52010DC0547

[pic] | ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ |

Βρυξέλλες, 8.10.2010

COM(2010) 547 τελικό

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ (17η έκθεση «Βελτίωση της νομοθεσίας» για το 2009)

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ (17η έκθεση «Βελτίωση της νομοθεσίας» για το 2009)

Εισαγωγή

Η παρούσα έκθεση αποτελεί τη 17η έκθεση για την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, που η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και τα εθνικά κοινοβούλια σύμφωνα με το πρωτόκολλο της Συνθήκης σχετικά με αυτά τα θέματα[1]. Η έκθεση καλύπτει το 2009 όταν ήταν σε ισχύ ακόμα η συνθήκη της Νίκαιας, και εξηγεί εν συντομία τις αλλαγές που εισήχθησαν από τη συνθήκη της Λισαβόνας, η οποία ετέθη σε ισχύ την 1η Δεκεμβρίου 2009. Όπως και για τις εκθέσεις του 2007 και 2008, δεν καλύπτει τα ευρύτερα ζητήματα που άπτονται των έξυπνων κανονιστικών ρυθμίσεων, τα οποία εξετάστηκαν σε ειδική ανακοίνωση για τις έξυπνες κανονιστικές ρυθμίσεις[2].

Το νομικό και θεσμικό πλαίσιο

Οι αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας

Η επικουρικότητα και η αναλογικότητα αποτελούν θεμελιώδεις αρχές του ευρωπαϊκού δικαίου οι οποίες ορίζονται στο άρθρο 5 της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ).

Εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων της Ένωσης, η επικουρικότητα συνιστά κατευθυντήρια αρχή για την οριοθέτηση των αρμοδιοτήτων των κρατών μελών και της ΕΕ, δηλαδή για το - ποιος πρέπει να παρέμβει; Εάν ο οικείος τομέας εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Ένωσης, είναι σαφές ότι θα πρέπει να παρέμβει η Ένωση. Εάν η Ένωση είναι αρμόδια από κοινού με τα κράτη μέλη, η αρχή καθιερώνει σαφώς τεκμήριο υπέρ της ανάληψης δράσης εκ μέρους των κρατών μελών. Η Ένωση πρέπει να παρέμβει μόνον εφόσον οι επιδιωκόμενοι στόχοι δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη και, λόγω της κλίμακας ή των αποτελεσμάτων, η Ένωση μπορεί να τους επιτύχει καλύτερα.

Η αναλογικότητα συνιστά κατευθυντήρια αρχή για τον καθορισμό του τρόπου με τον οποίο η Ένωση πρέπει να ασκεί τις αρμοδιότητές της, είτε αυτές είναι αποκλειστικές είτε είναι συντρέχουσες - π οια πρέπει να είναι η μορφή και η φύση της δράσης της ΕΕ; Το άρθρο 5 παράγραφος 4 ορίζει ότι το περιεχόμενο και η μορφή της δράσης της Ένωσης δεν πρέπει να υπερβαίνει το μέτρο που είναι αναγκαίο για την επίτευξη των στόχων των Συνθηκών. Η κάθε απόφαση πρέπει να ευνοεί τη λιγότερο περιοριστική δυνατότητα.

Εφαρμογή, δυνατότητα υποβολής παρατηρήσεων και εκ των υστέρων έλεγχος

Όλα τα θεσμικά όργανα της Ένωσης οφείλουν να τηρούν αμφότερες τις αρχές. Το πρωτόκολλο σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας και η διοργανική συμφωνία του 1993 για την επικουρικότητα[3] περιλαμβάνουν περαιτέρω ρυθμίσεις για τον τρόπο που πρέπει να εφαρμόζονται οι δύο αρχές. Τα βασικά στοιχεία αυτού του πλαισίου παρουσιάζονται συνοπτικά στην παρούσα έκθεση.

Η Επιτροπή οφείλει: να διεξάγει ευρείες διαβουλεύσεις πριν προτείνει νομοθεσία· να παραθέτει στην αιτιολογική έκθεση κάθε νομοθετικής πρότασης τους λόγους βάσει των οποίων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πρόταση συνάδει με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας· και να λαμβάνει υπόψη το βάρος που η πρόταση συνεπάγεται για την Ένωση, τις εθνικές κυβερνήσεις, τις τοπικές αρχές, τους οικονομικούς φορείς και τους πολίτες. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο οφείλουν να παρέχουν αιτιολόγηση σχετικά με την επικουρικότητα σε περίπτωση που μία τροποποίηση που επιφέρουν επηρεάζει την έκταση της κοινοτικής δράσης[4]. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και η Επιτροπή των Περιφερειών διατυπώνουν τις απόψεις τους είτε όταν ζητείται η γνώμη τους είτε με γνώμες που εκδίδουν ιδία πρωτοβουλία.

Τέλος, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δύναται να ελέγχει τη νομιμότητα των πράξεων των θεσμικών οργάνων όσον αφορά την τήρηση της αρχής της επικουρικότητας.

Αλλαγές που εισήχθησαν με τη συνθήκη της Λισαβόνας

Η συνθήκη της Λισαβόνας εισήγαγε αρκετές αλλαγές όσον αφορά τον τρόπο εφαρμογής των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας.

Το τροποποιημένο πρωτόκολλο περιλαμβάνει ένα περισσότερο συγκεκριμένο αίτημα σύμφωνα με το οποίο όλα τα σχέδια νομοθετικών πράξεων πρέπει να περιλαμβάνουν έκθεση βάσει της οποίας μπορεί να αξιολογηθεί η τήρηση των αρχών. Μολονότι δεν αναφέρεται πλέον στις κατευθυντήριες γραμμές για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης (όπως έλεγχοι «αναγκαιότητας» και «ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας»), η Επιτροπή θα συνεχίσει να κάνει χρήση αυτών των κατευθυντηρίων γραμμών και συνιστά στα άλλα μέρη να πράξουν το ίδιο.

Η συνθήκη της Λισαβόνας προβλέπει ενισχυμένο ρόλο για τα εθνικά κοινοβούλια τα οποία δύνανται να εκφράσουν την άποψή τους για το κατά πόσο προτάσεις νομοσχεδίων είναι συμβατές με την αρχή της επικουρικότητας. Εάν αυτά θεωρούν ότι η πρόταση δεν είναι συμβατή, έχουν το δικαίωμα να διαβιβάσουν τη γνώμη τους στο όργανο πρωτοβουλίας για τη θέσπιση κοινοτικής νομοθεσίας. Ανάλογα με τον αριθμό των αρνητικών γνωμών, η συνθήκη προβλέπει δύο μηχανισμούς όπως ορίζονται στο άρθρο 7 του πρωτοκόλλου – την επονομαζόμενη «κίτρινη κάρτα» και «πορτοκαλί κάρτα». Όταν ο αριθμός των αρνητικών γνωμών από τα εθνικά κοινοβούλια αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το ένα τρίτο όλων των ψήφων που διαθέτουν αυτά (ή ένα τέταρτο των ψήφων για προτάσεις στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας επί ποινικών υποθέσεων και στον τομέα της αστυνομικής συνεργασίας)[5], εφαρμόζεται ο μηχανισμός της «πορτοκαλί κάρτας». Στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας, όταν ο αριθμός των αρνητικών γνωμών αντιπροσωπεύει μια απλή πλειοψηφία, εφαρμόζεται ο μηχανισμός της «πορτοκαλί κάρτας». Αμφότεροι οι μηχανισμοί προβλέπουν επανεξέταση του σχεδίου νομοθετικής πράξης και ενδέχεται να οδηγήσουν σε τροποποίηση ή απόσυρση της πρότασης. Η «κίτρινη κάρτα» προβλέπει επίσης τη δυνατότητα τόσο για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και για το Συμβούλιο να σταματήσουν τη νομοθετική διαδικασία.

Το αναθεωρημένο πρωτόκολλο περιλαμβάνει επίσης διάταξη σχετικά με τον ρόλο της Επιτροπής των Περιφερειών. Για τις περιπτώσεις στις οποίες η ΣΛΕΕ προβλέπει να ζητηθεί η γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών, η τελευταία έχει τώρα το δικαίωμα να ζητήσει την παραπομπή της υπόθεσης στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εάν κρίνει ότι η αρχή της επικουρικότητας δεν τηρήθηκε. Τα κράτη μέλη, τα ίδια ή εξ ονόματος των εθνικών κοινοβουλίων τους, διαθέτουν ένα παρόμοιο δικαίωμα.

Εφαρμογή των αρχών

Η Επιτροπή

Η νομοθετική εργασία της Επιτροπής διέπεται πάντοτε από την ανάγκη τήρησης της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Τώρα διενεργούνται έλεγχοι σε τρία βασικά στάδια της διαδικασίας χάραξης πολιτικής:

- Μια προκαταρκτική ανάλυση στους οδικούς χάρτες οι οποίοι δημοσιεύονται για μεγάλες πρωτοβουλίες όταν συμφωνείται το πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής. Αυτοί οι οδικοί χάρτες προβλέπουν προκαταρκτική περιγραφή μιας προγραμματισμένης πρωτοβουλίας της Επιτροπής και έχουν ως στόχο να επιτρέψουν σε όλους τους ενδιαφερόμενους που συμμετέχουν να τηρούνται εγκαίρως ενήμεροι. Από το 2010, η Επιτροπή δημοσιεύει επίσης οδικούς χάρτες για πρωτοβουλίες με σημαντικό αντίκτυπο οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής.

- Μια πληρέστερη ανάλυση της επικουρικότητας ως μέρους της διαδικασίας ανάλυσης επιπτώσεων, λαμβανομένων υπόψη απόψεων που εκφράστηκαν κατά τη διάρκεια διαβουλεύσεων με τους ενδιαφερόμενους.

- Τέλος, μια αιτιολόγηση όσον αφορά την επικουρικότητα και την αναλογικότητα στην αιτιολογική έκθεση και στις αιτιολογικές σκέψεις κάθε νομικής πρότασης.

Η περισσότερο εμπεριστατωμένη ανάλυση της επικουρικότητας και της αναλογικότητας παρέχεται στις αναλύσεις επιπτώσεων. Η επιτροπή για τις αναλύσεις επιπτώσεων ελέγχει την ποιότητα αυτών των αναλύσεων, και το 2009 προέβη σε συστάσεις για την επικουρικότητα και την αναλογικότητα σε 27 από τις 79 αναλύσεις επιπτώσεων (34%). Στην έκθεσή της για το 2009[6] η εν λόγω επιτροπή συνέστησε στις υπηρεσίες της Επιτροπής να χρησιμοποιούν περισσότερο συστηματικά τις δομημένες ερωτήσεις για την ανάλυση της επικουρικότητας και της αναλογικότητας που προβλέπεται στις αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές για την ανάλυση επιπτώσεων[7].

Η επιτροπή έχει ζητήσει καλύτερη ανάλυση των αρχών σε τομείς όπως το άσυλο, η μετανάστευση, οι πολιτικές καταναλωτή και υγείας, μεταφορών και ενέργειας. Για παράδειγμα, για την ανάλυση επιπτώσεων των προτάσεων όσον αφορά τις οδηγίες σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις για την αναγνώριση και διαδικασίες για αιτούντες άσυλο[8] , η επιτροπή ζήτησε από την επικεφαλής υπηρεσία να αποδείξει καλύτερα ότι οι δαπάνες των μέτρων ήταν αναλογικές προς τους στόχους και δεν υπερέβησαν τις υποχρεώσεις που καθορίζονται από τη Συνθήκη και το διεθνές δίκαιο. Για την ανάλυση επιπτώσεων όσον αφορά την οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών[9] , η επιτροπή ζήτησε από την επικεφαλής υπηρεσία να διασαφηνίσει τον τρόπο με τον οποίο η εναρμόνιση των εγχωρίων πωλήσεων σε συνδυασμό με τις διασυνοριακές πωλήσεις θα ήταν συμβατές με την αρχή της επικουρικότητας. Όσον αφορά την οδηγία για τη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη[10] , επεσήμανε την ανάγκη να ληφθεί υπόψη το κατάλληλο επίπεδο δράσης κατά την εφαρμογή των ορισμών όπως «κατάλληλη περίθαλψη» και «αδικαιολόγητη καθυστέρηση». Όσον αφορά την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων[11], η επιτροπή συνέστησε στην επικεφαλής υπηρεσία να ενισχύσει την ανάλυση κόστους οφέλους για να αποδείξει την προστιθέμενη αξία των μέτρων όπως το χαμηλότερο όριο για τις υποχρεωτικές ενεργειακές απαιτήσεις για μεγάλες ανακαινίσεις και ένα υποχρεωτικό σύστημα συγκριτικής αξιολόγησης για τα νέα κτίρια. Οι συστάσεις της επιτροπής βοήθησαν τις υπηρεσίες της Επιτροπής να βελτιώσουν την ανάλυση της επικουρικότητας και υπήρξαν επίσης περιπτώσεις στις οποίες οι συμβουλές της οδήγησαν σε αλλαγές στις προτάσεις ώστε να διασφαλιστεί η τήρηση των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας (βλ. τμήμα 4).

Εθνικά κοινοβούλια[12]

Από το 2006, η Επιτροπή με δική της πρωτοβουλία διαβίβασε όλες τις νέες προτάσεις στα εθνικά κοινοβούλια και καθιέρωσε μια διαδικασία για την παροχή απαντήσεων στις γνωμοδοτήσεις που εκδίδονται από αυτά[13]. Η Επιτροπή έλαβε 250 γνωμοδοτήσεις το 2009 έναντι 115 το 2007. Περίπου το 10% περιείχε παρατηρήσεις για την επικουρικότητα ή/και την αναλογικότητα, και στις περισσότερες περιπτώσεις μόνο ένα εθνικό σώμα εξέφραζε την άποψή του[14]. Τα κοινοβούλια που έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για θέματα επικουρικότητας ήταν η Γαλλική Γερουσία, η Αυστριακή Bundesrat, η Γερμανική Bundesrat, καθώς και το Ολλανδικό, Πορτογαλικό και Ελληνικό κοινοβούλιο. Μερικές γνωμοδοτήσεις δεν αμφισβήτησαν την τήρηση της επικουρικότητας αυτής καθεαυτής, αλλά έκριναν ότι η αιτιολόγηση της Επιτροπής δεν ήταν επαρκής.

Διαδικασίες επικουρικότητας που ασκούνται από την COSAC

Κατά τα προηγούμενα τρία έτη, η Διάσκεψη των Επιτροπών Κοινοτικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων των Κοινοβουλίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (COSAC) διεξήγαγε διαδικασίες προσομοίωσης του μηχανισμού ελέγχου της επικουρικότητας που θέσπισε η συνθήκη της Λισαβόνας. Τούτο έδωσε τη δυνατότητα στα εθνικά κοινοβούλια να τελειοποιήσουν και να δοκιμάσουν τις θεσμικές ρυθμίσεις τους. Το 2009 η COSAC διεξήγαγε τρεις τέτοιες διαδικασίες όσον αφορά τις προτάσεις της Επιτροπής για τα πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας των ανθρώπινων οργάνων που προορίζονται για μεταμόσχευση[15] , το δικαίωμα σε διερμηνεία και μετάφραση στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών[16] και τα μέσα όσον αφορά τις κληρονομιές[17] . Σε όλες τις περιπτώσεις μια ευρεία πλειοψηφία των σωμάτων που συμμετείχαν επιβεβαίωσαν ότι οι προτάσεις τηρούσαν την αρχή της επικουρικότητας, ενώ πολύ λίγα διέκριναν λόγους ανησυχίας (ο αριθμός των αρνητικών γνωμοδοτήσεων ήταν αντιστοίχως μία, τρεις και μία).

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο

Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η συμφωνία των σχεδίων νομοθετικών πράξεων με την αρχή της επικουρικότητας διασφαλίζεται από τις επιτροπές που είναι επιφορτισμένες με τον συγκεκριμένο νομοθετικό φάκελο, από κοινού με την Επιτροπή Νομικών Θεμάτων[18]. Στο Συμβούλιο, η Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων των κρατών μελών (Coreper) διασφαλίζει ότι οι αρχές της νομιμότητας, της επικουρικότητας και της αναλογικότητας τηρούνται[19].

Η Επιτροπή των Περιφερειών

Το Δίκτυο Παρακολούθησης της Επικουρικότητας (SMN) της Επιτροπής των Περιφερειών λειτουργεί μέσω διαδραστικού δικτυακού τόπου[20] και τα μέλη του αυξήθηκαν κατά 20% το 2009 σε 111 εταίρους. Το SMN δίνει τη δυνατότητα στα μέλη του να λάβουν μέρος στις διαβουλεύσεις της Επιτροπής των Περιφερειών σχετικά με νέες πρωτοβουλίες ΕΕ. Το SMN διεξήγαγε επίσης δύο διαβουλεύσεις για να συμπεριλάβει τοπικές και περιφερειακές απόψεις στην εργασία ανάλυσης επιπτώσεων της Επιτροπής[21]. Το 2009, το πρώτο σχέδιο δράσης SMN εγκαινιάσθηκε για να προσδιορίσει τη βέλτιστη πρακτική στην εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας στις περιφέρειες και στις πόλεις της Ευρώπης σε επιλεγμένους τομείς πολιτικής – μετανάστευση, κλιματική αλλαγή, κοινωνικές πολιτικές, πολιτική υγείας και καινοτομία. Δεδομένου του νέου ρόλου που η συνθήκη της Λισαβόνας προβλέπει για την Επιτροπή των Περιφερειών, αυτή προσάρμοσε τον εσωτερικό κανονισμό της[22] και από το 2010 όλες οι γνωμοδοτήσεις της θα περιλαμβάνουν ρητή αναφορά στις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας.

Δικαστήριο

Το 2008 η έκθεση για την επικουρικότητα αναφέρθηκε στον κανονισμό για την περιαγωγή[23] , με την ευκαιρία του ερωτήματος του Ανώτατου Δικαστηρίου της Αγγλίας και της Ουαλίας (High Court of Justice of England and Wales) στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εάν ο κανονισμός παραβίαζε τις αρχές της αναλογικότητας ή/και της επικουρικότητας ορίζοντας ανώτατα όρια στο κόστος χρήσης κινητού τηλεφώνου ενόσω αυτό βρίσκεται σε άλλο κράτος μέλος. Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση του Γενικού Εισαγγελέα τον Νοέμβριο του 2009, το Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση τον Ιούνιο 2010 και επιβεβαίωσε ότι ο κανονισμός είναι αναλογικός προς τον στόχο της προστασίας των καταναλωτών από τις υψηλές χρεώσεις και δικαιολογείται βάσει της επικουρικότητας αφού είναι αναγκαίος για να διασφαλίσει την απρόσκοπτη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς όσον αφορά τις υπηρεσίες περιαγωγής. Στα πορίσματά του, το Δικαστήριο επεσήμανε το γεγονός ότι, πριν προτείνει τον κανονισμό, η Επιτροπή είχε λάβει υπόψη στην ανάλυση επιπτώσεων την αποτελεσματικότητα και τις οικονομικές επιπτώσεις από τη ρύθμιση της λιανικής αγοράς, της χονδρικής αγοράς ή αμφοτέρων.

Βασικές περιπτωσεισ στις οποίες εκφραστηκαν ανησυχίες όσον αφορά την επικουρικότητα

Αυτό το τμήμα της έκθεσης παρέχει επισκόπηση των προτάσεων της Επιτροπής οι οποίες οδήγησαν σε περισσότερες συζητήσεις μεταξύ των συννομοθετών και των συμμετεχόντων όσον αφορά την επικουρικότητα και την αναλογικότητα. Ορισμένες από αυτές τις περιπτώσεις είχαν αναφερθεί σε προηγούμενες εκθέσεις και συζητήσεις οι οποίες συνεχίστηκαν το 2009.

Οδηγία σχετικά με τα τέλη για την ασφάλεια της πολιτικής αεροπορίας[24]

Η πρόταση θεσπίζει κοινές αρχές που τα κράτη μέλη και οι αρχές της πολιτικής αεροπορίας οφείλουν να τηρούν όταν καθορίζουν με ποιον τρόπο θα ανακτήσουν το κόστος της αεροπορικής ασφάλειας. Στόχος είναι η πρόληψη στρεβλώσεων του ανταγωνισμού. Η Επιτροπή έλεγξε την αναλογικότητα των διαφόρων μέτρων ως μέρος της διαδικασίας ανάλυσης επιπτώσεων και αυτό είχε ως αποτέλεσμα ορισμένα στοιχεία όπως η υποχρεωτική ενιαία ασφάλεια να αφαιρεθούν από την τελική πρόταση. Η πρόταση απέφυγε επίσης να ρυθμίσει τον τρόπο με τον οποίο τα μέτρα ασφαλείας θα έπρεπε να χρηματοδοτούνται, αφήνοντας στα κράτη μέλη να αποφασίσουν σχετικά. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θέλησε να ενισχύσει την οδηγία απαιτώντας ότι τα μέτρα ασφαλείας, όπως εκείνα της προστασίας των πολιτών από τρομοκρατικές πράξεις, θα έπρεπε να χρηματοδοτούνται μέσω κρατικών κονδυλίων και όχι από τους επιβάτες[25]. Ενώ αυτό πρότεινε επίσης να συμπεριληφθούν όλα τα εμπορικά αεροδρόμια, μερικά κράτη μέλη στο Συμβούλιο πρότειναν τον περιορισμό του πεδίου εφαρμογής σε αεροδρόμια στα οποία η ετήσια διακίνηση επιβατών υπερβαίνει ένα ορισμένο όριο, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι δαπάνες για την τήρηση της οδηγίας είναι αναλογικές προς τους στόχους της πρωτοβουλίας[26]. Δεν έχει ακόμα επιτευχθεί πολιτική συμφωνία.

Οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων 8

Η Επιτροπή πρότεινε την αναδιατύπωση της οδηγίας στο πλαίσιο της δεύτερης στρατηγικής ανασκόπησης στον τομέα της ενέργειας τον Νοέμβριο 2008. Ενώ γενικά όλα τα θεσμικά όργανα χαιρέτισαν την πρωτοβουλία, οι απόψεις ποίκιλαν όσον αφορά το κατάλληλο περιεχόμενο και το επίπεδο φιλοδοξίας της δράσης ΕΕ.

Το 2009, η Επιτροπή έλαβε γνωμοδοτήσεις από τα δύο σώματα του Ολλανδικού κοινοβουλίου. Ενώ το πρώτο σώμα ήταν θετικό, το δεύτερο σώμα ισχυρίστηκε ότι η πρόταση παραβίαζε την αρχή της επικουρικότητας επειδή κατά τη γνώμη του εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών να καθορίσουν τον τρόπο και σε ποιους τομείς και με ποιον τρόπο πρέπει να επιτευχθούν οι εθνικοί στόχοι για το κλίμα.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρότεινε τροποποιήσεις οι οποίες αύξησαν το επίπεδο φιλοδοξίας συμπεριλαμβάνοντας τον όρο ότι από το 2019 τα νέα κτίρια θα έπρεπε να είναι «μηδενικής ενέργειας»[27]. Στο Συμβούλιο, ορισμένα κράτη μέλη εξέφρασαν την ανησυχία ότι το επίπεδο φιλοδοξίας ήταν υπερβολικά υψηλό και ότι «ορισμένες τροποποιήσεις που πρότεινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο φαίνονται εκ πρώτης όψεως να είναι υπερβολικά φιλόδοξες και μη ρεαλιστικές»[28]. Αυτά θεώρησαν ότι ο ορισμός των κτιρίων χαμηλών και μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και οι ποσοτικοί στόχοι ήγειραν προβλήματα ως προς την επικουρικότητα και συνεπάγονται περαιτέρω δαπάνες και δυσανάλογο διοικητικό βάρος. Τον Νοέμβριο 2009 επετεύχθη ένας συμβιβασμός: όλα τα νέα κτίρια θα έπρεπε να πληρούν τα πρότυπα υψηλής ενεργειακής απόδοσης και να προμηθεύονται ένα σημαντικό μερίδιο των ενεργειακών αναγκών τους από ανανεώσιμες πηγές μετά το τέλος του 2020. Εμπίπτει στην αρμοδιότητα κάθε κράτους μέλους να καθορίσει τα πρότυπα για την επίτευξη αυτών των στόχων.

Οδηγία για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης εκτός του χώρου εργασίας[29]

Το 2008, η Επιτροπή εξέδωσε αυτή την πρόταση για την επέκταση της προστασίας κατά της άνισης μεταχείρισης λόγω ηλικίας, αναπηρίας, γενετήσιου προσανατολισμού, θρησκείας ή πεποιθήσεων εκτός του χώρου εργασίας, και η πρόταση συζητήθηκε στην έκθεση του 2008 για την επικουρικότητα. Για να τηρήσει την αρχή της επικουρικότητας, η Επιτροπή πραγματοποίησε σαφή διάκριση μεταξύ των αρμοδιοτήτων της ΕΕ και των κρατών μελών με στόχο να αποκλείσει από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας ζητήματα που θα μπορούσαν δυνητικά να θεωρηθούν ως μέρος της εθνικής αρμοδιότητας. Ενώ η πρόταση της Επιτροπής όριζε μεταξύ άλλων ότι «η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται με την επιφύλαξη του εθνικού δικαίου περί οικογενειακής καταστάσεως και δικαιωμάτων αναπαραγωγής», η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έκρινε ωστόσο ότι τα όρια μεταξύ της κοινοτικής και της εθνικής νομοθεσίας στους τομείς του οικογενειακού δικαίου και της αναπαραγωγής χρειαζόταν να διευκρινιστούν περαιτέρω[30]. Στο Συμβούλιο, ορισμένα κράτη μέλη έθεσαν ερωτήματα σχετικά με την τήρηση της αρχής της επικουρικότητας και άλλα εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με το διοικητικό και οικονομικό κόστος που δημιουργούσε η οδηγία, συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας ότι αυτό μπορεί να είναι δυσανάλογο προς τους στόχους. Οι συζητήσεις στο πλαίσιο της σουηδικής και ισπανικής Προεδρίας το 2009 και 2010 οδήγησαν σε περισσότερο ακριβή ορισμό του πεδίου εφαρμογής της δράσης και σε περισσότερο λεπτομερείς αναφορές στην κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ των κρατών μελών και της ΕΕ, αλλά δεν έχει ακόμη επιτευχθεί πολιτική συμφωνία.

Οδηγία για την προστασία του εδάφους[31]

Στις εκθέσεις για την επικουρικότητα του 2007 και του 2008 έγινε αναφορά στις συζητήσεις σχετικά με αυτή την πρόταση οι οποίες συνεχίστηκαν το 2009. Η πρόταση της Επιτροπής στηρίχθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά σταμάτησε στο Συμβούλιο από μια αναστέλλουσα μειοψηφία των αντιπροσωπειών, μερικές από τις οποίες αντιτάχθηκαν στην πρόταση για λόγους επικουρικότητας και άλλες λόγω του αναμενόμενου κόστους και των διοικητικών επιβαρύνσεων. Άλλα κράτη μέλη θεωρούν ότι είναι απαραίτητη η δράση σε επίπεδο ΕΕ, λόγω κυρίως του ότι το έδαφος έχει επίδραση στην κλιματική αλλαγή και στη βιοποικιλότητα οι οποίες αμφότερες έχουν διασυνοριακές επιπτώσεις. Ο φάκελος αποτελούσε προτεραιότητα για την ισπανική Προεδρία στο πρώτο εξάμηνο του 2010, αλλά μέχρι τώρα δεν έχει επιτευχθεί συναίνεση.

Οδηγία για τη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη 8

Η Επιτροπή πρότεινε την οδηγία το 2008. Μολονότι τα κράτη μέλη είναι κατά κύριο λόγο αρμόδια για τα δικά τους συστήματα υγείας, η ανάγκη για δράση σε επίπεδο ΕΕ προέκυψε κατόπιν μιας σειράς αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σχετικών με τον τομέα. Η Επιτροπή έλαβε επτά γνωμοδοτήσεις από τα σώματα των εθνικών κοινοβουλίων, τρεις από τις οποίες ήγειραν προβλήματα επικουρικότητας, λόγω του ότι η πρόταση θα μπορούσε να θέσει υπό αμφισβήτηση την ικανότητα των κρατών μελών να προγραμματίζουν και να χρηματοδοτούν τις υγειονομικές υπηρεσίες. Μολονότι παρόμοια θέματα ηγέρθησαν κατά τη διάρκεια των συζητήσεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αυτό ενέκρινε την πρόταση σε πρώτη ανάγνωση τον Απρίλιο 2009.

Στις 8 Ιουνίου επετεύχθη πολιτική συμφωνία στο Συμβούλιο. Η συμφωνία ενισχύει τις διατάξεις που επιτρέπουν στα κράτη μέλη να αναπτύξουν «συστήματα προηγούμενης έγκρισης» για υγειονομική περίθαλψη σε ένα άλλο κράτος μέλος και να αρνηθούν μια τέτοια έγκριση. Επιπλέον, η επιτροπολογία δεν προβλέπεται πλέον για μέτρα ηλεκτρονικής υγείας όπως προβλεπόταν στην αρχική πρόταση της Επιτροπής. Αυτό αντανακλά εθνικούς προβληματισμούς όσον αφορά την ανάγκη ελέγχου των ροών των ασθενών και της διασφάλισης του προγραμματισμού και του χρηματοπιστωτικού ισολογισμού των συστημάτων τους για την υγεία[32].

Αστική κινητικότητα

Η Επιτροπή εξέδωσε μια Πράσινη Βίβλο «Διαμόρφωση νέας παιδείας αστικής κινητικότητας»[33] το 2007 για να καθορίσει τι θα έπρεπε να πράξει η ΕΕ σ’αυτόν τον τομέα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο ψήφισμά του για την Πράσινη Βίβλο ισχυρίστηκε ότι η ΕΕ δεν θα έπρεπε να νομοθετεί, αλλά έχει ρόλο στην ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής προσέγγισης και στην ενσωμάτωση των αναγκών αστικών μεταφορών σε άλλους τομείς της πολιτικής. Το 2009 το Κοινοβούλιο ενέκρινε επίσης ένα ψήφισμα ιδίας πρωτοβουλίας στο οποίο τονίστηκε ότι οι τοπικές αρχές συχνά δεν ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της αστικής κινητικότητας χωρίς ευρωπαϊκό συντονισμό. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρότεινε ότι η Επιτροπή θα έπρεπε να παράσχει μελέτες και νομικό πλαίσιο, οικονομική έρευνα, καθώς και να προωθήσει τις βέλτιστες πρακτικές[34]. Ωστόσο, στη γνωμοδότησή του για την έκθεση της επικουρικότητας του 2009[35] το γερμανικό Bundesrat εξέφρασε την άποψη ότι ορισμένα μέτρα που προβλέπονται στην Πράσινη Βίβλο δεν ήταν σύννομα με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, αφού είναι επαρκή τα μέτρα σε επίπεδο κράτους μέλους. Τούτο ήταν σε αντίθεση με τον Χάρτη της Λειψίας που υπέβαλε η γερμανική Προεδρία της ΕΕ[36] ο οποίος, ενώ επεσήμανε ότι η πολιτική αστικής ανάπτυξης θα έπρεπε να αποφασίζεται σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο, διέκρινε προστιθέμενη αξία στη δράση ΕΕ όσον αφορά την προώθηση βέλτιστων πρακτικών και στήριξη της αστικής έρευνας.

Η Επιτροπή εξέδωσε το σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα[37] τον Σεπτέμβριο 2009. Η διαδικασία ανάλυσης επιπτώσεων βοήθησε στην επικέντρωση των δράσεων στην ανταλλαγή πληροφοριών και στις βέλτιστες πρακτικές. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υποδέχτηκε θετικά το σχέδιο, αλλά προέτρεψε για σαφέστερα καθορισμένες εξουσίες και αρμοδιότητες της ΕΕ[38]. Η Επιτροπή των Περιφερειών στήριξε το σχέδιο δράσης σημειώνοντας ότι τα μέτρα δεν υπονομεύουν την αρχή της επικουρικότητας[39]. Το Συμβούλιο προέβη σε εκτίμηση ως προς την αρχή της επικουρικότητας, υποδέχτηκε θετικά το σχέδιο δράσης και ζήτησε από την Επιτροπή να συμπεριλάβει στην προσεχή Λευκή Βίβλο για την ευρωπαϊκή πολιτική μεταφορών στόχους και πολιτικές για την αστική κινητικότητα[40].

Οδηγία σχετικά με τα πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας των ανθρώπινων οργάνων που προορίζονται για μεταμόσχευση 15

Η πρόταση της Επιτροπής, που εγκρίθηκε το 2008, είχε ως στόχο να διασφαλίσει τα βασικά πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας για τα ανθρώπινα όργανα που προορίζονται για μεταμόσχευση. Η COSAC διενήργησε «έλεγχο επικουρικότητας» και από τις 27 γνώμες που ελήφθησαν οι 23 ήταν θετικές. Το αυστριακό Bundesrat διαπίστωσε παράβαση της αρχής της επικουρικότητας, το γερμανικό Bundestag, το βρετανικό House of Commons και το ολλανδικό Tweede Kamer der Staten-generaal επεσήμαναν ότι η ανάλυση της επικουρικότητας από την Επιτροπή δεν τους παρέσχε επαρκή βάση για να καταλήξουν σε συμπέρασμα. Επιπλέον το γερμανικό Bundesrat και το ιταλικό Senato della Repubblica έκριναν ότι ορισμένες διατάξεις ενδεχομένως υπερέβησαν τις αρμοδιότητες της Ένωσης. Ωστόσο, οι συννομοθέτες δεν ήγειραν τέτοια προβλήματα και τα κράτη μέλη στο Συμβούλιο παρείχαν πολιτική κάλυψη στην οδηγία και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την ενέκρινε σε πρώτη ανάγνωση.

Οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών 8

Η πρόταση της Επιτροπής επεδίωκε να απλοποιήσει το πλαίσιο ΕΕ για την προστασία των καταναλωτών μέσω συγχώνευσης τεσσάρων οδηγιών για τα δικαιώματα των καταναλωτών, και μέσω πλήρους εναρμόνισης των θεμελιωδών δικαιωμάτων των καταναλωτών ώστε να μειώσει την αποσπασματική νομοθεσία.

Πέντε από τις έξι γνώμες από σώματα εθνικών κοινοβουλίων κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η πλήρης εναρμόνιση ορισμένων δικαιωμάτων θα ήταν αντίθετη προς την επικουρικότητα, αφού δεν θα επέτρεπε την εφαρμογή εθνικού νόμου ο οποίος σε ορισμένες περιπτώσεις προβλέπει υψηλότερο επίπεδο προστασίας των καταναλωτών. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπήρξαν προβληματισμοί για το κατά πόσο ο βαθμός αποσπασματικής νομοθεσίας μεταξύ των κρατών μελών δικαιολογεί τη δράση σε επίπεδο ΕΕ και κατά πόσον η πλήρης εναρμόνιση θα ήταν πολύ περιοριστική[41]. Στο Συμβούλιο, μια πλειοψηφία των κρατών μελών εξέφρασε την προτίμηση για μια μεικτή και ευέλικτη εναρμόνιση[42]. Προκειμένου να ξεπεραστεί η αντίσταση στην πλήρη εναρμόνιση, η Επιτροπή πρότεινε ότι μια ενδεχόμενη κατεύθυνση θα μπορούσε να είναι η επικέντρωση της πλήρους εναρμόνισης σε θέματα με ισχυρότερη εσωτερική διάσταση της αγοράς όπως οι κανόνες για συμβάσεις εξ αποστάσεως και εκτός εμπορικών καταστημάτων[43].

Συμπεράσματα

Η πλειονότητα των προτάσεων της Επιτροπής εγκρίθηκαν από τους συννομοθέτες χωρίς σημαντικές συζητήσεις για την επικουρικότητα και την αναλογικότητα. Για αυτές τις προτάσεις η τήρηση των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας δεν αποτέλεσε προφανώς πρόβλημα. Ωστόσο, η ανωτέρω ανάλυση έδειξε ότι, εκεί όπου η τήρηση αμφισβητείται, οι συμμετέχοντες στις συζητήσεις παρουσιάζουν ευρεία ποικιλία απόψεων. Τούτο ισχύει όχι μόνο μεταξύ των διαφόρων θεσμικών οργάνων, αλλά επίσης και στο εσωτερικό των ίδιων των θεσμικών οργάνων, και μερικές φορές μεταξύ των διαφόρων συμμετεχόντων από το ίδιο κράτος μέλος.

Η συζήτηση για την επικουρικότητα και την αναλογικότητα θα εμπλουτιστεί περαιτέρω από τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων που εισήγαγε η συνθήκη της Λισαβόνας. Η Επιτροπή δεσμεύεται να ενισχύσει περαιτέρω τις σχέσεις μεταξύ των εθνικών κοινοβουλίων στο πλαίσιο του πολιτικού διαλόγου που αναπτύχθηκε ήδη από το 2006, και ο μηχανισμός ελέγχου της επικουρικότητας αποτελεί βασικό στοιχείο αυτής της διαδικασίας. Στην επόμενη έκθεση για την αναλογικότητα θα παρουσιαστεί επισκόπηση του τρόπου λειτουργίας του μηχανισμού[44].

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I

Κατάλογος των πρωτοβουλιών της Επιτροπής για τις οποίες οι γνώμες που υποβλήθηκαν από τα εθνικά κοινοβούλια περιείχαν παρατηρήσεις για την ανάλυση της επικουρικότητας και της αναλογικότητας

1. Οδηγία για τη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη (COM(2008) 414)

2. Οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών (COM(2008) 614)

3. Οδηγία περί προστασίας των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστημονικούς σκοπούς (COM(2008) 543)

4. Απόφαση σχετικά με τις υποδομές ζωτικής σημασίας (COM(2008) 676)

5. Οδηγία περί θεσπίσεως κοινοτικού πλαισίου για την πυρηνική ασφάλεια (COM(2008) 790)

6. Οδηγία σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων άσυλο στα κράτη μέλη (COM(2008) 815)

7. Πράσινη βίβλος σχετικά με τα μέσα συλλογικής έννομης προστασίας των καταναλωτών COM(2008) 794.

8. Οδηγία για την ενεργειακή απόδοση στις ενεργειακές επιδόσεις των κτιρίων (COM(2008) 780)

9. Ανακοίνωση - Οι δημόσιες συμβάσεις στην υπηρεσία του περιβάλλοντος (COM(2008) 400)

10. Οδηγία για τις καθυστερημένες πληρωμές (COM(2009) 126)

11. Απόφαση για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης, της σεξουαλικής εκ μετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας (COM(2009) 135)

12. Πρόγραμμα της Στοκχόλμης (COM(2009) 262)

13. Ανακοίνωση σχετικά με τη μέθοδο παραγωγής των στατιστικών της ΕΕ (COM(2009) 404)

14. Πράσινη Βίβλος - Προώθηση της μαθησιακής κινητικότητας των νέων (COM(2009) 329)

15. Κανονισμός σχετικά με τη διερεύνηση και την πρόληψη αεροπορικών ατυχημάτων και συμβάντων (COM(2009) 611)

16. Σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα (COM(2009) 490)

17. Οδηγία σχετικά με την πρόληψη των τραυματισμών που προκαλούνται από αιχμηρά αντικείμενα στον νοσοκομειακό και υγειονομικό τομέα (COM(2009) 577)

18. Ανακοίνωση - Προς κοινό προγραμματισμό στην έρευνα (COM(2008) 468)

[1] Πρωτόκολλο (αριθ. 30) της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, ισχύουσα μέχρι τις 30/11/2009 και πρωτόκολλο (αριθ. 2) της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), ισχύουσα από την 1/12/2009.

[2] Ανακοίνωση της Επιτροπής για τις έξυπνες κανονιστικές ρυθμίσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

[3] ΕΕ C 329 της 6.12.1993, σ. 132.

[4] Τμήμα 2, σημείο 3 της διοργανικής συμφωνίας για την επικουρικότητα του 1993.

[5] Κάθε εθνικό κοινοβούλιο διαθέτει δύο ψήφους, στα κοινοβουλευτικά συστήματα με δύο σώματα καθένα από τα σώματα διαθέτει μία ψήφο.

[6] SEC(2009) 1728.

[7] SEC(2009) 92.

[8] COM(2009) 551 και COM(2009) 554.

[9] COM(2008) 614.

[10] COM(2008) 414.

[11] COM(2008) 780.

[12] Βλ. επίσης την έκθεση της Επιτροπής για τις σχέσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των εθνικών κοινοβουλίων (COM(2010) 291).

[13] COM(2006) 211.

[14] Βλ. το παράρτημα I για τον κατάλογο των πρωτοβουλιών

[15] COM(2008) 818.

[16] COM(2009) 338.

[17] COM(2009) 154.

[18] Εσωτερικός κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, http://www.europarl.europa.eu/sides/getLastRules.do?language=EN&reference=TOC

[19] Απόφαση του Συμβουλίου 2004/338/ΕΚ, Ευρατόμ, της 22ας Μαρτίου 2004, για την έγκριση του εσωτερικού κανονισμού του Συμβουλίου (ΕΕ L 106, 15.4.2004, σ. 22).

[20] http://subsidiarity.cor.europa.eu

[21] Μειώνοντας τις ανισότητες στον τομέα της υγείας στην ΕΕ και αναθεωρώντας την οδηγία για το πόσιμο νερό.

[22] ΕΕ L 6/14, 9.1.2010, σ. 14.

[23] Υπόθεση C-58/8 Vodafone Ltd, Telefónica O2 Europe plc, T-Mobile International AG, Orange Personal Communications Services Ltd κατά Υπουργού Εμπορίου, Επιχειρήσεων και Μεταρρυθμίσεων σχετικά με τον κανονισμό ΕΚ αριθ. 717/2007.

[24] COM(2009) 217.

[25] Δελτίο τύπου, 1.3.2010, αναφ. 20100301IPR69737.

[26] Δελτίο τύπου, 18.12.2009, αναφ. PRES/09/373.

[27] Θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, 1η ανάγνωση, αναφ. P6_TA(2009)0278.

[28] Έγγραφο του Συμβουλίου 8989/09.

[29] COM(2008) 426.

[30] Γνωμοδότηση της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων (13.2.2009) για την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων όσον αφορά την πρόταση για οδηγία της Επιτροπής για την εφαρμογή της ίσης μεταχείρισης των προσώπων ανεξαρτήτως θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού.

[31] COM(2006) 232.

[32] Council doc 15181/09.

[33] COM(2007) 551.

[34] Νομοθετικό παρατηρητήριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αναφ. αριθ. INI/2008/2041.

[35] Drucksache 745/09 (Beschluss)

[36] Χάρτης της Λειψίας για τις βιώσιμες ευρωπαϊκές πόλεις και την εδαφική ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

[37] COM(2009) 490.

[38] Ενημερωτικό σημείωμα TEN/414 - CESE 36/2010.

[39] Γνωμοδότηση για το σχέδιο δράσης σχετικά με την αστική κινητικότητα, COTER-V-003.

[40] Συμπεράσματα του Συμβουλίου για το σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα, 3024η συνεδρίαση του Συμβουλίου Μεταφορών, Τηλεπικοινωνιών και Ενέργειας, Λουξεμβούργο, 24 Ιουνίου 2010.

[41] Δελτίο τύπου, 17.3.2010, αναφ. 20100317IPR70798.

[42] Δελτίο τύπου, 25.5.2010, αναφ. MEMO/10/212.

[43] Δελτίο τύπου, 15.3.2010, αναφ. SPEECH/10/91.

[44] Μέχρι τον Ιούνιο 2010 η Επιτροπή είχε διαβιβάσει 19 προτάσεις στα εθνικά κοινοβούλια και είχε λάβει τέσσερις αιτιολογημένες γνώμες.