17.9.2014   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 319/5

1.

Sprawa dotyczy niemal ogólnoświatowego kartelu na rynkach podmorskich („PM”) i podziemnych („PZ”) kabli elektroenergetycznych, obejmującego następujące przedsiębiorstwa: Nexans (2); Prysmian i jego byłe spółki dominujące Pirelli i Goldman Sachs (3); JPS i jego spółki dominujące joint-venture Hitachi i Sumitomo (4); Viscas i jego spółki dominujące joint-venture Furukawa i Fujikura (5); ABB (6); Brugg (7); Silec, jego obecna spółka dominująca General Cable i jego poprzednik oraz poprzednia spółka dominująca Safran (8); EXSYM i jego spółki dominujące joint-venture Showa i Mitsubishi (9); LS Cable (10) Taihan (11) i NKT (12) (razem „adresaci decyzji”).

2.

Dochodzenie wszczęto na podstawie wniosku o zwolnienie z grzywny przedłożonego przez ABB w dniu 17 października 2008 r. na podstawie obwieszczenia w sprawie zwalniania z grzywien i zmniejszania grzywien (13). W dniu 22 grudnia 2008 r. przedsiębiorstwu ABB przyznano warunkowe zwolnienie z grzywny. W dniach od 28 stycznia do 3 lutego 2009 r. Komisja przeprowadziła niezapowiedziane kontrole w siedzibach przedsiębiorstw Nexans i Prysmian. W dniach 2 lutego 2009 r. i 20 kwietnia 2009 r. odpowiednio przedsiębiorstwa JPS (wspólnie ze spółkami dominującymi Sumitomo i Hitachi) oraz Mitsubishi złożyły wniosek o zmniejszenie grzywien zgodnie z obwieszczeniem w sprawie zwalniania z grzywien i zmniejszania grzywien. W dniu 29 czerwca 2011 r. Komisja poinformowała przedsiębiorstwo Mitsubishi o swym wstępnym wniosku, że przedsiębiorstwo Mitsubishi nie dostarczyło dowodów przyczyniających się do znacznego zwiększenia wartości dowodów będących już w posiadaniu Komisji.

3.

Przedsiębiorstwa Prysmian i Nexans złożyły do Sądu wnioski o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji w sprawie kontroli. Wyrokami z dnia 14 listopada 2012 r. (14) Sąd stwierdził, że przed wydaniem decyzji w sprawie kontroli Komisja miała uzasadnione podstawy do zarządzenia kontroli obejmującej jedynie podmorskie i podziemne kable elektroenergetyczne wysokiego napięcia i związane z nimi materiały. Dlatego uchylił decyzje w sprawie kontroli dotyczące przedsiębiorstw Nexans i Prysmian w zakresie, w jakim decyzje te dotyczyły kabli elektroenergetycznych innych niż podziemne i podmorskie kable elektroenergetyczne wysokiego napięcia i związane z nimi materiały. W dniu 15 marca 2013 r. przedsiębiorstwo Nexans wniosło odwołanie od wyroku Sądu w sprawie T-135/09 (15). W chwili sporządzania niniejszego sprawozdania odwołanie to nie jest jeszcze rozstrzygnięte.

4.

W dniu 30 czerwca 2011 r. Komisja wydała zgłoszenie zastrzeżeń („ZZ”) do adresatów decyzji oraz do jednej innej strony (razem „adresaci ZZ”).

5.

Komisja twierdziła, że od dnia 18 lutego 1999 r. do 28 stycznia 2009 r. adresaci ZZ zawarli porozumienia i podejmowali uzgodnione praktyki w celu podziału rynków i klientów oraz utrzymywania cen powyżej konkurencyjnego poziomu dla projektów wykorzystujących podmorskie i podziemne kable elektroenergetyczne. Według wstępnych ustaleń Komisji europejscy i azjatyccy producenci uzgodnili, że nie będą konkurować ze sobą na swoich terytoriach pochodzenia, a europejscy dostawcy uzgodnili podział terytoriów i klientów dla projektów w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Uznano, że zachowanie to stanowi pojedyncze i ciągłe naruszenie postanowień art. 101 TFUE i przepisów art. 53 Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

6.

W lipcu 2011 r. adresatom ZZ udzielono dostępu do akt w formie płyty DVD (16) oraz do oświadczeń przedsiębiorstw wnioskujących o zwolnienie z grzywien i o złagodzenie kar w siedzibie Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji („DG ds. Konkurencji”).

7.

DG ds. Konkurencji rozpatrzyła wnioski o dodatkowy dostęp do akt złożone przez przedsiębiorstwa LS Cable, Goldman Sachs, Nexans i nkt.

8.

Otrzymałem trzy wnioski o dodatkowy dostęp do akt złożone przez przedsiębiorstwo Goldman Sachs, które DG ds. Konkurencji odrzuciła. Dotyczyły one części odpowiedzi przedsiębiorstwa Prysmian na wezwanie Komisji do udzielenia informacji z dnia 20 października 2009 r. i niektórych dokumentów załączonych do niej. Dwa z tych wniosków zaakceptowałem w całości, a jeden w części. W rezultacie zaakceptowania jednego wniosku wydałem decyzję zgodnie z art. 8 decyzji 2011/695/UE nakazującą ujawnienie przedsiębiorstwu Goldman Sachs odpowiedzi przedsiębiorstwa Prysmian na jedno pytanie z wezwania Komisji do udzielenia informacji z dnia 20 października 2009 r.

9.

W październiku 2011 r. otrzymałem złożony przez przedsiębiorstwo Nexans wniosek o, między innymi, dostęp do dokumentów, które Komisja otrzymała od hiszpańskiej Komisji ds. Konkurencji („CNC”) w wyniku kontroli przeprowadzonej przez CNC w sektorze kabli elektroenergetycznych w Hiszpanii. Przedsiębiorstwo Nexans dysponowało decyzją CNC informującą, że przejęte dokumenty zostały przekazane Komisji. Przedsiębiorstwo Nexans nie znalazło tych dokumentów w aktach Komisji i w związku z tym twierdziło, że akta były niekompletne. DG ds. Konkurencji odrzuciła wniosek przedsiębiorstwa Nexans, stwierdzając, że dokumenty uzyskane od CNC („dokumenty hiszpańskie”) nie stanowią części akt, ponieważ nie zawierają informacji istotnych dla dochodzenia w sprawie AT.39610.

10.

Uznałem, że dokumenty hiszpańskie stanowią część akt Komisji w sprawie AT.39610 i w związku z tym powinny być udostępnione adresatom ZZ. Pkt 8 obwieszczenia dotyczącego dostępu do akt (17) przewiduje, że akta Komisji składają się ze wszystkich dokumentów „uzyskanych, przygotowanych i/lub zgromadzonych przez podlegającą Komisji Dyrekcję Generalną ds. Konkurencji podczas dochodzenia”. Komisja uzyskała dokumenty hiszpańskie na podstawie wniosku do CNC zgodnie z art. 12 rozporządzenia (WE) nr 1/2003 (18) w związku z dochodzeniem w sprawie AT.39610.

11.

DG ds. Konkurencji zdecydowała, że ze względu na duże ilości dokumentów będą one najpierw przekazane w formie niezredagowanej prawnikom zewnętrznym adresatów ZZ, aby prawnicy ci mogli wybrać odpowiednie dowody do obrony swoich klientów. Następnie nieopatrzone klauzulą poufności wersje wybranych dokumentów będą przekazane adresatom ZZ. Procedura „tylko dla prawników zewnętrznych” trwała od listopada 2011 r. do stycznia 2012 r. i w jej wyniku wybrano ponad 1 300 dokumentów. W lutym 2012 r. adresaci ZZ otrzymali nieopatrzone klauzulą poufności wersje wybranych dokumentów i na tej podstawie od lutego do kwietnia 2012 r. składali pisemne uwagi.

12.

Niektórzy adresaci ZZ wystąpili z wnioskami o dodatkowy dostęp do dokumentów hiszpańskich. DG ds. Konkurencji zaakceptowała niemal wszystkie z nich. Otrzymałem jeden wniosek od przedsiębiorstwa Prysmian, który częściowo zaakceptowałem.

13.

W lipcu 2012 r. prawników zewnętrznych, którzy uzyskali dostęp do niezredagowanej wersji dokumentów hiszpańskich, poproszono o zniszczenie tych dokumentów oraz wszystkich ich kopii lub odpisów lub zwrot do DG ds. Konkurencji. Prawników tych poinformowano również, że dokumenty pozostaną w aktach Komisji i że mogą oni składać wnioski o dalszy dostęp na późniejszym etapie, jeżeli uznają, że jest to uzasadnione w wykonywaniu prawa do obrony przez ich klientów.

14.

Na ich wniosek DG ds. Konkurencji udzieliła niektórym spółkom dominującym, jednostkom zależnym i partnerom joint venture wzajemnego dostępu do części ich odpowiedzi na ZZ (Prysmian i Pirelli, Prysmian i Goldman Sachs, Mitsubishi i Showa/EXSYM) dotyczących kwestii odpowiedzialności spółki dominującej (19). Dała im też możliwość przedstawienia uwag na piśmie.

15.

W tym kontekście otrzymałem wniosek złożony przez Goldman Sachs o dostęp do trzech załączników do odpowiedzi na ZZ złożonej przez Prysmian, zawierających protokoły z posiedzeń zarządu Prysmian. Po dokonaniu przeglądu ich zawartości doszedłem do wniosku, że dwa z tych załączników zawierają fragmenty, które potencjalnie uniewinniają przedsiębiorstwo Goldman Sachs. Aby jednak zapewnić prawidłowe odczytanie potencjalnie uniewinniających fragmentów w kontekście, zdecydowałem, że przedsiębiorstwu Goldman Sachs należy ujawnić całą zawartość obu załączników, a tym samym umożliwić Komisji ewentualne wykorzystanie ich w decyzji. W tych okolicznościach, ponieważ przedsiębiorstwo Prysmian zgłosiło zastrzeżenia, wydałem decyzję zgodnie z art. 8 decyzji 2011/695/UE nakazującą ujawnienie dokumentów przedsiębiorstwu Goldman Sachs.

16.

Ponadto otrzymałem wnioski złożone przez przedsiębiorstwa Nexans i nkt o ujawnienie dowodów uniewinniających w odpowiedziach innych adresatów na ZZ. Po omówieniu przeze mnie tej sprawy z DG ds. Konkurencji w dniach 16 maja i 1 czerwca 2012 r. Dyrekcja ta ujawniła adresatom odpowiedniego ZZ potencjalnie uniewinniające dowody znajdujące się w odpowiedziach przedsiębiorstw ABB, JPS/Sumitomo/Hitachi, LS Cable, EXSYM i Viscas. Ponadto w piśmie z dnia 1 czerwca 2012 r. DG ds. Konkurencji poinformowała adresatów ZZ o pewnych nieścisłościach o charakterze rzeczowym w ZZ, które znalazła w wyniku badania odpowiedzi, eliminując tym samym potrzebę zapewnienia dostępu do fragmentów tych odpowiedzi, które wskazywały na przedmiotowe nieścisłości. Adresaci ZZ mieli możliwość przedstawienia swoich uwag ustnie podczas spotkania wyjaśniającego bądź na piśmie po tym spotkaniu.

17.

Komisja wyznaczyła termin dziesięciu tygodni na udzielenie odpowiedzi na ZZ; termin ten miał upłynąć we wrześniu 2011 r. Niemal wszyscy adresaci ZZ złożyli wnioski o przedłużenie terminu. Zgodnie z art. 10 obowiązującej wówczas decyzji 2001/462/WE (20) rozpatrzyłem te wnioski bezpośrednio.

18.

Udzieliłem trzytygodniowego przedłużenia terminu z uwagi na wpływ okresu letniego na przygotowanie odpowiedzi na ZZ. W istocie, jeżeli termin na udzielenie odpowiedzi na ZZ obejmuje całość lub część sierpnia, zwyczajową procedurą jest udzielenie dodatkowego czasu (21).

19.

Niektórym azjatyckim adresatom ZZ udzieliłem dodatkowego jednotygodniowego przedłużenia terminu, ponieważ w ramach przygotowań do obrony musieli dokonać tłumaczenia kluczowych dokumentów i zaangażować tłumaczy do komunikacji ze swoimi prawnikami zewnętrznymi. Inne przyczyny, dla których udzieliłem przedłużenia terminu, obejmowały: umożliwienie adresatowi ZZ odtworzenie i przeanalizowanie danych historycznych po wymianie systemu informatycznego; umożliwienie adresatowi ZZ podjęcia działania w sytuacji po odejściu jego etatowego prawnika, który wcześniej zajmował się sprawą; uwzględnienie opóźnień u niektórych adresatów ZZ spowodowanych wymianą z przyczyn technicznych płyty DVD umożliwiającej dostęp do akt (22).

20.

W wyniku podjętych przez mnie decyzji terminy na udzielenie odpowiedzi na ZZ upłynęły między końcem września 2011 r. a połową listopada 2011 r.

21.

Jak wspomniano powyżej (23), adresaci ZZ mieli możliwość przedstawienia dodatkowych uwag na piśmie w lutym i marcu 2012 r., uzupełniających lub zmieniających pierwsze odpowiedzi na ZZ na podstawie dostępu do dokumentów hiszpańskich.

22.

Niektórzy adresaci ZZ wnioskowali o przedłużenie terminu na udzielenie odpowiedzi na ZZ do momentu zakończenia przeprowadzanych przez nich analiz dokumentów hiszpańskich (24). Odrzuciłem te wnioski z kilku powodów. Po pierwsze, w czasie, w którym wnioski te zostały złożone, niektórzy adresaci złożyli już odpowiedzi na ZZ; udzielenie przedłużenia adresatom, którzy jeszcze nie złożyli swoich odpowiedzi, wzbudziłoby obawy nierównego traktowania. Po drugie, przedsiębiorstwo Nexans zwróciło moją uwagę na kwestię dokumentów hiszpańskich, kiedy termin na składanie odpowiedzi na ZZ dobiegał już końca (25). Po trzecie, prawa do obrony były w pełni zachowane, gdyż adresaci ZZ z chwilą uzyskania dostępu do dokumentów hiszpańskich mogli złożyć dodatkowe uwagi, w tym zmiany swoich pierwszych odpowiedzi na ZZ (26). Po czwarte, podejście to pozwoliło na ograniczenie opóźnień proceduralnych wywołanych dodatkowym dostępem do akt, ponieważ pozwoliło zespołowi zajmującemu się tą sprawą na wcześniejsze rozpoczęcie przeglądu odpowiedzi na ZZ. Ponadto nie było prawdopodobne, by dokumenty hiszpańskie doprowadziły do radykalnych zmian w obronie adresatów; co więcej, wszystkie otrzymane dodatkowe uwagi były zgodne z argumentami wysuniętymi przez adresatów ZZ w ich pierwszych odpowiedziach na ZZ. Na koniec, biorąc pod uwagę znaczne ilości dokumentów hiszpańskich, zorganizowanie dostępu do nich mogło wymagać nakładu czasu.

23.

Brugg, przedsiębiorstwo z siedzibą w niemieckojęzycznym kantonie Argowia, złożyło zapytanie, czy na ZZ, które otrzymało w języku angielskim, może odpowiedzieć w języku niemieckim. DG ds. Konkurencji zaakceptowała wniosek przedsiębiorstwa Brugg. W tym kontekście zauważyłem, że zgodnie z podręcznikiem procedur DG ds. Konkurencji pisma do przedsiębiorstw mających siedzibę poza EOG powinny raczej być sporządzane w języku UE, który takie przedsiębiorstwa rozumieją, i że „należy zachować szczególną staranność przy powiadamianiu przedsiębiorstw szwajcarskich o decyzjach, ponieważ może być użyty jeden z trzech języków, w zależności od kantonu, w którym przedsiębiorstwo ma siedzibę” (27). W związku z tą konkretną wzmianką w podręczniku procedur zwróciłem uwagę DG ds. Konkurencji na fakt, że o wszelkich przyszłych decyzjach należy zawiadamiać przedsiębiorstwo Brugg w języku niemieckim.

24.

Składanie ustnych wyjaśnień na spotkaniu wyjaśniającym trwało 6 dni, od 11 do 18 czerwca 2012 r. Brali w nim udział wszyscy adresaci ZZ, oprócz przedsiębiorstwa Furukawa (28).

25.

Po złożeniu ustnych wyjaśnień na spotkaniu wyjaśniającym DG ds. Konkurencji przeprowadziła dalsze ustalenia stanu faktycznego w kwestiach odpowiedzialności spółki dominującej. W związku z tym skierowała wnioski o udzielenie informacji do przedsiębiorstw: Prysmian i Goldman Sachs; Fujikura, Furukawa i Viscas; Mitsubishi, Showa i EXSYM. W ramach każdej z tych grup podmiotów DG ds. Konkurencji przyznała stronom wzajemny dostęp do ich odpowiedzi na wnioski o udzielenie informacji, jak również możliwość złożenia pisemnych uwag. W tym kontekście DG ds. Konkurencji udzieliła także przedsiębiorstwu Goldman Sachs dostępu do pism złożonych przez przedsiębiorstwo Prysmian i dała mu możliwość przedstawienia do nich dalszych uwag.

26.

W maju 2013 r. przedsiębiorstwo Nexans ponownie wystąpiło z wnioskiem o dostęp do potencjalnie uniewinniających dowodów znajdujących się w odpowiedziach pozostałych stron ZZ (29). Po odrzuceniu wniosku przez DG ds. Konkurencji przedsiębiorstwo Nexans skierowało sprawę do mnie. Po mojej interwencji DG ds. Konkurencji udzieliła przedsiębiorstwu Nexans dostępu do nieopatrzonej klauzulą poufności wersji załącznika do odpowiedzi innego adresata ZZ. Załącznik ten zawierał złożone pod przysięgą oświadczenie pracownika tego przedsiębiorstwa, w którym znalazła się uwaga na temat kontaktów z przedsiębiorstwem Nexans. Następnie poinformowałem przedsiębiorstwo Nexans, że nie mam żadnych sygnałów, by istniały jeszcze jakieś inne informacje w odpowiedziach na ZZ, które powinny zostać mu ujawnione zgodnie z odpowiednim orzecznictwem (30).

27.

W maju 2013 r. DG ds. Konkurencji udzieliła także przedsiębiorstwu Goldman Sachs dostępu do dodatkowych uwag zgłoszonych przez przedsiębiorstwo Prysmian w marcu 2012 r. po udostępnieniu dokumentów hiszpańskich (31).

28.

We wrześniu 2013 r. DG ds. Konkurencji wysłała opisy stanu faktycznego przedsiębiorstwom Fujikura, Furukawa, Goldman Sachs, Mitsubishi i Showa, powiadamiając je o informacjach i dowodach, na które zamierzała powołać się w decyzji o ustaleniu odpowiedzialności spółki dominującej, i wyznaczyła dla nich termin dwóch tygodni na przedstawienie uwag na piśmie.

29.

Po uzyskaniu trzydniowego przedłużenia od DG ds. Konkurencji przedsiębiorstwo Mitsubishi zwróciło się do mnie o udzielenie dodatkowego dziewięciodniowego terminu. Postanowiłem przedłużyć termin o dwa dni, aby uwzględnić fakt, że termin na złożenie odpowiedzi na opis stanu faktycznego pokrywał się z datą spotkania przedsiębiorstwa Mitsubishi z Komisją poświęconego wyjaśnieniu aktualnej sytuacji.

30.

W odpowiedzi na opis stanu faktycznego przedsiębiorstwo Mitsubishi stwierdziło, że termin na udzielenie odpowiedzi na opis stanu faktycznego był, mimo udzielonych przedłużeń, niewystarczający do skutecznego skorzystania z praw do obrony. Dokonawszy analizy odpowiedzi przedsiębiorstwa Mitsubishi, nie znajduję potwierdzenia, by przedsiębiorstwo Mitsubishi nie było w stanie skutecznie skorzystać ze swoich praw do obrony. Wręcz przeciwnie, wydaje się, że odpowiedź na opis stanu faktycznego przedstawiony przez przedsiębiorstwo Mitsubishi zawiera szczegółową analizę dowodów załączonych do opisu stanu faktycznego.

31.

W odpowiedzi na opis stanu faktycznego przedsiębiorstwo Goldman Sachs stwierdziło, że naruszone zostały jego prawa do obrony, ponieważ Komisja udzieliła mu dostępu do dodatkowych uwag przedsiębiorstwa Prysmian z marca 2012 r. do dokumentów hiszpańskich dopiero po złożeniu ustnych wyjaśnień na spotkaniu wyjaśniającym, tj. w maju 2013 r. (32). Nie uważam, by w wyniku uzyskania dostępu do dodatkowych uwag przedsiębiorstwa Prysmian z marca 2012 r. dopiero po złożeniu ustnych wyjaśnień na spotkaniu wyjaśniającym przedsiębiorstwo Goldman Sachs nie było w stanie skutecznie skorzystać ze swoich praw do bycia wysłuchanym. Przedsiębiorstwo Goldman Sachs miało niejedną okazję do przedstawienia swoich pisemnych uwag do pism składanych przez przedsiębiorstwo Prysmian w trakcie postępowania. W szczególności po złożeniu ustnych wyjaśnień na spotkaniu wyjaśniającym przedsiębiorstwo Goldman Sachs złożyło pisemne oświadczenia w czerwcu i wrześniu 2013 r.

32.

Po wysłuchaniu stanowiska adresatów ZZ w formie ustnej i pisemnej Komisja podjęła decyzję o oczyszczeniu jednej ze stron z zarzutów (33). W odniesieniu do trzech adresatów ZZ Komisja zmniejszyła czas trwania naruszenia o odpowiednio około 1 rok i 9 miesięcy, 1 rok i 10 miesięcy oraz 2 lata.

33.

Zgodnie z art. 16 decyzji 2011/695/UE sprawdziłem, czy projekt decyzji dotyczy tylko zastrzeżeń, co do których strony miały możliwość przedstawienia swoich opinii, i stwierdziłem, że tak istotnie jest.

34.

Podsumowując, stwierdzam, że wszystkie strony miały możliwość skutecznego skorzystania ze swoich praw proceduralnych w tej sprawie.