Przystosowanie systemu głosowania w Radzie Prezesów EBC

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Decyzja Rady 2003/223/WE w sprawie zmiany art. 10.2 Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego

JAKIE SĄ CELE DECYZJI?

• Decyzja wprowadza rotacyjny system praw głosu w Radzie Prezesów Europejskiego Banku Centralnego (EBC), aby zapewnić sprawiedliwe i skuteczne podejmowanie decyzji, niezależnie od liczby państw członkowskich Unii Europejskiej (UE), których walutą jest euro.
• Ogranicza ona liczbę praw głosu prezesów krajowych banków centralnych (KBC) do 15 i określa zasady ich przydzielania i rotacji.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zgodnie ze statutem Europejskiego Systemu Banków Centralnych, każdy z członków Rady Prezesów dysponuje jednym głosem. Aby utrzymać skuteczność i terminowość podejmowania decyzji przez Radę Prezesów w miarę przystępowania nowych państw członkowskich do strefy euro, członkowie Rady Prezesów uzgodnili, że liczba prezesów krajowych banków centralnych korzystających z prawa głosu nie powinna przekraczać 15. W związku z tym decyzja modyfikuje tryb głosowania.

Rada Prezesów

• Rada Prezesów jest jednym z trzech organów decyzyjnych EBC. Pozostałe dwa organy to Zarząd i Rada Ogólna.
• Rada Prezesów jest głównym organem decyzyjnym. Do jej głównych zadań należy:
  • określanie polityki walutowej strefy euro;
  • przyjmowanie wytycznych oraz podejmowanie decyzji pozwalających na realizację tego celu; a także
  • podejmowanie ogólnych decyzji nadzorczych.
• Rada Prezesów składa się z sześciorga członków Zarządu i prezesów krajowych banków centralnych państw członkowskich strefy euro (obecnie 20). Liczba prezesów wzrasta zatem za każdym razem, gdy nowy kraj przystępuje do strefy euro.

Rotacja praw głosu według grup

• Całkowita liczba praw głosu w Radzie Prezesów EBC jest ograniczona do 21. Każdy z sześciorga członków Zarządu zachowuje stałe prawo do głosowania. Pozostali Prezesi zachowują pozostałe 15 praw do głosowania, które podlegają systemowi rotacji w odstępach miesięcznych.
• Prezesi są przydzielani do grup, które są formowane zgodnie z rankingiem państw członkowskich strefy euro, opartym na:
  • wielkości udziału w całkowitym produkcie krajowym brutto w cenach rynkowych (PKB cr)* państw członkowskich strefy euro;
  • udziale w łącznym zagregowanym bilansie pieniężnym monetarnych instytucji finansowych* państw członkowskich strefy euro;
• Prezesi w każdej grupie zachowują prawo do głosowania w równych okresach czasu. Częstotliwość praw do głosowania prezesów przydzielonych do pierwszej grupy nie będzie niższa od częstotliwości praw do głosowania prezesów z grupy drugiej.
• Kryteria te mają na celu zapewnienie obiektywności z uwzględnieniem gospodarczej wagi głosu państwa członkowskiego strefy euro i wielkości jego sektora finansowego.
• Decyzja zakłada dwa etapy wprowadzania systemu rotacji głosów.

Etap pierwszy (obecny) zakłada przydzielanie praw głosu, gdy liczba prezesów przekracza 15, ale jest niższa niż 22

• Od dnia, w którym liczba członków Rady Prezesów przekroczy 15, do chwili gdy osiągnie 22, prezesi zostaną przydzieleni do dwóch grup.
  • Pierwsza grupa obejmuje pięciu prezesów krajowych banków centralnych, które zajmują najwyższe pozycje w oparciu o powyższe kryteria (obecnie to prezesi KBC Niemiec, Francji, Włoch, Hiszpanii oraz Niderlandów);
  • Druga grupa składa się z pozostałych prezesów.
• Pierwszej grupie pięciu prezesów zostają przydzielone łącznie cztery prawa do głosowania, a pozostali prezesi dysponują 11 prawami do głosowania.
• Etap pierwszy powinien być stosowany od stycznia 2009 roku, gdy Słowacja dołączyła do strefy euro jako 16. państwo członkowskie. Jednak w grudniu 2008 r. Rada Prezesów przyjęła decyzję o opóźnieniu wprowadzenia systemu rotacji, aby uniknąć sytuacji, w której prezesi należący do którejkolwiek z grup będą uczestniczyć w 100% głosowań.
• Etap pierwszy wdrożenia nowego systemu rotacyjnego rozpoczął się w związku z tym 1 stycznia 2015 roku, kiedy Litwa dołączyła do strefy euro jako 19. państwo członkowskie.

Etap drugi (do zrealizowania w przyszłości) zakłada przydzielanie praw głosu, gdy liczba prezesów osiągnie 22

• W dniu, w którym liczba członków Rady Prezesów osiągnie 22, prezesi zostają przydzieleni do trzech grup.
  • Pierwsza grupa obejmie pięciu prezesów krajowych banków centralnych, które zajmują najwyższe pozycje w oparciu o powyższe kryteria;
  • W skład drugiej grupy wejdzie połowa łącznej liczby prezesów. Grupa ta będzie składać się z prezesów krajowych banków centralnych państw członkowskich zajmujących kolejne miejsca w rankingu opartym na powyższych kryteriach;
  • Trzecia grupa będzie składała się z pozostałych prezesów.
• Pierwsza grupa będzie dysponowała czterema głosami, druga otrzyma osiem głosów, z kolei trzecia grupa otrzyma trzy głosy.

Wdrożenie, dostosowanie i przyszłe zmiany

• Za każdym razem, gdy zwiększy się liczba prezesów, skład grup będzie dostosowany z dniem, w którym prezesi dołączą do Rady Prezesów. Przy każdym dostosowaniu wyliczenia całkowitego produktu krajowego brutto w cenach rynkowych (wymaganego co 5 lat) skład grup będzie dostosowywany do ewentualnych zmian, a zmiany wchodzą w życie od pierwszego dnia nowego roku.
• Wszelkie decyzje wymagane do ustalenia szczegółów operacyjnych systemu rotacji są podejmowane przez wszystkich członków Rady Prezesów bez względu na to, czy dysponują prawem głosu w momencie podejmowania decyzji, czy nie. Decyzje są przegłosowywane większością dwóch trzecich głosów.

  W 2009 roku Rada Prezesów przyjęła decyzję 2009/328/WE dotyczącą:

  • częstotliwości rotacji;
  • czasu trwania rotacji;
  • uszeregowania prezesów w grupach; a także
  • przejścia z systemu opartego na dwóch grupach do systemu opartego na trzech grupach.

KONTEKST

Zgodnie z obecnymi rozwiązaniami instytucjonalnymi EBC, Rada Prezesów podejmuje większość decyzji na zasadzie konsensusu.

System rotacji głosów opiera się na kilku podstawowych zasadach, takich jak reguła „jeden członek, jeden głos” dla prezesów korzystających z prawa głosu, reguła osobistego i niezależnego uczestnictwa w posiedzeniach Rady Prezesów, reguła reprezentatywności, reguła automatycznego dostosowywania systemu rotacji oraz reguła przejrzystości.

Udział w głosowaniu można brać osobiście lub, w drodze wyjątku, za pośrednictwem telekonferencji. Aby Rada Prezesów mogła głosować, wymagane jest kworum dwóch trzecich członków posiadających prawo głosu. Rada Prezesów podejmuje decyzje zwykłą większością głosów, a w przypadku równej liczby głosów decyduje głos Przewodniczącego Rady.

Dotychczas do strefy euro przystąpiło 20 państw członkowskich. Chorwacja była ostatnim państwem członkowskim, które spełniło kryteria i przystąpiło do strefy euro 1 stycznia 2023 roku.

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Decyzja Rady 2003/223/WE zebranej w składzie szefów państw lub rządów z dnia 21 marca 2003 r. w sprawie zmiany art. 10.2 Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego (Dz.U. L 83, 1.4.2003, s. 66–68).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Decyzja Europejskiego Banku Centralnego 2004/257/WE z dnia 19 lutego 2004 r. przyjmująca Regulamin Europejskiego Banku Centralnego (EBC/2004/2) (Dz.U. L 80 z 18.3.2004, s. 33–41).

Kolejne zmiany decyzji 2004/257/WE zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Wersja skonsolidowana Traktatu o Unii Europejskiej – Protokół (nr 4) w sprawie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 230–250).

Decyzja 2009/5/WE Europejskiego Banku Centralnego z dnia 18 grudnia 2008 r. dotycząca opóźnienia rozpoczęcia stosowania systemu rotacyjnego w Radzie Prezesów Europejskiego Banku Centralnego (ECB/2008/29) (Dz.U. L 3, 7.1.2009, s. 4–5).

Ostatnia aktualizacja: 13.03.2023