1

Το άρθρο 73 του Κανονισμού Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (στο εξής: ΚΥΚ) παρέχει στους υπαλλήλους κάλυψη κατά των κινδύνων επαγγελματικών ασθενειών και των κινδύνων ατυχημάτων. Προβλέπει παροχές υπέρ των υπαλλήλων ή υπέρ των κληρονόμων τους σε περίπτωση θανάτου, σε περίπτωση μόνιμης ολικής αναπηρίας και σε περίπτωση μόνιμης μερικής αναπηρίας που προκαλούνται από ατύχημα ή επαγγελματική ασθένεια.

2

Οι προϋποθέσεις εφαρμογής αυτού του άρθρου καθορίζονται από τη ρύθμιση για την κάλυψη κινδύνων ατυχήματος και επαγγελματικής ασθένειας των υπαλλήλων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (στο εξής: ρύθμιση περί καλύψεως των κινδύνων), το άρθρο 25 της οποίας ορίζει ότι η αναγνώριση ολικής ή μερικής μόνιμης αναπηρίας, κατ' εφαρμογή του άρθρου 73 του ΚΥΚ και της ρυθμίσεως περί καλύψεως, ουδόλως προδικάζει την εφαρμογή του άρθρου 78 του ΚΥΚ και αντιστρόφως.

3

Το άρθρο 78 αφορά τις συντάξεις και προβλέπει, στο πρώτο εδάφιο, ότι ο υπάλληλος έχει δικαίωμα συντάξεως αναπηρίας «αν υποστεί μόνιμη αναπηρία, θεωρούμενη ως ολική και η οποία τον θέτει σε αδυναμία εκτελέσεως των καθηκόντων που αντιστοιχούν σε εργασία της σταδιοδρομίας του». Επομένως, η προβλεπόμενη από το άρθρο αυτό σύνταξη αναπηρίας χορηγείται μόνο σε περίπτωση μόνιμης και ολικής ανικανότητας προς εργασία.

4

Το άρθρο 78 παραπέμπει στο παράρτημα VIII του ΚΥΚ (συνταξιοδοτικό καθεστώς), ειδικότερα δε στα άρθρα 13 έως 16 αυτού, όπου καθορίζονται οι προϋποθέσεις χορηγήσεως συντάξεως αναπηρίας. Κατά το άρθρο 13, εναπόκειται στην επιτροπή αναπηρίας να καθορίσει αν ο υπάλληλος έχει υποστεί μόνιμη αναπηρία, θεωρούμενη ως ολική, η οποία τον καθιστά ανίκανο για την άσκηση καθηκόντων που αντιστοιχούν σε εργασία της σταδιοδρομίας του.

5

Αν η αναπηρία οφείλεται σε ατύχημα που επήλθε κατά την άσκηση ή επ' ευκαιρία της ασκήσεως των καθηκόντων ή σε επαγγελματική ασθένεια, το ποσοστό της συντάξεως αναπηρίας καθορίζεται στο 70 % του βασικού μισθού του υπαλλήλου (άρθρο 78, δεύτερο εδάφιο, του ΚΥΚ). Αντιθέτως, αν η αναπηρία δεν οφείλεται σε ατύχημα που επήλθε κατά την άσκηση των καθηκόντων του υπαλλήλου, το ποσοστό της συντάξεως αναπηρίας ισούται με το ποσοστό της συντάξεως αρχαιότητας την οποία θα εδικαιούτο ο υπάλληλος στην ηλικία των 65 ετών, αν είχε παραμείνει σε υπηρεσία μέχρι την ηλικία αυτή (άρθρο 78, τρίτο εδάφιο, του ΚΥΚ).

6

Με απόφαση της 4ης Οκτωβρίου 1993, η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1η Δεκεμβρίου 1993, επεβλήθη στον προσφεύγοντα η πειθαρχική ποινή της παύσεως με διατήρηση των συνταξιοδοτικών του δικαιωμάτων.

7

Στις 29 Οκτωβρίου 1993 ο προσφεύγων κατέθεσε στην Επιτροπή «δήλωση ατυχήματος», που συνέβη στο Μπάρι της Ιταλίας, στις 26 Οκτωβρίου 1993.

8

Κατόπιν της τελευταίας ιατρικής εκθέσεως της 22ας Ιανουαρίου 1997, που αναγνώρισε στον προσφεύγοντα ποσοστό μόνιμης μερικής αναπηρίας 15,5 %, η Επιτροπή του χορήγησε, βάσει του άρθρου 73 του ΚΥΚ και με τη διαδικασία του άρθρου 21 της ρυθμίσεως περί καλύψεως των κινδύνων, το κεφάλαιο που αντιστοιχεί στο ποσοστό αυτό.

9

Με υπηρεσιακό σημείωμα της 2ας Φεβρουαρίου 1997, ο προσφεύγων ρώτησε αν, μετά την αναγνώριση αυτού του ποσοστού μερικής μόνιμης αναπηρίας, έχει δικαίωμα να ζητήσει από την Επιτροπή την καταβολή συντάξεως αναπηρίας, κατά την έννοια του άρθρου 78 του ΚΥΚ.

10

Με απόφαση της 12ης Μαρτίου 1997 (στο εξής: προσβαλλομένη απόφαση) η Επιτροπή απέρριψε το αίτημα αυτό με το αιτιολογικό ότι η αναγνώριση αναπηρίας, κατά την έννοια του άρθρου 73 του ΚΥΚ, δεν προϋποθέτει αναγκαστικώς ανικανότητα ασκήσεως των καθηκόντων του, κατά το άρθρο 78 του Κανονισμού Υπηρεσιακής Καταστάσεως, και ότι, για να λάβει σύνταξη αναπηρίας, έπρεπε να είχε υποβάλει αίτηση στην επιτροπή αναπηρίας πριν από την παύση των καθηκόντων του.

11

Με επιστολή της 11ης Ιουνίου 1997, η οποία πρωτοκολλήθηκε στη Γενική Γραμματεία στις 18 Ιουνίου 1997, ο προσφεύγων υπέβαλε διοικητική ένσταση δυνάμει του άρθρου 90, παράγραφος 2, του ΚΥΚ.

12

Στις 26 Σεπτεμβρίου 1997, η αρμόδια για τους διορισμούς αρχή (στο εξής: ΑΔΑ) απέρριψε ρητά τη διοικητική ένσταση του προσφεύγοντος.

13

Με δικόγραφο που κατέθεσε στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου στις 26 Νοεμβρίου 1997, ο προσφεύγων άσκησε την παρούσα προσφυγή.

14

Κατόπιν εκθέσεως του εισηγητή δικαστή, το Πρωτοδικείο (τέταρτο τμήμα) αποφάσισε να προχωρήσει στην προφορική διαδικασία χωρίς προηγουμένη διεξαγωγή αποδείξεων ωστόσο, στο πλαίσιο των μέτρων οργανώσεως της διαδικασίας, κάλεσε τον προσφεύγοντα να καταθέσει στη δικογραφία ορισμένα έγγραφα.

15

Οι διάδικοι αγόρευσαν και απάντησαν σε προφορικές ερωτήσεις κατά τη συνεδρίαση της 12ης Νοεμβρίου 1998.

16

Ο προσφεύγων ζητεί από το Πρωτοδικείο:

17

Η καθής ζητεί από το Πρωτοδικείο:

18

Ουσιαστικά, τα αιτήματα του προσφεύγοντος στηρίζονται σε τρεις λόγους ακυρώσεως: ο πρώτος αφορά το αυθαίρετο του καθορισμού του ποσοστού αναπηρίας από την Επιτροπή, ο δεύτερος αφορά την παράβαση του άρθρου 78 και ο τρίτος την έλλειψη αιτιολογίας της προσβαλλομένης αποφάσεως. Ωστόσο κατά τη συνεδρίαση, ο προσφεύγων παραιτήθηκε από τον τελευταίο λόγο ακυρώσεως.

19

Η καθής υποστηρίζει ότι:

20

Ο προσφεύγων υποστηρίζει ότι δεν ήταν η πρώτη φορά που έθιξε, με την προσφυγή του, το ζήτημα του βαθμού αναπηρίας διότι είχε ήδη αμφισβητήσει την εκτίμηση της Επιτροπής κατά τη διοικητική διαδικασία. Επιπλέον, η προσβαλλομένη απόφαση είναι παράνομη διότι το ποσοστό αναπηρίας 15,5 % που του αναγνώρισε η Επιτροπή καθορίστηκε αυθαίρετα, χωρίς να συγκληθεί η υγειονομική επιτροπή που προβλέπει ο ΚΥΚ: αν είχε συγκληθεί η επιτροπή αυτή, θα είχε ασφαλώς καθορίσει ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον σε 25 %.

21

Σύμφωνα με το άρθρο 91, δεύτερο εδάφιο, του ΚΥΚ, η προσφυγή στο Πρωτοδικείο είναι παραδεκτή μόνον αν έχει προηγουμένως υποβληθεί οτην ΑΔΑ διοικητική ένσταση εντός της τασσομένης κατά την έννοια του άρθρου 90, παράγραφος 2, προθεσμίας και αν η ένσταση αυτή αποτέλεσε αντικείμενο ρητής ή σιωπηρής απορριπτικής αποφάσεως.

22

Όμως, η διοικητική ένσταση του Δ. Κουσίου και η απορριπτική απόφαση αφορούν αποκλειστικά το αίτημα της μετατροπής της συντάξεως αρχαιότητας του προσφεύγοντος σε σύνταξη αναπηρίας και όχι την προγενέστερη απόφαση ως προς τον βαθμό αναπηρίας, την οποία ο προσφεύγων δήλωσε ότι αποδέχεται, με επιστολή της 21ης Μαίου 1997.

23

Κατόπιν αυτού, ο πρώτος λόγος ακυρώσεως είναι απαράδεκτος.

24

Ο προσφεύγων υποστηρίζει ότι η Επιτροπή, αρνούμενη να του χορηγήσει σύνταξη αναπηρίας, παρέβη το άρθρο 78.

25

Κατά τον προσφεύγοντα:

26

Κατά τη δημόσια συνεδρίαση, ο προσφεύγων αναδιατύπωσε το περί εφαρμογής του άρθρου 78 του ΚΥΚ αίτημα του: ζήτησε από το Πρωτοδικείο να εφαρμόσει στην περίπτωση του τις διατάξεις του άρθρου 78, με αναπομπή της υποθέσεως στη διοίκηση προκείμενου να υπολογίσει το δικαίωμα του για σύνταξη αναπηρίας υπό το φως του ποσοστού αναπηρίας που καθορίστηκε οριστικά μόλις στις αρχές του 1997.

27

Η καθής φρονεί ότι ο λόγος ακυρώσεως είναι αβάσιμος.

28

Κατά την καθής:

29

Τα άρθρα 73 και 78 του ΚΥΚ επιδιώκουν διαφορετικούς σκοπούς και στηρίζονται σε διαφορετικές έννοιες.

30

Το άρθρο 73 υπάγεται στο κεφάλαιο 2 του τίτλου V του ΚΥΚ και παρέχει στον υπάλληλο, από την ημέρα αναλήψεως υπηρεσίας, κάλυψη «κατά των κινδύνων επαγγελματικής ασθενείας και των κινδύνων ατυχήματος». Οι προϋποθέσεις εφαρμογής του καθορίζονται από τη ρύθμιση περί καλύψεως, η οποία, oto άρθρο 12, κάνει διάκριση όσον αφορά τις παροχές μεταξύ των περιπτώσεων ολικής μόνιμης αναπηρίας και των περιπτώσεων μερικής μόνιμης αναπηρίας. Η διαδικασία διαπιστώσεως μόνιμης αναπηρίας είναι η ίδια σε όλες τις περιπτώσεις και προβλέπεται από τα άρθρα 16 έως 25 της προαναφερθείσας ρυθμίσεως (προαναφερθείσα απόφαση Plug κατά Επιτροπής, σκέψη 56).

31

Το άρθρο 78 του ΚΥΚ περιλαμβάνεται στο κεφάλαιο 3 του τίτλου V του ΚΥΚ. Αφορά τις συντάξεις και προβλέπει ότι ο υπάλληλος έχει δικαίωμα συντάξεως αναπηρίας «αν υποστεί μόνιμη αναπηρία, θεωρούμενη ως ολική, η οποία τον θέτει σε αδυναμία εκτελέσεως των καθηκόντων που αντιστοιχούν σε εργασία της σταδιοδρομίας του». Η σύνταξη αναπηρίας που προβλέπει αυτό το άρθρο χορηγείται, επομένως, μόνο σε περίπτωση μόνιμης και ολικής ανικανότητας προς εργασία (προαναφερθείσα απόφαση Plug κατά Επιτροπής, σκέψη 57).

32

Η ανάλυση αυτή επιβεβαιώνεται από το άρθρο 25 της ρυθμίσεως περί καλύψεως - σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 73 - που προβλέπει ότι η δυνάμει του άρθρου 73 αναγνώριση μόνιμης αναπηρίας, ακόμη και ολικής, «δεν προδικάζει κατά κανένα τρόπο την εφαρμογή του άρθρου 78» (προαναφερθείσα απόφαση Plug κατά Επιτροπής, σκέψη 66).

33

Εξ αυτού έπεται ότι πρόκειται για δύο διαφορετικές διαδικασίες που οδηγούν στην έκδοση διαφορετικών αποφάσεων (απόφαση του Δικαστηρίου της 15ης Ιανουαρίου 1981, υπόθεση 731/79, Β. κατά Κοινοβουλίου, Συλλογή 1981, σ. 107, σκέψη 9).

34

Επιπλέον, τόσο η διαπίστωση μόνιμης και ολικής αναπηρίας που θέτει τον υπάλληλο σε αδυναμία ασκήσεως των καθηκόντων του όσο και η διαπίστωση της αιτίας αυτής της αναπηρίας πρέπει να γίνουν όχι σύμφωνα με τη ρύθμιση περί καλύψεως, αλλά σύμφωνα με τους όρους και τη διαδικασία που προβλέπει η ρύθμιση περί συντάξεων, εν προκειμένω το παράρτημα VIII του ΚΥΚ (προαναφερθείσα απόφαση Plug κατά Επιτροπής, σκέψη 66), η οποία παρέχει, κατά τα λοιπά, αποκλειστική αρμοδιότητα γι' αυτά τα ζητήματα στην επιτροπή αναπηρίας (απόφαοη του Δικαστηρίου της 12ης Ιανουαρίου 1983, Κ. κατά Συμβουλίου, υπόθεση 257/81, Συλλογή 1983, σ. 1, σκέψη 11).

35

Επιβάλλεται επομένως το συμπέρασμα ότι η αναγνώριση ποσοστού μόνιμης αναπηρίας, κατά μείζονα δε λόγο μερικής, βάσει του άρθρου 73, δεν μπορεί να δικαιολογήσει την αυτόματη χορήγηση συντάξεως αναπηρίας βάσει του άρθρου 78.

36

Εξάλλου, δεν αμφισβητείται ότι ο προσφεύγων δεν υπέβαλε αίτηση χορηγήσεως συντάξεως αναπηρίας πριν από την παύση των καθηκόντων του. Συναφώς, παρατηρεί ότι δεν μπορούσε να υποβάλει τέτοια αίτηση πριν από την παύση των καθηκόντων του διότι η ύπαρξη μόνιμης αναπηρίας διαπιστώθηκε μόλις το 1997.

37

Το επιχείρημα αυτό δεν μπορεί να γίνει δεκτό: από τη σαφή διατύπωση του άρθρου 13 του παραρτήματος VIII προκύπτει ότι η διαδικασία περί αναγνωρίσεως αναπηρίας κινείται μόνο στην περίπτωση του υπαλλήλου ο οποίος υποχρεώνεται να αναστείλει την άσκηση των καθηκόντων του διότι αδυνατεί να συνεχίσει να τα ασκεί λόγω της αναπηρίας του (απόφαση της 17ης Μαίου 1984, υπόθεση 12/83, Bahr κατά Επιτροπής, Συλλογή 1984, σ. 2155, σκέψη 12).

38

Επομένως, ο υπάλληλος ο οποίος έπαυσε από ετών να ασκεί τα καθήκοντα του και προσβλήθηκε από ασθένεια που θα τον καθιστούσε ανίκανο να ασκεί τα καθήκοντα του, αν τα ασκούσε ακόμη, δεν δικαιούται για τον λόγο αυτό και μόνο να ζητήσει την κίνηση της διαδικασίας περί αναγνωρίσεως αναπηρίας (προαναφερθείσα απόφαση Bahr κατά Επιτροπής, σκέψη 13).

39

Ωστόσο, ο προσφεύγων δεν επικαλείται, εκτός της μερικής αναπηρίας που του αναγνωρίστηκε το 1997 βάσει του άρθρου 73, κανέναν άλλο λόγο που θα μπορούσε να δικαιολογήσει την κίνηση της διαδικασίας περί αναγνωρίσεως αναπηρίας ď αυτό το στάδιο. Εξάλλου, δεν ισχυρίστηκε καν ότι είχε περιέλθει σε κατάσταση μόνιμης και ολικής αναπηρίας πριν από την παύση των καθηκόντων του.

40

Επιπλέον, δεδομένου ότι πρόκειται για δύο χωριστές διαδικασίες που προβλέπονται από δυο διατάξεις, διαφορετικές και ανεξάρτητες, οι οποίες γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο μπορούν να σωρευθούν (προαναφερθείσα απόφαση Plug κατά Επιτροπής, σκέψη 66), είναι νομικώς εσφαλμένο να εξαρτηθεί η κίνηση της διαδικασίας του άρθρου 78 από την προηγουμένη εξάντληση της διαδικασίας του άρθρου 73 (προαναφερθείσα απόφαση Plug κατά Επιτροπής, σκέψη 67).

41

Επομένως, και ο δεύτερος λόγος ακυρώσεως είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.

42

Κατόπιν των ανωτέρω, παρέλκει η εξέταση της δεύτερης σειράς επιχειρημάτων με τα οποία ο προσφεύγων αμφισβητεί τον φερόμενο ισχυρισμό της Επιτροπής ότι δεν ήταν πλέον εν ενεργεία κατά την ημερομηνία του ατυχήματος (στις 26 Οκτωβρίου 1993), που είναι μεταγενέστερη της ημερομηνίας εκδόσεως της αποφάσεως περί παύσεως του με διατήρηση των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων του (δηλαδή της 4ης Οκτωβρίου 1993), πλην όμως προγενέστερη της ημερομηνίας ενάρξεως ισχύος της εν λόγω αποφάσεως περί παύσεως, δηλαδή της 1ης Δεκεμβρίου 1993.

43

Κατά το άρθρο 87, παράγραφος 2, του Κανονισμού Διαδικασίας, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα, εφόσον έχει διατυπώσει σχετικό αίτημα ο νικήσας διάδικος.

44

Ωστόσο, κατά το άρθρο 88 του ίδιου κανονισμού, στις διαφορές μεταξύ των Κοινοτήτων και των υπαλλήλων τους, τα όργανα φέρουν τα έξοδα τους.

45

Συνεπώς, εν προκειμένω κάθε διάδικος πρέπει να φέρει τα δικαστικά του έξοδα.

Για τους λόγους αυτούς,

ΤΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ (τέταρτο τμήμα)

αποφασίζει: