4.12.1999

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 311/3

---

UMOWA

w sprawie handlu, rozwoju i współpracy między Wspólnotą Europejską i jej Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Południowej Afryki, z drugiej strony (1)

KRÓLESTWO BELGII,

KRÓLESTWO DANII,

REPUBLIKA FEDERALNA NIEMIEC,

REPUBLIKA GRECKA,

KRÓLESTWO HISZPANII,

REPUBLIKA FRANCUSKA,

IRLANDIA,

REPUBLIKA WŁOSKA,

WIELKIE KSIĘSTWO LUKSEMBURGA,

KRÓLESTWO NIDERLANDÓW,

REPUBLIKA AUSTRII,

REPUBLIKA PORTUGALSKA,

REPUBLIKA FINLANDII,

KRÓLESTWO SZWECJI,

ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ,

Umawiające się Strony Traktatu ustanawiającego WSPÓLNOTĘ EUROPEJSKĄ,

zwane dalej „Państwami Członkowskimi”, i

WSPÓLNOTA EUROPEJSKA, zwana dalej „Wspólnotą”,

z jednej strony, oraz

REPUBLIKA POŁUDNIOWEJ AFRYKI, zwana dalej „Republiką Południowej Afryki”,

z drugiej strony,

zwane dalej „Stronami”,

MAJĄC NA WZGLĘDZIE znaczenie istniejących więzi przyjaźni i współpracy między Wspólnotą, Państwami Członkowskimi a Republiką Południowej Afryki, a także wspólne wartości obu Stron;

MAJĄC NA WZGLĘDZIE fakt, że Wspólnota, Państwa Członkowskie i Republika Południowej Afryki pragną nadal umacniać te więzi oraz ustanowić obopólne relacje, oparte na wzajemności, partnerstwie oraz wspólnym rozwoju;

UZNAJĄC historyczne osiągnięcia ludu Republiki Południowej Afryki w obaleniu systemu apartheidu i budowaniu nowego porządku politycznego w oparciu o zasadę państwa prawnego, praw człowieka i demokrację;

UZNAJĄC wsparcie polityczne i finansowe ze strony Wspólnoty i Państw Członkowskich na rzecz procesu zmian politycznych i transformacji w Republice Południowej Afryki;

PRZYWOŁUJĄC zdecydowane zaangażowanie Stron w zakresie zasad Karty Narodów Zjednoczonych oraz zasad demokracji i podstawowych praw człowieka, ustanowionych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka;

MAJĄC NA UWADZE Umowę o współpracy między Republiką Południowej Afryki a Wspólnotą Europejską, która została podpisana dnia 10 października 1994 roku,

PRZYWOŁUJĄC życzenie Stron dotyczące ustanowienia jak najbliższego związku między Republiką Południowej Afryki a krajami Konwencji AKP–WE z Lomé, które to życzenie znalazło odzwierciedlenie w Protokole podpisanym dnia 24 kwietnia 1997 roku, regulującym przystąpienie Republiki Południowej Afryki do Czwartej Konwencji AKP–WE z Lomé, zmienionej Umową zawartą w dniu 4 listopada 1995 roku na Mauritiusie;

BIORĄC POD UWAGĘ prawa i obowiązki Stron wynikające z ich członkostwa w Światowej Organizacji Handlu (WTO), potrzebę udziału w realizacji wyników Rundy Urugwajskiej oraz wysiłki, które obie strony dotychczas podjęły w tym zakresie;

PRZYWOŁUJĄC znaczenie, jakie Strony przywiązują do postanowień i zasad regulujących kwestie handlu międzynarodowego oraz do konieczności stosowania ich w sposób przejrzysty i niedyskryminujący;

POTWIERDZAJĄC wsparcie ze strony Wspólnoty i Państw Członkowskich oraz ich poparcie dla procesu liberalizacji handlu i restrukturyzacji gospodarczej, jaki ma obecnie miejsce w Republice Południowej Afryki;

UZNAJĄC wysiłki rządu Republiki Południowej Afryki na rzecz zapewnienia swoim obywatelom rozwoju gospodarczego i społecznego;

PODKREŚLAJĄC znaczenie, jakie zarówno Unia Europejska, jak i Republika Południowej Afryki przywiązują do udanej realizacji południowoafrykańskiego programu odbudowy i rozwoju;

POTWIERDZAJĄC zaangażowanie Stron we wspieranie współpracy regionalnej i integracji gospodarczej krajów południowej Afryki oraz ich poparcie dla liberalizacji handlu między tymi krajami;

MAJĄC NA UWADZE zaangażowanie Stron na rzecz zapewnienia, aby ich wzajemne dwustronne uzgodnienia nie utrudniały procesu restrukturyzacji Unii Celnej Południowej Afryki (SACU), która łączy Republikę Afryki Południowej z czterema Państwami AKP;

PODKREŚLAJĄC znaczenie, jakie Strony przywiązują do wartości i zasad określonych w Deklaracjach Końcowych Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju, która odbyła się w Kairze w 1994 roku, Światowego Szczytu w sprawie Rozwoju Społecznego, który odbył się w Kopenhadze w marcu 1995 roku, oraz w Czwartej Światowej Konferencji w sprawach Kobiet, która miała miejsce w Pekinie w 1995 roku;

POTWIERDZAJĄC zaangażowanie Stron w rozwój gospodarczy i społeczny oraz ich poszanowanie dla podstawowych praw pracowników, zwłaszcza przez wspieranie stosownych Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), obejmujących takie tematy, jak wolność zrzeszania się, prawo do zbiorowych rokowań oraz brak dyskryminacji; zniesienie pracy przymusowej oraz pracy wykonywanej przez dzieci;

PRZYWOŁUJĄC znaczenie, jakie ma otwarcie regularnego dialogu politycznego w kontekście dwustronnym i wielostronnym, w kwestiach leżących w obopólnym interesie,

UZGODNIŁY, CO NASTĘPUJE:

TYTUŁ I

OGÓLNE CELE, ZASADY I DIALOG POLITYCZNY

Artykuł 1

Cele

Celem niniejszej Umowy jest:

a)	zapewnienie Stronom właściwych ram do prowadzenia dialogu, w celu wspierania rozwoju bliskich stosunków we wszystkich dziedzinach objętych niniejszą Umową;

b)	wspieranie wysiłków podejmowanych przez Republikę Południowej Afryki na rzecz wzmocnienia gospodarczych i społecznych fundamentów procesu transformacji;

c)	wspieranie współpracy regionalnej i integracji gospodarczej w regionie południowoafrykańskim na rzecz harmonijnego i stałego rozwoju gospodarczego i społecznego w tym regionie;

d)	wspieranie rozwoju i obustronnej liberalizacji wzajemnego handlu towarami, usługami i obrotu kapitałowego;

e)	zachęcanie do płynnej i stopniowej integracji Republiki Południowej Afryki z gospodarką światową;

f)	wspieranie współpracy między Wspólnotą a Republiką Południowej Afryki w granicach ich odpowiednich kompetencji oraz w ich obopólnym interesie.

Artykuł 2

Element zasadniczy

Zasadniczym elementem niniejszej Umowy oraz podstawą wewnętrznej i międzynarodowej polityki Wspólnoty i Republiki Południowej Afryki jest poszanowanie zasad demokracji oraz podstawowych praw człowieka, ustanowionych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

Strony potwierdzają także swoje przywiązanie do zasad dobrych rządów.

Artykuł 3

Niewykonanie

1.   Jeżeli jedna Strona uważa, że druga Strona nie wywiązuje się z jednego ze zobowiązań wynikających z niniejszej Umowy, może ona podjąć stosowne środki.

2.   Przed podjęciem takich środków przekazuje ona drugiej Stronie w terminie 30 dni wszystkie istotne informacje, wymagane do dokładnego zbadania sytuacji w celu znalezienia rozwiązania możliwego do przyjęcia przez obie Strony.

3.   W szczególnie nagłych przypadkach Strony mogą podjąć właściwe środki bez wcześniejszych konsultacji. Druga Strona zostaje niezwłocznie powiadomiona o przedmiotowych środkach i może wnioskować o poddanie ich konsultacjom. Konsultacje takie należy przeprowadzić w terminie 30 dni od daty notyfikacji podjętych środków. W przypadku braku zadowalającego rozwiązania zainteresowana Strona może odwołać się do procedury rozstrzygania sporów.

4.   Do celów właściwej interpretacji i praktycznego stosowania niniejszej Umowy Strony postanawiają, że termin „szczególnie nagłe przypadki” w ustępie 3 oznacza przypadek materialnego naruszenia Umowy przez jedną ze Stron. Materialne naruszenie Umowy polega na:

(i)	odrzuceniu niniejszej Umowy w przypadku, gdy takie odrzucenie nie jest niezgodne z ogólnymi zasadami prawa międzynarodowego; lub

(ii)	pogwałceniu zasadniczego elementu Umowy, opisanego w artykule 2.

5.   Strony postanawiają, że właściwe środki określone w ustępie 1 niniejszego artykułu mają być podejmowane zgodnie z prawem międzynarodowym, a przy ich wyborze należy przede wszystkim uwzględnić środki, które w jak najmniejszym stopniu mogą zakłócić funkcjonowanie niniejszej Umowy.

Artykuł 4

Dialog polityczny

1.   Strony ustanowią regularny dialog polityczny. Ma on towarzyszyć i pomagać we wzmacnianiu wzajemnej współpracy oraz przyczyniać się do ustanowienia trwałych więzów solidarności oraz nowych form współpracy.

2.   Dialog polityczny i współpraca mają na celu w szczególności:

a)	wspieranie lepszego wzajemnego zrozumienia między Stronami oraz większej zbieżności poglądów;

b)	umożliwianie Stronom wzajemnego uwzględniania swoich stanowisk i interesów;

c)	zachęcanie do wspierania demokracji, zasad państwa prawnego oraz poszanowania praw człowieka;

d)	wspieranie sprawiedliwości społecznej oraz pomoc w tworzeniu warunków niezbędnych do wyeliminowania ubóstwa i wszelkich form dyskryminacji.

3.   Dialog polityczny obejmuje wszystkie kwestie związane ze wspólnym interesem Stron.

4.   Dialog polityczny ma miejsce zawsze, gdy zachodzi taka konieczność, zwłaszcza:

a)	na szczeblu ministerialnym;

b)	na szczeblu wysokich urzędników reprezentujących Republikę Południowej Afryki, z jednej strony, oraz Prezydencji Rady Unii Europejskiej i Komisji Wspólnot Europejskich, z drugiej strony;

c)	z wykorzystaniem wszystkich kanałów dyplomatycznych, w tym regularnych odpraw, konsultacji przy okazji spotkań międzynarodowych oraz kontaktów przedstawicieli dyplomacji w państwach trzecich;

d)	w stosownych przypadkach, z wykorzystaniem innych środków lub na innych szczeblach, jakie Strony uzgodnią między sobą oraz które mogą mieć pozytywny wkład we wzmacnianie dialogu i zwiększanie jego skuteczności.

5.   Oprócz dwustronnego dialogu politycznego, przewidzianego w poprzednich ustępach, Strony powinny w pełni korzystać z regionalnego dialogu politycznego między Unią Europejską a krajami południowej Afryki oraz aktywnie przyczyniać się do tego dialogu, w szczególności w celu wspierania trwałego pokoju i stabilności w regionie.

Strony uczestniczą również w dialogu politycznym na większą skalę, w ramach AKP/UE, przewidzianego i ustanowionego w odpowiednich Traktatach AKP/WE.

TYTUŁ II

HANDEL

SEKCJA A

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł 5

Strefa wolnego handlu

1.   Wspólnota i Republika Południowej Afryki postanawiają ustanowić strefę wolnego handlu (FTA), zgodnie z postanowieniami niniejszej Umowy oraz stosownie do postanowień WTO.

2.   FTA zostanie ustanowiona na okres przejściowy, trwający maksymalnie 12 lat w odniesieniu do Republiki Południowej Afryki oraz maksymalnie 10 lat w odniesieniu do Wspólnoty, począwszy od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy.

3.   FTA zapewnia swobodny przepływ towarów we wszystkich sektorach. Niniejsza Umowa będzie także obejmowała liberalizację handlu usługami i swobodny przepływ kapitału.

Artykuł 6

Klasyfikacja towarów

W odniesieniu do towarów przywożonych z Republiki Południowej Afryki Wspólnota stosuje scaloną nomenklaturę towarową. W zakresie klasyfikacji towarów przywożonych ze Wspólnoty do Republiki Południowej Afryki stosuje się system zharmonizowany.

Artykuł 7

Podstawowa stawka celna

1.   Podstawową stawką celną dla każdego produktu, do której mają być stosowane kolejne obniżki określone w niniejszej Umowie, jest stawka obowiązująca w dniu wejścia w życie niniejszej Umowy.

2.   Wspólnota i Republika Południowej Afryki przekazują sobie wzajemnie informacje dotyczące odpowiednich podstawowych stawek celnych, zgodnie ze zobowiązaniem dotyczącym utrzymania i obniżki cen urzędowych, uzgodnionym przez Strony, oraz z uzgodnionymi odstępstwami od tych zasad, określonymi w załączniku I.

3.   W przypadku gdy proces podziału taryfowego nie zostanie rozpoczęty w momencie wejścia w życie niniejszej Umowy (zwłaszcza w odniesieniu do produktów wyszczególnionych w wykazach 3, 4 i 5 załącznika II; w wykazach 2, 3, 4 i 6 załącznika III; w wykazach 3, 4, 7 i 8 załącznika IV; w załączniku V; w wykazach 2, 3 i 5 załącznika VI; w załączniku VII), stawką, do której mają zostać zastosowane kolejne obniżki, będzie podstawowa stawka celna określona w ustępie 1 niniejszego artykułu lub stawka stosowana na zasadzie erga omnes w pierwszym dniu stosowania harmonogramu redukcji ceł, w zależności, która stawka jest niższa.

Artykuł 8

Cła o charakterze fiskalnym

Postanowienia dotyczące zniesienia ceł przy przywozie stosuje się również w odniesieniu do ceł o charakterze fiskalnym, z wyjątkiem niedyskryminacyjnych podatków akcyzowych, pobieranych od towarów przywożonych i wytwarzanych lokalnie, zgodnie z postanowieniami artykułu 21.

Artykuł 9

Opłaty o skutku równoważnym do ceł

Z dniem wejścia w życie niniejszej Umowy Wspólnota i Republika Południowej Afryki zniosą opłaty o skutku równoważnym do ceł pobierane przy przywozie.

SEKCJA B

PRODUKTY PRZEMYSŁOWE

Artykuł 10

Definicja

Postanowienia niniejszej sekcji stosuje się w odniesieniu do produktów pochodzących ze Wspólnoty i Republiki Południowej Afryki, z wyjątkiem produktów objętych zakresem definicji produktów rolnych na mocy niniejszej Umowy.

Artykuł 11

Zniesienie ceł przez Wspólnotę

1.   Z dniem wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się cła stosowane w przywozie do Wspólnoty produktów przemysłowych pochodzących z Republiki Południowej Afryki, innych niż produkty wyszczególnione w załączniku II.

2.   Cła stosowane w przywozie do Wspólnoty produktów pochodzących z Republiki Południowej Afryki, wyszczególnionych w wykazie 1 załącznika II, znosi się stopniowo, zgodnie z następującym harmonogramem:

z dniem wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 75 % podstawowej stawki celnej;

rok od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 50 % podstawowej stawki celnej;

dwa lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 25 % podstawowej stawki celnej;

trzy lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się wszystkie pozostałe stawki celne.

3.   Cła stosowane w przywozie do Wspólnoty produktów pochodzących z Republiki Południowej Afryki, wyszczególnionych w wykazie 2 załącznika II, znosi się stopniowo, zgodnie z następującym harmonogramem:

z dniem wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 86 % podstawowej stawki celnej;

rok od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 72 % podstawowej stawki celnej;

dwa lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 57 % podstawowej stawki celnej;

trzy lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 43 % podstawowej stawki celnej;

cztery lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 28 % podstawowej stawki celnej;

pięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 14 % podstawowej stawki celnej;

sześć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się wszystkie pozostałe stawki celne.

4.   Cła stosowane w przywozie do Wspólnoty produktów pochodzących z Republiki Południowej Afryki, wyszczególnionych w wykazie 3 załącznika II, znosi się stopniowo, zgodnie z następującym harmonogramem:

trzy lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 75 % podstawowej stawki celnej;

cztery lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 50 % podstawowej stawki celnej;

pięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 25 % podstawowej stawki celnej;

sześć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się wszystkie pozostałe stawki celne.

Dla niektórych produktów wyszczególnionych w tym wykazie proces znoszenia ceł rozpocznie się cztery lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy. Zniesienie ceł na te produkty odbędzie się w ramach trzech równych obniżek rocznych i zakończy się w terminie sześciu lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy.

Dla niektórych produktów ze stali, wyszczególnionych w tym wykazie, obniżka ceł będzie realizowana na podstawie MFN aż do osiągnięcia zerowej stawki celnej w 2004 roku.

5.   Najpóźniej w terminie 10 lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy zniesione zostaną cła stosowane w przywozie do Wspólnoty produktów pochodzących z Republiki Południowej Afryki, wyszczególnionych w wykazie 4 załącznika II.

Cło stosowane na części samochodowe, wyszczególnione w tym wykazie, zostanie obniżone o 50 % od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy.

Szczegółowy harmonogram zniesienia stawek podstawowych i ceł na produkty wyszczególnione w tym wykazie zostanie ustanowiony w drugiej połowie 2000 roku, po zbadaniu przez obie Strony perspektyw dalszej liberalizacji południowoafrykańskiego przywozu produktów sektora motoryzacyjnego ze Wspólnoty, wymienionych w wykazach 5 i 6 załącznika III, między innymi w świetle wyników weryfikacji programu rozwoju południowoafrykańskiego przemysłu motoryzacyjnego.

6.   Cła stosowane w przywozie do Wspólnoty produktów pochodzących z Republiki Południowej Afryki, wymienionych w wykazie 5 załącznika II, zostaną przejrzane w piątym roku obowiązywania niniejszej Umowy, z myślą o ewentualnym zniesieniu ceł.

Artykuł 12

Zniesienie ceł przez Republikę Południowej Afryki

1.   Z dniem wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się cła stosowane w przywozie do Republiki Południowej Afryki produktów przemysłowych pochodzących ze Wspólnoty, innych niż wymienione w załączniku III.

2.   Cła stosowane w przywozie do Republiki Południowej Afryki produktów pochodzących ze Wspólnoty, wymienionych w wykazie 1 załącznika III, znosi się stopniowo, zgodnie z następującym harmonogramem:

z dniem wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 75 % podstawowej stawki celnej;

rok od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 50 % podstawowej stawki celnej;

dwa lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 25 % podstawowej stawki celnej;

trzy lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się wszystkie pozostałe stawki celne.

3.   Cła stosowane w przywozie do Republiki Południowej Afryki produktów pochodzących ze Wspólnoty, wymienionych w wykazie 2 załącznika III, znosi się stopniowo, zgodnie z następującym harmonogramem:

trzy lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 67 % podstawowej stawki celnej;

cztery lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę obniża się do 33 % podstawowej stawki celnej;

pięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się wszystkie pozostałe stawki celne.

4.   Cła stosowane w przywozie do Republiki Południowej Afryki produktów pochodzących ze Wspólnoty, wymienionych w wykazie 3 załącznika III, znosi się stopniowo, zgodnie z następującym harmonogramem:

trzy lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 90 % podstawowej stawki celnej;

cztery lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 80 % podstawowej stawki celnej;

pięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 70 % podstawowej stawki celnej;

sześć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 60 % podstawowej stawki celnej;

siedem lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 50 % podstawowej stawki celnej;

osiem lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 40 % podstawowej stawki celnej;

dziewięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 30 % podstawowej stawki celnej;

10 lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 20 % podstawowej stawki celnej;

11 lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 10 % podstawowej stawki celnej;

12 lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się wszystkie pozostałe stawki celne.

5.   Cła stosowane w przywozie do Republiki Południowej Afryki produktów pochodzących ze Wspólnoty, wymienionych w wykazie 4 załącznika III, znosi się stopniowo, zgodnie z następującym harmonogramem:

pięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 88 % podstawowej stawki celnej;

sześć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 75 % podstawowej stawki celnej;

siedem lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 63 % podstawowej stawki celnej;

osiem lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 50 % podstawowej stawki celnej;

dziewięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 38 % podstawowej stawki celnej;

10 lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 25 % podstawowej stawki celnej;

11 lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 13 % podstawowej stawki celnej;

12 lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się wszystkie pozostałe stawki celne.

6.   Cła stosowane w przywozie do Republiki Południowej Afryki produktów pochodzących ze Wspólnoty, wymienionych w wykazie 5 załącznika III, obniża się stopniowo, zgodnie z harmonogramem przedstawionym w tym załączniku.

7.   Cła stosowane w przywozie do Republiki Południowej Afryki produktów pochodzących ze Wspólnoty, wymienionych w wykazie 6 załącznika III, podlegają okresowej weryfikacji w trakcie obowiązywania niniejszej Umowy, z myślą o dalszej liberalizacji handlu.

Republika Południowej Afryki powiadomi Wspólnotę o wyniku weryfikacji programu rozwoju południowoafrykańskiego przemysłu motoryzacyjnego i przedstawi propozycje dalszej liberalizacji w odniesieniu do przywozu produktów sektora motoryzacyjnego, wymienionych w wykazach 5 i 6 załącznika III, ze Wspólnoty do Republiki Południowej Afryki. Strony wspólnie zbadają te propozycje w drugiej połowie 2000 roku.

SEKCJA C

PRODUKTY ROLNE

Artykuł 13

Definicja

Postanowienia niniejszej sekcji stosuje się do produktów pochodzących ze Wspólnoty i Republiki Południowej Afryki, objętych definicją produktów rolnych wraz z produktami rybnymi i produktami rybołówstwa według Światowej Organizacji Handlu (rozdział 3, 1604, 1605 oraz produkty objęte pozycjami 0511 91 10, 0511 91 90, 1902 20 10 i 2301 20 00).

Artykuł 14

Zniesienie ceł przez Wspólnotę

1.   Z dniem wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się cła stosowane w przywozie do Wspólnoty produktów rolnych pochodzących z Republiki Południowej Afryki, innych niż wymienione w załączniku IV.

2.   Cła stosowane w przywozie do Wspólnoty produktów pochodzących z Republiki Południowej Afryki, wymienionych w wykazie 1 załącznika IV, znosi się stopniowo zgodnie z następującym harmonogramem:

z dniem wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 75 % podstawowej stawki celnej;

rok od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 50 % podstawowej stawki celnej;

dwa lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 25 % podstawowej stawki celnej;

trzy lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się wszystkie pozostałe stawki celne.

3.   Cła stosowane w przywozie do Wspólnoty produktów pochodzących z Republiki Południowej Afryki, wymienionych w wykazie 2 załącznika IV, znosi się stopniowo zgodnie z następującym harmonogramem:

z dniem wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 91 % podstawowej stawki celnej;

rok od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 82 % podstawowej stawki celnej;

dwa lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 73 % podstawowej stawki celnej;

trzy lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 64 % podstawowej stawki celnej;

cztery lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 55 % podstawowej stawki celnej;

pięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 45 % podstawowej stawki celnej;

sześć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 36 % podstawowej stawki celnej;

siedem lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 27 % podstawowej stawki celnej;

osiem lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 18 % podstawowej stawki celnej;

dziewięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 9 % podstawowej stawki celnej;

10 lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się wszystkie pozostałe stawki celne.

4.   Cła stosowane w przywozie do Wspólnoty produktów pochodzących z Republiki Południowej Afryki, wymienionych w wykazie 3 załącznika IV, znosi się stopniowo zgodnie z następującym harmonogramem:

trzy lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 87 % podstawowej stawki celnej;

cztery lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 75 % podstawowej stawki celnej;

pięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 62 % podstawowej stawki celnej;

sześć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 50 % podstawowej stawki celnej;

siedem lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 37 % podstawowej stawki celnej;

osiem lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 25 % podstawowej stawki celnej;

dziewięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 12 % podstawowej stawki celnej;

10 lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się wszystkie pozostałe stawki celne.

Dla niektórych produktów określonych w załączniku stosuje się bezcłowy kontyngent taryfowy, zgodnie z przedstawionymi w nim warunkami; kontyngent stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy do końca etapu obniżki ceł na te produkty.

5.   Cła stosowane w przywozie do Wspólnoty produktów pochodzących z Republiki Południowej Afryki, wymienionych w wykazie 4 załącznika IV, znosi się stopniowo zgodnie z następującym harmonogramem:

pięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 83 % podstawowej stawki celnej;

sześć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 67 % podstawowej stawki celnej;

siedem lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 50 % podstawowej stawki celnej;

osiem lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 33 % podstawowej stawki celnej;

dziewięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 17 % podstawowej stawki celnej;

10 lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się wszystkie pozostałe stawki celne.

Dla niektórych produktów określonych w tym załączniku stosuje się bezcłowy kontyngent taryfowy, zgodnie z przedstawionymi w nim warunkami; kontyngent stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy do końca etapu obniżki ceł na te produkty.

6.   Cła stosowane do przetworzonych produktów rolnych, przywożonych do Wspólnoty i pochodzących z Republiki Południowej Afryki, zostały wymienione w wykazie 5 załącznika IV i mają zastosowanie zgodnie z określonymi w nim warunkami.

Rada Współpracy może podjąć decyzję:

a)	o rozszerzeniu wykazu przetworzonych produktów rolnych na mocy wykazu 5 załącznika IV; oraz

b)

o obniżce stawek celnych stosowanych w odniesieniu do przetworzonych produktów rolnych. Obniżka stawek celnych może mieć miejsce w razie obniżki stawek celnych stosowanych w odniesieniu do produktów podstawowych w handlu między Wspólnotą a Republiką Południowej Afryki lub w ramach reakcji na obniżki wynikające ze wzajemnych koncesji odnoszących się do przetworzonych produktów rolnych.

7.   Obniżone cła, mające zastosowanie do niektórych produktów rolnych przywożonych do Wspólnoty i pochodzących z Republiki Południowej Afryki, zostały wymienione w wykazie 6 załącznika IV i mają zastosowanie od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy oraz zgodnie z warunkami określonymi w tym załączniku.

8.   Cła stosowane w przywozie do Wspólnoty produktów pochodzących z Republiki Południowej Afryki, wymienionych w wykazie 7 załącznika IV, podlegają okresowej weryfikacji w trakcie trwania niniejszej Umowy, w oparciu o dalszy rozwój wspólnej polityki rolnej.

9.   Koncesje celne na produkty wymienione w wykazie 8 załącznika IV nie mają zastosowania, ponieważ produkty te są objęte nazwami chronionymi UE.

10.   Koncesje celne mające zastosowanie do produktów pochodzących z Republiki Południowej Afryki i przywożonych do Wspólnoty, wyszczególnionych w załączniku V, stosuje się zgodnie z warunkami określonymi w tym załączniku.

Artykuł 15

Zniesienie ceł przez Republikę Południowej Afryki

1.   Z dniem wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się cła stosowane w przywozie do Republiki Południowej Afryki produktów pochodzących ze Wspólnoty, innych niż wymienione w załączniku VI.

2.   Cła stosowane w przywozie do Republiki Południowej Afryki produktów pochodzących ze Wspólnoty, wymienionych w wykazie 1 załącznika VI, znosi się stopniowo zgodnie z następującym harmonogramem:

z dniem wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 75 % podstawowej stawki celnej;

rok od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 50 % podstawowej stawki celnej;

dwa lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 25 % podstawowej stawki celnej;

trzy lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się wszystkie pozostałe stawki celne.

3.   Cła stosowane w przywozie do Republiki Południowej Afryki produktów pochodzących ze Wspólnoty, wymienionych w wykazie 2 załącznika VI, znosi się stopniowo zgodnie z następującym harmonogramem:

trzy lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 67 % podstawowej stawki celnej;

cztery lata od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 33 % podstawowej stawki celnej;

pięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się wszystkie pozostałe stawki celne.

4.   Cła stosowane w przywozie do Republiki Południowej Afryki produktów pochodzących ze Wspólnoty, wymienionych w wykazie 3 załącznika VI, znosi się stopniowo zgodnie z następującym harmonogramem:

pięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 88 % podstawowej stawki celnej;

sześć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 75 % podstawowej stawki celnej;

siedem lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 63 % podstawowej stawki celnej;

osiem lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 50 % podstawowej stawki celnej;

dziewięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 38 % podstawowej stawki celnej;

10 lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 25 % podstawowej stawki celnej;

11 lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każdą stawkę celną obniża się do 13 % podstawowej stawki celnej;

12 lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się wszystkie pozostałe stawki celne.

W odniesieniu do niektórych produktów określonych w tym załączniku stosuje się bezcłowy kontyngent taryfowy, zgodnie z przedstawionymi w nim warunkami; kontyngent stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy do końca etapu obniżki ceł na te produkty.

5.   Cła stosowane w przywozie do Republiki Południowej Afryki produktów pochodzących ze Wspólnoty, wymienionych w wykazie 4 załącznika VI, podlegają okresowej weryfikacji w trakcie obowiązywania niniejszej Umowy.

6.   Należności celne stosowane w przywozie do Republiki Południowej Afryki produktów rybołówstwa pochodzących ze Wspólnoty, wyszczególnionych w załączniku VII, znosi się stopniowo, równolegle do zniesienia przez Wspólnotę należności celnych w odniesieniu do odpowiednich pozycji taryfy.

Artykuł 16

Środki ochronne w rolnictwie

Jeżeli przywóz produktów jednej ze Stron powoduje lub może spowodować poważne zakłócenia na rynkach drugiej Strony, Rada Współpracy niezwłocznie rozważa tę kwestię w celu znalezienia właściwego rozwiązania, bez względu na inne postanowienia niniejszej Umowy, w szczególności jej artykułu 24, oraz mając na uwadze szczególną wrażliwość rynków rolnych. Do czasu podjęcia decyzji przez Radę Współpracy oraz w przypadku gdy konieczne jest natychmiastowe podjęcie działań ze względu na wyjątkowe okoliczności, strona poszkodowana może podjąć środki tymczasowe, niezbędne do ograniczenia lub wyeliminowania zakłóceń. Podejmując takie środki, Strona poszkodowana uwzględni obopólne interesy Stron.

Artykuł 17

Przyspieszone zniesienie ceł przez Republikę Południowej Afryki

1.   Na wniosek Republiki Południowej Afryki Wspólnota rozważa propozycje odnoszące się do przyspieszonego harmonogramu zniesienia ceł na przywóz produktów rolnych do Republiki Południowej Afryki, wraz ze zniesieniem wszystkich refundacji wywozowych przy wywozie do Republiki Południowej Afryki tych samych produktów pochodzących ze Wspólnoty Europejskiej.

2.   W przypadku pozytywnej odpowiedzi Wspólnoty na powyższy wniosek, z dniem uzgodnionym przez Strony stosuje się równocześnie nowe harmonogramy zniesienia ceł i refundacji wywozowych.

3.   W przypadku negatywnej odpowiedzi Wspólnoty nadal stosuje się postanowienia niniejszej Umowy w zakresie zniesienia ceł.

Artykuł 18

Klauzula rewizyjna

Najpóźniej pięć lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy Wspólnota i Republika Południowej Afryki rozważą dalsze czynności w procesie liberalizacji obustronnej wymiany handlowej. W tym celu należy w szczególności, lecz nie wyłącznie, dokonać rewizji należności celnych stosowanych do produktów wyszczególnionych w wykazie 5 załącznika II, w wykazach 5 i 6 załącznika III, w wykazach 5, 6 i 7 załącznika IV, w wykazach 1, 2, 3 i 4 załącznika V, w wykazach 4 i 5 załącznika VI oraz w załączniku VII.

TYTUŁ III

SPRAWY HANDLOWE

SEKCJA A

POSTANOWIENIA WSPÓLNE

Artykuł 19

Środki dotyczące procedur na granicach

1.   Z dniem wejścia w życie niniejszej Umowy znosi się ograniczenia ilościowe w przywozie lub wywozie oraz środki o skutku równoważnym w handlu między Republiką Południowej Afryki a Wspólnotą.

2.   W handlu między Wspólnotą a Republiką Południowej Afryki nie wprowadza się żadnych nowych ograniczeń ilościowych w przywozie lub wywozie ani środków o skutku równoważnym.

3.   Od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy w handlu między Wspólnotą a Republiką Południowej Afryki nie wprowadza się żadnych nowych ani nie zwiększa się tych dotychczas obowiązujących ceł przywozowych lub wywozowych oraz opłat o skutku równoważnym.

Artykuł 20

Polityka rolna

1.   Strony mogą regularnie konsultować się z Radą Współpracy w sprawach dotyczących strategii i sposobów praktycznej realizacji swoich polityk rolnych.

2.   Jeżeli w trakcie realizacji polityk rolnych jedna ze Stron uzna, że niezbędna jest zmiana uzgodnień ustanowionych w niniejszej Umowie, powiadomi o tym fakcie Radę Współpracy, która z kolei podejmie decyzję w sprawie wnioskowanej zmiany.

3.   Jeżeli w przypadku zastosowania postanowień ustępu 2 Wspólnota lub Republika Południowej Afryki dokonuje zmiany w uzgodnieniach ustalonych na mocy niniejszej Umowy w odniesieniu do produktów rolnych, dokonuje ona dostosowań uzgodnionych z Radą Współpracy w celu utrzymania koncesji przy przywozie pochodzącym od drugiej Strony na poziomie równoważnym do poziomu przewidzianego w niniejszej Umowie.

Artykuł 21

Środki fiskalne

1.   Strony powstrzymują się od stosowania wszelkich środków lub praktyk o wewnętrznym charakterze fiskalnym, powodujących w sposób bezpośredni albo pośredni dyskryminację produktów jednej Strony w stosunku do produktów pochodzących z terytorium drugiej Strony.

2.   Produkty wywożone na terytorium jednej ze Stron nie mogą korzystać ze zwrotu wewnętrznego podatku pośredniego przekraczającego kwotę opodatkowania pośredniego nałożonego na te produkty bezpośrednio bądź pośrednio.

Artykuł 22

Unie celne i strefy wolnego handlu

1.   Umowa nie wyklucza zachowania lub ustanawiania unii celnych, stref wolnego handlu czy innych regulacji, ustanowionych między jedną ze Stron a państwami trzecimi, z wyjątkiem sytuacji, w której zmieniałyby one prawa i obowiązki przewidziane w niniejszej Umowie.

2.   Wspólnota i Republika Południowej Afryki konsultują się w ramach Rady Współpracy dotyczących umów ustanawiających unie celne lub strefy wolnego handlu lub regulujących te kwestie oraz, w razie konieczności, dotyczących innych znaczących spraw związanych z polityką handlową Stron w stosunku do państw trzecich. Konsultacje takie należy przeprowadzić w szczególności w przypadku przystąpienia państwa trzeciego do Unii Europejskiej, w celu uwzględnienia wspólnych interesów Wspólnoty i Republiki Południowej Afryki.

Artykuł 23

Środki antydumpingowe i wyrównawcze

1.   Żadne z postanowień niniejszej Umowy nie narusza podjęcia ani nie wpływa na podjęcie przez którąkolwiek ze Stron środków antydumpingowych lub wyrównawczych, zgodnie z artykułem VI Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT) z 1994 roku oraz z porozumieniem w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych, załączonym do Porozumienia z Marrakeszu ustanawiającego WTO.

2.   Przed ostatecznym nałożeniem ceł antydumpingowych i wyrównawczych w odniesieniu do produktów przywożonych z Republiki Południowej Afryki Strony mogą rozważyć możliwość zastosowania konstruktywnych środków zaradczych, stosownie do Porozumienia o stosowaniu artykułu VI GATT z 1994 roku oraz Porozumienia w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych.

Artykuł 24

Klauzula ochronna

1.   W przypadku przywozu produktu na warunkach oraz w ilościach zwiększonych na tyle, że skutkuje to bądź może skutkować poważną szkodą dla producentów krajowych lub produktów podobnych albo bezpośrednio konkurencyjnych na terytorium Umawiających się Stron, Strona zainteresowana, czyli Wspólnota lub Republika Południowej Afryki, może podjąć właściwe środki, zgodnie z warunkami przewidzianymi w Porozumieniu WTO w sprawie środków ochronnych lub w porozumieniu w sprawie rolnictwa, załączonym do Porozumienia z Marrakeszu ustanawiającego WTO oraz zgodnie z procedurami ustanowionymi w artykule 26.

2.   W przypadku przywozu produktu na warunkach oraz w ilościach zwiększonych na tyle, że skutkuje to bądź może skutkować poważnym pogorszeniem sytuacji gospodarczej regionów peryferyjnych Unii Europejskiej, Unia Europejska, po zbadaniu alternatywnych rozwiązań, może wyjątkowo objąć nadzór nad danym(-i) regionem(-ami) albo podjąć środki ochronne w odniesieniu do takiego(-ich) regionu(-ów), zgodnie z procedurami ustanowionymi w artykule 26.

3.   W przypadku przywozu produktu na takich warunkach oraz w takich ilościach, że skutkuje to bądź może skutkować poważnym pogorszeniem sytuacji gospodarczej jednego lub kilku innych Członków Unii Celnej Afryki Południowej, Republika Południowej Afryki, na wniosek zainteresowanego kraju lub zainteresowanych krajów oraz po zbadaniu alternatywnych rozwiązań, może wyjątkowo objąć nadzór nad takim krajem lub podjąć środki ochronne, zgodnie z procedurami ustanowionymi w artykule 26.

Artykuł 25

Przejściowe środki ochronne

1.   Bez względu na postanowienia artykułu 24, Republika Południowej Afryki może podjąć środki wyjątkowe o ograniczonym czasie obowiązywania, które stanowią odstępstwo od postanowień artykułów 12 i 15, w formie zwiększenia lub przywrócenia należności celnych.

2.   Środki te mogą zostać podjęte wyłącznie w odniesieniu do nowo powstających gałęzi przemysłu lub sektorów borykających się z poważnymi trudnościami, spowodowanymi zwiększonym przywozem ze Wspólnoty w wyniku obniżki ceł przewidzianych na mocy artykułów 12 i 15, zwłaszcza w przypadku, gdy przedmiotowe trudności skutkują poważnymi problemami społecznymi.

3.   Cła przywozowe, które w Afryce Południowej mają zastosowanie do produktów pochodzących ze Wspólnoty, wprowadzone za pomocą tych środków, nie mogą przekraczać poziomu podstawowej stawki celnej lub obowiązujących stawek celnych MFN bądź 20 % ad valorem, w zależności od tego, która stawka jest niższa, oraz muszą zachować element preferencyjny w odniesieniu do produktów pochodzących ze Wspólnoty. Całkowita wartość wszystkich przywożonych produktów objętych przedmiotowymi środkami nie może przekraczać 10 % całkowitego przywozu produktów przemysłowych ze Wspólnoty w ciągu ostatniego roku, dla którego są dostępne statystyki.

4.   Omawiane środki można stosować przez okres nieprzekraczający czterech lat. Tracą one moc obowiązującą najpóźniej z dniem wygaśnięcia maksymalnego okresu przejściowego, który wynosi 12 lat. W wyjątkowych przypadkach Rada Współpracy może przedłużyć te terminy.

5.   Środków takich nie można wprowadzać w odniesieniu do danego produktu po upływie trzech lat od dnia zniesienia wszyst kich ceł i ograniczeń ilościowych albo opłat czy środków mających skutek równoważny, dotyczących tego produktu.

6.   Republika Południowej Afryki powiadamia Radę Współpracy o wyjątkowych środkach, jakie zamierza podjąć; na wniosek Wspólnoty przed zastosowaniem przedmiotowych środków przeprowadzane są konsultacje w tej sprawie, w celu znalezienia zadowalającego rozwiązania. W powiadomieniu należy przedstawić harmonogram wprowadzenia i późniejszego zniesienia nałożonych ceł.

7.   W razie braku porozumienia w sprawie proponowanych środków, określonych w ustępie 6, w terminie 30 dni od dnia powiadomienia, Republika Południowej Afryki może podjąć właściwe środki w celu rozwiązania problemu oraz dostarcza Radzie Współpracy ostateczny harmonogram zniesienia ceł wprowadzonych na mocy niniejszego artykułu. Harmonogram taki powinien zakładać stopniowe znoszenie tych ceł według równych stawek rocznych, które powinno rozpocząć się najpóźniej rok od ich wprowadzenia. Rada Współpracy może ustalić inny harmonogram.

Artykuł 26

Procedury ochronne

1.   W przypadku gdy Wspólnota lub Republika Południowej Afryki uruchamia mechanizm nadzoru w odniesieniu do trudności określonych w artykule 24, mający na celu szybkie dostarczenie informacji na temat kierunku zmian w handlu, powiadamia ona drugą Stronę o tym fakcie oraz, na żądanie, podejmuje konsultacje z tą Stroną.

2.   W przypadkach określonych w artykule 24, przed podjęciem środka przewidzianego na mocy tego artykułu lub w sytuacjach, do których stosuje się ustęp 5 litera b) niniejszego artykułu, Wspólnota lub Republika Południowej Afryki, w zależności od przypadku, możliwie jak najszybciej dostarczają Radzie Współpracy wszystkich istotnych informacji w celu znalezieniu rozwiązania, które byłoby możliwe do przyjęcia dla obu Stron.

3.   Przy wyborze środków pierwszeństwo mają środki, które w jak najmniejszym stopniu mogą zakłócić funkcjonowanie niniejszej Umowy. Środki należy ograniczyć do zakresu, jaki jest niezbędny do zapobieżenia poważnym szkodom bądź ich naprawienia, oraz ułatwienia dostosowania.

4.   Informację o środkach ochronnych należy przekazać niezwłocznie Radzie Współpracy. W ramach tego organu są one poddawane okresowym konsultacjom, w szczególności w celu ustanowienia harmonogramu ich zniesienia, gdy tylko okoliczności na to pozwolą.

5.   Do celów wykonania poprzednich ustępów stosuje się następujące postanowienia.

a)

W zakresie artykułu 24, trudności powstałe w wyniku sytuacji określonej w tym artykule należy skierować do zbadania przez Radę Współpracy. Rada Współpracy może podjąć decyzję niezbędną do ostatecznego wyeliminowania trudności. W przypadku gdy Rada Współpracy lub Strona dokonująca wywozu nie podejmie decyzji prowadzącej do eliminacji trudności bądź nie znajdzie zadowalającego rozwiązania w termi nie 30 dni od skierowania sprawy do Rady Współpracy, Strona dokonująca przywozu może przyjąć właściwe środki w celu rozwiązania problemu. Środki takie powinny być podejmowane na okres nieprzekraczający trzech lat i powinny zawierać elementy, które stopniowo prowadziłyby do ich zniesienia, najpóźniej do końca ustalonego okresu.

b)

W przypadku gdy wcześniejsze udzielenie informacji czy zbadanie sprawy, w zależności od przypadku, jest niemożliwe ze względu na wyjątkowe okoliczności, wymagające podjęcia natychmiastowych działań, zainteresowana Strona, czyli Wspólnota lub Republika Południowej Afryki, w sytuacjach określonych w artykule 24 może niezwłocznie zastosować środki zapobiegawcze w celu zaradzenia sytuacji oraz niezwłocznie powiadamia o tym fakcie drugą Stronę.

Artykuł 27

Wyjątki

Umowa nie stanowi przeszkody w stosowaniu zakazów lub ograniczeń przywozowych, wywozowych lub dotyczących towarów tranzytowych czy handlu towarami używanymi, jeżeli zakazy lub ograniczenia takie są uzasadnione względami moralności publicznej, porządku publicznego czy bezpieczeństwa publicznego; ochroną zdrowia i życia ludzi i zwierząt lub ochroną roślin; ochroną narodowych dóbr kultury o wartości artystycznej, historycznej lub archeologicznej; albo ochroną własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej czy postanowieniami odnoszącymi się do złota i srebra. Takie zakazy lub ograniczenia nie mogą jednak stanowić arbitralnej czy nieuzasadnionej dyskryminacji, w przypadku obowiązywania takich samych warunków lub ukrytych ograniczeń w handlu między Stronami.

Artykuł 28

Reguły pochodzenia

Protokół 1 ustanawia reguły pochodzenia dotyczące stosowania preferencji taryfowych przewidzianych w niniejszej Umowie.

SEKCJA B

PRAWO PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I ŚWIADCZENIE USŁUG

Artykuł 29

Potwierdzenie zobowiązań wynikających z Układu Ogólnego w sprawie Handlu Usługami (GATS)

1.   Uznając coraz większe znaczenie usług w rozwoju gospodarki, Strony podkreślają znaczenie ścisłego przestrzegania Układu Ogólnego w sprawie Handlu Usługami (GATS), zwłaszcza klauzuli największego uprzywilejowania, włącznie z mającymi zastosowanie jego protokołami i załączonymi do nich zobowiązaniami.

2.   Zgodnie z Układem Ogólnym w sprawie Handlu Usługami (GATS) klauzula nie ma zastosowania do:

a)	przywilejów przyznanych przez jedną ze Stron na mocy postanowień porozumienia, stosownie do artykułu V GATS lub na mocy środków przyjętych na podstawie takiego porozumienia;

b)	innych przywilejów, przyznanych w zastosowaniu wykazu wyjątków od klauzuli największego uprzywilejowania, załączonego przez jedną ze Stron do GATS.

3.   Strony potwierdzają swoje odnośne zobowiązania, załączone do Czwartego protokołu do GATS, dotyczącego podstawowych usług telekomunikacyjnych, oraz do Piątego protokołu, dotyczącego usług finansowych.

Artykuł 30

Dalsza liberalizacja świadczenia usług

1.   Strony podejmą wysiłki w kierunku rozszerzenia zakresu niniejszej Umowy w celu dalszej liberalizacji wymiany usług między Stronami. W przypadku takiego rozszerzenia w procesie liberalizacji należy uwzględnić brak lub zniesienie wszelkiej dyskryminacji między Stronami w odniesieniu do sektorów usług objętych tym procesem oraz wszystkie rodzaje świadczenia, w tym świadczenia usług:

a)	z terytorium jednej Strony na terytorium drugiej;

b)	na terytorium jednej Strony, na rzecz konsumentów usług drugiej Strony;

c)	za pośrednictwem podmiotu świadczącego usługi jednej Strony, przez obecność handlową na terytorium drugiej Strony;

d)	za pośrednictwem podmiotu świadczącego usługi jednej Strony, przez obecność osób fizycznych tej Strony na terytorium drugiej Strony.

2.   Rada Współpracy opracuje niezbędne zalecenia w zakresie realizacji celu wymienionego w ustępie 1.

3.   Podczas formułowania tych zaleceń Rada Współpracy uwzględnia doświadczenie zdobyte w wyniku wykonywania przez Strony swoich zobowiązań na mocy GATS, w szczególności w odniesieniu do artykułu V ogólnie, a zwłaszcza do jego ustępu 3 litera a), obejmującego udział krajów rozwijających się w porozumieniach dotyczących liberalizacji.

4.   Najpóźniej w terminie pięciu lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy Rada Współpracy zbada po raz pierwszy cel określony w ustępie 1.

Artykuł 31

Transport morski

1.   Strony podejmą wysiłki zmierzające do skutecznego stosowania zasady nieograniczonego dostępu do międzynarodowego rynku morskiego i międzynarodowej żeglugi morskiej, opartych na uczciwej konkurencji na zasadach handlowych.

2.   Strony postanawiają rozszerzyć wzajemnie na swoich obywateli i statki zarejestrowane na terytorium obu Stron przywileje nie mniej korzystne niż przyznane zgodnie z klauzulą największego uprzywilejowania w odniesieniu do transportu morskiego towarów, pasażerów lub towarów i pasażerów naraz, dostępu do portów, wykorzystania infrastruktury i pomocniczych usług morskich, świadczonych przez te porty, oraz do odnośnych opłat, punktów celnych i wyznaczania miejsc postoju statków i udogodnień do załadunku i rozładunku, w oparciu o uczciwą konkurencję i warunki handlowe.

3.   Strony postanawiają uznać transport morski, włącznie z czynnościami związanymi z transportem łączonym, w kontekście artykułu 30, bez uszczerbku dla ograniczeń przynależności państwowej lub umów zawartych przez którąkolwiek ze Stron, istniejących w danym czasie i zgodnych z prawami i zobowiązaniami Stron na mocy Układu GATS.

SEKCJA C

PŁATNOŚCI BIEŻĄCE I PRZEPŁYW KAPITAŁU

Artykuł 32

Płatności bieżące

1.   Z zastrzeżeniem postanowień artykułu 34, Strony zobowiązują się umożliwić, aby wszystkie płatności związane z bieżącymi transakcjami między rezydentami Wspólnoty i Republiki Południowej Afryki były dokonywane w walucie w pełni wymienialnej.

2.   Republika Południowej Afryki może podjąć środki niezbędne do zapewnienia, aby postanowienia ustępu 1 wprowadzające liberalizację płatności bieżących nie były wykorzystywane przez jej rezydentów do celów bezprawnego odpływu kapitału.

Artykuł 33

Przepływ kapitału

1.   W odniesieniu do transakcji związanych z rachunkiem obrotów kapitałowych w bilansie płatniczym, od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy Wspólnota i Republika Południowej Afryki zapewnią swobodę przepływu kapitału odnoszącego się do inwestycji bezpośrednich w Republice Południowej Afryki, w przedsiębiorstwach zakładanych zgodnie z obowiązującymi postanowieniami prawa, oraz możliwość likwidacji i podziału takiej inwestycji i zysków z niej pochodzących.

2.   Strony konsultują się wzajemnie w celu ułatwienia i ewentualnego doprowadzenia do całkowitej liberalizacji przepływu kapitału między Wspólnotą a Republiką Południowej Afryki.

Artykuł 34

Trudności związane z bilansem płatniczym

W przypadku gdy jedno lub kilka Państw Członkowskich Wspólnoty lub Republika Południowej Afryki ma poważne trudności związane z bilansem płatniczym lub istnieje niebezpieczeństwo pojawienia się takich trudności, zgodnie z warunkami ustanowionymi na mocy Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu oraz artykułu VIII i XIV Umowy o Międzynarodowym Funduszu Walutowym, Wspólnota lub Republika Południowej Afryki, w zależności od przypadku, może przyjąć na czas określony ograniczenia w odniesieniu do transakcji bieżących. Ograniczenia takie nie mogą wykraczać poza zakres niezbędny do zaradzenia sytuacji związanej z bilansem płatniczym. Wspólnota lub Republika Południowej Afryki, w zależności od przypadku, niezwłocznie powiadamia o tym fakcie drugą Stronę oraz jak najszybciej przedstawia jej harmonogram zniesienia danych środków.

SEKCJA D

POLITYKA KONKURENCJI

Artykuł 35

Definicja

Następujące sytuacje wykluczają sprawne funkcjonowanie niniejszej Umowy w zakresie, w jakim mogą wpływać na handel między Wspólnotą a Republiką Południowej Afryki:

a)

umowy i uzgodnione praktyki pomiędzy przedsiębiorstwami w ich powiązaniach horyzontalnych, decyzje stowarzyszeń przedsiębiorstw oraz umowy między przedsiębiorstwami w powiązaniach wertykalnych, które skutkują znacznym uniemożliwieniem lub osłabieniem konkurencji na terytorium Wspólnoty lub Republiki Południowej Afryki, chyba że przedsiębiorstwa są w stanie wykazać, że pozytywne skutki dla konkurencji mają przewagę na skutkami negatywnymi;

b)	nadużywanie przez jedno lub kilka przedsiębiorstw potencjału całego rynku bądź znacznej jego części na terytorium Wspólnoty lub Republiki Południowej Afryki.

Artykuł 36

Wykonanie

Jeżeli w momencie wejścia w życie niniejszej Umowy którakolwiek ze Stron nie przyjęła jeszcze w ramach swojej jurysdykcji niezbędnych przepisów ustawowych i wykonawczych w celu wykonania postanowień artykułu 35, realizuje ona przedmiotowe zadanie w terminie trzech lat.

Artykuł 37

Właściwe środki

W przypadku gdy zdaniem Wspólnoty lub Republiki Południowej Afryki dana praktyka na jej rynku wewnętrznym jest niezgodna z warunkami artykułu 35, oraz:

a)	jest nieodpowiednia na mocy przepisów wykonawczych określonych w artykule 36; lub

b)	w przypadku braku takich przepisów oraz jeżeli praktyka taka skutkuje bądź może skutkować poważnym uszczerbkiem dla interesów drugiej Strony lub szkodą majątkową dla jej przemysłu krajowego, włącznie z sektorem usługowym;

zainteresowana Strona może podjąć właściwe środki zgodnie z przepisami jej prawa, po konsultacji w ramach Rady Współpracy lub po upływie 30 dni roboczych od dnia skierowania sprawy do konsultacji. Przy podejmowaniu właściwych środków należy uwzględnić kompetencje odpowiedniego organu do spraw konkurencji.

Artykuł 38

Kurtuazja

1.   Strony postanawiają, że zawsze kiedy Komisja lub odpowiedni organ Republiki Południowej Afryki do spraw konkurencji ma powód, aby twierdzić, że na terytorium podlegającym drugiemu organowi mają miejsce praktyki antykonkurencyjne określone na mocy artykułu 35 i wpływają one w znacznym stopniu na istotne interesy Stron, może przedstawić wniosek, aby organ do spraw konkurencji drugiej Strony podjął właściwe czynności zaradcze w zakresie zasad tego organu regulujących konkurencję.

2.   Wniosek nie powinien uchybiać żadnym działaniom na mocy praw organu wnioskującego do spraw konkurencji, jakie mogą zostać uważane za niezbędne, oraz nie może w żaden sposób obciążać kompetencji do podejmowania decyzji czy niezależności organu, do którego jest kierowany.

3.   Bez uszczerbku dla swych odpowiednich działań, praw, zobowiązań czy niezależności, organ do spraw konkurencji, do którego kierowany jest wniosek, rozważa oraz zwraca szczególną uwagę na wyrażone poglądy i dokumentację dostarczoną przez organ składający wniosek, zwłaszcza zwraca uwagę na charakter przedmiotowych działań antykonkurencyjnych, zaangażowaną firmę bądź zaangażowane firmy oraz przypuszczalny szkodliwy wpływ na istotne interesy poszkodowanej Strony.

4.   W przypadku gdy Komisja lub organ Republiki Południowej Afryki do spraw konkurencji podejmuje decyzję o przeprowadzaniu dochodzenia lub zamierza podjąć działania, które mogą mieć istotne znaczenie dla interesów drugiej Strony, Strony zobowiązane są, na wniosek jednej z nich, przeprowadzić konsultacje oraz podjąć wysiłki w kierunku znalezienia rozwiązania, które byłoby możliwe do przyjęcia dla obu Stron, w świetle ich znaczących interesów, zwracając należytą uwagę na wzajemne przepisy prawa, suwerenność, niezależność odpowiednich organów do spraw konkurencji oraz na względy kurtuazji.

Artykuł 39

Pomoc techniczna

Wspólnota zapewni Republice Południowej Afryki pomoc techniczną w zakresie restrukturyzacji jej prawa i polityki konkurencji. Pomoc taka może obejmować między innymi:

a)	wymianę ekspertów;

b)	organizację seminariów;

c)	szkolenia.

Artykuł 40

Informacja

Strony wymieniają informacje z uwzględnieniem ograniczeń nałożonych przez wymogi tajemnicy zawodowej i handlowej.

SEKCJA E

POMOC PUBLICZNA

Artykuł 41

Pomoc publiczna

1.   W zakresie, w jakim może to wpłynąć na handel między Wspólnotą a Republiką Południowej Afryki, pomoc publiczna faworyzująca niektóre przedsiębiorstwa czy produkcję niektórych towarów, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji i nie wspiera szczególnego celu lub szczególnych celów drugiej Strony w odniesieniu do porządku publicznego, wyklucza sprawne funkcjonowanie niniejszej Umowy.

2.   Strony zgadzają się, że w ich wspólnym interesie leży zapewnienie, aby pomoc publiczna była udzielana w sposób uczciwy, sprawiedliwy i przejrzysty.

Artykuł 42

Środki zaradcze

1.   Jeżeli zdaniem Wspólnoty lub Republiki Południowej Afryki określona praktyka jest niezgodna z warunkami artykułu 41 oraz praktyka taka stanowi lub może stanowić poważne naruszenie interesów drugiej Strony lub może spowodować szkodę majątkową dla jej przemysłu krajowego, w przypadku braku odpowiedniego rozwiązania na mocy obowiązujących zasad i procedur, Strony postanawiają przystąpić do wzajemnych konsultacji, w celu znalezienia rozwiązania, które byłoby zadowalające dla obu Stron. Konsultacje takie nie mogą naruszać praw i obowiązków Stron w zakresie ich odnośnych przepisów prawa i zobowiązań międzynarodowych.

2.   W kontekście powyższych konsultacji każda Strona może wezwać Radę Współpracy do zbadania celów porządku publicznego Stron, uzasadniających udzielenie pomocy publicznej określonej w artykule 41.

Artykuł 43

Przejrzystość

Każda ze Stron zapewnia przejrzystość w zakresie pomocy publicznej. W szczególności, na wniosek jednej Strony, druga Strona dostarcza informacji dotyczących systemów pomocy, poszczególnych indywidualnych przypadków pomocy publicznej lub całkowitej kwoty i rozdziału udzielonej pomocy. W wymianie informacji między Stronami należy uwzględnić ograniczenia nałożone przez przepisy prawa Stron odnoszące się do wymogów dotyczących tajemnicy handlowej i zawodowej.

Artykuł 44

Rewizja

1.   W przypadku zasad postanowień lub procedur w zakresie wykonania postanowień artykułu 41, w odniesieniu do pomocy publicznej lub subsydiów stosuje się postanowienia artykułów VI i XVI Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu z 1994 roku oraz Porozumienie WTO w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych.

2.   Rada Współpracy dokonuje okresowej rewizji postępu w przedmiotowych kwestiach. W szczególności nadal rozwija współpracę oraz porozumienie w zakresie środków podejmowanych przez każdą Stronę w odniesieniu do sposobu wykonania artykułu 41.

SEKCJA F

INNE POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE HANDLU

Artykuł 45

Zamówienia publiczne

1.   Strony postanawiają współpracować w zakresie zapewnienia, aby system regulujący dostęp do przetargów organizowanych przez Strony był uczciwy, sprawiedliwy i przejrzysty.

2.   Rada Współpracy dokonuje okresowej rewizji postępu w tej kwestii.

Artykuł 46

Własność intelektualna

1.   Strony zapewniają odpowiednią i skuteczną ochronę praw własności intelektualnej, zgodnie z najwyższymi standardami międzynarodowymi. Strony stosują Porozumienie WTO w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS) z dnia 1 stycznia 1996 roku i zobowiązują się dążyć, w miarę potrzeb, do poprawy ochrony przewidzianej na mocy tego Porozumienia.

2.   W razie pojawienia się problemów w dziedzinie ochrony własności intelektualnej, wpływających na warunki handlowe, Strony podejmują pilnie konsultacje, na wniosek jednej z nich, w celu znalezienia rozwiązania satysfakcjonującego obie Strony.

3.   Wspólnota i jej Państwa Członkowskie potwierdzają znaczenie, jakie przywiązują do zobowiązań wynikających z:

a)	Protokołu do Porozumienia madryckiego o międzynarodowej rejestracji znaków (Madryt 1989 rok);

b)	Międzynarodowej konwencji o ochronie wykonawców, producentów fonogramów i organizacji nadawczych (Rzym 1961 rok);

c)	Układu o współpracy patentowej (Waszyngton 1979 rok, zmieniony i zmodyfikowany w 1984 roku).

4.   Bez uszczerbku dla zobowiązań wynikających z porozumienia WTO w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS), Republika Południowej Afryki mogłaby przychylnie rozważyć sprawę przystąpienia do wielostronnych konwencji, określonych w ustępie 3.

5.   Strony potwierdzają znaczenie, jakie przywiązują do następujących instrumentów:

a)	postanowień Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług do celów rejestracji znaków (Genewa 1977 rok, zmienione w 1979 roku);

b)	Konwencji berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych (Akt paryski, 1971 rok);

c)	Międzynarodowej konwencji o ochronie nowych odmian roślin (UPOV) (Akt genewski, 1978 rok);

d)	Traktatu budapeszteńskiego o międzynarodowym uznawaniu depozytu drobnoustrojów do celów postępowania patentowego (1977 rok, zmodyfikowany w 1980 roku);

e)	Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej (Akt sztokholmski, zmieniony w 1979 roku) WIPO;

f)	Traktatu WIPO o prawie autorskim (WCT), 1996 rok.

6.   W celu ułatwienia wprowadzenia niniejszego artykułu w życie Wspólnota, na wniosek i na wzajemnie uzgodnionych warunkach, może udzielić Republice Południowej Afryki pomocy technicznej, między innymi w zakresie przygotowania przepisów ustawowych i wykonawczych dotyczących ochrony i stosowania praw własności intelektualnej, zapobiegania nadużywaniu tych praw, zakładania i wzmacniania krajowych biur i innych agencji zajmujących się stosowaniem oraz ochroną praw własności intelektualnej, włącznie ze szkoleniem personelu.

7.   Strony postanawiają, że do celów niniejszej Umowy własność intelektualna obejmuje w szczególności prawa autorskie, w tym prawa autorskie do programów komputerowych i prawa pokrewne, modele użytkowe, patenty, włącznie z wynalazkami biotechnicznymi, projekty przemysłowe, oznaczenia geograficzne, włącznie z nazwami pochodzenia, znaki towarowe i znaki usługowe, topografie układów scalonych oraz ochronę prawną baz danych i ochronę przed nieuczciwą konkurencją, określoną w artykule 10a Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej, a także ochronę poufnych informacji dotyczących wiedzy specjalistycznej.

Artykuł 47

Normalizacja i ocena zgodności

Strony będą współpracowały w zakresie normalizacji, metrologii, certyfikacji i jakości, w celu zmniejszenia różnic występujących między Stronami w tych dziedzinach, zlikwidowania barier technicznych i ułatwienia dwustronnego handlu. Współpraca ta obejmuje:

a)	środki, zgodnie z postanowieniami Porozumienia WTO w sprawie barier technicznych w handlu, mające na celu wspieranie lepszego wykorzystania międzynarodowych przepisów technicznych, norm i procedur oceny zgodności, w tym szczególne środki branżowe;

b)	opracowywanie umów o wzajemnym uznawaniu oceny zgodności w sektorach o obopólnym znaczeniu gospodarczym;

c)	współpracę w dziedzinie zarządzania i zapewniania jakości w wybranych sektorach, mających znaczenie dla Republiki Południowej Afryki;

d)	ułatwianie pomocy technicznej na rzecz południowoafrykańskich inicjatyw związanych z tworzeniem możliwości w dziedzinach akredytacji, metrologii i normalizacji;

e)	opracowywanie praktycznych powiązań między organizacjami do spraw normalizacji, akredytacji i certyfikacji, europejskimi i Republiki Poludniowej Afryki.

Artykuł 48

Cła

1.   Strony wspierają i ułatwiają współpracę między swoimi służbami celnymi w celu zapewnienia przestrzegania postanowień dotyczących handlu i zagwarantowania uczciwej wymiany handlowej. Współpraca przyczyni się między innymi do wymiany informacji oraz programów szkoleniowych.

2.   Bez uszczerbku dla innych form współpracy przewidzianej w niniejszej Umowie, w szczególności na mocy artykułu 90, organy administracyjne Umawiających się Stron zapewniają wzajemną pomoc, zgodnie z protokołem 2 niniejszej Umowy.

Artykuł 49

Statystyka

Strony postanawiają współpracować w dziedzinie statystyki. Współpraca będzie nastawiona głównie na harmonizację metod statystycznych i działań praktycznych, umożliwiających, zgodnie z obopólnie ustalonymi podstawami, przetwarzanie danych dotyczących obrotu towarowego i handlu usługami oraz, bardziej ogólnie, danych dotyczących każdej dziedziny objętej niniejszą Umową i nadającej się do ujęcia statystycznego.

TYTUŁ IV

WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA

Artykuł 50

Wstęp

Strony postanawiają rozwijać i wspierać współpracę gospodarczą i przemysłową dla obopólnej korzyści oraz w interesie całego regionu południowej Afryki, przez poszerzanie i wzmacnianie swoich powiązań gospodarczych, wspieranie trwałego rozwoju gospodarczego, popieranie struktur regionalnej współpracy gospodarczej, promowanie współpracy między małymi i średnimi przedsiębiorstwami, ochronę i poprawę środowiska naturalnego, promowanie gospodarczych możliwości grup poszkodowanych na tle historycznym, w tym kobiet, ochronę i wspieranie praw pracowników i związków zawodowych.

Artykuł 51

Przemysł

Współpraca w tej dziedzinie ma na celu ułatwienie restrukturyzacji i modernizacji przemysłu Republiki Południowej Afryki, przy jednoczesnym poparciu dla jego konkurencyjności i wzrostu, oraz przez stworzenie korzystnych warunków dla obopólnie korzystnej współpracy między przemysłami Republiki Południowej Afryki a Wspólnoty.

Współpraca ma na celu między innymi:

a)	popieranie współpracy między podmiotami gospodarczymi Stron (przedsiębiorstwami, specjalistami, organizacjami branżowymi oraz innymi organizacjami handlowymi, organizacjami pracowniczymi itd.);

b)	popieranie dążeń państwowych i prywatnych sektorów w Republice Południowej Afryki do restrukturyzacji i modernizacji przemysłu, na warunkach zapewniających ochronę środowiska, stały rozwój i umocnienie gospodarki;

c)	tworzenie środowiska sprzyjającego prywatnym inicjatywom, w celu stymulowania i zróżnicowania wydajności rynku wewnętrznego i rynku wywozu;

d)

popieranie większego wykorzystania zasobów ludzkich Republiki Południowej Afryki oraz jej potencjału przemysłowego, między innymi przez ułatwienie dostępu do kredytów i finansów inwestycyjnych oraz wspieranie innowacji przemysłowej, przekazywania technologii, kształcenia, badania i rozwoju technologicznego.

Artykuł 52

Wspieranie i ochrona inwestycji

Współpraca między Stronami ma na celu stworzenie klimatu sprzyjającego i wspierającego inwestycje korzystne dla obu Stron, zarówno krajowe, jak i zagraniczne, w szczególności przez zapewnienie lepszych warunków ochrony inwestycji, wspieranie inwestycji, transfer kapitału oraz wymianę informacji dotyczących możliwości inwestycyjnych.

Cele współpracy mają między innymi ułatwiać i popierać:

a)	w miarę potrzeb, zawieranie między Państwami Członkowskimi a Republiką Południowej Afryki umów o wspieraniu i ochronie inwestycji;

b)	w miarę potrzeb, zawieranie między Państwami Członkowskimi a Republiką Południowej Afryki umów mających na celu uniknięcie podwójnego opodatkowania;

c)	wymianę informacji dotyczących możliwości inwestycyjnych;

d)	prace na rzecz zharmonizowanych i uproszczonych procedur i działań administracyjnych w zakresie inwestycji;

e)	wspieranie, za pomocą właściwych instrumentów, promowanie i wspieranie inwestycji w Republice Południowej Afryki i całym regionie południowoafrykańskim.

Artykuł 53

Rozwój handlu

1.   Strony zobowiązują się rozwijać, różnicować i zwiększać wzajemną wymianę handlową oraz konkurencyjność produkcji Republiki Południowej Afryki, na rynkach wewnętrznych, regionalnych i międzynarodowych.

2.   Współpraca w dziedzinie rozwoju handlu koncentruje się w szczególności na:

a)	opracowywaniu właściwych strategii rozwoju handlu oraz tworzeniu w handlu środowiska sprzyjającego konkurencyjności;

b)	tworzeniu możliwości i rozwijaniu zasobów ludzkich oraz umiejętności zawodowych w dziedzinie handlu i usług pomocniczych, zarówno w sektorze państwowym, jak i prywatnym, włącznie z siłą roboczą;

c)	wymianie informacji dotyczących wymogów rynku;

d)	przekazywaniu wiedzy specjalistycznej i technologii, przez inwestycje i wspólne przedsięwzięcia;

e)	rozwoju sektora prywatnego, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw handlowych;

f)	zakładaniu, przystosowywaniu i umacnianiu organizacji zajmujących się rozwojem handlu i usługami pomocniczymi;

g)	współpracy regionalnej ukierunkowanej na rozwój handlu i infrastruktury handlowej i usługowej w regionie południowoafrykańskim.

Artykuł 54

Mikroprzedsiębiorstwa oraz małe i średnie przedsiębiorstwa

Strony dążą do rozwoju i umacniania mikroprzedsiębiorstw (MP) oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w Republice Południowej Afryki, oraz do wspierania współpracy między małymi i średnimi przedsiębiorstwami we Wspólnocie i w Republice Południowej Afryki i regionie południowoafrykańskim, w sposób uwzględniający równość mężczyzn i kobiet. Strony, między innymi:

a)	w miarę potrzeb, współpracują w zakresie tworzenia ram prawnych, administracyjnych, instytucjonalnych, technicznych, podatkowych i finansowych do zakładania i rozwoju mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw;

b)	udzielają mikroprzedsiębiorstwom oraz małym i średnim przedsiębiorstwom pomocy, niezależnie od ich statusu prawnego, w dziedzinach takich, jak doskonalenie kwalifikacji, technologia i wprowadzanie do obrotu;

c)	udzielają pomocy firmom, organizacjom, autorom strategii oraz placówkom świadczącym usługi, określonym w literze b), w formie odpowiedniego wsparcia technicznego, wymiany informacji i tworzenia możliwości;

d)

ustanawiają i ułatwiają właściwe powiązania między podmiotami gospodarczymi z sektora prywatnego w Republice Południowej Afryki, regionie południowoafrykańskim i we Wspólnocie, w celu poprawy przepływu informacji (odnoszących się do opracowania i wdrożenia strategii, tendencji i możliwości handlowych, tworzenia sieci, wspólnych przedsięwzięć oraz przekazywania kwalifikacji).

Artykuł 55

Społeczeństwo informacyjne – telekomunikacja i technologia informacyjna

1.   Strony postanawiają współpracować w dziedzinie technologii łączności i technologii informacyjnej (ICT), które uważają za kluczowe sektory nowoczesnego społeczeństwa oraz które mają zasadnicze znaczenie dla rozwoju gospodarczego i społecznego oraz rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Łączność w tym kontekście obejmuje technologie pocztowe, nadawcze, telekomunikacyjne, informacyjne. Współpraca ma na celu:

a)

poprawę dostępu podmiotów publicznych i osób prywatnych w Republice Południowej Afryki do środków łączności, elektroniki i do technologii informacyjnej przez wspieranie rozwoju sieci infrastruktury, zasobów ludzkich i właściwych polityk w odniesieniu do społeczeństwa informacyjnego w Republice Południowej Afryki;

b)	wspieranie współpracy w tej dziedzinie między krajami regionu południowoafrykańskiego, zwłaszcza w kontekście technologii satelitarnej;

c)	sprostanie wyzwaniom stawianymi przez globalizację, nowe technologie, restrukturyzację instytucjonalną i branżową oraz luki występujące w podstawowych i zaawansowanych usługach informacyjnych.

2.   Współpraca obejmuje między innymi:

a)	dialog na temat różnych aspektów społeczeństwa informacyjnego, włącznie z aspektami regulacyjnymi i polityką łączności;

b)	wymianę informacji i ewentualną pomoc techniczną w zakresie kwestii regulacyjnych, normalizacji, badania zgodności i certyfikacji technologii informatycznych i łączności oraz wykorzystania częstotliwości;

c)	upowszechnianie nowych technologii informacyjnych i łączności oraz opracowywanie nowych urządzeń, w szczególności w odniesieniu do połączeń sprzęgających sieci i współdziałania zastosowań;

d)	promowanie i wykonywanie wspólnych badań naukowych, rozwój technologiczny w zakresie projektów w dziedzinie nowych technologii odnoszących się do społeczeństwa informacyjnego;

e)	dostęp organizacji Republiki Południowej Afryki do projektów lub programów Wspólnoty, na podstawie regulacji w różnych dziedzinach, oraz dostęp organizacji Unii Europejskiej do czynności podejmowanych przez Republikę Południowej Afryki na takich samych zasadach.

Artykuł 56

Współpraca w zakresie usług pocztowych

Współpraca w tej dziedzinie obejmuje:

a)	wymianę informacji oraz dialog w sprawach związanych z usługami pocztowymi, w odniesieniu między innymi do działań regionalnych i międzynarodowych, aspektów regulacyjnych oraz decyzji dotyczących polityki w tej dziedzinie;

b)	pomoc techniczną w opracowywaniu regulacji, norm operacyjnych oraz w odniesieniu do rozwoju zasobów ludzkich;

c)	promowanie i wykonywanie wspólnych projektów, włącznie z badaniami naukowymi, w zakresie rozwoju technologicznego w tym sektorze.

Artykuł 57

Energia

1.   Współpraca w tej dziedzinie ma na celu:

a)	poprawę dostępu obywateli Republiki Południowej Afryki do oferowanych, niezawodnych i trwałych źródeł energii;

b)	reorganizację i modernizację podsektorów w zakresie produkcji, dystrybucji i zużycia energii elektrycznej, w celu zapewnienia odpowiednich usług w optymalnych warunkach wydajności gospodarczej, rozwoju społecznego i uwarunkowań środowiskowych;

c)	wspieranie współpracy między krajami regionu południowoafrykańskiego, związanej z eksploatacją dostępnych lokalnie źródeł energii, w sposób efektywny i przyjazny dla środowiska.

2.   Współpraca obejmuje w szczególności:

a)	wspieranie opracowywania właściwej polityki energetycznej i polityki infrastruktury w Republice Południowej Afryki;

b)	zróżnicowanie dostaw energii w Republice Południowej Afryki;

c)	poprawę norm wydajności podmiotów gospodarczych w dziedzinie energetyki, w kategoriach technicznych, gospodarczych i finansowych, w szczególności w sektorach energii elektrycznej i paliw ciekłych;

d)	ułatwianie możliwości rozwijania wiedzy specjalistycznej w ośrodkach lokalnych, w szczególności za pomocą szkoleń ogólnych i technicznych;

e)	opracowywanie nowych i odnawialnych form energii elektrycznej oraz wspieranie infrastruktury, w szczególności w zakresie dostaw energii elektrycznej na obszary wiejskie;

f)	poprawę racjonalnego wykorzystania energii, zwłaszcza przez wspieranie wydajności systemów energetycznych;

g)	wspieranie przekazu i wykorzystania technologii przyjaznych dla środowiska;

h)	wspieranie regionalnej współpracy związanej z energią elektryczną w regionie południowoafrykańskim.

Artykuł 58

Górnictwo i minerały

1.   Współpraca w tej dziedzinie ma na celu między innymi:

a)	wspieranie i promowanie środków polityki w tej dziedzinie, mających wpływ na poprawę norm bezpieczeństwa i higieny pracy w przemyśle górniczym oraz warunków zatrudnienia;

b)

udostępnianie informacji dotyczących zasobów mineralnych i nauk o zasobach ziemi, do celów inwestycji związanych z pracami poszukiwawczymi i górnictwem. Współpraca ma również na celu stworzenie obopólnie korzystnego klimatu, zachęcającego do inwestycji w tym sektorze, włącznie z przyciąganiem małych i średnich przedsiębiorstw (oraz środowisk, które uprzednio znajdowały się w niekorzystnym położeniu);

c)	wspieranie polityk zapewniających podejmowanie działalności w sektorze górnictwa, po wnikliwym rozpatrzeniu kwestii dotyczących środowiska naturalnego i stałego rozwoju, z uwzględnieniem szczególnych okoliczności w danym kraju oraz charakteru wydobycia;

d)	współpracę związaną z badaniami technologicznymi i rozwojem w zakresie górnictwa i minerałów.

2.   Współpraca będzie obejmowała działania Republiki Południowej Afryki, podejmowane w ramach Jednostki do spraw Koordynacji Działań w Górnictwie przy Wspólnocie Rozwoju Afryki Południowej (SADC).

Artykuł 59

Transport

1.   Współpraca w tej dziedzinie ma na celu:

a)

poprawę dostępu obywateli Republiki Południowej Afryki do oferowanych, bezpiecznych i niezawodnych form transportu oraz ułatwienie przepływu towarów na terenie kraju, przez wspieranie rozwoju połączonej infrastruktury sieci i systemów transportowych, trwałych w kategoriach ekonomicznych i środowiskowych;

b)	wspieranie współpracy między krajami regionu południowoafrykańskiego, w celu stworzenia trwałej sieci transportowej na potrzeby regionu.

2.   Współpraca koncentruje się w szczególności na:

a)	przyczynianiu się do restrukturyzacji i modernizacji infrastruktury drogowej, kolejowej, portów i portów lotniczych;

b)	stopniowej poprawie warunków transportu lotniczego, kolejowego, drogowego i tranzytu kombinowanego oraz na zarządzaniu drogami, kolejami, portami i portami lotniczymi, a także komunikacją morską i lotniczą;

c)	poprawie bezpieczeństwa w komunikacji lotniczej i morskiej przez zwiększenie pomocy w zakresie nawigacji oraz przy pomocy szkoleń umożliwiających realizację efektywnych programów.

Artykuł 60

Turystyka

1.   Strony będą współpracowały w celu lepszego rozwoju konkurencyjnej gałęzi turystyki. W tym kontekście Strony postanawiają w szczególności:

a)	wspierać rozwój gałęzi turystyki, która jest źródłem wzrostu gospodarczego i umocnienia gospodarki, zatrudnienia i wymiany zagranicznej;

b)	dążyć do ustanowienia strategicznego przymierza, obejmującego interesy publiczne, prywatne i społeczne, w celu zapewnienia trwałego rozwoju turystyki;

c)	przeprowadzać wspólne działania w takich dziedzinach, jak rozwój produktów i rynków, zasobów ludzkich i struktur instytucjonalnych;

d)	współpracować w zakresie szkoleń w dziedzinie turystyki oraz tworzyć możliwości w zakresie poprawienia norm odnoszących się do usług;

e)	współpracować w zakresie wspierania i rozwoju turystyki lokalnej, przez stosowanie projektów pilotażowych na obszarach wiejskich;

f)	ułatwiać swobodny ruch turystyczny na szeroką skalę.

2.   Strony postanawiają, że współpraca w dziedzinie turystyki będzie się opierała między innymi na następujących wytycznych:

a)	poszanowaniu integralności i interesów społeczności lokalnych, zwłaszcza na obszarach wiejskich;

b)	podkreślaniu znaczenia dziedzictwa kulturowego;

c)	ułatwianiu szkoleń, przekazywaniu wiedzy specjalistycznej i tworzeniu świadomości wśród szerszej społeczności;

d)	zapewnianiu pozytywnej interakcji między turystyką a zachowaniem środowiska naturalnego;

e)	wspieraniu współpracy regionalnej w regionie południowoafrykańskim.

Artykuł 61

Rolnictwo

1.   Współpraca w tej dziedzinie ma na celu wspieranie zintegrowanego, harmonijnego i stałego rozwoju obszarów wiejskich w Republice Południowej Afryki. Współpraca będzie w szczególności nastawiona na:

a)	w miarę potrzeb, modernizację i restrukturyzację sektora rolnego, za pomocą metod obejmujących modernizację infrastruktury i wyposażenia, rozwój technik pakowania i składowania oraz udoskonalenie prywatnych sieci dystrybucyjnych i handlowych;

b)	ułatwianie rozwoju i podniesienie konkurencyjności rolników ze społeczności znajdujących się uprzednio w niekorzystnym położeniu oraz zapewnienie właściwych usług rolniczych w tym zakresie;

c)	zróżnicowanie i rozwijanie zdolności produkcyjnych i rynków zewnętrznych;

d)	podjęcie i rozwijanie współpracy w zakresie zdrowia zwierząt, zdrowia roślin oraz technik produkcji rolnej;

e)	kontrolę środków prowadzących do harmonizacji norm i postanowień dotyczących zdrowia zwierząt i roślin, w celu ułatwienia handlu, z uwzględnieniem obowiązującego ustawodawstwa Stron oraz zgodnie z zasadami WTO.

2.   Współpraca będzie polegała między innymi na przekazywaniu wiedzy specjalistycznej, tworzeniu przedsiębiorstw joint venture i programach tworzenia możliwości.

Artykuł 62

Rybołówstwo

Współpraca w tej dziedzinie ukierunkowana jest na wspieranie trwałego zarządzania zasobami rybołówstwa i ich wykorzystanie, z uwzględnieniem długoterminowego interesu obu Stron. Będzie ona polegała na wymianie informacji oraz opracowaniu i wdrożeniu uzgodnień, które mogą dotyczyć gospodarczych, handlowych, rozwojowych, naukowych i technicznych aspiracji Stron. Uzgodnienia te zostaną określone w oddzielnej umowie dotyczącej rybołówstwa, która będzie korzystna dla obu Stron. Strony zobowiązują się zawrzeć taką umowę możliwie jak najszybciej.

Artykuł 63

Usługi

Strony postanawiają sprzyjać współpracy w sektorze usług ogólnie, a w szczególności w dziedzinie bankowości, ubezpieczeń oraz innych usług finansowych, między innymi przez:

a)	wspieranie handlu usługami;

b)	w miarę potrzeb, wymianę informacji dotyczących zasad, przepisów ustawowych i wykonawczych regulujących kwestie sektora usługowego na terytoriach obu Stron;

c)	udoskonalanie działań związanych z rachunkowością, audytem, nadzorem i regulacją usług finansowych i kontroli finansowych, na przykład przez opracowanie przystępniejszych programów szkoleniowych.

Artykuł 64

Polityka ochrony konsumentów i ochrona zdrowia konsumenta

Strony podejmują współpracę w dziedzinie polityki ochrony konsumenta i ochrony zdrowia konsumenta, mającą na celu w szczególności:

a)	ustanowienie systemów wzajemnej informacji na temat produktów niebezpiecznych i objętych zakazem na terytorium danego kraju;

b)	wymianę informacji i doświadczeń w zakresie ustanowienia i prowadzenia nadzoru oferowanych produktów i bezpieczeństwa produktów po ich wprowadzeniu do obrotu;

c)	poprawę procesu udzielania konsumentom informacji, w szczególności na temat cen oraz właściwości oferowanych produktów i usług;

d)	wspieranie wymiany między przedstawicielami organizacji konsumenckich;

e)	zwiększenie zgodności między politykami i systemami ochrony konsumenta;

f)	wymianę informacji dotyczących rosnącej świadomości konsumentów, za pomocą informowania i kształcenia;

g)	wzajemne powiadamianie o środkach wykonawczych oraz współpracę między Stronami w zakresie wykrywania szkodliwych lub nieuczciwych praktyk handlowych;

h)	wymianę informacji dotyczących skutecznych sposobów naprawy krzywd wyrządzonych konsumentom na skutek bezprawnych działań.

TYTUŁ V

WSPÓŁPRACA NA RZECZ ROZWOJU

SEKCJA A

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł 65

Cele

1.   Współpraca na rzecz rozwoju między Wspólnotą a Republiką Południowej Afryki jest prowadzona w kontekście dialogu politycznego i partnerstwa oraz stanowi wsparcie dla polityk i reform przeprowadzanych przez władze krajowe.

2.   Współpraca na rzecz rozwoju przyczynia się w szczególności do harmonijnego i stałego rozwoju gospodarczego i społecznego Republiki Południowej Afryki oraz do jej wprowadzenia do gospodarki ogólnoświatowej i wzmocnienia fundamentów demokratycznego społeczeństwa i państwa rządzonego według zasad państwa prawnego, w którym przestrzega się podstawowych wolności oraz praw człowieka w aspekcie politycznym, społecznym i kulturowym.

3.   W tym kontekście sprawą nadrzędną są działania wspierające walkę z ubóstwem.

Artykuł 66

Priorytety

1.   Współpraca na rzecz rozwoju obejmuje przede wszystkim następujące obszary:

a)

wsparcie polityk i instrumentów prowadzących do stopniowej integracji gospodarki Republiki Południowej Afryki z gospodarką ogólnoświatową i handlem ogólnoświatowym, wsparcie wzrostu zatrudnienia, rozwoju trwałych przedsiębiorstw prywatnych, współpracy regionalnej i integracji. W tym kontekście szczególna uwaga zostanie zwrócona na udzielenie poparcia wysiłkom dostosowawczym, podejmowanym w regionie przez ustanowienie strefy wolnego handlu na mocy niniejszej Umowy, w szczególności w ramach Unii Celnej Afryki Południowej;

b)	poprawa warunków życia i zapewnienie podstawowych usług socjalnych;

c)	wspieranie demokratyzacji, ochrony praw człowieka, należytej administracji publicznej, wzmocnienie społeczeństwa obywatelskiego i poparcie dla jego integracji z procesem rozwoju.

2.   Popierany będzie dialog między władzami publicznymi a partnerami i działaczami spoza sektora rządowego.

3.   Programy koncentrują się wokół podstawowych potrzeb społeczności, które uprzednio znajdowały się w niekorzystnym położeniu, oraz odzwierciedlają charakter rozwoju i jego wymiar środowiskowy.

Artykuł 67

Uprawnieni beneficjenci

Partnerami współpracy, uprawnionymi do pomocy finansowej i technicznej, są organy na poziomie kraju, prowincji i jednostki lokalnej oraz instytucje publiczne, organizacje pozarządowe i organizacje społeczne, organizacje regionalne i międzynarodowe, instytucje oraz podmioty publiczne lub prywatne. Strony mogą wspólnie wyznaczyć także inny organ, uprawniony do przedmiotowej pomocy.

Artykuł 68

Środki i metody

1.   Środki, jakie można zastosować w ramach działań związanych ze współpracą, określone w artykule 66, obejmują w szczególności badania, pomoc techniczną, szkolenia lub inne usługi, dostawy i prace, a także audyty i misje związane z oceną i monitorowaniem.

2.   Finansowanie przez Wspólnotę, w walucie lokalnej lub obcej, w zależności od potrzeb i charakteru działania, może obejmować:

a)	rządowe wydatki budżetowe w celu wspierania procesu wdrażania reform i polityki w sektorach o znaczeniu priorytetowym, określonych w drodze dialogu politycznego;

b)	inwestycje (z wyjątkiem zakupu budynków) i wyposażenie;

c)	w niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy program jest wdrażany przez partnera spoza sektora rządowego, stałe wydatki.

3.   Udział ze strony partnerów określonych w artykule 67 jest w zasadzie wymagany w przypadku każdego działania w ramach współpracy. Charakter i kwotę tego udziału dostosowuje się do możliwości partnera i charakteru działania.

4.   Można poszukiwać pewnej spójności i komplementarności z innymi fundatorami, szczególnie z Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej.

5.   Strony podejmą właściwe kroki w celu zapewnienia, aby ogół społeczeństwa był informowany o wspólnotowym charakterze współpracy na rzecz rozwoju na mocy niniejszej Umowy.

Artykuł 69

Programowanie

1.   W kontekście bliskich kontaktów między Wspólnotą a Rządem Republiki Południowej Afryki, z udziałem Europejskiego Banku Inwestycyjnego, opracowuje się wieloletni program orientacyjny, oparty na szczególnych celach, określonych na podstawie priorytetów z artykułu 66 i zalecanych formach opracowania, wprowadzenia w życie i monitorowania współpracy w zakresie rozwoju oraz wynikających z tego działań. Dyskusje programowe prowadzą do opracowania i podpisania przez obie Strony wieloletniego programu orientacyjnego.

2.   Do wieloletniego programu orientacyjnego załącza się szczegółowe informacje na temat procedur działania oraz postanowień w celu wprowadzenia w życie i monitorowania współpracy na rzecz rozwoju.

Artykuł 70

Określenie, opracowanie i ocena projektu

1.   Za określenie i opracowanie działań w zakresie rozwoju odpowiada krajowy urzędnik zatwierdzający z ramienia rządu Republiki Południowej Afryki, określony w artykule 80 lub inny uprawniony beneficjent określony w artykule 67.

2.   Dokumentacja projektu lub programu, przedłożona w celu sfinansowania przedsięwzięcia przez Wspólnotę, musi zawierać wszystkie informacje niezbędne do przeprowadzenia oceny. Dokumentacja jest oficjalnie przekazywana przez krajowego urzędnika zatwierdzającego lub innych uprawnionych beneficjentów na ręce przewodniczącego delegacji.

3.   Krajowy urzędnik zatwierdzający i/lub inni uprawnieni beneficjenci oraz Wspólnota dokonują oceny działań w zakresie rozwoju.

Artykuł 71

Propozycja i decyzja w zakresie finansowania

1.   Przewodniczący delegacji streszcza wnioski z oceny w propozycji finansowania, opracowanej w ścisłej współpracy z krajowym urzędnikiem zatwierdzającym i/lub partnerem składającym wniosek.

2.   Komisja opracowuje ostatecznie propozycję finansowania i przesyła ją organowi decyzyjnemu Wspólnoty.

Artykuł 72

Porozumienie w sprawie finansowania

1.   Każdy projekt lub program zatwierdzony przez Wspólnotę podlega:

a)	porozumieniu w sprawie finansowania, zawartemu między Komisją, występującą z ramienia Wspólnoty, a krajowym urzędnikiem zatwierdzającym, występującym w imieniu rządu Republiki Południowej Afryki, lub uprawnionym beneficjentem;

b)	lub umowie z organizacjami międzynarodowymi lub osobami prawnymi, osobami fizycznymi lub innymi podmiotami określonymi w artykule 67, odpowiedzialnymi za realizację projektu bądź programu.

2.   Wszystkie porozumienia lub umowy w sprawie finansowania przewidują kontrole na miejscu, przeprowadzane przez Komisję i Europejski Trybunał Obrachunkowy.

SEKCJA B

WYKONANIE

Artykuł 73

Kwalifikacja kontrahentów i dostaw

1.   Do udziału w zaproszeniu do składania ofert oraz w zamówieniach uprawnione są na takich samych warunkach wszystkie osoby fizyczne i prawne w Państwach Członkowskich Unii Europejskiej, w Republice Południowej Afryki i Państwach AKP. Do udziału można dopuścić inne kraje rozwijające się, w przypadkach właściwie umotywowanych oraz w celu zapewnienia jak najlepszego stosunku efektywności względem kosztów.

2.   Dostawy pochodzą z Państw Członkowskich, Republiki Południowej Afryki oraz z Państw AKP. Dostawy z innych krajów są dozwolone w odpowiednio uzasadnionych, wyjątkowych przypadkach.

Artykuł 74

Instytucja zamawiająca

1.   Zamówienia publiczne na roboty, dostawy i usługi są opracowywane, negocjowane i zawierane przez uprawnionego beneficjenta, w porozumieniu oraz we współpracy z Komisją.

2.   Uprawniony beneficjent może wystąpić do Komisji z wnioskiem o opracowanie, negocjowanie i zawarcie w jego imieniu zamówień publicznych na usługi, bezpośrednio lub przez odpowiedniego przedstawiciela.

Artykuł 75

Procedury udzielania zamówień publicznych

Procedury udzielania zamówień publicznych finansowanych przez Wspólnotę są ustanowione w ogólnych klauzulach załączonych do porozumień finansowych.

Artykuł 76

Ogólne regulacje i warunki

Udzielanie i wykonywanie zamówień na roboty, dostawy i usługi, finansowanych przez Wspólnotę, podlega postanowieniom niniejszej Umowy oraz odnośnym ogólnym regulacjom dotyczącym zamówień na roboty, dostawy i usługi i ogólnym warunkom, przyjętym na mocy decyzji Rady Współpracy.

Artykuł 77

Rozstrzyganie sporów

Wszelkie spory między Republiką Południowej Afryki a wykonawcą, dostawcą czy usługodawcą, w trakcie wykonywania zamówienia finansowanego przez Wspólnotę, rozstrzygane są w drodze postępowania arbitrażowego, zgodnie z zasadami proceduralnymi dotyczącymi postępowania pojednawczego i arbitrażowego w sprawach zamówień, przyjętymi na mocy decyzji Rady Współpracy.

Artykuł 78

Uzgodnienia fiskalne i celne

1.   Rząd Republiki Południowej Afryki stosuje całkowite zwolnienie z należności fiskalnych i celnych oraz/lub podatków lub opłat mających równoważny skutek w odniesieniu do wszystkich umów finansowanych przez Wspólnotę.

2.   Rząd Republiki Południowej Afryki i Komisja ustanawiają szczegółowe postanowienia dotyczące uzgodnień określonych w ustępie 1 w drodze wymiany listów.

Artykuł 79

Naczelny urzędnik zatwierdzający

Komisja wyznacza naczelnego urzędnika zatwierdzającego, odpowiedzialnego za zarządzanie zasobami udostępnianymi przez Wspólnotę w ramach współpracy na rzecz rozwoju z Republiką Południowej Afryki.

Artykuł 80

Krajowy urzędnik zatwierdzający i upoważniony płatnik

1.   Rząd Republiki Południowej Afryki wyznacza krajowego urzędnika zarządzającego, jako swojego przedstawiciela we wszystkich działaniach odnoszących się do projektów finansowanych przez Komisję, stanowiących przedmiot umów finansowych, zawieranych między Republiką Południowej Afryki a Wspólnotą. Należy również wyznaczyć upoważnionego płatnika.

2.   Obowiązki i zadania naczelnego urzędnika zarządzającego i krajowego urzędnika zarządzającego ustanawia się w drodze wymiany dokumentów między Rządem Republiki Południowej Afryki a Komisją, zgodnie z postanowieniami regulacji finansowych Komisji, mających zastosowanie do umów preferencyjnych.

Artykuł 81

Przewodniczący delegacji

1.   Przedstawicielem Komisji w Republice Południowej Afryki jest przewodniczący delegacji, który zapewnia, wraz z krajowym urzędnikiem zarządzającym, realizację, monitorowanie i kontrolę współpracy finansowej i technicznej, zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami oraz postanowieniami niniejszej Umowy. W szczególności przewodniczący delegacji posiada kompetencje w zakresie ułatwiania i przyspieszania procesu przygotowywania, oceny i realizacji projektów i programów.

2.   Rząd Republiki Południowej Afryki przyznaje przewodniczącemu delegacji oraz urzędnikom Komisji przebywającym w Republice Południowej Afryki przywileje i immunitety zgodnie z Konwencją wiedeńską o stosunkach dyplomatycznych z 1961 roku.

3.   Przy określaniu zadań i obowiązków krajowego urzędnika zatwierdzającego i przewodniczącego delegacji Strony starają się zapewnić jak największy stopień zarządzania projektami i programami na szczeblu lokalnym oraz zgodność i spójność z praktykami stosowanymi w pozostałych Państwach AKP.

Artykuł 82

Monitorowanie i ocena

1.   Monitorowanie i ocena mają na celu dokonanie zewnętrznej oceny działań w zakresie rozwoju (przygotowanie, wykonanie i dalsza realizacja) w celu poprawy skuteczności bieżących i przyszłych działań w zakresie rozwoju. Prace te leżą we wspólnej gestii Republiki Południowej Afryki i Wspólnoty.

2.   Republika Południowej Afryki i Wspólnota odpowiadają wspólnie za monitorowanie i ocenę. Strony mogą przeprowadzać coroczne konsultacje w celu dokonania oceny postępu i podjęcia decyzji w sprawie środków, jakie mają zostać podjęte w celu dostosowania i lepszego wykonania wieloletniego programu orientacyjnego oraz w celu przygotowania się do przyszłych działań.

TYTUŁ VI

WSPÓŁPRACA W INNYCH DZIEDZINACH

Artykuł 83

Nauka i technologia

Strony zobowiązują się pogłębić współpracę w zakresie nauki i technologii. Szczegółowe uzgodnienia dotyczące realizacji tego celu zostały określone w oddzielnej umowie, która weszła w życie w listopadzie 1997 roku.

Artykuł 84

Środowisko naturalne

1.   Strony będą współpracowały na rzecz stałego rozwoju przez racjonalne wykorzystanie nieodnawialnych zasobów naturalnych oraz trwałe wykorzystanie odnawialnych zasobów naturalnych, wspierając tym samym ochronę środowiska naturalnego, przez zapobieganie jego niszczeniu i kontrolę poziomu zanieczyszczenia. Strony będą dążyły do poprawy jakości środowiska naturalnego oraz będą współpracowały w zakresie zwalczania globalnych problemów związanych ze środowiskiem naturalnym.

2.   Strony zwrócą szczególną uwagę na rozwój możliwości w zakresie zarządzania środowiskiem naturalnym. Prowadzony będzie dialog w sprawie określenia priorytetów w odniesieniu do środowiska naturalnego. W miarę możliwości, Strony zajmą się kwestią wpływu poprzednich polityk południowoafrykańskich na stan środowiska naturalnego i dokonają weryfikacji tego wpływu.

3.   Stosunki w ramach współpracy będą między innymi dotyczyły spraw odnoszących się do urbanizacji i przeznaczenia gruntów do celów rolnictwa i innych; pustynnienia; gospodarki odpadami, włącznie z odpadami niebezpiecznymi i nuklearnymi; zagospodarowania niebezpiecznych chemikaliów; zachowania i trwałego wykorzystania różnorodności biologicznej; trwałego zagospodarowania zasobów leśnictwa; kontroli jakości wody; kontroli zanieczyszczeń przemysłowych i innych; kontroli zanieczyszczeń obszarów przybrzeżnych i zanieczyszczeń morskich oraz zagospodarowania zasobów morskich; zagospodarowania połączonych zlewni wodnych, włącznie z zagospodarowaniem międzynarodowych dorzeczy; gospodarowania zapotrzebowaniem na wodę oraz kwestiami związanymi ze zmniejszeniem emisji gazów cieplarnianych.

Artykuł 85

Kultura

1.   Strony zobowiązują się współpracować w dziedzinie kultury, w celu wspierania gruntownej znajomości i lepszego zrozumienia różnic kulturowych w obrębie Republiki Południowej Afryki i Unii Europejskiej. Strony będą usuwać przeszkody stojące na drodze do wzajemnej komunikacji międzykulturowej oraz do współpracy, a także będą stymulować świadomość współzależności. Będą sprzyjały udziałowi ludności Republiki Południowej Afryki i Unii Europejskiej w procesie wzajemnego kulturowego wzbogacania.

2.   Kontakty w sferze kultury będą ukierunkowane na zachowanie i rozszerzanie dziedzictwa kulturowego oraz na wytwarzanie i rozpowszechnianie dóbr kulturowych i usług w zakresie kultury. Ułatwieniu kontaktów w sferze kultury służy możliwie jak największe wykorzystanie krajowych, regionalnych i międzyregionalnych nośników informacji oraz infrastruktury, przy równoczesnym promowaniu poszanowania dla praw autorskich i praw pokrewnych.

3.   Strony będą współpracowały w zakresie wydarzeń kulturalnych i wymiany między instytucjami i stowarzyszeniami z Republiki Południowej Afryki i Unii Europejskiej.

Artykuł 86

Kwestie społeczne

1.   Strony będą prowadziły dialog w sprawie współpracy w zakresie kwestii społecznych. Będzie on obejmował kwestie związane z problemami społecznymi powstałymi w następstwie apartheidu, łagodzenia ubóstwa, bezrobocia, równości mężczyzn i kobiet, przemocy wobec kobiet, praw dziecka, stosunków pracy, zdrowia publicznego, bezpieczeństwa w pracy i zaludnienia, lecz nie będzie się do nich ograniczał.

2.   Strony uważają, że rozwój gospodarczy musi iść w parze z postępem społecznym. Uznają obowiązek zagwarantowania podstawowych praw socjalnych, które w szczególności są ukierunkowane na wolność zrzeszania się pracowników, prawa do rokowań zbiorowych, zniesienie pracy przymusowej, zniesienie dyskryminacji w odniesieniu do zatrudniania i zawodów oraz skutecznego wyeliminowania procederu zatrudniania dzieci. Punkt odniesienia dla opracowania tych praw stanowią stosowne normy MOP.

Artykuł 87

Informacja

Strony podejmą właściwe środki w celu promowania i wspierania skutecznej, wzajemnej wymiany informacji. Nadrzędne znaczenie przypisuje się, między innymi, zapewnieniu rozprzestrzeniania informacji dotyczących współpracy między Republiką Południowej Afryki a Wspólnotą. Ponadto Strony dołożą starań, aby podawać do wiadomości ogółu społeczeństwa podstawowe informacje dotyczące Republiki Południowej Afryki i Unii Europejskiej oraz do wiadomości określonych grup odbiorców w Republice Południowej Afryki specjalistyczne informacje na temat polityk Unii Europejskiej, a także szczegółowe informacje na temat polityk Republiki Południowej Afryki do wiadomości określonych grup odbiorców w Unii Europejskiej.

Artykuł 88

Prasa i audiowizualne środki masowego przekazu

Strony popierają współpracę w dziedzinie publikacji prasowych i audiowizualnych środków masowego przekazu w celu wspierania przyszłego rozwoju i sprzyjania niezależności i pluralizmowi w mediach. Współpraca ma polegać między innymi na:

a)	wspieraniu rozwoju zasobów ludzkich, zwłaszcza za pomocą programów szkoleniowych i wymiany dla dziennikarzy oraz specjalistów w dziedzinie środków masowego przekazu;

b)	wspieraniu szerszego dostępu środków masowego przekazu do źródeł informacji;

c)	wymianie technicznej wiedzy specjalistycznej i informacji;

d)	produkcji programów audiowizualnych.

Artykuł 89

Zasoby ludzkie

1.   Strony współpracują w celu zwiększenia wartości zasobów ludzkich w Republice Południowej Afryki, we wszystkich dziedzinach objętych zakresem niniejszej Umowy. Współpraca jest ukierunkowana na umocnienie możliwości instytucjonalnej w kluczowych dziedzinach rządowych, związanych z rozwojem zasobów ludzkich, ze szczególnym uwzględnieniem grup ludności znajdujących się w najbardziej niekorzystnym położeniu.

2.   W celu podniesienia poziomu umiejętności specjalistycznych wśród personelu wyższego szczebla w sektorze publicznym i prywatnym Strony zwiększą współpracę w zakresie edukacji i kształcenia zawodowego, a także współpracę między instytucjami i firmami oświatowymi. Należy zwrócić szczególną uwagę na wspieranie procesu ustanawiania trwałych powiązań między organami w Unii Europejskiej i w Republice Południowej Afryki, specjalizującymi się w danej dziedzinie, w celu zachęcenia do łączenia oraz wymiany doświadczeń i zasobów technicznych.

3.   Strony zachęcają do wymiany informacji w celu rozwijania współpracy w zakresie uznawania stopni i dyplomów przez odpowiednie organy.

4.   Strony popierają wszelkie powiązania oraz współpracę między instytucjami szkolnictwa wyższego, na przykład między uniwersytetami.

Artykuł 90

Walka z narkotykami i procederem prania pieniędzy

Strony zobowiązują się współpracować w zakresie walki z narkotykami i procederem prania pieniędzy. Współpraca ta ma polegać na:

a)

wspieraniu głównego programu Republiki Południowej Afryki w zakresie zwalczania narkomanii oraz poprawie skuteczności regionalnych programów Republiki Południowej Afryki i programów południowoafrykańskich, mających na celu przeciwstawianie się nielegalnemu nadużywaniu środków odurzających i substancji psychotropowych oraz produkcji, dostarczaniu i nielegalnemu handlowi tymi substancjami w oparciu o odpowiednie międzynarodowe konwencje ONZ o zapobieganiu narkomanii;

b)

zapobieganiu wykorzystywania instytucji finansowych Stron do procederu prania środków pieniężnych, pochodzących z działalności przestępczej ogólnie oraz z handlu środkami odurzającymi w szczególności, na podstawie norm równoważnych normom przyjętym przez zainteresowane organy międzynarodowe, w szczególności przez Grupę Specjalną do spraw Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF); oraz

c)

zapobieganiu przejęcia pierwowzorów substancji chemicznych i innych substancji głównych, używanych do nielegalnej produkcji środków odurzających i substancji psychotropowych, na podstawie norm przyjętych przez zainteresowane organy międzynarodowe, zwłaszcza przez Grupę Specjalną do spraw Produktów Chemicznych (CATF).

Artykuł 91

Ochrona danych

1.   Strony współpracują w zakresie poprawy poziomu ochrony przetwarzania danych osobowych, z jednoczesnym uwzględnieniem norm międzynarodowych.

2.   Współpraca w zakresie ochrony danych osobowych może obejmować pomoc techniczną w formie wymiany informacji i ekspertów oraz ustanowienie wspólnych programów i projektów.

3.   Rada Współpracy dokonuje okresowej weryfikacji postępu w tym zakresie.

Artykuł 92

Zdrowie

1.   Strony współpracują w zakresie poprawy zdrowia psychicznego i fizycznego ludności, przez promowanie zdrowia i zapobieganie chorobom.

2.   Współpraca Stron w dziedzinie zdrowia publicznego polega na dzieleniu się wiedzą i doświadczeniami w zakresie programów, które służą między innymi rozpowszechnianiu informacji, lepszemu kształceniu i szkoleniu osób zajmujących się zawodowo zdrowiem publicznym, monitorowaniu chorób i rozwijaniu systemów informacji zdrowotnej, zmniejszeniu zagrożenia ze strony chorób związanych z trybem życia, zapobieganiu HIV/AIDS i innym chorobom zakaźnym oraz zwalczaniu tych chorób.

3.   Współpraca w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy obejmuje wymianę informacji dotyczących środków ustawodawczych i innych, mających zapobiegać wypadkom, chorobom zawodowym i zagrożeniom zdrowia na skutek wykonywanej pracy.

4.   Współpraca w dziedzinie farmacji może obejmować wsparcie w zakresie oceny i rejestracji produktów leczniczych.

TYTUŁ VII

FINANSOWE ASPEKTY WSPÓŁPRACY

Artykuł 93

Cel

Aby osiągnąć cele niniejszej Umowy, Republika Południowej Afryki korzysta z pomocy finansowej i technicznej ze strony Wspólnoty, w formie dotacji i pożyczek na potrzeby rozwoju społeczno-gospodarczego Republiki Południowej Afryki.

Artykuł 94

Dotacje

Pomoc finansowa w formie dotacji pokrywana jest:

a)	ze specjalnych instrumentów finansowych, ustanowionych w ramach budżetu wspólnotowego, w celu wspierania działań związanych ze współpracą na rzecz rozwoju, określonych w artykułach 65 i 66;

b)

z innych środków finansowych, udostępnianych z innych linii budżetowych Wspólnoty na działalność związaną z rozwojem i współpracą międzynarodową objętą zakresem tych linii budżetowych. Procedura składania i zatwierdzania wniosków, wykonania i kontroli/oceny będzie zgodna z ogólnymi warunkami odnoszącymi się do danej linii budżetowej.

Artykuł 95

Pożyczki

W zakresie pomocy finansowej w formie pożyczek Europejski Bank Inwestycyjny może rozważyć, na wniosek Rady Unii Europejskiej, kwestię rozszerzenia zakresu finansowania projektów inwestycyjnych w Republice Południowej Afryki za pomocą pożyczek długoterminowych, w ramach limitów maksymalnych kwot i okresów ważności, jakie mają zostać ustalone przy stosowaniu odpowiednich postanowień Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

Artykuł 96

Współpraca regionalna

Pomoc finansowa Wspólnoty, określona w poprzednich artykułach, może być wykorzystana do finansowania projektów lub programów w Republice Południowej Afryki, o znaczeniu krajowym lub lokalnym, oraz do celów uczestnictwa Republiki Południowej Afryki w działaniach związanych ze współpracą regionalną, podejmowanych wraz z innymi krajami rozwijającymi się.

TYTUŁ VIII

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Artykuł 97

Utworzenie struktury instytucjonalnej

1.   Strony postanawiają ustanowić Radę Współpracy, która będzie pełniła następujące funkcje:

a)	zapewnienie sprawnego funkcjonowania i wykonania Umowy oraz dialogu między Stronami;

b)	badanie rozwoju handlu i współpracy między Stronami;

c)	poszukiwanie właściwych metod zapobiegania problemom, jakie mogą pojawić się w dziedzinach objętych niniejszą Umową;

d)	wymiana opinii i składanie sugestii w kwestiach objętych obopólnym interesem, odnoszących się do handlu i współpracy, włącznie z przyszłymi działaniami i dostępnymi zasobami, za pomocą których można te działania podjąć.

2.   Skład Rady Współpracy, częstotliwość, porządek obrad i miejsce jej posiedzeń podlegają ustaleniom Stron w drodze wzajemnych konsultacji.

3.   Rada Współpracy, określona powyżej, uprawniona jest do podejmowania decyzji w odniesieniu do wszelkich spraw objętych zakresem niniejszej Umowy.

4.   Strony postanawiają wspierać i ułatwiać regularne kontakty między swoimi Parlamentami, w sprawach dotyczących różnych dziedzin współpracy, objętych zakresem niniejszej Umowy.

5.   Strony będą również wspierały kontakty między innymi podobnymi i odpowiednimi instytucjami w Republice Południowej Afryki i Unii Europejskiej, takimi jak Komitet Ekonomiczno-Społeczny Wspólnoty Europejskiej i Krajowa Rada do spraw Rozwoju Gospodarczego i Pracy (NEDLAC) w Republice Południowej Afryki.

Artykuł 98

Szczególna klauzula podatkowa

1.   Klauzula największego uprzywilejowania, przyznawana zgodnie z postanowieniami niniejszej Umowy, lub uzgodnienia przyjęte na mocy niniejszej Umowy, nie mają zastosowania do przywilejów podatkowych, jakie Republika Południowej Afryki i Państwa Członkowskie Unii Europejskiej przewidują bądź mogą przewidywać w przyszłości na podstawie umów o uniknięciu podwójnego opodatkowania lub innych uzgodnień podatkowych albo krajowego ustawodawstwa podatkowego.

2.   Postanowień niniejszej Umowy lub uzgodnień przyjętych na mocy niniejszej Umowy nie można interpretować w celu zapobieżenia przyjęciu lub stosowaniu środków zmierzających do unikania albo uchylania się od podatków, w zastosowaniu przepisów podatkowych umów o uniknięciu podwójnego opodatkowania lub innych uzgodnień podatkowych albo krajowego ustawodawstwa podatkowego.

3.   Postanowień niniejszej Umowy lub uzgodnień przyjętych na mocy niniejszej Umowy nie można interpretować w celu uniemożliwienia Państwom Członkowskim Unii Europejskiej czy Republice Południowej Afryki wyróżniania, w stosowaniu odpowiednich przepisów ich ustawodawstwa podatkowego, podatników znajdujących się w różnych sytuacjach, zwłaszcza w odniesieniu do ich miejsca zamieszkania albo w odniesieniu do miejsca, w którym zainwestowali oni swój kapitał.

Artykuł 99

Czas trwania Umowy

Niniejsza Umowa jest ważna przez czas nieograniczony. Stronom przysługuje prawo rozwiązania niniejszej Umowy na podstawie pisemnego wypowiedzenia. Niniejsza Umowa przestaje obowiązywać w terminie sześciu miesięcy od dnia złożenia wypowiedzenia.

Artykuł 100

Niedyskryminacja

W dziedzinach objętych niniejszą Umową oraz bez uszczerbku dla jej postanowień szczególnych:

a)	uzgodnienia stosowane przez Republikę Południowej Afryki w odniesieniu do Wspólnoty nie mogą prowadzić do dyskryminacji między Państwami Członkowskimi, ich obywatelami, spółkami lub przedsiębiorstwami;

b)	uzgodnienia stosowane przez Wspólnotę i Państwa Członkowskie w odniesieniu do Republiki Południowej Afryki nie mogą prowadzić do dyskryminacji między obywatelami Republiki Południowej Afryki, jej spółkami lub przedsiębiorstwami.

Artykuł 101

Terytorialny zakres stosowania

Niniejszą Umowę stosuje się z jednej strony do terytoriów, na których ma zastosowanie Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską i na warunkach określonych tym Traktacie, oraz, z drugiej strony, w odniesieniu do Republiki Południowej Afryki, do terytoriów określonych w Konstytucji Republiki Południowej Afryki.

Artykuł 102

Możliwość rozszerzenia zakresu Umowy w przyszłości

Strony, za obopólną zgodą oraz w zakresie swoich odpowiednich kompetencji, mogą rozszerzyć zakres niniejszej Umowy w celu wzmocnienia współpracy oraz uzupełnienia jej o specyficzne sektory lub działania, na mocy podpisywanych umów.

W ramach niniejszej Umowy każda ze Stron ma prawo przedstawiać propozycje rozszerzenia zakresu współpracy, uwzględniając doświadczenie zdobyte podczas stosowania niniejszej Umowy.

Artykuł 103

Rewizja

Strony dokonają rewizji niniejszej Umowy w terminie pięciu lat od daty jej wejścia w życie, w celu uwzględnienia ewentualnych skutków lub innych ustaleń, które mogą mieć wpływ na niniejszą Umowę. Dalsze rewizje podlegają wspólnemu uzgodnieniu przez Strony.

Artykuł 104

Rozwiązywanie sporów

1.   Strony mogą kierować do Rady Współpracy wszelkie spory wynikające ze stosowania lub interpretacji niniejszej Umowy.

2.   Rada Współpracy może rozwiązywać spory w drodze decyzji.

3.   Strony zobowiązane są do podjęcia środków wymaganych do wykonania decyzji określonej w ustępie 2.

4.   W przypadku gdy nie jest możliwe rozstrzygnięcie sporu zgodnie z ustępem 2, każda ze Stron może powiadomić drugą Stronę o wyznaczeniu arbitra; druga Strona jest wtedy zobowiązana do wyznaczenia drugiego arbitra w terminie dwóch miesięcy od dnia powołania pierwszego arbitra.

5.   W terminie sześciu miesięcy od powołania drugiego arbitra Rada Współpracy powołuje trzeciego arbitra.

6.   Arbitrzy wydają decyzje większością głosów w terminie 12 miesięcy.

7.   Każda Strona sporu zobowiązana jest podjąć kroki wymagane do wykonania decyzji arbitrów.

8.   Rada Współpracy uchwala procedury robocze w odniesieniu do takiego postępowania polubownego.

9.   W przypadku sporów wynikających z postanowień tytułu II i III niniejszej Umowy stosuje się następujące procedury:

a)	drugi arbiter musi zostać powołany w terminie 30 dni;

b)	Rada Współpracy powołuje trzeciego arbitra w terminie 60 dni od powołania drugiego arbitra;

c)

arbitrzy, co do zasady, przedkładają Stronom i Radzie Współpracy swoje wnioski i orzeczenia nie później niż sześć miesięcy od dnia powołania pełnego składu arbitrów. W sprawach pilnych, włącznie ze sprawami dotyczącymi towarów łatwo psujących się, arbitrzy zmierzają do przedstawienia Stronom swojego sprawozdania w terminie trzech miesięcy;

d)	zainteresowana Strona powiadamia drugą Stronę i Radę Współpracy o swoich zamiarach w odniesieniu do zastosowania wniosków oraz wykonania decyzji Rady Współpracy i arbitrów, w zależności od przypadku, w terminie 60 dni;

e)

jeżeli natychmiastowe zastosowanie wniosków i wykonanie decyzji Rady Współpracy lub arbitrów jest nierealne, zainteresowana Strona może uzyskać zgodę na wykonanie tych działań w możliwym do przyjęcia terminie. Termin możliwy do przyjęcia nie może przekraczać 15 miesięcy od dnia przedłożenia Stronom wniosków i decyzji. Niemniej jednak okres ten może zostać skrócony lub przedłużony za obopólną zgodą Stron, w zależności od okoliczności.

10.   Bez uszczerbku dla prawa Stron do zastosowania procedur WTO w odniesieniu do rozstrzygania sporów, Wspólnota i Republika Południowej Afryki podejmują wysiłki w kierunku rozstrzygania sporów powstałych w wyniku zastosowania postanowień tytułu II i III i odnoszących się do szczególnych zobowiązań, przez zastosowanie szczególnych postanowień niniejszej Umowy, dotyczących rozstrzygania sporów. Postępowanie arbitrażowe ustanowione na mocy niniejszej Umowy nie będzie uwzględniało kwestii odnoszących się do praw i obowiązków Stron wynikających z postanowień WTO, chyba że Strony postanowią kierować takie kwestie na drogę postępowania arbitrażowego.

Artykuł 105

Klauzula dotycząca umów dwustronnych

Z wyjątkiem zakresu, w jakim niniejsza Umowa wprowadza równorzędne lub większe prawa jej Stron, nie ma ona wpływu na prawa zawarte w istniejących Umowach, które są wiążące dla jednego bądź kilku Państw Członkowskich, z jednej strony, i dla Republiki Południowej Afryki, z drugiej strony.

Artykuł 106

Klauzula dotycząca zmian

1.   Strona, która pragnie wprowadzić zmiany do niniejszej Umowy, może przedstawić Radzie Współpracy propozycję zmian, wraz z podaniem powodów proponowanych zmian, w celu rozpatrzenia i podjęcia decyzji.

2.   W przypadku gdy druga Strona uważa, że proponowana zmiana mogłaby przynieść uszczerbek dla jej praw wynikających z niniejszej Umowy, może ona przedłożyć Radzie Współpracy, w celu rozpatrzenia i podjęcia decyzji, propozycję naniesienia do niniejszej Umowy poprawek o charakterze kompensacyjnym.

Artykuł 107

Załączniki

Protokoły i załączniki stanowią integralną część niniejszej Umowy.

Artykuł 108

Języki i liczba oryginałów

Niniejsza Umowa jest sporządzona w dwóch egzemplarzach, w językach: duńskim, niderlandzkim, angielskim, fińskim, francuskim, niemieckim, greckim, włoskim, portugalskim, hiszpańskim i szwedzkim oraz w językach urzędowych Republiki Południowej Afryki, innych niż język angielski, a mianowicie w językach sepedi, sesotho, setswana, siSwati, Tshivenda, Xitsonga, afrikaans, isiNdebele, isiXhosa i isiZulu, przy czym każdy z tych tekstów jest jednakowo autentyczny.

Artykuł 109

Wejście w życie

Niniejsza Umowa wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym Umawiające się Strony notyfikowały sobie wzajemnie zakończenie niezbędnych procedur.

Jeżeli do czasu wejścia w życie niniejszej Umowy Strony podejmą decyzję o jej tymczasowym zastosowaniu, wszystkie odniesienia do daty wejścia w życie uważa się za odniesienia do daty wejścia w życie niniejszej Umowy w ramach jej tymczasowego zastosowania.

---

(1)  Umowa sporządzona w jedenastu językach urzędowych Unii Europejskiej (hiszpańskim, duńskim, niemieckim, greckim, angielskim, francuskim, włoskim, niderlandzkim, portugalskim, fińskim i szwedzkim) została opublikowana w Dz.U. L 311 z 4.12.1999, str. 3.

Wersje w językach: czeskim, estońskim, łotewskim, litewskim, węgierskim, maltańskim, polskim, słowackim i słoweńskim są opublikowane w niniejszym tomie wydania specjalnego 2004.

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---