(1)

Το πρόγραμμα Τελωνεία 2020 που θεσπίστηκε βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1294/2013 (3) και τα προηγούμενα αυτού προγράμματα έχουν συμβάλει σημαντικά στη διευκόλυνση και την ενίσχυση της τελωνειακής συνεργασίας μεταξύ των τελωνειακών αρχών, καθώς και στην ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στους τομείς της διοίκησης, των ανθρώπινων πόρων και των τεχνολογιών πληροφορικής (ΤΠ). Δεδομένου ότι πολλές από τις δραστηριότητες των τελωνειακών αρχών έχουν διασυνοριακό χαρακτήρα, ένας αποτελεσματικότερος και αποδοτικότερος τρόπος ανάπτυξης της εν λόγω συνεργασίας είναι η παροχή στα κράτη μέλη πλαισίου εντός του οποίου μπορεί να πραγματοποιηθεί, με τη θέσπιση ενός προγράμματος για τα τελωνεία σε επίπεδο Ένωσης, υλοποιούμενου από την Επιτροπή. Επιπλέον, το πρόγραμμα Τελωνεία 2020 έχει αποδειχθεί ότι είναι αποδοτικό από οικονομική άποψη και ότι προσθέτει πραγματική αξία σε άλλα διμερή ή πολυμερή πλαίσια τελωνειακής συνεργασίας. Επιπρόσθετα, το πρόγραμμα Τελωνεία 2020 συνέβαλε στη διασφάλιση των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης και των κρατών μελών, στηρίζοντας την αποτελεσματική είσπραξη των τελωνειακών δασμών. Επιπλέον, οι εναρμονισμένες τελωνειακές διαδικασίες είναι σημαντικές για την επίτευξη ισοδύναμων αποτελεσμάτων στην πρόληψη της απάτης και των παράνομων διασυνοριακών ροών εμπορευμάτων. Επομένως, είναι σκόπιμο, αποδοτικό και προς το συμφέρον της Ένωσης, να συνεχίσει η χρηματοδότηση δραστηριοτήτων στον τομέα της τελωνειακής συνεργασίας, με τη θέσπιση ενός νέου προγράμματος, του προγράμματος «Τελωνεία» («το πρόγραμμα»).

(2)

Επί πεντηκονταετία, η τελωνειακή ένωση αποτελεί έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της Ένωσης, η οποία είναι ένας από τους μεγαλύτερους εμπορικούς συνασπισμούς στον κόσμο. Η τελωνειακή ένωση αποτελεί σημαντικό παράδειγμα επιτυχημένης ενωσιακής ολοκλήρωσης και είναι απαραίτητη για την ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς προς όφελος των επιχειρήσεων και των πολιτών. Η τελωνειακή ένωση έχει εξελιχθεί σημαντικά όλο αυτό το διάστημα, και οι τελωνειακές αρχές εκπληρώνουν με επιτυχία ευρύ φάσμα καθηκόντων στα σύνορα. Σε πλαίσιο συνεργασίας, καταβάλλουν προσπάθειες για τη διευκόλυνση του νόμιμου και δίκαιου εμπορίου, τη μείωση της γραφειοκρατίας, την είσπραξη εσόδων για τους εθνικούς προϋπολογισμούς και τον προϋπολογισμό της Ένωσης, και συμβάλλουν στην προστασία των πολιτών από τρομοκρατικές, υγειονομικές, περιβαλλοντικές και άλλες απειλές. Ειδικότερα, με τη θέσπιση του κοινού πλαισίου διαχείρισης κινδύνων σε επίπεδο Ένωσης και με τον έλεγχο των χρηματορροών για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, οι τελωνειακές αρχές παίζουν σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, του οργανωμένου εγκλήματος και του αθέμιτου ανταγωνισμού. Λόγω αυτής της ευρείας αποστολής τους, οι τελωνειακές αρχές είναι αυτές που έχουν ουσιαστικά τον πρώτο ρόλο στον έλεγχο των εμπορευμάτων στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης. Μια ισχυρότερη και πιο φιλόδοξη Ένωση μπορεί να γίνει πραγματικότητα μόνο εάν υφίστανται οι απαραίτητοι πόροι. Στο εν λόγω το πλαίσιο, το πρόγραμμα δεν θα πρέπει να καλύπτει μόνο την τελωνειακή συνεργασία, αλλά θα πρέπει επίσης να παρέχει στήριξη στην ευρύτερη αποστολή των τελωνειακών αρχών, όπως προβλέπεται στο άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 952/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4), ήτοι την εποπτεία του διεθνούς εμπορίου της Ένωσης και την, κατ’ αυτόν τον τρόπο, συμβολή στην εφαρμογή των εξωτερικών πτυχών της εσωτερικής αγοράς, στην εφαρμογή της κοινής εμπορικής πολιτικής και των λοιπών κοινών πολιτικών της Ένωσης που έχουν σχέση με το εμπόριο καθώς και στη συνολική ασφάλεια της αλυσίδας εφοδιασμού.

Επομένως, η νομική βάση του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να καλύπτει την τελωνειακή συνεργασία, όπως προβλέπεται στο άρθρο 33 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), την εσωτερική αγορά, όπως προβλέπεται στο άρθρο 114 ΣΛΕΕ και την κοινή εμπορική πολιτική όπως προβλέπεται στο άρθρο 207 ΣΛΕΕ.

(3)

Το πρόγραμμα θα πρέπει να επικουρεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή παρέχοντας ένα πλαίσιο για δράσεις που αποσκοπούν στη στήριξη της τελωνειακής ένωσης και της συνεργασίας και ενιαίας δράσης των τελωνειακών αρχών· να συμβάλλει στην προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης και των κρατών μελών της· να διασφαλίζει την ασφάλεια και την προστασία της Ένωσης και των κατοίκων της, συμβάλλοντας στην προστασία των καταναλωτών· να προστατεύει την Ένωση από αθέμιτες και παράνομες εμπορικές πρακτικές, διευκολύνοντας παράλληλα τη νόμιμη επιχειρηματική δραστηριότητα· και να διευκολύνει το νόμιμο εμπόριο, ώστε οι επιχειρήσεις και οι πολίτες να μπορούν να επωφεληθούν από όλες τις δυνατότητες της εσωτερικής αγοράς και του παγκόσμιου εμπορίου.

(4)

Τα τελωνεία είναι ένας δυναμικός τομέας πολιτικής που αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις, όπως η παγκοσμιοποίηση, οι νέες μορφές απάτης και λαθρεμπορίου και η ψηφιοποίηση. Οι προκλήσεις αυτές αυξάνουν τη ζήτηση για στήριξη των τελωνειακών αρχών και απαιτούν καινοτόμες λύσεις. Υπογραμμίζουν περαιτέρω την ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ των τελωνειακών αρχών.

(5)

Προκειμένου να διασφαλιστεί οικονομική αποδοτικότητα, το πρόγραμμα θα πρέπει να αξιοποιεί πιθανές συνέργειες με άλλα μέτρα της Ένωσης σε συναφείς τομείς, όπως το πρόγραμμα Fiscalis που θα συσταθεί με τον κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ίδρυση του προγράμματος Fiscalis για τη φορολογική συνεργασία, το μέσο χρηματοδοτικής στήριξης για τον εξοπλισμό τελωνειακών ελέγχων που θα συσταθεί με τον κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ίδρυση, ως τμήματος του Ταμείου ενοποιημένης διαχείρισης των συνόρων, του μέσου χρηματοδοτικής στήριξης του εξοπλισμού τελωνειακού ελέγχου («κανονισμός για το μέσο χρηματοδοτικής στήριξης για τον εξοπλισμό τελωνειακού ελέγχου»), το πρόγραμμα της Ένωσης για την καταπολέμηση της απάτης που θα συσταθεί με τον κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ίδρυση του προγράμματος της Ένωσης για την καταπολέμηση της απάτης, το μέσο χρηματοδοτικής στήριξης για τη διαχείριση των συνόρων και των θεωρήσεων που θα ιδρυθεί με τον κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ίδρυση, ως τμήματος του Ταμείου ενοποιημένης διαχείρισης των συνόρων, του μέσου χρηματοδοτικής στήριξης για τη διαχείριση των συνόρων και των θεωρήσεων (ΜΔΣΘ), το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας που θα συσταθεί με τον κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ίδρυση του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας, το πρόγραμμα για την ενιαία αγορά που θα συσταθεί με τον κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την εσωτερική αγορά, την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, περιλαμβανομένων των μικρομεσαίων, τον τομέα φυτών, ζώων και ζωοτροφών και τις ευρωπαϊκές στατιστικές (πρόγραμμα για την ενιαία αγορά),

τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που θα συσταθεί με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/241 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5), και το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/240 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6).

(6)

Λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της Ένωσης για την εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού (7) και για την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών της Ατζέντας του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη που εγκρίθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2015, οι δράσεις στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου της Ένωσης να δαπανηθεί τουλάχιστον το 30 % του συνολικού ενωσιακού προϋπολογισμού για την υποστήριξη κλιματικών στόχων, και στη φιλοδοξία της Ένωσης να δαπανηθεί το 7,5 % του ετήσιου ενωσιακού προϋπολογισμού για τη βιοποικιλότητα το 2024 και το 10 % το 2026 και το 2027, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις υφιστάμενες αλληλεπικαλύψεις μεταξύ των στόχων για το κλίμα και για τη βιοποικιλότητα.

(7)

Ο παρών κανονισμός προβλέπει χρηματοδοτικό κονδύλιο για το πρόγραμμα, το οποίο αποτελεί ποσό προνομιακής αναφοράς, κατά την έννοια του σημείου 18 της διοργανικής συμφωνίας, της 16ης Δεκεμβρίου 2020, μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, καθώς και για τους νέους ίδιους πόρους συμπεριλαμβανομένου ενός οδικού χάρτη για την εισαγωγή νέων ιδίων πόρων (8), για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατά την ετήσια διαδικασία του προϋπολογισμού. Για να θεωρηθούν επιλέξιμες για χρηματοδότηση, τυχόν απρόβλεπτες δαπάνες θα πρέπει να συνδέονται άμεσα με τους στόχους του παρόντος προγράμματος. Το χρηματοδοτικό κονδύλιο του προγράμματος θα πρέπει να καλύπτει τις αναγκαίες και δεόντως αιτιολογημένες δαπάνες για τη διαχείριση του προγράμματος και την αξιολόγηση των επιδόσεών του, εφόσον οι εν λόγω δραστηριότητες συνδέονται με τους γενικούς και τους ειδικούς στόχους του προγράμματος.

(8)

Προκειμένου να στηριχθεί η διαδικασία προσχώρησης και σύνδεσης τρίτων χωρών, το πρόγραμμα θα πρέπει υπό όρους να είναι ανοικτό στη συμμετοχή προσχωρουσών και υποψήφιων χωρών καθώς και των δυνάμει υποψηφίων και των χωρών που καλύπτονται από την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας, εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Θα ήταν επίσης δυνατό να είναι ανοικτό σε άλλες τρίτες χώρες, σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται σε ειδικές συμφωνίες μεταξύ της Ένωσης και των εν λόγω χωρών, οι οποίες καλύπτουν τη συμμετοχή τους σε οποιοδήποτε ενωσιακό πρόγραμμα.

(9)

Ο κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9) (ο «δημοσιονομικός κανονισμός») εφαρμόζεται στο πρόγραμμα. Ο δημοσιονομικός κανονισμός θεσπίζει κανόνες για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται κανόνες για επιχορηγήσεις, βραβεία, προμήθειες, έμμεση διαχείριση, χρηματοδοτικά εργαλεία, δημοσιονομικές εγγυήσεις και βοήθεια και επιστροφή εξόδων που πραγματοποιούν εξωτερικοί εμπειρογνώμονες.

(10)

Οι οριζόντιοι δημοσιονομικοί κανόνες που εγκρίθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο βάσει του άρθρου 322 ΣΛΕΕ έχουν εφαρμογή στον παρόντα κανονισμό. Οι εν λόγω κανόνες θεσπίζονται στον δημοσιονομικό κανονισμό και καθορίζουν ιδίως τη διαδικασία κατάρτισης και εκτέλεσης του προϋπολογισμού μέσω επιχορηγήσεων, προμηθειών, βραβείων, έμμεσης εκτέλεσης, προβλέπουν δε ελέγχους της ευθύνης των οικονομικών φορέων. Οι κανόνες που θεσπίζονται βάσει του άρθρου 322 ΣΛΕΕ περιλαμβάνουν επίσης γενικό καθεστώς αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης.

(11)

Οι δράσεις που υλοποιήθηκαν βάσει του προγράμματος Τελωνεία 2020 αποδείχθηκαν επαρκείς και θα πρέπει, επομένως, να διατηρηθούν. Προκειμένου να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη απλούστευση και ευελιξία στην εκτέλεση του προγράμματος και έτσι να επιτευχθούν καλύτερα οι στόχοι του, ο καθορισμός των δράσεων θα πρέπει να γίνεται μόνο σε επίπεδο συνολικότερων κατηγοριών και να παρέχεται κατάλογος ενδεικτικών παραδειγμάτων συγκεκριμένων δραστηριοτήτων. Μέσω της συνεργασίας και της ανάπτυξης ικανοτήτων, το πρόγραμμα αναμένεται επίσης να προάγει και να στηρίζει την αφομοίωση και την αξιοποίηση της καινοτομίας με στόχο την περαιτέρω βελτίωση της ικανότητας της τελωνειακής ένωσης και των ενωσιακών τελωνειακών αρχών για την υλοποίηση των βασικών προτεραιοτήτων των τελωνείων. Δράσεις που χρηματοδοτούνται από το παρόν πρόγραμμα θα πρέπει να τερματιστούν ή να προσαρμοστούν ώστε να καταστούν πιο αποτελεσματικές ή συναφείς εάν αποδειχθούν ανεπαρκείς οποιαδήποτε στιγμή.

(12)

Σύντομα θα εκδοθεί ο κανονισμός για το μέσο χρηματοδοτικής στήριξης για τον εξοπλισμό τελωνειακών ελέγχων. Για τη διαφύλαξη της συνεκτικότητας και του οριζόντιου συντονισμού όλων των δράσεων συνεργασίας που αφορούν τα τελωνεία και τον εξοπλισμό τελωνειακών ελέγχων, η υλοποίηση του συνόλου των εν λόγω δράσεων είναι σκόπιμο να γίνει βάσει ενιαίας νομικής πράξης, ήτοι του παρόντος κανονισμού, που περιλαμβάνει ενιαίο σύνολο κανόνων. Ως εκ τούτου, με το μέσο χρηματοδοτικής στήριξης για τον εξοπλισμό τελωνειακών ελέγχων θα πρέπει να παρέχεται στήριξη αποκλειστικά για την αγορά, συντήρηση και αναβάθμιση του επιλέξιμου εξοπλισμού τελωνειακών ελέγχων, ενώ μέσω του παρόντος προγράμματος θα πρέπει να παρέχεται στήριξη για κάθε άλλη σχετική δράση, όπως οι δράσεις συνεργασίας για την εκτίμηση των αναγκών σε εξοπλισμό ή, κατά περίπτωση, η κατάρτιση σε σχέση με τον εξοπλισμό που αποκτάται.

(13)

Οι ανταλλαγή τελωνειακών και άλλων σχετικών πληροφοριών είναι καθοριστικής σημασίας για την εύρυθμη λειτουργία των τελωνείων και εκτείνεται πολύ πέραν των ανταλλαγών στο εσωτερικό της τελωνειακής ένωσης. Προσαρμογές ή επεκτάσεις των ευρωπαϊκών ηλεκτρονικών συστημάτων για συνεργασία με τρίτες χώρες που δεν συμμετέχουν στο πρόγραμμα και με διεθνείς οργανισμούς θα ήταν δυνατό να παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την Ένωση ή τα κράτη μέλη. Ως εκ τούτου, όταν το εν λόγω ενδιαφέρον είναι τέτοιο που να τις δικαιολογεί επαρκώς, οι αντίστοιχες προσαρμογές ή επεκτάσεις των ευρωπαϊκών ηλεκτρονικών συστημάτων θα πρέπει να είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του προγράμματος.

(14)

Λαμβανομένης υπόψη της σημασίας της παγκοσμιοποίησης, το πρόγραμμα θα πρέπει να συνεχίσει να προβλέπει τη δυνατότητα συμμετοχής εξωτερικών εμπειρογνωμόνων κατά την έννοια του άρθρου 238 του δημοσιονομικού κανονισμού. Οι εν λόγω εξωτερικοί εμπειρογνώμονες θα πρέπει να περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο να εκπροσώπους κρατικών αρχών, ακόμα και από τρίτες χώρες, πανεπιστημιακούς και εκπροσώπους διεθνών οργανισμών, οικονομικών φορέων ή της κοινωνίας των πολιτών. Η επιλογή των εξωτερικών εμπειρογνωμόνων για τις ομάδες εμπειρογνωμόνων θα πρέπει να βασίζεται στην απόφαση της Επιτροπής, της 30ής Μαΐου 2016, για τη θέσπιση οριζόντιων κανόνων σχετικά με τη δημιουργία και τη λειτουργία των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής. Εξωτερικοί εμπειρογνώμονες που συμμετέχουν υπό την προσωπική τους ιδιότητα σε ad hoc εκδηλώσεις στο πλαίσιο του προγράμματος, όπως μεμονωμένες συνεδριάσεις και διασκέψεις, θα πρέπει να επιλέγονται από την Επιτροπή, μεταξύ άλλων εκ των εμπειρογνωμόνων που προτείνονται από τις συμμετέχουσες χώρες. Είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί ότι οι εξωτερικοί εμπειρογνώμονες, που διορίζονται υπό την προσωπική τους ιδιότητα και απαιτείται να ενεργούν ανεξάρτητα και υπέρ του δημόσιου συμφέροντος, ενεργούν αμερόληπτα και απουσία σύγκρουσης συμφερόντων με τις επαγγελματικές τους ευθύνες. Οι πληροφορίες σχετικά με την επιλογή όλων των εξωτερικών εμπειρογνωμόνων και τη συμμετοχή τους θα πρέπει να είναι διαθέσιμες στο κοινό. Κατά την επιλογή εξωτερικών εμπειρογνωμόνων θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο στόχος της διασφάλισης ισόρροπης εκπροσώπησης των ενδιαφερόμενων μερών και η αρχή της ισότητας των φύλων.

(15)

Σύμφωνα με τη δέσμευση της Επιτροπής για διασφάλιση της συνοχής και της απλούστευσης των προγραμμάτων χρηματοδότησης, η οποία περιλαμβάνεται στην ανακοίνωσή της, της 19ης Οκτωβρίου 2010, με τίτλο «Η επανεξέταση του προϋπολογισμού της ΕΕ», οι πόροι θα πρέπει να χρησιμοποιούνται από κοινού με άλλα χρηματοδοτικά μέσα της Ένωσης, εάν οι προβλεπόμενες δράσεις του προγράμματος επιδιώκουν στόχους κοινούς σε διάφορα χρηματοδοτικά μέσα, με την προϋπόθεση ότι τούτο δεν καταλήγει σε διπλή χρηματοδότηση. Οι δράσεις στο πλαίσιο του προγράμματος θα πρέπει να διασφαλίζουν τη συνοχή στη χρήση των πόρων της Ένωσης για τη στήριξη της τελωνειακής ένωσης και των τελωνειακών αρχών.

(16)

Οι δράσεις ανάπτυξης ικανοτήτων ΤΠ αναμένεται να προσελκύσουν το μεγαλύτερο μερίδιο του προϋπολογισμού στο πλαίσιο του προγράμματος. Μεταξύ των εν λόγω δράσεων θα πρέπει να δοθεί ύψιστη προτεραιότητα σε εκείνες τις δράσεις που σχετίζονται με ηλεκτρονικά συστήματα τα οποία είναι απαραίτητα για την υλοποίηση της τελωνειακής ένωσης και για την εκτέλεση της αποστολής των τελωνειακών αρχών. Στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να ορίζονται τα κοινά και τα εθνικά στοιχεία των ευρωπαϊκών ηλεκτρονικών συστημάτων. Συνδυασμοί κοινών και εθνικών στοιχείων είναι δυνατοί. Επίσης, θα πρέπει να καθορίζονται με σαφήνεια τόσο το πεδίο εφαρμογής των δράσεων όσο και οι αρμοδιότητες της Επιτροπής και των κρατών μελών.

(17)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμοστεί μέσω προγραμμάτων εργασίας. Λαμβανομένου υπόψη του μεσομακροπρόθεσμου χαρακτήρα των επιδιωκόμενων στόχων και βάσει της πείρας που έχει αποκτηθεί με την πάροδο του χρόνου, τα προγράμματα εργασίας θα πρέπει να είναι δυνατό να καλύπτουν περισσότερα του ενός έτη. Η μετάβαση από τα ετήσια στα πολυετή προγράμματα εργασίας θα μείωνε τον διοικητικό φόρτο τόσο για την Επιτροπή όσο και για τα κράτη μέλη. Τα πολυετή προγράμματα εργασίας δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν τα τρία έτη.

(18)

Οι δράσεις που υλοποιούνται στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα πορίσματα και τις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου στον τομέα των τελωνείων, ιδίως την ειδική έκθεση αριθ. 19/2017, της 5ης Δεκεμβρίου 2017, με τίτλο «Διαδικασίες εισαγωγής: οι αδυναμίες του νομικού πλαισίου και η αναποτελεσματική εφαρμογή έχουν αντίκτυπο στα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ», και την ειδική έκθεση αριθ. 26/2018, της 10ης Οκτωβρίου 2018, με τίτλο «Σειρά καθυστερήσεων στην υλοποίηση των συστημάτων ΤΠ των τελωνείων: τι έφταιξε;».

(19)

Για να διασφαλιστούν ενιαίες προϋποθέσεις για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10).

(20)

Σύμφωνα με τα σημεία 22 και 23 της διοργανικής συμφωνίας της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (11), το πρόγραμμα θα πρέπει να αξιολογείται με βάση πληροφορίες που συλλέγονται σύμφωνα με ειδικές απαιτήσεις παρακολούθησης, αποφεύγοντας παράλληλα τον διοικητικό φόρτο, ιδίως για τα κράτη μέλη, και την υπερβολική ρύθμιση. Οι εν λόγω απαιτήσεις θα πρέπει, εφόσον συντρέχει περίπτωση, να περιλαμβάνουν μετρήσιμους δείκτες ως βάση για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του προγράμματος στην πράξη, με τρόπο συγκρίσιμο και ολοκληρωμένο. Οι ενδιάμεσες και οι τελικές αξιολογήσεις, οι οποίες θα πρέπει να πραγματοποιηθούν το αργότερο τέσσερα έτη μετά την έναρξη της υλοποίησης και την ολοκλήρωση του προγράμματος αντίστοιχα, θα πρέπει να συμβάλουν στην αποτελεσματική διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με τη συνεργασία στον τομέα των τελωνείων κατά τα επόμενα πολυετή δημοσιονομικά πλαίσια. Συνεπώς, είναι εξαιρετικά σημαντικό να παρέχονται διά των ενδιάμεσων και τελικών αξιολογήσεων ικανοποιητικές και επαρκείς πληροφορίες και να ολοκληρώνονται εγκαίρως. Εκτός από τις ενδιάμεσες και τελικές αξιολογήσεις του προγράμματος, στο πλαίσιο του συστήματος υποβολής εκθέσεων για τις επιδόσεις, θα πρέπει να εκδίδονται ετήσιες εκθέσεις προόδου ώστε να παρακολουθείται η υλοποίηση του προγράμματος. Οι εν λόγω εκθέσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν περίληψη των διδαγμάτων που αντλήθηκαν και, κατά περίπτωση, των εμποδίων που ανέκυψαν και των ελλείψεων που εντοπίστηκαν στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του προγράμματος που έλαβαν χώρα κατά το οικείο έτος. Οι εν λόγω εκθέσεις θα πρέπει να κοινοποιούνται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

(21)

Με στόχο την κατάλληλη προσαρμογή στις αλλαγές των προτεραιοτήτων πολιτικής, θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η αρμοδιότητα έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 ΣΛΕΕ, για την τροποποίηση του καταλόγου δεικτών μέτρησης της επίτευξης των ειδικών στόχων του προγράμματος και για τη συμπλήρωση του παρόντος κανονισμού με διατάξεις σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου παρακολούθησης και αξιολόγησης. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η Επιτροπή να πραγματοποιεί τις κατάλληλες διαβουλεύσεις κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες της, μεταξύ άλλων και σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, και οι διαβουλεύσεις αυτές να διεξάγονται σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου. Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ίση συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα κατά τον ίδιο χρόνο με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(22)

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (12) και τους κανονισμούς (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2988/95 (13), (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 (14) και (ΕΕ) 2017/1939 (15) του Συμβουλίου, τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης πρέπει να προστατεύονται μέσω αναλογικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων μέτρων σχετικά με την πρόληψη, τον εντοπισμό, τη διόρθωση και τη διερεύνηση παρατυπιών, μεταξύ των οποίων απάτες, την ανάκτηση των απολεσθέντων, αχρεωστήτως καταβληθέντων ή μη ορθώς χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων και, όταν χρειάζεται, την επιβολή διοικητικών κυρώσεων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τους κανονισμούς (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 και (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) έχει την εξουσία να διενεργεί διοικητικές έρευνες, μεταξύ των οποίων και επιτόπιους ελέγχους και εξακριβώσεις, με στόχο να διαπιστωθεί εάν υπήρξε απάτη, διαφθορά ή οποιαδήποτε άλλη παράνομη δραστηριότητα σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει την εξουσία, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939 να διερευνά και να διώκει αξιόποινες πράξεις που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης κατά τα οριζόμενα στην οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (16).

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, κάθε πρόσωπο ή οντότητα που είναι αποδέκτης κονδυλίων της Ένωσης υποχρεούται να συνεργάζεται πλήρως για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, να παρέχει τα αναγκαία δικαιώματα και πρόσβαση στην Επιτροπή, στην OLAF, στο Ελεγκτικό Συνέδριο και, όσον αφορά τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939, στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, και να διασφαλίζει ότι κάθε τρίτος που συμμετέχει στην εκτέλεση κονδυλίων της Ένωσης παρέχει ισοδύναμα δικαιώματα.

(23)

Τρίτες χώρες δύνανται να συμμετέχουν στο πρόγραμμα βάσει απόφασης που εκδίδεται δυνάμει διεθνούς συμφωνίας ή βάσει άλλων νομικών πράξεων. Στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να εισαχθεί ειδική διάταξη που θα υποχρεώνει τρίτες χώρες να παρέχουν στον αρμόδιο διατάκτη, στην OLAF και στο Ελεγκτικό Συνέδριο τα αναγκαία δικαιώματα και πρόσβαση, ώστε να ασκούν πλήρως τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους.

(24)

Οι επιλέξιμες δαπάνες θα πρέπει να καθορίζονται ανάλογα με τη φύση των επιλέξιμων ενεργειών και να περιλαμβάνουν έξοδα ταξιδίου και διαμονής για τους συμμετέχοντες σε συνεδριάσεις και παρεμφερείς δραστηριότητες ή δαπάνες που συνδέονται με τη διοργάνωση εκδηλώσεων. Η χρηματοδότηση στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος θα πρέπει να υπόκειται στις αρχές που αναφέρονται στον δημοσιονομικό κανονισμό, όπως η ίση μεταχείριση, η αναλογικότητα, η διαφάνεια και θα πρέπει να διασφαλίζει τη βέλτιστη χρήση των χρηματοδοτικών πόρων του για την επίτευξη των στόχων του.

(25)

Τα είδη χρηματοδότησης και οι μέθοδοι εκτέλεσης στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να επιλέγονται με βάση τη δυνατότητά τους να συμβάλουν στην επίτευξη των ειδικών στόχων των δράσεων και να αποφέρουν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, λαμβανομένων υπόψη, ιδίως, του κόστους των ελέγχων, του διοικητικού φόρτου και του αναμενόμενου κινδύνου μη συμμόρφωσης. Τα εν λόγω είδη χρηματοδότησης και οι μέθοδοι εκτέλεσης θα πρέπει να περιλαμβάνουν εξέταση του ενδεχομένου χρήσης εφάπαξ ποσών, κατ’ αποκοπή συντελεστών και μοναδιαίων δαπανών καθώς και χρηματοδότησης που δεν συνδέεται με τις δαπάνες κατά τα αναφερόμενα στο άρθρο 125 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού.

(26)

Δεδομένου ότι ο στόχος του παρόντος κανονισμού, δηλαδή η ίδρυση ενός ενωσιακού προγράμματος τελωνειακής συνεργασίας, δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορεί όμως, λόγω της κλίμακας και των αποτελεσμάτων του, να επιτευχθεί καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η οποία διατυπώνεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο εν λόγω άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη του στόχου αυτού.

(27)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η συνεχιζόμενη υποστήριξη στον σχετικό τομέα πολιτικήςκαι να καταστεί δυνατή η υλοποίηση από την έναρξη του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ επειγόντος, με αναδρομική εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2021.

(28)

Ο παρών κανονισμός αντικαθιστά τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1294/2013, ο οποίος θα πρέπει, επομένως, να καταργηθεί,