontribwent li jitlaq mit-territorju Portugiż, li jikkomunika regolarment l-informazzjoni dwar il-kapital azzjonarju rċevut, għall-fini ta’ verifika jekk ikun għadu detentur tagħhom. Għalhekk, it-taxxa tkun tista’ tiġi imposta fuq il-qligħ kapitali biss fil-mument fejn il-kontribwent li jkun telaq mit-territorju Portugiż ikun ittrasferixxa l-kapital azzjonarju rċevut. |
29 |
Ir-Repubblika Portugiża qieset li l-Artikolu 10 tas-CIRS ma jiksirx l-Artikoli 21, 45 u 49 TFUE u lanqas l-Artikoli 28 u 31 tal-Ftehim ŻEE. Iċ-ċirkustanza limitata ħafna li fuqha hija bbażata d-dispożizzjoni tas-CIRS inkwistjoni tirrigwarda, fil-fatt, it-tmiem tal-posponiment tat-taxxa fuq il-qligħ kapitali, effettivament imwettaq fil-kuntest ta’ skambju preċedenti ta’ kapital azzjonarju, minħabba l-fatt tar-residenza tal-kontribwent barra mit-territorju Portugiż. Għalhekk, is-sentenza tal-11 ta’ Marzu 2004, de Lasteyrie du Saillant (C-9/02, EU:C:2004:138), li tirrigwarda taxxa fuq il-qligħ kapitali li għadu ma seħħx meta kontribwent jittrasferixxi r-residenza fiskali tiegħu fi Stat Membru ieħor, ma japplikax għal dan il-każ. |
30 |
Skont ir-Repubblika Portugiża, l-eventwali restrizzjoni tal-moviment liberu li tirriżulta mill-Artikolu 10 tas-CIRS hija ġġustifikata, l-ewwel nett, mill-għan intiż li jiggarantixxi t-tqassim tas-setgħa ta’ taxxa bejn l-Istati Membri, konformement mal-prinċipju tat-territorjalità fiskali, għan irrikonoxxut mill-Qorti tal-Ġustizzja fil-kawża li wasslet għas-sentenza tad-29 ta’ Novembru 2011, National Grid Indus (C-371/10, EU:C:2011:785, punt 45). Hija tenfasizza li, skont l-applikazzjoni flimkien mal-leġiżlazzjoni nazzjonali u mal-Ftehimiet dwar ħelsien minn taxxa doppja konklużi minnha mal-Istati Membri kollha, is-setgħa li jiġi ntaxxat il-qligħ kapitali li jirriżulta minn trasferiment ta’ kapital azzjonarju li bħala prinċipju jappartjeni esklużivament lill-Istat Membru tal-kontribwent li tittrasferixxi l-kapital azzjonarju, jiġifieri, f’dan il-każ, ir-Repubblika Portugiża. Għalhekk, ir-Repubblika Portugiża tqis li ż-żamma ta’ obbligu li ma tiġix intaxxata, f’każ ta’ trasferiment tar-residenza tal-kontribwent fi Stat Membru ieħor, ta’ dan il-qligħ kapitali, iwassal għat-telfien definittiv tad-dritt tagħha li timponi taxxa fuqu, u għalhekk jiġi ppreġudikat id-dritt tagħha li teżerċita kompetenza fiskali fir-rigward tal-attivitajiet imwettqa fit-territorju tagħha (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tad-29 ta’ Marzu 2007, Rewe Zentralfinanz, C‑347/04, EU:C:2007:194, punt 42, u tat-8 ta’ Novembru 2007, Amurta, C-379/05, EU:C:2007:655, punt 58). |
31 |
Ir-Repubblika Portugiża tinvoka, imbagħad, raġunijiet relatati mal-koerenza tas-sistema fiskali. Skont dan l-Istat Membru, teżisti f’dan il-każ, rabta diretta bejn vantaġġ fiskali u l-kumpens ta’ dan il-vantaġġ minn ġbir fiskali determinat, peress li l-għan tad-dispożizzjoni inkwistjoni huwa li jipprekludi li l-vantaġġ fiskali mogħti lill-persuna taxxabbli taħt il-forma ta’ posponiment ta’ taxxa tal-qligħ kapitali magħmul jirrendi ulterjorment impossibbli t-taxxa effettiva ta’ dan l-istess qligħ kapitali fit-territorju Portugiż. Fil-fatt huwa essenzjali għall-funzjonament tajjeb tas-sistema tal-posponiment ta’ taxxa ta’ ċerti attivi li l-għoti tal-vantaġġ fiskali f’mument iddeterminat jikkorrispondi għal taxxa effettiva sussegwenti ta’ dawn l-attivi. |
32 |
Fl-aħħar nett, ir-Repubblika Portugiża tinvoka l-ġustifikazzjoni bbażata fuq in-neċessità li tiġi żgurata l-effikaċja tal-kontrolli fiskali u tal-ġlieda kontra l-frodi u l-evażjoni tat-taxxa. |
33 |
Ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja tqis li l-eventwali restrizzjoni għall-moviment liberu li jirriżulta mill-Artikolu 10 tas-CIRS huwa ġġustifikat, peress li dan l-artikolu huwa intiż li jintaxxa qligħ iġġenerat fit-territorju Portugiż qabel ma r-Repubblika Portugiża titlef is-setgħa tagħha li tintaxxa. Skont ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja, il-prinċipji stabbiliti mill-Qorti tal-Ġustizzja fis-sentenza tad-29 ta’ Novembru 2011, National Grid Indus (C-371/10, EU:C:2011:785, punt 45), huma validi, mingħajr ma ssir distinzjoni jekk hijiex sistema ta’ taxxa tal-ħruġ applikabbli għall-persuni fiżiċi jew ġuridiċi. |
b) Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja
34 |
Għandha tiġi eżaminata s-sistema fiskali prevista fl-Artikolu 10 tas-CIRS fir-rigward tal-Artikoli 21, 45 u 49 TFUE qabel ma tiġi eżaminata fir-rigward tal-Artikoli 28 u 31 tal-Ftehim ŻEE. |
i) Fuq l-ilmenti bbażati fuq ksur tal-Artikoli 21, 45 u 49 TFUE
35 |
Skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, l-Artikolu 21 TFUE, li jistabbilixxi b’mod ġenerali d-dritt, għal kull ċittadin tal-Unjoni, li jmur minn post għall-ieħor u li joqgħod liberament fit-territorju tal-Istati Membri, huwa speċifikament espress fl-Artikolu 45 TFUE f’dak li jirrigwarda l-moviment liberu tal-ħaddiema impjegati u fl-Artikolu 49 TFUE f’dak li jirrigwarda l-libertà ta’ stabbiliment (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-12 ta’ Lulju 2012, Il-Kummissjoni vs Spanja, C-269/09, EU:C:2012:439, punt 49 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
36 |
Konsegwentement, hemm lok li tiġi eżaminata s-sistema fiskali inkwistjoni fid-dawl tal-Artikoli 45 TFUE u 49 TFUE, qabel ma tiġi eżaminata fid-dawl tal-Artikolu 21 TFUE, għall-persuni li jittrasferixxu ruħhom minn Stat Membru għal ieħor, bl-għan li jistabbilixxu ruħhom fih għal raġunijiet mhux marbuta mal-eżerċizzju ta’ attività ekonomika. |
– Fuq l-eżistenza ta’ restrizzjonijiet fir-rigward tal-Artikoli 45 TFUE u 49 TFUE
37 |
Id-dispożizzjonijiet kollha tat-Trattat dwar il-moviment ħieles tal-persuni għandhom il-għan li jtejbu, għaċ-ċittadini tal-Unjoni, l-eżerċizzju tal-attivitajiet professjonali ta’ kull tip fit-territorju kollu ta’ din tal-aħħar u jipprekludu miżuri li jistgħu jiżvantaġġaw lil dawn iċ-ċittadini meta huma jkollhom l-intenzjoni li jeżerċitaw attività ekonomika fit-territorju ta’Stat Membru ieħor (ara s-sentenza tat-12 ta’ Lulju 2012, Il-Kummissjoni vs Spanja, C-269/09, EU:C:2012:439, punt 51 u l-ġurisprudenza ċċitata.) |
38 |
Anki jekk, skont il-kliem ta’ dawn id-dispożizzjonijiet, dawn huma intiżi li jiżguraw il-benefiċċju tat-trattament nazzjonali fl-Istat Membru ospitanti, għandu jiġi kkonstatat li, f’dan il-kuntest, iċ-ċittadini tal-Istati Membri għandhom għad-dispożizzjoni tagħhom, b’mod partikolari, id-dritt, li jirriżulta direttament mit-Trattat, li jitilqu mill-pajjiż ta’ oriġini tagħhom sabiex imorru fit-territorju ta’ Stat Membru ieħor u joqogħdu hemm sabiex hemmhekk jeżerċitaw attività ekonomika (is-sentenza tat-12 ta’ Lulju 2012, Il-Kummissjoni vs SpanjaC-269/09, EU:C:2012:439, punt 52 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
39 |
Dispożizzjonijiet li jipprekludu jew jiskoraġġixxu ċittadin ta’ Stat Membru milli jitlaq mill-Istat ta’ oriġini tiegħu, u għalhekk li jeżerċita d-dritt tiegħu ta’ moviment liberu, jew id-dritt tiegħu tal-libertà ta’ stabbiliment, jikkostitwixxu għalhekk ostakoli għal din il-libertà anki jekk dawn japplikaw irrispettivament min-nazzjonalità taċ-ċittadini kkonċernati (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tas-27 ta’ Settembru 1988, Daily Mail and General Trust, 81/87, EU:C:1988:456, punt 16, kif ukoll tat-12 ta’ Lulju 2012, Il-Kummissjoni vs SpanjaC-269/09, EU:C:2012:439, punt 53 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
40 |
Barra minn hekk, ukoll skont ġurisprudenza stabbilita għandhom jitqiesu bħala restrizzjonijiet għall-moviment liberu tal-persuni u tal-libertà ta’ stabbiliment, il-miżuri kollha li jipprojbixxu, jostakolaw jew jirrendu inqas attraenti l-eżerċizzju tal-imsemmija libertà (ara s-sentenza tat-12 ta’ Lulju 2012, Il-Kummissjoni vs SpanjaC-269/09, EU:C:2012:439, punt 54 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
41 |
F’dan il-każ, l-Artikolu 10(8) tas-CIRS, jipprevedi li f’każ ta’ skambju tal-kapital azzjonarju, l-attribuzzjoni, minħabba dan it-trasferiment, ta’ titoli li jirrappreżentaw il-kapital azzjonarju tal-kumpannija lill-azzjonisti tal-kumpannija akkwistata, ma tagħtix lok għat-taxxa fuq dawn tal-aħħar, jekk għall-finijiet fiskali huma jkomplu jivvalutaw il-kapital azzjonarju ġdid bil-valur l-antik, mingħajr ħsara għat-taxxa fuq il-valuri ta’ flus li eventwalment jiġu allokati lilhom. Kif ikkonfermat ir-Repubblika Portugiża waqt is-seduta, it-taxxa fuq il-qligħ kapitali li tirriżulta minn dan l-iskambju jiġi rkuprat biss mingħand il-persuna taxxabbli f’każ ta’ trasferiment definittiv tal-ishma rċevuti matul dan l-iskambju u fil-mument tiegħu. |
42 |
B’deroga għal din ir-regola, l-Artikolu 10(9)(a) tas-CIRS timponi li l-persuni taxxabbli jittrasferixxu r-residenza tagħhom fi Stat li ma huwiex ir-Repubblika Portugiża li huma jinkludu fid-dħul taxxabbli tas-sena ċivili li matulha jkun seħħ it-trasferiment tal-post ta’ residenza l-ammont li, skont l-Artikolu 10(8) tas-CIRS, ma kienx ġie impost fuq l-iskambju ta’ kapital azzjonarju. |
43 |
Għaldaqstant, filwaqt li l-kontribwenti li jkomplu jirresjedu fit-territorju Portugiż jibbenefikaw minn posponiment ta’ taxxa fuq il-qligħ kapitali li tirriżulta mill-iskambju tal-kapital azzjonarju sat-trasferiment sussegwenti tal-kapital azzjonarju rċevut matul l-iskambju, il-kontribwenti li jittrasferixxu r-residenza tagħhom barra mit-territorju Portugiż huma obbligati, minħabba dan it-trasferiment, li jħallsu immedjatament it-taxxa fuq il-qligħ kapitali li tirriżulta minn dan l-iskambju. |
44 |
Din id-differenza fit-trattament f’dak li jirrigwarda l-mument ta’ ntaxxar tal-qligħ kapitali inkwistjoni jikkostitwixxi żvantaġġ ta’ likwidità għall-kontribwent li jkun irid jittrasferixxi r-residenza tiegħu barra mit-territorju Portugiż, meta mqabbla ma’ kontribwent li jżomm ir-residenza tiegħu f’dan it-territorju. Fil-fatt, filwaqt li tal-ewwel isiru taxxabbli, sempliċement minħabba l-fatt ta’ dan it-trasferiment, suġġetti għal taxxa fuq il-qligħ kapitali li jkun għadu ma seħħx u li għaldaqstant huwa għad ma għandux, it-tieni jkollu jħallas it-taxxa dovuta biss meta u sa fejn il-qligħ kapitali jkun seħħ effettivament (ara, b’analoġija, is-sentenza tal-11 ta’ Marzu 2004, de Lasteyrie du Saillant, C-9/02, EU:C:2004:138, punt 46). |
45 |
F’dan ir-rigward, mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta l-esklużjoni ta’ vantaġġ, ta’ likwidità, f’sitwazzjoni transkonfinali meta jingħata f’sitwazzjoni ekwivalenti fit-territorju nazzjonali tikkostitwixxi restrizzjoni għal-libertà ta’ moviment tal-ħaddiema u tal-libertà ta’ stabbiliment (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-12 ta’ Lulju 2012, Il-Kummissjoni vs SpanjaC-269/09, EU:C:2012:439, punti 59 u 61). |
46 |
Madankollu, mill-provi tal-proċess ma jirriżultax li din id-differenza ta’ trattament tista’ tiġi spjegata b’differenza ta’ sitwazzjoni oġġettiva u, barra minn hekk, ir-Repubblika Portugiża ma sostnietx quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja li dan kien il-każ. Fil-fatt, fir-rigward tal-leġiżlazzjoni ta’ Stat Membru li jkun irid jintaxxa l-qligħ kapitali ġġenerat fit-territorju tiegħu, is-sitwazzjoni ta’ persuna li tittrasferixxi r-residenza tagħha tal-imsemmi Stat Membru lejn Stat Membru ieħor hija simili għal dik ta’ persuna li żżomm ir-residenza tagħha fl-ewwel Stat Membru, f’dak li jirrigwarda t-taxxa fuq il-qligħ kapitali fir-rigward tal-attivi li jkunu ġew iġġenerati fl-ewwel Stat Membru preċedentement għat-trasferiment ta’ residenza (ara, b’analoġija, is-sentenza tad-29 ta’ Novembru 2011, National Grid Indus, C-371/10, EU:C:2011:785, punt 38). |
47 |
Minn dan isegwi li d-differenza fit-trattament li tkun ġiet suġġetta għaliha, fil-qasam ta’ taxxa fuq il-qligħ kapitali li jirriżulta minn skambju ta’ kapital azzjonarju, skont l-Artikolu 10(9)(a) tas-CIRS, kontribwent li jittrasferixxi r-residenza tagħha barra mit-territorju Portugiż meta mqabbla ma’ kontribwent li jżomm ir-residenza tiegħu f’dan it-territorju tikkostitwixxi restrizzjoni għal-libertà ta’ moviment tal-ħaddiema u għal-libertà ta’ stabbiliment, fis-sens tal-Artikoli 45 u 49 TFUE. |
– Fuq il-ġustifikazzjoni tar-restrizzjonijiet għal-libertajiet stabbiliti fl-Artikoli 45 u 49 TFUE
48 |
Għandu jiġi eżaminat jekk ir-restrizzjoni fuq il-libertajiet stabbiliti fl-Artikoli 45 u 49 TFUE, li tirriżulta mill-Artikolu 10(9)(a) tas-CIRS, tkun iġġustifikata minn raġunijiet imperattivi ta’ interess ġenerali. Huwa wkoll neċessarju, f’tali ipoteżi, li din tkun adatta sabiex tiggarantixxi li dan l-għan inkwistjoni jintlaħaq u li tali restrizzjoni ma teċċedix dak li huwa neċessarju sabiex jintlaħaq dan il-għan (ara, b’mod partikolari, is-sentenzi tat-18 ta’ Jannar 2007, Il-Kummissjoni vs L-Isvezja, C-104/06, EU:C:2007:40, punt 25, u tad-29 ta’ Novembru 2011, National Grid Indus, C-371/10, EU:C:2011:785, punt 42). |
49 |
F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li huwa l-Istat Membru li għandu juri, minn naħa, li l-leġiżlazzjoni tiegħu tissodisfa għan ta’ interess ġenerali u, min-naħa l-oħra, li l-imsemmija leġiżlazzjoni hija konformi mal-prinċipju tal-proporzjonalità (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-13 ta’ Settembru 2007, Il-Kummissjoni vs L-Italja, C-260/04, EU:C:2007:508, punt 33 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
50 |
Ir-Repubblika Portugiża tinvoka l-ġustifikazzjonijiet ibbażati, l-ewwel nett, fuq in-neċessità li jiġi ppreservat it-tqassim tas-setgħa ta’ taxxa bejn l-Istati Membri, konformement mal-prinċipju ta’ territorjalità, it-tieni nett, fuq in-neċessità li tiġi ppreservata l-koerenza tas-sistema fiskali u, it-tielet nett, in-neċessità li tiġi żgurata l-effikaċja tal-kontrolli fiskali kif ukoll tal-ġlieda kontra l-frodi u l-evażjoni tat-taxxa. |
51 |
Fir-rigward, l-ewwel nett, tal-għan ibbażat fuq li jiġi żgurat it-tqassim tas-setgħa ta’ taxxa bejn l-Istati Membri, għandu jitfakkar, minn naħa, li dan jikkostitwixxi għan leġittimu rrikonoxxut mill-Qorti tal-Ġustizzja u li, min-naħa l-oħra, minn ġurisprudenza stabbilita jirriżulta li, fl-assenza ta’ miżuri ta’ unifikazzjoni jew ta’ armonizzazzjoni adottati mill-Unjoni, l-Istati Membri jibqgħu kompetenti sabiex jiddefinixxu, permezz ta’ ftehim jew unilateralment, il-kriterji għat-tqassim tas-setgħa ta’ taxxa tagħhom, sabiex tiġi eliminata t-taxxa doppja (sentenza tas-16 ta’ April 2015, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja, C-591/13, EU:C:2015:230, punt 64 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
52 |
Madankollu, il-Kummissjoni targumenta li r-Repubblika Portugiża ma tistax tibbaża ruħa fuq is-sentenza tad-29 ta’ Novembru 2011, National Grid Indus (C-371/10, EU:C:2011:785), sabiex tiġġustifika r-restrizzjoni fuq il-libertajiet fundamentali min-neċessità li jiġi żgurat it-tqassim ibbilanċjat tas-setgħa ta’ taxxa bejn l-Istati Membri, peress li din is-sentenza tirrelata għat-taxxa tal-kumpanniji fuq il-qligħ kapitali moħbi u mhux għal dik tal-persuni fiżiċi fuqhom. Hija tikkunsidra, għall-kuntrarju, li huma s-sentenzi tal-11 ta’ Marzu 2004, de Lasteyrie du Saillant (C-9/02, EU:C:2004:138), u tas-7 ta’ Settembru 2006, N (C‑470/04, EU:C:2006:525), li huma rilevanti f’dan il-kuntest, li jirrigwardaw it-taxxa fuq il-qligħ kapitali moħbi ta’ persuni fiżiċi f’każ ta’ trasferiment ta’ residenza mit-territorju ta’ Stat Membru lejn it-territorju ta’ Stat Membru ieħor. |
53 |
Madankollu, jekk is-sentenza tad-29 ta’ Novembru 2011, National Grid Indus (C-371/10, EU:C:2011:785), ċertament ingħatat fil-kuntest tat-taxxa fuq il-qligħ kapitali tal-kumpanniji, jibqa’ l-fatt li l-Qorti tal-Ġustizzja ttrasponiet sussegwentement il-prinċipji stabbiliti f’din is-sentenza fil-kuntest tat-taxxa fuq il-qligħ kapitali tal-persuni fiżiċi (ara s-sentenzi tat-12 ta’ Lulju 2012, Il-Kummissjoni vs SpanjaC-269/09, EU:C:2012:439, punti 75 sa 78, u tas-16 ta’ April 2015, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja, C-591/13, EU:C:2015:230, punti 65 sa 67). |
54 |
F’dan ir-rigward, il-fatt li ġie diskuss f’dawn l-aħħar żewġ sentenzi, il-qligħ kapitali magħmul u mhux, kif inhu, f’dan il-każ, il-qligħ kapitali moħbi, huwa irrilevanti. Fil-fatt dak li huwa importanti, fir-rigward ta’ wieħed jew tal-ieħor, minn dan il-qligħ kapitali, tranżazzjonijiet simili, imwettqa fil-kuntest purament intern ta’ Stat Membru, għad-differenza ta’ tranżazzjoni transkonfinali, ma jkunux wasslu għat-taxxa immedjata ta’ dan il-qligħ kapitali (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-16 ta’ April 2015, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja, C-591/13, EU:C:2015:230, punt 71). |
55 |
Barra minn hekk, sa fejn il-Kummissjoni tiddubita l-leġittimità tal-għan intiż li jiżgura t-tqassim tas-setgħa ta’ taxxa bejn l-Istati Membri, bejn it-taxxa ta’ ħruġ ta’ persuni fiżiċi skont il-qligħ kapitali moħbi, minħabba li kull telf kapitali eventwali mwettaq wara t-trasferiment ta’ residenza lejn Stat Membru ieħor ma għandux jitnaqqas minnhom f’dan l-Istat Membru, huwa biżżejjed li jitfakkar li l-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li n-nuqqas ta’ teħid inkunsiderazzjoni eventwali tat-telf kapitali mill-Istat Membru ma jimponi l-ebda obbligu, għall-Istat Membru ta’ oriġini, li jevalwa mill-ġdid, fil-mument tat-trasferiment definittiv tal-kapital azzjonarju ġdid, ta’ debitu fiskali ddeterminat b’mod definittiv fil-mument fejn il-kontribwent, minħabba t-trasferiment tar-residenza tiegħu, ma jibqax suġġett għat-taxxa fl-Istat Membru ta’ oriġini (ara, b’analoġija, is-sentenza tad-29 ta’ Novembru 2011, National Grid Indus, C-371/10, EU:C:2011:785, punt 61). |
56 |
Għalhekk, ma teżisti ebda raġuni oġġettiva sabiex issir distinzjoni, għall-finijiet tal-ġustifikazzjoni bbażata fuq l-għan li jikkonsisti fl-iżgurar tat-tqassim tas-setgħa ta’ taxxa bejn l-Istati Membri, bejn it-taxxa tal-ħruġ tal-persuni fiżiċi u dik tal-persuni ġuridiċi skont il-qligħ kapitali moħbi. |
57 |
Sussegwentement, għandu jiġi rrilevat li l-Artikolu 10(9)(a) tas-CIRS huwa xieraq sabiex jiggarantixxi l-preservazzjoni tat-tqassim tas-setgħa ta’ taxxa bejn l-Istati Membri kkonċernati. Fil-fatt, it-taxxa fuq id-dikjarazzjoni finali fil-mument tat-trasferiment tar-residenza hija intiża li tissuġġetta għat-taxxa fuq il-qligħ tal-Istat Membru ta’ oriġini l-qligħ kapitali li mhux magħmul, li jirriżulta fil-kuntest tal-kompetenza fiskali ta’ dan l-Istat Membru qabel it-trasferiment tal-imsemmija residenza. Il-qligħ kapitali magħmul sussegwentement għal dan it-trasferiment huwa esklużivament impost fl-Istat Membru ospitanti jew fejn jiġi maħluq, dan jippermetti ħelsien minn taxxa doppja tiegħu (ara, b’analoġija, is-sentenza tad-29 ta’ Novembru 2011, National Grid Indus, C-371/10, EU:C:2011:785, punt 48). |
58 |
Fir-rigward tal-punt jekk din id-dispożizzjoni, li tipprevedi, fil-mument tat-trasferiment ta’ residenza tal-kontribwent fit-territorju Portugiż lejn Stat ieħor, it-taxxa fuq il-qligħ kapitali moħbi li jirriżulta minn trasferiment ta’ kapital azzjonarju, ma jmurx lil hinn minn dak li huwa neċessarju sabiex jintlaħaq l-għan intiż għal tqassim tas-setgħat ta’ taxxa, għandu jitfakkar li, fis-sentenza tad-29 ta’ Novembru 2011, National Grid Indus (C-371/10, EU:C:2011:785, punt 52), il-Qorti tal-Ġustizzja diġà ddeċidiet li leġiżlazzjoni nazzjonali ta’ Stat Membru, li timponi l-irkupru immedjat tat-taxxa fuq il-qligħ kapitali moħbi marbut mal-elementi tal-assi ta’ kumpannija li tittrasferixxi s-sede ta’ amministrazzjoni effettiva tagħha lejn Stat Membru ieħor, fil-mument tal-imsemmi trasferiment tqieset sproporzjonata, minħabba l-eżistenza ta’ miżuri inqas restrittivi għal-libertà ta’ stabbiliment mill-irkupru immedjat ta’ din it-taxxa (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tad-29 ta’ Novembru 2011, National Grid Indus, C-371/10, EU:C:2011:785, punti 73 u 85, kif ukoll tas-16 ta’ April 2015, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja, C-591/13, EU:C:2015:230, punt 67 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
59 |
F’dan ir-rigward, leġiżlazzjoni nazzjonali li toffri l-għażla lill-kumpannija li tittrasferixxi s-sede ta’ amministrazzjoni effettiva tagħha lejn Stat Membru ieħor bejn, minn naħa, il-ħlas immedjat tal-ammont taxxabbli u, min-naħa l-oħra, il-posponiment tal-ħlas tal-ammont tal-imsemmija taxxa, flimkien, jekk ikun il-każ, mal-interessi skont il-leġiżlazzjoni nazzjonali applikabbli, tikkostitwixxi miżura li, hija inqas ta’ theddida għal-libertà ta’ stabbiliment mill-irkupru immedjat tal-imsemmija taxxa (ara s-sentenzi tad-29 ta’ Novembru 2011, National Grid Indus, C-371/10, EU:C:2011:785, punti 73 u 85, kif ukoll tas-16 ta’ April 2015, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja, C-591/13, EU:C:2015:230, punt 67 u l-ġurisprudenza ċċitata). Barra minn dan, il-Qorti tal-Ġustizzja ammettiet li huwa possibbli għall-Istat Membru kkonċernat li jieħu inkunsiderazzjoni wkoll ir-riskju ta’ nuqqas ta’ rkupru tat-taxxa, li jiżdied skont il-mogħdija taż-żmien, fil-kuntest tal-leġiżlazzjoni nazzjonali tiegħu li tapplika għall-posponiment tal-ħlas tad-djun fiskali, permezz ta’ miżuri bħalma hija l-ħtieġa ta’ garanzija bankarja (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tad-29 ta’ Novembru 2011, National Grid Indus, C-371/10, EU:C:2011:785, punt 74). |
60 |
Fid-dawl tal-ġurisprudenza ċċitata fiż-żewġ punti preċedenti, għandu jiġi kkonstatat li l-Artikolu 10(9)(a) tas-CIRS imur lil hinn minn dak li huwa neċessarju sabiex jintlaħaq l-għan marbut man-neċessità li jinżamm it-tqassim tas-setgħa ta’ taxxa bejn l-Istati Membri, sa fejn id-dispożizzjonijiet rilevanti tad-dritt nazzjonali ma jħallux l-għażla lill-kontribwent li jittrasferixxi r-residenza tiegħu mit-territorju Portugiż lejn Stat Membru ieħor li tagħżel bejn, minn naħa, il-ħlas immedjat tal-ammont tat-taxxa fuq il-qligħ kapitali li jirriżulta minn trasferiment ta’ kapital azzjonarju u, min-naħa l-oħra, il-ħlas pospost tal-imsemmi ammont, li huwa neċessarjament akkumpanjat minn spiża amministrattiva għall-kontribwent, marbuta mal-issorveljar tal-attivi ttrasferiti, flimkien ma’ garanzija bankarja (ara, b’analoġija, is-sentenza tad-29 ta’ Novembru 2011, National Grid Indus, C‑371/10, EU:C:2011:785, punti 73 u 74). |
61 |
Minn dan isegwi li n-neċessità li jiġi żgurat it-tqassim tas-setgħa ta’ taxxa bejn l-Istati Membri ma tistax tiġġustifika r-restrizzjoni fuq il-libertajiet stabbiliti fl-Artikoli 45 u 49 TFUE li tirriżulta mill-Artikolu 10(9)(a) tas-CIRS. |
62 |
It-tieni nett, fir-rigward tal-ġustifikazzjoni bbażata fuq in-neċessità li tiġi ppreservata l-koerenza ts-sistema fiskali nazzjonali, għandu jitfakkar li l-Qorti tal-Ġustizzja rrikonoxxietha bħala li tikkostitwixxi raġuni imperattiva ta’ interess ġenerali. Sabiex argument ibbażat fuq tali ġustifikazzjoni jkun jista’ jintlaqa’, il-Qorti tal-Ġustizzja teżiġi li tiġi stabbilita l-eżistenza ta’ rabta diretta bejn il-vantaġġ fiskali kkonċernat u t-tpaċija ta’ dan il-vantaġġ permezz ta’ impożizzjoni fiskali speċifika (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-16 ta’ April 2015, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja, C-591/13, EU:C:2015:230, punt 74 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
63 |
F’dan il-każ, ir-Repubblika Portugiża targumenta li d-dispożizzjoni nazzjonali inkwistjoni hija neċessarja sabiex tiggarantixxi din il-koerenza, peress li l-vantaġġ fiskali mogħti fil-forma ta’ posponiment ta’ taxxa jintemm meta t-taxxa sussegwenti ssir impossibbli, minħabba li l-persuna taxxabbli benefiċjarja titlef il-kwalità tagħha ta’ residenti fit-territorju Portugiż. Madankollu, skont dan l-Istat Membru, huwa essenzjali għall-funzjonament tajjeb tas-sistema tal-posponiment ta’ taxxa li tkun teżisti korrispondenza, fir-rigward tal-istess persuna taxxabbli u ta’ taxxa li tkun l-istess, bejn l-għoti ta’ vantaġġ fiskali taħt forma ta’ posponiment ta’ taxxa u t-taxxa effettiva tal-qligħ kapitali, sussegwentement. |
64 |
F’dan ir-rigward, għandu jiġi kkonstatat li r-Repubblika Portugiża ma urietx li teżisti rabta diretta bejn il-vantaġġ fiskali previst fl-Artikolu 10(8) tas-CIRS u t-tpaċija ta’ dan il-vantaġġ permezz ta’ impożizzjoni fiskali partikolari. Fil-fatt, jekk, f’sitwazzjoni transkonfinali, prevista fl-Artikolu 10(9)(a) tas-CIRS, il-vantaġġ fiskali mogħti konformement mal-Artikolu 10(8) tas-CIRS jiġi paċut permezz ta’ ġbir fiskali, madankollu l-ammont ta’ taxxa dovuta huwa neċessarjament irkuprat fil-mument tat-trasferiment tar-residenza tal-kontribwent barra mit-territorju Portugiż, il-pożizzjoni tkun differenti f’sitwazzjoni purament interna, prevista fl-Artikolu 10(8) tas-CIRS. Fil-fatt mill-eżami ta’ din id-dispożizzjoni jirriżulta li l-irkupru tat-taxxa fuq il-qligħ kapitali li jirriżulta minn trasferiment ta’ kapital azzjonarju jseħħ biss fl-ipoteżi eventwali ta’ trasferiment definittiv tal-kapital azzjonarju rċevut matul dan it-trasferiment. Kif irrileva l-Avukat Ġenerali fil-punt 60 tal-konklużjonijiet tiegħu, sakemm ma jittrasferixxix il-kapital azzjonarju rċevut, kontribwent li jżomm ir-residenza tiegħu fit-territorju Portugiż jista’ dejjem jinvoka l-benefiċċju tal-vantaġġ fiskali mogħti fl-Artikolu 10(8) tas-CIRS, biex b’hekk jirrendi l-irkupru futur tat-taxxa fir-rigward tiegħu biss eventwali. Minn dan isegwi li r-rabta allegata bejn il-kontribwent u l-intaxxar tiegħu mhix ċerta (ara, b’analoġija, is-sentenza tas-26 ta’ Ottubru 2006, Il-Kummissjoni vs Il-Portugall, C-345/05, EU:C:2006:685, punt 27). |
65 |
Konsegwentement, l-argument tar-Repubblika Portugiża skont liema d-dispożizzjoni inkwistjoni hija oġġettivament iġġustifikata min-neċessità li tinżamm il-koerenza tas-sistema fiskali nazzjonali għandu jiġi miċħud. |
66 |
It-tielet nett, fir-rigward tal-ġustifikazzjoni bbażata fuq l-effikaċja tal-kontrolli fiskali u l-ġlieda kontra l-frodi u l-evażjoni tat-taxxa, għandu jiġi kkonstatat li r-Repubblika Portugiża, fir-risposta tagħha, illimitat ruħha li ssemmi din il-ġustifikazzjoni mingħajr ma stabbilixxiet xi żvilupp. |
67 |
Minn dan isegwi li din il-ġustifikazzjoni ma tistax tintlaqa’. |
68 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jiġi kkonstatat li l-Artikolu 10(9)(a) tas-CIRS jikkostitwixxi restrizzjoni pprojbita mill-Artikoli 45 u 49 TFUE, u li l-ilment tal-Kummissjoni bbażat fuq nuqqas tal-Istat Membru kkonċernat li jwettaq obbligu taħt dawn l-artikoli tat-Trattat FUE huwa fondat. |
– Fuq l-ilment ibbażat fuq il-ksur tal-Artikolu 21 TFUE
69 |
Fir-rigward taċ-ċittadini tal-Unjoni li jkunu jixtiequ jiċċaqilqu ġewwa l-Unjoni għal raġunijiet mhux marbuta mal-eżerċizzju ta’ attività ekonomika, din l-istess konklużjoni tapplika għall-istess raġunijiet fir-rigward tal-ilment ibbażat fuq il-ksur tal-Artikolu 21 TFUE (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat-12 ta’ Lulju 2012, Il-Kummissjoni vs SpanjaC-269/09, EU:C:2012:439, punt 91). |
ii) Fuq l-eżistenza ta’ restrizzjoni għad-dritt stabbilit fl-Artikoli 28 u 31 tal-Ftehim ŻEE
70 |
Preliminarjament, għandu jiġi rrilevat li d-dispożizzjonijiet tal-Artikoli 28 u 31 tal-Ftehim ŻEE huma analogi għal dawk tal-Artikoli 45 u 49 TFUE (ara s-sentenza tat-12 ta’ Lulju 2012, Il-Kummissjoni vs SpanjaC-269/09, EU:C:2012:439, punt 95). |
71 |
Ċertament, il-ġurisprudenza tal-Unjoni li tirrigwarda r-restrizzjonijiet għall-eżerċizzju tal-libertajiet ta’ moviment fi ħdan l-Unjoni ma tistax tiġi kompletament trasposta għal-libertajiet iggarantiti mill-Ftehim ŻEE, peress li l-eżerċizzju ta’ dawn tal-aħħar jaqgħu f’kuntest legali differenti (is-sentenza tas-16 ta’ April 2015, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja, C‑591/13, EU:C:2015:230, punt 81 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
72 |
Madankollu, f’dan il-każ, ir-Repubblika Portugiża ma indikatx ir-raġunijiet għala l-kunsiderazzjonijiet dwar l-assenza ta’ ġustifikazzjoni ta’ restrizzjonijiet għall-eżerċizzju tal-libertajiet ta’ moviment iggarantiti mit-Trattat, li wasslu għal konstatazzjonijiet li jidhru fil-61, 65 u 66 ta’ din is-sentenza, ma japplikawx bl-istess mod għal-libertajiet iggarantiti mill-Ftehim ŻEE. |
73 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jiġi kkonstatat li l-Artikolu 10(9)(a) tas-CIRS tikkostitwixxi restrizzjoni pprojbita mill-Artikoli 28 u 31 tal-Ftehim ŻEE, u li l-ilment tal-Kummissjoni bbażat fuq nuqqas tal-Istat Membru kkonċernat li jwettaq obbligu skont l-imsemmija dispożizzjonijiet tal-Ftehim ŻEE, huwa fondat. |
2. Fuq it-trasferiment lil kumpannija tal-assi kollha marbuta ma’ attività eżerċitata fuq bażi individwali
a) L-argumenti tal-partijiet
74 |
Il-Kummissjoni ssostni li, f’każ ta’ trasferiment lil kumpannija tal-attivi u l-passivi minn persuna fiżika fi trasferiment tal-kapital azzjonarju, l-Artikolu 38 tas-CIRS jirriżerva trattament fiskali differenti li jiddependi fuq jekk it-trasferiment isirx lejn kumpannija li għandha l-uffiċċju rreġistrat tagħha effettiv fit-territorju Portugiż jew lil kumpannija li għandha s-sede tagħha u l-amministrazzjoni effettiva tagħha barra minn dan it-territorju. Fil-fatt, fl-ewwel każ, it-taxxa fuq il-qligħ kapitali jseħħ biss fil-mument fejn dawn l-attivi u l-passivi jkunu ġew ittrasferiti mill-kumpannija li tkun irċeviethom, sakemm il-kundizzjonijiet l-oħra jiġu ssodisfatti wkoll. Min-naħa l-oħra, fit-tieni każ, it-taxxa fuq il-qligħ kapitali tkun immedjata. Il-Kummissjoni tqis li r-Repubblika Portugiża għandha tapplika l-istess regola, kemm jekk il-kumpannija li lilha ġew ittrasferiti l-attivi u l-passivi kellha jew ma kellhiex l-uffiċċju rreġistrat tagħha u l-amministrazzjoni effettiva tagħha fit-territorju Portugiż. |
75 |
Għalhekk, hija tqis li l-Artikolu 38 tas-CIRS jikser l-Artikolu 49 TFUE u l-Artikolu 31 tal-Ftehim ŻEE u, għar-raġunijiet esposti fil-kuntest tal-ilment tagħha dwar l-Artikolu 10 tas-CIRS, billi jmur lil hinn minn dak li huwa neċessarju sabiex tiġi żgurata l-effikaċja tas-sistema fiskali. Fil-fatt, ir-Repubblika Portugiża tista’, pereżempju, titlob b’mod regolari, fuq il-bażi tad-Direttiva 2011/16, informazzjoni mill-awtoritajiet kompetenti tal-pajjiż fejn jinsabu s-sede jew l-amministrazzjoni effettiva tal-persuna ġuridika li ġew ittrasferiti lilha l-attivi u l-passivi, bil-għan li jiġi vverifikat jekk din għadhiex detentriċi. Huwa biss meta jiġi stabbilit li l-attiv u l-passiv ittrasferiti jiġu ttrasferiti minn din il-kumpannija li għandha, skont il-Kummissjoni, jiġi ntaxxat il-qligħ kapitali kkonċernat. Il-Kummissjoni tirreferi barra minn hekk għad-Direttiva 2010/24 li hija wkoll rilevanti f’dawn is-sitwazzjonijiet fejn it-taxxa fuq il-qligħ kapitali ma tħallsitx. |
76 |
Ir-Repubblika Portugiża ssostni li l-Artikolu 38 tas-CIRS jipprevedi l-posponiment ta’ taxxa tal-qligħ kapitali marbut mal-istabbiliment tal-kumpanniji jew mal-ishma maġġoritarji fil-kumpanniji li jeżistu diġà mill-kontribuzzjoni tal-assi kollha assenjati għall-eżerċizzju ta’ attività imprenditorjali jew professjonali ta’ persuna fiżika. L-għan ta’ din id-dispożizzjoni hija li tippermetti l-bidla tal-forma legali li taħtha tkun tista’ tiġi eżerċitata attività ekonomika, mingħajr ma tiġi suġġetta għal taxxa tal-qligħ kapitali li jirriżulta mill-kontribut tal-assi fil-mument ta’ dan il-kontribut. Il-benefiċċju ta’ posponiment ta’ taxxa sal-mument tat-trasferiment sussegwenti tal-elementi patrimonjali ttrasferiti, bla ħsara għall-osservanza ta’ ċerti rekwiżiti għall-kumpannija li tittrasferixxi fil-qasam tal-inklużjoni fil-kontijiet tal-elementi patrimonjali ttrasferiti, jippermetti li jiġi ggarantit ir-rispett tal-prinċipju ta’ kontinwità ekonomika, b’mod li jipprova jiżgura b’mod effettiv l-intaxxar ta’ dħul korrispondenti. Il-kundizzjoni marbuta mal-post tas-sede jew tal-amministrazzjoni effettiva tal-kumpannija li tittrasferixxi hija neċessarja bil-għan li tiżgura, fl-assenza ta’ miżuri ta’ armonizzazzjoni, ir-rispett tal-prinċipju ta’ kontinwità ekonomika u t-taxxa ulterjuri tal-elementi tal-attiv jew tal-passiv ittrasferiti, peress li l-kompetenza fiskali relatata mal-intaxxar ta’ kumpannija li għandha s-sede jew l-amministrazzjoni effettiva tagħha barra mit-territorju Portugiż ma tibqax tar-Repubblika Portugiża, iżda tal-Istat li fit-territorju tiegħu din il-kumpannija għandha s-sede jew l-amministrazzjoni effettiva tagħha. |
77 |
Il-miżura inkwistjoni hija għaldaqstant konformi mal-prinċipju fiskali ta’ territorjalità u hija ġġustifikata min-neċessità tat-tqassim tas-setgħa ta’ taxxa bejn l-Istati Membri. |
b) Il-kunsiderazzjonijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja
78 |
Għandha tiġi eżaminata s-sistema fiskali prevista fl-Artikolu 38 tas-CIRS fid-dawl tal-Artikolu 49 TFUE qabel jiġi eżaminat fid-dawl tal-Artikolu 31 tal-Ftehim ŻEE. |
i) Fuq l-ilment ibbażat fuq il-ksur tal-Artikolu 49 TFUE
79 |
Preliminarjament, għandu jitfakkar li, skont ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 49 TFUE jkopri kull resident ta’ Stat Membru, irrispettivament min-nazzjonalità tiegħu, li jkollu sehem fil-kapital ta’ kumpannija stabbilita fi Stat membru ieħor li jagħtih influwenza ċerta fuq id-deċiżjonijiet ta’ din il-kumpannija, influwenza li tippermettilu jiddetermina l-attivitajiet tagħha (ara s-sentenza tat-18 ta’ Diċembru 2014, X, C-87/13, EU:C:2014:2459, punt 21 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
80 |
F’dan il-każ, għandu jiġi kkonstatat li l-benefiċċju tal-posponiment ta’ taxxa previst fl-Artikolu 38(1) tas-CIRS huwa suġġett, skont l-istess dispożizzjoni (b) għall-kundizzjoni li l-persuna fiżika li tagħmel it-trasferiment tal-assi kollha relatat ma’ attività imprenditorjali u professjonali jkollha mill-inqas 50 % tal-kapital tagħha. |
81 |
Konsegwentement, l-Artikolu 38(1) tas-CIRS jaqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-libertà ta’ stabbiliment. |
82 |
Din l-istess dispożizzjoni tipprevedi li ma hemmx lok li jiġi stabbilit id-dħul taxxabbli skont il-bejgħ tal-kapital azzjonarju li jirriżulta mit-trasferiment tal-assi kollha użati għall-eżerċizzju ta’ attività imprenditorjali jew professjonali minn persuna fiżika, sakemm jiġu ssodisfatti l-kundizzjonijiet li jissemmew fl-Artikolu 38(1)(a) sa (e) tas-CIRS. Konformement, mal-Artikolu 38(1)(a) tas-CIRS, huwa impost li l-entità li jiġu ttrasferiti lilha l-assi hija kumpannija li għandha s-sede statutorju tagħha u l-amministrazzjoni effettiva tagħha fit-territorju Portugiż. Kif ikkonfermat ir-Repubblika Portugiża matul is-seduta, f’tali każ, it-taxxa tiġi rkuprata mingħand il-kumpannija li tittrasferixxi fil-mument tat-trasferiment susegwenti tal-elementi tal-assi inkwistjoni. Min-naħa l-oħra, jekk il-kumpannija li tittrasferixxi ma għandhiex is-sede statutorja u l-amministrazzjoni effettiva tagħha fit-territorju Portugiż, il-persuna fiżika li tagħmel it-trasferiment hija eskluża mill-benefiċċju tal-vantaġġ fiskali previst fl-Artikolu 38(1) tas-CIRS u ssir għalhekk immedjatament responsabbli għall-ħlas tat-taxxa fuq il-qligħ kapitali. |
83 |
Minn dan isegwi, li fil-każ ta’ persuni fiżiċi li jittrasferixxu l-assi kollha inkwistjoni lil kumpannija li għandha s-sede u l-amministrazzjoni effettiva tagħha fit-territorju Portugiż, it-taxxa fuq il-qligħ kapitali jkollu jitħallas mill-kumpannija li tittrasferixxi fil-mument tat-trasferiment sussegwenti tal-elementi ta’ dan l-assi, filwaqt li l-persuni fiżiċi li jittrasferixxu l-imsemmija assi kollha lil kumpannija li għandha s-sede u l-amministrazzjoni effettiva tagħha fit-territorju ta’ Stat ieħor li ma huwiex ir-Repubblika Portugiża ssir responsabbli għall-ħlas tat-taxxa fuq il-qligħ kapitali fil-mument ta’ dan it-trasferiment. |
84 |
Għandu jiġi kkonstatat li din is-sistema fiskali għandha żvantaġġ f’dak li jirrigwarda l-likwidità għal kontribwent li jittrasferixxi l-assi kollha inkwistjoni lil kumpannija li għandha s-sede jew l-amministrazzjoni effettiva tagħha barra mit-territorju Portugiż, meta mqabbla ma’ kontribwent li jittrasferixxi dawn l-istess assi lil kumpannija li għandha s-sede u l-amministrazzjoni effettiva tagħha fit-territorju Portugiż, u għaldaqstant tikkostitwixxi restrizzjoni fuq l-eżerċizzju tad-dritt ta’ stabbiliment fis-sens tal-ġurisprudenza mfakkra fil-punti 37 sa 40 ta’ din is-sentenza. |
85 |
Barra minn hekk, ma jirriżultax mill-elementi tal-proċess li din id-differenza tista’ tiġi spjegata permezz ta’ differenza ta’ sitwazzjoni oġġettiva u, barra minn hekk, ir-Repubblika Portugiża bl-ebda mod ma sostniet li dan kien il-każ, quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja. |
86 |
Sabiex tiġġustifika r-restrizzjoni għal-libertà ta’ stabbiliment iggarantit mit-Trattat, li tirriżulta mid-dispożizzjoni inkwistjoni, ir-Repubblika Portugiża tinvoka, minn naħa, in-neċessità li jiġi żgurat li t-tqassim tas-setgħa ta’ taxxa bejn l-Istati Membri, konformement mal-prinċipju ta’ territorjalità, u, min-naħa l-oħra, in-neċessità li tiġi ggarantita l-kontinwità ekonomika. |
87 |
Fir-rigward, minn naħa, tal-għan li jikkonsisti f’li jiġi żgurat it-tqassim tas-setgħa ta’ taxxa bejn l-Istati Membri, għandu jiġi kkonstatat, fid-dawl ta’ dak li ġie rrilevat fil-punt 59 ta’ din is-sentenza, li l-Artikolu 38(1)(a) tas-CIRS imur lil hinn minn dak li huwa neċessarju sabiex jintlaħaq l-għan mixtieq, minħabba l-eżistenza ta’ miżuri inqas restrittivi għal-libertà ta’ stabbiliment minn taxxa immedjata. |
88 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, ir-restrizzjoni għal-libertà ta’ stabbiliment li tirriżulta mill-Artikolu 38(1)(a) tas-CIRS ma tistax tiġi ġġustifikata permezz tan-neċessità li jiġi żgurat it-tqassim tas-setgħa ta’ taxxa bejn l-Istati Membri. |
89 |
Fir-rigward min-naħa l-oħra, tal-ġustifikazzjoni bbażata fuq in-neċessità li tiġi ggarantita l-kontinwità ekonomika, ir-Repubblika Portugiża tinvoka n-neċessità li l-benefiċċju tal-posponiment ta’ taxxa jiġi suġġett għal ċerti rekwiżiti għall-kumpannija li tittrasferixxi fil-qasam tal-inklużjoni fil-kontijiet tal-elementi patrimonjali ttrasferiti. Madankollu, skont dan l-Istat Membru, l-osservanza ta’ dawn ir-rekwiżiti ma tistax tiġi żgurata, fl-assenza ta’ miżuri ta’ armonizzazzjoni, fir-rigward tal-kumpanniji li għandhom is-sede jew l-amministrazzjoni effettiva tagħhom fit-territorju ta’ Stat ieħor, peress li l-kompetenza fir-rigward tagħhom ma hijiex tar-Repubblika Portugiża, iżda tal-Istat ta’ residenza. |
90 |
F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat li r-rekwiżit għal kumpannija li tittrasferixxi li jkollha s-sede u l-amministrazzjoni effettiva tagħha fit-territorju Portugiż huwa intiż, għaldaqstant, b’mod definittiv, sabiex jiżgura li l-possibbiltà, għall-Istat Portugiż, li jintaxxa effettivament il-qligħ kapitali inkwistjoni. Madankollu, kif ġie rrilevat fil-punti 87 u 88 ta’ din is-sentenza, dan l-għan ma jistax jiġġustifika d-differenza fit-trattament ta’ persuni fiżiċi, skont jekk huma jittrasferixxux l-assi kollha inkwistjoni lil kumpannija li għandha s-sede u l-amministrazzjoni effettiva tagħha fit-territorju tar-Repubblika Portugiża jew lil kumpannija li għandha s-sede jew l-amministrazzjoni effettiva tagħha fit-territorju ta’ Stat ieħor, peress li dan l-għan jista’ jiġi żgurat mingħajr ma jkun neċessarju li ssir distinzjoni bejn sitwazzjoni purament interna u sitwazzjoni transkonfinali. Għalhekk, għar-raġunijiet indikati fl-imsemmija punti, ir-restrizzjoni għal-libertà ta’ stabbiliment li tirriżulta mill-Artikolu 38(1)(a) tas-CIRS hija sproporzjonata meta mqabbla mal-għan. |
91 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jiġi kkonstatat li l-Artikolu 38(1)(a) tas-CIRS jikkostitwixxi restrizzjoni pprojbita mill-Artikolu 49 TFUE, u li l-ilment tal-Kummissjoni bbażat fuq nuqqas tal-Istat Membru kkonċernat li jwettaq obbligu skont dan l-Artikolu tat-Trattat FUE, huwa fondat. |
ii) Fuq l-ilment ibbażat fuq ksur tal-Artikolu 31 tal-Ftehim ŻEE
92 |
Peress li r-Repubblika Portugiża ma indikatx ir-raġunijiet għaliex il-kunsiderazzjonijiet dwar l-assenza ta’ ġustifikazzjoni tar-restrizzjonijiet għall-eżerċizzju tal-libertà ta’ stabbiliment iggarantita mit-Trattat FUE, wasslu għall-konstatazzjonijiet li jissemmew fil-punti 87 sa 90 ta’ din is-sentenza, ma jistgħux japplikaw bl-istess mod għal-libertà ta’ stabbiliment iggarantita mill-Ftehim ŻEE. |
93 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jiġi kkonstatat li l-Artikolu 38(1)(a) tas-CIRS tikkostitwixxi restrizzjoni pprojbita mill-Artikolu 31 tal-Ftehim, u li l-ilment tal-Kummissjoni bbażat fuq nuqqas tal-Istat Membru kkonċernat li jwettaq obbligu skont l-imsemmi Artikolu tat-Trattat ŻEE, huwa fondat. |
94 |
Mill-kunsiderazzjonijiet preċedenti kollha jirriżulta li:
|
Fuq l-ispejjeż
95 |
Skont l-Artikolu 138(1) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja, il-parti li titlef il-kawża għandha tbati l-ispejjeż, jekk dawn ikunu ġew mitluba. |
96 |
Peress li l-Kummissjoni talbet li r-Repubblika Portugiża għandha tbati l-ispejjeż u peress li din tilfet fir-rigward tal-motivi tagħha, hemm lok li tiġi kkundannata tbati, minbarra l-ispejjeż tagħha, dawk sostnuti mill-Kummissjoni. |
97 |
Skont l-Artikolu 140(1) ta’ dawn l-istess regoli, l-Istati Membri li jintervjenu fil-kawża għandhom ibatu l-ispejjeż tagħhom. Għaldaqstant ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja għandha tbati l-ispejjeż tagħha. |
Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Ir-Raba’ Awla) taqta’ u tiddeċiedi: |
|
|
|
|
Firem |
( *1 ) * Lingwa tal-kawża: il-Portugiż.