Sprawa T‑88/09

Idromacchine Srl i in.

przeciwko

Komisji Europejskiej

Odpowiedzialność pozaumowna – Pomoc państwa – Decyzja Komisji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego – Wzmianka szkodliwa dla spółki będącej osobą trzecią – Wystarczająco istotne naruszenie normy prawnej przyznającej uprawnienia jednostkom – Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej – Szkody niemajątkowe – Szkody majątkowe – Związek przyczynowy – Odsetki za zwłokę i odsetki wyrównawcze

Streszczenie wyroku

1.      Odpowiedzialność pozaumowna – Przesłanki – Wystarczająco istotne naruszenie normy prawnej przyznającej uprawnienia jednostkom – Ujawnienie informacji poufnych w decyzji dotyczącej pomocy państwa – Naruszenie obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej – Zaliczenie

(art. 287 WE, 288 akapit drugi WE)

2.      Odpowiedzialność pozaumowna – Przesłanki – Rzeczywista i pewna szkoda – Szkoda spowodowana opublikowaniem w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej informacji naruszających wizerunek i reputację danego przedsiębiorstwa – Zaliczenie

(art. 288 akapit drugi WE)

3.      Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie przez Komisję – Postępowanie administracyjne – Obowiązek wezwania przez Komisję zainteresowanych do przedstawienia uwag – Prawo beneficjenta pomocy do przedstawienia stanowiska – Granice

(art. 88 ust. 2, 3 WE)

4.      Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie przez Komisję – Postępowanie administracyjne – Obowiązek poszanowania przez Komisję tajemnicy zawodowej

(art. 88 WE, 287 WE; rozporządzenie Rady nr 659/1999, motyw 21, art. 24)

5.      Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie przez Komisję – Postępowanie administracyjne – Obowiązek poszanowania przez Komisję tajemnicy zawodowej – Zakres

(art. 88 WE, 287 WE; rozporządzenie Rady nr 659/1999, art. 24, 25; komunikat Komisji 2003/C 297/03, pkt 25 i nast.)

6.      Odpowiedzialność pozaumowna – Szkoda – Naprawienie – Uwzględnienie deprecjacji pieniądza – Odsetki za zwłokę – Sposoby obliczania

(art. 288 WE)

7.       Skarga o odszkodowanie – Właściwość sądu Unii – Obciążenie Wspólnoty obowiązkiem naprawienia szkody zgodnie z ogólnymi zasadami wspólnymi dla praw państw członkowskich w dziedzinie odpowiedzialności pozaumownej – Naprawienie szkody w naturze poprzez wydanie nakazu podjęcia konkretnego działania albo zaniechania

(art. 235 WE, 288 akapit drugi WE)

8.      Odpowiedzialność pozaumowna – Szkoda – Szkoda podlegająca naprawieniu – Koszty poniesione w związku z postępowaniem sądowym

(art. 288 akapit drugi WE; regulamin postępowania przed Sądem, art. 90, 91 ust. 2)

1.      Powstanie odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty w rozumieniu art. 288 akapit drugi WE z tytułu bezprawnego zachowania jej organów jest podporządkowane łącznemu spełnieniu wszystkich przesłanek, a mianowicie: bezprawnego zachowania zarzucanego instytucji, rzeczywistego charakteru szkody oraz istnienia związku przyczynowego między zarzucanym zachowaniem a podnoszoną szkodą.

W odniesieniu do przesłanki dotyczącej bezprawnego postępowania zarzucanego danej instytucji lub danemu organowi orzecznictwo wymaga ustalenia, że nastąpiło wystarczająco istotne naruszenie normy prawnej przyznającej jednostkom uprawnienia. Jeśli chodzi o przesłankę wystarczająco istotnego naruszenia prawa, rozstrzygającym kryterium pozwalającym uznać ją za spełnioną jest oczywiste i poważne wykroczenie przez zainteresowaną instytucję lub zainteresowany organ Wspólnoty poza przysługujący im zakres swobodnego uznania. W sytuacji gdy instytucji tej lub temu organowi przysługuje jedynie bardzo ograniczony zakres swobodnego uznania lub nie mają go one wcale, jakiekolwiek naruszenie prawa wspólnotowego może wystarczyć do wykazania, iż nastąpiło wystarczająco istotne naruszenie prawa.

W tym względzie, jeżeli Komisja ujawni w decyzji dotyczącej pomocy państwa informację o charakterze poufnym, naruszającą wizerunek i reputację danego przedsiębiorstwa, mimo że wydanie owej decyzji tego nie wymaga, naruszając w ten sposób obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej przewidziany w art. 287 WE w zakresie, w jakim ma on na celu ochronę praw przyznanych jednostkom, a Komisji nie przysługuje szeroki zakres uznania przy określeniu, czy w danym przypadku zachodzi potrzeba odstąpienia od zasady poufności, to dopuszcza się ona naruszenia prawa wspólnotowego, które wystarczy do ustalenia wystarczająco istotnego naruszenia.

(por. pkt 23, 24, 56)

2.      Odpowiedzialność pozaumowna Wspólnoty w rozumieniu art. 288 akapit drugi WE z tytułu bezprawnego zachowania jej organów powstaje wyłącznie, jeżeli strona skarżąca faktycznie poniosła szkodę rzeczywistą i pewną. Na stronie skarżącej ciąży obowiązek przedstawienia sądowi Unii dowodów pozwalających na ustalenie istnienia i rozmiaru takiej szkody.

Samo opublikowanie w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej informacji dotyczących imiennie danego przedsiębiorstwa zawartych w decyzji Komisji dotyczącej pomocy państwa, które przedstawiają to przedsiębiorstwo w sposób niekorzystny i mogą naruszyć jego wizerunek i reputację, wystarczy, aby wykazać rzeczywisty i pewny charakter poniesionej przez nie szkody.

(por. pkt 25, 60, 61)

3.      Postępowanie w sprawie kontroli pomocy państwa jest, ze względu na jego ogólną systematykę, postępowaniem wszczynanym w stosunku do państwa członkowskiego odpowiedzialnego – w ramach jego zobowiązań wspólnotowych – za przyznanie pomocy. Co więcej, w postępowaniu w sprawie kontroli pomocy państwa zainteresowane strony inne niż państwo członkowskie nie mogą rościć sobie prawa do kontradyktoryjnej debaty z Komisją, takiej jak debata otwarta w stosunku do danego państwa członkowskiego. Wreszcie w ramach postępowania kontrolnego w sprawie pomocy państwa przewidzianego w art. 88 WE należy odróżnić, po pierwsze, wstępną fazę badania pomocy ustanowioną w ust. 3 tego postanowienia, mającą na celu jedynie umożliwienie Komisji sformułowania wstępnej opinii w sprawie częściowej lub całkowitej zgodności danej pomocy, a po drugie, fazę postępowania wyjaśniającego, o której stanowi art. 88 ust. 2 WE. Tylko w ramach tej drugiej fazy, która ma umożliwić Komisji uzyskanie kompletnych informacji o całości danych w sprawie, traktat WE nakłada na Komisję obowiązek wezwania zainteresowanych stron do przedstawienia uwag. Z powyższego wynika, że Komisja nie jest w żadnym razie zobowiązana, na etapie wstępnego badania pomocy państwa, do wysłuchania przedsiębiorstwa, które nie jest adresatem danej pomocy i które nie jest też stroną trzecią mającą interes prawny w postępowaniu, zważywszy, że nie jest ani beneficjentem, ani konkurentem beneficjenta rzeczonej pomocy.

(por. pkt 33–36)

4.      Na mocy art. 287 WE członkowie instytucji Wspólnoty, członkowie komitetów, jak również urzędnicy i inni pracownicy Wspólnoty są zobowiązani, również po zaprzestaniu pełnienia swoich funkcji, nie ujawniać informacji objętych ze względu na swój charakter tajemnicą zawodową, a zwłaszcza informacji dotyczących przedsiębiorstw i ich stosunków handlowych lub kosztów własnych. Rozporządzenie nr 659/1999 dotyczące stosowania art. 88 WE potwierdza obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej przez Komisję w ramach badania przez nią pomocy państwa.

Informacjami objętymi tajemnicą zawodową mogą być zarówno informacje poufne, jak i tajemnice handlowe. Ogólnie, jeśli chodzi o charakter tajemnicy handlowej i innych informacji objętych tajemnicą zawodową, przede wszystkim konieczne jest, by te tajemnice handlowe lub poufne informacje były znane jedynie ograniczonej liczbie osób. Następnie musi chodzić o informacje, których ujawnienie może wyrządzić poważną szkodę osobie, która ich dostarczyła, lub osobie trzeciej. Wreszcie konieczne jest, by interesy, które mogą zostać naruszone na skutek ujawnienia informacji, zasługiwały obiektywnie na ochronę. Ocena poufnego charakteru informacji wymaga zatem wyważenia poszczególnych uzasadnionych interesów, które sprzeciwiają się jej ujawnieniu, oraz interesu ogólnego, który wymaga, by instytucje Wspólnoty działały z możliwie najwyższym poszanowaniem zasady otwartości.

Co się tyczy ujawnienia informacji w decyzji Komisji dotyczącej pomocy państwa, za poufną należy uznać informację, zgodnie z którą przedsiębiorstwo, które nie było beneficjentem rozpatrywanej pomocy, nie było w stanie dostarczyć na rzecz swojego kontrahenta produktów zgodnych z obowiązującymi normami i warunkami umownymi, ponieważ informacja ta została przekazana Komisji przez zainteresowane państwo członkowskie jedynie dla potrzeb postępowania administracyjnego w sprawie badania tej pomocy, a ponadto dotyczyła przebiegu stosunków handlowych pomiędzy zainteresowanymi przedsiębiorstwami. Co więcej, tego rodzaju informacje mogą spowodować poniesienie przez dane przedsiębiorstwo poważnej szkody, ponieważ, odnosząc się do niego imiennie, ukazują je w niekorzystnym świetle. Dodatkowo w zakresie, w jakim ujawnienie informacji może naruszać reputację i wizerunek danego przedsiębiorstwa, jego interes polegający na nieujawnianiu tej informacji zasługiwał obiektywnie na ochronę. Wreszcie tego rodzaju ujawnienie jest nieproporcjonalne w odniesieniu do celu decyzji Komisji, ponieważ wystarczyłoby, gdyby odniosła się ona do uchybienia zobowiązaniom umownym ogólnie lub, w zależności od przypadku, w sposób bardziej szczegółowy, przy czym ani w jednej, ani i w drugiej z tych sytuacji nie jest konieczne wskazanie nazwy tego przedsiębiorstwa, w związku z czym ochrona słusznych interesów tego ostatniego może zostać zapewniona.

(por. pkt 42, 43, 45, 47–51)

5.      Chociaż art. 24 i 25 rozporządzenia nr 659/1999 dotyczącego stosowania art. 88 WE oraz pkt 25 i nast. komunikatu Komisji w sprawie tajemnicy zawodowej w decyzjach dotyczących pomocy państwa przewidują w istocie, że o swojej decyzji Komisja zawiadamia zainteresowane państwo członkowskie, które ma wówczas co do zasady 15 dni na podniesienie poufności informacji uważanych przez nie za objęte tajemnicą zawodową, przepisy te nie zwalniają jednak Komisji ze spoczywającego na niej na mocy art. 287 WE obowiązku nieujawniania tajemnicy zawodowej i nie stoją na przeszkodzie temu, aby Komisja z własnej inicjatywy postanowiła nie ujawniać informacji, które uważa za objęte tajemnicą zawodową, pomimo że nie otrzymała takiego wniosku od państwa członkowskiego, którego decyzja ta dotyczy.

(por. pkt 55)

6.      W sytuacji gdy zostały spełnione wszystkie przesłanki odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty, nie można zlekceważyć niekorzystnych następstw upływu czasu pomiędzy momentem zaistnienia zdarzenia wywołującego szkodę a zapłatą zadośćuczynienia, ponieważ należy uwzględnić deprecjację pieniądza. Ową deprecjację pieniądza odzwierciedla roczny poziom inflacji w państwie członkowskim siedziby spółek, określany dla danego okresu przez Eurostat. Stopa procentowa, którą należy zastosować, jest obliczana na podstawie stopy ustalonej przez Europejski Bank Centralny dla głównych operacji refinansowych dla okresu będącego podstawą ich naliczania, powiększonej o dwa punkty procentowe.

(por. pkt 77, 79)

7.      Z art. 288 akapit drugi WE i z art. 235 WE – które nie wyłączają orzeczenia o naprawieniu szkody w naturze – wynika, że sąd Unii jest właściwy do zobowiązania Wspólnoty do naprawienia szkody w jakiejkolwiek formie, która będzie zgodna z zasadami ogólnymi wspólnymi dla praw państw członkowskich odnoszących się do dziedziny odpowiedzialności pozaumownej, włączając w to również – jeśli będzie ono zgodne z tymi zasadami – naprawienie szkody w naturze poprzez wydanie nakazu, w zależności od przypadku, podjęcia konkretnego działania albo zaniechania.

(por. pkt 81)

8.      Zgodnie z art. 91 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem do kosztów podlegających zwrotowi zalicza się niezbędne wydatki poczynione przez strony w związku z postępowaniem.

W tym względzie koszty ekspertyzy, które strona skarżąca poniosła w postępowaniu przed Sądem mającym ustalić pozaumowną odpowiedzialność Komisji celem wykazania wysokości podnoszonych przez nią szkód, stanowią koszty poniesione w związku z postępowaniem sądowym, które nie mogą być uważane za stanowiące szkodę odrębną od obciążenia kosztami postępowania Wobec tego strona skarżąca nie ma podstaw do uzyskania na podstawie art. 288 ust. 2 WE odszkodowania za koszty związane z ekspertyzą, którą zamówiła do celów takiego postępowania.

Ponadto, jeśli chodzi o koszty pomocy prawnej i koszty podróży, które strona skarżąca poniosła na etapie poprzedzającym postępowanie sądowe, to nawet jeśli w trakcie postępowania poprzedzającego etap sądowy zasadniczo wykonywana jest istotna praca prawnicza, uznanie takich kosztów za szkodę podlegającą naprawieniu w ramach skargi o odszkodowanie byłoby sprzeczne z bezzwrotnym charakterem kosztów poniesionych na etapie postępowania poprzedzającym postępowanie sądowe. Artykuł 91 regulaminu postępowania dotyczy bowiem wyłącznie postępowania przed Sądem, z wyłączeniem poprzedzającego je etapu. Wynika to w szczególności z art. 90 tego regulaminu, w którym mowa jest o „postępowaniu przed Sądem”.

(por. pkt 97–100)

WYROK SĄDU (czwarta izba)

z dnia 8 listopada 2011 r.(*)

Odpowiedzialność pozaumowna – Pomoc państwa – Decyzja Komisji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego – Wzmianka szkodliwa dla spółki będącej osobą trzecią – Wystarczająco istotne naruszenie normy prawnej przyznającej uprawnienia jednostkom – Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej – Szkody niemajątkowe – Szkody majątkowe – Związek przyczynowy – Odsetki za zwłokę i odsetki wyrównawcze

W sprawie T‑88/09

Idromacchine Srl, z siedzibą w Porto Marghera (Włochy),

Alessandro Capuzzo, zamieszkały w Mirano (Włochy),

Roberto Capuzzo, zamieszkały w Mogliano Veneto (Włochy),

reprezentowani przez adwokatów W. Viscardini oraz G. Donę,

strona skarżąca,

przeciwko

Komisji Europejskiej, reprezentowanej przez D. Grespana oraz E. Righini, działających w charakterze pełnomocników, wspieranych przez adwokata F. Ruggeriego Laderchiego,

strona pozwana,

mającej za przedmiot skargę o odszkodowanie zmierzającą do uzyskania naprawienia szkód poniesionych jakoby na skutek opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej nieprawdziwych informacji naruszających wizerunek i reputację Idromacchine zawartych w decyzji Komisji C(2002) 5426 wersja ostateczna z dnia 30 grudnia 2004 r. „Pomoc państwa – Włochy – Pomoc państwa N 586/2003, N 587/2003, N 589/2003 i C 48/2004 (ex N 595/2003) – Przedłużenie trzyletniego terminu oddania do użytku chemikaliowca – Zaproszenie do składania uwag zgodnie z art. 88 ust. 2 [WE]”,

SĄD (czwarta izba),

w składzie: I. Pelikánová, prezes, K. Jürimäe (sprawozdawca) i M. van der Woude, sędziowie,

sekretarz: J. Palacio González, główny administrator,

uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 8 lutego 2011 r.,

wydaje następujący

Wyrok

 Okoliczności powstania sporu

1        Idromacchine Srl jest stocznią prowadzącą działalność w szczególności w zakresie kotlarstwa. Alessandro Capuzzo i Roberto Capuzzo posiadają każdy po 50% kapitału zakładowego Idromacchine i pełnią w niej odpowiednio funkcje przewodniczącego rady nadzorczej i oddelegowanego zarządcy. Idromacchine oraz Alessandro i Roberto Capuzzowie są łącznie zwani dalej „skarżącymi”.

2        W roku 2002 Cantiere navale De Poli SpA (zwana dalej „De Poli”) zamówiła od Idromacchine cztery duże zbiorniki przeznaczone do transportu ciekłego gazu na statkach C.188 i C.189, których budowę zapewniała De Poli.

3        Budowa okrętów C.188 i C.189 stanowiła przedmiot pomocy operacyjnej regulowanej przez rozporządzenie Rady (WE) nr 1540/98 z dnia 29 czerwca 1998 r. w sprawie pomocy państwa dla przemysłu stoczniowego (Dz.U. L 202, s. 1). Zgodnie z art. 3 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia pomoc operacyjna przyznawana stoczniom była dozwolona pod określonymi warunkami, w szczególności nie mogła być przyznana statkom dostarczonym później niż w ciągu trzech lat od daty podpisania końcowej umowy w sprawie budowy statku. Jednakże na mocy art. 3 ust. 2 tego rozporządzenia Komisja Wspólnot Europejskich mogła przedłużyć ten termin, w przypadku gdy było to uzasadnione techniczną złożonością danego projektu stoczniowego lub opóźnieniami w programie pracy stoczni wynikającymi z niespodziewanych zakłóceń o poważnym i uzasadnionym charakterze. Na takie przedłużenie terminu Komisja mogła udzielić zgody wyłącznie, jeśli dane państwo członkowskie zgłosiło do niej, zgodnie z art. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22 marca 1999 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 [WE] (Dz.U. L 83, s. 1), wniosek o przedłużenie.

4        W dniu 11 grudnia 2003 r. Republika Włoska, na podstawie art. 3 ust. 2 rozporządzenia nr 1540/98, zgłosiła Komisji wniosek o przedłużenie początkowo przewidzianego terminu oddania do użytku statków, w tym statków C.188 i C.189, których budowę w szczególności zapewniała De Poli.

5        W okresie między dniem 5 lutego i dniem 18 października 2004 r. Komisja wzywała władze włoskie do udzielenia dodatkowych informacji dotyczących wniosku o przedłużenie początkowo przewidzianego terminu oddania statków do użytku. Na wezwania Komisji władze te odpowiedziały w wyznaczonych terminach.

6        W dniu 30 grudnia 2004 r. Komisja przedstawiła Republice Włoskiej swoją decyzję C(2002) 5426 wersja ostateczna z dnia 30 grudnia 2004 r. „Pomoc państwa – Włochy – Pomoc państwa N 586/2003, N 587/2003, N 589/2003 i C 48/2004 (ex N 595/2003) – Przedłużenie trzyletniego terminu oddania do użytku chemikaliowca – Zaproszenie do składania uwag zgodnie z art. 88 ust. 2 [WE]” (zwaną dalej „sporną decyzją”).

7        W spornej decyzji Komisja, po pierwsze, na podstawie wstępnego badania zgłoszonej pomocy dokonała przedłużenia terminów oddania do użytku przewidzianych dla statków budowanych przez De Poli, uznawszy, że warunki określone w art. 3 ust. 2 rozporządzenia nr 1540/98 zostały spełnione, po drugie zaś zdecydowała o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego na podstawie art. 88 ust. 2 WE w sprawie wniosku o przedłużenie terminu oddania do użytku tankowca chemicznego budowanego przez inną stocznię.

8        W odniesieniu do badania przez Komisję wniosku o przedłużenie terminów oddania do użytku przewidzianych dla statków budowanych przez De Poli w pkt 10 ppkt (iii) spornej decyzji Komisja stwierdziła, co następuje:

„Jeśli chodzi o statki C.196 i C.197, stocznia zamówiła u Idromacchine […] jednego z głównych producentów zbiorników, budowę zbiorników transportowych dla statków C.188 i C.189, będących statkami bliźniaczymi dla konstrukcji C.196 i C.197. W trakcie budowy statków C.188 i C.189 RINA (Registro italiano navale) włoski podmiot odpowiedzialny za certyfikację uznał wspomniane zbiorniki, których budowa przez Idromacchine trwała, za niezgodne z wymogami ze względu na wystąpienie wad.

[…] Zbiorniki przeznaczone początkowo dla statków C.188 i C.189, ponownie zamówione u nowego producenta, miały zatem zostać zainstalowane na statkach C.197 i C.196, co powoduje opóźnienie przekraczające ogółem o sześć miesięcy termin oddania do użytku przypadający na dzień 31 grudnia 2003 r.

Zbiorniki transportowe stanowią element niezbędny, aby statek został dopuszczony do transportu ciekłego gazu [; władze włoskie] potwierdzają, że zbiorniki wykorzystywane na statkach C.188 [i] C.189 – oraz na bliźniaczych statkach C.196 i C.197 – muszą spełniać surowe normy jakości i bezpieczeństwa w dziedzinie żeglugi. Ponadto według oświadczenia władz włoskich, ze względu na doświadczenie Idromacchine stocznia [zarządzana przez De Poli] nie mogła przewidzieć, że RINA wyrazi negatywną opinię na temat zgodności zbiorników statków C.188 i C.189 z wymogami. Władze włoskie wyjaśniły również, że wobec wystąpienia tej przeszkody stocznia natychmiast rozpoczęła poszukiwanie na rynku innych dostawców. Spółka [G.] była jedynym dostawcą zgadzającym się zbudować nowe zbiorniki, które – jak się wydaje – nie mogły zostać dostarczone przed dniem 31 stycznia 2004 r. i dniem 31 marca 2004 r., wskutek czego stocznia zmuszona była wystąpić o przedłużenie terminu oddania do użytku.

[…]”.

9        W pkt 28 akapit trzeci spornej decyzji Komisja stwierdza, że „co się tyczy zbiorników, należy wskazać, iż niemożność producenta zbiorników – Idromacchine – zbudowania zbiorników (zasadniczego elementu statku) zgodnych z wymaganymi normami certyfikacyjnymi i wynikająca z niej niemożność oddania statków do użytku w uzgodnionych terminach jest co najmniej wyjątkowa”.

10      Komisja uznaje, w pkt 29 akapit trzeci spornej decyzji, że „jeśli chodzi o zbiorniki, należy stwierdzić, że problemy wynikłe z niemożności dostarczenia przez Idromacchine zbiorników – elementów koniecznych dla wykorzystywania statku w celach handlowych w dozwolonych warunkach użytkowania – również były niemożliwe do przewidzenia”.

11      Punkt 31 spornej decyzji brzmi następująco:

„Producent nie był w stanie dostarczyć zbiorników zgodnie ze zobowiązaniami umownymi i stocznia musiała zamówić te elementy u innego dostawcy, w konsekwencji opóźniając ukończenie statków C.196 i C.197 […]. Uchybienie terminowi dostawy niezbędnego wyposażenia jest niezależne od woli [De Poli, która] nie miała środków, aby temu przeciwdziałać […]”.

12      Ponadto w tabeli 1 w spornej decyzji wskazane zostało między innymi, że „niezdatność do użytku wadliwych zbiorników bliźniaczych statków C.188 i C.189, będących w bardziej zaawansowanej fazie budowy, zmusiła stocznię do zamontowania na nich zbiorników przeznaczonych dla statków C.196 i C.197”.

13      Wreszcie akapit ostatni spornej decyzji przekazanej Republice Włoskiej w dniu 30 grudnia 2004 r. wskazuje, co następuje:

„Jeżeli niniejsze pismo zawiera informacje poufne, które nie powinny zostać ujawnione, należy powiadomić o tym Komisję w terminie 15 dni roboczych od dnia jego doręczenia. W razie niezłożenia we wskazanym terminie uzasadnionego wniosku w tej sprawie Komisja będzie uważała, że wyrażono zgodę na opublikowanie pełnego tekstu pisma w autentycznej wersji językowej pod następującym adresem internetowym”.

14      Władze włoskie nie złożyły do Komisji wniosków o nieujawnianie określonych informacji zawartych w spornej decyzji ze względu na ich poufność.

15      Sporna decyzja została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 18 lutego 2005 r. (Dz.U. C 42, s. 15).

 Przebieg postępowania i żądania stron

16      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 27 lutego 2009 r. skarżący wnieśli niniejszą skargę o odszkodowanie.

17      W dniu 11 marca 2009 r. prezes drugiej izby Sądu oddalił wniosek o zachowanie anonimowości i poufności danych złożony przez skarżących. W dniu 2 kwietnia 2009 r. na wniosek tych ostatnich potwierdził oddalenie ich pierwotnego wniosku o zachowanie anonimowości i poufności danych.

18      Ze względu na zmianę składu izb Sądu sędzia sprawozdawca został przydzielony do czwartej izby, której w związku z tym przydzielono niniejszą sprawę.

19      Na rozprawie w dniu 8 lutego 2011 r. zostały wysłuchane wystąpienia stron i ich odpowiedzi na pytania Sądu.

20      Skarżący wnoszą do Sądu o:

–        nakazanie Komisji, tytułem poniesionej przez nich szkody majątkowej, zapłaty odszkodowania w kwocie 5 459 641,28 EUR lub ewentualnie innej kwoty określonej przez Sąd, rewaloryzowanej od dnia opublikowania spornej decyzji do dnia ogłoszenia wyroku i powiększonej o odsetki za zwłokę liczone od dnia ogłoszenia wyroku do dnia całkowitej zapłaty tej kwoty, zgodnie ze stopą procentową stosowaną przez Europejski Bank Centralny (EBC) do podstawowych operacji refinansujących, powiększoną o dwa punkty procentowe;

–        nakazanie Komisji, tytułem poniesionej przez nich szkody niemajątkowej, zapłaty zadośćuczynienia pieniężnego na rzecz Idromacchine i zadośćuczynienia pieniężnego na rzecz A. i R. Capuzzów, w kwotach określonych ex aequo et bono, odpowiadających przykładowo znacznej części, rzędu od 30% do 50%, kwoty odszkodowania przyznanego tytułem szkody majątkowej, rewaloryzowanej od dnia opublikowania spornej decyzji do dnia ogłoszenia wyroku i powiększonej o odsetki za zwłokę liczone od dnia ogłoszenia wyroku do dnia całkowitej zapłaty tej kwoty, zgodnie ze stopą procentową stosowaną przez EBC do podstawowych operacji refinansujących, powiększoną o dwa punkty procentowe;

–        nakazanie Komisji przywrócenia wizerunku Idromacchine oraz A. i R. Capuzzów w sposób uznany przez Sąd za najbardziej właściwy, taki jak publikacja ad hoc w Dzienniku Urzędowym lub pismo skierowane do największych podmiotów w sektorze, nakazując sprostowanie informacji dotyczących Idromacchine zawartych w spornej decyzji;

–        obciążenie Komisji kosztami postępowania.

21      Komisja wnosi do Sądu o:

–        oddalenie skargi;

–        obciążenie skarżących kosztami postępowania.

 Co do prawa

22      Na mocy art. 288 akapit drugi WE w dziedzinie odpowiedzialności pozaumownej Wspólnota Europejska powinna naprawić, zgodnie z zasadami ogólnymi, wspólnymi dla praw państw członkowskich, szkody wyrządzone przez jej instytucje lub jej pracowników przy wykonywaniu ich funkcji.

23      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem powstanie odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty w rozumieniu art. 288 akapit drugi WE z tytułu bezprawnego zachowania jej organów jest podporządkowane łącznemu spełnieniu wszystkich przesłanek, a mianowicie: bezprawnego zachowania zarzucanego instytucji, rzeczywistego charakteru szkody oraz istnienia związku przyczynowego między zarzucanym zachowaniem a podnoszoną szkodą (wyrok Trybunału z dnia 29 września 1982 r. w sprawie 26/81 Oleifici Mediterranei przeciwko EWG, Rec. s. 3057, pkt 16; wyrok Sądu z dnia 14 grudnia 2005 r. w sprawie T‑383/00 Beamglow przeciwko Parlamentowi i in., Zb.Orz. s. II‑5459, pkt 95).

24      W odniesieniu do przesłanki dotyczącej bezprawnego postępowania zarzucanego danej instytucji lub danemu organowi orzecznictwo wymaga ustalenia, że nastąpiło wystarczająco istotne naruszenie normy prawnej przyznającej jednostkom uprawnienia (wyrok Trybunału z dnia 4 lipca 2000 r. w sprawie C‑352/98 P Bergaderm i Goupil przeciwko Komisji, Rec. s. I‑5291, pkt 42). Jeśli chodzi o przesłankę wystarczająco istotnego naruszenia prawa, rozstrzygającym kryterium pozwalającym uznać ją za spełnioną jest oczywiste i poważne wykroczenie przez zainteresowaną instytucję lub zainteresowany organ Wspólnoty poza przysługujący im zakres swobodnego uznania. W sytuacji gdy instytucji tej lub temu organowi przysługuje jedynie bardzo ograniczony zakres swobodnego uznania lub nie mają go one wcale, jakiekolwiek naruszenie prawa wspólnotowego może wystarczyć do wykazania, iż nastąpiło wystarczająco istotne naruszenie prawa (wyrok Trybunału z dnia 10 grudnia 2002 r. w sprawie C‑312/00 P Komisja przeciwko Camar i Tico, Rec. s. I‑11355, pkt 54; wyrok Sądu z dnia 12 lipca 2001 r. w sprawach połączonych T‑198/95, T‑171/96, T‑230/97, T‑174/98 i T‑225/99 Comafrica i Dole Fresh Fruit Europe przeciwko Komisji, Rec. s. II‑1975, pkt 134).

25      Następnie, co się tyczy przesłanki rzeczywistego charakteru szkody, odpowiedzialność Wspólnoty powstaje wyłącznie, jeżeli skarżący faktycznie odniósł szkodę „rzeczywistą i pewną” (wyroki Trybunału z dnia 27 stycznia 1982 r.: w sprawach połączonych 256/80, 257/80, 265/80, 267/80 i 5/81 Birra Wührer i in. przeciwko Radzie i Komisji, Rec. s. 85, pkt 9; w sprawie 51/81 De Franceschi przeciwko Radzie i Komisji, Rec. s. 117, pkt 9; wyrok Sądu z dnia 16 stycznia 1996 r. w sprawie T‑108/94 Candiotte przeciwko Radzie, Rec. s. II‑87, pkt 54). Na skarżącym ciąży obowiązek przedstawienia sądowi wspólnotowemu dowodów pozwalających na ustalenie istnienia i rozmiaru takiej szkody (wyrok Trybunału z dnia 21 maja 1976 r. w sprawie 26/74 Roquette Frères przeciwko Komisji, Rec. s. 677, pkt 22–24; wyrok Sądu z dnia 9 stycznia 1996 r. w sprawie T‑575/93 Koelman przeciwko Komisji, Rec. s. II‑1, pkt 97).

26      Wreszcie, jeśli chodzi o przesłankę dotyczącą istnienia związku przyczynowego pomiędzy zarzucanym zachowaniem i powoływaną szkodą, wspomniana szkoda musi wynikać w sposób wystarczająco bezpośredni z zarzucanego zachowania, a zachowanie to musi stanowić bezpośrednią przyczynę szkody, nie istnieje natomiast obowiązek naprawienia wszelkich, nawet odległych, szkodliwych konsekwencji niezgodnej z prawem sytuacji (zob. wyrok Trybunału: z dnia 4 października 1979 r. w sprawach połączonych 64/76, 113/76, 167/78, 239/78, 27/79, 28/79 i 45/79 Dumortier i in. przeciwko Radzie, Rec. s. 3091, pkt 21; wyrok Sądu z dnia 10 maja 2006 r. w sprawie T‑279/03 Galileo International Technology i in. przeciwko Komisji, Rec. s. II‑1291, pkt 130 i przytoczone tam orzecznictwo). Do skarżącego należy dostarczenie dowodu istnienia związku przyczynowego między zarzucanym zachowaniem i powoływaną szkodą (zob. wyrok Sądu z dnia 30 września 1998 r. w sprawie T‑149/96 Coldiretti i in. przeciwko Radzie i Komisji, Rec. s. II‑3841, pkt 101 i przytoczone tam orzecznictwo).

27      Jeśli jedna z trzech przesłanek powstania odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty nie jest spełniona, roszczenia odszkodowawcze powinny być oddalone, bez konieczności badania, czy spełnione są dwie pozostałe przesłanki (wyrok Sądu z dnia 20 lutego 2002 r. w sprawie T‑170/00 Förde‑Reederei przeciwko Radzie i Komisji, Rec. s. II‑515, pkt 37; zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 15 września 1994 r. w sprawie C‑146/91 KYDEP przeciwko Radzie i Komisji, Rec. s. I‑4199, pkt 81). Ponadto sąd wspólnotowy nie jest zobowiązany do przeprowadzania badania w określonym porządku (wyrok Trybunału z dnia 9 września 1999 r. w sprawie C‑257/98 P Lucaccioni przeciwko Komisji, Rec. s. I‑5251, pkt 13).

28      W niniejszej sprawie skarżący twierdzą, że ponieśli szkody niemajątkowe i majątkowe, za które żądają odszkodowania. Sąd uważa za wskazane zbadanie w pierwszej kolejności żądania naprawienia ich szkód niemajątkowych, a następnie żądania naprawienia ich szkód majątkowych.

1.     W przedmiocie żądania naprawienia szkód niemajątkowych

29      Według skarżących zarówno Idromacchine, jak i A. oraz R. Capuzzowie ponieśli szkody niemajątkowe, za które powinno zostać wypłacone zadośćuczynienie.

 W przedmiocie szkody niemajątkowej poniesionej przez Idromacchine

30      Jeśli chodzi o szkodę niemajątkową jakoby poniesioną przez Idromacchine, należy zbadać przesłanki powstania odpowiedzialności Wspólnoty, najpierw przesłankę dotyczącą bezprawnego zachowania zarzucanego Komisji, następnie przesłankę związaną z rzeczywistym charakterem szkody, wreszcie przesłankę odnoszącą się do istnienia związku przyczynowego między zarzucanym zachowaniem i powoływaną szkodą. Jedynie w sytuacji, gdy wymienione przesłanki są spełnione, należy następnie zbadać zakres zadośćuczynienia należnego z tego tytułu Idromacchine.

 W przedmiocie niezgodnego z prawem zachowania zarzucanego Komisji

31      W swoich pismach skarżący w istocie zarzucają Komisji dwa bezprawne zachowania.

32      Co się tyczy pierwszego rodzaju bezprawnego zachowania zarzucanego Komisji, skarżący wskazują naruszenia zasady dobrego administrowania, zasady należytej staranności i zasady przestrzegania prawa do obrony, na mocy których Komisja powinna była dać Idromacchine możliwość przedstawienia jej swoich uwag przed wydaniem spornej decyzji, aby Idromacchine mogła wykazać brak odpowiedzialności ciążącej na niej z tytułu opóźnienia w dostawie przedmiotowych zbiorników.

33      Przede wszystkim należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem postępowanie w sprawie kontroli pomocy państwa jest, ze względu na jego ogólną systematykę, postępowaniem wszczynanym w stosunku do państwa członkowskiego odpowiedzialnego – w ramach jego zobowiązań wspólnotowych – za przyznanie pomocy (zob. wyrok Trybunału z dnia 24 września 2002 r. w sprawach połączonych C‑74/00 P i C‑75/00 P Falck i Acciaierie di Bolzano przeciwko Komisji, Rec. s. II‑7869, pkt 81 i przytoczone tam orzecznictwo).

34      Co więcej, w postępowaniu w sprawie kontroli pomocy państwa zainteresowane strony inne niż państwo członkowskie nie mogą rościć sobie prawa do kontradyktoryjnej debaty z Komisją, takiej jak debata otwarta w stosunku do danego państwa członkowskiego (zob. ww. w pkt 33 wyrok w sprawach połączonych Falck i Acciaierie di Bolzano przeciwko Komisji, pkt 82 i przytoczone tam orzecznictwo).

35      Wreszcie w ramach postępowania kontrolnego w sprawie pomocy państwa przewidzianego w art. 88 WE należy odróżnić, po pierwsze, wstępną fazę badania pomocy ustanowioną w ust. 3 tego postanowienia, mającą na celu jedynie umożliwienie Komisji sformułowania wstępnej opinii w sprawie częściowej lub całkowitej zgodności danej pomocy, a po drugie, fazę postępowania wyjaśniającego, o której stanowi art. 88 ust. 2 WE. Tylko w ramach tej drugiej fazy, która ma umożliwić Komisji uzyskanie kompletnych informacji o całości danych w sprawie, traktat WE nakłada na Komisję obowiązek wezwania zainteresowanych stron do przedstawienia uwag (zob. wyrok Trybunału z dnia 13 grudnia 2005 r. w sprawie C‑78/03 P Komisja przeciwko Aktionsgemeinschaft Recht und Eigentum, Zb.Orz. s. I‑10737, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo).

36      Z orzecznictwa przedstawionego w pkt 33–35 powyżej wynika, że Komisja, która w spornej decyzji udzieliła zgody na przedłużenie terminów na budowę statków budowanych przez De Poli, nie była w żadnym razie zobowiązana, na etapie wstępnego badania rozpatrywanej pomocy, do wysłuchania Idromacchine. Co więcej, ta ostatnia nie była stroną trzecią mającą interes prawny w postępowaniu, gdyż nie była ani beneficjentem, ani konkurentem beneficjenta rzeczonej pomocy.

37      Podniesione przez skarżących argumenty nie podważają tego twierdzenia.

38      Po pierwsze, argument, zgodnie z którym Komisja w istocie doszłaby do wniosków innych niż przyjęte w spornej decyzji, gdyby przed jej wydaniem wysłuchała Idromacchine, należy oddalić jako bezskuteczny. Argument ten nie podważa bowiem w żadnym wypadku wniosku zawartego w pkt 36 powyżej, w myśl którego na etapie wstępnego badania przedmiotowej pomocy Komisja nie była zobowiązana do wysłuchania Idromacchine.

39      Po drugie, argument, jakoby okoliczności faktyczne niniejszej sprawy powinny doprowadzić Sąd do stwierdzenia naruszenia prawa do obrony, tak jak uczynił to w podobnych okolicznościach w wyroku z dnia 24 września 2008 r. w sprawie T‑412/05 M przeciwko Rzecznikowi Praw Obywatelskich, niepublikowanym w Zbiorze, pkt 133, 136, należy oddalić jako bezzasadny. W wyroku tym Sąd stwierdził bowiem, że Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich naruszył zasadę kontradyktoryjności poprzez imienne wskazanie urzędnika w jednej ze swoich decyzji w sprawie przypadku niewłaściwego administrowania bez wcześniejszego jego wysłuchania, do czego był zobowiązany na mocy obowiązujących go przepisów prawnych. Jednak, w odróżnieniu od okoliczności tamtej sprawy, w niniejszej sprawie Komisja nie miała obowiązku wysłuchania Idromacchine przed wydaniem spornej decyzji.

40      Zatem w zakresie, w jakim skarżący podnoszą, że poprzez zaniechanie wysłuchania Idromacchine przed wydaniem spornej decyzji Komisja naruszyła zasadę dobrego administrowania oraz wynikające z niej zasady należytej staranności i przestrzegania prawa do obrony, zastrzeżenia te należy oddalić jako bezzasadne.

41      Jeśli chodzi o drugie bezprawne działanie zarzucane Komisji, skarżący podnoszą, po pierwsze, naruszenie tajemnicy zawodowej za względu na to, że Komisja nie powinna była w spornej decyzji imiennie przypisać Idromacchine w szczególności niezgodnego z prawem zachowania, a po drugie, naruszenia zasady proporcjonalności, ponieważ ich zdaniem nie istniała konieczność wymienienia jej firmy w tej decyzji. Uważają oni, że nawet gdyby należało uznać, iż Idromacchine była odpowiedzialna za opóźnienia w oddaniu do użytku statków budowanych przez De Poli lub że nie dostarczyła zbiorników zgodnych z obowiązującymi normami, nie zmieniałoby to faktu, że Komisja niesłusznie ujawniła firmę Idromacchine w opublikowanej w Dzienniku Urzędowym spornej decyzji, pomimo że ujawnienie to nie było w tym wypadku konieczne.

42      W tym względzie należy przypomnieć, że na mocy art. 287 WE członkowie instytucji Wspólnoty, członkowie komitetów, jak również urzędnicy i inni pracownicy Wspólnoty są zobowiązani, również po zaprzestaniu pełnienia swoich funkcji, nie ujawniać informacji objętych ze względu na swój charakter tajemnicą zawodową, a zwłaszcza informacji dotyczących przedsiębiorstw i ich stosunków handlowych lub kosztów własnych.

43      Rozporządzenie nr 659/1999 potwierdza obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej przez Komisję w ramach badania przez nią pomocy państwa. W zakończeniu motywu 21 przewiduje ono, że „Komisja przy podawaniu do publicznej wiadomości informacji o swoich decyzjach powinna przestrzegać zasad dotyczących tajemnicy zawodowej zgodnie z art. [287 WE]”. Artykuł 24 tego rozporządzenia stanowi, że „Komisja i państwa członkowskie, ich urzędnicy i inni pracownicy, włącznie z niezależnymi biegłymi wyznaczonymi przez Komisję, nie mogą ujawniać informacji, w których posiadanie weszli w wyniku zastosowania niniejszego rozporządzenia i które są objęte obowiązkiem zachowania tajemnicy zawodowej”.

44      Ani art. 287 WE, ani rozporządzenie nr 659/1999 nie wskazują wyraźnie, jakie informacje, oprócz tajemnicy handlowej, są objęte tajemnicą zawodową.

45      Zgodnie z orzecznictwem informacjami objętymi tajemnicą zawodową mogą być zarówno informacje poufne, jak i tajemnice handlowe (wyrok Sądu z dnia 18 września 1996 r. w sprawie T‑353/94 Postbank przeciwko Komisji, Rec. s. II‑921, pkt 86). Ogólnie, jeśli chodzi o charakter tajemnicy handlowej i innych informacji objętych tajemnicą zawodową, przede wszystkim konieczne jest, by te tajemnice handlowe lub poufne informacje były znane jedynie ograniczonej liczbie osób. Następnie musi chodzić o informacje, których ujawnienie może wyrządzić poważną szkodę osobie, która ich dostarczyła, lub osobie trzeciej. Wreszcie konieczne jest, by interesy, które mogą zostać naruszone na skutek ujawnienia informacji, zasługiwały obiektywnie na ochronę. Ocena poufnego charakteru informacji wymaga zatem wyważenia poszczególnych uzasadnionych interesów, które sprzeciwiają się jej ujawnieniu, oraz interesu ogólnego, który wymaga, by instytucje Wspólnoty działały z możliwie najwyższym poszanowaniem zasady otwartości (zob. wyroki Sądu: z dnia 30 maja 2006 r. w sprawie T‑198/03 Bank Austria Creditanstalt przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑1429, pkt 71; z dnia 12 października 2007 r. w sprawie T‑474/04 Pergan Hilfsstoffe für industrielle Prozesse przeciwko Komisji, Rec. s. II‑4225, pkt 65 i przytoczone tam orzecznictwo).

46      Należy zatem zbadać, w świetle przedstawionych w pkt 42–45 powyżej przepisów i orzecznictwa, czy – jak twierdzą skarżący – Komisja naruszyła ciążący na niej obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej poprzez imienne wskazanie w spornej decyzji, że Idromacchine nie dostarczyła zbiorników zgodnych z obowiązującymi normami i że nie przestrzegała ona swoich zobowiązań umownych.

47      W niniejszej sprawie, po pierwsze, należy stwierdzić, że informacja, jakoby w istocie Idromacchine nie była w stanie dostarczyć na rzecz De Poli zbiorników zgodnych z obowiązującymi normami i warunkami umownymi, została przekazana Komisji przez Republikę Włoską jedynie dla potrzeb postępowania administracyjnego w sprawie badania przedmiotowej pomocy. Ponadto informacja ta dotyczy, jak w istocie słusznie wskazują skarżący, przebiegu stosunków handlowych pomiędzy dwiema spółkami. Treść tych informacji ma zatem, w wypadku niniejszej sprawy, charakter poufny.

48      Po drugie, ujawnienie informacji, o której mowa w pkt 46 powyżej, mogło spowodować poniesienie przez Idromacchine poważnej szkody. Niezależnie bowiem od tego, czy uznając, iż ta ostatnia dopuściła się niezgodnego z prawem zachowania przy wykonywaniu swoich zobowiązań umownych wobec De Poli, Komisja popełniła błąd w ocenie okoliczności faktycznych lub też go nie popełniła, należy stwierdzić, że w każdym razie ujawnienie przez Komisję w spornej decyzji faktów i ocen w niekorzystny sposób przedstawiających imiennie Idromacchine mogło spowodować poniesienie przez Idromacchine poważnej szkody.

49      Po trzecie, ponieważ ujawnienie informacji, o której mowa w pkt 46 powyżej, mogło naruszyć reputację i wizerunek Idromacchine, interes tej ostatniej polegający na nieujawnianiu tej informacji zasługiwał obiektywnie na ochronę.

50      Po czwarte, z porównania z jednej strony uzasadnionego interesu Idromacchine polegającego na tym, aby jej firma nie została ujawniona w spornej decyzji, i z drugiej strony interesu ogólnego wynika, że takie ujawnienie było nieproporcjonalne w odniesieniu do celu spornej decyzji.

51      W tym względzie przede wszystkim należy bowiem wskazać, że zasada otwartości i wymóg przejrzystości działania instytucji, wyrażone w art. 1 UE oraz w art. 254 WE i 255 WE, wymagają w niniejszym przypadku, aby w ramach badania pomocy państwa przyznanej na rzecz De Poli Komisja wyraźnie ustosunkowała się w spornej decyzji do zagadnienia, czy opóźnienie w budowie przedmiotowych statków było wynikiem zachowania osób trzecich innych niż De Poli. Wystarczyłoby jednak, gdyby Komisja odniosła się do uchybienia zobowiązaniom umownym albo – ujmując rzecz w sposób bardzo ogólny – ze strony dostawcy istotnego elementu przedmiotowych statków, albo, w wypadku niniejszej sprawy – wyrażając się bardziej szczegółowo – ze strony dostawcy przedmiotowych zbiorników, przy czym ani w jednej, ani w drugiej z tych sytuacji wskazanie firmy tego dostawcy nie było konieczne, w związku z czym ochrona słusznych interesów tego ostatniego mogła zostać zapewniona.

52      Ponadto argumenty podniesione przez Komisję w celu wykazania, że nie popełniła błędu, ujawniając w spornej decyzji firmę Idromacchine, nie mogą zostać uwzględnione.

53      Po pierwsze, w zakresie, w jakim Komisja stwierdza, w odpowiedzi na pytania zadane przez Sąd na rozprawie, że było „wskazane, z punktu widzenia uzasadnienia [spornej] decyzji” podanie firmy budowniczego przedmiotowych zbiorników, który był „wyjątkowo wiarygodny [, ale] tym razem stał się powodem opóźnienia”, argument ten należy odrzucić jako bezzasadny. W ramach oceny przedmiotowej pomocy, na podstawie której została wydana sporna decyzja, istotne znaczenie miało jedynie ustalenie, czy Republika Włoska w wystarczający sposób uzasadniła opóźnienia De Poli przy oddaniu statków do użytku, natomiast ujawnienie tożsamości jednego lub kilku dostawców, których niezgodne z prawem zachowania mogły ewentualnie uzasadniać te opóźnienia, nie miało żadnego wpływu na stwierdzenie dokonane przez Komisję w spornej decyzji.

54      Po drugie, w zakresie, w jakim Komisja podnosi, że niewskazanie w spornej decyzji firmy przedmiotowego dostawcy zbiorników nie zapobiegłoby poznaniu przez ogół odbiorców jego tożsamości ze względu na fakt, że sektor gospodarczy, którego sprawa ta dotyczyła, był bardzo ograniczony, że tworzyły go wyspecjalizowane podmioty oraz że istniał nagłośniony przez prasę spór pomiędzy De Poli i Idromacchine toczący się przed Tribunale di Venezia (sądem w Wenecji) (Włochy), również te argumenty należy odrzucić jako bezzasadne. Okoliczności te nie podważają bowiem twierdzenia, iż Komisja, wskazując Idromacchine jako pomiot odpowiedzialny za opóźnienie oddania do użytku, ujawniła w spornej decyzji fakty i oceny w niekorzystny sposób przedstawiające imiennie tę ostatnią jako niebędącą w stanie dostarczyć na rzecz De Poli produkty zgodne z obowiązującymi normami i wywiązać się ze swoich zobowiązań umownych, mimo że takie ujawnienie nie było konieczne ze względu na przedmiot spornej decyzji.

55      Wreszcie argumenty Komisji, zgodnie z którymi – po pierwsze – ograniczyła się ona do wydania spornej decyzji na podstawie informacji przekazanych jej przez Republikę Włoską, a – po drugie – z art. 24 i 25 rozporządzenia nr 659/1999 oraz z pkt 25 i nast. komunikatu Komisji C(2003) 4582 z dnia 1 grudnia 2003 r. w sprawie tajemnicy zawodowej w decyzjach dotyczących pomocy państwa (Dz.U. C 297, s. 6) wynika, że na Republice Włoskiej ciążyło wskazanie informacji, które uważała za objęte tajemnicą zawodową, należy odrzucić jako bezzasadne. Choć bowiem przepisy te przewidują w istocie, że o swojej decyzji Komisja zawiadamia zainteresowane państwo członkowskie, które ma wówczas co do zasady 15 dni na podniesienie poufności informacji uważanych przez nie za objęte tajemnicą zawodową, nie zwalniają one jednak Komisji ze spoczywającego na niej na mocy art. 287 WE obowiązku nieujawniania tajemnicy zawodowej i nie stoją na przeszkodzie temu, aby Komisja z własnej inicjatywy postanowiła nie ujawniać informacji, które uważa za objęte tajemnicą zawodową, pomimo że nie otrzymała takiego wniosku od państwa członkowskiego, którego decyzja ta dotyczy. Co więcej, nawet przy założeniu, że przekazując Komisji nieprawdziwe informacje i nie informując jej o poufnym charakterze informacji dotyczących przebiegu stosunków handlowych między Idromacchine i De Poli, Republika Włoska działała niezgodnie z prawem, takie niezgodne z prawem zachowanie nie może podważyć twierdzenia, iż Komisja mogła jednak z własnej inicjatywy postanowić nie ujawniać informacji objętych tajemnicą zawodową.

56      Wobec tego ujawnienie w spornej decyzji faktów i ocen przedstawiających imiennie Idromacchine jako niebędącą w stanie dostarczyć na rzecz De Poli produkty zgodne z obowiązującymi normami i wywiązać się ze swoich zobowiązań umownych stanowi naruszenie obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej przewidzianego w art. 287 WE. Ponieważ obowiązek ten ma na celu ochronę praw przyznanych jednostkom i Komisji nie przysługuje szeroki zakres uznania przy określeniu, czy w danym przypadku zachodzi potrzeba odstąpienia od zasady poufności, należy stwierdzić, że to naruszenie prawa wspólnotowego stanowi wystarczająco istotne naruszenie w rozumieniu orzecznictwa przywołanego w pkt 24 powyżej.

57      W świetle całości powyższych rozważań należy stwierdzić, że poprzez naruszenie spoczywającego na niej obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej Komisja dopuściła się zachowania niezgodnego z prawem, które mogło spowodować powstanie odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty w rozumieniu art. 288 akapit drugi WE.

58      W tych okolicznościach zbadanie ostatniego zastrzeżenia skarżących, zgodnie z którym Komisja naruszyła też zasadę proporcjonalności poprzez ujawnienie w spornej decyzji faktów i ocen przedstawiających imiennie Idromacchine jako niebędącą w stanie dostarczyć na rzecz De Poli produkty zgodne z obowiązującymi normami i wywiązać się ze swoich zobowiązań umownych jest bezprzedmiotowe. Nawet gdyby zostało bowiem stwierdzone, że zasada proporcjonalności została naruszona, w niniejszym wypadku nie umożliwiłoby to jednak skarżącym otrzymania z tytułu szkód, na które się powołują, zadośćuczynienia pieniężnego, którego charakter lub wysokość wykraczałyby ponad to, co mogłyby uzyskać z tytułu naruszenia przez Komisję spoczywającego na niej obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej. Nie zachodzi zatem potrzeba rozpatrzenia tego zastrzeżenia.

 W przedmiocie rzeczywistego charakteru szkody

59      Skarżący podnoszą w istocie, że Idromacchine poniosła szkodę niemajątkową związaną z naruszeniem jej wizerunku i reputacji, ponieważ została imiennie przedstawiona w spornej decyzji jako niebędąca w stanie dostarczyć na rzecz De Poli produkty zgodne z obowiązującymi normami i wywiązać się ze swoich zobowiązań umownych.

60      W tym względzie należy stwierdzić, że jak wynika z zawartych w spornej decyzji wzmianek przedstawionych w pkt 8–12 powyżej, Komisja przedstawiła imiennie Idromacchine jako niezdolną do zbudowania zbiorników zgodnych z normami certyfikacyjnymi [zob. pkt 10 ppkt (iii), pkt 28 akapit trzeci i pkt 29 akapit trzeci spornej decyzji] i jako niebędącą w stanie dostarczyć przedmiotowe zbiorniki zgodnie ze spoczywającymi na niej zobowiązaniami umownymi (zob. pkt 31 spornej decyzji), wobec czego, aby uzyskać pożądany efekt, De Poli była zmuszona skorzystać z usług innego przedsiębiorstwa. Ponieważ takie informacje w sposób niekorzystny przedstawiają Idromacchine jako przedsiębiorstwo niezdolne do świadczenia usług zgodnych z obowiązującymi normami, a zatem do wywiązania się ze spoczywających na nim zobowiązań umownych, mogą one naruszyć jej wizerunek i reputację, które same w sobie mają wartość handlową, czemu zresztą Komisja w swoich pismach nie zaprzecza.

61      Ponadto należy wyjaśnić, że – podobnie w ww. w pkt 39 wyroku w sprawie M przeciwko Rzecznikowi Praw Obywatelskich, w pkt 150 Sąd stwierdził, że samo opublikowanie na stronie internetowej Rzecznika decyzji imiennie wiążącej skarżącego we wspomnianej sprawie z wypadkiem złego administrowania miało na tego ostatniego rzeczywisty i pewny wpływ – samo opublikowanie w Dzienniku Urzędowym informacji dotyczących imiennie Idromacchine zawartych w spornej decyzji wystarczy, aby wykazać rzeczywisty i pewny charakter poniesionej przez nią szkody.

62      Ponadto, nawet przy założeniu, że – jak podniosła na rozprawie Komisja – należałoby uznać, iż nie popełniła ona błędu w ocenie, stwierdzając w spornej decyzji, że zachowanie Idromacchine w jej stosunkach handlowych z De Poli było niezgodne z prawem, niemniej fakty i oceny przedstawiające imiennie Idromacchine jako niebędącą w stanie dostarczyć na rzecz De Poli produkty zgodne z obowiązującymi normami i wywiązać się ze swoich zobowiązań umownych szkodzą wizerunkowi i reputacji Idromacchine. Co więcej, szkoda dotyczy Idromacchine i jest odrębna od szkody wynikającej z ewentualnych błędów w ocenie, jakie mogła popełnić Komisja lub Republika Włoska, stwierdzając, że Idromacchine była odpowiedzialna za opóźnienia przy dostawie przedmiotowych zbiorników.

63      Wobec tego należy stwierdzić, że wizerunek i reputacja Idromacchine zostały naruszone.

 W przedmiocie istnienia związku przyczynowego między zarzucanym zachowaniem i podnoszoną szkodą

64      Skarżący twierdzą w istocie, że istnieje bezpośredni związek przyczynowy między – z jednej strony – naruszeniami obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej oraz zasady proporcjonalności i – z drugiej strony – naruszeniem wizerunku i reputacji Idromacchine.

65      W tym względzie należy stwierdzić, że wizerunek i reputacja Idromacchine nie zostałyby naruszone, gdyby Komisja nie ujawniła w spornej decyzji faktów i ocen przedstawiających imiennie Idromacchine jako niebędącą w stanie dostarczyć na rzecz De Poli produkty zgodne z obowiązującymi normami i wywiązać się ze swoich zobowiązań umownych. Argumenty Komisji, jakoby nie istniał wystarczająco bezpośredni związek przyczynowy między jej rzekomym zachowaniem niezgodnym z prawem i szkodą podnoszoną przez skarżących, nie mogą zostać uwzględnione.

66      Po pierwsze, w zakresie, w jakim Komisja podnosi, że szkody poniesione przez skarżących można przypisać albo De Poli, która w postępowaniu w sprawie pomocy państwa twierdziła, że opóźnienia w budowie statków były spowodowane w szczególności zachowaniem Idromacchine, albo Republice Włoskiej, która przekazała Komisji błędne informacje, argumenty te należy odrzucić jako bezzasadne.

67      Nawet gdyby bowiem należało uznać, że De Poli dostarczyła błędnych informacji dotyczących Idromacchine Republice Włoskiej, która z jednej strony niesłusznie przekazała je Komisji, a z drugiej strony nie poinformowała tej ostatniej, że informacje te powinny być objęte tajemnicą zawodową, niemniej jednak bezpośrednia przyczyna szkody poniesionej w tym względzie przez Idromacchine wynika nie z rzekomo błędnych informacji dostarczonych przez De Poli lub przez Republikę Włoską, lecz z faktu, że Komisja ujawniła w spornej decyzji fakty i oceny przedstawiające imiennie Idromacchine jako niebędącą w stanie dostarczyć na rzecz de Poli produkty spełniające obowiązujące normy i wywiązać się ze swoich zobowiązań umownych, choć ze względu na przedmiot spornej decyzji nie było to konieczne.

68      Po drugie, wbrew temu, co stwierdziła Komisja na rozprawie – po tym, jak w odpowiedzi na ustne pytania Sądu skarżący wyjaśnili, że Tribunale di Venezia wydał w grudniu 2009 r. wyrok, zgodnie z którym zachowanie De Poli przy wykonywaniu jej zobowiązań umownych wobec Idromacchine nie było niezgodne z prawem – wyrok ten nie ma wpływu na stwierdzenie, że wizerunek i reputacja Idromacchine nie zostałyby naruszone, gdyby Komisja nie ujawniła jej firmy w spornej decyzji.

69      W świetle całości rozważań przedstawionych w pkt 31–68 powyżej należy stwierdzić, że trzy przesłanki powstania odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty w rozumieniu art. 288 akapit drugi WE są spełnione, a zatem należy określić wysokość zadośćuczynienia pieniężnego, które powinno zostać przyznane na rzecz Idromacchine tytułem naprawienia poniesionej przez nią szkody niemajątkowej.

 W przedmiocie naprawienia szkody niemajątkowej poniesionej przez Idromacchine

70      Mając na względzie naprawienie naruszenia wizerunku i reputacji Idromacchine, skarżący zasadniczo żądają przede wszystkim zadośćuczynienia pieniężnego określonego ex aequo et bono, następnie przyznania odsetek wyrównawczych za okres od opublikowania spornej decyzji do ogłoszenia wyroku oraz odsetek za zwłokę za okres od ogłoszenia wyroku do rzeczywistej zapłaty należnego odszkodowania i wreszcie środków mających na celu przywrócenie wizerunku i reputacji Idromacchine.

71      W pierwszej kolejności, co się tyczy żądania zapłaty przez Komisję zadośćuczynienia pieniężnego określonego ex aequo et bono, należy wskazać, że w odpowiedzi na pytania zadane ustnie przez Sąd na rozprawie skarżący wyjaśnili, że ponieważ szkoda niemajątkowa była niewymierna, wyłącznie orientacyjnie zaproponowali, aby Sąd przyznał im z tego tytułu zadośćuczynienie w wysokości od 30% do 50% kwoty, której żądali z tytułu swoich szkód majątkowych, to znaczy w wysokości od około 1 637 892 EUR do 2 729 820 EUR.

72      Po pierwsze, jeśli chodzi o czynniki, które według skarżących zwiększają ich szkodę, ponieważ Komisja „powtórzyła negatywną reklamę dotyczącą Idromacchine”, skarżący odnoszą się do odesłań do spornej decyzji, które zostały zawarte najpierw w decyzji Komisji 2006/948/WE z dnia 4 lipca 2006 r. dotyczącej pomocy państwa, którą Włochy zamierzają przyznać spółce Cantieri Navali Termoli SpA (Dz.U L 383, s. 53), następnie w decyzji 2008/C 208/07 z dnia 16 kwietnia 2008 r. „Pomoc państwa – Włochy – Pomoc państwa C 15/08 (ex N 318/07, N 319/07, N 544/07 i N 70/08) – Przedłużenie trzyletniego terminu oddania do użytku czterech chemikaliowców wyprodukowanych przez Cantiere Navale de Poli” (Dz.U. C 208, s. 14) i wreszcie w wyroku Sądu z dnia 12 listopada 2008 r. w sprawie T‑70/07 Cantieri Navali Termoli przeciwko Komisji, niepublikowanym w Zbiorze (Dz.U. C 6, s. 25).

73      Choć prawdą jest, że wymienione w pkt 72 powyżej dwie decyzje i wyrok, które zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym, zawierają odwołania do spornej decyzji, należy jednak stwierdzić, że nie zostały w nich wskazane żadne nowe fakty i oceny przedstawiające imiennie Idromacchine jako niebędącą w stanie dostarczyć na rzecz De Poli produkty zgodne z obowiązującymi normami i wywiązać się ze swoich zobowiązań umownych. W tej sytuacji te dwie decyzje i wyrok nie powiększają szkody niemajątkowej Idromacchine.

74      Po drugie, należy wskazać, że z jednej strony skarżący nie przedstawili żadnego wyjaśnienia uzasadniającego ich wniosek o przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego w wysokości odpowiadającej części stanowiącej od 30% do 50% kwoty 5 459 641,28 EUR, którego żądają tytułem naprawienia ich szkód majątkowych. Choć ujawnienie przez organ publiczny, jakim jest Komisja, informacji przedstawiających Idromacchine w sposób niekorzystny mogło stanowić rzeczywiste naruszenie wizerunku i reputacji tej spółki, jednak skarżący nie przedstawili żadnego argumentu ani dowodu pozwalającego zrozumieć powody, ze względu na które takie kwoty miałyby stanowić słuszną rekompensatę za naruszenie wizerunku i reputacji Idromacchine. W tym względzie należy stwierdzić, z jednej strony, że nie zostało wskazane, jakoby kwoty te miały jakikolwiek związek z kosztami inwestycji poczynionych przez Idromacchine w celu stworzenia i utrzymania jej wizerunku i reputacji. Z drugiej strony skarżący nie przedstawili żadnego argumentu ani dowodu, że kwoty te – od dwunastu do dwudziestu razy przekraczające kwotę 133 500 EUR, odpowiadającą średnim rocznym przychodom, jakie Idromacchine, jak skądinąd utrzymuje, osiągała w latach poprzedzających opublikowanie spornej decyzji – odpowiada słusznej rekompensacie za szkodę poniesioną przez Idromacchine.

75      Po trzecie, należy stwierdzić, że skarżący byli jednak w stanie w znacznej mierze ograniczyć znaczenie szkody niemajątkowej poniesionej przez Idromacchine. Ponieważ skarżący podnoszą, że włoski podmiot odpowiedzialny za certyfikację wydał Idromacchine, od dnia 5 października 2004 r., certyfikat zgodności przedmiotowych zbiorników pozwalający stwierdzić, że były one zgodne z obowiązującymi normami, należy uznać, że mogli oni powoływać się na ten certyfikat, w szczególności wobec swoich istniejących i potencjalnych klientów, aby podważyć, nawet jeszcze przed opublikowaniem spornej decyzji, prawdziwość negatywnych ocen jej dotyczących zawartych w spornej decyzji i tym samym ograniczyć wynikające z opublikowania tej decyzji naruszenie jej wizerunku i reputacji. Z tego względu należy również odrzucić podniesione przez skarżących w odpowiedzi na pytania zadane przez Sąd na rozprawie argumenty, jakoby naruszenie wizerunku i reputacji Idromacchine było tym poważniejsze, że od czasu jej opublikowania sporna decyzja była pierwszą informacją na temat Idromacchine pokazywaną przez wyszukiwarkę internetową i że decyzja ta była dostępna zarówno na stronie internetowej dyrekcji generalnej odpowiedzialnej w ramach Komisji za sprawy dotyczące konkurencji, jak i w powszechnie czytanym Dzienniku Urzędowym.

76      W świetle całości rozważań przedstawionych w pkt 71–75 powyżej i wobec nieprzedstawienia przez skarżące bardziej precyzyjnych informacji na temat zakresu naruszenia wizerunku i reputacji Idromacchine Sąd uważa, że słuszne zadośćuczynienie stanowi kwota w wysokości 20 tys. EUR.

77      W drugiej kolejności, co się tyczy żądań skarżących dotyczących przyznania, z jednej strony, odsetek wyrównawczych za okres od opublikowania spornej decyzji do ogłoszenia wyroku oraz, z drugiej strony, odsetek za zwłokę za okres od ogłoszenia wyroku do rzeczywistej zapłaty należnego odszkodowania, należy przypomnieć, po pierwsze, że w sytuacji gdy zostały spełnione wszystkie przesłanki odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty, nie można zlekceważyć niekorzystnych następstw upływu czasu pomiędzy momentem zaistnienia zdarzenia wywołującego szkodę a zapłatą zadośćuczynienia, ponieważ należy uwzględnić deprecjację pieniądza (wyrok Sądu z dnia 13 lipca 2005 r. w sprawie T‑260/97 Camar przeciwko Radzie i Komisji, Zb.Orz. s. II‑2741, pkt 138; zob. też podobnie wyrok Trybunału z dnia 3 lutego 1994 r. w sprawie C‑308/87 Grifoni przeciwko EWEA, Rec. s. I‑341, pkt 40). Należy uznać, że ową deprecjację pieniądza odzwierciedla roczny poziom inflacji, określany dla danego okresu przez Eurostat (urząd statystyczny Unii Europejskiej) w państwie członkowskim, w którym spółki te mają siedzibę (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 27 stycznia 2000 r. w sprawach połączonych C‑104/89 i C‑37/90 Mulder i in. przeciwko Radzie i Komisji, Rec. s. I‑203, pkt 220, 221; ww. wyrok Sądu w sprawie Camar przeciwko Radzie i Komisji, pkt 139; wyrok Sądu z dnia 26 listopada 2008 r. w sprawie T‑285/03 Agraz i in. przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 50). W tym względzie należy stwierdzić, że zdarzenie powodujące szkodę miało miejsce w dniu opublikowania spornej decyzji w Dzienniku Urzędowym, czyli w dniu 18 lutego 2005 r.

78      W tej sytuacji należy stwierdzić, że Komisja powinna zapłacić odsetki wyrównawcze za okres od opublikowania spornej decyzji w dniu 18 lutego 2005 r. do dnia ogłoszenia niniejszego wyroku, według stóp procentowych ustalonych przez EBC dla głównych operacji refinansowania dla odnośnego okresu, powiększonych o dwa punkty procentowe.

79      Zgodnie z orzecznictwem Trybunału odsetki za zwłokę mogą być naliczane od należnej kwoty odszkodowania począwszy od dnia wydania wyroku stwierdzającego obowiązek naprawienia szkody (zob. podobnie ww. w pkt 26 wyrok w sprawach połączonych Dumortier i in. przeciwko Radzie, pkt 25; ww. w pkt 77 wyrok w sprawie Agraz i in. przeciwko Komisji, pkt 55). Zgodnie z orzecznictwem stopa procentowa, którą należy zastosować, zostanie obliczona na podstawie stopy ustalonej przez EBC dla głównych operacji refinansowych dla okresu będącego podstawą ich naliczania, powiększonej o dwa punkty procentowe (ww. w pkt 77 wyroki: w sprawie Camar przeciwko Radzie i Komisji, pkt 146; w sprawie Agraz i in. przeciwko Komisji, pkt 55).

80      W tej sytuacji należy stwierdzić, że Komisja powinna zapłacić odsetki za zwłokę za okres od dnia ogłoszenia niniejszego wyroku do czasu całkowitej zapłaty zadośćuczynienia, według  stóp procentowych ustalonych przez EBC dla głównych operacji refinansowania dla odnośnego okresu, powiększonych o dwa punkty procentowe.

81      W trzeciej kolejności, co się tyczy żądań skarżących dotyczących przywrócenia wizerunku Idromacchine, należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem z art. 288 akapit drugi WE i z art. 235 WE – które nie wyłączają orzeczenia o naprawieniu szkody w naturze – wynika, że sąd Unii Europejskiej jest właściwy do zobowiązania Wspólnoty do naprawienia szkody w jakiejkolwiek formie, która będzie zgodna z zasadami ogólnymi wspólnymi dla praw państw członkowskich odnoszących się do dziedziny odpowiedzialności pozaumownej, włączając w to również – jeśli będzie ono zgodne z tymi zasadami – naprawienie szkody w naturze poprzez wydanie nakazu, w zależności od przypadku, podjęcia konkretnego działania albo zaniechania (ww. w pkt 26 wyrok w sprawie Galileo International Technology i in. przeciwko Komisji, pkt 63).

82      W niniejszym przypadku żądania skarżących zmierzające do przywrócenia przez Sąd wizerunku Idromacchine bądź poprzez opublikowanie w Dzienniku Urzędowym sprostowania rzekomo błędnych wzmianek zawartych w spornej decyzji, bądź poprzez skierowanie do podmiotów z sektora stoczniowego pisma zawierającego sprostowanie rzekomo błędnych informacji zawartych w spornej decyzji, należy oddalić jako bezzasadne. Prawdą jest, że skarżący kilka razy wskazali w swoich pismach, co do zasady, iż Idromacchine nie zachowała się w sposób niezgodny z prawem przy wykonywaniu swoich zobowiązań umownych wobec De Poli. Należy jednak przypomnieć, że niezgodne z prawem zachowanie Komisji stwierdzone w pkt 56 powyżej, zgodnie z żądaniem skarżących, polega na ujawnieniu firmy Idromacchine, nie zaś na popełnieniu błędu w ocenie okoliczności faktycznych poprzez wskazanie w spornej decyzji, w istocie, iż Idromacchine ponosi odpowiedzialność za niewłaściwe wykonanie zobowiązań umownych wiążących ją z De Poli. Ponieważ, ze względu na niewystąpienie przez skarżących z takim żądaniem, stwierdzenie takiego błędu w ocenie po stronie Komisji nie stanowi przedmiotu niniejszej sprawy, brak jest podstaw, aby zbadać, czy Komisja popełniła taki błąd w ocenie, lub – a fortiori – aby nakazać Komisji powzięcie środków pozwalających przywrócić wizerunek i reputację Idromacchine.

83      Zatem przedstawione przez skarżących żądanie przywrócenia wizerunku i reputacji Idromacchine należy oddalić jako bezzasadne.

84      W podsumowaniu rozważań w przedmiocie podniesionego przez skarżących żądania zadośćuczynienia pieniężnego z tytułu szkody niemajątkowej poniesionej przez Idromacchine należy zatem, po pierwsze, stwierdzić, że przesłanki powstania odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty zostały spełnione, po drugie, przyznać Idromacchine kwotę 20 tys. EUR tytułem zadośćuczynienia za poniesioną przez nią szkodę niemajątkową, po trzecie, nakazać Komisji zapłatę odsetek wyrównawczych od tej kwoty od momentu opublikowania spornej decyzji w Dzienniku Urzędowym w dniu 18 lutego 2005 r. do dnia ogłoszenia niniejszego wyroku, według stóp procentowych ustalonych przez EBC dla głównych operacji refinansowania dla odnośnego okresu, powiększonych o dwa punkty procentowe, i po czwarte, nakazać Komisji zapłatę odsetek za zwłokę od tej kwoty, od dnia ogłoszenia niniejszego wyroku do czasu całkowitej zapłaty tego zadośćuczynienia, według  stóp procentowych ustalonych przez EBC dla głównych operacji refinansowania dla odnośnego okresu, powiększonych o dwa punkty procentowe.

 W przedmiocie krzywdy doznanej przez A. i R. Capuzzów

85      Jak wynika z pism skarżących, twierdzą oni w istocie, że A. i. R. Capuzzowie doznali krzywdy dwojakiego rodzaju. Po pierwsze, skarżący twierdzą, że naruszenie wizerunku Idromacchine dotknęło A. i R. Capuzzów „w konsekwencji” jako wyłącznych udziałowców Idromacchine i osoby zarządzające tą spółką. Po drugie, skarżący uważają, że doświadczyli „stanu niepokoju, jaki wywoływała u [A. i R. Capuzzów] nagląca konieczność naprawienia szkody spowodowanej przez Komisję poprzez opublikowanie informacji, które uważali [oni] i nadal uważają za kłamliwe” oraz „stanu niepewności” i „stanu frustracji” wynikających z bezowocnych działań podejmowanych przez nich po opublikowaniu spornej decyzji w celu uzyskania naprawienia szkody poniesionej przez Idromacchine.

86      Ponieważ w pkt 57 powyżej zostało już stwierdzone, że Komisja dopuściła się zachowania niezgodnego z prawem, wynikającego z naruszenia spoczywającego na niej obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, należy zbadać, czy w niniejszej sprawie skarżący wykazali, że A. i R. Capuzzowie doznali rzeczywistej i pewnej krzywdy oraz że istnieje związek przyczynowy między niezgodnym z prawem zachowaniem Komisji i krzywdą jakoby przez nich doznaną. Zgodnie bowiem z orzecznictwem przywołanym w pkt 27 powyżej, jeśli jedna z tych dwóch przesłanek nie została spełniona, nie mogło dojść do powstania odpowiedzialności Komisji.

87      W pierwszej kolejności, co się tyczy naruszenia wizerunki i reputacji, jakiego A. i R. Capuzzowie rzekomo doświadczyli „w konsekwencji” naruszenia wizerunku i reputacji Idromacchine, należy zgodzić się ze stwierdzeniem Komisji, że ich nazwiska nie figurują w żadnym fragmencie spornej decyzji i że żadne niezgodne z prawem zachowanie nie zostało w niej im osobiście przypisane.

88      Następnie należy wskazać, że sam fakt, iż A. i R. Capuzzowie byli wyłącznymi udziałowcami Idromacchine i głównymi osobami nią zarządzającymi, nie może zmienić twierdzenia, zgodnie z którym jedynie zachowanie Idromacchine, a nie jej udziałowców lub osób nią zarządzających zostało zakwestionowane przez Komisję w spornej decyzji. W tym względzie należy podkreślić, że jak wynika z fragmentów spornej decyzji przedstawionych w pkt 8–12 powyżej, w spornej decyzji podważona została sama zdolność spółki do wywiązania się z jej zobowiązań umownych i dostarczenia produktów zgodnych z obowiązującymi normami, nie zaś przymioty A. i R. Capuzzów jako osób zarządzających lub jako udziałowców.

89      Wreszcie w zakresie, w jakim skarżący przywołują wyrok Sądu z dnia 9 lipca 1999 r. w sprawie T‑231/97 New Europe Consulting i Brown przeciwko Komisji, Rec. s. II‑2403, pkt 54, 55, należy wskazać, że stan faktyczny w tamtej sprawie był różny od stanu faktycznego w sprawie niniejszej i nie mógł prowadzić do takich samych wniosków. Z pkt 54 i 55 wspomnianego wyroku wynika bowiem, że w tamtej sprawie Sąd uznał, iż naruszenie reputacji odnośnego przedsiębiorstwa miało wpływ na reputację osoby nim zarządzającej, która była właścicielem 99% jego kapitału ze względu na okoliczności tamtej sprawy, polegające na tym, iż po pierwsze, osoba ta początkowo samodzielnie prowadziła tamto przedsiębiorstwo w formie „działalności indywidualnej” i, po drugie, została osobiście postawiona w sytuacji niepewności przez Komisję, która sama zmusiła tę osobę do niepotrzebnych wysiłków zmierzających do zmiany sytuacji spowodowanej przez Komisję. Natomiast w niniejszej sprawie skarżący nie przedstawili żadnego dowodu, że oba te warunki zostały spełnione.

90      Należy zatem stwierdzić, że skarżący nie wykazali rzeczywistego charakteru naruszenia wizerunku i reputacji A. i R. Capuzzów jako udziałowców i osób zarządzających Idromacchine.

91      W drugiej kolejności, co się tyczy krzywdy doznanej przez A. i R. Capuzzów w następstwie stanu „niepokoju” wynikającego z konieczności przywrócenia wizerunku Idromacchine i stanu „niepewności” „frustracji” z powodu bezowocnych starań podejmowanych przez nich po opublikowaniu spornej decyzji w celu uzyskania naprawienia szkody poniesionej przez Idromacchine, należy stwierdzić, po pierwsze, że skarżący ograniczyli się do wskazania, że doznali szkód natury psychologicznej, nie przedstawili jednak żadnych dowodów.

92      Po drugie, z dokumentów przestawionych Sądowi w niniejszej sprawie przez skarżących nie wynika w każdym razie, żeby działania administracyjne podjęte osobiście przez A. i R. Capuzzów, jako osoby zarządzające Idromacchine, wykraczały poza wysłanie dwóch podpisanych pism do Ministero degli Affari esteri (włoskiego ministerstwa spraw zagranicznych). Tymczasem samych tych dwóch działań nie można uznać za powodujące niedogodności wykraczające poza zwykłe konsekwencje, jakie ma prowadzenie działalności handlowej dla osób zarządzających takich jak A. i R. Capuzzowie, tak iż mogłyby stanowić krzywdę.

93      Skarżący nie wykazali zatem, że A. i R. Capuzzowie doświadczyli stanu „niepokoju”, „niepewności” i „frustracji” stanowiącego rzeczywistą i pewną szkodę.

94      W świetle wszystkich uwag przedstawionych w pkt 84–93 powyżej należy oddalić podniesione przez skarżących żądanie zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną przez A. i R. Capuzzów. W tej sytuacji należy oddalić jako bezzasadne żądania skarżących, podniesione przez nich w punktach drugim i trzecim skargi, dotyczące zasądzenia na ich rzecz odsetek wyrównawczych i odsetek za zwłokę z tego tytułu lub nakazania Komisji „przywrócenia” ich wizerunku i reputacji.

2.     W przedmiocie żądania naprawienia szkody majątkowej

95      Skarżący podnoszą, że ponieśli szkody majątkowe czterech rodzajów.

96      W pierwszej kolejności skarżący żądają naprawienia poniesionej przez nich szkody wynikającej z konieczności wystąpienia przez Idromacchine zarówno do Republiki Włoskiej, jak i do Komisji z oficjalnymi wnioskami o dostęp do dokumentów, które te ostatnie wymieniły między sobą w ramach postępowania w sprawie pomocy państwa zakończonego wydaniem spornej decyzji. W tym zakresie żądają odszkodowania w kwocie, po pierwsze, 3569,28 EUR, odpowiadającej kosztom pomocy prawnej i kosztom podróży pracownicy Idromacchine w celu uzyskania dostępu do dokumentów znajdujących się w posiadaniu władz włoskich oraz, po drugie, w kwocie 9072 EUR, odpowiadającej kosztom ekspertyzy technicznej i księgowej, którą skarżący zamówili u spółki audytorskiej dla potrzeb niniejszego postępowania (zwanej dalej „ekspertyzą”).

97      W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 91 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem do kosztów podlegających zwrotowi zalicza się niezbędne wydatki poczynione przez strony w związku z postępowaniem.

98      Zatem, po pierwsze, jeśli chodzi o koszty ekspertyzy, które skarżący ponieśli w celu wykazania w niniejszym postępowaniu przed Sądem wysokości podnoszonych przez nich szkód, należy stwierdzić, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem koszty poniesione przez strony w związku z postępowaniem sądowym nie mogą być uważane za stanowiące szkodę odrębną od obciążenia kosztami postępowania (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 10 czerwca 1999 r. w sprawie C‑334/97 Komisja przeciwko Montorio, Rec. s. I‑3387, pkt 54; postanowienie Sądu z dnia 14 września 2005 r. w sprawie T‑140/04 Ehcon przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑3287, pkt 79).

99      Wobec tego należy stwierdzić, że skarżący nie mają podstaw do uzyskania na podstawie art. 288 ust. 2 WE odszkodowania za koszty związane z ekspertyzą, którą zamówiły do celów niniejszego postępowania.

100    Po drugie, jeśli chodzi o koszty pomocy prawnej i koszty podróży pracownicy Idromacchine związane z wnioskami o dostęp do korespondencji pomiędzy Republiką Włoską i Komisją, które skarżący ponieśli na etapie poprzedzającym niniejsze postępowanie, należy przypomnieć, że Sąd orzekł, iż nawet jeśli istotna praca prawnicza była zasadniczo wykonywana w trakcie postępowania poprzedzającego etap sądowy, to art. 91 regulaminu postępowania dotyczy wyłącznie postępowania przed Sądem, z wyłączeniem poprzedzającego je etapu. Wynika to w szczególności z art. 90 tego regulaminu, w którym mowa jest o „postępowaniu przed Sądem” (zob. podobnie postanowienie Sądu z dnia 24 stycznia 2002 r. w sprawie T‑38/95 DEP Groupe Origny przeciwko Komisji, Rec. s. II‑217, pkt 29 i przytoczone tam orzecznictwo). Zatem uznanie tych kosztów za szkodę podlegającą naprawieniu w ramach skargi o odszkodowanie byłoby sprzeczne z bezzwrotnym charakterem kosztów poniesionych na etapie postępowania poprzedzającym postępowanie sądowe, co wynika z przywołanego powyżej orzecznictwa (ww. w pkt 98 postanowienie w sprawie Ehcon przeciwko Komisji, pkt 79).

101    Zatem należy również stwierdzić, że skarżący nie mają podstaw do otrzymania, na podstawie art. 288 ust. 2 WE, odszkodowania za koszty pomocy prawnej i koszty podróży pracownicy Idromacchine, które ponieśli w związku z etapem poprzedzającym niniejsze postępowanie przed Sądem.

102    W świetle twierdzeń przedstawionych w pkt 95–101 powyżej należy oddalić żądania odszkodowania za koszty poniesione przez skarżących, po pierwsze, przed rozpoczęciem niniejszego postępowania, i po drugie, w związku z niniejszym postępowaniem.

103    W drugiej kolejności, ponieważ w pkt 57 powyżej Sąd stwierdził już, że Komisja zachowała się w sposób niezgodny z prawem, mogący powodować powstanie odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty, należy zbadać, czy skarżący wykazali rzeczywisty charakter każdej z trzech pozostałych szkód majątkowych oraz czy istnieje związek przyczynowy między każdą z powoływanych przez nich szkód i tym niezgodnym z prawem zachowaniem. Zgodnie bowiem z orzecznictwem przywołanym w pkt 27 powyżej, jeśli jedna lub druga z tych przesłanek nie została spełniona, nie mogło dojść do powstania odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty.

104    Po pierwsze, skarżący żądają odszkodowania w kwocie 3,9 mln EUR odpowiadającej wartości budowy przedmiotowych zbiorników. Zdaniem skarżących Idromacchine nie zdołała sprzedać tych zbiorników z powodu informacji o ich rzekomej wadliwości zawartych w spornej decyzji, o czym świadczy według nich pismo od pośrednika z dnia 30 marca 2007 r., które załączyli do skargi (zwane dalej „pismem od pośrednika”).

105    W tym względzie należy z jednej strony stwierdzić, że w swoich pismach skarżący twierdzą, że wobec faktu, iż przedmiotowe zbiorniki nie zostały sprzedane po opublikowaniu spornej decyzji, „Idromacchine rozpoczęła w końcu – we współpracy z innymi spółkami z tego sektora i kilkoma armatorami – budowę statku ad hoc (posiadającego cechy fizyczne i mechaniczne podobne do cech statku [De Poli], na których zamówione zbiorniki powinny były zostać zamontowane), jednak bez sukcesu”. Zatem, nawet bez konieczności dokonania oceny wiarygodności, jako dowodu, pisma od pośrednika, którą Komisja kwestionuje, należy wskazać, że – jak skarżący sami przyznają – przedmiotowe zbiorniki nie zostały sprzedane, ponieważ były zbudowane tak, aby odpowiadać szczególnym cechom statków, na których De Poli miała je zamontować, nie zaś z powodu niezgodnego z prawem zachowania Komisji w momencie opublikowania spornej decyzji.

106    Z drugiej strony należy w każdym razie stwierdzić, że szkoda majątkowa poniesiona w tym zakresie przez Idromacchine wynika bezpośrednio nie z faktu, że Komisja zachowała się w sposób niezgodny z prawem, lecz z tego, że De Poli nie zapłaciła za przedmiotowe zbiorniki. Zatem Idromacchine byłaby ewentualnie uprawniona do uzyskania naprawienia poniesionej z tego tytułu szkody niemajątkowej na podstawie wytoczonego przed sądem krajowym powództwa z tytułu odpowiedzialności kontraktowej, nie zaś w ramach niniejszego postępowania.

107    Skarżący nie wykazali zatem, że istnieje związek przyczynowy pomiędzy niezgodnym z prawem zachowaniem Komisji i szkodą majątkową poniesioną przez Idromacchine w następstwie faktu, że ta ostatnia musiała ponieść koszty budowy przedmiotowych, niesprzedanych, zbiorników. Wobec tego żądanie odszkodowania podniesione przez skarżących w tym zakresie należy oddalić.

108    Po drugie, skarżący żądają odszkodowania w kwocie 1,013 mln EUR odpowiadającej rzekomej „bezproduktywności w latach 2005–2008 dóbr i wyposażenia Idromacchine przeznaczonych wyłącznie dla sektora kotlarstwa”. Podnoszą oni, że „od 2005 r. Idromacchine była zmuszona ponosić szereg nieuniknionych kosztów, aby utrzymać przy życiu sektor działalności, który stał się nieproduktywny właśnie w wyniku informacji opublikowanych” w spornej decyzji. W tym względzie przedstawiają oni w swoich pismach tabelę sporządzoną przez pracownika Idromacchine, zgodnie z którą przy budowie zbiorników używanych było czternaście urządzeń, zakupionych przez Idromacchine w latach 1995–2002, których ówczesna wartość wynosiła 1,013 mln EUR.

109    Należy wskazać, że choć żądana przez skarżących kwota odpowiada – według ich szacunków – wartości, jaką miały w 2008 r. urządzenia wykorzystywane przy budowie zbiorników, kwota ta nie ma jednak związku z samym przedmiotem podnoszonego przez nich żądania odszkodowania ze względu na fakt, że wspomniane urządzenia nie były jakoby używane przez okres trzech lat po wydaniu spornej decyzji. W tej sytuacji należy stwierdzić, że szkoda, za którą skarżący żądają odszkodowania w kwocie 1,013 mln EUR, nie jest rzeczywista i pewna.

110    Ponadto należy w każdym razie stwierdzić, że skarżący nie wykazali w niniejszym przypadku istnienia związku przyczynowego między niezgodnym z prawem zachowaniem Komisji i faktem, że Idromacchine nie mogła używać tych urządzeń przez okres trzech lat po wydaniu spornej decyzji.

111    Przede wszystkim bowiem argumenty skarżących, jakoby z jednej strony w latach 2005–2008 nastąpił wzrost w sektorze kotlarstwa, a z drugiej strony Idromacchine nigdy nie była przedmiotem skarg klientów innych niż De Poli, wcale nie dowodzą, iż obroty Idromacchine, a w związku z tym jej zdolność do zamortyzowania tych urządzeń, nie zmalałaby w tym okresie, gdyby sporna decyzja nie została opublikowana. Na podstawie faktu, że następuje wzrost pewnego rynku, nie można bowiem wnioskować, że obroty określonego przedsiębiorstwa na tym rynku na pewno by wzrosły.

112    Następnie przedstawione przez skarżących pismo od pośrednika, zgodnie z którym klienci, z którymi się kontaktował w celu sprzedaży przedmiotowych zbiorników, „stale podnosili zastrzeżenia nie do pokonania wynikające z rzekomej wadliwości [przedmiotowych] zbiorników, co zostało stwierdzone przez Komisję Europejską w [Dzienniku Urzędowym] w dniu 18 lutego 2005 r.”, nie umożliwia wykazania istnienia wystarczająco bezpośredniego związku przyczynowego między opublikowaniem spornej decyzji i faktem, że Idromacchine doświadczyła w latach 2005–2008 bardzo dużego spadku obrotów, tak iż nie była w stanie używać urządzeń przez okres trzech lat po wydaniu spornej decyzji z powodu niezgodnego z prawem zachowania Komisji. W tym względzie należy bowiem wskazać, że skarżący nie przedstawili żadnego dowodu, iż z powodu opublikowania spornej decyzji istniejący lub potencjalni klienci Idromacchine zrezygnowali z zamówienia u niej zbiorników innych niż te, których dotyczyła sporna decyzja, lub też, przykładowo, że w następstwie opublikowania spornej decyzji Idromacchine została wykluczona z listy sprzedawców, na której figurowała, i w odniesieniu do której skarżący wyjaśniają w swoich pismach, że wyłącznie „umieszczenie na takich listach umożliwia otrzymanie zamówień”.

113    Wreszcie skarżący nie przedstawiają żadnego uzasadnienia pozwalającego zrozumieć powody, dla których opublikowanie spornej decyzji miałoby spowodować spadek przychodów Idromacchine, choć mogła ona powołać się, wobec każdego istniejącego lub potencjalnego klienta, na okoliczność, iż – zgodnie z jej własnymi pismami – zgodność przedmiotowych zbiorników z obowiązującymi normami ostatecznie została potwierdzona przez włoski podmiot odpowiedzialny za certyfikację w dniu 5 października 2004 r., jeszcze przed opublikowaniem spornej decyzji.

114    Z rozważań przedstawionych w pkt 108–113 powyżej wynika zatem, że skarżący nie wykazali wystąpienia rzeczywistej i pewnej szkody ani istnienia związku przyczynowego między niezgodnym z prawem zachowaniem Komisji i poniesioną przez nich jakoby szkodą odpowiadającą rzekomej „bezproduktywności w latach 2005–2008 dóbr i wyposażenia Idromacchine przeznaczonych wyłącznie dla sektora kotlarstwa”.

115    Po trzecie, skarżący żądają odszkodowania w kwocie 534 tys. EUR z tytułu rzekomych korzyści utraconych przez Idromacchine z powodu spadku zamówień na zbiorniki, odpowiadającej całkowitej kwocie przychodów, które Idromacchine osiągnęłaby w latach 2005–2008, gdyby sporna decyzja nie została opublikowana. W tym względzie wystarczy wskazać, że – jak zostało wyjaśnione w pkt 111 powyżej – skarżący nie przedstawili żadnego dowodu na istnienie związku przyczynowego między niezgodnym z prawem zachowaniem Komisji i spadkiem obrotów Idromacchine, a zatem jej przychodów.

116    Wobec tego należy oddalić jako bezzasadne podniesione przez skarżących żądanie odszkodowania w zakresie, w jakim dotyczy ono ogółu rzekomo poniesionych przez nich szkód majątkowych, których wysokość wycenili na całkowitą kwotę 5 459 641,28 EUR. Z powyższego wynika, że żądania skarżących podniesione w punkcie pierwszym skargi, mające na celu przyznanie im odsetek wyrównawczych i odsetek za zwłokę od tej kwoty, powinny zostać oddalone jako bezzasadne.

117    W świetle wszystkich powyższych uwag należy zatem stwierdzić, że niniejsza skarga powinna zostać uwzględniona w zakresie, w jakim skarżący żądają zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową poniesioną przez Idromacchine, zaś w pozostałym zakresie powinna zostać oddalona.

 W przedmiocie kosztów

118    Zgodnie z art. 87 § 3 regulaminu postępowania przed Sądem w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań każdej ze stron Sąd może postanowić, że koszty zostaną podzielone albo że każda ze stron poniesie swoje własne koszty.

119    Ponieważ skarga została częściowo uwzględniona, właściwa ocena okoliczności sprawy wymaga, by Komisja pokryła własne koszty i dwie trzecie kosztów poniesionych przez skarżących, i aby w związku z tym ci ostatni pokryli jedną trzecią kosztów własnych.

Z powyższych względów

SĄD (czwarta izba)

orzeka, co następuje:

1)      Zasądza się od Komisji Europejskiej na rzecz Idromacchine Srl zadośćuczynienie pieniężne w kwocie 20 tys. EUR tytułem szkody niemajątkowej, którą poniosła ta ostatnia.

2)      Kwota zadośćuczynienia należna Idromacchine zostanie powiększona o odsetki wyrównawcze za okres od dnia 18 lutego 2005 r. do dnia ogłoszenia niniejszego wyroku, według stóp procentowych ustalonych przez Europejski Bank Centralny (EBC) dla głównych operacji refinansowania dla odnośnego okresu, powiększonych o dwa punkty procentowe.

3)      Kwota zadośćuczynienia należna Idromacchine zostanie powiększona o odsetki za zwłokę, za okres od dnia ogłoszenia niniejszego wyroku do czasu całkowitej zapłaty tego zadośćuczynienia, według stóp procentowych ustalonych przez EBC dla głównych operacji refinansowania dla odnośnego okresu, powiększonych o dwa punkty procentowe.

4)      W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.

5)      Komisja pokrywa koszty własne oraz dwie trzecie kosztów poniesionych przez Idromacchine, Alessandra Capuzza i Roberta Capuzza, którzy pokrywają jedną trzecią własnych kosztów.

Pelikánová

Jürimäe

van der Woude

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 8 listopada 2011 r.

Podpisy

Spis treści

Okoliczności powstania sporu

Przebieg postępowania i żądania stron

Co do prawa

1. W przedmiocie żądania naprawienia szkód niemajątkowych

W przedmiocie szkody niemajątkowej poniesionej przez Idromacchine

W przedmiocie niezgodnego z prawem zachowania zarzucanego Komisji

W przedmiocie rzeczywistego charakteru szkody

W przedmiocie istnienia związku przyczynowego między zarzucanym zachowaniem i podnoszoną szkodą

W przedmiocie naprawienia szkody niemajątkowej poniesionej przez Idromacchine

W przedmiocie krzywdy doznanej przez A. i R. Capuzzów

2. W przedmiocie żądania naprawienia szkody majątkowej

W przedmiocie kosztów

---

* Język postępowania: włoski.