PROTOKÓŁ

pomiędzy Unią Europejską a Republiką Tunezyjską ustanawiający mechanizm rozstrzygania sporów mający zastosowanie do sporów dotyczących postanowień handlowych Układu eurośródziemnomorskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Tunezyjską, z drugiej strony

UNIA EUROPEJSKA, zwana dalej „Unią”,

z jednej strony, oraz

REPUBLIKA TUNEZYJSKA, zwana dalej „Tunezją”

z drugiej strony,

UZGODNIŁY, CO NASTĘPUJE:

ROZDZIAŁ I

CEL I ZAKRES

Artykuł 1

Cel

Celem niniejszego protokołu jest uniknięcie wszelkich sporów handlowych między Stronami i ich rozstrzyganie w celu osiągnięcia, w miarę możliwości, wspólnie uzgodnionych rozwiązań.

Artykuł 2

Stosowanie protokołu

1.   Postanowienia niniejszego protokołu mają zastosowanie w odniesieniu do wszelkich sporów dotyczących interpretacji i stosowania postanowień tytułu II (z wyjątkiem art. 24) Układu eurośródziemnomorskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Tunezyjską, z drugiej strony (zwanego dalej „układem o stowarzyszeniu”), chyba że wyraźnie zaznaczono inaczej (1). Art. 86 układu o stowarzyszeniu ma zastosowanie do sporów dotyczących stosowania i interpretacji innych postanowień tego układu.

2.   Procedury niniejszego protokołu stosuje się, jeżeli sześćdziesiąt dni po przekazaniu sporu Radzie Stowarzyszenia zgodnie z art. 86 układu o stowarzyszeniu Rada Stowarzyszenia nie doprowadziła do rozstrzygnięcia sporu.

3.   Do celów ust. 2 spór uznaje się za rozstrzygnięty, jeśli Rada Stowarzyszenia podjęła decyzję zgodnie z art. 86 ust. 2 układu o stowarzyszeniu lub jeśli oświadczyła, że spór już nie istnieje.

ROZDZIAŁ II

KONSULTACJE I MEDIACJE

Artykuł 3

Konsultacje

1.   Strony dokładają starań, by rozwiązać wszelkie spory dotyczące interpretacji i stosowania postanowień, o których mowa w art. 2, poprzez podejmowanie konsultacji prowadzonych w dobrej wierze pod auspicjami Rady Stowarzyszenia w celu szybkiego osiągnięcia sprawiedliwych i wspólnie uzgodnionych rozwiązań.

2.   Strona wnioskuje o przeprowadzenie konsultacji na podstawie pisemnego wniosku przesłanego drugiej Stronie, którego kopia zostaje przesłana Podkomitetowi ds. Przemysłu, Handlu i Usług, z określeniem przedmiotowego środka oraz postanowień układu o stowarzyszeniu, które jej zdaniem mają zastosowanie.

3.   Konsultacje przeprowadza się w ciągu czterdziestu dni od daty złożenia wniosku i odbywają się one na terytorium Strony przeciwko której wniesiono zarzut, chyba że Strony postanowią inaczej. Konsultacje uznaje się za zakończone w ciągu sześćdziesięciu dni od daty otrzymania wniosku, chyba że obie Strony postanawiają je kontynuować. Konsultacje, w szczególności wszystkie ujawnione informacje oraz stanowiska, jakie Strony zajęły podczas postępowania, są poufne i pozostają bez uszczerbku dla praw każdej ze Stron w dalszych postępowaniach.

4.   Konsultacje w nagłych przypadkach, w tym w przypadkach dotyczących towarów nietrwałych lub sezonowych, przeprowadza się w ciągu piętnastu dni od daty otrzymania wniosku i uznaje się za zakończone w ciągu trzydziestu dni od daty otrzymania wniosku.

5.   Jeśli Strona, do której kierowany jest wniosek, nie odpowiedziała na wniosek o konsultacje w ciągu dziesięciu dni roboczych od daty jego otrzymania lub jeśli w terminie określonym w ust. 3 lub, w stosownych przypadkach, w ust. 4 konsultacje nie odbyły się lub po ich zakończeniu nie osiągnięto porozumienia w sprawie wspólnie uzgodnionego rozwiązania, Strona skarżąca może wnioskować o powołanie organu arbitrażowego zgodnie z art. 5.

Artykuł 4

Mediacja

1.   Jeśli w wyniku konsultacji nie osiągnięto wspólnie uzgodnionego rozwiązania, wówczas Strony mogą, za obopólną zgodą, odwołać się do mediatora. Wszelkie wnioski o mediacje należy składać pisemnie do Podkomitetu ds. Przemysłu, Handlu i Usług z podaniem środka będącego przedmiotem konsultacji, jak również wspólnie uzgodnionego zakresu kompetencji dotyczącego mediacji. Każda ze Stron zobowiązuje się życzliwie rozważyć wnioski o mediację.

2.   O ile Strony nie wyznaczą osoby mediatora w ciągu pięciu dni roboczych od daty otrzymania wniosku o mediację, przewodniczący Podkomitetu ds. Przemysłu, Handlu i Usług lub osoba przez nich delegowana wyznaczają mediatora w drodze losowania spośród grona osób figurujących na liście, o której mowa w art. 19, niebędących obywatelami żadnej ze Stron. Wyboru dokonuje się w ciągu dziesięciu dni roboczych od daty otrzymania wniosku o mediację. Mediator zwołuje spotkanie ze Stronami w ciągu trzydziestu dni daty jego wyznaczenia. Mediator otrzymuje od Stron oświadczenia nie później niż piętnaście dni przed spotkaniem i może zażądać dodatkowych informacji od Stron, ekspertów lub doradców technicznych, jeżeli uzna je za niezbędne. Wszelkie uzyskane w ten sposób informacje należy ujawnić obu Stronom, dając im możliwość zgłoszenia swoich uwag. Mediator wydaje opinię nie później niż czterdzieści pięć dni od swego wyznaczenia.

3.   Opinia mediatora może zawierać zalecenie lub zalecenia dotyczące tego, jak rozstrzygnąć spór, zgodnie z postanowieniami, o których mowa w art. 2. Opinia mediatora nie ma charakteru wiążącego.

4.   Strony mogą porozumieć się w sprawie zmiany terminów określonych w ust. 2. Mediator może również podjąć decyzję o zmianie tych terminów na wniosek jednej ze Stron, uwzględniając szczególne trudności, jakie napotyka ta Strona lub ze względu na złożony charakter sprawy.

5.   Postępowanie obejmujące mediację, w szczególności opinia mediatora i wszystkie ujawnione informacje oraz stanowiska, jakie Strony zajęły podczas postępowania, są poufne i pozostają bez uszczerbku dla praw każdej ze Stron w dalszych postępowaniach.

6.   Za zgodą Stron procedury mediacyjne mogą być kontynuowane podczas trwania procedury arbitrażowej.

7.   Zmiana mediatora następuje wyłącznie z powodów określonych w przepisach 18–21 regulaminu i zgodnie z ustalonymi tam procedurami.

ROZDZIAŁ III

PROCEDURY ROZSTRZYGANIA SPORÓW

SEKCJA I

Procedura arbitrażowa

Artykuł 5

Wszczęcie procedury arbitrażowej

1.   W przypadku gdy Stronom nie uda się rozstrzygnąć sporu w drodze konsultacji przewidzianych w art. 3 lub w drodze mediacji przewidzianej w art. 4, Strona skarżąca może złożyć wniosek o powołanie organu arbitrażowego.

2.   Wniosek o powołanie organu arbitrażowego przedkłada się na piśmie Stronie, przeciwko której wniesiono zarzut, oraz Podkomitetowi ds. Przemysłu, Handlu i Usług. Strona skarżąca określa w swoim wniosku szczególny środek przedmiotowy oraz wyjaśnia, w jaki sposób środek ten narusza postanowienia, o których mowa w art. 2. O powołanie organu arbitrażowego należy wnioskować nie później niż osiemnaście miesięcy od daty otrzymania wniosku o konsultacje, bez uszczerbku dla praw Strony skarżącej występowania z wnioskiem o nowe konsultacje w takiej samej sprawie w przyszłości.

Artykuł 6

Powołanie organu arbitrażowego

1.   W skład organu arbitrażowego wchodzi trzech arbitrów.

2.   W ciągu dziesięciu dni roboczych od daty otrzymania przez Stronę, przeciwko której wniesiono zarzut wniosku o powołanie organu arbitrażowego, Strony konsultują się w celu osiągnięcia porozumienia co do składu organu arbitrażowego.

3.   W przypadku gdy Strony nie są w stanie porozumieć się w kwestii jej składu w terminie wyznaczonym w ust. 2, jedna ze Stron może zwrócić się do przewodniczących Podkomitetu ds. Przemysłu, Handlu i Usług lub osoby przez nich delegowanej o wyznaczenie wszystkich trzech członków w drodze losowania spośród listy kandydatów sporządzonej na mocy art. 19 – jednego spośród osób zaproponowanych przez Stronę skarżącą, jednego spośród osób zaproponowanych przez Stronę, przeciwko której wniesiono zarzut, i jednego spośród osób wytypowanych przez Strony na stanowisko przewodniczącego. W przypadku gdy Strony porozumieją się co do jednego lub dwóch członków organu arbitrażowego, pozostałych członków wyznacza się według wyżej opisanej procedury.

4.   Przewodniczący Podkomitetu ds. Przemysłu, Handlu i Usług, lub osoba przez nich delegowana, wyznaczają arbitrów w ciągu pięciu dni roboczych od złożenia przez jedną ze Stron wniosku, o którym mowa w ust. 3.

5.   Za datę powołania organu arbitrażowego uznaje się dzień wyznaczenia trzech arbitrów.

6.   Zmiana arbitra następuje wyłącznie z powodów i zgodnie z procedurami określonymi w przepisach 18–21 regulaminu.

Artykuł 7

Okresowe sprawozdanie organu arbitrażowego

Organ arbitrażowy przekazuje Stronom sprawozdanie okresowe przedstawiające ustalenia faktyczne, możliwość zastosowania odpowiednich postanowień oraz ogólne uzasadnienie każdego z jego ustaleń i zaleceń, nie później niż w ciągu stu dwudziestu dni od daty jego powołania. Każda ze Stron może złożyć pisemny wniosek do organu arbitrażowego, aby dokonał on przeglądu szczegółowych aspektów sprawozdania okresowego w ciągu piętnastu dni od jego notyfikacji. Ustalenia ostatecznej decyzji organu arbitrażowego zawierają wystarczające uzasadnienie argumentów przedstawionych na etapie przeglądu okresowego i wyraźnie odpowiadają na pytania i uwagi obu Stron.

Artykuł 8

Decyzja organu arbitrażowego

1.   W ciągu stu pięćdziesięciu dni od daty powołania organ arbitrażowy powiadamia Strony oraz Podkomitet ds. Przemysłu, Handlu i Usług o swojej decyzji. Jeżeli przewodniczący organu arbitrażowego uzna, że organ nie zdoła dotrzymać tego terminu, powiadamia o tym na piśmie Strony oraz Podkomitet ds. Przemysłu, Handlu i Usług, podając przyczyny opóźnienia oraz przewidywany termin zakończenia prac. W żadnym przypadku decyzja nie może zostać przekazana później niż sto osiemdziesiąt dni od daty powołania organu arbitrażowego.

2.   W nagłych wypadkach, w tym w przypadkach związanych z towarami nietrwałymi lub sezonowymi, organ arbitrażowy czyni wszystko, co w jego mocy, aby przekazać swoją decyzję w ciągu siedemdziesięciu pięciu dni od daty jego powołania. W każdym przypadku decyzję należy notyfikować nie później niż w ciągu dziewięćdziesięciu dni od daty powołania organu. Jeśli organ arbitrażowy uzna daną sprawę za pilną, wydaje decyzję wstępną w ciągu dziesięciu dni od daty jego powołania.

3.   Na wniosek obu Stron organ arbitrażowy w dowolnej chwili zawiesza swoją działalność na uzgodniony przez Strony okres nieprzekraczający dwunastu miesięcy i wznawia ją po upływie tego uzgodnionego okresu na wniosek Strony skarżącej. Jeśli Strona skarżąca nie wnioskuje o wznowienie prac organu arbitrażowego przed wygaśnięciem uzgodnionego okresu zawieszenia, procedura ta zostaje zakończona. Zawieszenie i zakończenie prac organu arbitrażowego pozostają bez uszczerbku dla praw każdej ze Stron w innym postępowaniu w tej samej sprawie.

SEKCJA II

Wykonanie decyzji

Artykuł 9

Wykonanie decyzji organu arbitrażowego

Każda ze Stron podejmuje wszelkie środki niezbędne w celu wykonania decyzji organu arbitrażowego, a Strony dołożą wszelkich starań, by ustalić termin wykonania tej decyzji.

Artykuł 10

Rozsądnie krótki termin na wykonanie decyzji

1.   Nie później niż trzydzieści dni od daty przekazania Stronom decyzji organu arbitrażowego Strona, przeciwko której wniesiono zarzut, powiadamia Stronę skarżącą i Podkomitet ds. Przemysłu, Handlu i Usług o tym, ile czasu potrzebuje na wykonanie decyzji (rozsądnie krótki termin), jeśli niezwłoczne dostosowanie nie jest możliwe.

2.   Jeżeli Strony nie mogą się porozumieć co do rozsądnie krótkiego terminu, w którym należy wykonać decyzję organu arbitrażowego, Strona skarżąca składa w ciągu dwudziestu dni od otrzymania przez Stronę, przeciwko której wniesiono zarzut, powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, pisemny wniosek do organu arbitrażowego w celu ustalenia długości tego terminu. O złożeniu takiego wniosku należy powiadomić jednocześnie drugą Stronę oraz Podkomitet ds. Przemysłu, Handlu i Usług. W ciągu trzydziestu dni od daty złożenia wniosku organ arbitrażowy przekazuje swoją decyzję Stronom oraz Podkomitetowi ds. Przemysłu, Handlu i Usług.

3.   Rozsądnie krótki termin może zostać przedłużony za obopólnym porozumieniem Stron.

Artykuł 11

Przegląd środków podjętych w celu wykonania decyzji organu arbitrażowego

1.   Strona, przeciwko której wniesiono zarzut, przed upływem rozsądnie krótkiego terminu powiadamia drugą Stronę oraz Podkomitet ds. Przemysłu, Handlu i Usług o wszelkich środkach, które podjęła w celu wykonania decyzji organu arbitrażowego.

2.   W przypadku braku porozumienia co do istnienia lub zgodności środka zgłoszonego na podstawie ust. 1 z postanowieniami, o których mowa w art. 2, Strona skarżąca może wystąpić z pisemnym wnioskiem do organu arbitrażowego o wydanie decyzji w tej sprawie. Wniosek taki musi określać szczególny środek przedmiotowy oraz wyjaśniać, w jaki sposób środek ten narusza postanowienia, o których mowa w art. 2. Organ arbitrażowy przekazuje swoją decyzję w ciągu dziewięćdziesięciu dni od daty złożenia takiego wniosku. W nagłych wypadkach, w tym w przypadkach związanych z towarami nietrwałymi lub sezonowymi, organ arbitrażowy przekazuje swoją decyzję w ciągu czterdziestu pięciu dni od daty złożenia wniosku.

Artykuł 12

Tymczasowe środki zaradcze w przypadku niewykonania decyzji

1.   Jeżeli przed upływem rozsądnie krótkiego terminu Strona, przeciwko której wniesiono zarzut, nie powiadomi o podjęciu środków służących wykonaniu decyzji organu arbitrażowego lub jeżeli organ arbitrażowy uzna, że środek zgłoszony na podstawie art. 11 ust. 1 jest sprzeczny ze zobowiązaniem nałożonym na tę Stronę na mocy postanowień, o których mowa w art. 2, Strona, przeciwko której wniesiono zarzut, na wniosek Strony skarżącej, jest zobowiązana do przedstawienia propozycji tymczasowej rekompensaty.

2.   Jeśli w ciągu trzydziestu dni od upłynięcia rozsądnie krótkiego terminu Strony nie dojdą do porozumienia co do sposobu rekompensaty lub jeśli w decyzji podjętej na podstawie art. 11 organ arbitrażowy uzna, że środek podjęty w celu wykonania decyzji narusza postanowienia, o których mowa w art. 2, Strona skarżąca uzyska prawo – po wcześniejszym powiadomieniu drugiej Strony oraz Podkomitetu ds. Przemysłu, Handlu i Usług – do zawieszenia zobowiązań wynikających z postanowień, o których mowa w art. 2, w stopniu adekwatnym do zniweczenia lub naruszenia korzyści spowodowanego naruszeniem postanowień. Podejmując takie środki, Strona skarżąca bierze pod uwagę ich wpływ na rozwój i gospodarkę Strony, przeciwko której wniesiono zarzut. Strona skarżąca może zastosować zawieszenie na czas dziesięciu dni roboczych po otrzymaniu powiadomienia przez Stronę, przeciwko której wniesiono zarzut, chyba że Strona ta złoży wniosek o arbitraż na podstawie ust. 3.

3.   Jeśli Strona, przeciwko której wniesiono zarzut, uzna stopień zawieszenia za nieadekwatny do poziomu zniweczenia lub naruszenia korzyści spowodowanych naruszeniem, może zwrócić się z pisemnym wnioskiem do organu arbitrażowego o wydanie decyzji w tej sprawie. O złożeniu takiego wniosku należy powiadomić drugą Stronę oraz Podkomitet ds. Przemysłu, Handlu i Usług przed upływem dziesięciu dni roboczych, o których mowa w ust. 2. Organ arbitrażowy, po zasięgnięciu w razie potrzeby opinii specjalistów, w ciągu trzydziestu dni od daty złożenia wniosku przekazuje Stronom oraz organowi instytucjonalnemu odpowiedzialnemu za zagadnienia związane z handlem swoją decyzję w sprawie stopnia zawieszenia zobowiązań. Zawieszenie zobowiązań nie może nastąpić przed przekazaniem decyzji organu arbitrażowego i musi być zgodne z decyzją tego organu.

4.   Zawieszenie zobowiązań ma charakter tymczasowy i stosuje się je jedynie do czasu wycofania środka uznanego za sprzeczny z postanowieniami, o których mowa w art. 2 lub do czasu zmiany takiego środka w sposób zapewniający jego zgodność z tymi postanowieniami, na mocy art. 13 lub też do czasu rozstrzygnięcia sporu przez Strony.

Artykuł 13

Ocena środków podjętych w celu wykonania decyzji o zawieszeniu zobowiązań

1.   Strona, przeciwko której wniesiono zarzut, powiadamia drugą Stronę oraz Podkomitet ds. Przemysłu, Handlu i Usług o środkach podjętych w celu wykonania decyzji organu arbitrażowego oraz o wniosku o zakończenie wprowadzonego przez Stronę skarżącą zawieszenia zobowiązań.

2.   Jeżeli w ciągu trzydziestu dni od daty otrzymania takiego powiadomienia Strony nie osiągną porozumienia w kwestii zgodności zgłoszonego środka z postanowieniami, o których mowa w art. 2, Strona skarżąca może zwrócić się do organu arbitrażowego z pisemnym wnioskiem o wydanie decyzji w tej sprawie. O złożeniu takiego wniosku należy powiadomić jednocześnie drugą Stronę oraz Podkomitet ds. Przemysłu, Handlu i Usług. W ciągu czterdziestu pięciu dni od daty złożenia wniosku organ arbitrażowy przekazuje swoją decyzję Stronom oraz Podkomitetowi ds. Przemysłu, Handlu i Usług. Jeśli organ arbitrażowy uzna, że środek podjęty w celu wykonania decyzji jest zgodny z postanowieniami, o których mowa w art. 2, następuje przerwanie zawieszenia zobowiązań.

SEKCJA III

Postanowienia wspólne

Artykuł 14

Wspólnie uzgodnione rozwiązanie

Strony mogą w dowolnym momencie wspólnie uzgodnić rozwiązanie sporu podlegającego niniejszemu protokołowi. O takim rozwiązaniu powiadamiają Podkomitet ds. Przemysłu, Handlu i Usług oraz organ arbitrażowy. Po otrzymaniu powiadomienia o wspólnie uzgodnionym rozwiązaniu organ kończy prace i procedurę należy zakończyć.

Artykuł 15

Regulamin

1.   Procedury rozstrzygania sporów, o których mowa w rozdziale III niniejszego protokołu, określa regulamin załączony do protokołu.

2.   Wszystkie posiedzenia organu arbitrażowego są otwarte dla publiczności zgodnie z regulaminem, chyba że Strony postanowią inaczej.

Artykuł 16

Informacje i porady techniczne

Na wniosek jednej ze Stron lub z własnej inicjatywy organ arbitrażowy może w związku z prowadzonym przez siebie postępowaniem uzyskać informacje, które uzna za stosowne. W szczególności organ arbitrażowy ma także prawo w razie potrzeby zwrócić się o opinię do ekspertów. Przed dokonaniem wyboru takich ekspertów organ arbitrażowy przeprowadza konsultacje ze Stronami. Wszelkie uzyskane w ten sposób informacje należy ujawnić obu Stronom, dając im możliwość zgłoszenia swoich uwag. Zainteresowane osoby fizyczne lub prawne mające swoją siedzibę na terytorium Stron mogą składać organowi arbitrażowemu raporty amicus curiae zgodnie z regulaminem. Takie raporty ograniczają się do aspektów rzeczowych sporu i nie poruszają kwestii prawnych.

Artykuł 17

Reguły interpretacji

Organ arbitrażowy interpretuje postanowienia, o których mowa w art. 2, zgodnie z zasadami wykładni międzynarodowego prawa publicznego, w tym Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów. Decyzje organu arbitrażowego nie mogą rozszerzać ani ograniczać praw i obowiązków przewidzianych w art. 2.

Artykuł 18

Decyzje organu arbitrażowego

1.   Organ arbitrażowy dokłada wszelkich starań, aby decyzje podejmowane były w drodze konsensu. Jednak w przypadku, gdy decyzja nie może być podjęta w drodze konsensu, sprawa będąca przedmiotem decyzji rozstrzygana jest większością głosów. W żadnym jednak wypadku odrębne opinie arbitrów nie są publikowane.

2.   Wszystkie decyzje organu arbitrażowego mają dla Stron moc wiążącą i nie ustanawiają żadnych praw lub obowiązków dla osób fizycznych lub prawnych. W decyzji podaje się fakty ustalone w sprawie, zakres zastosowania odpowiednich postanowień układu o stowarzyszeniu oraz ogólne uzasadnienie ustaleń i wniosków. Podkomitet ds. Przemysłu, Handlu i Usług podaje decyzję organu arbitrażowego w całości do wiadomości publicznej, chyba że ze względu na poufność informacji handlowych postanowi inaczej.

ROZDZIAŁ IV

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł 19

Lista arbitrów

1.   Podkomitet ds. Przemysłu, Handlu i Usług nie później niż sześć miesięcy po wejściu w życie niniejszego protokołu sporządza listę przynajmniej piętnastu osób chętnych i zdolnych do pełnienia roli arbitrów. Każda ze Stron proponuje przynajmniej pięć osób mogących pełnić rolę arbitra. Strony wybierają także przynajmniej pięć osób mających pełnić rolę przewodniczącego organu arbitrażowego, niebędących obywatelami żadnej ze Stron. Podkomitet ds. Przemysłu, Handlu i Usług zapewnia, by na liście tej zawsze znajdowała się odpowiednia liczba osób.

2.   Arbitrzy muszą posiadać specjalistyczną wiedzę lub doświadczenie w dziedzinie prawa i handlu międzynarodowego. Muszą nimi być osoby niezależne, działające w imieniu własnym, niedziałające na polecenie żadnego rządu czy organizacji; oraz niepowiązane z rządem żadnej ze Stron, a ich postępowanie musi być zgodne z kodeksem postępowania, znajdującym się w załączniku do niniejszego protokołu.

3.   Podkomitet ds. Przemysłu, Handlu i Usług może sporządzić dodatkową listę przynajmniej piętnastu osób posiadających fachową wiedzę sektorową w zakresie szczególnych zagadnień objętych układem o stowarzyszeniu. W przypadku odwołania się do procedury wyznaczania członków, o której mowa w art. 6 ust. 2, przewodniczący Podkomitetu ds. Przemysłu, Handlu i Usług mogą skorzystać z listy sektorowej za zgodą obu Stron.

Artykuł 20

Odniesienie do zobowiązań wobec WTO

1.   Odwołanie się do postanowień niniejszego protokołu dotyczących rozstrzygania sporów pozostaje bez uszczerbku dla ewentualnych działań w ramach WTO, w tym również działań z zakresu rozstrzygania sporów.

2.   Jeżeli jednak jedna ze Stron w odniesieniu do konkretnego środka wszczęła postępowanie o rozstrzygnięcie sporu – na mocy niniejszego protokołu, lub porozumienia WTO – do czasu zakończenia tego postępowania nie może ona wszcząć postępowania o rozstrzygnięcie sporu w odniesieniu do tego samego środka z tytułu drugiej z wymienionych podstaw prawnych. Ponadto Strona nie może dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia zobowiązania, które jest identyczne na mocy układu o stowarzyszeniu i na mocy Porozumienia WTO, z tytułu obu podstaw prawnych. W takim przypadku, po wszczęciu postępowania o rozstrzygnięcie sporu, Strona nie dochodzi na drugim forum roszczeń z tytułu naruszenia zobowiązania, które jest identyczne na mocy drugiego porozumienia, chyba że wybrane forum z powodów proceduralnych lub sądowniczych nie umożliwi dokonania ustaleń dotyczących roszczeń związanych z naruszeniem tego zobowiązania.

3.   Do celów ust. 2:

—

postępowanie w sprawie rozstrzygania sporu w ramach porozumienia WTO uznaje się za rozpoczęte z chwilą wniesienia przez jedną ze Stron wniosku o powołanie organu arbitrażowego na mocy art. 6 Uzgodnienia w sprawie zasad i procedur regulujących rozstrzyganie sporów w ramach WTO i uznaje się je za zakończone, gdy Organ Rozstrzygania Sporów przyjmie sprawozdanie organu oraz, w zależności od przypadku, sprawozdanie Organu Apelacyjnego, zgodnie z art. 16 i 17 ust. 14 tego uzgodnienia,

—

postępowanie w sprawie rozstrzygania sporu na mocy niniejszego protokołu uznaje się za rozpoczęte z chwilą wniesienia przez jedną ze Stron wniosku o powołanie organu arbitrażowego na mocy art. 5 ust. 1 i uznaje się je za zakończone, gdy organ arbitrażowy przekaże swoją decyzję Podkomitetowi ds. Przemysłu, Handlu i Usług zgodnie z art. 8.

4.   Żadne z postanowień niniejszego protokołu nie wyklucza możliwości zawieszenia realizacji zobowiązań przez jedną ze Stron, jeśli zezwala na to Organ Rozstrzygania Sporów WTO. Nie można w oparciu o Porozumienie WTO uniemożliwić jednej ze Stron zawieszenia zobowiązań na mocy niniejszego protokołu.

Artykuł 21

Terminy

1.   Wszystkie terminy określone w niniejszym protokole, łącznie z terminami dotyczącymi przekazywania decyzji przez organ arbitrażowy, liczy się w dniach kalendarzowych od dnia następującego po wykonaniu czynności lub wystąpieniu faktu, do którego się odnoszą, o ile nie postanowiono inaczej.

2.   Każdy termin, o którym mowa w niniejszym protokole, może być zmieniony za obopólnym porozumieniem Stron. Strony zobowiązują się życzliwie rozważać wnioski o przedłużenie terminu, uzasadnione trudnościami, jakie napotyka jedna ze Stron w spełnieniu wymogów procedur niniejszego protokołu. Na wniosek jednej ze Stron organ arbitrażowy może przedłużyć obowiązujące w postępowaniu terminy, uwzględniając różny poziom rozwoju Stron.

Artykuł 22

Przegląd i zmiana protokołu

1.   Po wejściu w życie niniejszego protokołu i załączników do niego Rada Stowarzyszenia może w dowolnym momencie dokonać przeglądu ich wdrożenia w celu podjęcia decyzji o ich dalszym stosowaniu, wprowadzeniu zmian lub rozwiązaniu.

2.   W przeglądzie Rada Stowarzyszenia może rozważyć możliwość utworzenia Organu Apelacyjnego wspólnego dla wielu układów eurośródziemnomorskich.

3.   Rada Stowarzyszenia może zdecydować o wprowadzeniu zmian do niniejszego protokołu i załączników do niego. Strony stosują niniejszą decyzję po realizacji swoich procedur wewnętrznych.

Artykuł 23

Wejście w życie

Niniejszy protokół zostaje zatwierdzony przez Strony zgodnie z ich właściwymi procedurami. Protokół wchodzi w życie pierwszego dnia drugiego miesiąca następującego po dniu, w którym Strony powiadamiają się o zakończeniu procedur, o których mowa w niniejszym artykule.

---

(1)  Postanowienia niniejszego protokołu pozostają bez uszczerbku dla art. 34 protokołu dotyczącego definicji pojęcia „produkty pochodzące” oraz metod współpracy administracyjnej.