1.Wnioski i zalecenia

1.1EKES z zadowoleniem przyjmuje propozycje w sprawie europejskiej strategii w dziedzinie opieki dotyczące działań na poziomie unijnym i krajowym, które mają na celu wzmocnienie infrastruktury opieki w Europie w oparciu o podejście obejmujące całe społeczeństwo, a także popiera zawarte we wnioskach Rady wezwanie do zapewnienia wyższej jakości usług przez cały cykl życia.

1.2EKES ponawia swą propozycję dotyczącą wprowadzenia europejskiej gwarancji opieki, która zapewniałaby każdemu mieszkańcowi UE dostęp do wysokiej jakości opieki zdrowotnej i usług opiekuńczych przez całe życie po przystępnych cenach. Skuteczne wdrożenie tego instrumentu przyczyniłoby się do rozwiązania problemu deficytów w zakresie opieki oraz do upowszechniania godnych warunków pracy dla pracowników sektora opieki, a także dla opiekunów nieformalnych.

1.3EKES podkreśla znaczenie wspierania rodzin w ich podstawowej roli. Obejmuje to inwestycje wykraczające poza politykę społeczną i inwestowanie w społeczności. Odpowiednio wspierane rodziny, pomimo wszystkich różnic między nimi, funkcjonują jako siatka bezpieczeństwa i są zasadniczymi elementami zrównoważonego systemu opieki opartego na solidarności. Kluczowe znaczenie ma położenie nacisku na przystępność cenową i ciągłość usług opiekuńczych w odpowiedzi na wstrząsy.

1.4EKES odgrywa kluczową rolę w podnoszeniu świadomości poprzez gromadzenie i rozpowszechnianie wśród partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego kluczowych elementów dobrych praktyk dotyczących narzędzi i infrastruktury, a także dzielenie się nowymi formami usług opiekuńczych. Wzywa do przydzielenia specjalnych środków budżetowych w celu określenia potrzeb osób korzystających z opieki, świadczeniodawców oraz opiekunów w domu.

1.5Równość płci powinna pozostać zasadniczym elementem, wdrażania strategii, w tym działań mających na celu zwalczanie szkodliwych stereotypów związanych z płcią, które osłabiają formalne i nieformalne sektory opieki. EKES ponownie podkreśla, że należy dołożyć starań, aby zachęcić większą liczbę mężczyzn do podejmowania pracy w sektorze opieki i zapewnić lepszy podział opieki w gospodarstwach domowych.

1.6EKES podkreśla, że propagowanie zdrowego i aktywnego starzenia się powinno odbywać się przez całe życie przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony przed ageizmem i innymi formami dyskryminacji, nadużyciami wobec osób starszych, niegodnym traktowaniem i stereotypami oraz przy zapobieganiu im. Apeluje o opracowanie europejskiej strategii na rzecz osób starszych.

1.7EKES wzywa do zmobilizowania wszystkich zasobów w celu zaspokojenia rosnącego i zróżnicowanego zapotrzebowania na opiekę: należy przeznaczyć odpowiednie środki finansowe na infrastrukturę opiekuńczą i osoby sprawujące opiekę w celu zwiększenia wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Należy zmobilizować całą gamę podmiotów świadczących opiekę w oparciu o solidne ramy zapewniania jakości. Państwa członkowskie muszą zachęcać do tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy i dbać o to, by miejsca pracy w sektorze opieki społecznej były atrakcyjne, odpowiednio wynagradzane i cenione oraz by zapewniały dobre perspektywy zawodowe.

1.8EKES zachęca do lepszego dostarczania danych na temat uczestnictwa dzieci we wczesnej edukacji i opiece nad dziećmi, aby zapewnić porównywalność i dostępność bardziej kompleksowych informacji na potrzeby opracowywania i wdrażania reform.

1.9EKES wzywa instytucje UE do powołania, z uwzględnieniem równowagi płci, grupy ekspertów wysokiego szczebla ds. opieki długoterminowej, aby sformalizować współpracę skupiającą wszystkie podmioty i ich organizacje w celu współtworzenia przyszłych usług opiekuńczych 1 . Zaleca się również znaczące uczestnictwo opiekunów i osób korzystających z opieki, a także organizacji ich reprezentujących w pełnym cyklu polityki.

1.10EKES podkreśla, że należy wziąć pod uwagę mobilność pracowników opiekuńczych i migrację pracowników z państw trzecich w połączeniu z narzędziami dopasowywania popytu i podaży, a także kwestię uznawania kwalifikacji. Zauważa, że strategia nie uwzględnia w wystarczającym stopniu wielu pracowników o nieuregulowanym statusie świadczących już opiekę w Europie.

1.11EKES wzywa do śródokresowego przeglądu zaleceń w oparciu o monitorowanie celów barcelońskich i ogólnych celów reform opieki długoterminowej, zgodnie z cyklem finansowania UE.

2.Cele i zakres opinii

2.1EKES z zadowoleniem przyjmuje zawarte w europejskiej strategii w zakresie opieki propozycje dotyczące działań na szczeblu unijnym i krajowym, które mają na celu wzmocnienie infrastruktury opiekuńczej w Europie, wspierając zarówno osoby korzystające z opieki (od narodzin do starości), jak i świadczeniodawców (formalnych i nieformalnych), a także wyraża uznanie dla przyjętego w komunikacie podejścia analitycznego, jeśli chodzi o określanie słabych punktów, wąskich gardeł i obszarów problematycznych mających wpływ na świadczenie zintegrowanych usług opiekuńczych wysokiej jakości.

2.2Strategia ta jest zgodna z planem działania Komisji Europejskiej na 2021 r. na rzecz wdrażania Europejskiego filaru praw socjalnych i zawiera praktyczne wskazówki dla państw członkowskich dotyczące dostępnej, odpowiedniej i wysokiej jakości opieki, aby sprostać rosnącemu i zróżnicowanemu zapotrzebowaniu na opiekę, wraz z ambitnymi celami dotyczącymi wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem oraz solidnymi narzędziami zarządzania w zakresie monitorowania działań w dziedzinie opieki długoterminowej. Jej podstawę stanowią istniejące unijne ramy 2 , nadające jej charakter przekrojowy w celu rozwiązania problemu deficytów w zakresie opieki oraz rozwijania praw opiekunów i osób korzystających z opieki.

2.3Dostępne są liczne badania i opinie, które mogą być pomocne przy wdrażaniu strategii. Zawierają one spostrzeżenia i dane dotyczące kilku aspektów opieki, w tym płci 3 , 4 , kosztów opieki nieformalnej 5 , 6 , systemów opieki długoterminowej w Europie 7 , siły roboczej i warunków zatrudnienia 8 , 9 .

2.4Parlament Europejski podkreślił znaczenie dostępności opieki publicznej oraz jej przystępności cenowej oraz to, że wszyscy powinni mieć prawo do rzeczywistego wyboru usług opiekuńczych odpowiednich dla nich i ich rodzin (opieka rodzinna, opieka środowiskowa, opieka skoncentrowana na pacjencie, opieka zindywidualizowana lub inne formy opieki 10 ).

3.Uwagi ogólne

3.1EKES wyraża zadowolenie z uznania w strategii, że opieka jest obowiązkiem całego społeczeństwa, a nie tylko rodzin, i odnosi się pozytywnie do obu wniosków dotyczących zaleceń Rady, w których wzywa się do polepszenia jakości usług przez cały cykl życia. Wspiera on zmianę paradygmatu społecznego dotyczącego sposobu postrzegania wartości pracy opiekuńczej i sposobu świadczenia usług opiekuńczych w UE poprzez łączenie różnych aspektów kulturowych i różnic między poszczególnymi państwami.

3.2Celem strategii jest skierowanie europejskiej debaty o opiece na zrównoważony i oparty na prawach człowieka model opieki, który wspiera równość płci w opiece formalnej i nieformalnej oraz gwarantuje zachowanie ludzkiej godności, niezależne życie i włączenie społeczne. Odporność i adekwatność systemów opieki w całej UE zostały poddane próbie podczas pandemii COVID-19, która pogłębiła problemy strukturalne, takie jak niedofinansowanie i niedobór personelu.

3.3Skuteczna strategia wymaga transformacyjnego i ambitnego podejścia, które w centrum uwagi stawia podstawowe prawa i potrzeby osób korzystających z opieki i świadczeniodawców, w tym poprzez ich pełny i znaczący udział w konsultacjach i decyzjach.

3.4EKES podkreśla, że środki zapobiegawcze, habilitacyjne i rehabilitacyjne powinny stanowić integralną część wdrażania strategii. Działania powinny w coraz większym stopniu koncentrować się na wczesnej interwencji, zdrowym i aktywnym starzeniu się, środkach zapobiegawczych i wspieraniu samodzielności, co może zminimalizować potrzebę korzystania z opieki długoterminowej i zwiększyć włączenie społeczne i aktywność obywatelską, zwłaszcza dzięki stworzeniu kompleksowej europejskiej strategii na rzecz osób starszych.

3.5Przywołując doświadczenia związane z oszczędnościami w czasie obecnego kryzysu finansowego i gospodarczego, EKES podkreśla potrzebę nadania priorytetu przystępności cenowej i ciągłości usług opieki w odpowiedzi na występujące wstrząsy związane z wojną w Ukrainie, kryzysem energetycznym i aktualnymi kosztami życia.

3.6Z zadowoleniem przyjmuje się uwzględnienie kwestii równości płci w całej strategii. Sektor opieki, zarówno formalnej, jak i nieformalnej, jest zdominowany przez kobiety. W UE 29 % kobiet twierdzi, że główną przyczyną braku aktywności na rynku pracy lub pracy w niepełnym wymiarze godzin są obowiązki opiekuńcze, w porównaniu z zaledwie 6 % mężczyzn 11 . Szacuje się, że ten nierównomierny rozkład obowiązków opiekuńczych kosztuje 242 mld EUR rocznie 12 . Zalecenia te stanowią dla państw członkowskich użyteczne wytyczne w zakresie zwalczania stereotypów związanych z płcią, zróżnicowanej sytuacji kobiet i mężczyzn, luki emerytalnej między kobietami a mężczyznami i luki opiekuńczej.

3.7EKES podkreśla znaczenie opieki rodzinnej i nieformalnej jako elementu zrównoważonych systemów opieki i wzywa do szybkiego określenia potrzeb i realiów tego rodzaju opieki. W celu zapewnienia ciągłości opieki konieczne jest uznanie opiekunów za partnerów i zapewnienie im kompleksowego wsparcia, np. możliwości szkolenia w ramach systemów walidacji umiejętności, oraz zagwarantowanie ich udziału w rynku pracy i życiu społecznym poprzez połączenie zasobów, usług i uregulowań w zakresie czasu pracy (w nawiązaniu do dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym), przy jednoczesnym zapewnieniu dostępu do praw socjalnych, opieki wytchnieniowej i usług w zakresie zdrowia psychicznego 13 .

3.8EKES z zadowoleniem przyjmuje położenie nacisku na lepszą ochronę praw pracowników opiekuńczych. Wzywa państwa członkowskie do zajęcia się lukami w egzekwowaniu unijnego prawa pracy, do ratyfikowania konwencji MOP nr 189 zawierającej normy dotyczące godnych warunków pracy dla osób pracujących w gospodarstwie domowym oraz do poczynienia kroków w kierunku uregulowania sytuacji opiekunów zamieszkujących w domu podopiecznego 14 , w tym pracowników migrujących i mobilnych. Zauważa jednak, że w strategii nie uwzględniono w wystarczającym stopniu licznych pracowników o nieuregulowanym statusie już świadczących usługi opiekuńcze w Europie i że powinna ona koncentrować się na wszystkich pracownikach opieki mieszkających w UE – niezależnie od ich statusu imigracyjnego i statusu pobytu.

3.9EKES wyraża uznanie dla zobowiązania do poprawy warunków pracy w sektorze opieki poprzez zapewnienie możliwości podnoszenia i zmiany kwalifikacji oraz walidacji umiejętności, podniesienie wynagrodzeń, wspieranie praw socjalnych i pracowniczych, zwrócenie uwagi na fizyczne i psychospołeczne zagrożenia dla zdrowia oraz przeciwdziałanie zagrożeniom związanym z przemocą i molestowaniem w miejscu pracy. Apeluje do państw członkowskich o ratyfikowanie konwencji MOP nr 190 w sprawie eliminacji przemocy i molestowania w miejscu pracy. Aby położyć kres niepewnym formom pracy opiekuńczej, konieczna jest współpraca partnerów społecznych i rządów oraz stworzenie silnych ram regulacyjnych, finansowych i rokowań zbiorowych. Niedobór wykwalifikowanego personelu w prawie wszystkich państwach członkowskich zagraża standardom zdrowia i opieki, zwłaszcza w kontekście zmian demograficznych, mobilności pracowników i starzenia się.

4.Uwagi szczegółowe

4.1EKES ponownie podkreśla pilną potrzebę opracowania specjalnej europejskiej gwarancji opieki 15 , która byłaby niezbędnym elementem skutecznej realizacji strategii opartej na połączeniu narzędzi politycznych, praktycznych i finansowych zapewniających pełne uwzględnienie działań tej strategii w krajowych ramach prawnych, politycznych, finansowych i usług. Określenie oraz monitorowanie norm mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia poprawy w sektorze 16 .

4.2Europejską strategię w zakresie opieki należałoby uzupełnić o ustrukturyzowany europejski plan wdrażania i systemy finansowania. W wielu państwach członkowskich inwestycje publiczne w opiekę są niewystarczające. Aby wesprzeć państwa członkowskie w konkretnych obszarach związanych z opieką (od opracowywania polityki do wdrażania usług i monitorowania skutków), w szczególności poprzez społecznie odpowiedzialne zamówienia publiczne, należy uruchomić unijne fundusze strukturalne i inwestycyjne, a także Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RFF) oraz Instrument Wsparcia Technicznego (TSI).

4.3Zasadnicze znaczenie będzie miała ocena postępów i oddziaływania na osoby korzystające z opieki i na świadczeniodawców. Szczegółowe wytyczne techniczne dotyczące tworzenia ram monitorowania i oceny mogłyby wesprzeć krajowe ministerstwa konkretnymi wskazówkami w zakresie opracowywania zrównoważonych modeli usług opiekuńczych, pomiaru oddziaływania i wskaźników. Monitorowanie przez Komisję Europejską powinno obejmować sprawozdania dotyczące zarówno polityki, jak i finansowania, a także wezwanie do śródokresowego przeglądu zaleceń. W europejskim semestrze należy lepiej ukierunkować zalecenia dla poszczególnych krajów, aby pomóc państwom członkowskim w ustaleniu priorytetów w zakresie odpowiedniego finansowania opieki jako efektywnej, zrównoważonej inwestycji, a nie obciążenia gospodarczego.

4.4Po przyjęciu obu zaleceń Rady środki i wytyczne powinny zostać jak najszybciej włączone do krajowych ram politycznych i prawnych. EKES podkreśla znaczenie krajowych koordynatorów ds. opieki długoterminowej dla zapewnienia spójności i włączenia opieki do innych dziedzin, ministerstw i poziomów sprawowania rządów, wykraczających poza politykę społeczną i zdrowotną (mieszkalnictwo, transport, energia, gospodarka itp.).

4.5Niepożądana selekcja ryzyka, komercjalizacja oraz przedkładanie dochodów i zysków nad opiekę i zdrowie mogą pogłębić nierówności w dostępie do opieki. Aby zapobiec niezdrowym praktykom i zapewnić silne gwarancje wysokiej jakości usług i właściwego wykorzystania funduszy, niezbędne są proporcjonalne środki kontroli. Opieka długoterminowa oraz wczesna edukacja i opieka nad dzieckiem na poziomie państw członkowskich wymagają silnych systemów ochrony socjalnej i wysokiej jakości usług publicznych opartych na solidarności, inwestycjach społecznych i podmiotach gospodarki społecznej, np. towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, aby zapewnić różnego rodzaju systemy finansowania i podziału kosztów opieki środowiskowej i domowej sprawowanej przez odpowiednio przeszkolonych opiekunów 17 . Aby sfinansować te postanowienia, należy przewidzieć alternatywne rozwiązania dla składek na ubezpieczenia społeczne 18 . Należy rozważyć uwzględnienie dobrowolnego wsparcia ze strony organizacji nienastawionych na zysk, które jest korzystne zarówno dla systemu opieki, jak i dla systemu opieki zdrowotnej, ale nie jako środek redukcji kosztów.

4.6Jeżeli chodzi o kompetencje krajowe i pomocniczość, Komisja Europejska powinna zadbać o to, aby wysokiej jakości usługi opiekuńcze rozwijane przez państwa członkowskie miały charakter integracyjny. Strategia ta powinna zapewnić każdej osobie wymagającej opieki pełny i równy dostęp do usług, zwłaszcza poprzez silne i wiążące ramy jakości. Szczególną uwagę należy zwrócić na grupy, które są zazwyczaj wykluczone, takie jak Romowie, migranci itp., a także na skutki dyskryminacji krzyżowej i strukturalnej. Oznacza to również, że infrastruktura opiekuńcza powinna być dostępna w regionach oddalonych i na obszarach o niskiej gęstości zaludnienia.

4.7Inwestowanie w infrastrukturę cyfrową może ułatwić skuteczne planowanie i świadczenie opieki, przechowywanie, wymianę i przekazywanie informacji między różnymi podmiotami świadczącymi usługi opieki zdrowotnej i społecznej, umożliwiając skuteczne monitorowanie jakości i równego dostępu. Liczne rozwiązania, takie jak technologie wspomagające, środki zapobiegawcze, robotyka, telezdrowie i inne, jeśli są w pełni inkluzywne i dostępne, mogą wspierać zasięg, ciągłość, koordynację i wysoką jakość usług opiekuńczych.

4.8W proponowanym zaleceniu w sprawie opieki długoterminowej zauważono, że systemy muszą również zaspokajać potrzeby wsparcia osób z niepełnosprawnościami, jednocześnie wyraźnie odnosząc się do Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Komisja powinna zapewnić, aby fundusze UE uruchomione w ramach strategii były zgodne z celem deinstytucjonalizacji i wspierały włączenie społeczne poprzez rozwój usług świadczonych na poziomie społeczności lokalnych przez dobrze wyszkoloną siłę roboczą 19 . EKES ponownie podkreśla potrzebę wspierania dzieci i rodziców z niepełnosprawnościami 20 i z zadowoleniem przyjmuje ten punkt zalecenia w sprawie wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem.

5.Wdrożenie zalecenia w sprawie wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem

5.1EKES popiera przegląd celów barcelońskich, aby poprawić dostęp do przystępnej cenowo, inkluzywnej i wysokiej jakości opieki nad dziećmi. Państwa członkowskie, które osiągnęły lub przekroczyły wyznaczone cele, powinny bardziej skoncentrować się na zapewnieniu standardów jakości i rozwijaniu zróżnicowanych form wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem dostosowanych do różnych grup wiekowych. Celom dotyczącym zwiększenia dostępności wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem muszą towarzyszyć ramy zapewniania jakości i godne warunki pracy. Państwa członkowskie powinny pracować nad wskaźnikami umożliwiającymi monitorowanie dostępu do modeli opieki zgodnie z krajowymi preferencjami i różnicami, przy jednoczesnym spełnieniu założeń, zapewnianiu jakości i innych standardów skorygowanych celów.

5.2EKES z zadowoleniem przyjmuje apel o zapewnienie wszystkim dzieciom prawa do dostępu do wysokiej jakości usług oraz powiązanie strategii z europejską gwarancją dla dzieci, przy uwzględnieniu jej wielopokoleniowego podejścia, które ma zasadnicze znaczenie dla równowagi między życiem zawodowym a prywatnym i dla dobrobytu rodziny. Bezpłatny dostęp do wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem dla rodzin potrzebujących należy uzupełnić o zestaw środków obejmujących bezpłatne posiłki, bezpłatne produkty higieniczne (np. pieluchy) oraz pomoc w rozwoju fizycznym i psychicznym (rozwój umiejętności motorycznych, terapia logopedyczna itp.).

5.3EKES z zadowoleniem przyjmuje odniesienia do unijnych ram równości oraz do dzieci w szczególnie trudnych sytuacjach w celu stworzenia inkluzywnych systemów przyjaznych wszystkim formom rodziny. Działania, które należy podjąć, powinny obejmować działania informacyjne, szkolenia dla pracowników na temat praw użytkowników usług oraz inkluzji i uprzedzeń. EKES ze szczególnym zadowoleniem przyjmuje wnioski dotyczące zapewnienia odpowiednich proporcji między dziećmi a pracownikami, nieustannego szkolenia zawodowego pracowników oraz włączenia do wskaźników wymogów czasowych, co jest szczególnie istotne dla dzieci z niepełnosprawnościami, które często mają jedynie częściowy dostęp do wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem.

5.4Modele dobrych praktyk w zakresie wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem muszą stanowić centralny element środków mających na celu wdrożenie zalecenia Rady, wspieranych przez politykę i ramy finansowania na poziomie niższym niż krajowy, poprzez przyznanie specjalnych środków budżetowych na określenie potrzeb osób korzystających z opieki i świadczących ją, a także poprzez testowanie nowych form usług opiekuńczych. Prawa dziecka powinny pozostać w centrum uwagi. We wczesnych latach życia dzieci potrzebują zdrowego i opiekuńczego otoczenia, czy to w postaci opieki rodzinnej, czy profesjonalnej. Dlatego należy zapewnić możliwość wyboru różnych modeli opieki (ośrodki pobytu dziennego, żłobki w miejscu pracy, opiekunki do dzieci, asystenci rodzicielscy, przedszkola, opieka pozaszkolna), uwzględniających potrzeby rozwojowe dzieci w różnym wieku.

6.Wdrożenie zalecenia w sprawie opieki długoterminowej

6.1EKES wzywa do opracowania solidnych planów wdrażania obejmujących pełne spektrum opieki długoterminowej. Komisja Europejska powinna sformalizować współpracę poprzez powołanie grupy ekspertów wysokiego szczebla ds. opieki długoterminowej, która skupiałaby partnerów społecznych, organizacje społeczeństwa obywatelskiego, koordynatorów krajowych, osoby korzystające z opieki długoterminowej, w szczególności osoby starsze i z niepełnosprawnościami, oraz innych właściwych ekspertów i praktyków. W celu informowania o pracach grupy można by stworzyć publiczną platformę internetową, która służyłaby do gromadzenia danych i badań oraz sprzyjała wymianie dobrych praktyk.

6.2EKES przyjął kilka opinii w sprawie świadczenia opieki długoterminowej w UE 21 , w których podkreśla się potrzebę inwestowania w wysokiej jakości, zrównoważoną i dostępną dla wszystkich opiekę. EKES podkreśla potrzebę zmaksymalizowania komplementarności i synergii między wszystkimi podmiotami świadczącymi usługi opieki zdrowotnej i usługi opiekuńcze zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym (nastawionymi na zysk i nienastawionymi na zysk), aby zapewnić odpowiedni zasięg dla wszystkich, z uwzględnieniem dobrych praktyk w państwach członkowskich.

6.3EKES z zadowoleniem przyjmuje to, że we wniosku w sprawie opieki długoterminowej dostrzeżono znaczenie podmiotów gospodarki społecznej jako usługodawców. EKES zachęca Komisję do dalszego badania sposobów tworzenia ustrukturyzowanych linii komunikacyjnych między podmiotami gospodarki społecznej a instytucjami europejskimi w przestrzeni politycznej w zakresie opieki długoterminowej.

6.4EKES odnotowuje znaczenie różnych inicjatyw podejmowanych w ramach zielonej transformacji i cyfrowej transformacji dla wykorzystania pełnego potencjału technologii w celu stworzenia, ponownego przemyślenia i odnowienia zasobów mieszkaniowych w sposób bardziej zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu.

6.5Modele dobrej praktyki w zakresie opieki długoterminowej mogą obejmować bardziej ustrukturyzowane i skuteczne usługi w domu osoby korzystającej z opieki, a także nowe możliwości mieszkaniowe, takie jak mieszkalnictwo chronione, nadzorowane lub oparte na społeczności lokalnej, wspólne mieszkanie lub inne rozwiązania alternatywne, w zależności od potrzeb i preferencji osób korzystających z opieki oraz w oparciu o prawnie zatwierdzone ramy jakości. Aby objąć pełne spektrum opieki w ramach zintegrowanego podejścia, należy rozważyć również inne rodzaje modeli opieki, takie jak wsparcie zdrowia psychicznego, centra rodzinne, grupy wsparcia dla rodziców i krótkoterminowe wsparcie mieszkaniowe, tak aby ułatwić przejście z jednego modelu do drugiego przy zróżnicowaniu intensywności lub charakteru wymaganych usług, bez zakłócania ciągłości opieki.

Bruksela, dnia 24 stycznia 2023 r.

Christa SCHWENG

Przewodnicząca Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

_____________

(1)    Opinia EKES-u „Współtworzenie usług świadczonych w interesie ogólnym jako wkład w silniejszą demokrację uczestniczącą w UE”, Dz.U. C 486 z 21.12.2022, s. 76 .

(2)    Europejska strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030, gwarancja dla dzieci, strategia UE na rzecz praw dziecka, dyrektywa w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, strategia na rzecz równouprawnienia płci i inne odpowiednie inicjatywy podejmowane w ramach Europejskiego filaru praw socjalnych.

(3)    Gender inequalities in care and pay in the EU [Zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn w odniesieniu do opieki i wynagrodzeń w UE]: https://eige.europa.eu/publications/gender-inequalities-care-and-pay-eu .

(4)    Wskaźnik równouprawnienia płci: https://eige.europa.eu/gender-equality-index/2022 .

(5)    What if care work were recognised as a driver of sustainable growth? [A gdyby uznać pracę opiekuńczą za siłę napędową zrównoważonego wzrostu gospodarczego?] : https://epthinktank.eu/2022/09/07/what-if-care-work-were-recognised-as-a-driver-of-sustainable-growth/ .

(6)    Study on exploring the incidence and costs of informal long-term care [Badanie dotyczące wielkości zjawiska i kosztów nieformalnej opieki długoterminowej]: https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=738&langId=en&pubId=8423&furtherPubs=no .

(7)    2021 Long-term care in the EU [Opieka długoterminowa w UE w 2021 r.]:    
https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=738&langId=en&pubId=8396 .

(8)    Long-term care workforce: Employment and working conditions [Pracownicy opieki długoterminowej: zatrudnienie i warunki pracy]: https/www.eurofound.europa.eu/pl/publications/customised-report/2020/long-term-care-workforce-employment-and-working-conditions .

(9)    Opinia EKES-u „Strategia dotycząca pracowników sektora zdrowia i strategia w dziedzinie opieki dla przyszłej Europy”, Dz.U. C 486 z 21.12.2022, s. 37 .

(10)    Rezolucja Parlamentu Europejskiego z 22 czerwca 2022 r. w sprawie sprawozdania „W kierunku europejskich działań w zakresie opieki”.

(11)    Tamże, EIGE.

(12)    Tamże, badania PE.

(13)    European Charter for Family Carers [Europejska karta opiekunów rodzinnych]: https://coface-eu.org/european-charter-for-family-carers/ .

(14)     Dz.U. C 487 z 28.12.2016, s. 7 .

(15)    Opinia EKES-u „Strategia dotycząca pracowników sektora zdrowia i strategia w dziedzinie opieki dla przyszłej Europy”, Dz.U. C 486 z 21.12.2022, s. 37 .

(16)    OECD. 2019. Poprawa jakości opieki zdrowotnej w Europie – charakterystyka, skuteczność i wdrażanie różnych strategii.

(17)    Opinia EKES-u w sprawie wpływu inwestycji społecznych na zatrudnienie i budżety publiczne, Dz.U. C 226 z 16.7.2014, s. 21 .

(18)    Event report: European Care systems: Solidarity and sustainability – friends or foes? [Relacja z wydarzenia: Europejskie systemy opieki: solidarność i zrównoważony rozwój – przyjaciele czy wrogowie?]: https://www.aim-mutual.org/mediaroom/event-report-european-care-systems-solidarity-and-sustainability-friends-or-foes/ .

(19)    Europejska Grupa Ekspertów ds. Deinstytucjonalizacji, EU Guidance on independent living and inclusion in the community [Wytyczne UE dotyczące niezależnego życia i włączenia społecznego] i EU funds [Fundusze UE]. Checklist to promote independent living and deinstitutionalisation [Lista kontrolna promująca niezależne życie i deinstytucjonalizację] .

(20)    Opinia EKES-u, Dz.U. C 75 z 28.2.2023, s. 75 .

(21)     Dz.U. C 129 z 11.4.2018, s. 44 ; Dz.U. C 487 z 28.12.2016, s. 7 ; Dz.U. C 204 z 9.8.2008, s. 103 ; broszura i opinia EKES-u „Przemiany gospodarcze, technologiczne i społeczne w zakresie zaawansowanych usług zdrowotnych dla osób starszych” ,   Dz.U C 240 z 16.7.2019, s. 10 ; Dz.U. C 194 z 12.5.2022, s. 19 .